ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ يزﺎﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺎﮑﺘﻣ هﺎﯿﮔ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
) Ferula persica (
ﮏﻤﮐ ﻪﺑ
ﺎﻫﺎﻣد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا يﺎﻬﻧﺎﻣز و
ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻬﺘﺒﺴﻧ و توﺎﻔﺘﻣ
لﻮﻧﺎﺗا لﻼﺣ -
ﻪﺑ بآ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور
ﺮﺨﺘﺳا ﺰﯾوﺮﭘ ﯽﻠﮐﻮﺗ داﻮﺟ ،
12
ﮓﯿﺑ ﮏﻧاﺮﻓ ،
يﺪﻤﺤﻣ ﯽﯾﻼﻋ ﺎﻤﯿﺷ ،
13
1 - ﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ﯾﻊ
اﺬﻏ ﯽﯾ
، ﻧاد زروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸ ي
، ﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﺪﺣاو ﯽ
، ا ،هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﯾ
ناﺮ
2 - ناﺮﯾا ،سرﺎﻓ ،مﺮﻬﺟ ،مﺮﻬﺟ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا ،لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ
3 - زروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و ﺖﻋارز هوﺮﮔ ي
، ﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﺪﺣاو ﯽ
، ﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ا ،هﺎ ﯾ ناﺮ
) رﺎﺗ ﯾ ﺦ رد ﯾ ﺖﻓﺎ : 31 / 02 / 98 رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺬﭘ ﯾ شﺮ : 20 / 07 / 98 (
31
هﺪﯿﮑﭼ
ﻪﻨﯿﻬﺑ ،ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ رد ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾاﺮﻓ يزﺎﺳ
ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ) دازآ يﺎﻬﻟﺎﮑﯾدار ﯽﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ ترﺪﻗ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا ترﺪﻗ ،DPPH
ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ و ،ﻦﻫآ (
ﺎﮑﺘﻣ ) Ferula persica (
ﺑ ﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور ﻖﯾﺮﻃ زا تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎ .
ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺖﻬﺟ يزﺎﺳ
نﺎﻣز ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻪﺳ ﺎﺑ يﺰﮐﺮﻣ ﺐﮐﺮﻣ حﺮﻃ زا جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾاﺮﻓ )
5 ، 27,5 و 50 ﻪﻘﯿﻗد ( ﺎﻣد ، ) 25 ، 45 و 65 ﻪﺟرد داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ( لﻼﺣ رد لﻮﻧﺎﺗا ﺖﺒﺴﻧ و
بآ - لﻮﻧﺎﺗا ) 0 ، 50 و 100 ﺪﺻرد ( هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ . ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ ﯽﻨﻌﻣ ﺮﺛا ياراد ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪﮐ ،داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو ﺰﯿﻟﺎﻧآ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﺮﺑ يراد بﺬﺟ ترﺪﻗ
ﻟﺎﮑﯾدار دازآ يﺎﻬ ﺎﮑﺘﻣ هرﺎﺼﻋ ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ و ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا ترﺪﻗ ، DPPH
ﺪﻧدﻮﺑ يﺎﻬﯿﯾﺮﺿ ﻪﮐ ﯽﻧﻮﯿﺳﺮﮔر
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ 0,91
، 0,94
و 0,93 ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ
، اﺮﺑ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ لﺪﻣ ﻪﮑﯿﻟﺎﺣ رد ﯽﻨﻌﻣ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﻞﮐ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ي
دﻮﺑ ﻦﯿﯾﺎﭘ رﺎﯿﺴﺑ ﻦﯿﯿﺒﺗ ﺐﯾﺮﺿ ﺎﺑ ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾا ﺮﺛا ندﻮﺒﻧ راد .
ﯽﺳرﺮﺑ
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ يﺎﻣد رد ﺎﮑﺘﻣ هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا¬
52,9 ﺖﻈﻠﻏ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد 53,5
لﻼﺣ رد لﻮﻧﺎﺗا ﺪﺻرد
لﻮﻧﺎﺗا تﺪﻣ ﻪﺑ بآ – 34,1
ﻗد ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ تﻮﺻاﺮﻓ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻪﻘﯿ .
ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻪﺑ ﯽﺑﺮﺠﺗ يﺎﻬﻧﻮﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﮐ ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ هﺪﺷ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ
شور ﻂﺳﻮﺗ
دﻮﺑ ﮏﯾدﺰﻧ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ .
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺳرﺮﺑ هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﺘﻧآ ترﺪﻗ ياراد ﻂﯾاﺮﺷ ﺮﺜﮐا رد ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﮑﺘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺖﺳا .
ﺪﯿﻠﮐ نﺎﮔژاو : هﺎﯿﮔ ،تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ،ﺎﮑﺘﻣ ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ
ﻪﻨﯿﻬﺑ ،ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور ،يزﺎﺳ
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ
:
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﯽﺘﻧآ زا هدﺎﻔﺘﺳا تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻬﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﺘﻣﻼﺳ ور هزوﺮﻣا ﺶﺨﺑ ﺑ
ﺖﺳا شﺮﺘﺴﮔ ﻪ .
رد ﻪﮐ ﯽﻠﮑﺸﻣ ﺎﻣا
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﯾا
ﯽﺘﻧآ ﻪﻨﯾﺰﻫ ندﻮﺑ ناﺮﮔ ،دراد دﻮﺟو ﺎﻬﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺖﺳا ﺎﻬﻧآ جاﺮﺨﺘﺳا .
ﻪﻨﯿﻣز رد ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ نﻮﻨﮐﺎﺗ
ﯽﺘﻨﺳ يﺎﻬﺷور ﻪﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا جاﺮﺨﺘﺳا )
ﯽﺑﺎﻗﺮﻏ و ﻪﻠﺴﮐﻮﺳ (
و
ﻦﯾﻮﻧ ) تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا و ﻮﯾووﺮﮐﺎﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا (
ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ
ﺖﺳا ] 1[
. ﯽﺘﻨﺳ يﺎﻬﺷور ﻞﮑﺸﻣ ،ﺪﻨﯾاﺮﻓ نﺎﻣز ندﻮﺑ ﯽﻧﻻﻮﻃ
و لﻼﺣ يﻻﺎﺑ فﺮﺼﻣ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺎﻣد ندﻮﺒﻧ لﺮﺘﻨﮐ ﺖﺤﺗ
آ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﯾﺰﺠﺗ ﯽﺘﻧ
ﯽﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا دﻮﺷ
] 2 [ . ﻦﯾا ﻞﺣ ياﺮﺑ
ﻪﻨﯿﻬﺑ درﻮﻣ رد ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ هزوﺮﻣا ﻞﮑﺸﻣ جاﺮﺨﺘﺳا يزﺎﺳ
ﯽﺘﻧآ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﻦﯾﻮﻧ يﺎﻬﺷور ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ،ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻣد و نآ ﯽﻓﺮﺼﻣ راﺪﻘﻣ و لﻼﺣ عﻮﻧ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻂﯾاﺮﺷ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﺚﻋﺎﺑ هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﻣ ﺎﻫ ،دﻮﺷ
ﺨﺸﻣ ﯽﻣ ﺺ ددﺮﮔ . جاﻮﻣا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﯾﻮﻧ يﺎﻬﺷور ﻦﯿﺑ رد
دراد ار دﺮﺑرﺎﮐ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ تﻮﺻاﺮﻓ .
جاﻮﻣا ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ رد
ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ ﺎﺑ تﻮﺻاﺮﻓ )
18 ﺎﺗ 100 ﺰﺗﺮﻫﻮﻠﯿﮐ ( ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
دراد ار دﺮﺑرﺎﮐ ]
3 .[
ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻠﮐﻮﺗ
ﺖﺤﺗ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ و ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ ﻪﻧاﻮﺟ زا ﻞﺻﺎﺣ هرﺎﺼﻋ ﺮﯿﺛﺎﺗ جاﻮﻣا
يراﺪﯾﺎﭘ ﺮﺑ ناﺮﯾا رد هﺪﺷ ﺖﺸﮐ مﺪﻨﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻢﻗر ﻪﺳ تﻮﺻاﺮﻓ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﺎﯾﻮﺳ ﻦﻏور ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا ]
4 .[
هرﺎﺼﻋ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﯽﺑآ - ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا ) 50:50 ( ﻪﻧاﻮﺟ جاﻮﻣا ﺖﺤﺗ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ مﺪﻨﮔ يﺎﻫ
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ياراد تﻮﺻاﺮﻓ ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ هرﺎﺼﻋ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺎﯾﻮﺳ ﻦﻏور رد دﻮﺑ
ﺪﻧ آ ﻞﯿﻟد ﻪﮐ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﺘﺸﯿﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﻪﺑ ن
ﯽﺘﻧآ دﻮﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا_ .
ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺖﻬﺟ ﻪﮐ ﯽﺷور ﻦﯾﺮﺘﺠﯾار -
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ يزﺎﺳ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺢﻄﺳ شور ،ددﺮﮔ
ﯽﻣ ﺦﺳﺎﭘ ﺪﺷﺎﺑ ] 5 ، 2 [ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ شور ﻦﯾا رد
ﺎﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ رد ﺎﯾ ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ار ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻦﯿﺑﺎﻣ تاﺮﺛا ﯽﻣ ﻒﯾﺮﻌﺗ ﻦﯾﺮﯾﺎﺳ ﻤﻧ
ﺪﯾﺎ . يﺎﻬﻟﻼﺣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﮐ يا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﻒﻠﺘﺨﻣ ) بآ ،لﻮﻧﺎﺘﻣ ،لﻮﻧﺎﺗا ،بآ /
لﻮﻧﺎﺘﻣ ( ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﺑ
ﯽﺘﻧآ ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ بآ ،ﺪﺷ ﺶﯾﺎﻣزآ ﮏﺒﻠﺟ ﻪﻧﻮﮔ ﮏﯾ -
و ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
ﻟﻮﻨﻓ ﯽ بآ لﻼﺣ و ﺖﺷاد ار ﻞﮐ /
لﻮﻧﺎﺘﻣ
دﻮﺑ ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ياراد بآ زا ﺲﭘ ﺰﯿﻧ ]
6 .[
ﯽﻧﺎﺧﺎﺑﺎﺑ و ﻪﻨﯿﻬﺑ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد عرازﺮﺳ يزﺎﺳ
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ
ﯽﺘﻧآ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﺖﻈﻠﻏ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻻوزآ هﺎﯿﮔ 50
ﺖﺒﺴﻧ ،لﻮﻧﺎﺗا ﺪﺻرد 1
ﻪﺑ 15 نﺎﻣز و لﻼﺣ ﻪﺑ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ
ﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻂﯾاﺮﺷ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﻪﮐ ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﺮﮕﯾد ﯽ
-
لﻮﻧﺎﺗا ﺖﻈﻠﻏ رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ نآ سﻮﺒﺳ و ﻞﻣﺎﮐ مﺪﻨﮔ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا 53 يﺎﻣد ،ﺪﺻرد 61
نﺎﻣز و داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد 64
و ﻪﻘﯿﻗد
لﻮﻧﺎﺗا ﺖﻈﻠﻏ 49
يﺎﻣد ،ﺪﺻرد 64
نﺎﻣز و داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد 60
ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﻘﯿﻗد ]
8 [ . ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد نارﺎﮑﻤﻫ و رﻮﻔﻏ
ﻪﻨﯿﻬﺑ ﯽﺘﻧآ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ جاﺮﺨﺘﺳا يزﺎﺳ ﻧاد ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
و رﻮﮕﻧا ﻪ
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ نآ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
. ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ رد ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
لﻮﻧﺎﺗا ﺖﻈﻠﻏ 50
يﺎﻣد ،ﺪﺻرد 61
و داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد 30,5
جاﻮﻣا ﺖﺤﺗ ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻘﯿﻗد
ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ تﻮﺻاﺮﻓ ]
9 .[
ﻪﻨﯿﻬﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﻂﯾاﺮﺷ يزﺎﺳ
ﯽﺘﻧآ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﻒﻠﺘﺨﻣ اﺪﯿﺴﮐا
ﯽﻧ
ﺖﺳا يروﺮﺿ و مزﻻ يﺮﻣا ﺎﻬﻧآ .
ﻖﻃﺎﻨﻣ رد ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻫﺎﯿﮔ زا ﯽﮑﯾ
ﺎﮑﺘﻣ ،ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ﺪﺷر ناﺮﯾا ﻒﻠﺘﺨﻣ )
Ferula persica (
ﺖﺳا .
دﻮﺷ ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ رﻮﻓو ﻪﺑ نﺎﻨﻤﺳ نﺎﺘﺳا رد هﺎﯿﮔ ﻦﯾا .
ﺲﻨﺟ
Ferula هداﻮﻧﺎﺧ زا Apiaceae
زا ﺶﯿﺑ ﺮﮕﻧﺎﯾﺎﻤﻧ ، 150
ﻪﻧﻮﮔ
ﺎﯿﺳآ ﯽﻣﻮﺑ و هدﻮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺰﮐﺮﻣ ي
53 ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ
ﯽﺘﻨﺳ ﺐﻃرد ﺰﯿﻧ و اﺬﻏ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و ﺪﯾور ﯽﻣ ناﺮﯾا رد وردﻮﺧ ﺪﻧﺮﯿﮔ ﯽﻣ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ]
11 ، 10 .[
ﯽﻣﻮﺑ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ زا
ناﻮﺗ ﯽﻣ ناﺮﯾا ﺮﮕﯾد ﻪﺑ
Ferula asafetida و،
Ferula
gummosa Bioss دﺮﮐ هرﺎﺷا
] 13 ، 12 [ . يﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﺮﺜﮐا
Frula ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ياراد ﻓ و ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا ﺪﺿ
ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺿ ﺖﯿﻟﺎﻌ
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و هدﻮﺑ ،ﺎﻫﺪﯿﯾﻮﻟﺎﮑﻟآ ﻞﯿﺒﻗ زا ﯽﺗﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ياراد
ﯽﻣ ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻧوﻼﻓ و ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻨﺗرﺎﮐ ﺪﻨﺷﺎﺑ
] 14 .[
ﻪﮐ ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد
نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﯾﺎﭽﯿﻟ ﺎﯿﻨﯾﺪﻬﻣ ﻂﺳﻮﺗ )
2018 ( جاﺮﺨﺘﺳا درﻮﻣ رد
هرﺎﺼﻋ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﺳرﺮﺑ و ﺎﮑﺘﻣ هﺎﯿﮔ ﯽﻟوﺮﻓﻮﮐﻮﺗ و ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ رد نآ ﺪﯾﺎﭘ ﯽﺘﻧآ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ناﻮﻨﻌﺑ نادﺮﮕﺑﺎﺘﻓآ ﻦﻏور يرا ناﺪﯿﺴﮐا
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺰﺘﻨﺳ
، ﺖﻈﻠﻏ رد ﺎﮑﺘﻣ هرﺎﺼﻋ ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ
2500 ﯽﭘ ﯽﭘ ما ،ﯽﻟوﺮﻓﻮﮐﻮﺗ و ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ندﻮﺑ اراد ﻞﯿﻟد ﻪﺑ
ياراد ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺮﺛا ﺖﺳا
ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ و ار TBHQ
يراﺪﯾﺎﭘ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺒﯿﻣ اراد ﺸﯾﺎﺴﮐا
ﯽ ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﻏور
] 15 [ . ﯽﺘﻧآ ياﺮﺑ ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﺎﮑﺘﻣ هرﺎﺼﻋ اﺬﻟ -
يﺰﺘﻨﺳ ناﺪﯿﺴﮐا ﺪﺷﺎﺑ TBHQ
. درﻮﻣ رد ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ نﻮﻨﮐﺎﺗ ﺎﻣا
ﻪﻨﯿﻬﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ جاﺮﺨﺘﺳا يزﺎﺳ ﯽﻠﻨﻓ
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و هﺎﯿﮔ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ ترﻮﺻ ﺎﮑﺘﻣ .
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ رد ﻦﯾ
ﻪﻨﯿﻬﺑ ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ يزﺎﺳ جاﻮﻣا ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﺎﮑﺘﻣ هﺎﯿﮔ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
لﻮﻧﺎﺗا لﻼﺣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻬﺘﺒﺴﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ تﻮﺻاﺮﻓ -
رد بآ
ﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﺎﻣد .
2 - ﺎﻬﺷور و داﻮﻣ
2 - 1 - داﻮﻣ
ﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ نﺎﻨﻤﺳ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﯽﻠﺤﻣ رازﺎﺑ زا ﺎﮑﺘﻣ هﺎﯿﮔ .
ار هﺎﯿﮔ ﻦﯾا
،ندﻮﻤﻧ ﺰﯿﻤﺗ زا ﺲﭘ ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ ﺲﭙﺳو هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﻪﯾﺎﺳ رد
بﺎﯿﺳآ ) (Molinex-684-French ﻪﺑ
ﺪﻣآ رد ردﻮﭘ ترﻮﺻ .
ﯽﺘﻧآ نوﺪﺑ ﺎﯾﻮﺳ ﻦﻏور ﯽﺗﺎﺒﻧ ﻦﻏور ﻪﻧﺎﺧرﺎﮐ زا ﺰﯿﻧ ناﺪﯿﺴﮐا
ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﯿﻬﺗ زاﺮﯿﺷ ﺲﮔﺮﻧ .
تﺎﺸﯾﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا نﺎﻣز ﺎﺗ ﺎﮑﺘﻣ ردﻮﭘ
) ﻪﺘﻔﻫ ﮏﯾ ( يﺎﻣد رد 4 ﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد .
ﺮﯾﺎﺳ
ﺎﻤﮕﯿﺳ و كﺮﻣ ﯽﻧﺎﭙﻤﮐ ود زا ﺰﯿﻧ زﺎﯿﻧ درﻮﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ داﻮﻣ اﺪﯾﺮﺧ ﺪﺷ ير .
2 - 2 - ﺎﮑﺘﻣ هرﺎﺼﻋ جاﺮﺨﺘﺳا
ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﻦﯿﯿﻌﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
،رﺎﻤﯿﺗ 50 ﺎﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺮﮔ 250
ﯽﻠﯿﻣ زا ﺮﺘﯿﻟ
،لﻮﻧﺎﺗا و بآ يﺎﻫ لﻼﺣ ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ
. يوﺎﺣ يﺎﻬﻨﻟرا ﺲﭙﺳ
تﻮﺻاﺮﻓ مﺎﻤﺣ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ
) DT
102H,Bandelin,Germany (
راﺮﻗ تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ﺖﺤﺗ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . ﺮﻓ ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﻂﯾاﺮﺷ ﯽﺑﺎﯾ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺖﻬﺟ تﻮﺻا
، زا
يﺎﻬﺘﺒﺴﻧ لﻮﻧﺎﺗا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻣد رد بآ –
25 ﺎﺗ 65 ﻪﺟرد
ﺘﻧﺎﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ نﺎﻣز و داﺮﮕﯿ 5
ﺎﺗ 50 د مﺎﻤﺣ رد ﻪﻘﯿﻗ
تﻮﺻاﺮﻓ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا
. ﻟﻮﻠﺤﻣ ﺲﭙﺳ ﻦﻤﺗاو ﯽﻓﺎﺻ ﺬﻏﺎﮐ ﺎﺑ ﺎﻬ
ﺳﻮﺗ ﺎﻬﻟﻼﺣ و فﺎﺻ ﮏﯾ هرﺎﻤﺷ ﺪﻧﺪﺷ ﺮﯿﺨﺒﺗ ءﻼﺧ ﺖﺤﺗ نآ ﻂ
.
هرﺎﺼﻋ يﺎﻣد رد ﺶﯾﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا نﺎﻣز ﺎﺗ ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ 18
- د ﻪﺟر
ﺪﻧﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ]
16 [.
2 - 3 - ﯽﻠﭘ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ﯽﻠﻨﻓ
ﻞﮐ
ﻦﯿﻟﻮﻓ شور سﺎﺳا ﺮﺑ ﻞﮐ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﻮﭽﻟﺎﮐﻮﯿﺳ –
نﻼﻬﻔﺳا ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ هداد ﺢﯿﺿﻮﺗ نارﺎﮑﻤﻫ و
) 2009 ( هزاﺪﻧا -
ﺪﺷ يﺮﯿﮔ .
ﯽﻠﭘ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﯽﻨﺤﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﻠﻨﻓ
ﺑ هﺪﺷ ﻢﺳر ﮏﯿﻟﺎﮔ ﺪﯿﺳا دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯽﻠﯿﻣ ﺐﺴﺣ ﺮ
ﮏﯿﻟﺎﮔ مﺮﮔ
ﺮﺑ ﺪﯿﺳا 100 ﺪﺷ شراﺰﮔ هرﺎﺼﻋ مﺮﮔ ]
17 [.
2 - 4 - ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ رﺎﻬﻣ ترﺪﻗ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا
دازآ لﺎﮑﯾدار DPPH
بﺬﺟ رد ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﯽﻟﺎﮑﯾدار ﯽﺘﻧآ ترﺪﻗ ﺶﺠﻨﺳ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ دازآ يﺎﻫ لﺎﮑﯾدار ) DPPH
2 و 2 ﻞﯿﻨﻓ يد 1
- ﻞﯾﺮﮑﯿﭘ
ﻦﯾزارﺪﯿﻫ ( ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا نارﺎﮑﻤﻫ و ﻢﯿﯾ شور زا .
زا ﺪﻌﺑ 30
بﺬﺟ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ قﺎﺗا يﺎﻣد رد يراﺬﮔ ﻪﻧﺎﺧ ﮏﯾرﺎﺗ ﻪﻘﯿﻗد جﻮﻣ لﻮﻃ رد ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ يرﻮﻧ 517
ﺪﻫﺎﺷ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧ
. ﻖﺒﻃ ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺮﯾز لﻮﻣﺮﻓ
ﺪﺷ شراﺰﮔ رﺎﻬﻣ ﺪﺻرد سﺎﺳا ﺮﺑ ]
18 [.
ﻪﮐ دازآ يﺎﻫ لﺎﮑﯾدار ﺮﻬﻣ ﺪﺻرد A
،DPPH ﺬﺟ As
ﻪﻧﻮﻤﻧ ب
و ﺖﺳا ﺪﻫﺎﺷ بﺬﺟ Ac .
2 - 5 - هزاﺪﻧا ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا ترﺪﻗ يﺮﯿﮔ
) ( FRAP
هزاﺪﻧا ﺖﻬﺟ يﺮﯿﮔ
گﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا ترﺪﻗ ﻦﻫآ ي
ر زا ﯽﻟازار شو
ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا نارﺎﮑﻤﻫ و .
ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ ﺎﻫ
رد 593 ﺲﭘ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ
زا 30 يﺎﻣد رد رﻮﺗﺎﺑﻮﮑﻧا ﻪﻘﯿﻗد 37
ﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﻞﺑﺎﻘﻣ رد داﺮﮔ ﯽ
ﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧ ﺪﻫﺎﺷ ]
19 [.
2 - 6 - ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا
ﺖﻤﯿﺴﻧر ﺎﺑ ﺎﯾﻮﺳ ﻦﻏور
ﺎﺴﮐا ترﺪﻗ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ هرﺎﺼﻋ ﯽﺸﯾ
ﺎﻫ
، ﺖﻤﯿﺴﻧر هﺎﮕﺘﺳد زا
) ﺖﮐﺮﺷ Metrohm لﺪﻣ،
743 ( ﻪﮐ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا 3
يوﺎﺣ ناﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺪﻗﺎﻓ ﺎﯾﻮﺳ ﻦﻏور مﺮﮔ 1500
ما ﯽﭘ ﯽﭘ
يﺎﻣد رد هرﺎﺼﻋ 90
ﺎﯾﺮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ﺎﺑ داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد اﻮﻫ ن
15
ﺖﻓﺮﮔراﺮﻗ ﺶﯾﺎﻣزآ درﻮﻣ ﺖﻋﺎﺳ ﺮﺑ ﺮﺘﯿﻟ .
هداد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ يﺎﻫ
ﻦﻏور ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ )
ﺖﻋﺎﺳ ( ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ
ﺪﻧﺪﺷ ] 20 [.
2 - 7 - ﻪﻨﯿﻬﺑ و يرﺎﻣآ حﺮﻃ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﯽﺑﺎﯾ
ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﻪﻨﯿﻬﺑ ﻂﯾاﺮﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ و ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺰﯿﻟﺎﻧآ ،ﯽﺸﯾﺎﻣزآ حﺮﻃ راﺰﻓا مﺮﻧ و ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا Design Expert
ﻪﺨﺴﻧ 6,0,2 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . يﺰﮐﺮﻣ ﺐﮐﺮﻣ حﺮﻃ زا ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد
،ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﯿﯿﻐﺘﻣ رﺎﻬﭼ ،ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻪﺳ ﺎﺑ ﺶﺧﺮﭼ ﻞﺑﺎﻗ يرﻮﺤﻣ حﺮﻃ يﺰﮐﺮﻣ ﻪﻄﻘﻧ رد راﺮﮑﺗ ﻪﺳ و ﺢﻄﺳ ﻪﺳ )
ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
حﺮﻃ يﺮﯾﺬﭘ راﺮﮑﺗ (
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
نﺎﻣز ﻞﻣﺎﺷ ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ
) X1
( ﺎﻣد ، ) X2
( لﻮﻧﺎﺗا ﺖﺒﺴﻧ و :
بآ ) (X3 ﻪﺘﺴﺑاو يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ و
ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﻞﮐ
دازآ يﺎﻫ لﺎﮑﯾدار بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ،
ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐﺎﯿﺣا ترﺪﻗ ،DPPH )
(FRAP ﺺﺧﺎﺷ و
دﻮﺑ ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ .
سﺎﺳا ﺮﺑ ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫ ﺮﯿﯿﻐﺘﻣ ﻪﻨﻣاد
ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻪﯿﻟوا تﺎﺸﯾﺎﻣزآ .
ﻪﺳ ﻞﻣﺎﺷ ﺶﯾﺎﻣزآ حﺮﻃ ﻦﯾا
يﺪﻨﺑ ﺪﮐ يرﻮﺘﮐﺎﻓ ﺢﻄﺳ )
1 + ،ﺮﻔﺻ ، 1 - ( دﻮﺑ ﻪﮐ 1 - ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
،رﻮﺘﮐﺎﻓ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺢﻄﺳ 1
+ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﯽﻧﺎﯿﻣ ﺢﻄﺳ ﺮﻔﺻ و ﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ
) لوﺪﺟ 1 ( . حﺮﻃ زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ هداد يرﻮﺤﻣ يﺰﮐﺮﻣ ﺐﮐﺮﻣ
ﺶﺧﺮﭼ ﻞﺑﺎﻗ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﺮﯾز مود ﻪﺟرد يا ﻪﻠﻤﺟ ﺪﻨﭼ لﺪﻣ ﺎﺑ
دﻮﺑ :
لﺪﻣ ﻦﯾا رد ،هﺪﺷ ﯽﯾﻮﮔ ﺶﯿﭘ ﺦﺳﺎﭘ Y
βo
، βi
، βii
، ij
ﻪﺑ β
ر ﺐﯾﺮﺿ ،ﺖﺑﺎﺛ ﺐﯿﺗﺮﺗ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﯽﻄﺧ ﯽﻧﻮﯿﺳﺮﮔ
ﺐﯾﺮﺿ ، ماi
رﻮﺘﮐﺎﻓ مود ﻪﺟرد ﯽﻧﻮﯿﺳﺮﮔر و ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و ما i
X1
، X1
و x1
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﯿﯿﻐﺘﻣ ﺰﯿﻧ .
هداد يور زا لﺪﻣ ندﻮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ
لﺪﻣ شزاﺮﺑ مﺪﻋ يﺎﻫ )
Lack of fit (
ﺐﯾﺮﺿ ، ﯽﻧﻮﯿﺳﺮﮔر
) R2 ( و F-value ﺲﻧﺎﯾراو ﺰﯿﻟﺎﻧآ لوﺪﺟ زا ﻞﺻﺎﺣ
) ANOVA (
ﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ .
راد ﯽﻨﻌﻣ رد نآ يﺎﻫﺮﯿﯿﻐﺘﻣ و لﺪﻣ ي
ﺢﻄﺳ 05 /0 ﺪﺻرد ) 05 /0
<
(P ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ .
Table 1 Independent variables and their coded and actual values used for optimization.
Coded level Independent variable Symbol
-1 0 1
Time (min) X1 5 27.5 50
Temperature (Cº) X2 25 45 65
Concentration of ethanol (%) X3 0 50 100
3 - ﻪﺠﯿﺘﻧ و ﺚﺤﺑ يﺮﯿﮔ
3 - 1 - زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻬﻟﺪﻣ ندﻮﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﯽﺳرﺮﺑ
ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور زا ﻞﺻﺎﺣ
نﺎﯿﻣ ﻪﺴﺑﺎﻘﻣ و
ﯽﻧﻮﯿﺳﺮﮔر يﺎﻬﻟﺪﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ،
ﺣ ﻪﮐ دﻮﺑ نآ زا ﯽﮐﺎ
ﻪﻠﻤﺟ ﺪﻨﭼ لﺪﻣ مود ﻪﺟرد يا
ا يﺎﻬﻧﻮﻣزآ ﯽﻣﺎﻤﺗ ياﺮﺑ هزاﺪﻧ
يﺮﯿﮔ
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ياراد ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد هﺪﺷ ﺎﻬﻟﺪﻣ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ يراد
دﻮﺑ . زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻬﻟﺪﻣ ﺖﯾﺎﻔﮐ F-test
، ،هداد شزاﺮﺑ مﺪﻋ
، نﻮﯿﺳﺮﮔر ﺐﯾﺮﺿ نﻮﯿﺳﺮﮔر ﺐﯾﺮﺿ
هﺪﺷ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ
، ﺐﯾﺮﺿ
نﻮﯿﺳﺮﮔر و هﺪﺷ ﻢﯿﻈﻨﺗ
P-value ﯽﺳرﺮﺑ
ﺪﺷ . ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ
ﺲﻧﺎﯾراو ﺰﯿﻟﺎﻧآ ﺞﯾﺎﺘﻧ )
لواﺪﺟ 3 ، 4 و 5 ( ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﻟﺪﻣ ،ﺪﻫد يﺎﻬ
ﺸﯿﭘ ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا ترﺪﻗ ياﺮﺑ يدﺎﻬﻨ بﺬﺟ ترﺪﻗ ،
دازآ يﺎﻫ لﺎﮑﯾدار ياراد ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ و DPPH
ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ P-value
ﺎﺑ
، نﻮﯿﺳﺮﮔر ﺐﯾﺮﺿ ﺐﯾﺮﺿ
ﺮﺗﻻﺎﺑ هﺪﺷ ﻢﯿﻈﻨﺗ نﻮﯿﺳﺮﮔر ﺐﯾﺮﺿ و هﺪﺷ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ نﻮﯿﺳﺮﮔر زا 0,8 ﯽﻨﻌﻣ مﺪﻋ و شزاﺮﺑ مﺪﻋ يراد
) lack of fit ) (
05 /0
>
(P ﺪﻧدﻮﺑ . و طﺎﺒﺗرا ،داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو ﺰﯿﻟﺎﻧآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ دراد دﻮﺟو ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ و ﺎﻬﺨﺳﺎﭘ ﻦﯿﺑ ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ دازآ يﺎﻫ لﺎﮑﯾدار بﺬﺟ ترﺪﻗ ياﺮﺑ ﯽﻧﻮﯿﺳﺮﮔر ﺐﯾﺮﺿ و يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ و ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا ترﺪﻗ ، DPPH
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا 0,91
، 0,94 و 0,93 دﻮﺑ .ا يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ لﺪﻣ ﺎﻣ
ياراد ﻞﮐ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ياﺮﺑ P-value
زا ﺮﺗﻻﺎﺑ 0,05
ﺎﺑ
ﭘ رﺎﯿﺴﺑ ﯽﻧﻮﯿﺳﺮﮔر ﺐﯾﺮﺿ دﻮﺑ لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯿﻏ و ﻦﯿﯾﺎ
) لوﺪﺟ
2 .(
Table 2 Analysis of variance of the quadratic model adjusted for total phenolic compounds.
P-value F-Value
Mean Square Sum of Square
DF Squares
0.385 1.08
2971730 14858649
5 Model
0.965 0.00
5501 5501
1 X1
0.410 0.69
1905304 1905304
1 X2
0.370 0.82
2260780 2260780
1 X3
0.256 1.32
3640055 3640055
1 X12
0.286 1.16
3215376 3215376
1 X2*X3
2763781
140952817 51
Error
0.506 0.96
2679588 34834638
13 Lack of fit
2792584 106118179
38 Pure Error
155811466 56
total
9.54%
R2
0.67%
Adj. R2
0.00%
Pred. R2
ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﮐ دﻮﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﯾا ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ لوﺪﺟ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺖﻘﯿﻘﺣ رد لﻮﻧﺎﺗا ﺖﺒﺴﻧو نﺎﻣز ،ﺎﻣد ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺮﺛا ﺪﻗﺎﻓ بآ –
ﯽﻨﻌﻣ راد ) 05 /0
>
(P هرﺎﺼﻋ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ جاﺮﺨﺘﺳا ﺮﺑ دﻮﺑ ﺎﮑﺘﻣ
ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ و ﻞﯿﻟد
راﺪﻘﻣ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور ﺰﯿﻟﺎﻧآ ﻪﻣادا رد
ﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪﯾدﺮﮕ
. ﻖﯿﻘﺤﺗ رد ﺮﺿﺎﺣ
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ
هرﺎﺼﻋ ﯽﻠﻨﻓ ﻦﯿﺑ ﺎﮑﺘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
1394 ﺎﺗ 1450 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ
100 مﺮﮔ ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺎﯿﻨﯾﺪﻬﻣ ﻖﯿﻘﺠﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﮐ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﯾﺎﭽﯿﻟ )
1495,81 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ 100 مﺮﮔ ( ﮏﯾدﺰﻧ
دﻮﺑ . و لﻮﻧﺎﺗا لﻼﺣ زا ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد ﻪﮐ دﻮﺑ ﯽﻟﺎﺣ رد ﻦﯾا
شور CO2
ﯽﻧاﺮﺤﺑ قﻮﻓ ﻨﯾاﺮﻓ ﺖﻬﺟ
هدﺎﻔﺘﺳا هرﺎﺼﻋ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪ
ﺪﺷ ] 15 .[
و ﯽﯾﺎﺟر ،ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد هﺪﺷ ﺐﺴﮐ ﺞﯾﺎﺘﻧ فﻼﺧﺮﺑ
ﺪﻨﯾاﺮﻓ نﺎﻣز ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪﮐ ،ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ نارﺎﮑﻤﻫ ،ﮏﯿﻧﻮﺳاﺮﺘﻟوا لﻼﺣ ﺖﻈﻠﻏ
) لﻮﻧﺎﺗا رد بآ ناﺰﯿﻣ (
ﺖﺒﺴﻧ و
ﺪﻣﺎﺟ داﻮﻣ ﻪﺑ لﻼﺣ ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ
ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ جاﺮﺨﺘﺳا ﺮﺑ يراد
ﻞﮐ ﺷاد ﯽﺗﻮﮐﺎﮐ هرﺎﺼﻋ ﯽﻧﺎﻣز ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻪﮑﯾرﻮﻃ ﻪﺑ ﺖ
18,29
لﻼﺣ ﺖﻈﻠﻏ ،ﻪﻘﯿﻗد 22,15
هدﺎﻣ ﻪﺑ لﻼﺣ ﺖﺒﺴﻧ و ﺪﺻرد
ﮓﺸﺧ 95 ﻪﺑ 25 ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ جاﺮﺨﺘﺳا ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
] 2 [ . ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد ﻪﮐ ﺮﮕﯾد
درﻮﻣ رد ﻪﻨﯿﻬﺑ
جاﺮﺨﺘﺳا يزﺎﺳ
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﺘﺴﭘ ﺰﺒﺳ ﺖﺳﻮﭘ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
، ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ
د جاﺮﺨﺘﺳا ﻂﯾاﺮﺷ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﺪﻣﺎﺟ داﻮﻣ ﻪﺑ لﻼﺣ ﺖﺒﺴﻧ ر
20 ،
يﺎﻣد 65 ﻪﺟرد نﺎﻣز و داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ 25
ﮏﯿﻧﻮﺳاﺮﺘﻟوا ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻪﻘﯿﻗد
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﯾدﺮﮔ ] 21 [ . ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺮﮕﯾد ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
اﺰﻓا ﺎﺑ ﮏﯿﻧﻮﺳاﺮﺘﻟوا ﺪﻨﯾاﺮﻓ نﺎﻣز و ﺎﻣد ﺶﯾ ﺶﻫﺎﮐ و
،pH
ﺪﺷ ﺮﺘﺸﯿﺑ يوﺎﮔ ﻪﻧﻮﭘ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ جاﺮﺨﺘﺳا .
رد ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ
نﺎﻣز 35 ﺎﺗ 55 يﺎﻣد ،ﻪﻘﯿﻗد 35
ﺎﺗ 45 ﻪﺟرد و داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ pH
ﻦﯿﺑ 6 ﺎﺗ 6,5 ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ ]
22 .[
3 - 2 - ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور ﺰﯿﻟﺎﻧآ
3 - 2 - 1 - دازآ لﺎﮑﯾدار ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ رﺎﻬﻣ ترﺪﻗ DPPH
نﻮﻣزآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ ﻟﺎﮑﯾدار
يﺎﻬ دازآ
،DPPH ﻧﻮﻣزآ زا يﺎﻬ
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ناﺰﯿﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا ياﺮﺑ نﺎﻨﯿﻤﻃا ﻞﺑﺎﻗ و ﺮﺒﺘﻌﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
هرﺎﺼﻋ ﯽﻣ ﺎﻫ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا نآ زا تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ مﻮﻤﻋ رد ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ دﻮﺷ
] 18 [ . ﺮﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺰﯿﻟﺎﻧآ
ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﺑ ﺲﻧﺎﯾراو ﺪﺻرد
رﺎﻬﻣ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ
دازآ يﺎﻬﻟﺎﮑﯾدار ﯽﺟاﺮﺨﺘﺳا يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ و DPPH
ﺐﯾﺮﺿ ﺎﺑ مود ﻪﺟرد طﺎﺒﺗرا نﻮﯿﺳﺮﮔر
0,91 ﺖﺷاد دﻮﺟو .
ﻪﻟدﺎﻌﻣ 1،
ﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺒﺳﺎﻨﺘﻣ و يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ لﺪﻣ شور ﻂﺳﻮ
ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ :
DPPH= 13,87+ 0,413X1 + 1,124X2+ 0,4727X3- 0,00619X1
2- 0,01084X2
2-0,004472X3
2 : 1ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد X1
، X2
و X3
ناﺰﯿﻣ و ﺎﻣد ،نﺎﻣز ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ
ﺖﺳا لﻼﺣ رد لﻮﻧﺎﺗا .
نﺎﺸﻧ لﺪﻣ ﻦﯾا داد
،نﺎﻣز يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪﮐ
ﺎﺗا لﻼﺣ ﺖﺒﺴﻧ و ﺎﻣد لﻮﻧ
ﻪﺟرد و ﯽﻄﺧ تاﺮﺛا ياراد بآ –
دازآ يﺎﻫ لﺎﮑﯾدار رﺎﻬﻣ ﺪﺻرد ﺦﺳﺎﭘ ﺮﺑ مود ) DPPH
05 /0
<
(P دﻮﺑ . ﯽﻨﻌﻣ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ يراد
) 05 /0
<
(P ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯿﺑ
ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ .
ﺶﯿﭘ ياﺮﺑ لﺪﻣ ﺐﺳﺎﻨﺗ و ﺖﯾﺎﻔﮐ -
ﺦﺳﺎﭘ ﯽﻨﯿﺑ
،DPPH ﺐﯾﺮﺿ دﻮﺟو ﺎﺑ ﯽﻧﻮﯿﺳﺮﮔر
ﺪﺷ ﺪﯿﯾﺄﺗ ﻻﺎﺑ .
ﮐ ﻪﻧﻮﮕﻧﺎﻤﻫ ﻞﮑﺷ رد ﻪ
1 ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺮﺛا ،دﻮﺷ
لﻮﻧﺎﺗا ﺖﺒﺴﻧو ﺎﻣد ،نﺎﻣز ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﯾﺎﺗود ترﻮﺻ ﻪﺑ بآ –
ﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ .
لﺎﮑﯾدار رﺎﻬﻣ ترﺪﻗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
دازآ يﺎﻫ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑDPPH
ﺎﻣد و نﺎﻣز رد 34,5
و ﻪﻘﯿﻗد 50,5
داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد )
ﻞﮑﺷ 1 - (A و نﺎﻣز رد ، رد لﻮﻧﺎﺗا ﺖﻈﻠﻏ
لﻼﺣ 30,9 و ﻪﻘﯿﻗد 51,3 ﺪﺻرد ) ﻞﮑﺷ 1 - (B و ﺎﻣد رد و
لﻼﺣ رد لﻮﻧﺎﺗا ﺖﻈﻠﻏ 51,3
و داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد 53,5
ﺪﺻرد
) ﻞﮑﺷ 1 - (C ﻦﯿﯾﺎﭘ و ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد ﻪﮐ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺮﺗ
ﺪﻗ هﺪﺷ ﺮﮐذ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ
ﻪﺑ ﺐﻠﻄﻣ ﻦﯾا و ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ دازآ يﺎﻬﻟﺎﮑﯾدار ﯽﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ تر ﯾا مود ﻪﺟرد ﺮﺛا هﺪﻨﻨﮐ ﺪﯿﯾﺄﺗ ﯽﺑﻮﺧ ﺖﺳا ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦ
.
ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ ،ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪﺳ ﺮﻫ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ
ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ
دازآ يﺎﻫ لﺎﮑﯾدار رﺎﻬﻣ ترﺪﻗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ حﻮﺿو يﺰﮐﺮﻣ ﻪﻄﻘﻧ ﻂﯾاﺮﺷ رد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺎﮑﺘﻣ هرﺎﺼﻋ رد DPPH
،ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ رد يﺎﻣد 51,7 تﺪﻣ ﻪﺑ داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد 33,2
ﻪﻘﯿﻗد
ﺎﺑ ﻼﺣ رد لﻮﻧﺎﺗا ﺖﻈﻠﻏ ل
52,5 ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ ﺪﺻرد .
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻪﻨﯾﺰﻫ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﯿﻤﻫا ،نﺎﻣز رد ﯽﯾﻮﺟ ﻪﻓﺮﺻ و جاﺮﺨﺘﺳا يﺎﻫ
ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ حﻮﻄﺳ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ًﺎﺗﺪﻤﻋ ﻪﺑ بﻮﻠﻄﻣ جاﺮﺨﺘﺳا ﻂﯾاﺮﺷرد
ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﺪﺳر . و ﻢﯿﯾ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ نﻮﻣزآ ﻦﯾا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
نارﺎﮑﻤﻫ ﺖﺷاد ﺖﻘﻓاﻮﻣ نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﮑﭼﻮﮐ و ]
23 ، 18 [.
Fig 1 Response surface plot for the effect of different parameters on the amount of DPPH radical-scavenging power.
،تﻮﺻاﺮﻓ ﺎﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ جاﺮﺨﺘﺳا ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻪﮐ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ رد ار نﺎﻣز و ﺎﻣد يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ .
ﻪﻨﯿﻬﺑ رد وداﺮﭘ و ﯽﻟرﻮﻣ ﻦﯿﻨﺠﻤﻫ تﻮﺻاﺮﻓ ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﯽﺑﺎﯾ
ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا هﻮﯿﻣ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يﺎﻫ لﺎﮑﯾدار بﺬﺟ ترﺪﻗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ هرﺎﺼﻋ رد DPPH
ﺎﺑ ﯽﺟاﺮﺨﺘﺳا لﻼﺣ رد لﻮﻧﺎﺗا ﺖﻈﻠﻏ
60 يﺎﻣد رد ﺪﺻرد 50
نﺎﻣز و داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد 20
ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﻘﯿﻗد ]
24 [ . ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﻪﺟرد ﺮﺛا ياراد جاﺮﺨﺘﺳاﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪﺳ ﺮﻫ ﺎﻬﻧآ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ لﺪﻣ رد د
ﺪﻧدﻮﺑ مو . ترﻮﺻ نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﯾﺎﺟر ﻂﺳﻮﺗ ﻪﮐ ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد
ﺖﻓﺮﮔ
، ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﮐ
دازآ لﺎﮑﯾدار ﯽﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﻂﯾاﺮﺷ
ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﻪﺑ لﻼﺣ ﺖﺒﺴﻧ رد ﯽﺗﻮﮐﺎﮐ ﯽﻠﻨﻓ هرﺎﺼﻋ DPPH 14,77 ﺪﻧﻮﺳاﺮﺘﻟوا ﺪﻨﯾاﺮﻓ مﺎﻣز ، 66,6
لﻮﻧﺎﺗا ﺖﻈﻠﻏ و ﻪﻘﯿﻗد
23,37 ﺪﺻرد ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ]
2[
ﺮﺑ ﻪﮐ رد ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ فﻼﺧ
ﺎﻣز ﯽﻧﻻﻮﻃ يﺎﻬﻧ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﻂﯾاﺮﺷ لﻮﻧﺎﺗا ﺮﺘﻤﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ و ﺮﺗ
دازآ لﺎﮑﯾدار ﯽﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ
.
Table 3 Analysis of variance of the quadratic model adjusted for DPPH radical-scavenging assay.
P-value F-Value
Mean Square Sum of Square
DF Squares
0.000 3424
526.57 3159.4
6 Model
0.017 6.14
94.46 94.46
1 X1
0.000 21.92
337.16 337.16
1 X2
0.044 3.57
54.96 54.96
1 X3
0.012 6.8
104.53 104.53
1 X12
0.001 12.62
194.14 194.14
1 X22
0.000 94.78
1457.61 1457.61
1 X32
15.38
768.91 50
Error
0.000 1575.68
63.95 767.37
12 Lack of fit
0.04
1.54 38
Pure Error
39.28.31
56 total
91%
R2
88%
Adj. R2
84%
Pred. R2
3 - 2 - 2 - ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا ترﺪﻗ
نﻮﻣزآ نازرا و ﻊﯾﺮﺳ ،راﺮﮑﺗ ﻞﺑﺎﻗ ،هدﺎﺳ شور ﮏﯾ FRAP
ﯽﻣ وﺮﻓ نﻮﯾ ﻪﺑ ﮏﯾﺮﻓ نﻮﯾ ﺎﯿﺣا ترﺪﻗ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﺪﺷﺎﺑ
.
ﯽﺘﻧآ ناﺪﯿﺴﮐا¬ ياراد ،ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐﺎﯿﺣا ترﺪﻗ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫ
هﺮﯿﺠﻧز بﺮﺨﻣ يﺎﻬﺸﻨﮐاو ﻪﺑ نداد نﺎﯾﺎﭘ رد يﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ يا¬
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻟﺎﮑﯾدار ]
25 [ . دﺎﻌﻣ ﻪﻟ 2 نﻮﻣزآ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ لﺪﻣ
ﺮﺛا ﻪﮐ ﺖﺳاFRAP ﯽﻨﻌﻣ
ﻣارﺎﭘ راد شور ﻂﺳﻮﺗ ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﺘ
ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾﺮﺿ ﺎﺑ
0,94 ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺪﻫد
:
FRAP=18,25+ 0,456X1+ 1,049X2+0,4985X3- 0,00654X1
2-0,00982X2
2-0,004727X3
2 لﺪﻣ ﭘ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا ترﺪﻗ نﻮﻣزآ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎ
لﻮﻧﺎﺗا لﻼﺣ ﺪﺻرد و ﺎﻣد ،نﺎﻣز
و ﯽﻄﺧ تاﺮﺛا ياراد بآ –
ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا ترﺪﻗ ﺦﺳﺎﭘ ﺮﺑ مود ﻪﺟرد )
05 /0
<
(P ﺪﻨﺘﺴﻫ . ﯽﻨﻌﻣ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯿﺑ يراد
ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ .
ﺲﻧﺎﯾراو ﺰﯿﻟﺎﻧآ لوﺪﺟ ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ
ا ﺐﯾﺮﺿ و ﯽﻧﻮﯿﺳﺮﮔر ﺐﯾﺮﺿ دﻮﺟو ﺎﺑ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ لﺪﻣ نﺎﻨﯿﻤﻃ
ﺪﺷ ﺪﯿﯾﺄﺗ ﻻﺎﺑ .
ﺦﺳﺎﭘ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ ياﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ لﺪﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ هﺪﺷ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ يﺎﻫ هداد ﻦﯿﺑ ﻻﺎﺑ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾﺮﺿ ﺎﺑ FRAP
دﺮﯿﮕﺑ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﯽﺑﺮﺠﺗ و .
Table 4 Analysis of variance of the quadratic model adjusted for FRAP test.
P-value F-Value
Mean Square Sum of Square
DF Squares
0.000 43.03
593.77 3562.61
6 Model
0.001 11.92
164.46 164.46
1 X1
0.000 30.22
416.97 416.97
1 X2
0.049 4.06
56.01 56.01
1 X3
0.005 8.48
116.98
116.98 1
X12
0.001 11.55
159.35
159.35 1
X22
0.000 118.04
1628.71
1628.71 1
X32
13.80 689.93
50 Error
0.000 506.01
57.14
685.63 12
Lack of fit
0.11 4.29
38 Pure Error
4252.53 56
total
94%
R2
94%
Adj. R2
89%
Pred. R2
ﻞﮑﺷ ﻖﺑﺎﻄﻣ 2
رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ءﺎﯿﺣا ترﺪﻗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﺎﻣد و نﺎﻣز 35,5
و ﻪﻘﯿﻗد 51,3 داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد )
ﻞﮑﺷ 2 - (A ،
و نﺎﻣز رد لﻼﺣ رد لﻮﻧﺎﺗا ﺖﻈﻠﻏ
32,7 و ﻪﻘﯿﻗد 51,5 ﺪﺻرد
) ﻞﮑﺷ 2 - (B و ﺎﻣد رد و لﻼﺣ رد لﻮﻧﺎﺗا ﺖﻈﻠﻏ
52,9 ﻪﺟرد و داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ
53,1 ﺪﺻرد ) ﻞﮑﺷ 2 - ( C ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد
ﻦﯿﯾﺎﭘ و ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ءﺎﯿﺣا ترﺪﻗ هﺪﺷ ﺮﮐذ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺮﺗ
مود ﻪﺟرد ﺮﺛا هﺪﻨﻨﮐ ﺪﯿﯾﺄﺗ ﯽﺑﻮﺧ ﻪﺑ ﺐﻠﻄﻣ ﻦﯾا و ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾا دﻮﺑ
.
Fig 2 Response surface plot for the effect of different parameters on the amount of Fe+2 reduction power (FRAP test).
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ 3
ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺮﯿﻐﺘﻣ و ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﮐذ يﺎﻫ
،هﺪﺷ نﻮﻣزآ رد يﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا ترﺪﻗ رد
لﻼﺣ رد لﻮﻧﺎﺗا ﺖﻈﻠﻏ لﻮﻧﺎﺗا
–
بآ 52,8 يﺎﻣد رد ،ﺪﺻرد 53,3
تﺪﻣ ﻪﺑ داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد 35
ﻪﻘﯿﻗد ﯿﻧﻮﺳاﺮﺘﻟوا ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﮏ
) ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ يﺰﮐﺮﻣ ﻪﻄﻘﻧ رد (
هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﺪﺷ . نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮﯾﻮﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
دﻮﺑ ﻪﺑﺎﺸﺗ ياراد نارﺎﮑﻤﻫ و ﻢﯿﯾ و .
ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ﺰﯿﻧ ﺎﻬﻧآ
ﺦﺳﺎﭘ ﺮﺑ ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﯽﻄﺧ ﺮﺛا تﻮﺻاﺮﻓ ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﻂﯾاﺮﺷ رد دﻮﺑ ﺎﻬﻧآ ود ﻪﺟرد ﺮﺛا زا ﺮﺘﻤﮐ FRAP ]
26 ، 18 [ . و ﻦﯿﻬﺳ
؛ﯽﻠﻤﺳ زﺮﮕﯾردور و نارﺎﮑﻤﻫ و ﻦﭼ رد نارﺎﮑﻤﻫ و زﺮﭘ –
ﯽﺘﻧآ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﺳرﺮﺑ گﺮﺑ ﯽﻠﻨﻓ ﯽﻠﭘ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
گﺮﺑو ﺎﮐرآ سﻮﺒﺳ ،نﻮﺘﯾز Moringa oleifera
ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ
،لﻼﺣ عﻮﻧ و ﺎﻣد ،نﺎﻣز نﺎﯿﻣ زاﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾﺮﺗﺮﺛﺆﻣ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر لﻮﻧﺎﺗا لﻼﺣ بآ –
50 دﻮﺑ ﺪﺻرد ]
29 - 27 [.
ﻮﺧ و نارﺎﮑﻤﻫ
ﺗ رد ﻪﻨﯿﻬﺑ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﯽﻘﯿﻘﺤ ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻓﺮﻇ يزﺎﺳ
ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
Canarium odontophyllum Miq شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
نﺎﻣز رد ﻂﯾاﺮﺷ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ 1
ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻪﻘﯿﻗد
ﺎﺑ ﺮﮑﯿﺷ ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا 53
بآ لﻼﺣ رد لﻮﻧﺎﺘﻣ ﻞﺻﺎﺣ لﻮﻧﺎﺘﻣ –
ﺪﺷ ] 30 [ .
3 - 2 - 3 - ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ
ﻠﻏا ﺖﻤﯿﺴﻧر نﻮﻣزآ ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯿﻤﺨﺗ ياﺮﺑ ﺐ
رد بآ ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ﺖﯾاﺪﻫ ناﺰﯿﻣ رد تاﺮﯿﯿﻐﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺎﻬﻏور هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻣﺮﻓ ﻪﻠﻤﺟ زا راﺮﻓ يﺎﻫﺪﯿﺳا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﺠﯿﺘﻧ دﺮﯿﮔ ﯽﻣ راﺮﻗ .
يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾا ﻪﺑ نﺎﻣز ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا
) ﺖﻋﺎﺳ ( ترﺪﻗ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ
ﯽﺘﻧآ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ]
20 .[
نﻮﻣزآ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد
ياﺮﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ترﺪﻗ ﺶﺠﻨﺳ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺖﻤﯿﺴﻧر ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا تﻮﺻاﺮﻓ ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﻂﯾاﺮﺷ ﯽﺑﺎﯾ .
ﻦﯾا ياﺮﺑ
هرﺎﺼﻋ ،رﻮﻈﻨﻣ ﺖﻈﻠﻏ رد ﯽﺟاﺮﺨﺘﺳا يﺎﻫ
1500 ﻪﺑ ما ﯽﭘ ﯽﭘ
ﯽﺘﻧآ ﺪﻗﺎﻓ هﺪﺷ ﻪﯿﻔﺼﺗ ﺎﯾﻮﺳ ﻦﻏور ﺲﭙﺳ و ﺪﻧﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا ناﺪﯿﺴﮐا
ﺗ ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ﺮﺑ ﺎﻬﻧآ ﺮﯿﺛﺄ يﺎﻣد رد ﺎﯾﻮﺳ ﻦﻏور ﯽﺗراﺮﺣ –
90 ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد .
هﺪﺷ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ ﻪﻟدﺎﻌﻣ 3
ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور ﻂﺳﻮﺗ
ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ )
(OSI يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ زا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺮﯾز ترﻮﺻ ﻪﺑ راد ﯽﻨﻌﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ :
OSI=1,664+0,0426X1+0,0807X2+0,04533X3- 0,000617X1
2-0,000746X2
2-0,000423X3 2 دازآ لﺎﮑﯾدار ﯽﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ ترﺪﻗ يﺎﻬﻧﻮﻣزآ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ و DPPH
ﺖﺒﺴﻧ و ﺎﻣد ،نﺎﻣز يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﯽﻣﺎﻤﺗ ،ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐﺎﯿﺣا ترﺪﻗ لﻮﻧﺎﺗا ﺦﺳﺎﭘ ﺮﺑ مود ﻪﺟرد و ﯽﻄﺧ راد ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ياراد بآ –
دﻮﺑ ﺖﻤﯿﺴﻧر .
ﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﯽﻨﻌﻣ ﻞﺑ
يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯿﺑ يراد
ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ .
ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ 3
ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ
يﺎﻣد و نﺎﻣز رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ يراﺪﯾﺎﭘ 35,5
و ﻪﻘﯿﻗد 51,3 ﻪﺟرد
داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ )
ﻞﮑﺷ 3 - (A و نﺎﻣز رد ، لﻼﺣ رد لﻮﻧﺎﺗا ﺖﻈﻠﻏ
32,7 و ﻪﻘﯿﻗد 51,3 ﺪﺻرد ) ﻞﮑﺷ 3 - (B و ﺎﻣد رد و ﺖﻈﻠﻏ
لﻼﺣ رد لﻮﻧﺎﺗا 53,3
ﺎﺳ ﻪﺟرد و داﺮﮕﯿﺘﻧ 53,6
ﺪﺻرد ) ﻞﮑﺷ
3 - (C ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯿﯾﺎﭘ و ﺮﺗﻻﺎﺑ
ﺮﺗ
ﺪﻨﻨﮐ ﺪﯿﯾﺄﺗ ﺐﻠﻄﻣ ﻦﯾا و ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ هﺪﺷ ﺮﮐذ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺮﺛا ه
ﺖﺳا ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾا مود ﻪﺟرد .
يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
تﺪﻣ ﻪﺑ ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا 5,93
ﯽﻨﻏور يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧرد ﻪﮐ ،دﻮﺑ ﺖﻋﺎﺳ
لﻮﻧﺎﺗا ﺖﺒﺴﻧ ﺎﺑ ﯽﺟاﺮﺨﺘﺳا هرﺎﺼﻋ يوﺎﺣ -
بآ 50 رد ﺪﺻرد
يﺎﻣد 65 تﺪﻣ ﻪﺑ داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد 50
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﻘﯿﻗد .
ﯽﺘﻧآ ﺪﻗﺎﻓ ﺎﯾﻮﺳ ﻦﻏور ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ ﯽﺗرﻮﺻرد اﺪﯿﺴﮐا
ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﺎﻬﻨﺗ ن
تﺪﻣ ﻪﺑ 3,02 و ﺪﻨﮐ ﻞﻤﺤﺗ ار ﯽﺗراﺮﺣ ﺶﯾﺎﺴﮐا ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﻋﺎﺳ
ﺪﺷ ﺪﯿﺴﮐا ﺖﻋﺮﺳ ﻪﺑ نآ زا ﺪﻌﺑ .
نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﯾﺎﺿر ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد
ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺿ و ﯽﺸﯾﺎﺴﮐاﺪﺿ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺮﺑ ﻪﮐ ﻪﻨﺑ ﺖﺳﻮﭘ
مﺎﺠﻧا
ﯽﺑآ هرﺎﺼﻋ يوﺎﺣ ﺎﯾﻮﺳ ﻦﻏور ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺪﻧداد يراﺪﯾﺎﭘ ياراد تﻮﺻاﺮﻓ ﺎﺑ ﯽﺟاﺮﺨﺘﺳا ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا
ﯽﺗراﺮﺣ –
دﻮﺑ ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا يﺎﻫ هرﺎﺼﻋ يوﺎﺣ ﻦﻏور ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺘﺸﯿﺑ ]
31 [ ﻪﮐ
لﻮﻧﺎﺗا ﺖﺒﺴﻧ ﻪﮐ ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ بآ –
50 ﺚﻋﺎﺑ ﺪﺻرد
دﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ ،ﺪﺷ ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ .
ﻦﯾا ﺖﻠﻋ
ﯽﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺎﮑﺘﻣ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ عﻮﻧ رد توﺎﻔﺗ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻨﺑ ﺖﺳﻮﭘ .
3 - 2 - 4 - ﻪﻨﯿﻬﺑ ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﺑﺎﯾ ﯽﻠﻨﻓ هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺎﮑﺘﻣ ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ﯽﺑﺎﯾ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﯽﺘﻧآ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻪﺳ ﺮﯾوﺎﺼﺗ و مود ﻪﺟرد تﻻدﺎﻌﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﮑﺘﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور زا ﻞﺻﺎﺣ يﺪﻌﺑ .
عﻮﻤﺠﻣ
ﻪﺘﺴﺑاو يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ )
دار بﺬﺟ ترﺪﻗ يﺎﻫ لﺎﮑﯾ
دازآ يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ و ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا ترﺪﻗ ، DPPH
ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا ( يﺎﻣد ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ 52,9
هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد
ﺖﻈﻠﻏ زا 53,5
لﻮﻧﺎﺗا لﻼﺣ رد لﻮﻧﺎﺗا ﺪﺻرد تﺪﻣ ﻪﺑ بآ –
34,1 ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ دﺎﺠﯾا ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻘﯿﻗد هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺪﺷ ﺎﮑﺘﻣ ﯽﻠﻨﻓ .
ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾا ﻪﺑ يﺰﮐﺮﻣ طﺎﻘﻧ ﻞﺻﺎﻓ ﺪﺣ
ﺪﻧدﻮﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﻨﯿﻬﺑ طﺎﻘﻧ ،ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﯿﯿﻐﺘﻣ .
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻧآ ترﺪﻗ هﺪﺷ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺎﺑ هﺪﺷ هﺪﯿﺠﻨﺳ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘ
ﻧﻮﻣزآ يﺎﻬ ،DPPH ﻦﻫآ ﺎﯿﺣا تﻻدﺎﻌﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺖﻤﯿﺴﻧر و
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور 60,55
،ﺪﺻرد 66,15 لﻮﻣ ﯽﻠﯿﻣ
ﺮﺑ 100 و مﺮﮔ 5,8 دﻮﺑ ﺖﻋﺎﺳ .
ﻪﻨﯿﻬﺑ ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد
ﺢﻄﺳ شور زا ﻞﺻﺎﺣ ،ﺦﺳﺎﭘ
هداد ياﺮﺑ ﺎﻫ ﺦﺳﺎﭘ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ قﻮﻓ دراﻮﻣ زا ﮏﯾﺮﻫ 62,7
،ﺪﺻرد 69,03 لﻮﻣ ﯽﻠﯿﻣ
ﺮﺑ 100 و مﺮﮔ 5,93 و قﺎﺒﻄﻧا هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﻪﮐ ،ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺖﻋﺎﺳ
ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور تﻻدﺎﻌﻣ ﺎﺑ هﺪﺷ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ يﺎﻫ هداد ﯽﮑﯾدﺰﻧ ﻣزآ يﺎﻫ هداد ﺎﺑ ﯽﻣ ﯽﺸﯾﺎ
ﺪﺷﺎﺑ . ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﺑﺎﯾ ﻪﻨﯿﻬﺑ ياﺮﺑ ار ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ مود ﻪﺟرد تﻻدﺎﻌﻣ ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﺪﻨﮐ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ تﻮﺻاﺮﻓ شور ﺎﺑ ﺎﮑﺘﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ .
ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ شراﺰﮔ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﭼﻮﺳرﺎﮐ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﯿﮑﯾﺎﺳ ؛ و
ﺖﺷاد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﯽﻤﯿﺣر و ﯽﺣﺎﺘﻓ
] 34 - 32 [ . زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ دﻮﺧ ﻖﯿﻘﺤﺗ رد ﺰﯿﻧ ﺎﻬﻧآ
ﯽﯾﺎﻣد هزﺎﺑ رد تﻮﺻاﺮﻓ 45
ﺎﺗ 60 ﯽﻣ داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﺪﻧاﻮﺗ
لﺎﻌﻓ ﺖﺴﯾز تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻣﺪﻧار ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﺖﯾﻮﻘﺗ و
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
دﻮﺷ هﺎﺗﻮﮐ نﺎﻣز رد .
ﻪﮐ ﺮﻃﺎﺧ ﻦﯾا ﻪﺑ
زﺎﻓ رد هﺪﺷ دﺎﺠﯾا نﻮﯿﺳﺎﺘﯾوﺎﮐ و ﯽﺗراﺮﺣ تاﺮﺛا ﯽﻃ رد ﻊﯾﺎﻣ
هزاﺪﻧا ﺶﻫﺎﮐ و ﯽﻟﻮﻠﺳ هراﻮﯾد ﺐﯾﺮﺨﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ،تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻣﺪﻧار ﺶﯾاﺰﻓا ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و تارذ دﻮﺷ ﯽﻣ لﺎﻌﻓ ﺖﺴﯾز .
ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫﺎﻣد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﯽﺗرﻮﺻ رد
ﯽﻣ لﺎﻌﻓ ﺖﺴﯾز تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﺑ ﺐﯿﺳآ و لﻼﺣ ﺮﯿﺨﺒﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ دﻮﺷ .
Table 5 Analysis of variance of the quadratic model adjusted for oxidative stability index.
P-value F-Value
Mean Square Sum of Square
DF Squares
0.000 41.78
4.63 27.80
6 Model
0.001 12.01
1.33 1.33
1 X1
0.000 25
2.77 2.77
1 X2
0.012 6.86
0.76 0.76
1 X3
0.004 9.37
1.0386 1.0386
1 X12
0.006 8.30
0.92 0.92
1 X22
0.000 117.74
13.06 13.06
1 X32
0.1109
5.5452 50
Error
0.000 482.80
0.4591 5.5090
12 Lack of fit
0.0010
0.0361 38
Pure Error
33.3432 56
total
93%
R2
91%
Adj. R2
88%
Pred. R2
3 - 3 - ﺠﻨﺳرﺎﺒﺘﻋا ﺶﯾﺎﻣزآ ﯽ
ﻄﺳ شور ﯽﺠﻨﺳرﺎﺒﺘﻋا ﺖﻬﺟ ناﺰﯿﻣ ،ﺦﺳﺎﭘ ﺢ
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ -
ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ) ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﻞﮐ
،ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا ترﺪﻗ ،
ترﺪﻗ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ دازآ يﺎﻬﻟﺎﮑﯾدار
ﺺﺧﺎﺷ و DPPH
ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ (
هرﺎﺼﻋ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺎﻫ
ﺎﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﯽﻨﯿﺒﺸﯿﭘ راﺪﻘﻣ
ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﺤﻣ يﺰﮐﺮﻣ ﺐﮐﺮﻣ حﺮﻃ تﻻدﺎﻌﻣ
يرﻮ
ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور ﺶﺧﺮﭼ ﻞﺑﺎﻗ ﺪﺷ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ
) لوﺪﺟ 6 .(
ﯽﺑﺮﺠﺗ شور ﻪﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺖﺳا ﺺﺨﺸﻣ ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮕﻧﺎﻤﻫ ﯽﻨﯿﺒﺸﯿﭘ راﺪﻘﻣ ﻪﺑ دﻮﺑ ﮏﯾدﺰﻧ يرﺎﻣآ شور ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ
.
Table 6 Comparison of the observed value and predicted data by central composite rotatable design eqations of Response surface methodology
Dependent variable
Independent variable Total
phenolic content (mg/100gr) Oxidative stability
index (hour) FRAP test
DPPH radical- scavenging (%) Concentration
of ethanol (%) Temperature
(ºC) Time
(min)
Observed value Predicted
value Observed
value Predicted
value Observed
value Predicted
value Observed
value X3
X2
X1
Runs
1450±15 5.8
5.93±0.04 66.16
69.03±0.90 60.55
62.68±0.12 50
65 50
1
1396±17 3.63
3.75±0.01 44.63
45.04±0.14 41.18
40.9±0.40 0
45 5
2
1424±16 5.07
4.82±0.02 57.82
55.00±0.82 54.86
50.4±0.20 50
25 50
3
1397±11 3.55
3.80±0.10 43.82
45.88±0.12 38.18
41±0.50 0
25 50
4
1426±13 5.12
4.93±0.03 58.31
56.18±0.11 53.91
50.88±0.12 50
25 27.5
5
1412±21 4.76
4.65±0.03 54.65
53.80±0.20 49.48
48.5±0.30 100
65 50
6
1398±18 4.18
3.92±0.03 48.15
46.20±0.10 43.87
41.17±0.03 0
65 50
7
1447±19 5.49
5.69±0.03 65.66
67.17±0.06 59.75
61.71±0.10 50
45 50
8
1446±22 5.37
5.51±0.02 63.16
64.38±0.10 58.80
61.4±0.10 50
45 27.5
9
1407±17 4.33
4.31±0.01 51.65
50.55±0.01 47.73
45.19±0.06 100
45 27.5
10
1394±13 3.45
3.48±0.02 39.80
41.23±0.03 36.29
38.12±0.08 0
25 5
11
1401±17 4.08
4.03±0.01 46.81
47.22±0.08 42.85
43.02±0.03 100
25 27.5
12
1402±23 4.03
4.11±0.01 45.30
47.56±0.14 41.90
43.36±0.030 100
25 5
13
1407±27 4.13
4.18±0.04 48.32
48.11±0.12 43.80
45.02±0.03 100
25 50
14
1443±25 5.37
5.36±0.02 63.16
62.14±0.13 58.80
59.07±0.25 0
45 27.5
15
1410±19 4.38
4.40±0.00 51.64
51.13±0.11 47.59
48.26±0.09 100
65 5
16
1395±16 3.80
3.66±0.01 46.13
44.19±0.47 41.98
40.31±0.01 0
65 5
17
1437±29 5.25
5.1±0.02 61.64
59.62±0.08 57.85
55.83±0.03 50
45 5
18
1450±19 5.61
5.84±0.01 65.65
68.03±0.03 59.60
62.15±0.12 50
65 27.5
19
1432±11 4.85
5.01±0.04 55.53
55±0.10 51.80
51±0.1 100
45 27.5
20
4 - ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد ﻪﺑ
ﻪﻨﯿﻬﺑ ﯽﺳرﺮﺑ زﺎﺳ
و ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ جاﺮﺨﺘﺳا ي
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﺎﮑﺘﻣ هﺎﯿﮔ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ .
ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ نﺎﻣز ،ﺎﻣد ﻞﻣﺎﺷ
تﻮﺻاﺮﻓ ﺪﻨﯾاﺮﻓ
لﻮﻧﺎﺗا ﺖﺒﺴﻧو تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﺘﺴﺑاو يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ و بآ –
ترﺪﻗ ،ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا ترﺪﻗ ،ﻞﮐ ﯽﻠﻨﻓ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ
دازآ يﺎﻬﻟﺎﮑﯾدار دﻮﺑ ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ و DPPH
.
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧو نﺎﻣز ،ﺎﻣد ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ
لﻮﻧﺎﺗا بآ –
، راد ﯽﻨﻌﻣ ﺮﺛا ﺪﻗﺎﻓ )
05 /0
>
(P جاﺮﺨﺘﺳا ﺮﺑ
دﻮﺑ ﺎﮑﺘﻣ هرﺎﺼﻋ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ درﻮﻣ رد ﻪﮑﯿﻟﺎﺣ رد ،
ﯽﺘﻧآ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا )
بﺬﺟ ترﺪﻗ ،ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا ترﺪﻗ
دازآ يﺎﻬﻟﺎﮑﯾدار ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ﺺﺧﺎﺷ و DPPH
( ﻪﺠﯿﺘﻧ دﻮﺑ ﺲﮑﻋﺮﺑ
. ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﮐ
ﯽﺘﻧآ يﺎﻣد رد ﺎﮑﺘﻣ هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا 52,9
ﺎﺑ داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد
ﺖﻈﻠﻏ زا هدﺎﻔﺘﺳا 53,5
لﻮﻧﺎﺗا لﻼﺣ رد لﻮﻧﺎﺗا ﺪﺻرد ﻪﺑ بآ –
تﺪﻣ 34,1 ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ تﻮﺻاﺮﻓ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻪﻘﯿﻗد .
ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ ﻧآ ترﺪﻗ هﺪﺷ ﻧﻮﻣزآ ﺎﺑ هﺪﺷ هﺪﯿﺠﻨﺳ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘ
يﺎﻬ
،DPPH ﻦﻫآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا تﻻدﺎﻌﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺖﻤﯿﺴﻧر و
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور 60,55
،ﺪﺻرد 66,15 ﺮﺑ لﻮﻣ ﯽﻠﯿﻣ
100 و مﺮﮔ 5,8 دﻮﺑ ﺖﻋﺎﺳ .
ﻪﻨﯿﻬﺑ ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد
هداد ﺢﻄﺳ شور زا ﻞﺻﺎﺣ ﮏﯾﺮﻫ ياﺮﺑ ﺎﻬﺨﺳﺎﭘ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ
ﻓ دراﻮﻣ زا ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ قﻮ 62,7
،ﺪﺻرد 69,03 ﺮﺑ لﻮﻣ ﯽﻠﯿﻣ 100
و مﺮﮔ 5,93 و قﺎﺒﻄﻧا هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﻪﮐ ،ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺖﻋﺎﺳ
هداد ﯽﮑﯾدﺰﻧ هﺪﺷ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ يﺎﻫ
ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور تﻻدﺎﻌﻣ ﺎﺑ
