ﯽ ود ﺪ
ﺪﻜﺸﻧاد ة ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
رود ة 7 رﺎﻤﺷ ، ة 3
ﺰﻴﻳﺎﭘ 1394
ص . 656 - 637
ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺔ ﺗ ﺄ ﺛ ﺮﻴ ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﻼﻧآ ﻦﻳ ﺮﺑ و ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ
دﺎﻤﺘﻋا ﺖﻛرﺎﺸﻣ يﺮﮕﻴﺠﻧﺎﻴﻣ ﺮﺛا ﺎﺑ ﻲﻣﻮﻤﻋ
ﻲﻣﻮﻤﻋ
) ﻌﻟﺎﻄﻣ يدرﻮﻣ ﺔ :
ﻮﺠﺸﻧاد نﺎﻳ
ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد (
نﺎﻴﺴﮔﺮﻧ سﺎﺒﻋ
،1
يرﻼﺧ ﻦﻜﻓاﺮﺑﮋﻫ ﻦﺴﺣ ﺪﻤﺤﻣ ،2
ﻲﻨﻴﻌﻣ ﺎﺿر يﺪﻨﻜﺑﺮﻛ
3
هﺪﻴﻜﭼ : ﻦﻴﺑ ﻪﻧﺎﺳر ﻪﺑ ﺖﻧﺮﺘﻨﻳا ،نرﺪﻣ يﺎﻫ ﻪﺑذﺎﺟ ﻞﻴﻟد
ﺎﻫ ي عﻮﻨﺘﻣ
، هﮋﻳو هﺎﮕﻳﺎﺟ دراد يا
. شﺮﺘﺴﮔ
يروﺎﻨﻓ ﻊﻳﺮﺳ رد ﻲﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫ
ﺮﺳاﺮﺳ نﺎﻬﺟ ر ﺶﺳﺮﭘ ﻦﻳا ا
ﻲﻣ حﺮﻄﻣ ﺪـﻨﻛ
ﻪﻧﺎـﺳر ﻦـﻳا ﻪـﻛ و ﺎـﻫ
ﻪﻄﺳاو ﻪﭼ ﻲﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫ يﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻣﻮﻤﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ رد ﻲ
نﺎـﻬﺟ ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تﻻﻮﺤﺗ و دراد
.
رد ا ﻦﻳ ﺶﻫوﮋﭘ ﺖﻴﻤﻫا ﻪﻧﺎـﺳر ﺎـﻫ ي ﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻲ ﻼﻧآ ﻦـﻳ ﺮـﺑ ﻓﺎﻔـﺷ ﺖﻴ دﺎـﻤﺘﻋا و ﻣﻮـﻤﻋ ﺎـﺑ ﻲ ﺮـﺛا
ﻣ ﮕﻴﺠﻧﺎﻴ ﺮ ي ﻣﻮﻤﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲ
ﻪﺑ ، دﺮﺑرﺎﻛ رﻮﻃ ي ﺠﻨﺳ هﺪﻴ ﻣ ﻲ دﻮﺷ . زا ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮـﻈﻧ
،فﺪـﻫ
دﺮﺑرﺎﻛ
،ي زا ﺮﻈﻧ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ روآدﺮﮔ ي هداد
ﺶﻫوﮋـﭘ عﻮـﻧ زا ﺎﻫ يﺎـﻫ
ـﺻﻮﺗ ﻲﻔﻴ ) ﻏ ﺮﻴ ﺎﻣزآ ﻲـﺸﻳ ( زا و
ﺧﺎﺷ ﺔ ﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻧاﺪﻴ زا و ﺮﻈﻧ ﺑ طﺎﺒﺗرا ﻦﻴ ﻐﺘﻣ يﺎﻫﺮﻴ ﻋ عﻮﻧ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﻲـّﻠ
ﺖـﺳا . شور ياﺮـﺟا
ﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺰﻴ ﭘ ﻲﺸﻳﺎﻤﻴ ﺖﺳا . ﻌﻣﺎﺟ ﺔ رﺎﻣآ ي ﺶﻫوﮋﭘ ﻮﺠﺸﻧاد ،ﺮﺿﺎﺣ نﺎﻳ
ناﺮـﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻞﻣﺎـﺷ ار
ﻣ ﻲ دﻮﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻛ ﮔ يﺮﻴ شور ﻪﺑ نآ ﻪﻘﺒﻃ
يﺪﻨﺑ ﺖﺳا داد و ه ﺎﻫ ﻪﺑ ﻚﻤﻛ راﺰﺑا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ يروآدﺮـﮔ
هﺪﺷ و ﺪﻧا رد مﺮﻧ راﺰﻓا ﻟ لرﺰﻴ 54 / 8 ﺰﺠﺗ ﻪﻳ ﻠﺤﺗو ﻞﻴ ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ . ﺎـﺘﻧ ﺞﻳ نﺎـﺸﻧ ﺶﻫوﮋـﭘ ﻲـﻣ
ﺪـﻫد ﺮـﺛا
ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﻼﻧآ ﻦﻳ ﻧﺪﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺑ ﻲ
ﺳ و ﻲﺳﺎﻴ ﻨﭽﻤﻫ و ﻦﻴ ا ﺮﺛا ﻦﻳ ﺮـﺑ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ عﻮﻧ ود
ﻓﺎﻔﺷ ﺖﻴ ﻣﻮﻤﻋ دﺎﻤﺘﻋا و ﻲ
ﻨﻌﻣ ﺎ ﺗ و ﺖﺳا راد ﺄ
ﻣ ﺪﻴﻳ ﻲ دﻮﺷ .
هژاو يﺎﻫ يﺪﻴﻠﻛ : ،ﻲﻣﻮﻤﻋ دﺎﻤﺘﻋا ﻪﻧﺎﺳر
ﺎـﻫ ي ﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻲ ﻼﻧآ ،ﻲـﺳﺎﻴﺳ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ،ﺖﻴﻓﺎﻔـﺷ ،ﻦـﻳ
ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲﻧﺪﻣ .
1 . ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رﺎﻳدﺎﺘﺳا
2 . ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد
3 . ﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬ
رﺎﺗ ﻳ ﺦ رد ﻳ ﺖﻓﺎ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 31 / 01 / 1394
رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﺬﭘ ﻳ شﺮ ﺎﻬﻧ ﻲﻳ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 10 / 09 / 1394
ﻮﻧ ﻳ ﺪﻨﺴ ة لﻮﺌﺴﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ : يرﻼﺧ ﻦﻜﻓاﺮﺑﮋﻫ ﻦﺴﺣ
E-mail: h.hozhabrafkan@ut.ac.ir
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻧﺎﺳر ﺔ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ هزﺎﺗ مﻮﻬﻔﻣ ا
ي ﻧ ﺖﺴﻴ
؛ اﺮﭼ ﺮﺸﺑ تﻼﻣﺎﻌﺗ عوﺮﺷ نﺎﻣز زا ﻪﻛ ي
هدﻮـﺑ ﻞـﻣﺎﻜﺗ لﺎﺣ رد
ﺖﺳا . ﻪﻧﺎﺳر هزوﺮﻣا ﺎﻫ
ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﻪﺒﻨﺟ ﺎﻫ ي ﺗوﺎﻔﺘﻣ ﻲ زا ﻂﺑاور ﺮﺸﺑ ي ﺖـﺤﺗ ار ـﺗ ﺄﺛ ﺮﻴ هداد راﺮـﻗ ﺪـﻧا
) ﻲﻳﺎﻧاد و ﻲﻧاﻮﻟا ،ﺮﻓ
2003 .(
ا ﻦﻳ ﻪﻧﺎﺳر ﺮﺘﺴﺑ ﺎﻫ ي اﺮﺑ ار ي ﻮﺸﺗ و ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻖﻳ
ﺑ داﺮﻓا ﻪ ﻟﺎﻌﻓ ﺖـﻴ ﺎـﻫ ي
ﻧﺪﻣ ﻲ ﺳ و ﻲﺳﺎﻴ ا دﺎﺠﻳ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ . زا
،ﻲﻳﻮﺳ ﻣ ﺪﻫاﻮﺷ يدﻮﻬﺸ ﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻛ دراد دﻮﺟو ﻲ
اﺮﺑ مدﺮﻣ ﺪﻫد ي
ﻣﻮﻤﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲ
اﺮﮔ ﺶﻳ ﺑ يﺮﺘﺸﻴ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ ﻪﻧﺎﺳر
ﺎﻫ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﻼﻧآ ﻦﻳ ﺪﻧراد ) و نﺎﻤﻴﻠﺳ ،نراو
،ﺮﻔﻌﺟ 2014 .(
رد ﺘﻧ ﻪﺠﻴ ﻣ ﻲ ا هزوﺮﻣا ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ﻦﻳ
ﻪﻧﺎﺳر ﺴﻧﺎﺘﭘ ﺎﻫ ﻞﻴ يدﺎﻳز اﺮﺑ ي ﻼﻧآ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻦـﻳ
ﻪﻌﻣﺎﺟ مﻮﻤﻋ ﻣ ﻢﻫاﺮﻓ
ﻲ ﺪﻨﻨﻛ ) ﺲـﻜﻳو
،
لﻮـﺴﻜﻣ و ﻮـﺗﻮﻤﻳرﻮﻣ ،
2014 .(
ـﻣ نﺎـﺸﻧ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲ
ـﻫد ﺪ
ﺎﻛ ر ﺘﻟود ناراﺰﮔ ﻲ
ﻣ شﻼﺗ ﻲ
ﻣﻮـﻤﻋ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﺪﻨﻨﻛ
1ﻲ نﻮـﭽﻤﻫ ار اﺰـﺑا
ير اﺮـﺑ ي اﺰـﻓا ﺶﻳ دﺎـﻤﺘﻋا
ﻣﻮﻤﻋ
2ﻲ ﻪﺑ ﺪﻧﺮﺑ رﺎﻛ . ﻨﭽﻤﻫ ﻦﻴ ﻣﻮﻤﻋ دﺎﻤﺘﻋا ﻲ
ﻧﺎﻣز ﻲ اﺰﻓا ﺶﻳ ﻣ ﻲ ـﻛ ﺪﺑﺎﻳ
ـﺘﻟود تﺎـﻣﺎﻘﻣ ﻪ ﻲ
دﻮـﺧ زا
،مﺎﺠﺴﻧا ا و ﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ قﻼﺧا و ﺖﻗاﺪﺻ ﻦﻳ
رد قﻼﺧا ﻪﺑ ﺖﻟود
ﻄﺳاو ﺔ ﺮﻓ ﻲﻣﻮـﻤﻋ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﺪـﻨﻳا
ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ ﻪﻨﻳدﺎﻬﻧ )
،راﻮﻧو و تراو 2013
.(
ﻪﻧﺎﺳر و ﺖﻧﺮﺘﻨﻳا رﻮﻬﻇ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺮﻴﮔاﺮﻓ و ﻦﻳﻼﻧآ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ
ي
ﻪﻧﺎـﺳر ﻦـﻳا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﻫ
نﺎﻴﻣ مدﺮﻣ
، ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ
ﻮـﺘﺤﻣ و ﺎﻫﺪـﻨﻳاﺮﻓ رد ﻲـﺳﺎﺳا ﻲﻧﻮـﮔﺮﮔد و ﺮـﻴﻴﻐﺗ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ نوﺪﺑ ﺪﺳر ا
ي
ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﺻﺮﻋ رد ﻲﻣﻮﻤﻋ
،ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻧﺪﻣ يﺎﻫ ﻪﺘﻓر
رﺎﺸﻣ ناﺰﻴﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﺑ ﻪﺘﻓر ﺖﻛ
مﻮـﻤﻋ داﺮـﻓا
دﻮﺑ ﻢﻴﻫاﻮﺧ ﻪﺟاﻮﻣ .
ﻲﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ رد ﺶﻫﺎﻛ ﻦﻳا ﺖﻟود زا مدﺮﻣ ﺖﻳﺎﻤﺣ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
رد و ﺎﻫ ﻪﺠﻴﺘﻧ
ﺖﻟود ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ و ﺖﻴﻟﻮﺒﻘﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﻞﻜﺸﺗ و ﺎﻫ
ﺮـﺠﻨﻣ ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ ﻮـﺷ
د . ﻲﻠﺋﺎـﺴﻣ ﺰـﻴﻧ ناﺮـﻳا رد
ﺖﻴﻓﺮﻇ زا ﺖﻠﻔﻏ نﻮﭽﻤﻫ ﻪﻧﺎﺳر ﺮﺛﺆﻣ و ﺪﻴﻔﻣ يﺎﻫ
ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز دﻮﺒﻧ ،ﻦﻳﻼﻧآ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ ﺎﻫ
ﻲﻓﺎﻛ ي
يروﺎﻨﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا رد ﻲﻟﺎﺘﻴﺠﻳد فﺎﻜﺷ ةﺪﻳﺪﭘ و ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﻦﻳﻮﻧ يﺎﻫ
، ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﺶﻫﺎﻛ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﭘ رد ار ﻲﻣﻮﻤﻋ و
نﺎﻣزﺎﺳ و ﺎﻫدﺎﻬﻧ ﻒﻴﻌﻀﺗ ﻪﺑ مﺎﻈﻧ يﺎﻫ
عﺎـﻤﺘﺟا ﺶﺨﺑ ﺮـﺠﻨﻣ
دﻮـﺷ .
ﻪﭽﻧآ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺪﻨﻨﻛ ة ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺖﻴﻔﻴﻛ و ناﺰﻴﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ
،ﺖﺳا ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻲـﺘﻟود تﺎﻣاﺪـﻗا رد ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ
ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻪﺑ مدﺮﻣ دﺎﻤﺘﻋا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻣ ﺐﺟﻮﻣ ار ﻲﺘﻟود يﺎﻫدﺎﻬﻧ و ﻲﻠﺤﻣ يﺎﻫ
دﻮـﺷ . فﺎﻔـﺷ ندﻮـﺒﻧ
ﻲﻣ ﻲﺘﻟود تﺎﻣاﺪﻗا ﺪﻧاﻮﺗ
دﺎﻤﺘﻋا مدﺮﻣ ار هﺎﮕﺘﺳد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﺘﻟود يﺎﻫ
ﺪـﻫد ﺶﻫﺎـﻛ رد ﺮـﻣا ﻦـﻳا و
تﺪﻣزارد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﺑ
ﺖﻛرﺎﺸﻣ ندﺮﻜﻧ ـﺨﺑ ﻲﺘﺣ و ﻲﻠﺤﻣ تﺎﻋﺎﻤﺘﺟا و ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻲـﺻﻮﺼﺧ ﺶ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ رد ﻲﻳﺎﻫ
ﺔﺋارا نﻮﭽﻤﻫ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺶﻫﺎﻛ و ﻲﻣﻮﻤﻋ تﺎﻣﺪﺧ
ﺮﺠﻨﻣ دﻮﺷ . ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﺚﺣﺎﺒﻣ ﺖﻴﻤﻫا ﻣ
حﺮﻄ ﻪـﻟﺎﻘﻣ ﻦـﻳا رد ،هﺪـﺷدﺎﻳ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور و هﺪﺷ
ﻲـﻣ شﻼـﺗ دﻮـﺷ
ﻦـﻳا
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1. Public participation
2. Public trust
ﺿﻮﻣ ﻮ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻦﺷور ع ﻪﻧﺎﺳر
ﻪﻄﺳاو و ﺎﻫ ﻲﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫ
ﻦﻳﻼﻧآ ﻪﭼ ﻲـﺘﻴﻤﻫا
ﻣﻮـﻤﻋ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ رد ﻲ
اﺮﻓا و ﺪﻧراد د ﺰﻴﻧ
ﻣﻮﻤﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲ
ﻣﻮﻤﻋ دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ داﺮﻓا ﻲ
ﻓﺎﻔﺷ و ﻴ
1ﺖ ، دراد يﺮﻴﺛﺄﺗ ﻪﭼ .
ﺶﻫوﮋﭘ يﺮﻈﻧ ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ
ﻪﻧﺎﺳر ﻦﻳﻼﻧآ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ
ﻪﺑ ﻠﻛرﻮﻃ ﻲ ﻲﻣ ار ﻪﻧﺎﺳر يراﺰﺑا ﻢﻴﻧاﻮﺗ
ﺖﺴﻧاد
ﺖـﺳا مﺎـﻴﭘ ﻂـﺳاو ﺎﻳ ﻞﻣﺎﺣ ﻪﻛ .
ﻪﻧﺎـﺳر ﺎـﻫ ﺒﺗ رد ﻴـﻴ ﻦ
شزرا ﺎﻫ و ﮓﻨﻫﺮﻓ رد دﻮﺧ ﻊﻣاﻮﺟ ﻪﻘﻄﻨﻣ ةزﻮﺣ
ﻦﻴﺑ ،يا ﻲـﻧآ و ﺪـﻨﻤﻧاﻮﺗ يرﻮـﻀﺣ ﻲﻧﺎـﻬﺟ و ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﺪﻧراد ) ،يﺪﻤﺣا و يﺪﻤﺣا 1382
.(
ﺮﺿﺎﺣ ﺮﺼﻋ رد
، ﺖﻧﺮﺘﻨﻳا ﻪﻧﺎﺳر ﻪﻛ ﺖﺳا يا ﺮﺘـﺴﮔ ﺎﺑ
ة و ﻲﻧﺎـﻬﺟ
ﻔﻠﺘﺨﻣ دﺎﻌﺑا نﻮﭼ ﻲ
ﺮﻳﻮﺼﺗ و اﺪﺻ ،ﻦﺘﻣ ﺶﺷﻮﭘ
، ﻪﺑ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺮﺗﺮﺑ ﻪﻧﺎﺳر ناﻮﻨﻋ ﺖﺳا هﺪﺷ
. ﻪﻧﺎﺳر ﻲﻳﺎﻫ
ﻪـﻠﺗ ،هراﻮﻫﺎﻣ ،نﻮﻳﺰﻳﻮﻠﺗ ،ﻮﻳدار نﻮﭽﻤﻫ و ﺖـﺴﻜﺗ
ﻏ هﺮـﻴ ﺎـﺑ
ﺖـﻴﻫﺎﻣ دﻮـﺟو
عﻼـﻃا يرﺎـﻛ ﻲﻧﺎـﺳر
،
ﻲﻤﻧ ا رد يرﺎﻛ عﻮﻨﺗ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻳ
ﺖﻧﺮﺘﻨ ار ﻪﺑ ﻞﻣﺎﻛ رﻮﻃ ﺪﻨﻫد ﺶﺷﻮﭘ
؛ ﻞـﻣاﻮﻋ و لﻮـﺻا زا ﻲـﻜﻳ ﻪـﻛاﺮﭼ
ﺖﻴﺑﻮﻠﻄﻣ ﺮﻫ
ر ﻪﻧﺎﺳ
، ﺶﻫﺎﻛ فﺬﺣ ﺎﻳ ﺖﺳا ﺐﻃﺎﺨﻣ ياﺮﺑ نﺎﻜﻣ و نﺎﻣز ﺪﻴﻗ .
ﻲﻣ ﺢﻴﺿﻮﺗ ﻦﻳا ﺎﺑ ناﻮﺗ
ﻪﺑ ﺖﻧﺮﺘﻨﻳا ﺖﻔﮔ هدﺮﺘﺴﮔ تﺎﻧﺎﻜﻣا ﻞﻴﻟد
شا ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﻲـﺳﺮﺘﺳد ياﺮـﺑ ار نﺎـﻜﻣ و نﺎـﻣز زﺮـﻣ
ﺪﻫد ﺶﻫﺎﻛ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ﺐﻃﺎﺨﻣ .
ﺛﺄﺗ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻴ
ﺮ ﺖـﻧﺮﺘﻨﻳا ﺶﻨﻳﺰﮔ رد يدﺎﻳز رﺎﻴﺴﺑ ﻪـﺑ
ناﻮـﻨﻋ
ﻧﺎﺳر ﺔ دراد تﺎﻋﻼﻃا ﺮﺼﻋ رد لوا .
رد ﻳ ﻜ ﻲ زا ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﻫ هزﺎﺗ ي
ﺮـﺑ ﻪـﻛ ﻲـﺘﻧﺮﺘﻨﻳا ﺶﻳﺎـﻤﻴﭘ يﺎـﻨﺒﻣ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ
، ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ياﺮﺑ رﺎﺑ
ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻪﻧﺎﺳر ﺳ زا ﻦﻳﻼﻧآ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺳر ﺮﻳﺎ
رد ﻲﺘﻨـﺳ يﺎﻫ ﻣز
ﻴ ـﻨ ﺔ
عﻼﻃا ﻧﺎﺳر ﻲ نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ ﻪﺑ و
رأ ي هﻮﻘﻟﺎﺑ نﺎﮔﺪﻨﻫد
، ﺮﺗزرﺎﺑ هدﻮﺑ ﺖﺳا .
ﺦﺳﺎﭘ ا ﻪﺑ ﻦﻳ ﻪﻧﺎﺳر ﻪﻛ لاﺆﺳ ﺎﻫ
ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﻮﻧ ﻦﻳ ﮔﺪﻧز دراو ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻲ
هﺪﺷ ﺎﻣ ﺪﻧا
، ﺖـﺳا راﻮﺷد
؛
ز اﺮﻳ ا ﻦﻳ ا ﻪﺑ ﺐﻠﻄﻣ ﻦﻳ
ﮕﺘﺴﺑ ﻲ ﮔﺪﻧز رﻮﺸﻛ ماﺪﻛ رد ﻪﻛ دراد ﻲ
ﻣ ﻲ ﻨﻛ ﻢﻴ .
ﻪـﺑ ﻪـﻛ ﺖﺳا ﺮﺘﻬﺑ ترﻮـﺻ
دﻮﺷ روﺮﻣ نآ ﺔﭽﺨﻳرﺎﺗ ﻲﻟﺎﻤﺟا .
ﭘ ﺶﻳاﺪﻴ بو ﺎﺳ ﻳ ﺖ ﺎﻫ ي ا ﻲﺘﻧﺮﺘﻨﻳ ﻫد ﻪﺑ ﺔ 90 ﻣزﺎﺑ ﻲ ددﺮﮔ
، ﻟﺎﺣرد ﻲ ﻪﻛ
ﺮﻃ ﺔﻘﻳ آ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻬﻧ
ﻫد رد ﺎ ﺔ 2000 ﻨﻌﻣ يﺎ ﺗوﺎﻔﺘﻣ ﻲ ﺖﻓﺮﮔ دﻮﺧ ﻪﺑ .
ﻃ ﻲ ا ﻦﻳ ﺮﻬﻣ و مﻮﻣ ﺎﻫ
، ﻞﻜﺸﻣ
ﺖﻋﺮﺳ ﻢﻛ ا ﺖﻧﺮﺘﻨﻳ ﺳﺮﺘﺳد و ﻲ نآ ﻪﺑ ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﭘ و
ناوﺮﺸﻴ ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﻮـﻧ ﻦﻳ رﻮـﻬﻇ
ﻧدﺮﻛ ﺪ ) ،راﻮﻧو و تراو 2013
.(
ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﺸﺨﺑ ﻲ ﺶﺒﻨﺟ زا
» ود بو
2« ـﻣ داﺪﻤﻠﻗ ﻲ ﻮـﺷ ﻧ ﺪ
و زا ﻪﻛ ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي آ زرﺎﺑ ﻬﻧ ﻟﻮﺗ ،ﺎ ﺪﻴ ناﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺳﻮﺗ اﻮﺘﺤﻣ ا ،3
دﺎﺠﻳ ﻮﻫ ﺖﻳ ﻼﻧآ
4ﻦﻳ ﻪـﺑ طﺎﺒﺗرا و ترﻮـﺻ
ﻪﻜﺒﺷ ا
5ي ﺖﺳا ) ،نﻮﻠﻳﺮﻓ و ﺰﻟو 2011
.(
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1. Transparency
2. Web2
3. User-generated content 4. Online identity creation 5. Relational networking
ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﺴﻧﺎﺘﭘ ﻞﻴ يدﺎﻳز اﺮﺑ ي ﻼﻧآ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻦﻳ
ﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲ ا ،ﺪﻨﻨﻛ ﻦﻳ ﻪﻧﺎﺳر رﺎـﻬﭼ ﺎﻫ
ﺰﻣ ﺖﻳ ﺪـﻧراد هﺪﻤﻋ :
ﺮـﺸﺗ ﻳ ﻚ ﻋﺎـﺴﻣ
1ﻲ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ، ،2
زﺎـﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ
3ي مﺎـﮕﻨﻬﺑ و ندﻮـﺑ
)4
و ﺲـﻜﻳو
،نارﺎﻜﻤﻫ 2014
.(
ﻪﺻﺮﻋ رد ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲﻧﺪﻣ و ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
زا ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻨﻌﻣ ﻪﺑ يﻮﻐﻟ ﺮﻈﻧ
ﺎ ﺖﻛﺮﺷ ي ﺖﺳا ندﺮﻛ
. ﻓﺮﻃ زا ﻲ
ﻲﻔﻃﺎـﻋ و ﻲـﻨﻫذ يﺮﻴﮔرد ﺖﻛرﺎﺸﻣ
ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ رد صﺎﺨﺷا ﻲﻣﺮﺑ ار نﺎﻧآ ﻪﻛ ﻲﻫوﺮﮔ يﺎﻫ
،ﻲﻫوﺮﮔ فاﺪﻫا ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ياﺮﺑ ﺎﺗ دﺰﻴﮕﻧا ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ
ار ﻳ رﺎ ي
،ﺪﻧﻮﺷ ﻚﻳﺮﺷ رﺎﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ رد و ﺪﻨﻫد ﺑﻴ
نﺎ هﺪﺷ ﺖﺳا ) ،راﻮﻧو و تراو 2013
.(
زا ﺖﻛرﺎﺸﻣ
ﻊﻣاﻮﺟ مﺎﻤﺗ سﺎﺴﺣ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲﻣ هدﺮﻤﺷ
دﻮﺷ . زوﺮﻣا ه ﺗاﺮﻛﻮﻣد زا ﻊﻣاﻮﺟ مﺎﻤﺗ رد ﻴ
ﻚ ﺮﺗ ﻳ ﻦ ﻊـﻣاﻮﺟ
ﻞﻣﺎﻛ يرﻮﺗﺎﺘﻜﻳد ﺎﺗ ﻪﺘﻓﺮﮔ
، ﻲﻣ ﻪﺟﻮﺗ ﺖﻛرﺎﺸﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ
؛دﻮﺷ ﻦﻳا رد ﺎﻣا سﺎﻴﻘﻣ
يرﺎﻴـﺴﺑ توﺎﻔﺗ
دراد دﻮﺟو ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻦﻴﺑ .
ﻖـﻘﺤﺗ ياﺮـﺑ ﻲﻣﻮـﻤﻋ ﺞﻴـﺴﺑ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ زا فﺪـﻫ يرﻮﺗﺎﺘﻜﻳد ﻊﻣاﻮﺟ رد
ﺪﺻﺎﻘﻣ ﻪﺘﺳاﻮﺧ و يﺎﻫ ﺖﺳا ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ .
رد ﻊـﻣاﻮﺟ ﻦﻳا رد ﻊﻗاو
هﺪـﻨﻨﻛاﺮﺟا ﻂـﻘﻓ ناﺪﻧوﺮﻬـﺷ ﺪـﻧا
رد و
ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و يﺮﻴﮔ اﺪﻧ ﻲﺸﻘﻧ ﭻﻴﻫ يﺰﻳر
ﺪﻧر و فاﺮﺷا ﺰﻴﻧ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ ﻊﻗاﻮﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ رد ﻲﺘﺣ و
ﺪﻧراﺪﻧ ﻪﻃﺎﺣا .
ﺮﮕﻳد يﻮﺳ رد
، سﺎﻴﻘﻣ ﻲﻣ راﺮﻗ ﻚﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد ﻊﻣاﻮﺟ ﺪﻧﺮﻴﮔ
. ناﺪﻧوﺮﻬـﺷ ﻊﻣاﻮﺟ ﻦﻳا رد
ﻲﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ رﻮﻣا رد ﻨﻛ
ﺪﻨ .
ﻞـﺣاﺮﻣ مﺎـﻤﺗ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻦـﻳا
،
ﻢﻴﻤـﺼﺗ ،فاﺪـﻫا ﻦﻴـﻴﻌﺗ ﻲـﻨﻌﻳ ،يﺮـﻴﮔ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺰﻳر اﺮﺟا و ﻲﻣﺮﺑرد ار دﺮﻴﮔ
و يرﺎـﻜﻤﻫ ﻪـﺑ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ زا ﻞﻣﺎﻛ ﻲﻫﺎﮔآ ﺎﺑ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ و
ﻲﻣ يرﺎﻴﻤﻫ ﺪﻧزادﺮﭘ
) ﮓﻧﺎﺟ، ﮓﻨﻴﻳوز ﻻوﺰﻨﻟاو
، 2012 .(
ﺮﻈﻧ زا ﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲ ﻪﺑ ار ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﻧﻮﮔ
ﺎـﻫ ﻲﻳ
ﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ نﻮﭼ
،ﻲﺳﺎﻴ دﺎﺼﺘﻗا ي ﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲ ﻏ و هﺮﻴ ﺴﻘﺗ ﻢﻴ يﺪﻨﺑ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ . عﻮـﺿﻮﻣ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ
ﺚﺤﺑ هﺪﺷ ا رد ﻦﻳ
ﻣﻮـﻤﻋ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻲ
ﺳ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ، ﻲـﺳﺎﻴ
5
ﻧﺪـﻣ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ و
6ﻲ ﺮـﺸﺗ ﺢﻳ
ﻣ ﻲ ﻮﺷ ﺪﻧ . ﻣﻮﻤﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲ
ﺖﻟﺎﺧد زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ﺎﻳ ﻚﻳ
ذ ﺪﻨﭼ ي ﻊﻔﻧ ﻤﺼﺗ رد ﻢﻴ ﮔ ﺎﻳ يﺮﻴ ﺳ ﺖﺳﺎﻴ راﺬـﮔ ي
،
ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ا ي ﻪﻛ ﺮﻈﻧ ﺎﻫ ا و هﺪﻳ ﺎﻫ ي ذ ي نﺎﻌﻔﻧ ﺮﻓ رد ﺪﻨﻳا ﻤﺼﺗ ﻢﻴ ﮔ يﺮﻴ ﺪﻣ ﮔ راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ـﻴ
دﺮ ﭘ و يﺎﻫﺪـﻣﺎﻴ
ﻤﺼﺗ ﻢﻴ ﮔ يﺮﻴ ﺖﺤﺗ ار ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ ﻫد راﺮﻗ ﺪ ) ،ﺶﻟو 2012 .(
طﺎـﺒﺗرا شور ود ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺐﻠﺟ ياﺮﺑ
ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ) هﺮﻬﭼ ﻪﺑ هﺮﻬﭼ ( ﻏ و ﻢﻴﻘﺘﺴﻣﺮﻴ )
طﺎﺒﺗرا ﻲﻌﻤﺟ ( دراد دﻮـﺟو .
هﺮـﻬﭼ طﺎـﺒﺗرا ﻪـﺑ
زا هﺮـﻬﭼ ﺮـﻈﻧ
نﺎﻣزﺎﺳ ،ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﻫد
ﻲ ﻪﺑ هﺮﻴﻏ و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،نﺎﻣز ،ﻪﻨﻳﺰﻫ ، ﻪﻧﻮﮔ
يا
ﺎـﺗ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﺮـﺘﻤﻛ نﻮـﻨﻛ
ﺸﻛ رﻮ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ هﺮﻬﺑ شور ﻦﻳا زا ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺐﻠﺟ ياﺮﺑ يدﺎﻬﻧ ﺎﻳ .
زا ﺮﻈﻧ طﺎـﺒﺗرا ،تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﻢﻠﻋ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1. Collaboration
2. Participation 3. Empowerment 4. Time
5. Political Participation 6. Civic Participation
هﺮﻬﭼ ﻪﺑ ﭘ ﺖﻳﻮﻘﺗ رد هﺮﻬﭼ ﻴ
مﺎ ﺎﻫ ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي
، نآ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ شﺮﮕﻧ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ يدراﻮﻣ رد ﻢﻫ زﺎـﻴﻧ
ﺖﺳا ﻪﺑ ﻲﻣ رﺎﻛ دور .
ﻲـﻣ قﻮـﺳ ﺮﺒﻳﺎـﺳ يﺎـﻀﻓ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻀﻓ رد ﺪـﺑﺎﻳ
، طﺎـﺒﺗرا
هﺮﻬﭼ ﻪﺑ ﺮﻬﭼ ه هﺮﻬﺑ ﺎﻬﻨﺗ و ﺖﺴﻴﻧ ﺪﻣآرﺎﻛ و يدﺎﺼﺘﻗا ﮔ
ﻴ ﺮ ي ﻮـﻧ ﻲﻃﺎﺒﺗرا راﺰﺑا زا ﻦﻳ
ﺪـﻫاﻮﺧ ﻪـﻧﻻﻮﻘﻌﻣ
دﻮﺑ ) ،ﻲﻣﻼﺳا 1391 .(
ﻧﻮﮔ ود ﺮﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣﺮﻴﻏ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ و ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺔ
ﺖـﺳا .
ﺖﻟﺎﺧد
ﻢﻛﺎـﺣ ﻲـﺳﺎﻴﺳ مﺎـﻈﻧ ﺮـﺑ ترﺎﻈﻧ و بﺎﺨﺘﻧا و ﺖﺷﻮﻧﺮﺳ ﻦﻴﻴﻌﺗ رد
، ﻪـﺑ يأر ترﻮـﺻ رد نداد
ﻲﻣ ار ﺮﻴﮔاﺮﻓ باﺰﺣا بﻮﭼرﺎﭼ ﺪﻴﻣﺎﻧ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ناﻮﺗ
. ،ﻢﻴﻘﺘـﺴﻣﺮﻴﻏ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ
ﺖـﺳا ﻲـﺳﺎﻴﺳ رﻮـﻣا رد مدﺮﻣ ﺖﻟﺎﺧد ياﺮﺑ يرﺎﻜﻫار
؛ ﻪـﺑ ﻪـﻧﻮﮔ يا ﻪـﻛ ،ﻲـﺳﺎﻴﺳ ﻢﺘـﺴﻴﺳ ﻦـﻳا رد
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ ﻲﺑﺰﺣ ﺖﺳا ﺖﻳﻮﻟوا رد .
ﻧﺪﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲ
دﺮﻓ ﺖﻟﺎﺧد ﻪﺑ ي
ﻌﻤﺟ و ﻲ ﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ رد ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻲ
ـﻣ ﻪـﺘﻔﮔ ﻲ دﻮـﺷ .
) ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺎﻨﻴﻟوﺪﻧآ 2003
( دﺮﻓ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ي
ﻌﻤﺟ و ﻲ ﻪﺑ
ﻋﺎـﻤﺘﺟا تﻼﻜـﺸﻣ ﻞـﺣ رﻮﻈﻨﻣ ﻲ
ﻪـﻌﻣﺎﺟ
ﻣ ترﻮﺻ ﻲ ﮔ دﺮﻴ ) ،ﻦﮔﺎﻧﻼﻓ 2011 .(
ﻧﺪﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲﻨﻌﻳ ﻲ
د ﻪﺑ نﺪﻧﺎﺳر ﻊﻔﻧ ناﺮﮕﻳ
ﻪـﻧﻮﮔﺮﻫ زا غرﺎـﻓ
ﺼﺨﺷ ﻊﻔﻧ ﻲ
ﻟﺎﻌﻓ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ ﺖﻴ
ﺴﺳﺆﻣ رد ﻪ يﺎﻫ ﺧ ﺰﻛاﺮﻣ ،ﻪﻳﺮﻴ ﺒﻫﺬﻣ
،ﻲ ﻊﻤﺟ روآ ي ﻚﻤﻛ ﺎﻫ ي ﻟﺎـﻣ ،ﻲ
ﻟﺎﻌﻓ ﺖﻴ يﺎﻫ ﺤﻣ ﻆﻔﺣ ﻂﻴ ﺖﺴﻳز ﻚﻤﻛ و ﻧﺎﺳر ﻲ مﺎﮕﻨﻫ داﺪـﺧر ﻼﺑ يﺎـﻳ ﺒﻃ ﻲـﻌﻴ ﻲـﻣ دﻮـﺷ ) ،ﻮﻧوﺎـﻛ
2012 .(
ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ
ﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻦﻴ ﻠﻠﻤﻟا ﻲ ﻓﺎﻔﺷ ﺖﻴ
، ﺮﻌﺗ رد ﻒﻳ ﻓﺎﻔﺷ ﺖﻴ ﻨﭼ ﻦﻴ ﻣ ﻲ ﻮﮔ ﻳ ﺪ
، ﻓﺎﻔـﺷ ﺖﻴ ﻠـﺻا ﻲ داﺮـﻓا ﻪـﻛ ﺖـﺳا
ﻤﺼﺗ زا ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﻢﻴ
يﺎﻫ رادا
،ي رﺎﺠﺗ تﻼﻣﺎﻌﻣ ي
ﺧ رﻮﻣا و ﻪﻳﺮﻴ ا ي ﮔﺪﻧز ﻪﻛ ﻲ آ ﻬﻧ ﺖﺤﺗ ار ﺎ ﺛﺄـﺗ ﺮﻴ راﺮـﻗ
ﻣ ﻲ ﻊﻠﻄﻣ ،ﺪﻫد ﻮﺷ
ﻧ ﺪ . ﻇو ﻪﻔﻴ ﻠﻜﺗ و ﻒﻴ ﺘﻟود نﺎﻣﺪﺨﺘﺴﻣ ﻲ
ﺪﻣ و ناﺮﻳ ﺘﻟود ﻲ ا ﻦﻳ نﺎـﻧآ رﺎﺘﻓر ﻪﻛ ﺖﺳا
ؤر ﻳ ﺖ ﺮﻳﺬﭘ
، ﭘﻴ ﺶ ﺑﻴ ﻨ ﻲ ﺮﻳﺬﭘ و كرد ﺮﻳﺬﭘ ﺪﺷﺎﺑ . ﻓﺎﻔﺷ ﻲﻜﻳ ﺖﻴ ﺮﺷ زا
ط يﺎﻫ ﻲﻠـﺻا ﺖـﻬﺟ ﮔ يﺮـﻴ دارا ة
ا ﻪﻛ ﺖﺳا صﺎﺨﺷا ﻦﻳ
اﺮﺑ ،هدارا ي ﻞﻜﺷ يﺮﻴﮔ ﻌﻣﺎﺟ ﺔ مدﺮﻣ رﻻﺎﺳ ﺖﻴﻤﻫا ﺣ ﻲﺗﺎﻴ راد د . ﺎﺑ دﺮﻜﻳور ﻦﻳا
ﻓﺎﻔﺷ ﺖﻴ ﺎﺑ ﺪﻳ ﻞﻣﺎـﺷ
هدﺮﺘـﺴﮔ ﺔـﻋﻮﻤﺠﻣ يا
زﺎـﺳ زا و ﺎﻫرﺎﻛ ﻲﻳ رد ناﺪﻧوﺮﻬـﺷ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻪـﻛ ﺪـﺷﺎﺑ
ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ راﺬﮔ ي ﺎﻫ ار نﺎﻜﻣا ﻲﻣ ﺮﻳﺬﭘ ﺪﻨﻛ ) ،نارﺎﻜﻤﻫ و نراو 2014
.(
نﺎﻣزﺎﺳ ﺢﻄﺳ رد ﺰـﻴﻧ
ﻓﺎﻔـﺷ ﺖﻴ
ترﺎﻈﻧ نﺎﻜﻣا ﻪﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ﻂﺳﻮﺗ تﺎﻋﻼﻃا لﺎﻌﻓ رﺎﺸﺘﻧا زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ذ
ي نﺎﻌﻔﻧ ﺟرﺎﺧ ﻲ ﻢﻫاﺮـﻓ ار
ﻣ ﻲ ﻫﺎﮔآ ﺐﺟﻮﻣ و دروآ ﻲ
ا نﺎﺸﻳ
ﻤـﺼﺗ ﺪـﻧور زا ﻴ
ﻢ ﮔ ـﻴ ﺮ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ،ي ﺮﻓ و
يﺎﻫﺪـﻨﻳا ـﻠﺧاد
ﻲ نﺎﻣزﺎـﺳ
ﻣ ﻲ دﻮﺷ . اﻳ ﻦ ﻊﻗاورد ﺴﻣ ﺮﻴ ﻃﺎﺒﺗرا ﻳ ﻲ ﻚ ﻪﻓﺮﻃ يا ﺗﺎﻋﻼﻃا نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲ
ار رد ﺘﺧا رﺎﻴ ذ ي نﺎـﻌﻔﻧ
ﻣ راﺮﻗ ﻲ ﺪﻫد ) ،ﺶﻟو 2012 .(
ﻲﻣﻮﻤﻋ دﺎﻤﺘﻋا
ﻲﺳرﺮﺑ ﺑدا تﺎﻴ داد نﺎﺸﻧ ﺮﻌﺗ
ﻒﻳ ﻗد ﻲﻘﻴ ﺎﻨﻌﻣ زا ي ژاو ة دﺎﻤﺘﻋا
دراﺪـﻧ دﻮـﺟو )
،ﺶـﻟو 2012 ( دﺎـﻤﺘﻋا
ﻣﻮﻤﻋ ﻲ ﺪﺑ ﻦﻳ ﻣﺎﻋ ﻪﻛ ﺖﺳﺎﻨﻌﻣ ﺔ
نﺎﻣزﺎﺳ نﺎﻨﻛرﺎﻛ و تﺎﻣﺎﻘﻣ ﺪﻧراد رﺎﻈﺘﻧا مدﺮﻣ ﺎﻫ
ي ﺘﻟود ﻲ تﺎﻣاﺪﻗا ﺎﺑ
ﻪﻣﺎﻋ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ رد دﻮﺧ ـ
ا رد ﻪﻛ ﻦﻳ ﻋﻮﻧ ﻞﻣﺎﻌﺗ ﻲ
ﻲﺑ ﻤﻃا ﻧﺎﻨﻴ ﻲ و زا ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ
رد رﻮـﻣا مﺎﺠﻧا
نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ي ﺘﻟود ﻲ دﻮﺟو دراد ـ تارﺎﻈﺘﻧا ﻪﺑ آ
ﻬﻧ ﺪﻨﻫد ﺦﺳﺎﭘ ﺎ )
،ﺎﻳﺮﭽﺘﻬﺑ
،ﺎـﺗﻮﻠﻴﺑ و ﻲﻧود 1998
( . ﻪـﺑ
نﺎﻴﺑ د ﻳ ﺮﮕ
، ﻣﻮﻤﻋ دﺎﻤﺘﻋا ﻲﻨﻌﻳ ﻲ
رد زا مﻮﻤﻋ رﺎﻈﺘﻧا ﺖﻓﺎﻳ
ﻪﺘـﺳاﻮﺧ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺖﺒﺜﻣ ﺎﻫ
نﺎـﺸﻳ فﺮـﻃ زا
ﻟﻮﺘﻣ نﺎﻴ ﺘﻟود رﻮﻣا ﻲ . ا كرد ﻪﻜﻨﻳ ﻣ دﺎﻤﺘﻋا مدﺮﻣ اﺮﭼ ﻲ
و ﺪﻨﻨﻛ ا ﻪﻜﻨﻳ
،دﺎﻤﺘﻋا ﻪﻧﻮﮕﭼ ـﻤﺘﺟا ﻂﺑاور
ﻲﻋﺎ
ﻣ ﻞﻜﺷ ار ﻲ
ﺚﺤﺑ ﻢﻬﻣ رﻮﺤﻣ ﺪﻫد ﺎﻫ
ناور ي يرﺎﺘﻓر مﻮﻠﻋ ناﺪﻨﻤﺸﻧاد و نﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖﺳا هدﻮﺑ
. ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
،ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻣﻮﻤﻋ دﺎﻤﺘﻋا
ﻲﻜﻳ ﻲ ﺎﻫرﻮﺤﻣ زا ي
ﻠﺻا ﻲ ﺮﻈﻧ ﻪﻳ ﺎﻫ ي ﺘﻟود نﺎﻣزﺎﺳ ﻲ
ﺪﻣ رد ﺖﻳﺮﻳ ﺘﻟود ﻲ
ﺖﺳا ) ﺲﻜﻳو نارﺎﻜﻤﻫ و ،
2014 .(
ﮔرﺰﺑ لﻮﺤﺗ ﻲ
ﻪﻧﺎﺳر يﺎﻴﻧد رد ﻪﻛ
ﻜﺒـﺷ ﺶﻳاﺪـﻴﭘ ،ﺪﻣآ دﻮﺟو ﻪﺑ ﺎﻫ ﺔ
دﻮـﺑ ﺖـﻧﺮﺘﻨﻳا ﻲﻧﺎـﻬﺟ .
بو
ﻲﻣ اﻮﺗ ﺎﺑ ﺺﺨﺷ ﺮﻫ ياﺮﺑ ﺖﺴﻧ ﻲﻨﻓ تﺎﻣﻮﻠﻌﻣ
ﻢﻛ نازرا ﻲﻫﺎﮕﻳﺎﭘ ، ﻗﻴ
ﺖﻤ ﻪـﻛ ﻲﻫﺎـﮕﻳﺎﭘ ،دروآ ﻢﻫاﺮﻓ
ﻪﻧﺎﺳر ﻲﺘﺣ ﺪﺸﻜﺑ ﺶﻟﺎﭼ ﻪﺑ ار ﻲﻠﺻا يﺎﻫ
. ﻧﺎﺳر ﺔ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﺮﺘﺴﺑ ي اﺮـﺑ ار ي
ـﻨﭽﻤﻫ و ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻦﻴ
ﻮﺸﺗ ﻖﻳ اﺮﺑ داﺮﻓا ي ﻟﺎﻌﻓ ﺖﻴ ﺎﻫ ي ﻧﺪﻣ ﻲ ا ﻲﻣ دﺎﺠﻳ ﺪﻨﻛ . ا ﻦﻳ ﻪﻧﺎﺳر ﻨﭽﻤﻫ ﺎﻫ ﻦﻴ اﺮﺑ ي ﻣﺎﻤﺗ ﻲ ا داﺮـﻓا ﻦـﻳ
ﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﺖﺻﺮﻓ ﻲ
ﺪﻨﻛ ﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ رد ﺎﺗ ﻲ
ﻟﺎﻌﻓ و ﺖـﻴ ﺎـﻫ ي د لﺎـﺘﻴﺠﻳ تﺎﻋﻮـﺿﻮﻣ ﺮـﺳ ﺮـﺑ
ﺪﻨﻨﻛ ﺖﻛﺮﺷ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ .
ﻪﺑ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ نﻮﻨﻛا ﺳو
ﻴﻠ ﺔ ﻣﺮﻫا ﻲ ﻪﻧﺎﺳر نﻮﭼ ﺎﻫ
ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ هﺪﺷ ﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺪﻧا
ﻧ ﻪﺑ و يﺎﻫوﺮﻴ ﻣدﺮﻣ ﻲ لﺪﺑ هﺪﺷ ﻣ ﻪﻛ ﺪﻧا ﻲ ار ﺖﻟود ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
ﺗﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲ ﻪﻛ نﺎﺸﻳاﺮﺑ ﻤﻫا ﺖـﻴ
زﻳ دﺎ ي ﺖﺤﺗ ،دراد
ﺪﻨﻫد راﺮﻗ رﺎﺸﻓ )
،نارﺎﻜﻤﻫ و نراو 2014
.(
ﻤﻫا ﺖﻴ ا ﻦﻳ ﻟﺎﺜﻣ ﺎﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻲ
ﻦـﺷور
ﻲﻣ
؛دﻮﺷ
،ﺮﺼﻣ مدﺮﻣ ﻟ و ﺲﻧﻮﺗ
ﻲﺒﻴ ﻪـﺑ ـﺳو ﻴﻠ ﺔ ﻮـﺗ ﺮﺘﻳ ـﻓ و ﺲﻴ كﻮـﺑ
، ﻠﻋ ﻪـﻴ د ناﺮـﺒﻫر ﻳ
رﻮﺗﺎﺘﻜ نﺎـﺷ
ﺗاﺮﻫﺎﻈﺗ ﻲ ﺪﻧدﺮﻛ ﺎﭘﺮﺑ نﻮﮕﻧﺮﺳ ار نﺎﻧآ ﺪﻨﺘﺴﻧاﻮﺗ و
ﺪـﻨﻨﻛ ) ،نﺎـﮔﺎﻧﻼﻓ 2011
.(
ﻪـﻧﻮﻤﻧ زا ﺎـﻫ ي د ﺮـﮕﻳ
ﻣ ﻲ ﺗ ﻪﺑ ناﻮ ﺪﻧوﺮﻬﺷ رﻮﻣا رد مدﺮﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ
ِي ﺪﻨﻫ ) تﺎﭘﺎﺟار ، 2009 (
، ﺪﻣ ﺖﻳﺮﻳ
ـﻠﻣ ناﺮـﺤﺑ ﻲ
ﻈﻧ ﺮـﻴ
ﺮﻣآ رد ﻪﻟﺰﻟز ﻳ
ﺎﻜ ) ،ﺶﻟو 2012 (
، ﺘﺳد ﻲﺑﺎﻴ و ﺖﻟاﺪﻋ ﻪﺑ ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد
ﺮـﺼﻣ رد ) ،نارﺎـﻜﻤﻫ و يﺮﻫﺪـﻛ
2012 ( ﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ و ﻲ
ﺷ رد تاﺮﻫﺎﻈﺗ ﻲﻠﻴ
) ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺲﻜﻳو 2014
(
دﺮـﻛ هرﺎـﺷا .
ﺎـﻫدﺮﺑرﺎﻛ زا ي
د ﺮﮕﻳ ا ﻦﻳ ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ ﻣ ﻲ ناﻮﺗ ﻄﺑار دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﺔ
ﺑ ﻦﻴ
،مدﺮـﻣ و ﺖـﻟود
ﻧﺪـﻣ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻲ
ـﻄﺑار دﻮـﺒﻬﺑ و ﺔ
ﺖﻠﻣ ﻧﺎﻬﺟ ﺢﻄﺳ رد ﺎﻫ ﻲ
دﺮﻛ هرﺎﺷا )
،ﻚﻳﺮﺗﺎﭘ 2011 .(
ﺑ تﺎﻋﻼﻃا ﺮﺘﺸﻴ
اﺮﺑ ي ﺎﺳ و مدﺮﻣ ﺮﻳ
ذ ي نﺎﻌﻔﻧ ا زا ﻦﻳ ﻤﻫا ﻪﺒﻨﺟ ﺖﻴ ﻧاﺪﺑ ﻪﻛ دراد ﻨ
ﻟﺎﻣ ﺪ تﺎﻴ آ ﻬﻧ ﻪﺑ ﺎ
ﻪﭼ ﻲﻠﻜﺷ ﺰﻫ ﻪﻨﻳ ﻣ ﻲ ﻨﭽﻤﻫ و دﻮﺷ ﻦﻴ
آ ﻪﺑ ﻬﻧ ﻣ ﻚﻤﻛ ﺎ ﻲ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﻤﺼﺗ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﻢﻴ
ﮕﺑ ﺪﻧﺮﻴ ـﺴﻛ ﻪﭼ زا ﻲ
آ تﺎﺑﺎﺨﺘﻧا رد هﺪﻨﻳ
ﺎﻤﺣ ﺖﻳ ﺪﻨﻨﻛ . ﺘﻧرد ﻴ ﻪﺠ ا ﻦﻳ ﻟﻮﻘﻌﻣ رﺎﻈﺘﻧا ﻲ
ـﺑ ﻪـﻛ ﺖﺳا ﻦﻴ
ﻓﺎﻔـﺷ ﺖﻴ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ و
ﻣﻮﻤﻋ ﻲ ﭘ ﺪﻧﻮﻴ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو .
ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫ ﻧ ﺰﻴ ﻣ نﺎﺸﻧ ﻲ ﺪﻫد ﺘﺒﺜﻣ طﺎﺒﺗرا ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲ
ﻓﺎﻔـﺷ ﺎﺑ ﺖﻴ دراد
) ،ﻮﻧوﺎﻛ 2012 .(
ﭘ ﻴ ﺸ ﻴ ﻨ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺔ
لوﺪﺟ رد 1
، ﻪﺻﻼﺧ ا ي ﭘ زا ﺔﻨﻴﺸﻴ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﺟرﺎﺧ و ﻲﻠﺧاد ﻲ
عﻮﺿﻮﻣ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺖﺳا هﺪﺷ جرد
.
لوﺪﺟ 1 . ﻪﺻﻼﺧ ا ي زا ﺶﻫوﮋﭘ ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ يﺎﻫ
ﻲﻠﺧاد ﻲﺟرﺎﺧ و
ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ناﻮﻨﻋ
ﺑ نﺎﻴ ﺮﺼﺘﺨﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺘﻧ و ﺞﻳ نآ
داﺮﻣ ي و ﻟﻮﺳر ﻲ ) 1391 ( نﺎﻳﻮﺠــﺸﻧاد ﺖﻛرﺎــﺸﻣ ناﺰــﻴﻣ ياﻮــﺘﺤﻣ ﺪــﻴﻟﻮﺗ رد تﺎــﻃﺎﺒﺗرا ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ ي ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ا رد
ﻦﻳ ﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ نﺎﻴ ﻣ ﻲ دﻮﺷ
ﻪﻧﺎـﺳر ﻪـﻛ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا يﺎـﻫ
ﻞﻴﻬﺴﺗ ﺪﻨﻨﻛ ة ﺖﻔﮔ و ﺶﻨﻛ و ﺎﻫﻮﮔ ﻦـﻳﻼﻧآ ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ يﺎﻫ
هوﺮﮔ ﻦﻴﺑ ﺎﻫ ﻲﻳ دﺮﻣ زا م ﺪـﻧا .
ـﻌﻣﺎﺟ و ﻲـﺸﻳﺎﻤﻴﭘ ،شور ﺔ
ﺘﺷر نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد مﺎﻤﺗ يرﺎﻣآ ﺔ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻃﺎﺒﺗرا مﻮﻠﻋ
هﺎﮕﺸﻧاد ﺎﻫ ي ناﺮﻬﺗ ﺪﺣاو دازآ ،ناﺮﻬﺗ ،ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﻪﻣﻼﻋ
تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ مﻮﻠﻋ و يﺰﻛﺮﻣ ﺖﺳا
. ﺞﻳﺎﺘﻧ داد نﺎﺸﻧ ﺮﺘـﺸﻴﺑ
داﺮﻓا ﺳرﺮﺑ ﻲ هﺪﺷ ﻪﻜﺒـﺷ زا ﻲﻜﻳ ﻮﻀﻋ ، ﺎـﻫ
ي ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا
ﻓ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﺘﻧﺮﺘﻨﻳا ﻴ
ﺲ كﻮﺑ ﺪﻨﺘﺴﻫ .
ﻧﺎﺧ ﻲﻜﻴ و ﺪﻧﻮﻟا ي ) 1390 ( و ﻦــﻳﻼﻧآ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﺖﻛرﺎــﺸﻣ
ﻌــﺳﻮﺗ ﺔ رد ﻲــﻠﺤﻣ تﺎــﻋﺎﻤﺘﺟا
ناﺮﻳا ﻪﻧﺎﺳر ﺮﺑ يروﺮﻣ ﻦﻤﺿ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا
يﺪﻧوﺮﻬـﺷ يﺎﻫ
، ﻪـﺑ
ﻪﻳﺮﻈﻧ زا مرﺎﻬﭼ ﻞﺴﻧ تﺎﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫ
ﻲـﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ دزادﺮـﭘ
ﻛﺄﺗ ﻪﻛ ﻴ ﺪ آ ﻬﻧ ﺖﺳا ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﺮﺑ ﺎ و
ياﺮـﺟا رد
نآ درﻮﻣ زا ﺶﻫوﮋﭘ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺳا هﺪﺷ . ﺘﻧ ﺎﻬﺘﻧا رد ﻪـﺠﻴ
ﻣ ﻲ ﮔ دﺮﻴ ﻪﻛ ﻪﻜﺒﺷ ﺎﻫ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ رد ﺖـﻧﺮﺘﻨﻳا دﺮﺑرﺎﻛ زا
ﻌﺳﻮﺗ ﺔ آ ﻲﺘﻨـﺳ يﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ ﻢﻴﻈﻨﺗ و ﻲﻠﺤﻣ ﻊﻣاﻮﺟ ـﻬﻧ
ﺎ
ﺖﺳا ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻴﻧد رد .
ﻠــــﺳ نراو نﺎﻤﻴ ﺮــــﻔﻌﺟ و
) 2014 ( ﺛﺄﺗ
ﻴ ﺮ ﻪﻧﺎـﺳر ﺎـﻫ ي ﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻲ رد
ﻮﺸﺗ ﻖﻳ ﻧﺪﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲ
ﻼﻧآ ﻦﻳ و
اﻳ دﺎﺠ ﺪﻧوﺮﻬﺷ دﺎﻤﺘﻋا ي
ﺛﺄﺗ
ﻴ ﺮ ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﻧﺪﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺑ ﻲ
ﺐﺟﻮﻣ ﻪﻛ
ا دﺎﺠﻳ
ـﻣ مدﺮـﻣ رد دﺎﻤﺘﻋا ﻲ
ـﺳرﺮﺑ ار دﻮـﺷ ﻲ
ـﻣ ﻲ
،ﺪـﻨﻛ
ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﻪﺑ ﻼﻧآ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ رﻮﻈﻨﻣ ﻦـﻳ
ﺛﺄـﺗ ﻴ ﺮ
ﺘﺒﺜﻣ ﻲ ﺪﻧراد دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ .
ﺎﺗﺎﮔآ و ووﺰﮔ ) 2010 ( ﻪﻜﺒــــﺷ
ﺎــــﻫ ي ﻋﺎــــﻤﺘﺟا ﻲ و
ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺎﻫ ي ﺳ ﻲﺳﺎﻴ ﻌﻣﺎﺟ رد ﺔ
ﺳ ﻞﻴﺴﻴ / 2010 ﭘ
ﺪﻧﻮﻴ ـﺑ ﻦﻴ ﺳ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻲـﺳﺎﻴ ﻋﺎـﻤﺘﺟا و ﻲ ار ﻲـﺳرﺮﺑ
ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ . ا فﺪﻫ ﻦﻳ زرا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻲﺑﺎـﻳ ﺳ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻲـﺳﺎﻴ و
ﺎﻣﺮﺳ ﺔﻳ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﺖﺳا . ا ـﻳ ﻦ ﻪـﻟﺎﻘﻣ ﻪـﺑ زا ﺎـﻣ ﺖﺧﺎﻨـﺷ
ﺎﻫرﻮﺘﻛﺎﻓ ي ﮕﻧا ﻲﺷﺰﻴ ﻃﺎﺒﺗرا دﺎﻌﺑا و ﻲ
ﻛ ﺪﻌﺑ رد ﻪﭼ ، ﻲﻔﻴ
ﻤﻛ ﺪﻌﺑ رد ﻪﭼ و ﻲ
ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﺪﻨﻛ .
ﻮﻜﺗوزا و ﻻرﻮﻴﮔا )
2014 ( زرا
ﻲﺑﺎـــﻳ ﻣ ناﺰـــﻴ زا هدﺎﻔﺘـــﺳا
ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﻛﺮﺗ رد ﻪﻴ ا ﻦﻳ ﻪﻟﺎﻘﻣ رود ة ﺑﻴ ﺖﺴ ﻟﺎـﺳ ﺔ رﺎـﺗ ﺪـﺷر ﻲﺨﻳ ا ﺖـﻧﺮﺘﻨﻳ ار
ﺳرﺮﺑ ﻲ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﺎﻨﺒﻣ ضﺮﻓ ﻲﻳ ا ﻦـﻳ ﻪـﻟﺎﻘﻣ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﻢـﻬﻣ
ﻪﻧﺎــﺳر ﺎــﻫ ي ﻋﺎــﻤﺘﺟا رد ﻲ ﮔﺪــﻧز ﻲ و ﺖــﺳا صﺎﺨــﺷا
ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﭘ ار ﺶﻴ هﺪﻧﺮﺑ يا اﺮﺑ ي ا دﺎﺠﻳ ﻐﺗ ﺮـﻴﻴ
ﻊﻣاﻮﺟ رد ﻚﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد ﻣ ﻲ ﺪﻧاد .
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ دﺎﻳ ﺐﻟﺎﻄﻣ
هﺪﺷ ، ﻴﺿﺮﻓ ﻪ يﺎﻫ ﻲﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺮﻳز ﻮﺷ
ﻧ ﺪ :
ﺿﺮﻓ ﺔﻴ 1 ﻪﻧﺎﺳر . ﺎﻫ ﺪﻧراد يرادﺎﻨﻌﻣ ﺮﺛا مدﺮﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺑ ﻦﻳﻼﻧآ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ي .
ﺮﺛا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻴﻴﺒﺗ ياﺮﺑ ﻪﻧﺎﺳر
ﺎﻫ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺑ ﻦﻳﻼﻧآ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ي ﻴﺿﺮﻓ ،ﻲﻣﻮﻤﻋ
ﻪ يﺎﻫ ﺮـﻳز ﻲﻋﺮﻓ
ﻲﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﺰﻴﻧ ﺪﻧﻮﺷ
:
لوا ﻲﻋﺮﻓ ﺔﻴﺿﺮﻓ :
ﻪﻧﺎﺳر ﻦﻳﻼﻧآ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ ﺮﺑ
يرادﺎـﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﺛا مدﺮﻣ ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ
ﺪﻧراد . مود ﻲﻋﺮﻓ ﺔﻴﺿﺮﻓ :
ﻪﻧﺎﺳر ﻦﻳﻼﻧآ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ ﺮﺑ
يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﺛا مدﺮﻣ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ
ﺪﻧراد . ﺿﺮﻓ ﺔﻴ 2 ﻔﺷ ﺮﺑ مدﺮﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ . دراد يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﺛا ﺖﻴﻓﺎ
.
ﻴﺿﺮﻓ ،ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ ﺮﺑ مدﺮﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺛا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻴﻴﺒﺗ ياﺮﺑ ﻪ
يﺎﻫ ﻲـﺳرﺮﺑ ﺰـﻴﻧ ﺮـﻳز ﻲﻋﺮﻓ
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ : لوا ﻲﻋﺮﻓ ﺔﻴﺿﺮﻓ :
مدﺮﻣ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺑ
ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ ﺮﺛا و ﺖﺒﺜﻣ رادﺎﻨﻌﻣ ي دراد .
مود ﻲﻋﺮﻓ ﺔﻴﺿﺮﻓ :
ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲﻧﺪﻣ
مدﺮﻣ ﺮﺑ ﻓﺎﻔﺷ ﻴ ﺖ ﺮﺛا و ﺖﺒﺜﻣ رادﺎﻨﻌﻣ ي دراد .
ﺿﺮﻓ ﺔﻴ 3 ﻣﻮﻤﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ. ﻲ
ﺮﺑ مدﺮﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺛا
و ﺖﺒﺜﻣ رادﺎﻨﻌﻣ ي دراد .
اﺮﺑ ي ﺒﺗ ﻴﻴ ﻦ ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ﻣﻮﻤﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺛا ﻲ
ﺮﺑ مدﺮﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ دﺎﻤﺘﻋا ﺿﺮﻓ ،
ﻴ ﻪ يﺎـﻫ ـﻋﺮﻓ ﻲ ز ـﻳ ﺮ ﻧ ـﻴ ﺰ
ﺳرﺮﺑ ﻲ ﻣ ﻲ ﺪﻧﻮﺷ :
ﺿﺮﻓ لوا ﻲﻋﺮﻓ ﺔﻴ :
ﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻴ
ﺳﺎ ﻲ دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ مدﺮﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ
رادﺎﻨﻌﻣ ﺮﺛا ي
دراد .
ﺿﺮﻓ مود ﻲﻋﺮﻓ ﺔﻴ :
ﻧﺪﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲ
مدﺮﻣ ﺮﺑ ﻲﻣﻮﻤﻋ دﺎﻤﺘﻋا رادﺎﻨﻌﻣ ﺮﺛا
ي دراد .
ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ
رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲﻠﻣاﻮـﻋ زا يرﺎﻤﺷ نﺎﻴﻣ ﻚﻳرﻮﺌﺗ ﻂﺑاور ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ،ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲﻳﻮﮕﻟا يﺮﻈﻧ بﻮﭼرﺎﭼ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺔﻨﻴﻣز ﺶﻫوﮋﭘ
هﺪﺷ ﺎﺑ ﻤﻫا ﻴ ﺖ ﺺﻴﺨﺸﺗ هداد
هﺪﺷ ﺪﻧا . ﻖﺑاﻮـﺳ ﻲـﺳرﺮﺑ ﺎـﺑ يﺮـﻈﻧ بﻮﭼرﺎـﭼ
وﺮﻤﻠﻗ رد ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻠﺌﺴﻣ
، ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ا ي ﻲﻣ اﺪﻴﭘ نﺎﻳﺮﺟ ﻲﻘﻄﻨﻣ ﺪﻨﻛ
. ﻒﻳرﺎﻌﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﺋارا
هﺪﺷ ، روﺮﻣ
ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﻴﺿﺮﻓ و ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻪ
يﺎﻫ ياﺮـﺑ ار ﺮـﻳز ﻲﻣﻮـﻬﻔﻣ لﺪﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ،ﻪﻠﺌﺴﻣ
نﺎﺸﻧ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ نداد ﺛﺄﺗ
ﻴ راﺬﮔﺮ ﻪﻧﺎﺳر ي ﻦﻳﻼﻧآ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺑ
ﻲﻣﻮﻤﻋ ) ﻲﻧﺪﻣ و ﻲﺳﺎﻴﺳ (
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺛﺄﺗ
ﻴ ﺮ هدﺮﻛ ﻪﺋارا ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ و ﻲﻣﻮﻤﻋ دﺎﻤﺘﻋا ﺔﻟﻮﻘﻣ ود ﺮﺑ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺪﻧا
) ﻞﻜﺷ 1 .(
ﻞﻜﺷ 1 . ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ
شور ﺳﺎﻨﺷ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲ
زا ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮـﻈﻧ
دﺮﺑرﺎـﻛ ،فﺪـﻫ ي
ﺖـﺳا
، زا ﺮـﻈﻧ ﻲﮕﻧﻮـﮕﭼ روآدﺮـﮔ
ي هداد زا ﺎـﻫ ﻪﺘـﺳد
ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ي ﺻﻮﺗ ﻲﻔﻴ ) ﻏ ﻴ ﺎﻣزآﺮ ﻳ ﺸ ﻲ ( ﺧﺎﺷ زا و ﺔ ﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻧاﺪﻴ
ﻪﺑ ﻲﻣ رﺎﻤﺷ دور زا و ﺮـﻈﻧ طﺎـﺒﺗرا
ﺑ ﻦﻴ ﻐﺘﻣ يﺎﻫﺮﻴ ﺶﻫوﮋﭘ
ّﻠﻋ عﻮﻧ زا ﻲ ﺖﺳا . شور ياﺮﺟا ﺶﻫوﮋﭘ ﻧ ﺰـﻴ ﻪـﺑ ﭘ ترﻮـﺻ ﻲـﺸﻳﺎﻤﻴ ،ﺖـﺳا
ﻢﻬﻣ ﺮﺗ ﻳ ﻦ ﺰﻣ ﺖﻳ ﺶﻫوﮋﭘ ﭘ يﺎﻫ ﻲﺸﻳﺎﻤﻴ
، ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻤﻌﺗ ﻢﻴ ﺎﺘﻧ ﺞﻳ آ ﻬﻧ ﺎ ﺖﺳ ) ﺿ
،ﻲﺋﺎﻴ ﺴﮔﺮﻧ نﺎﻴ آ و
،ﻲﻏﺎـﺒﻳ
1387 .(
ﻌﻣﺎﺟ ﺔ رﺎﻣآ ي ﻮﺠﺸﻧاد ،ﺮﺿﺎﺣ نﺎﻳ
ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﺳا
. ﺔـﻌﻣﺎﺟ ﻦﻳا بﺎﺨﺘﻧا ﻢﻬﻣ ﻞﻳﻻد زا ﻲﻜﻳ
يرﺎﻣآ
، ﺮﻴﮔاﺮﻓ ﻪﻧﺎﺳر زا هدﺎﻔﺘﺳا ندﻮﺑ ﻦﻳﻼﻧآ يﺎﻫ
نﺎﻴﻣ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﺖﺳا
. ﺎﺑ ،عﻮـﺿﻮﻣ ﻦـﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ
هﺮﻬﺑ ﺖﻴﻓﺮﻇ زا يﺮﻴﮔ ﻪﻧﺎﺳر يﺎﻫ
ﺮـﺸﻗ ﻲﻣﻮـﻤﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺶﻳاﺰﻓا يﺎﺘﺳار رد ﻦﻳﻼﻧآ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ
ناﻮﺟ ﻪﺑ و ﻳ هﮋ ﻪﻛ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد آﻳ
هﺪﻨ نازﺎﺳ ﻦﻳا زﺮﻣ و مﻮﺑ
،ﺪﻧا ـﺑ ﻴ ﺶ زا ـﭘ ﻴ ﺶ دراد ﺖـﻴﻤﻫا .
سﺎـﺳاﺮﺑ
نﺎﮔرﻮﻣ لوﺪﺟ ﺴﺟﺮﻛ و
ﻲ ﻧﺎﻣز ﻲ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ ،ﺪﺷﺎﺑ دوﺪﺤﻣﺎﻧ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻢﺠﺣ ﻪﻛ 384
ﻤﺨﺗ ﺮﻔﻧ ﻦﻴ هدز
ﻣ ﻲ دﻮﺷ . ﺘﻧرد ﻴ ﻪﺠ سﺎﺳاﺮﺑ ﺑﺮﺠﺗ ﺔ ناﺮﮕـﺸﻫوﮋﭘ ر و
شﺰـﻳ
ـﻌﻣﺎﺟ رد ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﺔ
ﺪـﻣ داﺪـﻌﺗ ،ﺮـﻈﻧ
ﺑ يﺮﺘﺸﻴ ﺨﭘ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺶ
ﺎﻬﻧرد و ﺪﺷ ﻳ
ﺖ 402 ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻞﻣﺎﻛ ﺔ اﺮﺑ ي ﻠﺤﺗ ﻞـﻴ
ﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا .
شور
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮔ يﺮﻴ ا رد ﻦﻳ شور ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻘﺒﻃ
ﺪﻨﺑ ي ﺖﺳا هدﻮﺑ .
ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ
ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ
ﻪﻧﺎﺳر
يﺎﻫ ﻦﻳﻼﻧآ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
ﻲﻣﻮﻤﻋ دﺎﻤﺘﻋا
ا رد ﻦﻳ اﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ي
روآدﺮﮔ ي هداد ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ راﺰﺑا زا ﺎﻫ هدﺎﻔﺘﺳا
ﺖﺳا هﺪﺷ
ﻪـﻧﻮﮔ ﻪـﺑ ؛ ﻪـﻛ يا
ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ ﻧﺪﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲ
ﻪﺑ ﻚﻤﻛ ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ رﺎﻬﭼ ﺔ ﻟاﺆـﺳ
،ﻲ
رﻮﻨﻣ ﺶﻫوﮋـﭘ زا ﻪـﺘﻓﺮﮔﺮﺑ نﺎـﻳ
،نﺎﻴـﺴﮔﺮﻧ ،
ﻖﺛاو و ﻲﺣﺎﺘﻓ )
1389 ( ﺪـﺷ هﺪﻴﺠﻨﺳ .
ا ﻦـﻳ ﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﺔ
ﻧﺪـﻣ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻲ
ﮔ رﺎـﻬﭼ ﺐـﻟﺎﻗ رد ار ﻮ
ﻪـﻳ
ﻣ ﻲ ﺪﺠﻨﺳ . ﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲﺳﺎﻴ
ﻧ ﺰﻴ ﻪﺑ ﻚﻤﻛ ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺔ رﺎﻬﭼ ﻟاﺆﺳ ﻲ رﻮﻨﻣ نﺎﻳ ﺶﻧارﺎـﻜﻤﻫ و )
1389 ( رد
ﻮﮔ رﺎﻬﭼ ﺐﻟﺎﻗ ﻪﻳ
ﺪﺷ هﺪﻴﺠﻨﺳ .
اﺮﺑ ي ﻪﻧﺎﺳر ﺶﺠﻨﺳ ﺎﻫ
ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﻼﻧآ ﻦﻳ ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا ﺔ
رﺎﻬﭼ ﻟاﺆـﺳ ﻲ
ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و نراو )
2014 ( هدﺮﺑ هﺮﻬﺑ ﺪﺷ . ﻓﺎﻔﺷ ﺖﻴ ﺖـﻣﻮﻜﺣ تﺎﻣاﺪـﻗا
ﻪـﺑ ﺰـﻴﻧ ﻚـﻤﻛ ﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﺔ
ﺴﮔﺮﻧ نﺎﻴ آ و ﻳ ﺖ ﷲا داز ة ﺷ يزاﺮﻴ ) 1392 ( ﺐﻟﺎﻗ رد ﺞﻨﭘ ﻮﮔ ﻪﻳ ﺪﺷ هﺪﻴﺠﻨﺳ .
ﺎﻬﻧرد ﻳ ﺖ اﺮـﺑ ي ﺶﺠﻨـﺳ
ﻣﻮﻤﻋ دﺎﻤﺘﻋا ﻲ
ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا ﺔ
ﻲﻠﻗ و رﻮﭘ ﭘ ناﺮﻴ داﮋﻧ ) 1386 (
ﺪـﺷ هدﺮـﺑ هﺮﻬﺑ .
ا ﻦـﻳ دﺎـﻤﺘﻋا ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ
ﻣﻮــﻤﻋ ﻲ ﻤﻃا ﺪــﻌﺑ ﻪــﺳ ﺐــﻟﺎﻗ رد ار نﺎــﻨﻴ
) ﺞﻨــﭘ ﻮﮔ ﻪــﻳ ( رﺎﻜﺘــﺳرد و ﺖﻗاﺪــﺻ ، ي
) رﺎــﻬﭼ ﻮﮔ ﻪــﻳ ( و
رﻳ ﻚﺴ ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي ) ﻪﺳ ﻮﮔ ﻪﻳ ( ﻣ ﻲ ﺪﺠﻨﺳ . ﻐﺘﻣ مﺎﻤﺗ ﺎـﻫﺮﻴ ﺶﻫوﮋـﭘ ي رد
سﺎـﻴﻘﻣ ﺞﻨـﭘ ﺰﮔ ﻪـﻨﻳ ا ي ﻟ تﺮـﻜﻴ
ﺪﻧﺪﺷ هﺪﻴﺠﻨﺳ .
اﺮﺑ ي زا نﺎﻨﻴﻤﻃا اور
ﻲﻳ لاﺆﺳ ﺎﻫ اور ﻢﻫ ، ﻲﻳ اور ﻢﻫ و اﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳ
هزﺎﺳ
ﺪـﺷ ﺶﻳﺎـﻣزآ .
اﻮﺘﺤﻣ رﺎﺒﺘﻋا ي
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ هﺮﻬﺑ ﺎﺑ
زا يﺪﻨﻣ ﺮﻈﻧ
،ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ نادﺎﺘﺳا
هﺮﺒﺧ نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ و هﺎﮕﺸﻧاد و
لﺎﻤﻋا تﺎﺣﻼﺻا ﻪﺑ
ﺪﻴﺳر ﺪﻴﻳﺄﺗ .
اور ﻲﻳ ﻧ هزﺎﺳ ﺰﻴ ﺑ ﻪ يﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻚﻤﻛ رد
مﺮﻧ لرﺰـﻴﻟ راﺰﻓا
54 / 8 ﺪﺷ هﺪﻴﺠﻨﺳ .
نﺎﻳﺎﺷ ﺖﺳا ﺮﻛذ ﻪﻛ
ياﺮﺑ ﺪﻴﻳﺄﺗ هزاﺪﻧا لﺪﻣ ﮔ
ﻴ ﺮ ي ﻳﺎﺑ ،يﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ نﺎﻤﻫ ﺎﻳ ﺖـﺴﺨﻧ ﺪ
ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي و ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ شزاﺮﺑ نآ مود
ﺮﻳدﺎﻘﻣ
t-value
ـﻨﻌﻣ نآ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺐﻳاﺮﺿ ﺎ
راد
ﺪﻨﺷﺎﺑ . يﺎﻛ راﺪﻘﻣ ﺮﮔا
1ود ﻛ ﺖﺒﺴﻧ ،ﻢﻛ يﺎ
ود
ـﺟرد ﻪـﺑ ﺔ يدازآ
df) ( ﻚـﭼﻮﻛ زا ﺮـﺗ 3
RMSEA،
2
ﻚﭼﻮﻛ زا ﺮﺗ 1 / 0 ﺰﻴﻧ و
٣GFI AGFIو گرﺰﺑ4
زا ﺮﺗ 90 ﺪﺻرد ﻲﻣ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪـﻛ ﺖـﻓﺮﮔ ﻪـﺠﻴﺘﻧ ناﻮﺗ
دراد ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ رﺎﻴﺴﺑ شزاﺮﺑ لﺪﻣ .
ﺮﻳدﺎﻘﻣ زا ﺮﮔا ﺰﻴﻧt
96 / 1 گرﺰﺑ زا ﺎﻳ ﺮﺗ 96 / 1 - ﻚﭼﻮﻛ ،ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﺮـﺗ
نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺢﻄﺳ رد 95
ﺪﺻرد ﻨﻌﻣ ﺎ ﺪﻨﻫاﻮﺧ راد دﻮﺑ
.
ﺎﺘﻧ ﺞﻳ لﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻛ يﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ
ﻲـﻣ ترﻮـﺻ يرﺎﺘﺧﺎﺳ تﻻدﺎﻌﻣ يزﺎﺳ دﺮـﻴﮔ
ﺐﺳﺎﻨﻣ ،ﺰﻴﻧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ندﻮﺑ
ﺎﻫ ي ﻲﺣاﺮﻃ ﻲﻣ ﺪﻴﻳﺄﺗ ار هﺪﺷ ﺪﻨﻛ
. ﺪـﺟ لو يﺎـﻫ 2 ﺎـﺗ 6 ﻞـﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎـﺘﻧ
لﺪﻣ نﺎﻤﻫ ﺎﻳ يﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻠﻣﺎﻋ
هزاﺪﻧا
ﻲـﻣ نﺎـﺸﻧ ار يﺮﻴﮔ ﺪـﻨﻫد
. اﺮـﺑ ي ﺎﭘ ﺶﺠﻨـﺳ ﻲﻳﺎـﻳ
ﻐﺘﻣ يﺎـﻫﺮﻴ
ﺎﻔﻟآ زا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ي
هدﺎﻔﺘﺳا خﺎﺒﻧوﺮﻛ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
اﺮﺑ اﺪﺘﺑا ي ﭘﻴ ﺶ نﻮﻣزآ ﻲﺳ ﺔﻧﻮﻤﻧ و ﺪـﺷ ﻊﻳزﻮﺗ ﻲﻳﺎﺗ
،ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ زا ﺲﭘ ﺎﻔﻟآ
ي ﻐﺘﻣ مﺎﻤﺗ ﺎﻫﺮﻴ دﺰﻧ ﻚﻳ ﻪﺑ 7 / 0 ﻪﺑ
،ﺪﻣآ ﺖﺳد ﺪﺑ
ﻳ ﻦ ترﻮﺻ ﺎﻔﻟآ ﻪﻛ ي ﺖﻛرﺎـﺸﻣ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1. 2
2. Root Mean Square Error of Approximation 3. Goodness of Fit Index
4. Adjusted Goodness of Fit Index
ﻧﺪﻣ ﻲ 68 ﺎﻔﻟآ ،ﺪﺻرد ي
ﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲﺳﺎﻴ
66 ﺎﻔﻟآ ،ﺪﺻرد ي
ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﻼﻧآ ﻦﻳ 71 ،ﺪﺻرد
ﺎﻔﻟآ ي ﻓﺎﻔﺷ ﺖﻴ 88 آ و ﺪﺻرد يﺎﻔﻟ ﻣﻮﻤﻋ دﺎﻤﺘﻋا ﻲ
90 ﺪﺻرد دﻮﺑ .
لوﺪﺟ 2 . يﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ )
هزاﺪﻧا لﺪﻣ يﺮﻴﮔ
( ﻘﻣ سﺎﻴ ﺶﺠﻨﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻣ ﻲﻧﺪ
هرﺎﻤﺷ لاﺆﺳ ﺎﻫ ﺐﻳﺮﺿ
دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺐﻳﺮﺿ يرادﺎﻨﻌﻣ
1 ﻪﻧﺎﺒﻠﻃواد و ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ ﻦﻣ ﻟﺎﻌﻓ رد
ﻴ ﺖ ﺎﻫ ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ي ﻢﻨﻛ
. 65
/ 0 99
/ 10
2 ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ ﻦﻣ ﻪﻧﺎﺒﻠﻃواد و نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﺑ ﺎﻫ ﻲﻣ يرﺎﻜﻤﻫ ﻪﻳﺮﻴﺧ ي ﻢﻨﻛ
. 71
/ 0 80
/ 11
3 ﻲﻣ يرﺎﻜﻤﻫ يﺮﻬﺷ ﺰﺒﺳ يﺎﻀﻓ زا ﺖﻇﺎﻔﺣ رد ﻪﻧﺎﺒﻠﻃواد و ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ ﻦﻣ ﻢﻨﻛ
. 48
/ 0 30
/ 8
4 رد ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﻫ ي نﺎﻣزﺎﺳ ﻫد ﻲ ﺪﺷ ة ﻲﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺪﺟﺎﺴﻣ ﻢﻨﻛ
. 43
/ 0 36
/ 7
AGFI = 0 /99 GFI = 1/00
RMSEA = 0/000 df = 2
2=1 /90
،نارﺎﻜﻤﻫ و نﺎﻳرﻮﻨﻣ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ 1389
لوﺪﺟ 3 . يﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ )
هزاﺪﻧا لﺪﻣ يﺮﻴﮔ
( ﻘﻣ سﺎﻴ ﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺶﺠﻨﺳ ﻲﺳﺎﻴ
هرﺎﻤﺷ لاﺆﺳ ﺎﻫ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺐﻳﺮﺿ
يرادﺎﻨﻌﻣ ﺐﻳﺮﺿ
1 ﻦﻣ ﻲﻳﺎﻤﻴﭙﻫار رد لﺎﻌﻓ و ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺷ ﺎﻫ
ﻢﻨﻛ . 24
/ 0 75
/ 3
2 ﻪﻧﺎﺒﻠﻃواد و ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ ﻦﻣ تﺎﺑﺎﺨﺘﻧا رد
ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺷ ﻢﻨﻛ . 26
/ 0 91
/ 3
3 ﻲﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﺳﺎﻴﺳ دﺰﻣﺎﻧ ﻚﻳ ياﺮﺑ ﺎﻳ بﺰﺣ ﻚﻳ رد ﻦﻣ ﻢﻨﻛ
. 99
/ 0 60
/ 5
4 ﻦﻴﭙﻤﻛ ﻪﺑ ﻲﻟﺎﻣ ﻚﻤﻛ ياﺮﺑ ﻦﻣ ﻲﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
ﻢﻨﻛ . 49
/ 0 02
/ 5
AGFI = 1 /00 GFI = 1 /00
RMSEA = 0/000 df =0
2=0/00
ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ،نارﺎﻜﻤﻫ و نﺎﻳرﻮﻨﻣ زا
1389
لوﺪﺟ 4 . يﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ )
هزاﺪﻧا لﺪﻣ يﺮﻴﮔ
( ﻘﻣ ﻴ سﺎ ﺶﺠﻨﺳ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ ﻦﻳﻼﻧآ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ي
هرﺎﻤﺷ لاﺆﺳ ﺎﻫ ﺐﻳﺮﺿ
دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺐﻳﺮﺿ يرادﺎﻨﻌﻣ
1 ﻪﻜﺒﺷ و گﻼﺑو زا و ﻦﺘـﺷاﺬﮔ كاﺮﺘـﺷا ﻪـﺑ ياﺮﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ
ةرﺎـﺑرد ﺚـﺤﺑ ﻞﺋﺎـﺴﻣ
ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻢﻨﻛ
. 86
/ 0 93 / 15
2 ﻪﻛ يداﺮﻓا ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ياﺮﺑ ﻞﻴﻤﻳا زا ةرﺎﺑرد
و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺳ
ﻴ ـﺳﺎ ﻲ رﺎـﻛ ﻲـﻣ ،ﺪـﻨﻨﻛ
ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻢﻨﻛ . 60
/ 0 30 / 11
3 ياﺮﺑ ﺖﻧﺮﺘﻨﻳا زا ﻪﺑ
ﺖﺳد ندروآ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻋﻼﻃا ﻢﻨﻛ
. 46
/ 0 62 / 8
4 مﺮﻈﻧ ﻪﻧﺎـﺳر يور تﺎﺑﺎﺨﺘﻧا ةرﺎﺑرد ار ﺮـﻴﻈﻧ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا يﺎـﻫ
ـﻓ ﻴ ﺲ كﻮـﺑ كاﺮﺘـﺷا ﻪـﺑ
ﻲﻣ مراﺬﮔ . 57
/ 0 69 / 10
AGFI = 0/99 GFI = 1/00
RMSEA = 0/009 df = 2
2=2/07
) ،نارﺎﻜﻤﻫ و نراو زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ 2014
(
