ھما ی ش ملی محیط زیست و تولیدات گیاهی و51 مهر51 5935

(1)

امھ ی ش یهایگ تادیلوت و تسیز طیحم یلم

51 و 51 رهم

5935

او

ناغماد دح

187

اهنآ لرتنک و نارفعز مروک یچراق یگدیسوپ لماوع یسررب

یتساین همیهف و*

هداز یدیعس هلا تیآ

ناریا ،نارهت ،یکشزپهایگ هورگ ،دهاش هاگشناد

Email: [email protected]

هديكچ ب رد عقاو ،نارفعز مروک یرادهگن یاه لحم و عرازم زا ،اهنآ لرتنک و مروک یگدیسوپ لماوع ییاسانش تهج هیورش

تفرگ ماجنا اه مروک زا یرادرب هنومن ،یبونج ناسارخ ناتسا عباوت زا .

زا هدش ادج هدولآ یاه تفاب تشک زا سپ

یاه چراق ،اه هنومن Penicillium digitatum

، Aspergillus niger و

Rhizopus stolonifer دندش یزاسادج

.

تظلغ راهچ زا اهرگرامیب نیا لرتنک نومزآ یارب (

یاه تظلغ 01 7

× 0

8 ، 01

× 0

9 ، 01

× 0 و 01⁰¹

× 0 یرتکاب لولس

رطقم بآ رتیل یلیم رد (CFU ml ^-1)

یرتکاب نویسناپسوس زا ) Pseudomonas fluorescens CHA0

چراق و

Trichoderma harzianum Bi (

فلتخم یاه تظلغ 01 5

× 0

6 ، 01

× 0

7 ، 01

× 0

8 و 01

× 0 رتیل یلیم رد روپسا

رطقم بآ ) زا تظلغ راهچ زین و لیمونب و سم رورلک یسکا یاه شک چراق

3( 01-

× 0

3 ، 01-

×

32،

01-

× 3

3 و 01-

× 4

رتیل رب مرگ )

دش هدافتسا رارکت راهچ رد .

رثا نازیم دهاش اب هسیاقم و رگرامیب زا هتفای دشر ینلک رطق نازیم ساسا رب

طیحم رد فلتخم یاه تظلغ رد ییایمیش تابیکرت و کیژولویب لماوع یلرتنک گ هزادنا PDA

دش یری . جیاتن

روم رد لرتنک نازیم نیرتشیب هک داد ناشن هدمآ تسدب تظلغ هب طوبرم تسینوگاتنآ چراق د

7 یاه 01

× 0

8 و 01

× 0 و

یاه تظلغ هب طوبرم بیترت هب تسینوگاتنآ یرتکاب دروم رد 01 9

× 0 و 01⁰¹

× 0 تسا هدوب .

تابیکرت دروم رد

رد یلرتنک رثا نازیم نیرتشیب هتفر راکب ییایمیش یاه تظلغ رد بیترت هب سم رورلک یسکا و لیمونب دروم

3

01-

× 3

3 و 01-

× 4 دمآ تسدب .

یديلک تاملک :

لرتنک ،مروک ،یگديسوپ ،نارفعز .

همدقم نارفعز (Crocus sativus L.) تسا هدوب موسرم ناریا رد رود یاه هتشذگ زا نآ تشک هک تسا یهایگ

. نیا

ا یزرواشک دنمشزرا تلاوصحم زا یکی هایگ دراد ترهش خرس یلاط هب ناسارخ هقطنم رد هک تس

( 0 .) عاونا

،اه هویم عاونا یور تشادرب زا سپ یاه یرامیب لماوع ناونع هب اهدتامن و اه یرتکاب ،اه چراق زا یفلتخم دنشاب یم حرطم ناهایگ یریثکت یاه مادنا و تلاغ ،تاجیزبس (

3 .) و نارفعز لوصحم شزرا و تیمها هب هجوت اب

جنآ زا ،دراد ییازسب ریثات هایگ نیا یهد لوصحم و رتعیرس دشر رد یرامیب زا یراع و ملاس یاه مروک تشک هک ییا

(2)

امھ ی ش یهایگ تادیلوت و تسیز طیحم یلم

51 و 51 رهم

5935

او

ناغماد دح

187

کیژولویب یاه شور زا ،مروک یگدیسوپ یچراق لماوع لرتنک تهج قیقحت نیا رد (

چراق زا هدافتسا

Trichoderma harzianum Bi یرتکاب و

Pseudomonas fluorescens CHA0 د ناونع هب

زا دروم و

ناهایگ یاهرگرامیب لرتنکویب لماوع نیرتمهم )

ییایمیش و (

دروم ود ناونع هب لیمونب و سم رورلک یسکا زا هدافتسا

کیمتسیس و یسامت مومس نیرتمهم زا )

تسا هدش هدافتسا .

راک شور و داوم مروک یچراق یگدیسوپ لماوع نارفعز مروک یگدیسوپ لماوع یزاسادج تهج یرادرب هنومن ناسارخ ناتسا رد عقاو هیورشب ناتسرهش عرازم زا

تفرگ ماجنا یبونج .

لوناتا لکلا اب یگدولآ هب کوکشم یاه مروک حطس ندرک لیرتسا زا سپ 96

هب یتاعطق ،هجرد

طیحم رد و هدش ادج مروک حطس زا هدولآ و ملاس یاه تفاب زرم زا رتمیتناس کی داعبا دیدرگ تشک PDA

. زا

مآ تسدب یاه ینلک دش هیهت یپوکسورکیم دیلاسا هد

. هب یچراق یاه مادنا کیرتموفرم تافص زا اه چراق ییاسانش

تفرگ ماجنا ییازیرامیب نومزآ هارمه .

رگرامیب لماوع یلرتنکویب رامیت یرتکاب حیقلت هیام نویسناپسوس هیهت تهج P. fluorescens CHA0

کوک و رلو شور زا (

0983 ) دش هدافتسا

( 8 .) نیا یارب یب گنیک طیحم یور یرتکاب تشک زا سپ شور

(King B) تدم هب یرتکاب نویسناپسوس اتیاهن

01

رد هقیقد 6111g

یاه تظلغ و هدش ژویفیرتناس 017

× 0

8 ، 01

× 0

9 ، 01

× 0 و 01⁰¹

× 0 رتیل یلیم رد یرتکاب (CFU

ml ^-1 ) ولحم رد یرتموتفورتکپسا شور اب درادناتسا ینحنم زا هدافتسا اب نآ زا زلولس لیتم یسکوبرک دصرد کی ل

دش هیهت ( 8 .)

چراق روپسا نویسناپسوس هیهت یارب T. harzianum Bi

طیحم رد چراق هنگرپ یواح یرتپ ره هب رد PDA

دودح 05 دش هفاضا لیرتسا رطقم بآ رتیل یلیم .

هشیش هلیم کی طسوت یور نآ مارآ تکرح و لیرتسا جک رس یا

هنگرپ زا اهروپسا ،ینلک حطس دندمآ رد نویسناپسوس تروص هب رطقم بآ رد و هدش ادج

. زا لصاح نویسناپسوس

دش هداد روبع لیرتسا هیلا ود لملم هچراپ .

رامش لوبلگ دیلاسا کمک اب (

رتموتیسامه )

رد دوجوم یاهروپسا دادعت

دیدرگ نییعت نویسناپسوس زا رتیل یلیم ره .

اتیاهن فلتخم یاه تظلغ

5 ( 01

× 0

6 ، 01

× 0

7 ، 01

× 0

8 و 01

× 0 ) زا

روپسا ( یدینک ) دش هیهت رطقم بآ رتیل یلیم ره رد (

6 .) یرتکاب و چراق فلتخم یاه تظلغ ریثأت هسیاقم تهج

رامیت ره یازا هب تاشیامزآ یمامت یگدیسوپ دلوم یاه چراق یگدولآ رب تسینوگاتنآ (

و یرتکاب فلتخم یاه تظلغ

تسینوگاتنآ چراق )

اب یفداصت لاماک حرط بلاق رد دش ماجنا رارکت راهچ

. زا رتمیتناس کی رطق هب ینلک کی ادتبا

طیحم یواح یرتپ طسو رد رگرامیب چراق دش هداد رارق PDA

. نویسناپسوس یاه تظلغ زا رتیل یلیم کی سپس

یرتپ رد دوجوم طیحم هیشاح رد رتمیتناس تشه رطق هب هقلح کی تروص هب تسینوگاتنآ چراق ای یرتکاب 9

رارق یرتمیتناس تفرگ

. دندش ینز هیام لیرتسا رطقم بآ اب هک دندوب ییاه هنومن دهاش .

اه هنومن نویسابوکنا زا سپ

(3)

امھ ی ش یهایگ تادیلوت و تسیز طیحم یلم

51 و 51 رهم

5935

او

ناغماد دح

187

دیدرگ یریگ هزادنا یرتپ ره رد هدش لیکشت یاه هنگرپ رطق نازیم .

تظلغ راهچ اهرگرامیب ییایمیش رامیت یارب

3( 01-

×

30،

01-

×

32،

01-

× 3

3 و 01-

× 4 رتیل رب مرگ )

و لیمونب شک چراق زا دش هیهت رارکت راهچ اب سم رورلک یسکا

.

چراق ینلک رطق نیگنایم هسیاقم ساسا رب هتفر راکب یاه شک چراق زین و تسینوگاتنآ چراق و یرتکاب رثا یبایزرا یرامآ رازفا مرن زا هدافتسا اب دهاش یاه هنومن اب رگرامیب تفرگ ماجناSAS

( 2 ) .

جیاتن مروک یچراق یگدیسوپ لماوع یاه چراق یاه هنوگ لماش اه مروک یعیبط ریغ و هدولآ یاه تفاب زا هدمآ تسدب

Penicillium digitatum ،

Aspergillus niger و

Rhizopus stolonifer تسا هدوب

. هنوگ رد اه یدینک و اهدیلایف شیارآ و هزادنا ،لکش

یاه P. digitatum و

A. niger نولوتسا و دیئوزیر ،ژناروپسا هزادنا و لکش و

دروم رد R. stolonifer

رد

دشاب یم تیمها زئاح صیخشت (

4 ، 5 .)

رگرامیب لماوع ییایمیش و یلرتنکویب رامیت یاه تظلغ هب طوبرم تسینوگاتنآ چراق دروم رد لرتنک نازیم نیرتشیب هک داد ناشن هدمآ تسدب جیاتن 01 7

× 0 و

01 8

× 0 غ هب طوبرم بیترت هب تسینوگاتنآ یرتکاب دروم رد و یاه تظل

01 9

× 0 و 01⁰¹

× 0 تسا هدوب .

دروم رد

یاه تظلغ رد بیترت هب سم رورلک یسکا و لیمونب دروم رد یلرتنک رثا نازیم نیرتشیب هتفر راکب ییایمیش تابیکرت

3

01-

× 3

3 و 01-

× 4 دمآ تسدب (P≤0.01)

( لوادج 0 ات 4 ).

لودج 0 ) تسینوگاتنآ چراق نویسناپسوس فلتخم یاه تظلغ رثا نازیم T. harzianum Bi

چراق هنگرپ دشر رب یاه

رگرامیب

رطق هزادنا

( رتمیتناس ) تشک طیحم یواح یرتپ رد رگرامیب یاه چراق هنگرپ

رامیت Penicillium

digitatum Aspergillus

niger Rhizopus

stolonifer

دهاش 37a

/ 8 41a

/ 8 97a

/ 8

تظلغ 015

× 0 32b

/4 57b

/5 77b

/8

تظلغ 016

× 0 81c

/ 3 75c

/ 4 45c

/ 8

تظلغ 017

× 0 42d

/3 35d

/4 77d

/6

تظلغ 018

× 0 22e

/ 3 51e

/ 3 57e

/ 6

لودج 2 ) تسینوگاتنآ یرتکاب نویسناپسوس فلتخم یاه تظلغ رثا نازیم P. fluorescens CHA0

رگرامیب یاه چراق هنگرپ دشر رب

رطق هزادنا ( رتمیتناس ) لک تشک طیحم یواح یرتپ رد رگرامیب یاه چراق ین

stolonifer

دهاش 82a

/ 8 85a

/ 8 9a

(4)

امھ ی ش یهایگ تادیلوت و تسیز طیحم یلم

51 و 51 رهم

5935

او

ناغماد دح

187

تظلغ 017

× 0 45b

/6 17b

/6 82b

/8

تظلغ 018

× 0 27c

/ 6 82c

/ 5 4/c

8

تظلغ 019

× 0 07d

/4 4d

3/d 7

تظلغ 0101

× 0 72e

/ 3 52e

/ 3 3/e

6

لودج 3 ) لیمونب شک چراق فلتخم یاه تظلغ رثا نازیم (

رطقم بآ رتیل رب مرگ )

چراق هنگرپ دشر رب یاه

رگرامیب

رطق هزادنا ( رتمیتناس ) تشک طیحم یواح یرتپ رد رگرامیب یاه چراق ینلک

stolonifer

دهاش 6/a

8 6/a

8 9/a

8

تظلغ

3

01-

× 0 45b

/6 6/b

6 8/b

7

تظلغ

3

01-

× 2 05c

/ 5 8/c

4 9/c

6

تظلغ

3

01-

× 3 72d

/4 0/d

4 2/d

6

3تظلغ 01-

× 4 65e

/ 4 15d

/4 0/d

6

لودج 4 ) سم رورلک یسکا شک چراق فلتخم یاه تظلغ رثا نازیم (

رطقم بآ رتیل رب مرگ )

گرپ دشر رب چراق هن

یاه رگرامیب

رطق هزادنا ( رتمیتناس ) تشک طیحم یواح یرتپ رد رگرامیب یاه چراق ینلک

stolonifer

دهاش 35a

/ 8 67a

/ 8 92a

/ 8

تظلغ

3

01-

× 0 85b

/7 8/b

7 81b

/8

تظلغ

3

01-

× 2 42c

/ 6 45c

/ 7 21c

/ 8

تظلغ

3

01-

× 3 07d

/6 25d

/6 95d

/7

3تظلغ 01-

× 4 87e

/ 5 12e

/ 6 75e

/ 7

حطس رد نکناد نومزآ رد نوتس ره رد هباشم فورح یاراد یاه نیگنایم 0

% دنهد یمن ناشن راد ینعم فلاتخا .

یريگ هجيتن و ثحب رد تشادرب زا سپ یاه یرامیب ای اه هویم یگدیسوپ لماوع کیژولویب لرتنک ماجنا یداصتقا و مهم تلاوصحم دروم

تسا هتفرگ .

لاس رد ناراکمه و روکات 0992

راورب هقطنم رد دوجوم نارفعز عرازم هعلاطم اب -

راوشیک (Bervar-

Kishwar) چراق

Macrophomina phaseolina یاه هتوب یگدرمژپ و مروک یگدیسوپ لماع ناونعب ار

دنا هدرک یفرعم نارفعز (

7 .)

رضاح قیقحت رد چراق زا فلتخم یاه تظلغ دربراک

T. harzianum Bi یرتکاب ،

Pseudomonas

fluorescens CHA0 رگرامیب یاه چراق ییاز ینلک شهاک رد سم رورلک یسکا و لیمونب یاه شک چراق و

دوب رثؤم هدمآ تسدب .

داهنشیپ مومس زا هدافتسا اب ناوت یم دنرادن یکاروخ فرصم هک نارفعز یاه مروک صوصخ رد هدش

(5)

امھ ی ش یهایگ تادیلوت و تسیز طیحم یلم

51 و 51 رهم

5935

او

ناغماد دح

187

و قیرط زا کیژولویب لماوع زین رد مروک ندرک رو هطوغ

نویسناپسوس یا هظحلام لباق دح ات

یریگولج مروک یگدیسوپ زا

درک . عبانم

0 - م ،یزردوگ یمظعم .

یروآرف ات دیلوت زا ناریا خرس یلاط .

تعنص و تشک ،ماد .

هرامش 013 . 0387 . ص 56.

2 - یکلم یترایز ح ، .

، ییاتسور ع ، .،

ص ن ،ینابحا .،

ح ،نایرابتعا .ر

. ح و ف . ناینیما . یسررب ناکما لرتنک کیژولویب دتامن

دلوم هرگ هشیر هجوگ رد یگنرف Trichoderma harzianum Rifai هب

هلیسو چراق Meloidogyne javanica

(Trube) Chitwood هناخلگ

و تارییغت یمک تابیکرت یلنف رد هایگ . هلجم یعارز هب لاهن

و رذب . 0388 . دلج 25 ( 3 :)

260 - 274 .

3- Dennis, C. Post-Harvest Pathology of Fruits and Vegetables. Academic Press, New York.

1983.

4- Frisvad, J., ; R.A. Samson. Stud. Mycology. 2004. 49: 92.

5- Schipper, M. A. A. CBS Studies in Mycology, 1984. 25:1-19.

6-Sharon,E., Bar-Eyal, M., Chet, I., Herrera-Estrella, A. Kleifeld, O. ; Y. Spiegel.

Phytopathology, 2001. 91(7):687- 693.

7-Thakur, R. N., Singh, C., ; B. L.Kaul. Indian Phytopathol. 1992. 45(2): 278.

8- Weller, D. M., ; R.J. Cook. Phytopathol.1983. 78: 463-469.

(6)

امھ ی ش یهایگ تادیلوت و تسیز طیحم یلم

51 و 51 رهم

5935

او

ناغماد دح

187

A study on agents of fungal rot on saffron corm and their control

Fahimeh Niasti* and Ayatollah Saeedizadeh

Department of Plant Protection, Shahed University, Tehran, Iran Email: [email protected]

Abstract

The study for isolation and identification of causal agents of corm rot and their control, was sampled of corms in farms in Bushroueye of southern of Khorasan province. After culturing of sections of infected corms, the fungi, Penicillium digitatum, Aspergillus niger, and Rhizopus stolonifer were isolated and identified. For their control test, four concentrations of bacterium, Pseudomonas fluorescens CHA0 (1×10⁷, 1×10⁸, 1×10⁹ and 1×10¹⁰ CFU ml ^-1), fungus, Trichoderma harzianum Bi (1×10⁵, 1×10⁶, 1×10⁷ and 1×10⁸ spore ml ^-1), and five concentrations of fungicides, cupper oxichlorore and benomil, (1×10^-3 , 2×10^-3, 3×10^-3 and 4×10^-3 g/l) were used with four replications. The control effect of antagonists and fungicides was determined by measurement of diameter of pathogens colony on PDA. The results showed the maximum of control of antagonistic fungus was concerned concentrations, 1×10⁷ and 1×10⁸ , and the antagonistic bacterium was concerned concentrations, 1×10⁹ and 1×10¹⁰. The fungicides had maximum control in concentrations, 3×10^-3 and 4×10^-3.

Key words: saffron, rot, corm, control.