ﻲﺑﺎﻳزرا تاﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺑ ﻲﺘﺴﻳز يﺎﻫدﻮﻛ ﺮ
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﻧاد
و تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﻲﺧﺮﺑ
ﻢﻛ ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ ﺎﻳﻮﺳ هﺎﻴﮔ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﻮﻴﺑ و ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ ﻲﺑآ
ﻲﭽﻧﺎﺧﺮﻫﺎﻃ ﻦﺸﻳوآ
* يﺮﺒﻛا ﻲﻠﻌﻣﻼﻏ ،1
يﻮﻧﺎﺛ سرﺪﻣ ﺪﻤﺤﻣ ﻲﻠﻋﺪﻴﺳ ،2
ﺪﻳوﺎﺟ ﻲﻧﺎﺑﺮﻗ ﺪﻴﺠﻣ ،3 4
1 . ﻼﺻا و ﻲﻋارز مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،ﺖﻋارز ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد ﺲﻳدﺮﭘ ،تﺎﺗﺎﺒﻧ ح
هﺎﮕﺸﻧاد ،نﺎﺤﻳرﻮﺑا ناﺮﻳا ـ ﺖﺷﺪﻛﺎﭘ ،ناﺮﻬﺗ
2 . و ﻲﻋارز مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،رﺎﻴﺸﻧاد ناﺮﻳا ـ ﺖﺷﺪﻛﺎﭘ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،نﺎﺤﻳرﻮﺑا ﺲﻳدﺮﭘ ،تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا
3 . ـ ناﺮﻬﺗ ،سرﺪﻣ ﺖﻴﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﻛ ةﺪﻜﺸﻧاد ،ﺖﻋارز هوﺮﮔ ،دﺎﺘﺳا ا
ناﺮﻳ
4 . ﻧ حﻼﺻا و ﻲﻋارز مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،رﺎﻳدﺎﺘﺳا ناﺮﻳا ـ ﺖﺷﺪﻛﺎﭘ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،نﺎﺤﻳرﻮﺑا ﺲﻳدﺮﭘ ،تﺎﺗﺎﺒ
ﻪﻟﺎﻘﻣ لﻮﺻو ﺦﻳرﺎﺗ :
27 / 1 / 92 ﻪﻟﺎﻘﻣ شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ
: 18 / 8 / 92
هﺪﻴﻜﭼ
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا تاﺮﻴﺛﺄﺗ ﺎﻫدﻮﻛ ي ز ﻲﺘﺴﻳ ﺮﺑ ﻲﺧﺮﺑ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ
ﺎﻳﻮﺳ ﺖﺤﺗ ﺶﻨﺗ ﻢﻛ
،ﻲﺑآ ﻲﺸﻳﺎﻣزآ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻞـﻳرﻮﺘﻛﺎﻓ رد
ﺐﻟﺎﻗ حﺮﻃ كﻮﻠﺑ يﺎﻫ ﻣﺎﻛ ﻞ ﻲﻓدﺎﺼﺗ رد ﻪﺳ
،راﺮﻜﺗ رد لﺎﺳ 1390
، رد ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ةﺪﻜﺸﻧاد يزروﺎﺸﻛ هﺎﮕﺸﻧاد
ﺖﻴﺑﺮﺗ سرﺪﻣ مﺎـﺠﻧا ﺪـﺷ . رد
ﻦﻳا ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺳ ﻢﻳژر يرﺎﻴﺑآ ﻞﻣﺎﺷ ﻂﻳاﺮﺷ نوﺪﺑ ﺶﻨﺗ ) 40 ﺪﺻرد ﻪﻴﻠﺨﺗ ﺖﺑﻮﻃر (
، ﺶﻨـﺗ ﻂـﺳﻮﺘﻣ ) 60 ﺪـﺻرد ﻪـﻴﻠﺨﺗ ﺖـﺑﻮﻃر ( و ﺶﻨـﺗ
ﺪﻳﺪﺷ ) 80 ﺪﺻرد ﻪﻴﻠﺨﺗ ﺖﺑﻮﻃر ( و رﺎﻬﭼ شور دﺮﺑرﺎﻛ ﻲﻃﻮﻠﺨﻣ زا زا
ﭙﺳوزآ و ﺮﺘﻛﺎﺑﻮﺗ مﻮﻴﻠﻳﺮﻴ
يور ﮔ هﺎﻴ ﺎﻳ رﺬﺑ ﻲﺳرﺮﺑ ﺪﻧﺪﺷ . ﺞﻳﺎﺘﻧ نﺎﺸﻧ
داد ﻪﻛ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ
اﺰﺟا و ي
اﺮﺷ رد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻂﻳ
نوﺪﺑ ﺶﻨﺗ و لﻮﻠﺤﻣ ﻲﺷﺎﭘ يﺮﺘﻛﺎﺑ
ور ﺮﺑ ي گﺮﺑ ﻪﺑ ةوﻼﻋ ﻪﻳﺎﻣ ﻲﻧز رﺬﺑ ﻪﺑ ﺖﺳد ﺪـﻣآ .
ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻢﻳﺰﻧآ زﻻﺎﺗﺎﻛ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﺑ رﺎﻤﻴﺗ ﺶﻨﺗ ﻂﺳﻮﺘﻣ هاﺮﻤﻫ ﺎﺑ لﻮﻠﺤﻣ ﻲﺷﺎﭘ گﺮﺑ ﻪﺑ هوﻼﻋ ﻪﻳﺎﻣ ﻲﻧز رﺬﺑ دﻮﺑ .
،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ناﺰﻴﻣ
ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﻟوﺮﭘ رد رﺎﻤﻴﺗ ﺶﻨﺗ ﺪﻳﺪﺷ نوﺪﺑ لﺎﻤﻌﺘﺳا يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻪﺑ ﺖﺳد ﺪﻣآ ﻪﻛ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ
،ﺖﻟﺎﺣ ﻪﺳ ﺮﺑاﺮﺑ فﻼﺘـﺧا نﺎﺸـﻧ داد . ﺞﻳﺎـﺘﻧ
ا ﻦﻳ ﻘﺤﺗ ﻖﻴ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻠﻛ ﻲ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺪﻨﭼﺮﻫ
دﺮﺑرﺎﻛ دﻮﻛ ﻲﺘﺴﻳز رد ﻂﻳاﺮﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺖﺴﻧاﻮﺗ زا ﺗ تاﺮﻴﺛﺄ بﺮﺨﻣ ﺶﻨـﺗ و ﺎـﺗ يﺪـﺣ زا
ﺶﻫﺎﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ
،ﺪﻨﻛ رد
ﺪﺷ ﺶﻨﺗ ﺪﻳ ﻂﻘﻓ ﺔﻨﻳﺰﻫ ﺪﻴﻟﻮﺗ ار اﺰﻓا ﺶﻳ و داد ﺖﺴﻧاﻮﺘﻧ ﺮﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺮـﺛا ﻲﺸـﻳاﺰﻓا
ﮕﻤﺸـﭼ يﺮﻴ ﻪﺘـﺷاد
ﺪﺷﺎﺑ .
ﺪﻴﻠﻛ هژاو ﺎﻫ : ﻢﻳﺰﻧآ يﺎﻫ ﻲﺘﻧآ ناﺪﻴﺴﻛا ﻢﻛ ﺶﻨﺗ ، ﺑآ
،ﻲ ﻮﺳ
،ﺎﻳ ،ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﻛ
ﻲﺘﺴﻳز .
هرود
15 هرﺎﻤﺷ
3 ﺰﻴﻳﺎﭘ 1392
ﻪﺤﻔﺻ يﺎﻫ 153 - 141
1 . ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﻧاد ﻲﻨﻏور يﺎﻫ يژﺮﻧا ﻦﻴﻣﺄﺗ ﻢﻬﻣ ﻊﺒﻨﻣ ﻦﻴﻣود تﻼﻏ زا ﺪﻌﺑ
مزﻻ ﻲـﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﻣاﻮﺟ ﺪـﻧور
. ﺶـﺨﺑ ﻪـﻛ ﺎـﺠﻧآ زا
جرﺎـﺧ زا رﻮﺸـﻛ ﻲﻓﺮﺼـﻣ ﻦﻏور زا يدﺎﻳز
ﻲـﻣ دراو ،دﻮـﺷ
ﻪﻧاد ﺖﺸﻛ ﻲﻨﻏور يﺎﻫ
ﺎﻳﻮـﺳ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺢﻴﺤـﺻ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ و
نآ ﺖﻴﻤﻫا ،دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻬﺟ رد ﺎﻫ
دراد يدﺎـﻳز رﺎﻴﺴﺑ
] 15 [.
دﻮﺒﻤﻛ بآ رد رﺎﻴﺴﺑ ي زا يﻮﻤﻧ ﻞﺣاﺮﻣ ﺎﻳﻮﺳ
دﺮﻜﻠﻤﻋ
ار ﺶﻫﺎﻛ هداد
،ﺖﺳا ﺎﻣا تاﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻔﻨﻣ ﺶﻨﺗ رد ﻲﻃ ﻞﮔ ﻲﻫد
و ﻞﻴﻜﺸﺗ رﺬﺑ و نﺪﺷﺮﭘ ﻪﻧاد رﺎﻴﺴﺑ ﻢﻬﻣ ﺖـﺳا . دﻮـﺒﻤﻛ ﺶﻨـﺗ
ﺗ ﺎﺑ بآ ﺄ
هﺎﻴﮔ و بآ ﻂﺑاور رد ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﺮﻴﺛ ]
13 [ ﺮـﻴﻴﻐﺗ ﺚﻋﺎﺑ ،
ﻲﻟﻮـﻜﻟﻮﻣ يﺎﻫﺮﻴﺴـﻣ و لﻮﻠﺳ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ رد ﻲـﻣ
دﻮـﺷ ] 33 [ و
ﺑﺮﻛ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﻲﻟآ داﻮﻣ ﻊﻤﺠﺗ
ﻦﻴﻟوﺮﭘ و تارﺪﻴﻫﻮ ﺶﻳاﺰـﻓا ار
ﻲﻣ ﺪﻫد .
ﺶﻨـﺗ ﻪﺑ سﺎﺴﺣ نﺎﻫﺎﻴﮔ زا ﺎﻳﻮﺳ رد هﺪـﻧزﺮﻴﻏ يﺎـﻫ
ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ تﻻﻮﻘﺑ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ دور
] 28 [.
ﻂﻳاﺮﺷ ﺖﺤﺗ
ﺶﻨﺗ ﻲﻜﺸﺧ ﻞﺣاﺮﻣ رد ﻞﮔ
ﻲﻫد
فﻼـﻏ نﺪـﺷﺮﭘ و
ﺎﻳﻮـﺳ ،
ﻲـﻣ ﺶﻫﺎـﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ ءاﺰﺟا تﺎﻔﺻ ﺮﺜﻛا ﻦﻳﺮﺘﺸـﻴﺑ ﻪـﻛ ﺪـﻨﺑﺎﻳ
زا ﻲﺷﺎﻧ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺑ هدراو ترﺎﺴﺧ
ﻞﮔ شﺰﻳر ﺎﻫ
ﺖـﺳا
نآ زا ﺲﭘ و
،
ـﻠﺣﺮﻣ رد ﺶﻨـﺗ ﺮـﺛا ﺮـﺑ ﻪﻧادﺪﺻ نزو ﺶﻫﺎﻛ ﺔ
ﺮﭘ نﺪﺷ ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ ،فﻼﻏ ﺖﺳا
.
ﺶﻫﺎـﻛ ﻦﻳا ﻲﻠﺻا ﻞﻴﻟد
ﻪﻧاد نزو ﻲﻣ
ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ
هﺎـﻴﮔ ﺮﺗدوز ﻲﮔﺪﻴﺳر لﻮـﻃ ﺶﻫﺎـﻛ و
د رو ة ﺮﭘ نﺪﺷ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻪﻧاد ﺪﺷﺎﺑ
. ﻦﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ
ﻲـﻄﻴﺤﻣ ﺶﻨـﺗ
ﻏ ﻴ هﺪــﻧزﺮ ﻪــﻛ زا ﺶﻫﺎــﻛ ﻢــﻬﻣ ﻞــﻣاﻮﻋ ﺪــﻨﻫد
ة ﻻﻮﺼــﺤﻣ ت
زا ﺐﺒﺳ ،ﺖﺳا نﺎﻬﺟ يزروﺎﺸﻛ ﻦﻴﺑ
ﻪـﻧﻮﮔ ﻦﻴﺑ لدﺎﻌﺗ ﻦﺘﻓر -
نﮋﻴﺴـﻛا لﺎـﻌﻓ يﺎـﻫ
ROS)
1( و عﺎـﻓد رد ﻲﻧاﺪﻴﺴـﻛا ﻲـﺘﻧآ
ﺶﺨﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ هﺎﻴﮔ
ﻲﻣ دﻮﺷ ] 7 [.
هﺎﮕﻳﺎﺟ يدﺪـﻌﺘﻣ يﺎـﻫ
لﻮﻠﺳ رد ياﺮﺑ ﻲﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫ لﺎﻌﻓ
ندﺮﻛ ﻪﻛ دراد دﻮﺟو نﮋﻴﺴﻛا
ﻲﻣ لﺮﺘﻨﻛ ﻼﻣﺎﻛ ﺶﻨﺗ نوﺪﺑ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﺪﻧﻮﺷ
، ﻂﻳاﺮﺷ رد ﻲﻟو
ﻨﺗ ﻪﺘﺴﻜﺷ لﺮﺘﻨﻛ ﻦﻳا ﺶ ﻲﻣ
دﻮﺷ ﺪﻨﻳآﺮﻓ و لﺎﻌﻓ
نﺪﺷ نﮋﻴﺴﻛا
ﻲﻣ خر ﺪﻫد .
ﻲﻣ ﻲﻜﺸﺧ ﺶﻨﺗ
لﺎـﻜﻳدار ﻦﻳا ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ -
1. Reactive Oxygen Species
ﻢﻳﺰــﻧآ ﻪــﺑ ار ﻲﺗارﺎﺴــﺧ دازآ يﺎــﻫ هوﺮـــﮔ ياراد يﺎــﻫ
ﻪﻧاﺪﮕﻧر ،ﻚﻴﻠﻳرﺪﻴﻔﻟﻮﺳ ،ﺖـﺳﻼﭘوﺮﻠﻛ يﺎﻫ
ﺎﺸـﻏ ي ،يﺪـﻴﭙﻴﻟ
ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ
ﻛ دراو ﺎﻫ ﻨ
ﺪ
ﻚـﻳ رد ﺮـﻴﻴﻐﺗ ﺐﺒﺳ و
نآ ﻲﮕﭼرﺎـﭘ ﺎـﻫ
دﻮﺷ ] 5 [.
ﻮﮔ ﻪـﻧ يﺎـﻫ لﺎـﻌﻓ نﮋﻴﺴـﻛا ﻪـﺑ رﻮـﻃ ياراد هﻮﻘﻟﺎـﺑ
ﺶﻨـﻛاو ﻲﻟﻮﻠـﺳ تﺎـﺒﻴﻛﺮﺗ زا يرﺎﻴﺴـﺑ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻠﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ﻲﻣ ﺪﻫد
ﺧ ﺐﺒﺳ و
لﻮﻜﻟﻮﻣوﺮﻛﺎﻣ ﺮﻳﺎﺳ و ﺎﺸﻏ ﻪﺑ ترﺎﺴ يﺎـﻫ
ــﻴﺒﻗ زا يروﺮــﺿ ﻪــﻧاﺪﮕﻧر ﻞ
ﻦﻴﺌﺗوﺮــﭘ ،يﺰﺘﻨــﺳﻮﺘﻓ يﺎــﻫ ،ﺎــﻫ
و ﻚﻴﺌﻠﻛﻮﻧ يﺎﻫﺪﻴﺳا ﻲﻣ ﺎﻫﺪﻴﭙﻴﻟ
دﻮﺷ ] 9 [
؛
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ نآ ناﺰﻴﻣ
ﻛ لﻮﻠــﺳ رد ﺪــﻳﺎﺑ لﺮــﺘﻨ
ﻮــﺷ د . ﺎــﺑ نﺎــﻫﺎﻴﮔ ﻦﺘــﺷاد
ﻢﺘﺴــﻴﺳ
ﻲﺘﻧآ ﻲﻧاﺪﻴﺴـﻛا ﻲـﻤﻳﺰﻧآ تﺎـﺒﻴﻛﺮﺗ ﻞﻣﺎـﺷ ﻪـﻛ
) ﺪﻴﺴـﻛاﺮﭘﻮﺳ
،زاﺪﻴﺴــﻛاﺮﭘ ،زﻻﺎــﺗﺎﻛ ،زﺎﺗﻮﻤﺴــﻳد ،زاﺪﻴﺴــﻛاﺮﭘ نﻮﻴﺗﺎــﺗﻮﻠﮔ
نﻮﻴﺗﺎـﺗﻮﻠﮔ و زاﺪﻴﺴﻛاﺮﭘ ﺖﻴﺑرﻮﻜﺳا زﺎـﺘﻛودر
( ﻲـﻤﻳﺰﻧآﺮﻴﻏ و
)
،ﻚﻴﺑرﻮﻜﺳآ ﺪﻴﺳا
،نﻮﻴﺗﺎـﺗﻮﻠﮔ
لوﺮﻓﻮـﻛﻮﺗ و ﺎﻫﺪـﻴﺋﻮﻨﺗرﺎﻛ (
ﺖﺳا
، حﻮﻄﺳ ًﻻﻮﻤﻌﻣ
ﻪﮕﻧ لدﺎﻌﺘﻣ ﺪﺣ رد لﻮﻠﺳ رد ارROS
ﻲﻣ ﺪﻧراد ] 4 [
.
مﺎــﻈﻧ رد يﺎــﻫدﻮﻛ زا هدﺎﻔﺘــﺳا راﺪــﻳﺎﭘ يزروﺎﺸــﻛ يﺎــﻫ
ﻪﺑ ،ﻲﺘﺴﻳز كﺎﺧ رد صﻮﺼﺧ
،ﻲﻳاﺬـﻏ ﺮـﺻﺎﻨﻋ زا ﺮـﻴﻘﻓ يﺎـﻫ
هﮋﻳو ﺖﻴﻤﻫا كﺎـﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻆﻔﺣ و ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا رد يا
دراد
] 3 [.
ﻳ ﻲـﻜ زا ﻮﻴـﺷ ه يﺎـﻫ ﻲﺘﺴـﻳز ياﺮـﺑ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺪـﻴﻟﻮﺗ رد
،يزروﺎﺸﻛ هدﺎﻔﺘﺳا
زا ﻳر ﺪﻴﻔﻣ ناراﺪﻧﺎﺟﺰ يﺰﻛﺎـﺧ
ﺖـﺳا
؛ زا
ﻠﻤﺟ ﺔ ﻦﻳا ﻲﻣ تادﻮﺟﻮﻣ ناﻮﺗ
ﻪﺑ يﺎﻫﺮﺘﻛﺎﺑوﺰﻳر كﺮﺤﻣ
ﺪﺷر
هﺎﻴﮔ
PGPR)
2( هرﺎﺷا دﺮﻛ . ﻦﻳا هوﺮﮔ زا هوﻼﻋ تادﻮﺟﻮﻣﺰﻳر
ﺮﺑ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻤﻫاﺮﻓ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻲﻧﺪـﻌﻣ كﺎـﺧ زا ﻖـﻳﺮﻃ ﺖـﻴﺒﺜﺗ
ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ
،نژوﺮﺘﻴﻧ لﻮﻠﺤﻣ ندﺮـﻛ ﺮﻔﺴـﻓ و
،ﻢﻴـﺳﺎﺘﭘ لﺮـﺘﻨﻛ
ﻞﻣاﻮﻋ يرﺎﻤﻴﺑ از و ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻧا عاﻮ نﻮﻣرﻮﻫ يﺎﻫ ﻢﻴـﻈﻨﺗ هﺪـﻨﻨﻛ و
كﺮﺤﻣ ﺪـﺷر
دﺮـﻜﻠﻤﻋ هﺎـﻴﮔ نﺎـﻫﺎﻴﮔ
ار ﺖـﺤﺗ ﺮﻴﺛﺄـﺗ راﺮـﻗ
ﻲﻣ ﺪﻨﻫد ] 30 [.
رد نﺎﻴﻣ ﻦﻳا يﺮﺘﻛﺎﺑ
،ﺎﻫ ود ﺲﻨﺟ ﺮﺘﻛﺎﺑﻮﺗوزا و
مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ ﻪﺑ
ﻞﻴﻟد ﻊﻴﺳو ﺶﻨﻛاﺮﭘ ﻲﻳﺎـﻴﻓاﺮﻐﺟ
و شﺮﺘﺴـﮔ
ﻨﻣاد ﺔ نﺎﻫﺎﻴﮔ نﺎﺑﺰﻴﻣ
، ﻪﺟﻮﺗ يﺮﺘﺸﻴﺑ ار ﻪﺑ دﻮﺧ ﺐﻠﺟ هدﺮﻛ ﺪـﻧا
2. Plant Growth Promoting Rhizobacteria (PGPR)
] 20 [ . ﺔﻄﺑار ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻲﺘﺴﻳز يﺎﻫدﻮﻛ و
نﺎﻫﺎﻴﮔ نﺎﺑﺰﻴﻣ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﺑ ﻪﻨﻣاد يا زا تاﺮﻴﺛﺄـﺗ ﺖـﺒﺜﻣ
ﻞﻣﺎـﺷ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺪـﺷر و ،ﻮـﻤﻧ
ﺖﻣوﺎﻘﻣ رد ﺮﺑاﺮﺑ يرﺎﻤﻴﺑ
،ﺎﻫ دﻮﺒﻬﺑ ﺔﻴﻨﺑ نﺎﻫﺎﻴﮔ نﺎﺑﺰﻴﻣ رد ﺮﺑاﺮﺑ
سﺮﺘﺳا يﺎﻫ
،ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺮﻴﺧﺄﺗ ﻦﺘﺧاﺪﻧا يﺮﻴﭘ گﺮﺑ
دﻮـﺷ ﺮـﺠﻨﻣ
] 22 [ . مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ زا ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﻴﺻﻮﺗ ﻪـﺑ
ناﻮـﻨﻋ ﻚـﻳ
ﺮﺘﻛﺎﺑ ﻚﻤﻛ ي ﺮﮕﻳد ﺎﺑ هﺪﻨﻨﻛ تادﻮﺟﻮﻣﺰﻳر
هدﺎﻔﺘـﺳا ﺪﻨﻣدﻮـﺳ
دﻮــﺷ . ﺮــﺘﻬﺑ دﺮــﻜﻠﻤﻋ ﻪــﺑ مﻮﻠﻳﺮﻴﭙــﺳوزآ ﻊــﻗاو رد زا
ﺮــﮕﻳد
تادﻮﺟﻮﻣﺰﻳر ﻚﻤﻛ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﻪﺑ و ﻢـﻫ ﻢﻴﻘﺘﺴـﻣ رﻮﻃ تاﺮﻴﺛﺄـﺗ
ﺮﺑ ﻲﺘﺒﺜﻣ دراد هﺎﻴﮔ ﺪﺷر ]
27 [ . ﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺔ ﺰﻴﻧ يﺮﮕﻳد ﺢﻴـﻘﻠﺗ
روﺬﺑ اﺰﻠﻛ ﺎﺑ يﺮﺘﻛﺎﺑ ﺮﺘﻛﺎﺑﻮﺗزا ﻪﺑ
ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻃ راد
ي لﻮﻃ
،هﺎـﻴﮔ
ﻗ ﺮﻄ داﺪﻌﺗ ،ﻪﻗﺎﺳ ﻪﺧﺎﺷ
،ﺎﻫ نزو
،ﻪﻧادراﺰﻫ ناﺰﻴﻣ
لﻮﺼـﺤﻣ و
ﻦﻏور ار رد ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺎﺑ هوﺮﮔ ﺪﻫﺎﺷ ﺶﻳاﺰﻓا داد ] 6 [.
ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ﺶﻨﺗ
ﻢﻛ ﻲﺑآ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻠﻣﺎﻋ ﻲ رد هﺪـﻨﻨﻛدوﺪﺤﻣ
،ﺖﺳا حﺮﻄﻣ ﻲﻫﺎﻴﮔ تاﺪﻴﻟﻮﺗ
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ بﺮـﺨﻣ رﺎﺛآ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ
ﻪﺑ ﺶﻨﺗ هﻮﻴﺷ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ نﻮﭽﻤﻫ رﺎﻛ دﺮﺑ ﻲﺘﺴـﻳز يﺎﻫدﻮﻛ
ﺋﺎﺣ ﺖﺳا ﺖﻴﻤﻫا ﺰ .
ﺶﻫﺎـﻛ رد ﻲﻳﻻﺎـﺑ ﻲﻳارﺎـﻛ ،ﺎـﻫدﻮﻛ ﻦﻳا
تاﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺪﻧراد نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺮﺑ ﺶﻨﺗ ﻲﻔﻨﻣ .
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ زا فﺪﻫ مﺎﺠﻧا
ﻦﻳا ﻖﻴﻘﺤﺗ
ﻢﻛ ﺶﻨﺗ ﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ
دﺮﺑرﺎـﻛ و ﻲﺑآ
يﺮﺘﻛﺎـﺑ يﺎـﻫ
ﺖﻴﺒﺜﺗ ﺪﻨﻨﻛ ة مﻮﻴﻠﻳﺮﭙﺳوزآ و ﺮﺘﻛﺎﺑﻮﺗزا زا ﻢﻋا نژوﺮﺘﻴﻧ ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ
ﺮــﺑ ،ﻲﺘﺴــﻳز دﻮــﻛ ﻲــﺧﺮﺑ ،دﺮــﻜﻠﻤﻋ ياﺰــﺟا و دﺮــﻜﻠﻤﻋ
و ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ
ﻢﻳﺰـﻧآ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ناﺰﻴﻣ ﻲـﺘﻧآ يﺎـﻫ
ناﺪﻴﺴﻛا ﺎﻳﻮﺳ هﺎﻴﮔ دﻮﺑ
.
2 . شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
ﻢﻳژر ﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
و يرﺎﻴﺑآ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ هﻮﻴﺷ
يﺎـﻫ
دﺮﺑرﺎﻛ يﺮﺘﻛﺎﺑ ﺖﻴﺒﺜﺗ يﺎﻫ ﺪـﻨﻨﻛ
ة يﺎﻳﻮـﺳ هﺎـﻴﮔ ﺮـﺑ نژوﺮـﺘﻴﻧ
ياراد دوﺪــﺤﻣﺎﻧ ﺪــﺷر )
ﺰﻣﺎــﻴﻠﻳو ﻢــﻗر (
ﻲﺸــﻳﺎﻣزآ
، لﺎــﺳ رد
1390
، ﻜﺸـﻧاد رد ﺖــﻴﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸـﻧاد يزروﺎﺸــﻛ ةﺪ
،سرﺪــﻣ
ﻪﺑ ترﻮﺻ
كﻮﻠﺑ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﻳرﻮﺘﻛﺎﻓ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﻛ يﺎﻫ
ﺎﺑ ﻪﺳ
لﺮﺘﻨﻛ ﻂﻳاﺮﺷ رد راﺮﻜﺗ هﺪﺷ
) ﻪـﻧﺎﺨﻠﮔ ( اﺮـﺟا ـﺷ ﺪ . رد
ﻂﻳاﺮـﺷ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﻞﺧاد ﺪـﺷر
،ﺐـﺷ و زور يﺎـﻣد ﻪـﻠﻤﺟ زا
ﻆـﻔﺣ بﻮﻠﻄﻣ ﺪﺣ رد ﻲﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر و رﻮﻧ ﺖﻴﻔﻴﻛ و تﺪﺷ ــﺷ
ﺪ . ﻨﻴﺸــﻴﺑ و ﻪــﻨﻴﻤﻛ يﺎــﻣد ﺔ
ﻪــﻧﺎﺨﻠﮔ 22
و 38 ــﺟرد ﺔ
ﻲﺘﻧﺎﺳ ﻲﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر و داﺮﮔ 68
ﺎﺗ 79 ﻦـﻳا لﻮـﻃ رد ﺪﺻرد
ﺪﺷ ﻆﻔﺣ هرود زا ،هﺎﻣ ﺖﺸﻬﺒﻳدرا ﻞﻳاوا رد ﺖﺷﺎﻛ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ و
ﺪﺸـﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ رﻮﻧ .
،كﺎـﺧ ﺶﻳﺎـﻣزآ ﺖـﻓﺎﺑ
كﺎـﺧ
ار ﻲﻓﺮﺼﻣ ناﺰﻴﻣ ﺎﺑ ﻲﻨﺷ ﻲﻣﻮﻟ
نژوﺮﺘﻴﻧ 2 / 0 ﺪﺻرد ﺮﻔﺴـﻓ ،
22ppm
ﻢﻴﺳﺎﺘﭘ و 350 ppm
داد نﺎﺸﻧ .
ياﺮﺑ ﺖﺸﻛ
، ﻠﮔ ناﺪ عﺎﻔﺗرا ﺎﺑ ﻲﻳﺎﻫ 60
ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺮـﺘﻣ ﺮـﻄﻗ و
ﻧﺎﻫد ﺔ 25 ﻲﺘﻧﺎﺳ
ﻚـﻟا كﺎـﺧ ﺎﺑ ﺮﺘﻣ هﺪـﺷ
ﻞﻳﺮﺘـﺳا و ﺎـﺑ هﺪـﺷ
،تﺎﻨﮕﻨﻣﺮﭘ
ﺎﻫرﺬـﺑ و ﺮﭘ
ﺰﻣﺎـﻴﻠﻳو ﻢـﻗر ي )
ﺮـﻫ رد رﺬـﺑ ﻪـﺳ
ناﺪﻠﮔ ( نآ رد ﺖﺸﻛ ﺎﻫ ﺷ
ﺪ . ﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ي يرﺎﻴﺑآ رد ﺢﻄـﺳ ﻪﺳ
،ﻞﻣﺎﺷ
ﻴﻠﺨﺗ زا ﺲﭘ ﺔ
40 ﺪﺻرد )
ﺶﻨـﺗ نوﺪـﺑ (
، 60
ﺪـﺻرد
) ﻒﻴﻔﺧ ﺶﻨﺗ (
و 80 ﺪﺻرد ) ﻨـﺗ
ﺪﻳﺪـﺷ ﺶ (
ﻞـﺑﺎﻗ ﺖـﺑﻮﻃر
رﺎﻤﻴﺗ و كﺎﺧ سﺮﺘﺳد يﺎﻫ
ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ ﻞﻣﺎـﺷ
شور رﺎـﻬﭼ
دﺮﺑرﺎﻛ يﺮﺘﻛﺎﺑ
رﺬﺑ ﺎﻳ هﺎﻴﮔ يور )
لﻮﻠﺤﻣ ،يﺮﺘﻛﺎﺑ نوﺪﺑ ﻲﺷﺎﭘ
ﻪﻳﺎﻣ ،گﺮﺑ و رﺬﺑ ﻲﻧز
لﻮﻠﺤﻣ گﺮﺑ ﻲﺷﺎﭘ ﻪﺑ
هوﻼـﻋ ﻪـﻳﺎﻣ ﻲـﻧز
رﺬﺑ ( ﺪﻧدﻮﺑ . ﻲﻧﺎﻣز يرﺎﻴﺑآ ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا رد ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ﻪﻛ 40 ،
60 و 80 سﺮﺘــﺳد ﻞــﺑﺎﻗ ﺖــﺑﻮﻃر ﺪــﺻرد
، ﻪــﺑ رد ﺐــﻴﺗﺮﺗ
يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ نوﺪﺑ
ﻖـﻤﻋ رد ﺪﻳﺪﺷ ﺶﻨﺗ و ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺶﻨﺗ ،ﺶﻨﺗ
ﺎﺗ ﺮﻔﺻ 60 ﻲﺘﻧﺎﺳ كﺎﺧ يﺮﺘﻣ
، ﻖﻳﺮﻃ زا زا ﺮـﻴﺨﺒﺗ ﺎـﻳ و هﺎﻴﮔ
ﻪﻴﻠﺨﺗ كﺎﺧ ﺢﻄﺳ ﺷ
ﺪ . ﻖـﻤﻋ رد كﺎﺧ ﺖﺑﻮﻃر لﺮﺘﻨﻛ ياﺮﺑ
ﻌﺳﻮﺗ ﺔ
ﻪـﻟﻮﻟ زا ﻪﺸﻳر هﺎﮕﺘـﺳد يﺎـﻫ
T.D.R
1
ﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا .
،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲـﻤﺠﺣ ﺪﺻرد فﻼﺘﺧا زا سﺮﺘﺳد ﻞﺑﺎﻗ ﺖﺑﻮﻃر
ﻃر
ـﻄﻘﻧ رد كﺎـﺧ ﺖﺑﻮ ﺔ
ﻲـﻋارز ﺖـﻴﻓﺮﻇ
FC)
2(
ﺪـﺻرد و
رد ﺖﺑﻮﻃر ﻲﻤﺠﺣ ﻄﻘﻧ
ﺔ ﻲﮔدﺮﻣﮋﭘ
)3
(WP
ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ ـﺷ ﺪ . زا
ﻠﺣﺮﻣ ﺔ
ﻠﺣﺮﻣ ﺎﺗ ﺖﺷﺎﻛ ﺔ
ﻞﮔ زﺎﻏآ يرﺎـﻴﺑآ ،ﻲـﻫد ﻪـﺑ
ترﻮـﺻ
ﺖﺧاﻮﻨﻜﻳ
ﻤﻫ ياﺮﺑ ﺔ ناﺪـﻠﮔ ﺎـﻫ زا ﺲـﭘ 40
ـﻴﻠﺨﺗ ﺪـﺻرد ﺔ
ﺖﺑﻮﻃر رد
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا سﺮﺘﺳد
، و ﻲﻟ ﺲﭘ ﻠﺣﺮﻣ زا ﺔ ﻞﮔ ﻲﻫد
،
يرﺎﻴﺑآ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ رﻮﻛﺬﻣ
ﻤﻋا لﺎ ﺷ ﺪ .
1.Time-Domain Reflectometry, Model TRIME-FM, England
2. Field capacity 3. Wilting point
لوﺪﺟ 1 . ﺼﺨﺸﻣ ﺎ ت كﺎﺧ هدﺎﻔﺘﺳا هﺪﺷ
ﺖﻓﺎﺑ ﻦﺷ سر ﺮﻔﺴﻓ ﻞﺑﺎﻗ بﺬﺟ
ppm) ( ﻢﻴﺳﺎﺘﭘ
بﺬﺟ ﻞﺑﺎﻗ ppm) ( ﺪﺻرد
نژوﺮﺘﻴﻧ ﻞﻛ ﺖﻳاﺪﻫ
ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا dS/m) ( ﻪﺘﻳﺪﻴﺳا
pH) (
ﻲﻣﻮﻟ ﻲﻨﺷ 39
% 26
% 22
350
2
/ 0 87
/ 1 9
/ 7
ﻲﺘﺴـــﻳز دﻮـــﻛ ﻞﻣﺎـــﺷ
يﺮﺘﻛﺎـــﺑ ﺐـــﻴﻛﺮﺗ يﺎـــﻫ
مﻮﻛﻮﻛوﺮﻛﺮﺘﻛﺎـــﺑﻮﺗزا ﻳزاﺮـــﺑ مﻮﻠﻳﺮﻴﭙـــﺳوزآ و1
2ﺲﻨﻠ دﻮـــﺑ .
،ﻦﻴــﻨﭽﻤﻫ ﺎــﻫرﺎﻤﻴﺗ مﺎــﻤﺗ رد
ﻪــﺑ رﻮــﻃ يﺮﺘﻛﺎــﺑ ﺖــﺧاﻮﻨﻜﻳ
يداﺮﺑ مﻮـﻴﺑوﺰﻳر 3
ﺪـﺷ ﻪﻓﺎـﺿا .
نﺎـﻣز لوﺪـﺟ يرﺎـﻴﺑآ يﺪـﻨﺑ
ﻲـﻤﺠﺣ ﺪﺻرد تاﺮﻴﻴﻐﺗ شور سﺎﺳاﺮﺑ ﻲﺸﻳﺎﻣزآ يﺎﻫﺪﺣاو ﻢﻴـﻈﻨﺗ ﻪﺸـﻳر ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﻖـﻤﻋ رد كﺎـﺧ ﺖﺑﻮﻃر ـﺷ
ﺪ . دﻮـﻛ
ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ 30
ﺰﻴﻧ يﺬﻐﻣﺰﻳر دﻮﻛ و رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ
داد كﺎﺧ ﻪﺑ ﺪﺷ ه
. رد يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ دﺮﺑرﺎﻛ
دﻮﻛ ناﺰﻴﻣ ،ﻲﺘﺴﻳز 2
ﻳﺎﻣ زا رﺎﺘﻜﻫ رد ﺮﺘﻴﻟ ﺔ
ﺢﻴﻘﻠﺗ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺪـﺷ نآ مﺮـﮔ ﺮـﻫ ﻪـﻛ
ياراد 109
× 5 ) ﺮﺘﻛﺎﺑﻮﺗزا ( و 106
× 8 ) مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ (
يﺮﺘﻛﺎﺑ
و هﺪﻧز لﺎﻌﻓ ﺖـﺳا ] 29 [ . ياﺮـﺑ ﻪـﻳﺎﻣ ﻲـﻧز نﺎـﻣز رد روﺬـﺑ
ﻳﺎﻣ ﺎﺑ ﺎﻫرﺬﺑ حﻮﻄﺳ ﻲﮔﺪﻨﺒﺴﭼ و ﺖﺷﺎﻛ ﺔ
طﻮـﻠﺨﻣ زا ،ﺢﻴﻘﻠﺗ
ﺷ و بآ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻜ .
ا نﺎﻣز ياﺮﺟ لﻮﻠﺤﻣ رد ﻲﮔﺮﺑ ﻲﺷﺎﭘ
ود ــﻠﺣﺮﻣ ﺔ ﺎﻳﻮــﺳ يﺪــﺷر نﺎــﻣز رد
و ﻦﻴﻣرﺎــﻬﭼ ﻞﻴﻜﺸــﺗ
هﺮﮔ ﻦﻴﻤﺠﻨﭘ
V4)
V5و (
رﺎﻤﻴﺗ نﺎﻣز ﻦﻳا رد و دﻮﺑ نوﺪﺑ يﺎﻫ
ﻪـﻳﺎﻣ و ﺪﻫﺎـﺷ زا ﻢـﻋا يﺮﺘﻛﺎﺑ فﺮـﻇ بآ ﺎـﺑ ،ﻲـﻧز
2 ﻪـﺘﻔﻫ
لﻮﻠﺤﻣ ﺪﻧﺪﺷ ﻲﺷﺎﭘ .
ﻠﺣﺮﻣ رد ﺶﻨﺗ زﺎﻏآ زا ﺪﻌﺑ ﺔ
ﻞﮔ و ﻲـﻫد
ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ 20
،زور ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﻴﮔ هﺎﻴﮔ گﺮﺑ زا ي ياﺮـﺑ
ﺶﺠﻨـﺳ
ﻲﻤﻳﺰﻧآ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ
هزاﺪﻧا و
ﻦﻴﻟوﺮﭘ ﺖﻈﻠﻏ يﺮﻴﮔ مﺎﺠﻧا
ﺷ رد و ﺪ
ﺎﻬﻧ ﺖﺷادﺮﺑ ﻳ
ﻪﺗﻮﺑ مﺎﻤﺗ ﻲ دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﺖﺷادﺮﺑ ناﺪﻠﮔ ﺮﻫ يﺎﻫ
ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ياﺰﺟا و ﺷ
ﺪ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ راﺮـﻗ ﻊﻳﺎـﻣ نژوﺮﺘﻴﻧ رد ﺖﺷادﺮﺑ زا ﺲﭘ گﺮﺑ يﺎﻫ
1. Azotobacter chrococcum
2. Azospirillum brasilense 3. Bradyrhizobium japonicum
ــﻳﺮﻓ رد هﺎﮕﺸــﻳﺎﻣزآ ﻪــﺑ لﺎــﻘﺘﻧا زا ﺲــﭘ و ﺪــﺷ هداد رﺰ
80 -
ﻪــﮕﻧ يراد ــﺷ ﺪ . شور ﻪــﺑ زﻻﺎــﺗﺎﻛ ﻢﻳﺰــﻧآ ﺖــﻴﻟﺎﻌﻓ ﺶﺠﻨــﺳ
Cakmak and Horst
] 12 [ ﺪــﺷ مﺎــﺠﻧا .
2 / 0 ﻪــﻧﻮﻤﻧ مﺮــﮔ
رد گﺮــﺑ ﺪــﻤﺠﻨﻣ 3
ﻲــﻠﻴﻣ تﺎﻔﺴــﻓ ﻢﻳﺪــﺳ ﺮﻓﺎــﺑ ﺮــﺘﻴﻟ 25
ﻲﻠﻴﻣ
ﺘﻳﺪﻴﺳا ﺎﺑ رﻻﻮﻣ ﺔ
8 / 6 هرﺎﺼﻋ ﺪﺷ يﺮﻴﮔ .
ﻞـﺻﺎﺣ ﻦﮕﻤﻫ
ﺲﭙﺳ و ژﻮﻴﻔﻳﺮﺘﻧﺎﺳ
، ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ﺶﺠﻨـﺳ ياﺮـﺑ ﻲﻳور لﻮﻠﺤﻣ
ـﺳا زﻻﺎﺗﺎﻛ ﻢﻳﺰﻧآ
ﺪـﺷ هدﺎﻔﺘ .
ـﻳﺰﺠﺗ ﺔ ﺎـﺑ نژورﺪـﻴﻫ ﺪﻴﺴـﻛاﺮﭘ
جﻮـﻣ لﻮـﻃ رد بﺬﺟ رد ﺶﻫﺎﻛ 240
ﺮﺘﻣﻮﻧﺎـﻧ ﺎـﺑ
هﺎﮕﺘـﺳد
ﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﻜﭙﺳا
GBC-Cintra 6- Australia) (
ﻪـﺑ و يﺮﻴﮕﻴﭘ
ﻲﻠﻴﻣ ﺮﻫ يازا
رﺎﺼـﻋ رد ﻦﻴﺌﺗوﺮـﭘ مﺮﮔ ة
ﺪـﺷ نﺎـﻴﺑ ﻲـﻤﻳﺰﻧآ .
،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ زاﺪﻴﺴﻛاﺮﭘ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ
] 16 [ ﺪﻴﺴﻛاﺮﭘﻮﺳ ﻢﻳﺰﻧآ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ،
زﺎﺗﻮﻤﺴﻳد ]
17 [ ﺰﻴﻧ و
ﻦﻴﻟوﺮـﭘ ﺖﻈﻠﻏ ]
8 [ سﺎـﺳاﺮﺑ -شور
شراﺰﮔ يﺎﻫ ﺶﺠﻨﺳ رﻮﻛﺬﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ رد هﺪﺷ
ـﺷ ﺪ . ،ﺖـﻳﺎﻬﻧ رد
ﻳﺰﺠﺗ ﺔ هداد مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ يرﺎﻣآ راﺰﻓا
Ver. 9.2)
SAS(
مﺎﺠﻧا ﺖﻓﺮﮔ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ و ﺎﻫ
ﺎﺑ نﻮﻣزآ ﺢﻄﺳ رد LSD
5 ﺪﺻرد
لﺎﻤﺘﺣا ﺪﺷ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ .
3 . ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺚﺤﺑ و
ﻳﺰﺠﺗ لوﺪﺟ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺔ
نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﻳراو ﺶﻨـﺗ ﻪـﻛ داد
ﻢﻛ
ﻲﺑﺎﻳزرا تﺎﻔﺻ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﺮﺑ ﻲﺑآ
هﺪﺷ ﺗ ﺄ ﺮﻴﺛ ﻲﻨﻌﻣ راد ﻪﺘـﺷاد ي
ﺖﺳا ) لوﺪﺟ 2 ( .
ﻲﻟﺎﺣ رد ﻦﻳا ا
ﻪﻛ ﺖﺳ دﺮﺑرﺎﻛ يﺮﺘﻛﺎـﺑ ﺰـﻴﻧ
ﺗ تﺎﻔﺻ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﺮﺑ ﺄ
ﺖﺳا هدﻮﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛ )
لوﺪﺟ 2 ( . ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا
ﻢﻛ ﻲﺑآ
× دﺮﺑرﺎﻛ يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻂﻘﻓ ﺮﺑ نزو ﻪﻧادراﺰﻫ رد ﻪـﻧاد داﺪﻌﺗ ،
ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ و فﻼﻏ ﺮﺛا
ﻲﻨﻌﻣ راد
داﺪـﻧ نﺎﺸـﻧ
، ﺎـﻣا
ﺮﻳﺎﺳ ﺮﺑ نآ ﺮﻴﺛﺄﺗ تﺎﻔﺻ
ﻲﻨﻌﻣ راد دﻮﺑ ) لوﺪـﺟ 2 ( .
،ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
لوﺪﺟ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ رﺎﻤﺷ
ة 4 ياراد ﻪـﻛ ﻲﺗﺎﻔـﺻ ﻲـﺳرﺮﺑ رد ،
ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻲﻨﻌﻣ
راد ﻪﺴـﻳﺎﻘﻣ رد ﺮﺗﺮﺑ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻲﻣﺎﻤﺗ ،ﺪﻧدﻮﺑ
ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﻴﺗ ﺎﺑ ﺮﻇﺎﻨﺘﻣ
)
يﺮﺘﻛﺎـﺑ لﺎـﻤﻋا نوﺪﺑ و ﺶﻨﺗ نوﺪﺑ (
فﻼﺘﺧا ﻲﻨﻌﻣ راد
زا ار ي
ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ دﻮﺧ .
زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ
يرﺎﻴﺑآ حﻮﻄﺳ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ لوﺪﺟ )
لوﺪﺟ 3 ( داد نﺎﺸـﻧ
ﺗ ﺖﺤﺗ نآ ياﺰﺟا و ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﻛ ﺄ
ﺶﻨﺗ ﺮﻴﺛ ﻢﻛ ﻲـﺑآ راﺮـﻗ
ﻪﺑ ﺖﻓﺮﮔ يرﻮﻃ
ﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻪﻛ ﺔ
ﺪﻳﺪﺷ ﺶﻨﺗ )
ناﺰـﻴﻣ ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛ
دﺮﻜﻠﻤﻋ ياﺰﺟا و دﺮﻜﻠﻤﻋ (
ﺶﻨﺗ نوﺪﺑ ﻂﻳاﺮﺷ ﺎﺑ ، )
ﻦﻳﺮﺗﻻﺎـﺑ
ﺪﺷر ناﺰﻴﻣ (
ـﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ، داﺪـﻌﺗ و ﻪ
ﺎـﺑ فﻼـﻏ رد رﺬـﺑ 44
نزو ،ﺪﺻرد ﻪﻧادراﺰﻫ
ﺎﺑ 5 / 55 ﻪـﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ،ﺪﺻرد
ﺎﺑ 41
ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﺻرد .
،ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ حﻮﻄـﺳ ﻲـﺳرﺮﺑ ﺎـﺑ
،يﺮﺘﻛﺎـﺑ دﺮﺑرﺎﻛ ﻪـﺑ
رﻮـﻃ
لﻮـﻠﺤﻣ شور ﻲـﻠﻛ گﺮـﺑ ﻲـﺷﺎﭘ
ﻪﺑ هوﻼﻋ ﻪﻳﺎﻣ شور ﺰـﻴﻧ و رﺬـﺑ ﻲﻧز ﻪـﻳﺎﻣ
ﻲـﻧز يﺮـﺗﺮﺑ رﺬـﺑ
شور ﺮﻳﺎـﺳ ﻪـﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺘﺸﻴﺑ
دﺮﺑرﺎـﻛ يﺎـﻫ
ﺪـﻧداد نﺎﺸـﻧ .
ﻪﺑ يرﻮﻃ
لﻮﻠﺤﻣ شور ﻪﻛ
ﻪﻳﺎﻣ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ گﺮﺑ ﻲﺷﺎﭘ رﺬـﺑ ﻲﻧز
ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ 23
نزو ﺮﺑ ،يﺪﺻرد ﻪﻧادراﺰﻫ
ﺪﺷر
34 فﻼﻏ رد رﺬﺑ داﺪﻌﺗ ﺮﺑ و يﺪﺻرد 21
نﺎﺸﻧ ار يﺪﺻرد
داد .
ﻲﻟﺎﺣ رد ﻦﻳا ا
ﻂﻳاﺮـﺷ رد ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﻪﻛ ﺖﺳ
ﻪﻳﺎﻣ يﺮﺗﺮﺑ رﺬﺑ ﻲﻧز 29
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار يﺪﺻرد داﺪـﻌﺗ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ
داد نﺎﺸﻧ فﻼﻏ )
لوﺪﺟ 3 ( . رد يرﺎﻴﺑآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ رد
،ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ناﺰﻴﻣ ﺮﺑ يﺮﺘﻛﺎﺑ دﺮﺑرﺎﻛ نﺎﻤﻫ
رﻮﻃ زا ﺶﻴـﭘ ﻪﻛ
ﻪـﺑ ﺶﻨـﺗ نوﺪـﺑ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﺪﺷ هرﺎﺷا ﺰﻴﻧ ﻦﻳا لﻮﻠﺤﻣ هاﺮﻤﻫ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ گﺮﺑ ﻲﺷﺎﭘ
ﻪﻳﺎﻣ ﻲﻧز ﻦﻳﺮﺗﻻﺎـﺑ ﻪـﺑ رﺬﺑ
ﺪﻴﺳر دﻮﺧ ﺪﺣ )
89 / 6 ﻚﺗ رد مﺮﮔ ﻪﺗﻮﺑ
( ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ و
لﻮﻠﺤﻣ و ﺪﻳﺪﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﻳاﺮﺷ رد دﺮﻜﻠﻤﻋ گﺮﺑ ﻲﺷﺎﭘ
2 ﺮـﺑاﺮﺑ
ﺖﺷاد ﺪﺷر )
لوﺪﺟ 4 (.
نآ زا ﻲﻛﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺖﺳا
يرﺎﻴﺑآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻪﻛ دﺮﺑرﺎـﻛ رد
ﺪﻴﺴـﻛاﺮﭘﻮﺳ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ناﺰﻴﻣ ﺮﺑ يﺮﺘﻛﺎﺑ زﺎﺗﻮﻤﺴـﻳد
) SOD
رد(
ار راﺪـﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ يﺮﺘﻛﺎﺑ فﺮﺼﻣ نوﺪﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺶﻨﺗ رﺎﻤﻴﺗ داد نﺎﺸﻧ )
5 / 4
ﻲـﻠﻴﻣ ﻪـﺑ بﺬـﺟ تاﺮﻴﻴﻐﺗ رد ﻦﻴﺌﺗوﺮـﭘ مﺮـﮔ
ﻪﻘﻴﻗد (
نوﺪﺑ رﺎﻤﻴﺗ رد ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻪﻛ و ﺶﻨﺗ
ﺶﻳاﺰﻓا ،يﺮﺘﻛﺎﺑ فﺮﺼﻣ مﺪﻋ دوﺪﺣ
3
داد نﺎﺸـﻧ ار يﺮـﺑاﺮﺑ )
رادﻮــﻤﻧ 1 ، لوﺪــﺟ 4 (.
ﺴــﻳﺎﻘﻣ رد ﺔ
ﻞــﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮــﺛا ﻦﻴﮕﻧﺎــﻴﻣ
يرﺎﻴﺑآ
× دﺮﺑرﺎﻛ زﻻﺎﺗﺎﻛ ﻢﻳﺰﻧآ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ،يﺮﺘﻛﺎﺑ
CAT)
(
لﻮﻠﺤﻣ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺶﻨﺗ رﺎﻤﻴﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻲـﺷﺎﭘ
گﺮﺑ ﻪﺑ هوﻼﻋ ﻪﻳﺎﻣ دﻮﺑ رﺬﺑ ﻲﻧز )
59 / 490 تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪـﺑ بﺬﺟ
ﻲﻠﻴﻣ
ﻪﻘﻴﻗد رد ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ مﺮﮔ (
،ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ﻞﻗاﺪﺣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻛ 2
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺮﺑاﺮﺑ )
رادﻮـﻤﻧ 2 ، لوﺪـﺟ 4 (.
ﻲﻟﺎـﺣ رد ﻪـﻛ
،
ﻞــﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮــﺛا ﻲــﺷﺎﻧ زاﺪﻴﺴــﻛاﺮﭘ ﺖــﻴﻟﺎﻌﻓ ناﺰــﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸــﻴﺑ رﺎﻴﺑآ ي
× دﺮﺑرﺎﻛ فﺮﺼـﻣ نوﺪـﺑ ﺪﻳﺪﺷ ﺶﻨﺗ رﺎﻤﻴﺗ رد يﺮﺘﻛﺎﺑ
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ يﺮﺘﻛﺎﺑ )
41 / 174 تاﺮﻴﻴﻐﺗ
ﻲـﻠﻴﻣ ﻪـﺑ بﺬﺟ مﺮـﮔ
ﻪﻘﻴﻗد رد ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ (
هاﺮـﻤﻫ ﺶﻨﺗ نوﺪﺑ رﺎﻤﻴﺗ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻪﻛ
لﻮﻠﺤﻣ ﺎﺑ گﺮﺑ ﻲﺷﺎﭘ ﺎـﺑ
زا ﺶﻴـﺑ ،ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛ 4
ﺮـﺑاﺮﺑ
داد نﺎﺸﻧ ﺶﻳاﺰﻓا )
رادﻮﻤﻧ 3 ، لوﺪﺟ 4 (.
نوﺪـﺑ ﺪﻳﺪـﺷ ﺶﻨـﺗ
ﻛﺎـﺑ فﺮﺼﻣ ﺶﻳاﺰـﻓا ،يﺮﺘ
ﻲـﻨﻌﻣ راد ﻦﻴﻟوﺮـﭘ ناﺰـﻴﻣ رد ار ي
ﺶﻨﺗ رد راﺪﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ و ﻂـﺳﻮﺘﻣ
يﺮﺘﻛﺎﺑ نوﺪﺑ 4
/ 3 ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺮﺑاﺮﺑ .
رادﻮﻤﻧ 1 . ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺑآ ﻴ رﺎ ي
× دﺮﺑرﺎﻛ ﺮﺘﻛﺎﺑ ي ﺮﺑ ﻟﺎﻌﻓ ﻴ ﺖ
ﺴﻛاﺮﭘﻮﺳ ﻴ دﺪ ﻳ زﺎﺗﻮﻤﺴ
ﻮﻤﻧ راد 2 . يرﺎﻴﺑآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺮﺑ يﺮﺘﻛﺎﺑ دﺮﺑرﺎﻛ×
زﻻﺎﺗﺎﻛ
دﻮﻤﻧ را 3 . يرﺎﻴﺑآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺮﺑ يﺮﺘﻛﺎﺑ دﺮﺑرﺎﻛ×
زاﺪﻴﺴﻛاﺮﭘ
نﺎـﻣز رد و ﻲﺸـﻳاز ﺔـﻠﺣﺮﻣ رد ﺶﻨـﺗ لﺎﻤﻋا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻞﮔ ﻲﺸـﻳور ﻂﻳاﺮـﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﺼﻘﻧ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﺑ هﺎﻴﮔ ،ﻲﻫد
ﻪﺑور و فﻼـﻏ ﻞﻴﻜﺸـﺗ ﺎﺑ فدﺎﺼﻣ ،ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا اﺮﻳز ؛ﺪﺷ ور
ﻪــﻧاد ﻴﻜﺸــﺗ ﺮــﺘﻤﻛ نزو ﺎــﺑ يروﺬــﺑ و دﻮــﺑ يﺪــﻨﺑ ﺪﻧﺪــﺷ ﻞ
.
،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺎﻳﻮﺳ ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ ﺖـﺑﻮﻃر ،كﺎـﺧ ﻢﻛاﺮـﺗ و ﻪﻠﺳ ﻪﺑ
ﻲﻜﺸﺧ و ﺪﺣ زا ﺶﻴﺑ
ـﻠﺣﺮﻣ رد ﺶﻨﺗ ﺎﺑ درﻮﺧﺮﺑ ، ﺔ
ﺪـﺷر و
ﺎﻛ ﺐﺒﺳ ،ﻮﻤﻧ
ﻲﻳاﺬـﻏ ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﺮﺘﻤﻛ بﺬﺟ ،گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺶﻫ ،
ﺶﻫﺎﻛ و فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﺶﻫﺎﻛ
ﻲـﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮـﺷ
.
،ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
ﺎﻳﻮﺳ لﻮﺼﺤﻣ ناﺰﻴﻣ دﺎﻳز رﺎﻴﺴﺑ
ﺗ ﺖﺤﺗ ﺄ ﺖـﺑﻮﻃر دﻮﺒﻤﻛ ﺮﻴﺛ
نﺎﻣز رد ﺮﭘ نﺪـﺷ فﻼـﻏ ﺎـﻫ )
ﻪـﻧاد ﻞﻴﻜﺸـﺗ (
راﺮـﻗ ﺖـﻓﺮﮔ .
نﺎﻤﻫ رﻮﻃ ﻪﻛ شراﺰﮔ هﺪﺷ ﺖﺳا رد ﻲﻜﺸـﺧ ﺶﻨـﺗ ﺮـﺛا ﺮـﺑ
داﺪـﻌﺗ ﺶﻫﺎـﻛ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻪﻛ ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎﻳﻮﺳ نزو و هﺎﻴﮔ رد ﻪﻧاد ﻪﻧادراﺰﻫ
دﻮﺑ ] 2 [ . زا رﺬـﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ يﺎﻘﺗرا
هار ﻪﻠﻤﺟ ﻣ يﺎﻫ ﻬ
مﺎﻈﻧ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﻢ راﺪـﻳﺎﭘ يزروﺎﺸـﻛ يﺎـﻫ
بﻮﺴﺤﻣ ﻲﻣ
دﻮﺷ
ﺖﻳﻮﻘﺗ و
يﺮﺘﻛﺎـﺑ ندوﺰـﻓا ﺎﺑ رﺬﺑ ﻲﺘﺴﻳز -
شور زا هﺎﻴﮔ ﺪﺷر هﺪﻨﻳاﺰﻓا يﺎﻫ ﺖـﻴﻔﻴﻛ يﺎـﻘﺗرا ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ
ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ رﺬﺑ ﺪﻨﻳآ
] 24 [.
ﻪـﺑ ﻲﺘﺴـﻳز يﺎﻫدﻮﻛ زا هدﺎﻔﺘﺳا -
ﺪﻨﻫﺎﻛ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا زا ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ رﻮﻃ ة
ﻂﻳاﺮﺷ رد لﻮﺼﺤﻣ
يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﺶﻨﺗ ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ
ﻲـﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ و
ﻮـﺷ د .
ﻪﺑ رﻮﻃ
ﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲﻠﻛ ﺞﻳ
ﻪﺑ ﺖﺳد
ﻲـﻣ هﺪـﻣآ رﺎـﻬﻇا ناﻮـﺗ
دﻮـﻛ دﺮﺑرﺎـﻛ ،ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﻳا ياﺮـﺟا ﻂﻳاﺮـﺷ رد ﻪﻛ ﺖﺷاد ﻲﺘﺴﻳز ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻮﺗ فﺮﺼﻣ أ
لﻮﻠﺤﻣ م گﺮﺑ ﻲﺷﺎﭘ ﻪـﺑ
هوﻼـﻋ ﻪﻳﺎﻣ
ﻲﻧز
راﺮـﻗ سﺮﺘـﺳد رد ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،رﺬﺑ ﻢـﺠﺣ ﻦﺘﻓﺮـﮔ
ﻪﺒﻨﺟ ﺮﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺎﺑ ،هﺎﻴﮔ ﻂﺳﻮﺗ ﺮﺘﺸﻴﺑ يﺮﺘﻛﺎﺑ ﺪﺷر ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻮﻤﻧ و دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎﺗ لﺎﻤﻋا نﺎﻣز زا ﻖـﻳﺮﻃ زا ﺖﺴـﻧاﻮﺗ ،ﻲﻳﺎـﻬﻧ
ﻢﻫ
ﺖﻳﻮﻘﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ياﺮﺑ ﻲﻳاﺰﻓا ﺪﻨﻨﻛ
ة داﻮـﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ،ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر
ﻢﻴﻈﻨﺗ ﺪﻨﻨﻛ ة و ﺪـﺷر
هﺪـﻨﻫﺎﻛ ﻞـﻣاﻮﻋ ﺮـﺑ ﻲﺘﺴـﻴﻧﻮﮔﺎﺘﻧآ ﺮـﺛا ،
ﺐــﺟﻮﻣ ﻪــﭽﻫﺎﻴﮔ ﺔــﻴﻨﺑ ناﺰــﻴﻣ و ﺖﻋﺮــﺳ ﺶﻳاﺰــﻓا و ﺪــﺷر ،
دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻮـﺷ ﺮـﺘﻬﺑ د
. ﻣ ﻄ ناﺪﻨﻤﺸـﻧاد ﺮﻳﺎـﺳ تﺎـﻌﻟﺎ ﺶﻳاﺰـﻓا
ﺎـﺗ دﺮﻜﻠﻤﻋ 2
/ 8
ـﺑ ﺖﺒﺴـﻧ ﺪـﺻرد
ﺪﻫﺎـﺷ رﺎـﻤﻴﺗ ﻪ هﺎـﻴﮔ رد
ﻪﺟﻮﮔ ﻲﮕﻧﺮﻓ ، ﺶﻳاﺰﻓا ﺶﻳاﺰـﻓا ﺰـﻴﻧ و ترذ رد ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ
40 يﺪﺻرد دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻪﻧاد رد مﺪﻨﮔ و ﻮﺟ ﻚﻤﻛ ﻪﺑ يﺎـﻫدﻮﻛ
شراﺰـــﮔ ار ﻚـــﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ ﺮﻛ
ﺪـــﻧد ] 19،26،32
.[ تﺎﺤـــﺷﺮﺗ
ﻲﺘﺴﻳز تادﻮﺟﻮﻣﺰﻳر ﻢﻬﻣ
رد و ﺪـﺷر ﺶﻳاﺰـﻓا ﻞـﻣﺎﻋ ﻦﻳﺮـﺗ
ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺠﻴﺘﻧ ]
25 [ . ﺞﻳﺎـﺘﻧ
ﻣزآ ﻦﻳا ناﺪﻨﻤﺸـﻧاد ﺮﻳﺎـﺳ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﺶﻳﺎ ﻖـﺒﻄﻨﻣ
دﻮـﺑ . زا
،ﻲﻓﺮﻃ
ﻪﻧاد نزو ﺶﻳاﺰﻓا
رﺎﻛ ﺎﺑ ﺑ
ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ دﺮ
ﻲﻣ ار ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﻪـﺑ ﺮﺘﺸـﻴﺑ يﺰﺘﻨـﺳﻮﺘﻓ داﻮﻣ لﺎﻘﺘﻧا و يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﻢﺘﺴﻴﺳ دﻮﺒﻬﺑ ﻪﻧاد ﺑ
داد ﺖﺒﺴـﻧ ﻲﻜﺸﺧ ﺶﻨﺗ ضراﻮﻋ ﺶﻫﺎﻛ ﺮﺛا ﺮ ﻪـﺑ ﻪـﻛ
ﻢﻳدﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ ار ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ،نآ لﺎﺒﻧد .
ﺘﺸﻴﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮ
مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ يﺎﻳﻮﮔ ﺎﻫ
ﻚـﻤﻛ ،ﻪﺸﻳر ﺢﻄﺳ شﺮﺘﺴﮔ ،نژوﺮﺘﻴﻧ ﻲﺘﺴﻳز ﺖﻴﺒﺜﺗ ناﻮﺗ ﺎﺑ
ﺮﺻﺎﻨﻋ و بآ ﻪﻨﻴﻬﺑ بﺬﺟ ﻪﺑ
نﻮـﻣرﻮﻫ ﺪـﻴﻟﻮﺗ و ﻲﻳاﺬﻏ يﺎـﻫ
ﻦﻴﻣﺎﺘﻳو ﻲﺧﺮﺑ و ﺪﺷر نﺎـﻫﺎﻴﮔ رد ار ﻲـﻔﻴﻛ و ﻲﻤﻛ ﺪﺷر ،ﺎﻫ
ﻲﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺪﻨﻛ
. ﺮﺘﻛﺎـﺑﻮﺗزا زا ﻪـﻛ ﻲﻣﺎـﮕﻨﻫ ﻪﺸـﻳر تﺎﺤﺷﺮﺗ
ﻮﻠﻳﺮﻴﭙـﺳوزآ و مﻮﻛوﺮﻛ
ﻲـﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا م دﻮـﺷ
، ﻞـﻣاﻮﻋ ﺰﺘﻨـﺳ
ﻪـﺑ ار ﻦﻴﻨﻴﻛﻮﺘﻴـﺳ ،ﻦﻴﻟﺮـﺒﻴﺟ ،ﻦﻴﺴـﻛا ﻪﻠﻤﺟ زا ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻪﻠﻴﺳو ﻪﺑ
رﻮﻃ ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا يﺮﻴﮕﻤﺸﭼ ﺖـﻠﻋ ﻪـﻛ ﺪﻫد
ﺐﺳﺎﻨﻣ ار نآ
ﻪﺸﻳر تﺎﺤﺷﺮﺗ ندﻮﺑ يا
ﻪـﺑ ناﻮـﻨﻋ ﻊـﺒﻨﻣ ﻚـﻳ
ﺘﺴــﻧاد ﺮﺘﻛﺎــﺑﻮﺗزا ﺪــﺷر ياﺮــﺑ ﻲــﻨﺑﺮﻛ ﻪ
ــﻧا ﺪ ] 1 [ . ﻊــﻗاو رد
ﺮـﮕﻳد ﺮـﺘﻬﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺑ مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ تادﻮـﺟﻮﻣﺰﻳر
ﻚـﻤﻛ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ و ﻪﺑ رﻮﻃ ﻢﻫ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ تاﺮﻴﺛﺄﺗ
دراد هﺎﻴﮔ ﺪﺷر ﺮﺑ ﻲﺘﺒﺜﻣ
و
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﻴﺻﻮﺗ مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ زا ﻪﻛ
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻚﻳ
ﺮﮕﻳد ﺎﺑ تادﻮـﺟﻮﻣﺰﻳر
دﻮـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺪﻨﻣدﻮـﺳ .
ا زا هدﺎﻔﺘـﺳ
ﻲﺘﺴﻳز يﺎﻫدﻮﻛ ﻲﻄﻳاﺮـﺷ رد لﻮﺼـﺤﻣ يﺎـﻘﺗرا يﺎﺘﺳار رد
ﻲﻣ ﻪﻴﺻﻮﺗ ﻮﺷ
ﺪﺷر ﻲﻃ رد ﻲﻓﺎﻛ بآ ﻪﻛ د
ﺗ هﺎﻴﮔ ﺄ ﺖـﺳا ﻦﻴﻣ
ظﺎﺤﻟ زا هﺎﻴﮔ و ﻢﻛ
ﻲﺑآ
ﻲﻤﻧ نﺎﺼﻘﻧ رﺎﭼد دﻮﺷ
. نﺎﻤﻫ ﻪﻛ رﻮﻃ
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺜﻛاﺪﺣ نآ ياﺰﺟا و ﻪﻧاد
هدﺎﻔﺘﺳا ﻂﻳاﺮﺷ رد نوﺪـﺑ
فﺮﺼﻣ و ﺶﻨﺗ ﻮﺗ
أ
لﻮـﻠﺤﻣ م
ﭘ
گﺮـﺑ ﻲـﺷﺎ +
ﻪـﻳﺎﻣ ﻲـﻧز
،رﺬـﺑ
؛ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ رد ﺎﻳﻮـﺳ ﺖـﻋارز رد ﻪـﻛ ﺖـﺳﺎﻨﻌﻣ ناﺪـﺑ ﻦﻳا
ﻪـﻤﻴﻧ و ﻚﺸﺧ ﻖﻃﺎﻨﻣ
د ﻲﻓﺎـﻛ راﺪـﻘﻣ ﻪـﺑ بآ ﻪـﻛ ﻚﺸـﺧ ر
ﺖﺴﻴﻧ سﺮﺘﺳد )
ﺪﻳﺪﺷ ﺶﻨﺗ (
، ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺐﺒـﺳ
ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﺒﻧﺎﺟ يﺎﻫ
رﺎـﺛآ ﺶﻫﺎـﻛ ﺚـﻋﺎﺑ يﺪـﺣ ﺎـﺗ و
ﺶﻨــﺗ بﺮــﺨﻣ ﻲــﻣ
،دﻮــﺷ ﻲﺸــﻳاﺰﻓا ﺮــﺛا دﺮــﻜﻠﻤﻋ ﺮــﺑ ﻲــﻟو
دراﺪﻧ يﺮﻴﮕﻤﺸﭼ .
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ ،ﺶﻨـﺗ ﻂﻳاﺮـﺷ رد ﻪـﻛ ﺪـﻫد
لﺎــﻜﻳدار ﻢﻳﺰــﻧآ ﺖــﻴﻟﺎﻌﻓ ،هﺎــﻴﮔ نورد دازآ يﺎــﻫ ﻲــﺘﻧآ يﺎــﻫ
ﺪﻴﺴﻛا ﻲﻧا
زاﺪﻴﺴـﻛاﺮﭘ و زﻻﺎﺗﺎﻛ ،زﺎﺗﻮﻤﺴﻳدﺪﻴﺴﻛاﺮﭘﻮﺳ زا ﻢﻋا و ﺰﻴﻧ ﻦﻴﻟوﺮﭘ
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا .
ﻢﻳﺰـﻧآ ﻦـﻳا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎـﻫ
ياﺮﺑ ﻲﺜﻨﺧ ندﺮﻛ
كﺎـﭘ و
ﻪـﻧﻮﮔ يزﺎـﺳ نﮋﻴﺴـﻛا لﺎـﻌﻓ يﺎـﻫ
ﺪﻴﻟﻮﺗ
ﻢـﻛ ﺶﻨﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ هﺪﺷ
ﻪـﺑ ﻲـﺑآ ﻢﺴـﻴﻧﺎﻜﻣ ﻚـﻳ ناﻮـﻨﻋ
ﺶﻳاﺰﻓا ﻦﻳا ﻪﭼﺮﻫ و ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ نﺎﻫﺎﻴﮔ رد ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺎﻴﮔ رد ﺶﻨﺗ نﺎﻫ
نﺎﺸـﻧ ﺪـﺷﺎﺑ ﺮـﺘﻤﻛ هﺪـﻳد ﺪـﻨﻫد
ة ﻻﺎـﺑ ندﻮـﺑ
ﺶﻨﺗ ﻪﺑ هﺎﻴﮔ ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺖﺳا
.
ﺮـﺘﻤﻛ ﻲـﻓﺮﻃ زا ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ندﻮـﺑ
رﺎﻤﻴﺗ رد ﻢﻳﺰﻧآ
نﺎﺸﻧ يﺮﺘﻛﺎﺑ يوﺎﺣ يﺎﻫ ﺪﻨﻫد
ة ﻪـﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا
ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻂﻳاﺮﺷ رد ار هﺎﻴﮔ يﺮﺘﻛﺎﺑ
ﻢﻳﺰﻧآ و هداد راﺮﻗ يﺮﺗ يﺎﻫ
ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﺪـﻴﻟﻮﺗ يﺮﺘﻤﻛ ﻲﻧاﺪﻴﺴﻛا ﻲﺘﻧآ .
ناﺮﮔدﻮﺑﺎـﻧ ﻦـﻳا
ﺐﺒﺳ ﺧ ﻲﺜﻨ
نﮋﻴﺴﻛا ﻲﻤﺳ ﺮﺛا نﺪﺷ ﺶﻨﻛاو يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺮﮔ ﺪﻧﻮـﺷ
و
ﻢﻫ و ﻪﺘﺳﻮﻴﭘ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺎـﻫ ﻢﻳﺰـﻧآ زا يرﺎﻤـﺷ نﺎﻣز
ﻲﺘﻧآ
زﻻﺎـﺗﺎﻛ ﻞﻣﺎـﺷ ناﺪﻴﺴﻛا
CAT) ( زاﺪﻴﺴـﻛاﺮﭘ ،
POD) ( و
زﺎﺗﻮﻤﺴــﻳد ﺪﻴﺴــﻛاﺮﭘﻮﺳ
SOD) ( ﺖــﺳا . لﺎــﻜﻳدار دازآ يﺎــﻫ
ﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ نﮋﻴﺴﻛا ﺎ
ﻞﻳﺪـﺒﺗ زﺎﺗﻮﻤﺴـﻳد ﺪﻴﺴﻛاﺮﭘﻮﺳ ﻢﻳﺰﻧآ
ــﻴﻫ ﺪﻴﺴــﻛاﺮﭘ ﻪــﺑ نژورﺪ
ﺪﻧﻮــﺷ ﺲﭙــﺳ و
، ﺎــﺑ تﺎﺑرﻮﻜــﺳآ ﻪـﺑ ﻞﻳﺪـﺒﺗ ﺖﺳﻼﭘوﺮﻠﻛ رد زﺎﺘﻛودر نﻮﻴﺗﺎﺗﻮﻠﮔ و زاﺪﻴﺴﻛاﺮﭘ
ﻮﺷ بآ ﻧ ﺪ . ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ماﺪﻧا رد زﺎﺗﻮﻤﺴﻳدﺪﻴﺴﻛاﺮﭘﻮﺳ دﻮﺟو ﻪﺑ -
ﻦﻳا ﺮﺑ ضﺮﻓ ،ﻲﻳاﻮﻫ يﺎﻫ ا
زﺎﺗﻮﻤﺴـﻳدﺪﻴﺴﻛاﺮﭘﻮﺳ ﻪـﻛ ﺖـﺳ
ﺸﻘﻧ ﻲ عﺎـﻓد رد ار يرﻮﺤﻣ
ﻲﻧاﺪﻴﺴـﻛا ﻲـﺘﻧآ
ﻲـﻣ ﺎـﻔﻳا ﺪـﻨﻛ
.
هﺪﺷ شراﺰﮔ ﺖﺳا
ﻂﻳاﺮـﺷ رد ﻪـﻛ ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻜﺸـﺧ ﺶﻨـﺗ
زﺎﺗﻮﻤﺴﻳد ﺪﻴﺴﻛاﺮﭘﻮﺳ ﻢﻳﺰﻧآ
SOD)
(
ﺢﻴـﻘﻠﺗ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺎـﺑ هﺪـﺷ
رد هﺎـﻴﮔ ﺖـﻇﺎﻔﺣ ﺚـﻋﺎﺑ و ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا اﺰﻳرﻮﻜﻳﺎﻣ چرﺎﻗ
ﺪﺷ ﻲﻜﺸﺧ ﺮﺑاﺮﺑ .
ﻪـﺑ ﻲﮕﺘﺴـﺑ ﺶﻨـﺗ ﺮـﺑاﺮﺑ رد هﺎﻴﮔ ﺖﻣوﺎﻘﻣ
ﺗﺄ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺮﺘﺸﻴﺑ يﺮﻳﺬﭘﺮﻴﺛ ﻲﺘﻧآ
دراد ﻲﻧاﺪﻴﺴﻛا ]
[.10
ﺶﻳاﺰـﻓا
نژورﺪـــﻴﻫ ﺪﻴﺴـــﻛاﺮﭘ ﺖـــﻈﻠﻏ ﺎـــﺑ
ﻢﻳﺰـــﻧآ ﺖـــﻴﻟﺎﻌﻓ
زﺎﺗﻮﻤﺴﻳدﺪﻴﺴﻛاﺮﭘﻮﺳ ﺶﻨﺗ ﻲﻃ
] 11 [ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ،
ﻳﺰﺠﺗ ياﺮﺑ زﻻﺎﺗﺎﻛ ﻢﻳﺰﻧآ ﺔ
ﻲﻣ نژورﺪﻴﻫ ﺪﻴﺴﻛاﺮﭘ
ﻮﺷ د
، رد ﺎﻣا
ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﻞـﻴﻟد ﻪـﺑ ﺶﻨـﺗ نوﺪـﺑ ﻂﻳاﺮﺷ
ندﺮـﻜﻧ ﺪـﺣ زا ﺶﻴـﺑ
لﺎﻜﻳدار
ﺪﻴﺴﻛاﺮﭘ ﺪﻴﻟﻮﺗ ،نﮋﻴﺴﻛا دازآ يﺎﻫ زا ﻲـﺷﺎﻧ نژورﺪﻴﻫ
نﻮﻳ
ﻻﺎـﺗﺎﻛ ﻢﻳﺰـﻧآ ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ﺶﻫﺎﻛ ﺪﻴﺴﻛاﺮﭘﻮﺳ ز
ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ
.ﺪﺑﺎﻳ ﻢﻳﺰـﻧآ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﻛ ،ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ دﺮﺑرﺎﻛ ﺎﺑ
هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﺮﻠﻫﻮـﻛ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺶﻨﺗ نوﺪﺑ ﻂﻳاﺮﺷ رد زﻻﺎﺗﺎﻛ ﺪﺷ ] 21 [ .
ﺰـﻳر زا هوﺮﮔ ﻦﻳا ﺶﻳاﺰـﻓا ﺮـﺑ هوﻼـﻋ تادﻮـﺟﻮﻣ
ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻲﻤﻫاﺮﻓ ﻲﻜﻳژﻮـﻟﻮﻴﺑ ﺖـﻴﺒﺜﺗ ﻖـﻳﺮﻃ زا كﺎـﺧ ﻲﻧﺪـﻌﻣ
ﻞﻣاﻮﻋ لﺮﺘﻨﻛ ،نژوﺮﺘﻴﻧ يرﺎﻤﻴﺑ
از عاﻮﻧا ﺪﻴﻟﻮﺗ و نﻮﻣرﻮﻫ
ﺎـﻫ ي
ﻢﻴﻈﻨﺗ ﺖـﺤﺗ ار نﺎـﻫﺎﻴﮔ دﺮـﻜﻠﻤﻋ هﺎﻴﮔ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ و هﺪﻨﻨﻛ
ﻲﻣ راﺮﻗ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺪﻨﻫد
] 30 [.
يﺮﮕﻳد ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻮﺟ مﺎﻗرا يور
،ﻲﻋارز
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ دﻮﺨﻧ و ﺎﻳﻮﺳ ،مﺪﻨﮔ زﻻﺎﺗﺎﻛ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﻛ ﺪﻫد
ياﺮﺑ ﺶﻫﺎﻛ تاﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺶﻨﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻔﻨﻣ ﺮﺛﺆـﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺖﺳا . سﻮﻳرﺎﻣ
ـﺗ نارﺎﻜﻤﻫ و ﺄ
ار ﻲﻳﺎـﻳﺮﺘﻛﺎﺑ ﺢﻴـﻘﻠﺗ ﺮﻴﺛ يور
ﻲـﺳرﺮﺑ نادﺮﮕﺑﺎـﺘﻓآ هﺎﻴﮔ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﻮﻴﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺪﻨﭼ دﺮﻛ
ﺪـﻧ .
ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ زﻻﺎﺗﺎﻛ ﻢﻳﺰﻧآ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻞﮔ زا
ﻲـﻫد
ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و يژﺮﻧا ﺪﻴﻟﻮﺗ و ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﺪﻨﻳآﺮﻓ رد
، ﺪـﺷر دﻮـﺒﻬﺑ
ﺶﻳاﺰـﻓا لﺮـﺘﻨﻛ ﻪـﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ رﺎﻤﻴﺗ رد نادﺮﮕﺑﺎﺘﻓآ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ]
23 [.
ردﺰﻴﻧ زاﺪﻴﺴﻛاﺮﭘ كﺎﭘ
نژورﺪـﻴﻫ ﺪﻴﺴﻛاﺮﭘ لﻮﻜﻟﻮﻣ يزﺎﺳ
دراد ﺶﻘﻧ
ﻢﻳﺰﻧآ ﺮﻳﺎﺳ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ و
ﻲـﺘﻧآ يﺎﻫ ﻲـﻃ رد ناﺪﻴﺴـﻛا
ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺶﻨﺗ ﺪﺑﺎﻳ
. و ﻲﻜﻳژﻮـﻟﻮﻳﺰﻴﻓ يﺎﻫﺪـﻨﻳآﺮﻓ مﺎـﻤﺗ رد
دﺎــﻣ هﺎــﻴﮔ ﻲﻜﻳژﻮــﻟﻮﻨﻓ تاﺮــﻴﻴﻐﺗ ة
بآ ﻲﻤــﺳ رد ﻪﻧﮋﻴﺴــﻛا
ﺖﻓﺎﺑ
ﻲﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻲﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫ و زاﺪﻴﺴـﻛاﺮﭘ ﻢﻳﺰـﻧآ ود ﻪـﻛ دﻮﺷ
ﻔﺘﻣ ﻞﻜﺷ ود ﻪﺑ زﻻﺎﺗﺎﻛ رود ﻂﻴﺤﻣ زا ار ﻲﻤﺳ هدﺎﻣ ﻦﻳا توﺎ
ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ .
تﺪﻣ زارد ﻰﻜﺸﺧ ﻰﻃ رد ا ،
ﺖـﻠﻋ ﻪـﺑ داﻮـﻣ لﺎـﻘﺘﻧ
سﺮﺘــﺳد ﻞــﺑﺎﻗ بآ ﺶﻫﺎــﻛ
، زا ﻰــﺧﺮﺑ ﺖــﻈﻠﻏ ﺮــﻴﻴﻐﺗ ﻪــﺑ
ﺖﻴﻟﻮﺑﺎﺘﻣ
ﻰﻣ ﺮﺠﻨﻣ ﺎﻫ دﻮﺷ
.
لﻮﻠﺤﻣ ناﺰﻴﻣ ﺮﮕﻳد ىﻮﺳ زا ىﺎـﻫ
هﮋـﻳو ىﺎﻫﺪﻴـﺳاﻮﻨﻴﻣآ ،ﺎﻫﺪﻨﻗ ﺮﻴﻈﻧ ﻰﻜﺸﺧ ﻪﺑ رﺎﮔزﺎﺳ
، ﺮـﻴﻈﻧ
ﻦﻴﻟوﺮﭘ و ﻰﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﻦﻴﺴﻴﻠﮔ ﺑﺎﻳ
ﺪ . شراﺰﮔ هﺪﺷ ﺖـﺳا ﻪـﻛ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻳﺰﻧآ ﻢ يﺎﻫ ﻲﺘﻧآ ناﺪﻴﺴﻛا ﻂﻘﻓ ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ ﻲﻋﺎﻓد هﺎﻴﮔ رد
ﺮﺑاﺮﺑ نﮋﻴﺴﻛا يﺎﻫ لﺎﻜﻳدار ﺪﻴﻟﻮﺗ دازآ هﺪـﺷ
رد ﻂﻳاﺮـﺷ ﺶﻨـﺗ
ﺖﺴـﻴﻧ و ﺶﻳاﺰـﻓا ﻦﻴﻟوﺮـﭘ ﺰـﻴﻧ ﻲـﻣ
ﺐـﺟﻮﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ ﺶﻫﺎـﻛ
لﺎﻜﻳدار ﺪﻴﻟﻮﺗ دازآ يﺎﻫ هﺪـﺷ
رد ﻂﻳاﺮـﺷ ﺶﻨـﺗ دﻮﺸـﺑ ] 31 [.
نﺎﻤﻫ رﻮﻃ
داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻛ
، ﻊﻤﺠﺗ
گﺮـﺑ رد ﻦﻴﻟوﺮـﭘ يﺎـﻫ
ﺶﻨﺗ هﺪﻳد ﻪﺑ ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻃ راد
ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰـﻓا ي .
ﻦﻴﻟوﺮـﭘ ناﺰـﻴﻣ
ﻪﻳﺎﻣ رﺎﻤﻴﺗ رد ،ﺪﻳﺪﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﻳاﺮﺷرد مﺪـﻋ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ رﺬﺑ ﻲﻧز
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ يﺮﺘﻛﺎﺑ فﺮﺼﻣ .
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻦﻴﻨﭼ ﺎـﺑ ﻪـﻛ ﺪـﺳر
ﻦﻴﻟوﺮﭘ ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ
هﺮـﻴﺧذ نﺰﺨﻣ يا
نژوﺮـﺘﻴﻧ و
يﺮﺘﻛﺎﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻴﺒﺜﺗ يﺎﻫ
ﺪﻨﻨﻛ ة
ًﻻﺎﻤﺘﺣا ،نژوﺮﺘﻴﻧ ،ﻦﻴﻟوﺮﭘ
ﻲـﻣ يرﺎﻳ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ رد ار هﺎﻴﮔ ﺪـﻨﻛ
. ﻲـﻜﻳ زا صاﻮـﺧ
ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ ﻦﻴﻟوﺮﭘ ﺖﻴﻟﻼﺣ يﻻﺎـﺑ نآ ﺖـﺳا . لﻮـﻜﻟﻮﻣ ﻦﻴﻟوﺮـﭘ
ﺖﻤﺴﻗ ﻞﻣﺎﺷ يﺎﻫ
بآ ﺖﺳود و بآ ﺰﻳﺮﮔ ﺖﺳا . ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ناﺪﻨﻤﺸﻧاد ﺶﻫوﮋﭘ زا هﺪـﺷدﺎﻳ
رد ﺶﻳﺎـﻣزآ ﻦـﻳا ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﺎـﺑ ،
ﻢﻳﺰﻧآ ﺶﻳاﺰﻓا ﺸﻧ ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﻦﻴﻟوﺮﭘ و ﺎﻫ
داد نﺎ .
ﺮﻓ رد ار يﺪﻴﻠﻛ ﻲﺸﻘﻧ نژوﺮﺘﻴﻧ آ
ﺪﻨﻳ و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷﻮﻴﺑ يﺎـﻫ
دراد نﺎﻫﺎﻴﮔ رد ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ
، ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻲﻠـﺻا ياﺰﺟا زا ﻪﻛ
ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺪﻨﻫد ة ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﺎﻫ
،
لﻮﻜﻟﻮﻣ و ﻚﻴﺌﻠﻛﻮﻧ يﺎﻫﺪﻴﺳا يﺎـﻫ
ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ دور
.
ﻢﻳﺰﻧآ ﺮﺘﺸﻴﺑ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ زا ﺎﻫ
ﺘﺴﻫ
نﺎﺸﻧ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﻨ ﺪﻨﻫد
ة ﺶﻘﻧ ﻢﻬﻣ ﺮﺘﻴﻧ
ﺖﺳا هﺎﻴﮔ رد نژو .
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺶﻳاﺰﻓا كﺎﭘ
يزﺎﺳ ﻪﻧﻮﮔ لﺎـﻌﻓ نﮋﻴﺴـﻛا يﺎﻫ
ﻚﻳ ﺶﻨﺗ ضﺮﻌﻣ رد
رﺎﻛ و زﺎﺳ
ﺖـﺳا ﻢـﻬﻣ ﻲﻋﺎﻓد .
رد ﻪـﻛ
رد يﺮﺘﻛﺎﺑ فﺮﺼﻣ ،ﺖﻟﺎﺣ ﻦﻳا كﺎﭘ
يزﺎﺳ
ﻪـﻧﻮﮔ لﺎـﻌﻓ يﺎـﻫ
هدﺮﻛ ﻚﻤﻛ نﮋﻴﺴﻛا ﺖﺳا
. ﺮﺘﻛﺎﺑﻮﺗزا ﻪﺑ
ناﻮـﻨﻋ يﺮﺘﻛﺎـﺑ ﻚـﻳ
يد يدﺎـﻳز ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ،فوﺮﺗوزآ ﺮـﺻﺎﻨﻋ
ا ﻞـﺑﺎﻗ هدﺎﻔﺘـﺳ
كﺎﺧ رد ﺎﻘﺑ ياﺮﺑ ﺖﺳا
ﻖـﻳﺮﻃ زا ار دﻮـﺧ يﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﻦﻳا ﻪﻛ
ﻲﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ ﻪﺸﻳر و رﺬﺑ تﺎﺤﺷﺮﺗ ﻛ
ﺪـﻨ ] 18 [ . شراﺰـﮔ هﺪـﺷ
ﺖﺳا ﻪﻛ يﺮﺘﻛﺎﺑ يد يﺎﻫ فوﺮﺗوزا ﺎﺑ
بﺬـﺟ داﻮـﻣ ﻲﻳاﺬـﻏ و
ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ يﺎﻫ ﻲـﻄﻴﺤﻣ ﺪـﺷر هﺎـﻴﮔ ار دﻮـﺒﻬﺑ
ﻲﻣ ﺪﻨﺸﺨﺑ ] 14 [.
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ
ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻠﻛ ﻲﻣ ناﻮﺗ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺖﻓﺮﮔ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﺶﻨﺗ
ﻢﻛ ﻲـﺑآ و
تاﺮــﻴﻴﻐﺗ دﺎــﺠﻳا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴــﺷﻮﻴﺑ
ﻢﻳﺰــﻧآ ﺖــﻴﻟﺎﻌﻓ ، ﻲــﺘﻧآ يﺎــﻫ
ﻲﻧاﺪﻴﺴـــﻛا رد
هﺎـــﻴﮔ ﺶﻳاﺰـــﻓا ﺖـــﻓﺎﻳ
و ﻢﺘﺴـــﻴﺳ عﺎـــﻓد
ﻲﺘﻧآ ﻲﻧاﺪﻴﺴﻛا هﺎﻴﮔ
ﺰﻴﻧ ﻪﺑ ﻦﻳا ﺶﻨﺗ ﺦـﺳﺎﭘ داد . ﺎـﺑ ﻲـﻓﺮﻃ زا
ﻢﻳﺰﻧآ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﻛ ﻲﺘﻧآ يﺎﻫ
ﻲﻧاﺪﻴﺴﻛا
هدﺎﻔﺘـﺳا نﺎﻣز رد زا
،ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ فﺮﺼﻣ
ﺮﺘﻤﻛ ﺶﻨﺗ هﺎﻴﮔ
ﻲﻣ سﺎﺴﺣا ار ي
و ﺪﻨﻛ
ﺎﺗ زا يدوﺪﺣ تاﺮﻴﺛﺄﺗ
يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﺶﻨﺗ بﺮﺨﻣ ﻲـﻣ
دﻮـﺷ ، رد
،ﺖﻳﺎﻬﻧ دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺒﺳ
ﻲـﻣ ﺶﻨـﺗ مﺎـﮕﻨﻫ رد هﺎـﻴﮔ ﺪـﺷر دﻮـﺷ
.
،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲـﻃ رد ﻲﻓﺎـﻛ بآ ﻪـﻛ ﻲﻄﻳاﺮـﺷ رد ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﺗ هﺎﻴﮔ ﺪﺷر ﺄ
ظﺎﺤﻟ زا هﺎﻴﮔ و ﺖﺳا ﻦﻴﻣ ﻢﻛ
ﻲﺑآ نﺎﺼـﻘﻧ رﺎـﭼد
دﻮﺸﻧ ،
ـﺷ رد دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺮﺜﻛاﺪـﺣ هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻂﻳاﺮ
ﻮﺗ هدﺎﻔﺘﺳا أ
لﻮﻠﺤﻣ م گﺮﺑ ﻲﺷﺎﭘ +
ﻪﻳﺎﻣ ﻲـﻧز
،رﺬـﺑ يﺎﺘـﺳار رد
دﺎﻔﺘـﺳا ،دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰـﻓا و لﻮﺼﺤﻣ يﺎﻘﺗرا يﺎـﻫدﻮﻛ زا ه
ﻲﻣ ﻪﻴﺻﻮﺗ ﻲﺘﺴﻳز
دﻮﺷ . ﻂﻳاﺮـﺷ ﻪـﻛ ﻲﻘﻃﺎـﻨﻣ رد ،ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
نآ ﻲﻜﺸﺧ
ﺎـﺑ ،ﺖﺳا ﻚﻳدﺰﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺶﻨﺗ ﺎﺑ ﺎﻫ
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ياﺮﺑ ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ د
ﻲﻣ ﻪﻴﺻﻮﺗ ﻪﻧادراﺰﻫ نزو و ﻪﻧا
دﻮﺷ دﻮـﻛ ﺶـﻘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻲﺘﺴــﻳز ياﺮــﺑ رد ﻪــﻧادراﺰﻫ نزو و ﻪــﻧاد دﺮــﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰــﻓا
ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﻂﻳاﺮﺷ
،
ﻲﻣ ﻪﻴﺻﻮﺗ
ﻮﺷ د ياﺮﺑ ﻪـﺑ ﺖـﺳد ﺞﻳﺎـﺘﻧ ندروآ
