ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﻤﺴﻗ هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻪﻣﺎﺧ رد نآ دﺮﺑرﺎﮐ و ناﺮﻔﻋز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻮﭘﺮﻔﻌﺟ شﻮﻧرد
1ر ﯽﻤﺷﺎﻫ ﺮﻗﺎﺑﺪﻤﺤﻣ ﺪﯿﺳ ،*
،2
يﺪﺋﺎﻗ ﻢﻈﻋا
3
1 - و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ
ﺎﺴﻓ ﺪﺣاو ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ ،
ناﺮﯾا ،ﺎﺴﻓ ،ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد
2 - ناﺮﯾا ،ﺎﺴﻓ ،ﺎﺴﻓ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎﯿﺸﻧاد
3 - ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﺶﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ
ﺎﺴﻓ ﺪﺣاو ، ناﺮﯾا ،ﺎﺴﻓ ،ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد
ﻪﻟﺎﻘﻣ تﺎﻋﻼﻃا هﺪﯿﮑﭼ
ﻪﻟﺎﻘﻣ يﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ :
ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ :
10 / 10 / 98
شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ :
24 / 12 / 98
يﺪﯿﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ :
ﯽﺘﻧآ
،ناﺪﯿﺴﮐا
،ناﺮﻔﻋز ،ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا هرﺎﺼﻋ
ﻪﻣﺎﺧ .
DOI: 10.52547/fsct.18.04.23
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ
:
ﯽﺘﻧآ ناﺪﯿﺴﮐا ﻦﻏور نﺪﺷ ﺪﯿﺴﮐا زا ﺮﺛﻮﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﺗﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺎﻫ ﯽﺑﺮﭼ و ﺎﻫ
دﺮﮐ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﺎﻫ ﺚـﻋﺎﺑ و ه
نآ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﺮﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻣ ﺎﻫ
ﺪﻧﻮﺷ . نﺎﻃﺮﺳ و ﺖﯿﻤﺳ لﺎﻤﺘﺣا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻣا ﯽﺘﻧآ ﯽﯾاز
ناﺪﯿﺴﮐا ،يﺰﺘﻨﺳ يﺎﻫ
ﯽﺘﻧآ دﺮﺑرﺎﮐ ﻪﺑ يدﺎﯾز ﻪﺟﻮﺗ هزوﺮﻣا ناﺪﯿﺴﮐا
ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﺖﻌﻨﺻ رد ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ .
ﻦﯾا مﺎﺠﻧا زا فﺪﻫ
ﺘﻧآ تاﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ و ﻞﮐ لﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﯽ
ﯽﻧاﺪﯿﺴـﮐا ﺎﺼﻋ
هر ﺎﺧ ﺖﻤﺴـﻗ م ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ
و ناﺮﻔﻋز ﺎﮐ
ر ﺮﺑ د ﺎﺼﻋ دﻮﺑ ﻪﻣﺎﺧ رد ﯽﺑﺎﺨﺘﻧا هر .
ﺮﺑ ا ﻦﯾ ا ﺎﺳ دازآ لﺎـﮑﯾدار رﺎـﻬﻣ ﺖـﯿﻓﺮﻇ ،ﻞـﮐ لﻮﻨﻓ ﺮﯾدﺎﻘﻣ س
) (DPPH ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻓﺮﻇ و
ﻦﻫآ يﺎﯿﺣا سﺎﺳا ﺮﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا )
(FRAP ﺎﺼﻋ ناﺮﻔﻋز زا ﺖﻤﺴﻗ ﺶﺷ ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا هر
) ﻢﭼﺮﭘ و زﺎﯿﭘ ،ﻪﻗﺎﺳ ،گﺮﺒﻠﮔ ،ﻪﺸﯾر ،ﻪﻟﻼﮐ (
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ .
ﻢـﻫ هرﺎﺼـﻋ ،ﻦﯿـﻨﭼ ﻦﯾﺮﺘﺸـﯿﺑ ﻪـﮐ يا
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﺻﺎﺧ
ا و هﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ،داد نﺎﺸﻧ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﺮﺛ
ﯽﺘﻧآ تا رد نآ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﺢﻄﺳ ﻪﺳ
ﺖـﻈﻠﻏ 25 /0 ، 5 /0 و
75 /0 ) % (w/v ﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﻣﺎﺧ يور ﺮﺑ .
ﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺖﻤﺴﻗ هرﺎﺼﻋ ﻦﯿﺑ زا داد ن ،ناﺮﻔﻋز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺎﺼﻋ هر
ﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ياراد گﺮﺒﻠﮔ ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ راﺪﻘﻣ ﻦ
) 74mg/g ( ﯽﻣ ﺪـﺷﺎﺑ . ﻪـﺘﻓﺎﯾ يﺎـﻫ نﻮـﻣزآ ود ﺮـﻫ DPPH
و
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻓﺮﻇ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ياراد گﺮﺒﻠﮔ هرﺎﺼﻋ ﻪﮐ ﺪﻧاد نﺎﺸﻧ ﺰﯿﻧ FRAP ﺖﻤﺴﻗ ﺮﮕﯾد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﻣ ﺎﻫ -
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﺘﻧآ ﺮﺛا ﻪﻣﺎﺧ رد گﺮﺒﻠﮔ هرﺎﺼﻋ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ. ﺧ رد ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ دﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﯾاﺰﻓا نآ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻪﻣﺎ
ﺎﻤﯿﺗ ر ﺪﺷ ه ﺎﺑ 75 /0 % ،هرﺎﺼﻋ ﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ وا ت
ﻪﯿﻟ و ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ ﯽـﻨﻌﻣ رﻮـﻃ ﻪـﺑ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ود زا ﺮـﺘﻤﮐ يراد
دﻮﺑ ﺮﮕﯾد ﺖﻈﻠﻏ .
ﻢﻫ ﻪﻣﺎﺧ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯿﻨﭼ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ يﺎﻫ
5 /0 ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﺻرد
ﺪﺷ ﯽﻫدزﺎﯿﺘﻣا ﯽﺴﺣ بﺎﯾزرا داﺮﻓا ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ .
ﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ،هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪ
گﺮﺒﻠﮔ هرﺎﺼﻋ
ﯽﻣ ناﺮﻔﻋز زا و دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﺪﻨﯾاﺮﻓ زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﺖﻬﺟ رد ﺪﻨﻤﺷزرا ﯽﻫﺎﯿﮔ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﯽﺘﻧآ ﻊﺒﻨﻣ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نآ دﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻣﺎﺧ رد ﯽﻌﯿﺒﻃ ناﺪﯿﺴﮐا
.
ﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ
ﯾ اﺬﻏ ﻊ ﯽﯾ ا ﯾ ناﺮ
www.fsct.modares.ac.ir:ﻪﻠﺠﻣ ﺖﯾﺎﺳ
ﻤﻠﻋ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﯽ
ﺸﻫوﮋﭘ_ ﯽ
1 ﻪﻣﺪﻘﻣ -
و هدﻮﺑ ﯽﺑﺮﭼ زا ﯽﻨﻏ ًﺎﺘﺒﺴﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺮﯿﺷ هدروآﺮﻓ ﯽﻋﻮﻧ ﻪﻣﺎﺧ ﻪﻣﺎﺧ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ ﯽﻣ اﺪﺟ ﺮﯿﺷ زا ﯽﻧز
دﻮﺷ . ﯽﻋﻮـﻧ هدروآﺮﻓ ﻦﯾا
و ﻪﺘـﺳﻮﯿﭘ زﺎـﻓ ،بآ نآ رد ﻪـﮐ ﺖـﺳا بآ رد ﻦـﻏور نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻓ ﯽﺑﺮﭼ ﺖﺳا هﺪﻨﮐاﺮﭘ زﺎ 1،2]
.[ ،ﻻﺎﺑ ﯽﺑﺮﭼ ﺪﺻرد ﺐﺒﺳ ﻪﺑ ﻪﻣﺎﺧ
ﯽﻣ يراﺪﻬﮕﻧ لﻮﻃ رد ،رﻮـﻧ ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛا رد ﺪﻧاﻮﺗ
دﻮﺷ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا رﺎﭼد اﻮﻫ و ﺎﻣد .
ﻪﺑ ﯽﺑﺮﭼ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا
ناﻮـﻨﻋ
ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﯽﻨﺒﻟ تﻻﻮﺼﺤﻣ يراﺪﻬﮕﻧ رد ﯽﻠﺻا ﻪﻠﺌﺴﻣ
ﺖـﺳا هﺪـﺷ .
،ﺪـﺑ ﻢـﻌﻃ دﺎـﺠﯾا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا تاﺮﯿﯿﻐﺗ شزرا ﺶﻫﺎـﮐ
ﻪﯾﺬﻐﺗ نﺎﻃﺮﺳ و ﯽﻤﺳ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﺘﺣ و يا ﯽﻣ از
دﻮـﺷ 3] .[
هﮋﯾو ﺖﯿﻤﻫا زا ﻪﻣﺎﺧ يراﺪﯾﺎﭘ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ يا
. ﯽﺘﻧآ -
ناﺪﯿﺴﮐا ﯽﻣ يﺰﺘﻨﺳ يﺎﻫ زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ياﺮﺑ يﺮﺛﻮﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﺪﻧﻮﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫﺪﯿﭙﯿﻟ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا .
ﯽﺘﻧآ زا هزوﺮﻣا ناﺪﯿﺴـﮐا
يﺎـﻫ
ﺗﻮﺑ نﻮﭽﻤﻫ يﺰﺘﻨﺳ لوﺰﯿﻧآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻞﯿ
ﯽﺴـﮐورﺪﯿﻫ ﻞـﯿﺗﻮﺑ ،1
ﻦﺋﻮﻟﻮﺗ ﺗ ،2
تﺮ نﻮﻨﯿﮐ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻞﯿﺗﻮﺑ ﻪـﺑ تﻻﺎﮔ يﺎﻫﺮﺘﺳا و 3
ﯽــﻣ هدﺎﻔﺘــﺳا رﻮــﻈﻨﻣ ﻦﯿــﻤﻫ دﻮــﺷ
. ﻪــﮑﻨﯾا ﻪــﺑ ﻪــﺟﻮﺗ ﺎــﺑ ﺎــﻣا
ﯽﺘﻧآ ناﺪﯿﺴﮐا ﺶﻬﺟ ﺮﺛا نﻮﭽﻤﻫ ﯽﺑﻮﻠﻄﻣﺎﻧ تاﺮﺛا يﺰﺘﻨﺳ يﺎﻫ ﯽﯾاز
فﺬﺣ لﺎﺣ رد ﺞﯾرﺪﺗ ﻪﺑ ،ﺪﻧراد نﺎﺴﻧا نﺪﺑ رد نﺎﻃﺮﺳ و زا نﺪﺷ
ﯽﺘﻧآ ﺖﺴﯿﻟ ناﺪﯿﺴﮐا
ﻓﺮﺼﻣ يﺎﻫ ﯽ
ﯽﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ . تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ فﺮﺼـﻣ ﺎﺑ
ﯽﺘﻧآ هﻮﯿﻣ رد دﻮﺟﻮﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا يﺰﺒﺳ و ﺎﻫ
لوﺮﻓﻮﮐﻮﺗ ﺎﻔﻟآ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺎﻫ
) ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو (E ﮏﯿﺑرﻮﮑـﺳآ ﺪﯿـﺳا و ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ، )
ﻦﯿﻣﺎـﺘﯾو (C
رد
ﯽـﻣ ﯽﯾاﺬﻏ ﻢﯾژر ﺐﯿـﺳآ ﻦـﯾا زا ناﻮـﺗ
دﺮـﮐ يﺮﯿﮔﻮـﻠﺟ ﺎـﻫ 4]
.[
ﻪﮐ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ رﺎﺼﻋ
ه ﺎﻫ
، ﺲﻧﺎﺳا و ﯽﻫﺎـﯿﮔ يﺎـﻫ
ﻞﯿﮑﺸﺗ ياﺰﺟا ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ تاﺮﺛا ياراد ﺎﻬﻧآ هﺪﻨﻫد
ﯽﺘﻧآ هﺪﺷ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺪﻨﺘﺴﻫ 5] .[ ﯽﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﯽﺘﻧآ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ناﺪﯿﺴﮐا رد يرﺎﯿﺴﺑ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ و ﯽﺳرﺮﺑ زا ﺲﭘ ﻪﮐ ﺪﻧراد دﻮﺟو ﺖﻌﯿﺒﻃ ﻪـﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
راﺮـﻗ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ ﯽﯾاﺬـﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ رد ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ناﻮﻨﻋ ﺪﻧﺮﯿﮔ . ﯽـﻤﻠﻋ مﺎﻧ ﺎﺑ ناﺮﻔﻋز Crocus sativus
ﯽﻫﺎـﯿﮔ ، ﺪـﻨﭼ
ﻪﻟﺎﺳ نﺎﯿﻘﺒﻧز هداﻮﻧﺎﺧ زا )
Iridaceae (،
ﺮـﺑ ﻞﻤﺘﺸـﻣ ﯽﻠﮔ مﺎﺟ ﺎﺑ
ﺶﻔﻨﺑ يﺎﻫ ﮓﻧر ﻪﺑ گﺮﺒﺳﺎﮐ ﻪﺳ و گﺮﺒﻠﮔ ﻪﺳ ﺎﯾ
ﻦـﺷور ﺶﻔﻨﺑ
هدﻮــﺑ ﯽﻧاﻮــﻏرا ﻪــﺑ ﻞــﯾﺎﻣ ﻪــﮐ
ﻪــﻟﻼﮐ و درز ﻢﭼﺮــﭘ ﻪــﺳ ياراد
ﻪﺳ ﻪﺧﺎﺷ ﺰﻣﺮﻗ ﮓﻧر ﻪﺑ يا ﺮﭘ
ﮓﻧر ﺖﺳا . ﺎﯿﮔ ﺮﯿﺜﮑﺗ و ﺖﻋارز نﺎﻫ
ﻪـﺑ ناﺮﻔﻋز ﯽـﻣ ترﻮـﺻ نآ زﺎـﯿﭘ ﻪﻠﯿـﺳو
دﺮـﯿﮔ . ،ناﺮـﻔﻋز زﺎـﯿﭘ
ﻪﺑ ،ﮓﻧرﺪﯿﻔﺳ
ﻒـﯾﺮﻇ فﺎـﯿﻟا زا ﯽﺸـﺷﻮﭘ ﺎﺑ ودﺮﮔ ﺎﯾ قﺪﻨﻓ هزاﺪﻧا
هﻮﻬﻗ ﯽﮐﺎﺧ يا ﺖﺳا ﮓﻧر 6]
.[ ناﺮﻔﻋز هﺎﯿﮔ ﻻواﺪﺘﻣ
هدﺎﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
1. Butylated hydroxyanisole 2. Butylated hydroxytoluene 3. tert-Butylhydroquinone
ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ يﺰﯿﻣآ ﮓﻧر و ﯽﻧدوﺰﻓا دﺮﯿﮔ ﯽﻣ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
.
ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﺘﯿﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ًاﺮﯿﺧا ﺶﺨﺑ رد دﻮﺟﻮﻣ
،هﺎـﯿﮔ ﻦﯾا ﻞﮔ يﺎﻫ
ﯽﯾاﺬـﻏ ﻊﯾﺎﻨـﺻ و ﺖﻣﻼـﺳ ﺶـﺨﺑ رد دﺮﺑرﺎﮐ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ ﺮﻃﺎﺧ ﻪﺑ
،
ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ ﯽﻤﻠﻋ ي
. ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
ﯽـــﺘﻧآ ﺖـــﯿﻟﺎﻌﻓ و ﻂـــﺳﻮﺗ ناﺮـــﻔﻋز هرﺎﺼـــﻋ ﯽﻟﺎـــﮑﯾدار
Assimopoulou نارﺎــﮑﻤﻫ و
) 2005 ( راﺮــﻗ ﯽــﺳرﺮﺑ درﻮــﻣ ،
ﺘﻓﺮﮔ ﺖـﺳا ﻪ ناﺮـﻔﻋز ﺪـﻧدﺮﮐ هﺪﻫﺎﺸـﻣ و ﯽـﻣ
ﻪـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ ناﻮـﻨﻋ
ﯽﺘﻧآ ﯽﻧﺪﯿﺷﻮﻧ و ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ يﺎﻫاﺬﻏ رد ناﺪﯿﺴﮐا دﻮـﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫ
7] .[ ﻪﮐ ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد نارﺎﮑﻤﻫ و Goli
) 2012 ( هرﺎﺼﻋ درﻮﻣ رد ،
ﺪﻧداد مﺎﺠﻧا ناﺮﻔﻋز گﺮﺒﻠﮔ
، ﻪﺑ گﺮﺒﻠﮔ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾرد
ﻢﻬﻣ ناﻮﻨﻋ ﻦﯾﺮﺗ
ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ،ناﺮﻔﻋز ﯽﺒﻧﺎﺟ لﻮﺼﺤﻣ
ﺎـﺑ ﯽﻟﻮـﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﻬﺟﻮﺗ
ﺘﻧآ ترﺪﻗ ﯽ دراد ﻻﺎﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا 8]
. [ Tajic نارﺎﮑﻤﻫ و )
2017 (،
دﻮﺟﻮﻣ ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺖﻤﺴﻗ ﯽﻟﻮﻧﺎﺘﻣ هرﺎﺼﻋ رد
يﺎﻫ
ﻪﺑ و ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ زﺎﯿﭘ و گﺮﺒﻠﮔ ،ﻪﻟﻼﮐ ،گﺮﺑ ﻞﻣﺎﺷ ناﺮﻔﻋز ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺖــﯿﻟﺎﻌﻓ و تﺎــﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦــﯾا ناﺰــﯿﻣ ﻪــﮐ ﺪﻧﺪﯿــﺳر ﻪــﺠﯿﺘﻧ ﻦــﯾا
ﯽﺘﻧآ نآ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﻔﺘﻣ ماﺪﻧا ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﺎﻫ
ﻪﻟﻼﮐ و گﺮﺒﻠﮔ و هدﻮﺑ توﺎ
ماﺪﻧا ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار شراﺰﮔ ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يﻮﺘﺤﻣ يﺎﻫ
ﺪــﻧدﺮﮐ 9] .[ ﯽﺗﺎــﻘﯿﻘﺤﺗ نﻮــﻨﮐ ﺎــﺗ ﻪــﭼ ﺮــﮔا صاﻮــﺧ يور ﺮــﺑ
ﯽﺘﻧآ ﻒـﻠﺘﺨﻣ ماﺪـﻧا ﻪﺳ ﺎﯾ ود ﻦﯿﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺎﯾ و ناﺮﻔﻋز ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻂﯾاﺮﺷ رد ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﺎـﻣا ﺖـﺳا هﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا 4
درﻮـﻣ رد ﺮـﺛا
ﯽﺘﻧآ ﺴﮐا ﺖﻤﺴـﻗ ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿ و ناﺮـﻔﻋز ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ
رد نآ ﯽﺳرﺮﺑ لﺪﻣ
ﯽﯾاﺬﻏ ﺖﺳا هﺪﺸﻧ شراﺰﮔ .
ﻦﯾا زا فﺪـﻫ ور
،ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ زا ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ
ﯽﺘﻧآ تاﺮﺛا
هرﺎﺼـﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽـﻠﮑﻟا
ﺖﻤﺴﻗ ناﺮﻔﻋز هﺎﯿﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ )
،ﻢﭼﺮﭘ ،ﻪﻗﺎﺳ ،گﺮﺒﻠﮔ ،ﻪﻟﻼﮐ
زﺎﯿﭘ و ﻪﺸﯾر (
هدﻮﺑ هرﺎﺼﻋ ﻦﯿﺑ زا و ا هرﺎﺼـﻋ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ،ﺎﻫ
ظﺎـﺤﻟ ز
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﺻﻮﺼﺧ درﻮﻣ ﻪﻣﺎﺧ رد و بﺎﺨﺘﻧا ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﺑﺎﯾزرا راﺮﻗ
ﺖﻓﺮﮔ .
2 - شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
2 - 1 - داﻮﻣ
ﻪﻋرﺰﻣ زا ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ناﺮﻔﻋز هﺎﯿﮔ رد ﻊﻗاو يا
زا ﺲــﭘ و يروآ ﻊــﻤﺟ ﺪﻬﺸــﻣ ﮏــﯾدﺰﻧ يﺎﻫﺎﺘــﺳور زا ﯽــﮑﯾ ﺖﻤﺴﻗ يزﺎﺳاﺪﺟ بﺎـﺘﻓآ رﻮـﻧ زا رود ﻪﺑ ﻪﯾﺎﺳ رد ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﮏﺸﺧ ﺪﯾدﺮﮔ . ﺳﺎﭘ ﻪﻣﺎﺧ هﺰﯾرﻮﺘ ) 36 % ﯽـﺑﺮﭼ ( هﺎـﮕﭘ ﺖﮐﺮـﺷ زا
4. In-vitro
ﻖـﯿﻘﺤﺗ ﻦـﯾا رد هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ داﻮﻣ ﯽﻣﺎﻤﺗ و سرﺎﻓ زا
ﺪﻧﺪﺷ يراﺪﯾﺮﺧ نﺎﻤﻟآ كﺮﻣ ﺖﮐﺮﺷ .
2 - 2 - ﺖﻤﺴــﻗ ﯽــﻠﮑﻟا هرﺎﺼــﻋ جاﺮﺨﺘـﺳا يﺎــﻫ
ناﺮﻔﻋز ﻒﻠﺘﺨﻣ
،ﯽـﻠﮑﻟا هرﺎﺼـﻋ ﻪﯿﻬﺗ ﺖﻬﺟ 40
ﺖﻤﺴـﻗ زا مﺮـﮔ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ
ناﺮﻔﻋز )
1ﻪﻟﻼﮐ گﺮﺒﻠﮔ ، ﻪﻗﺎﺳ ،2
،3 4ﻢﭼﺮﭘ ﻪﺸﯾر ، زﺎﯿﭘ و 5
(6
ﻂﺳﻮﺗ
ﯽﮕﻧﺎﺧ بﺎﯿﺳآ ﺎﺑ و نزو لﺎﺘﯿﺠﯾد يوزاﺮﺗ )
نﺎـﻤﻟآ ،شﻮﺑ (
ردﻮـﭘ
ﺪﻧﺪﺷ . ﺲﭙﺳ 400 ﯽﻠﯿﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ و ﻪﻓﺎﺿا ﺎﻫردﻮﭘ ﻪﺑ لﻮﻧﺎﺗا ﺮﺘﯿﻟ
تﺪﻣ ﻪﺑ ﺮﮑﯿﺷ زا 24
مﺎـﺠﻧا يﺮﯿﮔ هرﺎﺼﻋ قﺎﺗا يﺎﻣد رد ﺖﻋﺎﺳ
ﺪﺷ . ژﻮﯿﻔﯾﺮﺘﻧﺎـﺳ ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ،نﻮﯿﺴﻧﺎﭙﺳﻮﺳ تﺎﺑﻮﺳر فﺬﺣ ﺖﻬﺟ
) لﺪﻣ 5810 ﻟآ ، نﺎﻤ ( بﻮﺳر ﯽﻓﺎﺻ ﺬﻏﺎﮐ ﺎﺑ و مﺎﺠﻧا يراﺬﮔ 45
/0
ﺪـﺷ هداد لﺎـﻘﺘﻧا ﺮﺸـﺑ نورد ﻪﺑ ﯽﯾﻻﺎﺑ زﺎﻓ و فﺎﺻ نوﺮﮑﯿﻣ .
ﻪـﺑ
هرﺎﺼﻋ زا لﻼﺣ ﻞﻣﺎﮐ فﺬﺣ رﻮﻈﻨﻣ هﺎﮕﺘﺳد زا ،هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ يﺎﻫ
راود هﺪﻨﻨﮐ ﺮﯿﺨﺒﺗ )
لﺪﻣ R-1005 ﺖﮐﺮﺷ ،
LabTech ﺎﯿﻟﺎﺘﯾا ،
(
يﺎﻣد رد C 40° هرﺎﺼﻋ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺺﻟﺎـﺧ يﺎـﻫ
ﺑﻪ ﺖﺳد يﺎﻣد رد هﺪﻣآ C
18° - يﺪـﻌﺑ ﻞـﺣاﺮﻣ رد هدﺎﻔﺘﺳا ياﺮﺑ
ﺶﯾﺎﻣزآ ﺪﻧﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ .
2 - 3 - هزاﺪﻧا هرﺎﺼـﻋ ﻞﮐ لﻮﻨﻓ ناﺰﯿﻣ يﺮﯿﮔ يﺎـﻫ
مﺎﺧ (TPC
7)
هرﺎﺼــﻋ رد دﻮــﺟﻮﻣ ﯽﻟﻮــﻨﻓ تﺎــﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰــﯿﻣ شور ﻪــﺑ ﺎــﻫ
ﻦﯿﻟﻮﻓ - ﻮﺘﻟﺎﮐﻮﯿﺳ هزاﺪﻧا 8
ﺪﺷ يﺮﯿﮔ . ﺮـﺑ ﯽﺠﻨـﺳ ﮓـﻧر شور ﻦﯾا
ﺴﻓ ﺲﮑﻠﭙﻤﮐ ﺎﯿﺣا سﺎﺳا ﻂـﺳﻮﺗ ﯽﯾﺎﯿﻠﻗ ﻂﯾاﺮﺷ رد تﺎﺘﺴﮕﻨﺗ ﻮﻔ
ﯽﺑآ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻪﺑ ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
ﺖﺳا ﮓﻧر .
شور ﻦﯾا ﻖﺒﻃ ﺮﺑ
ﻪﺑ ،ﻪﺻﻼﺧ رﻮﻃ 400
هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ هرﺎﺼﻋ زا ﺮﺘﯿﻟ وﺮﮑﯿﻣ 200
وﺮﮑﯿﻣ
ﻦﯿﻟﻮﻓ فﺮﻌﻣ زا ﺮﺘﯿﻟ -
هاﺮـﻤﻫ ﻪـﺑ ﺮـﻄﻘﻣ بآ ﺎـﺑ ﻮﺘﻟﺎﮐﻮﯿـﺳ 1600
تﺪﻣ ﻪﺑ و ﺪﻧﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﺑﺮﮐ ﺮﺘﯿﻟوﺮﮑﯿﻣ 15
ﻢـﻫ ﻪﯿﻧﺎﺛ
ﻌﺑ ،هدز زا ﺪ 30 يﺎﻣد رد يراﺪﻬﮕﻧ ﻪﻘﯿﻗد C
40° ) ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺖﻬﺟ
ﮓﻧر ( لﻮـﻃ رد ﺮﺘﻣﻮﺗﻮﻓوﺮﺘﮑﭙـﺳا ﻂﺳﻮﺗ نآ يرﻮﻧ بﺬﺟ ،
جﻮـﻣ
765 ﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد مﺎﺗ لﻮﻨﻓ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺎﺑ هرﺎﺼﻋ يﺎﻫ
ﯽﻠﯿﻣ ﺐﺴﺣﺮﺑ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯽﻨﺤﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا رد ﮏـﯿﻟﺎﮔ ﺪﯿـﺳا مﺮﮔ
ﺪﯾدﺮﮔ نﺎﯿﺑ هرﺎﺼﻋ مﺮﮔ 10]
.[
1. Stigma 2. Petal 3. Stem 4. Stamen 5. Style 6. Corm
7. Total Phenolic Compounds 8. Folinciocalteu
2 - 4 - هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ دازآ لﺎـﮑﯾدار رﺎـﻬﻣ ﺖﯿﻓﺮﻇ
هرﺎﺼﻋ مﺎﺧ يﺎﻫ )
9
DPPH (
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ نﻮﻣزآ ﻦﯾا رد زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ مﺎـﺧ هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
شور ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ نارﺎﮑﻤﻫ و Choi
. ﺖﻬﺟ ﻦﯾﺪﺑ ﺖـﻗر
يﺎـﻫ
هرﺎﺼﻋ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺎﻫ
) 15 ، 45 ، 65 ، 85 ، 105 ، 125 ، 185 مﺮﮔوﺮﮑﯿﻣ
ﺮﺘﯿﻟﺮﺑ ( لﻼﺣ رد ﺪـﺷ هدﺎـﻣآ ﯽﻠﮑﻟا .
ﯽـﻠﯿﻣ ﮏـﯾ
ﺮـﺘﯿﻟ زا لﻮـﻠﺤﻣ
ﯽﻠﯿﻣ ﻪﺳ ﻪﺑ DPPH
ﻪﻠـﺻﺎﺣ طﻮـﻠﺨﻣ و هدوﺰـﻓا هرﺎﺼﻋ زا ﺮﺘﯿﻟ
ﻪﺑ ﺪﺷ هدز ﻢﻫ تﺪﺷ .
ﻪﻟﻮﻟ تﺪـﻣ ﻪـﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ 30
رد ﻪـﻘﯿﻗد
لﻮـﻃ رد بﺬـﺟ ﺲﭙـﺳ و ﻪـﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﮏﯾرﺎﺗ ﻞﺤﻣ
جﻮـﻣ 517
ﺪﺷ ﺪﻧاﻮﺧ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ .
لﺎـﮑﯾدار رﺎـﻬﻣ ﺪـﺻرد ﺖﯾﺎﻬﻧرد ﻂـﺳﻮﺗ ﺎـﻫ
ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﯾز لﻮﻣﺮﻓ ﺪﺷ
11] .[ %I
:Ac لﺮﺘﻨﮐ بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ؛
:As ﻪـﻧﻮﻤﻧ بﺬـﺟ ناﺰـﯿﻣ ؛
:I ماد ﻪـﺑ
لﺎﮑﯾدار ﻦﺘﺧاﺪﻧا دازآ يﺎﻫ
2 - 5 - هزاﺪــﻧا ﯽــﺘﻧآ ﺖــﯿﻓﺮﻇ يﺮــﯿﮔ ﯽﻧاﺪﯿﺴــﮐا
هرﺎﺼــﻋ ﻦــﻫآ يﺎــﯿﺣا سﺎــﺳا ﺮــﺑ مﺎــﺧ يﺎــﻫ
)
10
FRAP (
هزاﺪﻧا ياﺮﺑ
ﯽﺘﻧآ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ يﺮﯿﮔ
هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا زا ﯽﻟﻮﻧﺎـﺗا يﺎـﻫ
شور Benzie و Strain ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
رﻮـﻈﻨﻣ ﻦﯿـﻤﻫ ﻪﺑ اﺪـﺘﺑا
لﻮــﻠﺤﻣ ﺪــﺷ ﻪــﯿﻬﺗ FRAP
. رﺎــﮐ لﻮــﻠﺤﻣ ﻪــﯿﻬﺗ زا ﺲــﭘ
، 900
ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﺎﺑ FRAP 90 ﯽﻠﯿﻣ يﺎـﻣد ﻪـﺑ و طﻮﻠﺨﻣ ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺮﺘﯿﻟ
C 37° لﻮــﻃ رد نآ بﺬــﺟ و هﺪﯿﻧﺎــﺳر
جﻮــﻣ 593 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎــﻧ
هزاﺪﻧا ﻪﻣادا رد ،ﺪﯾدﺮﮔ يﺮﯿﮔ 30
ﯽﻠﯿﻣ هرﺎﺼﻋ لﻮﻠﺤﻣ زا ﺮﺘﯿﻟ يﺎـﻫ
درﻮﻣ ﺮﻈﻧ ) 100 ﯽﻠﯿﻣ رد مﺮﮔ 10 ﯽﻠﯿﻣ ﺰـﮕﻫ ﺮﺘﯿﻟ نا ( لﻮـﻠﺤﻣ ﻪـﺑ
ددﺮﮔ زﺎﻏآ ﺶﻨﮐاو ﺎﺗ ﻪﻓﺎﺿا قﻮﻓ .
لﻮﻃ رد بﺬﺟ تاﺮﯿﯿﻐﺗ
جﻮـﻣ
593 يﺎﻣد رد ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ 37°C
تﺪﻣ ﻪﺑ 4 هزاﺪﻧا ﻪﻘﯿﻗد ﺪـﺷ يﺮﯿﮔ
12] .[
2 - 6 - ﯽﺑﺎﺨﺘﻧا هرﺎﺼﻋ ﺎﺑ ﻪﻣﺎﺧ ندﺮﮐ رﺎﻤﯿﺗ
هرﺎﺼﻋ ﯽﺑﺎﯾزرا زا ﺪﻌﺑ هرﺎﺼﻋ ،ﺎﻫ
ﺖﯿﺻﺎﺧ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ يا ﯽـﺘﻧآ
-
ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﺼـﻋ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺖﺷاد ﻪـﻣﺎﺧ ﻪـﺑ و بﺎـﺨﺘﻧا هرﺎ
ﺖﻬﺟ هﺰﯾرﻮﺘﺳﺎﭘ ﯽﺳرﺮﺑ
ﯽﺘﻧآ صاﻮﺧ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
) ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻂﯿﺤﻣ رد
ﯽﯾاﺬﻏ ( ﺪﺷ هدوﺰﻓا .
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﯽﺑﺎﺨﺘﻧا هرﺎﺼﻋ ،رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾﺪﺑ يﺎـﻫ
25 /0 ، 5/
0 و 75 /0 ﻪﻣﺎﺧ ﺎﺑ و هدوﺰﻓا هﺰﯾرﻮﺘﺳﺎﭘ ﻪﻣﺎﺧ ﻪﺑ ﺪﺻرد
ﺪﻫﺎﺷ ) هرﺎﺼﻋ ﺪﻗﺎﻓ (
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ درﻮﻣ .
يراﺪـﻬﮕﻧ يﺎﻣد
9. 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl 10. Ferric reducing-antioxidant power
ﺎﻫ ﻪﻣﺎﺧ 4°C ﺑ يﺎـﻫ هزﺎﺑ رد ﻪﺘﻔﻫ رﺎﻬﭼ لﻮﻃ رد ﯽﺳرﺮﺑ و دﻮ
ﯽﻧﺎﻣز 0 ، 7 ، 14 ، 21 و 28 ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ رﺎﻤﯿﺗ زا ﺲﭘ زور .
2 - 7 - ﻪﻣﺎﺧ زا ﻦﻏور جاﺮﺨﺘﺳا هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ يﺎﻫ
ﯽﺘﻧآ تاﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد گﺮـﺒﻠﮔ هرﺎﺼـﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴـﮐا
ﻦﻏور ،ﻪﻣﺎﺧ
ﺪـﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﻣﺎﺧ زا يﺮﯿﮔ .
تﺪـﻣ ﯽـﻃ رد
نﺎـﻣز 4
ﻪﺘﻔﻫ ﯿﺗ ﻪﻣﺎﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ، ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤ
يﺎﻫ ) 0 ، 25 /0 ، 5/
0 و
75 /0
% ، ﺮﻫ (w/v ﻪﺘﻔﻫ ﺖـﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﻦﻏور جاﺮﺨﺘﺳا .
ﻦـﯾا رد
شور 100 ﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﺪﺻرد ﺎﺑ ﻪﻣﺎﺧ زا مﺮﮔ 400
ﯽﺳ ﯽـﺳ
تﺪﻣ ﻪﺑ و ﻪﺘﺴﺑ ار نآ برد ،ﻪﺘﺨﯾر ﺮﺸﺑ نورد لﻮﻧﺎﺗا 5
ﺖﻋﺎـﺳ
ﺪﺷ هداد راﺮﻗ دﻮﻫ ﺮﯾز و هدﺮﮐ ﮏﯿﺷ .
تﺪﻣ ﺖﺷﺬﮔ زا ﺪﻌﺑ نﺎـﻣز
24 ﻮﺳ ﺖﻋﺎﺳ ﻪﺑ نﻮﺴﻧﺎﭙﺳ
ود ترﻮﺻ رﻮـﺒﻋ ﺎـﺑ ﻪـﮐ ﺪـﺷ يزﺎﻓ
ﺪﯾدﺮﮔ يزﺎﺳاﺪﺟ ﻦﻏور ﯽﻓﺎﺻ زا نداد .
ﻪﺑ ندﺮـﮐ جرﺎﺧ رﻮﻈﻨﻣ
يﺎـﻣد رد نوآ نورد ﻪﺘﻔﻫ ﮏﯾ تﺪﻣ ﻪﺑ ﻦﻏور زا لﻼﺣ C
45°
د ﻦــﻏور ﺲﭙــﺳ ،ﺪــﺷ هداد راﺮــﻗ ﺦــﯾ ر
يﺎــﻣد رد نز C
18° -
ﺪﯾدﺮﮔ يراﺪﻬﮕﻧ .
2 - 8 - ﻪﻣﺎﺧ ﻦﻏور ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪﻋ ﻦﯿﯿﻌﺗ (PV
1)
ﻋ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪ
،ﻪـﻣﺎﺧ ﻦـﻏور يﺎـﻫ 5
زا مﺮـﮔ
و ﻪﺘﺨﯾر ﺮﯾﺎﻣ ﻦﻟرا نورد ﻦﻏور ﻪﻧﻮﻤﻧ 30
ﯽﺳ ﺪﯿﺳا طﻮﻠﺨﻣ ﯽﺳ
ﮏﯿﺘﺳا / ﻪﻓﺎﺿا نآ ﻪﺑ موﺮﻓوﺮﻠﮐ ﺪﺷ
. ﻪﻣادا رد 5/
0 ﯽﺳ لﻮﻠﺤﻣ ﯽﺳ
ﻂﯿـﺤﻣ رد ﻪﻘﯿﻗد ﮏﯾ تﺪﻣ ﻪﺑ و ﻪﻓﺎﺿا نآ ﻪﺑ عﺎﺒﺷا ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺪﯾﺪﯾ رﺎﺗ ﯾ ﺲﭙﺳ ،هداد راﺮﻗ ﮏ 30
ﯽﺳ هاﺮـﻤﻫ ﻪـﺑ ﺮـﻄﻘﻣ بآ ﯽـﺳ 5/
0
ﯽﺳ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ لﻮﻠﺤﻣ ﯽﺳ )
ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺐﺴﭼ (
ﻂـﺳﻮﺗ و ﻪﻓﺎﺿا نآ ﻪﺑ
ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻔﻟﻮﺳﻮﯿﺗ 1/
0 ﻦﯿـﺑ زا ﯽـﺑآ ﮓـﻧر ﺎـﺗ ﺪﯾدﺮﮔ ﺮﺘﯿﺗ لﺎﻣﺮﻧ
دوﺮﺑ . دﻮﺟﻮﻣ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ راﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﯽﻓﺮﺼﻣ ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻔﻟﻮﺳﻮﯿﺗ راﺪﻘﻣ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺖﺳا ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ درﻮﻣ ﻦﻏور يﺎﻫ .
ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد دﻮـﺟﻮﻣ ـﯾﺮﻃ زا ﺶﯾﺎـﻣزآ درﻮـﻣ يﺎـﻫ
ﺮـﯾز لﻮـﻣﺮﻓ ﻖ
ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ 13]
.[ PV(meq/kg)=(S-B)×N×1000/W
:PV ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪﻋ راﺪﻘﻣ ؛
:S ﯽﻠﯿﻣ ﯽﻓﺮﺼـﻣ تﺎﻔﻟﻮﺳﻮﯿﺗ ﺮﺘﯿﻟ ؛
:B
ﯽﻠﯿﻣ ﺪﻫﺎﺷ تﺎﻔﻟﻮﺳﻮﯿﺗ ﺮﺘﯿﻟ ؛
:N تﺎﻔﻟﻮـﺳﻮﯿﺗ ﻪـﺘﯿﻟﺎﻣﺮﻧ ؛
:W نزو
ﻪﻧﻮﻤﻧ ) مﺮﮔ (
2 - 9 - ﻪــﻣﺎﺧ ﻦــﻏور ﻦﯾﺪــﯾﺰﯿﻧآ دﺪــﻋ ﻦﯿـﯿﻌﺗ
(AnV
2)
1 Peroxide Value 2 Anisidine Value
ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ دﺪﻋ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ
،ﻦﻏور يﺎﻫ 5
/0 زا مﺮﮔ ﻪـﻧﻮﻤﻧ
رد 25 ﯽﻠﯿﻣ ﯽـﻠﯿﻣ ﮏـﯾ ﺎـﺑ و رﺎﻤﯿﺗ نﺎﺘﮐاوﺰﯾا زا ﺮﺘﯿﻟ فﺮـﻌﻣ ﺮـﺘﯿﻟ
-P رد ﺮﺘﻣﻮﺗﻮﻓوﺮﺘﮑﭙﺳا هﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و طﻮﻠﺨﻣ ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ
لﻮﻃ جﻮﻣ 350 ﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ .
ﺮﯾز لﻮﻣﺮﻓ زا ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ دﺪﻋ
ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد 14]
.[ AnV=25×(1.2 AS – Ab)/ m
ﺶﻨﮐاو زا ﺲﭘ ﯽﺑﺮﭼ لﻮﻠﺤﻣ بﺬﺟ:AS
؛ :Ab لﻮـﻠﺤﻣ بﺬﺟ
ﺶﻨﮐاو زا ﻞﺒﻗ ﯽﺑﺮﭼ ؛
:m ﻦﻏور ﻪﻧﻮﻤﻧ نزو )
مﺮﮔ (
2 - 10 - هزاﺪﻧا يد راﺪﻘﻣ يﺮﯿﮔ نا
ﻦـﻏور جودﺰﻣ
ﻪﻣﺎﺧ )
3
CDV (
1/
0 ﻪﻧﻮﻤﻧ زا مﺮﮔ ﺎﺑ ﻦﻏور يﺎﻫ
60 ﯽﺳ ﻖﯿﻗر ناﺰﮕﻫ ﯽﺳ و هﺪﺷ
ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ ﺲﭙﺳ ﻖﯿﻗر يﺎﻫ
لﻮـﻃ رد هﺪﺷ
ﻮـﻣ ج 234 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎـﻧ
ﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧ .
ﻪﺑ ناﺰﮕﻫ بﺬﺟ نﺪﻧاﻮﺧ ﺎﺑ ﺰﯿﻧ ﺪﻫﺎﺷ بﺬﺟ
ﺖـﺳد
ﺪﻣآ . ﻪﺑ ياﺮﺑ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺮـﯾز لﻮﻣﺮﻓ زا ﻪﮔوﮋﻧﻮﮐ دﺪﻋ ندروآ ﺖﺳد
ﺪﺷ 15] .[ CDV(µmol/g oil) = A×600×100/29000
:A لﻮﻃ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ جﻮـﻣ
234 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎـﻧ ؛ دﺪـﻋ 600 : ﺖـﻗر
ﻮﻤﻧ ناﺰﮕﻫ رد ﻪﻧ ؛
دﺪﻋ 29000 : ﺖﺑﺎﺛ ﺐﯾﺮﺿ
2 - 11 - ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﻣﺎﺧ يﺎﻫ
ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
،هرﺎﺼﻋ ﮏﯿﻧوﺪﻫ شور ﻖﺑﺎﻄﻣ 5
ﻪﻄﻘﻧ بﻮﻠﻄﻣ رﺎﯿﺴﺑ زا ،يا )
5 (
بﻮﻠﻄﻣﺎـﻧ رﺎﯿﺴﺑ ﺎﺗ )
1 ( ﺖﻓﺮﯾﺬـﭘ مﺎـﺠﻧا .
،نﻮـﻣزآ ﻦـﯾا ﯽـﻃ رد
تﺎﻔﺻ ﯽـﻠﮐ ﺖﯿﺑﻮﻠﻄﻣ و ﺮﻫﺎﻇ ،هﺰﻣ و ﻢﻌﻃ ،ﻮﺑ ،ﮓﻧر ﻪـﻧﻮﻤﻧ
ﺎـﻫ
ﻂﺳﻮﺗ 12 درﻮـﻣ ﺲﻨـﺟ و ﯽﻨـﺳ ﺖﯾدوﺪـﺤﻣ نوﺪﺑ بﺎﯾزرا ﺮﻔﻧ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا 16]
.[
2 - 12 - يرﺎﻣآ ﺰﯿﻟﺎﻧآ
ﺶﯾﺎﻣزآ مﺎـﺠﻧا ﯽﻓدﺎﺼـﺗ ًﻼﻣﺎـﮐ حﺮـﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد راﺮﮑﺗ ﻪﺳ رد ﺎﻫ
ﺪﻧﺪﺷ . ﮏـﯾ ﺲﻧﺎـﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ضﺮﻌﻣ رد اﺪﺘﺑا ﺞﯾﺎﺘﻧ
راﺮـﻗ ﻪـﻓﺮﻃ
ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ﻪﺴـﯾﺎﻘﻣ ياﺮـﺑ ﺲﭙﺳ و ﻪﺘﻓﺮﮔ
ﻼﺘـﺧا ﯽـﺳرﺮﺑ و ﺎـﻫ ف
ﯽﻨﻌﻣ ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ نﻮﻣزآ زا ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻦﯿﺑ يراد ﺢﻄـﺳ رد ﻦـﮑﻧاد يا
ﯽﻨﻌﻣ يراد 95 % ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﻪﯾﺰﺠﺗ و هداد يرﺎـﻣآ ﻞﯿﻠﺤﺗ
ﺎـﻫ
مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ راﺰﻓا ﻪﺨﺴﻧ SPSS
20 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
ﯽﻨﺤﻨﻣ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ
ﻂﯿﺤﻣ رد EXCEL مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ
راﺰﻓا OFFICE 2016 ﻢـﺳر
ﺪﻧﺪﺷ .
3 Conjugated diene value
3 - ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
3 - 1 - ﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﺖﻤﺴﻗ هرﺎﺼﻋ ﯽﻟﻮﻨﻓ ت
يﺎـﻫ
ناﺮﻔﻋز ﻒﻠﺘﺨﻣ
هزاﺪﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ طﻮـﺑﺮﻣ ﻞـﮐ ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ يﺮﯿﮔ
ﺖﻤﺴﻗ ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا هرﺎﺼﻋ ﻪﺑ رادﻮﻤﻧ رد ناﺮﻔﻋز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
1 نﺎﺸﻧ
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد .
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﻟﻮﻧﺎـﺗا هرﺎﺼـﻋ ﻦﯿﺑ زا ﻪﮐ ﺪﻨﻫد
ﺖﻤﺴﻗ و ﻪﺸـﯾر هرﺎﺼﻋ و گﺮﺒﻠﮔ هرﺎﺼﻋ ،ناﺮﻔﻋز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﯽﻟﻮـﻨﻓ تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ياراد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ زﺎﯿﭘ
ﺪﻨﺘﺴﻫ . Sariri نارﺎﮑﻤﻫ و )
2011 (،
هرﺎﺼـﻋ ﻞـﮐ ﻞـﻨﻓ ناﺰـﯿﻣ
ﻞـﮔ تﺎﻌﯾﺎـﺿ زا ﯽﻟﻮﻧﺎﺘﻣ C. sativus
ار 65 / 86 ) مﺮـﮔ ﯽـﻠﯿﻣ
رد ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺎﮔ 1
هرﺎﺼﻋ مﺮﮔ (
ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ 17]
.[ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد
،
Tajic نارﺎــﮑﻤﻫ و )
2017 ( ﻦﯿــﺑ رد ﺪــﻧدﺮﮐ شراﺰــﮔ ، ،ﻪــﻟﻼﮐ
ياراد ﻪـﻟﻼﮐ ﯽﻟﻮﻧﺎـﺘﻣ هرﺎﺼـﻋ ،ناﺮـﻔﻋز مرﻮـﮐ و گﺮﺑ ،گﺮﺒﻠﮔ ﯽﻟﻮـﻨﻓ تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﺐـﯿﺗﺮﺗ ﻪـﺑ نآ زا ﺪـﻌﺑ و هدﻮـﺑ
ﺪﻧراد راﺮﻗ گﺮﺑ و مرﻮﮐ ،گﺮﺒﻠﮔ 9]
. [
Fig 1 Total phenolic content (mg/g) of ethanolic extract of different parts of saffron. Error bars indicate the standard deviation of TPC for each part
of saffron. Each column with the same lowercase letters is not significantly different at P < 0.05.
ﻪـﮐ ﺪـﻫد ﯽـﻣ نﺎﺸﻧ ﻦﯾﺮﯾﺎﺳ و ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا زا هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺖـﻓﺎﺑ رد دﻮـﺟﻮﻣ ﯽﻟﻮـﻨﻓ تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ راﺪﻘﻣ يدﺪﻌﺘﻣ ﻞﻣاﻮﻋ
يﺎـﻫ
ﺎﯿﮔ ﯽﻣ راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ار ﯽﻫ ﺪﻫد
. ﯽـﻣ ﻪﻠﻤﺟ نآ زا ﻪﮐ ﻪـﺑ ناﻮـﺗ
،ﺪﯿـﺷرﻮﺧ رﻮـﻧ ﺶﺑﺎﺗ ناﺰﯿﻣ ،ﻪﺘﯾراو و ﻪﻧﻮﮔ ،ﯽﮑﯿﺘﻧژ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ بآ و ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ،كﺎﺧ ﻂﯾاﺮﺷ
دﺮﮐ هرﺎﺷا اﻮﻫو .
ﻢـﻫ ﻦﯿـﻨﭼ
،pH تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ جاﺮﺨﺘـﺳا رد لﻼـﺣ ﺖﯿﺒﻄﻗ و نﺎﻣز ،ﺎﻣد ،لﻼﺣ
ﯽﻣ ﺮﺛﺆﻣ ﯽﻟﻮﻨﻓ
ﺪﻨﺷﺎﺑ . دﻮـﺟﻮﻣ ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪـﮐ هرﺎﺼـﻋ رد
ﯽـﻣ ﻞـﺣ ﺮﺘﻬﺑ لﻮﻧﺎﺗا رد ،ﺪﻧراد هﺪﯿﭽﯿﭘ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻦـﯾا ﻪـﮐ ﺪﻧﻮـﺷ
هوﺮﮔ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
نزو ﺎـﯾ ﺮﺘﺸـﯿﺑ لﻮـﻨﻓ يﺎـﻫ
ﻪﺘﺷاد بآ رد دﻮﺟﻮﻣ ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ 18] .[
3 - 2 - هرﺎﺼـﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴـﮐا ﯽـﺘﻧآ تاﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ
ﺖﻤﺴﻗ ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا ناﺮﻔﻋز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
3 - 2 - 1 - دازآ لﺎﮑﯾدار ﯽﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ ﺖﯿﻓﺮﻇ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا
(DPPH) نﻮـﻣزآ DPPH هدﺮﺘﺴـﮔ رﻮـﻄﺑ
ﺖـﯿﻟﺎﻌﻓ ﻦﯿـﯿﻌﺗ رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑ يا
لﺎﮑﯾدار ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺎﯾ ﺺﻟﺎﺧ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ دازآ يﺎﻫ
ﯽﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ دور . ﯽـﺘﻧآ ترﺪـﻗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد هرﺎﺼـﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴـﮐا
ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا ﺖﻤﺴﻗ ناﺮﻔﻋز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ نﻮـﻣزآ ﻪﻠﯿـﺳو ﻪﺑ
DPPH
ﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ .
رد ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ رادﻮﻤﻧ
2 ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ .
ﺞﯾﺎـﺘﻧ
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ گﺮﺒﻠﮔ هرﺎﺼﻋ ﻪﮐ ﺪﻫد ﯽﮔﺪـﻧرادزﺎﺑ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻦﯿــﺑ رد ﯽﮔﺪــﻧرادزﺎﺑ ﺖﯿــﺻﺎﺧ ﺐــﯿﺗﺮﺗ و ﻪﺘــﺷاد دازآ لﺎــﮑﯾدار ﺖﻤﺴﻗ ﺖﺳا ﺮﯾز راﺮﻗ ﻪﺑ ناﺮﻔﻋز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ :
گﺮﺒﻠﮔ ﻪـﻟﻼﮐ <
ﻢﭼﺮﭘ <
ﻪﻗﺎﺳ <
زﺎﯿﭘ و ﻪﺸﯾر <
. ﺎﺑ گﺮﺒﻠﮔ 68 د ﺎـﺑ زﺎﯿﭘ و ﺪﺻر
34 ار ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺪﺻرد
ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ .
Fig 2 DPPH radical-scavenging effects (%) of ethanolic extract of different parts of saffron. Error bars indicate the standard deviation of DPPH for each part of saffron. Each column with the same lowercase letters is not significantly
different at P < 0.05.
ﻪﺑ ﻪﺑ ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻠﮐرﻮﻃ ناﺰﯿﻣ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ رﻮﻃ
هرﺎﺼﻋ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ لﺎﮑﯾدار رﺎﻬﻣ رد ار ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺶﯾاﺰﻓا دازآ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺪﻫد . ﺖﻈﻠﻏ رد ﺰـﻓا ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ ﺶﯾا
هوﺮﮔ داﺪﻌﺗ
لﺎـﻤﺘﺣا ﺶﻨﮐاو ﻂﯿﺤﻣ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻞﯿﺴﮐورﺪﯿﻫ يﺎﻫ
لﺎـﮑﯾدار ﻪـﺑ نژورﺪـﯿﻫ اﺪﻫا ترﺪـﻗ نآ لﺎـﺒﻧد ﻪـﺑ و دازآ يﺎـﻫ
ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا هرﺎﺼﻋ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ ﺪﺑﺎﯾ
19] هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﮐ [
دراد ﺖـﻘﺑﺎﻄﻣ ﻞـﮐ لﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ .
Sariri و
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2011 ( راﺪﻘﻣ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾرد ، IC50
يﺎـﻫ هرﺎﺼـﻋ ياﺮﺑ
دوﺪﺣ ناﺮﻔﻋز ﻞﮔ زا ﯽﻟﻮﻧﺎﺘﻣ 75
/ 231 ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ 17]
.[ يﺎﻫ هداد
ﻂـﺳﻮﺗ هﺪـﺷ شراﺰـﮔ ﺞﯾﺎـﺘﻧ و ﺎـﻣ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد هﺪـﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ Serrano-Dıaz نارﺎﮑﻤﻫ و
) 2014 ( و Sanchez-Vioque
نارﺎﮑﻤﻫ و )
2012 (،
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ياراد ناﺮﻔﻋز گﺮﺒﻠﮔ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ
ﺖﺳا ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ 20،21]
.[
3 - 2 - 2 - ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻓﺮﻇ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺎـﯿﺣا سﺎﺳا ﺮﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻦﻫآ ) (FRAP
ﯽــﺘﻧآ ترﺪــﻗ ﻦﯿــﯿﻌﺗ ياﺮــﺑ ،شور ﻦــﯾا رد هرﺎﺼــﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴــﮐا
ﺖﻤﺴﻗ ناﺮﻔﻋز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ،
نآ ﺎﻫ نﻮﯾ يﺎﯿﺣا رد يﺎـﻫ
نﻮﯾ ﻪﺑ نآ ﻞﯾﺪﺒﺗ و ﮏﯾﺮﻓ هزاﺪـﻧا وﺮـﻓ يﺎﻫ
ﺪـﺷ يﺮـﯿﮔ .
ﺞﯾﺎـﺘﻧ
رادﻮﻤﻧ رد ﻞﺻﺎﺣ 3
ﺖﺳا هﺪﻣآ . شور رد ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ FRAP
لﻮﻣ داﺪﻌﺗ ﯽﻨﻌﯾ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ دﺪﻋ ناﺰﯿﻣ رﺪﻘﭼ ﺮﻫ -
ﯽـﻣ ﺎـﯿﺣا ﻪـﮐ ار ﯽﻨﻫآ يﺎﻫ ﯽـﺘﻧآ ترﺪـﻗ ياراد و ،ﺮﺘﺸـﯿﺑ ﺪـﻨﮐ
ﺖﺳا يﺮﺗﻻﺎﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا .
هرﺎﺼـﻋ ﻦﯿـﺑ رد ،ﺶﯾﺎـﻣزآ درﻮـﻣ يﺎـﻫ
ﻪﺑ دﺪﻋ و دراد ار ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ گﺮﺒﻠﮔ هرﺎﺼﻋ
ﺖﺳد ﺮﺑاﺮﺑ هﺪﻣآ
ﺎﺑ mmol/mass 22
رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾﺪﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻪـﮐ
ﺖـﺳا ﻪﺘﺴـﻧاﻮﺗ
لﻮﻣ داﺪﻌﺗ ﺪـﻨﮐ ﺎـﯿﺣا ار يﺮﺘﺸﯿﺑ ﻦﻫآ يﺎﻫ
. ﻪﺴـﯾﺎﻘﻣ زا ﻦﯾاﺮﺑﺎـﻨﺑ
ﯽﻣ ناﺮﻔﻋز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻬﺘﻤﺴﻗ ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا هرﺎﺼﻋ ﺖـﻓﺮﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ ناﻮﺗ
لﻮـﻣ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐﺎﯿﺣا ترﺪﻗ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﺎﺑ گﺮﺒﻠﮔ ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا هرﺎﺼﻋ ﻪﮐ -
ﯽﺘﻧآ ترﺪﻗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ياراد ،ﻦﻫآ يﺎﻫ
ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا هرﺎﺼـﻋ و زﺎـﯿﭘ
ترﺪﻗ ﻦﯾﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺎﺑ لﻮﻣ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐﺎﯿﺣا
ﻦﯾﺮـﺘﻤﮐ ياراد ،ﻦﻫآ يﺎﻫ
ﯽﺘﻧآ ترﺪﻗ
ﺪﻨﺘﺴـﻫ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا .
رﻮﻀـﺣ ﺎـﺑ ﯽﮔﺪـﻨﻨﮐاﺪﻫا ﯽـﮔﮋﯾو
ﺖـﺳا هاﺮـﻤﻫ نوﺮـﺘﮑﻟا هﺪـﻨﻨﮐاﺪﻫا تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ .
ناﺰـﯿﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎـﺑ
اﺪـﯿﭘ ﺶﯾاﺰـﻓا نآ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐﺎﯿﺣا ترﺪﻗ ،هرﺎﺼﻋ رد ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﻣ ﺪﻨﮐ
، ﻢـﺗا ﺎﯾ نوﺮﺘﮑﻟا اﺪﻫا ﺎﺑ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ردﺎﻗ هرﺎﺼﻋ ﻪﺠﯿﺘﻧرد
ﺶﻨﮐاو نژورﺪﯿﻫ لﺎـﮑﯾدار ﻞﯿﮑﺸـﺗ يﺮـﯿﺠﻧز يﺎـﻫ
ار دازآ يﺎـﻫ
دزاﺪﻨﯿﺑ ﺮﯿﺧﺄﺗ ﻪﺑ ار ﯽﺑﺮﭼ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا و ﻪﺘﺴﮑﺷ .
ﺶﻨﮐاو ﻦﯾا ﺎﻫ
ﻦﻏور رد ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻞﯿﮑﺸﺗ زا ﯽﻣ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﺎﻫ
ﺪـﻨﮐ . ﯽـﻘﯿﻘﺤﺗ رد
ﻪﮐ Ahmadian Kouchaksaraie نارﺎـﮑﻤﻫ و
) 2016 ( ﺮـﺑ ،
ﻪﻨﯿﻬﺑ يور لﺎـﻌﻓ ﺖﺴـﯾز تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ جاﺮﺨﺘـﺳا ﻂﯾاﺮـﺷ يزﺎﺳ
زا
نﺎـﻣز ﻪـﮐ ﯽﺗرﻮﺻ رد ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﺪﻧداد مﺎﺠﻧا ناﺮﻔﻋز گﺮﺒﻠﮔ جاﺮﺨﺘﺳا 29 / 104 جاﺮﺨﺘـﺳا يﺎﻣد ،ﻪﻘﯿﻗد C
31° / 66 ﺪـﺻرد و
لﻮﻧﺎﺗا 96 / 58 ﯽـﺘﻧآ تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ جاﺮﺨﺘـﺳا هدزﺎـﺑ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ -
ﯽﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽـﺘﻧآ ناﻮـﺗ ﻂﯾاﺮـﺷ ﻦـﯾا ﺖـﺤﺗ و ددﺮـﮔ
-
،ﻦـﻫآ يﺎﯿﺣا ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا 24
/ 13 ﯽـﻠﯿﻣ دﻮـﺑ ﺪـﻫاﻮﺧ رﻻﻮـﻣ 22]
.[ Kabiri
و Sayyed-Alangi )
2015 ( نﻮﻣزآ زا ، FRAP
ﻪـﺑ
ﯽــﺘﻧآ ﺖﯿــﺻﺎﺧ ﯽــﺳرﺮﺑ رﻮــﻈﻨﻣ هﺎــﯿﮔ گﺮــﺑ هرﺎﺼــﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴــﮐا
ﺪﻧدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﯾﻮﺒﺠﻧردﺎﺑ .
لﻼـﺣ زا ﺎﻬﻧآ و ﯽﻟﻮﻧﺎـﺘﻣ ،ﯽـﺑآ يﺎـﻫ
زا و ﺪـﻧدﺮﮐ هدﺎﻔﺘـﺳا هﺎـﯿﮔ ﻦـﯾا هرﺎﺼـﻋ جاﺮﺨﺘﺳا ياﺮﺑ ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ يﺎﻫ
ﻦﯿـﺑ رد ﻪـﮐ ﺪ
هرﺎﺼﻋ ﻤﮐ ﯽﺑآ هرﺎﺼﻋ و ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا هرﺎﺼﻋ ،ﺎﻫ ترﺪﻗ ﻦﯾﺮﺘ
ﺖﺳا اراد ار ﯽﮔﺪﻨﻨﮐﺎﯿﺣا 23]
.[
Fig 3 Ferric reducing-antioxidant power (mmol/mass) of ethanolic extract of different parts
of saffron. Error bars indicate the standard deviation of FRAP for each part of saffron. Each
column with the same lowercase letters is not significantly different at P < 0.05.
3 - 3 - ﯽـﺘﻧآ تاﺮـﺛا ﯽﺳرﺮﺑ هرﺎﺼـﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴـﮐا
ﻪﻣﺎﺧ رد گﺮﺒﻠﮔ ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا
3 - 3 - 1 - هزاﺪﻧا ﻪﻣﺎﺧ ﻦﻏور ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪﻋ يﺮﯿﮔ
ﭼ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﻪﯿﻟوا تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺎﻫﺪﯿﺴﮐاﺮﭘورﺪﯿﻫ ﯽﺑﺮ
ﺪﻨﺘﺴـﻫ ﺎﻫ
ﻦﻏور ﺖﯿﻋﺎﺒﺷا ﺮﯿﻏ ﻪﺟرد رﺪﻗ ﺮﻫ ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ و ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﻫ
دراد نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴـﮐا ياﺮﺑ يﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﮔدﺎﻣآ بﺮﭼ هدﺎﻣ ﺎﯾ و ﻦﻏور .
نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴـﮐا ﺖﯿﻌـﺿو زا ﯽﺒـﺳﺎﻨﻣ ﺺﺧﺎﺷ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪﻋ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻦﻏور ﯽﻣ ﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ . دﺪـﻋ يﺮـﯿﮔ هزاﺪـﻧا نﻮـﻣزآ زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺗ ﻪﻣﺎﺧ ﻦﻏور يﺎﻫ
رادﻮـﻤﻧ رد هﺪﺷ رﺎﻤﯿ 4
نﺎﺸـﻧ
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد .
هداد ﻪﺑ يﺎﻫ ﺖﺳد ﯽﻣ ﻦﯾا ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ هﺪﻣآ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
ﻪﻣﺎﺧ مﺎﻤﺗ و ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد زا ،نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ يﺎﻫ
زور ﺎﺗ لوا زور 28
ﯽـﻨﻌﻣ رﻮـﻃ ﻪـﺑ ﺪﯿﺴـﮐاﺮﭘ ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ يراد
ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺑﺎﯾ
) 05 /0 p<
( ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎـﺑ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ ﺎﻣا ،
ﯽـﻣ ﺮـﺘﻤﮐ گﺮﺒﻠﮔ ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا هرﺎﺼﻋ ﺖﻈﻠﻏ ناﺰﯿﻣ دﻮـﺷ
. ﻦﯾﺮﺘﺸـﯿﺑ
ﻪـﻣﺎﺧ ﻦﯿﺑ رد ﺎﻣا دﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ يﺎـﻫ
يﺮﺛﻮـﻣ رﻮـﻃ ﻪـﺑ ناﺮـﻔﻋز گﺮﺒﻠﮔ هرﺎﺼﻋ ندوﺰﻓا ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ
ﺖـﻈﻠﻏ رد ﻪـﮐ يﻮﺤﻧ ﻪﺑ هدﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ 75 /0 ﺑ ﺪﻫﺎﺷ ار ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﺪﺻرد ﻢﯾدﻮ
) 05 /0 p<
.(
ﯽﻣ ار ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﯾا ﺖﻠﻋ ﻦﯾﺪﺑ ناﻮﺗ
ﯽﯾﺎـﻧاﻮﺗ ﻪﮐ دﺮﮐ ﻪﯿﺟﻮﺗ ترﻮﺻ
ﯽﺘﻧآ ناﺪﯿﺴﮐا ﺖﺳا ﺖﻈﻠﻏ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا رﺎﻬﻣ رد ﺎﻫ .
رد
ﻪﺑ ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﻞﮐ
ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ناﺰﯿﻣ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ رﻮﻃ
هرﺎﺼﻋ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا دازآ لﺎﮑﯾدار رﺎﻬﻣ رد ار ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﺪﻫد
. رد
ﺖـﻈﻠﻏ ﻻﺎـﺑ يﺎـﻫ داﺪــﻌﺗ ﺶﯾاﺰـﻓا ﻞـﯿﻟد ﻪـﺑ ﯽﻟﻮـﻨﻓ تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﺗ
هوﺮﮔ لﺎـﮑﯾدار ﻪﺑ نژورﺪﯿﻫ اﺪﻫا لﺎﻤﺘﺣا ،ﻞﯿﺴﮐورﺪﯿﻫ يﺎﻫ يﺎـﻫ
ﯽـﻣ ﺶﯾاﺰﻓا هرﺎﺼﻋ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ ترﺪﻗ نآ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ و دازآ ﺪـﺑﺎﯾ
24] .[ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد ﯽـﮔﮋﯾو ﺮﺑ يرﺎﻣزر هرﺎﺼﻋ ﺮﺛا
-
ﯿﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ ﻮ
ﻪـﻣﺎﺧ زا ﻞﺻﺎﺣ هﺮﮐ يراﺪﯾﺎﭘ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ترﻮـﺻ
ﮔ ﻪﮐ ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ،ﺖﻓﺮ ﯽﻨﻌﻣرﻮﻃ ﻪﺑ هرﺎﺼﻋ ﺪﻗﺎﻓ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ
-
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ار ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪﻋ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ يراد يوﺎـﺣ يﺎـﻫ
هرﺎﺼﻋ دراد 25] . [ Tahanejad نارﺎـﮑﻤﻫ و
) 2015 (،
تاﺮـﺛا
ﯽـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ ﯽﮐارﻮﺧ ﻦﻏور رد كﺮﯿﻨﭘ هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺴـﮐورﺪﯿﻫ ﻞﯿﺗﻮﺑ يﺰﺘﻨﺳ ناﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺎﺑ و ﺪﻧداد راﺮﻗ ﯽ
لوﺰـﯿﻧآ
) (BHA ﺪﻧدﺮﮐ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ .
ﺖـﯿﻟﺎﻌﻓ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﯽﺘﻧآ ﺖـﻈﻠﻏ ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ كﺮـﯿﻨﭘ هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا 800ppm
و
400 دﻮﺑ و ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ هرﺎﺼﻋ ﺖﻈﻠﻏ ﺢﻄﺳ ود ﺮﻫ آ
ﯽـﺘﻧ ناﺪﯿﺴـﮐا
يﺰﺘﻨﺳ ﺖﻈﻠﻏ ﺢﻄﺳ ود رد BHA
100ppm و 200 ﻦﯾﺮـﺘﻬﺑ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ار دﺮﮑﻠﻤﻋ 26]
.[
Fig 4 Effect of different treatments on peroxide value (meq/kg) of creams. Error bars indicate the
standard deviation of peroxide value in creams treated with different concentrations of saffron petal extract during storage at 4 °C for 28 days. The same
lowercase letters are not significantly different between different treatments for each day at P >
0.05. Values of the same treatment, followed by the same uppercase letter, are not statistically different
at P > 0.05.
3
- 3 - 2 - يد ناﺰــﯿﻣ ﻦﯿـﯿﻌﺗ نا
جودﺰــﻣ يﺎـﻫ (CDV)
ﻪﻣﺎﺧ ﻦﻏور
ﯾ شور زا ﺮــﮕﯾد ﯽـﮑ ﻪــﯿﻟوا ﻞــﺣاﺮﻣ ﯽــﺳرﺮﺑ ﺖــﻬﺟ ﻪــﮐ ﯽﯾﺎــﻫ
ﯽﻣ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا يد ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ،دﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا نآ زا ناﻮﺗ
نا يﺎـﻫ
ﻦــﯾا ﺪـﯿﻟﻮﺗ ناﺰـﯿﻣ رد ﺶﯾاﺰـﻓا ﻪـﮐ ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﺪـﯿﻟﻮﺗ جودﺰـﻣ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴـﮐا ﻪـﯿﻟوا ﻞـﺣاﺮﻣ ﺖﻓﺮﺸـﯿﭘ زا ﯽﺼـﺧﺎﺷ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺖﺳا . ﻢﻫ ﻦﯿﻨﭼ زا ﺎﺠﻧآ ﺪﻋ ﻦﯿﯿﻌﺗ نﻮﻣزآ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ نﻮﻣزآ ﻦﯾا ﻪﮐ د
ﻪــﯿﻟوا ﻞــﺣاﺮﻣ رد يﺪــﯿﻟﻮﺗ تﻻﻮﺼــﺤﻣ ًﺎﺗﺪــﻤﻋ ،ﺪﯿﺴــﮐاﺮﭘ ﯽﻣ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ ار نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ود ﻦـﯾا دﻮـﺟو اﺬـﻟ ،ﺪـﻫد
ﯽﻣ ﻢﻫ رﺎﻨﮐ رد نﻮﻣزآ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻞﻤﮑﻣ ﺶﻘﻧ ﮏﯾ ﺪﻧاﻮﺗ
. ﺞﯾﺎـﺘﻧ
يد نﻮﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ نا
رادﻮﻤﻧ رد جودﺰﻣ يﺎﻫ 5
هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ
ﺖﺳا . هداد ﻪﺑ يﺎﻫ ﺖﺳد ﺘﺴـﻫ ﻦـﯾا ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ هﺪﻣآ ﻪـﮐ ﺪﻨ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد
ﺖﻈﻠﻏ مﺎﻤﺗ و ﺪﻫﺎﺷ زور زا ،نﺎـﻣز ﺖـﺷﺬﮔ ﺎـﺑ ﺎـﻫ
زور ﺎـﺗ لوا
و ﺖﺴﯿﺑ ﯽـﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا ﻪﯿﻟوا نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﺖﻓﺮﺸﯿﭘ ناﺰﯿﻣ ﻢﺘﺸﻫ -
ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ ﺎﻣا ،ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا هرﺎﺼﻋ ﺖﻈﻠﻏ ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ CD
ﯽﻣ ﺮﺘﻤﮐ ناﺮﻔﻋز گﺮﺒﻠﮔ دﻮﺷ
. ﯽﻟﻮـﻨﻓ تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ دﻮـﺟو ﺖﻠﻋ ﻪﺑ
ﺖﻈﻠﻏ رد ﺮﺘﺸﯿﺑ 75
/0 % رﺎﺼﻋ رد نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﺖﻓﺮﺸﯿﭘ ناﺰﯿﻣ ه
ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎـﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯾا .
رد ﯽـﻌﯿﺒﻃ ﮏـﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ
نﺎﻫﺎﯿﮔ
، يد ﻞﯿﮑﺸﺗ نا
زا و ﻪـﺘﺧاﺪﻧا ﻖـﯾﻮﻌﺗ ﻪـﺑ ار ﻪﮔوﮋﻧﻮﮐ يﺎﻫ
ﯽﻣ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﮏﯿﺌﻟﻮﻨﯿﻟ ﺪﯿﺳا ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺪﻨﻨﮐ
27] . [
Fig 5 Effect of different treatments on conjugated diene value (µmol/g oil) of creams. Error bars indicate the standard deviation of CDV in creams treated with different concentrations of saffron petal extract during storage at 4 °C for 28 days. The same
lowercase letters are not significantly different between different treatments for each day at P >
0.05. Values of the same treatment, followed by the same uppercase letter, are not statistically different
at P > 0.05.
Salehi نارﺎــﮑﻤﻫ و )
2014 ( ﻧا هﺎــﯿﮔ هرﺎﺼــﻋ ﺮــﺛا ، رد ﻪــﺠﯾرﺎ
ﻪـﮐ ﺪـﻧدﺮﮐ شراﺰـﮔ و ﺪﻧدﺮﮐ ﯽﺳرﺮﺑ ﻻﻮﻧﺎﮐ ﻦﻏور يزﺎﺳراﺪﯾﺎﭘ ﺖﻈﻠﻏ رد ﯽﻟﻮﻧﺎﺘﻣ هرﺎﺼﻋ ندوﺰﻓا 800ppm
ﻻﻮﻧﺎـﮐ ﻦـﻏور ﻪﺑ
يد ﺶﻫﺎﮐ رد نا
ﺖـﺳا هدﻮﺑ ﺮﺛﻮﻣ جودﺰﻣ 28]
.[ Tahanejad و
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2015 ( ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ، رد ار كﺮـﯿﻨﭘ هرﺎﺼـﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴـﮐا
يد نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﯾﻮﺳ ﻦﻏور نا
ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ جودﺰﻣ يﺎﻫ
ﺖﻈﻠﻏ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ناﻮﻨﻋ و ،ﺪﻧداد راﺮﻗ 800ppm
ﻪـﺑ هرﺎﺼﻋ زا
ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ يد ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ يراد
نا هداد ﺶﻫﺎـﮐ ار جودﺰـﻣ يﺎـﻫ
ﺖﺳا ) 05 /0 p<
( 26] .[
3 - 3 - 3 - هزاﺪﻧا ﻦﯾﺪـﯾﺰﯿﻧآ دﺪـﻋ يﺮﯿﮔ (AnV)
ﻦـﻏور
ﻪﻣﺎﺧ ﯽﺑﺮﭼ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﯽﻃ رد
و هﺪـﺷ ﻪﺘﺴﮑﺷ ﺎﻫﺪﯿﺴﮐاﺮﭘورﺪﯿﻫ ،ﺎﻫ
ﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﻣ دﺎﺠﯾا ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ ت زا ﺎﻫﺪـﯿﺋﺪﻟآ ناﺰـﯿﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ
ﯽـﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ دﺪﻋ دﻮـﺷ
. ﻪـﺑ ﻦﯾﺪـﯾﺰﯿﻧآ ﺲﯾﺪـﻧا رﻮـﻈﻨﻣ
ﯽﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ ﺶﯾﺎﺴﮐا ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺶﺠﻨﺳ دور
29] .[ ﺞﯾﺎـﺘﻧ
هزاﺪﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ
رادﻮـﻤﻧ رد ﻦﯾﺪـﯾﺰﯿﻧآ دﺪـﻋ يﺮﯿﮔ 6
هداد نﺎﺸـﻧ
ﺖﺳا هﺪﺷ . هداد ﻪﺑ يﺎﻫ ﺖﺳد ﻦـﯾا ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ هﺪﻣآ ﯽـﻣ
رد ﻪـﮐ ﺪـﺷﺎﺑ
ﻪﻣﺎﺧ و ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ دﺪﻋ ناﺰﯿﻣ ،نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ ﺪـﺑﺎﯾ
) 05 /0 p<
( ﺖـﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎـﺑ ﺎـﻣا ،
ﯽﻣ ﺮﺘﻤﮐ ناﺮﻔﻋز گﺮﺒﻠﮔ هرﺎﺼﻋ دﻮﺷ
. نﺎﻤﻫ رادﻮـﻤﻧ رد ﻪـﮐ رﻮﻃ
،ﺖﺳا ﺺﺨﺸﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻣﺎﻤﺗ رد
رﺎﻬﭼ زور ﺎﺗ ﺎﻫ ﻫد
يراﺪـﻬﮕﻧ ﻢ
،
ﻢﯾﻼﻣ ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ دﺪﻋ ﺶﯾاﺰﻓا زور زا ﺪﻌﺑ ﺎﻣا ﺖﺳا
14 ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد
ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا يﺮﺗﺪﻨﺗ ﺐﯿﺷ ﺎﺑ دﺪﻋ ﻦﯾا ﺪﻫﺎﺷ ﻪـﮐ ﯽﺗرﻮﺻ رد ﺪﺑﺎﯾ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ناﺮﻔﻋز گﺮﺒﻠﮔ هرﺎﺼﻋ ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﻣﺎﺧ يﺎﻫ
، ﺐﯿـﺷ
يوﺎـﺣ ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ هدﻮﺑ ﻢﯾﻼﻣ 75
/0 ﺐﯿـﺷ ﺪـﺻرد
ﺖﺳا ﻢﯾﻼﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﯽﺸﯾاﺰﻓا .
ﻪﮐ ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد Erkan
نارﺎﮑﻤﻫ و
) 2012 ( ر ﺮﺑ ، ﺮﺛا يو بﺎﺘﻓآ ﻦﻏور رد يرﺎﻣزر هﺎﯿﮔ هرﺎﺼﻋ نادﺮﮔ
رﻮــﻃ ﻪــﺑ يرﺎـﻣزر هرﺎﺼــﻋ ﻪــﮐ ﺪـﻧدﺮﮐ شراﺰــﮔ ،ﺪــﻧداد مﺎـﺠﻧا
ﯽﻨﻌﻣ يراد يراﺪﯾﺎﭘ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ و هداد ﺶﻫﺎﮐ ار ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ دﺪﻋ
بﺎﺘﻓآ ﻦﻏور ﺶﻨﮐاو ﺮﺑاﺮﺑ رد نادﺮﮔ
ﯽـﻣ ﯽﻧﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا يﺎﻫ دﻮـﺷ
29] .[ Azizkhani نارﺎــــﮑﻤﻫ و
) 2006 (،
ــــﻠﺨﻣ ﺮﯿﺛﺎــــﺗ طﻮ
ﯽﺘﻧآ ناﺪﯿﺴﮐا درﻮـﻣ ﻦﯾرﺎـﮔرﺎﻣ ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ﺮﺑ ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ ﺪﻧداد راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا
ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد ار ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ دﺪﻋ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﻪـﮐ يا
يوﺎﺣ هرﺎﺼﻋ ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﺎـﺑ ﻪـﮐ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ دﻮﺑ
دراد ﯽﻧاﻮﺨﻤﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ 30]
.[
Fig 6 Effect of different treatments on anisidine value of creams. Error bars indicate the standard deviation of AnV in creams treated with different
concentrations of saffron petal extract during storage at 4 °C for 28 days.
3 - 4 - ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا
ﻪﻣﺎﺧ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺼـﻋ ﺎـﺑ هﺪـﺷ رﺎـﻤﯿﺗ يﺎﻫ
گﺮـﺒﻠﮔ هر
لوﺪﺟ رد ناﺮﻔﻋز 1
ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ .
ﮓـﻧر رﻮﺘﮐﺎﻓ درﻮﻣ رد و
ﺮﻫﺎﻇ يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ 75
/0 هرﺎﺼﻋ ﺪﺻرد
ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯾﺎﺳ ﻦﯿﺑ و دﻮﺑ ﯽـﻨﻌﻣ توﺎـﻔﺗ ﺪﻫﺎـﺷ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺎـﺑ ﺎﻫ
يراد
ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ )
05 /0 p>
.(
زﺎـﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﺰﯿﻧ ﻮﺑ و ﻢﻌﻃ درﻮﻣ رد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يوﺎﺣ يﺎﻫ
75 /0 و 5 /0 ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯿﺑ و دﻮﺑ ﺪﺻرد
25 /0 ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺪﻫﺎﺷ و ﺪﺻرد ﺪﺸﻧ ﺺﺨﺸﻣ يراد
. زا ﻞﮐ رد
يوﺎـﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ بﺎﯾزرا داﺮﻓا ،ﯽﻠﮐ ﺖﯿﺑﻮﻠﻄﻣ ﺮﻈﻧ 75
/0 ﺪـﺻرد
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻦﯿﺑ ﯽﻟو هداد زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ناﺮﻔﻋز گﺮﺒﻠﮔ هرﺎﺼﻋ يﺎـﻫ
25 /0 و 5/
0 ﯽـﻨﻌﻣ توﺎـﻔﺗ ﺪﻫﺎـﺷ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﺪﺻرد ﻞـﺋﺎﻗ يراد
ﺪﻧﺪﺸﻧ ) 05 /0 p>
.(
Keramatjou نارﺎﮑﻤﻫ و
) 2013 (،
تاﺮﺛا
ﯽﺘﻧآ ﯽـﺳرﺮﺑ درﻮﻣ هﺮﮐ يراﺪﯾﺎﭘ رد نﻮﺘﯾز گﺮﺑ هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺪﻧداد راﺮﻗ . ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎـﺑ داد نﺎﺸﻧ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
بﺎﯾزرا ،هرﺎﺼﻋ ناﺰﯿﻣ ﺪﻧداد ﺺﯿﺨﺸﺗ ار يﺮﺘﺸﯿﺑ هرﺎﺼﻋ ﻢﻌﻃ ﺎﻫ
.
ﺖـﯿﻟﻮﺒﻘﻣ و ﯽﺘﻔـﺳ ،ﯽـﻌﯿﺒﻃ ﺮـﯿﻏ ﮓﻧر هرﺎﺼﻋ ﺪﺻرد ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻠﮐ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﯽ ﺶﻫﺎﮐ يراد
ﺖﻓﺎﯾ 31] .[
Table 1 Sensory evaluation of cream samples treated with saffron petal extract at concentrations of 0.25, 0.5 and 0.75%. Control: without extract (0%)
Treatments
Color Flavor Smell Appearance Overall acceptance Control
4.70±0.35a 4.60±0.30a 4.80±0.40a 4.70±0.35a 4.50±0.25a
0.25%
4.70±0.35a 4.60±0.30a 4.70±0.35a 4.80±0.40a 4.40±0.20a
0.5% 4.60±0.30a 3.20±0.10b 3.20±0.10b 4.80±0.40a 4.40±0.10a 0.75%
3.90±0.30b 3.10±0.10b 3.10±0.15b 3.30±0.35b 3.10±0.15b
Values are means ± standard error. The same lowercase letters are not significantly different between different treatments at P > 0.05.
4 - ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ
ﺶﻫوﮋــﭘ ﻦــﯾا رد
، ﯽــﺘﻧآ تﺎﯿﺻﻮﺼــﺧ مﺎــﺧ هرﺎﺼــﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴــﮐا
ﺖﻤﺴﻗ ناﺮﻔﻋز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻦﯿـﺑ زا و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ
هرﺎﺼﻋ زا هرﺎﺼﻋ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﺎﻫ ظﺎﺤﻟ
ﯽﮔﮋﯾو رﻮﮐﺬﻣ يﺎﻫ و بﺎﺨﺘﻧا
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻪﻣﺎﺧ رد هداد.
ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﺼﺧ ،ﻞﮐ لﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﺘﻧآ تﺎﯿﺻﻮ
هرﺎﺼـﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴـﮐا ﯽﻟﻮﻧﺎـﺗا
ﻪـﺑ ﺖﺒﺴـﻧ ناﺮﻔﻋز گﺮﺒﻠﮔ ﺮﯾﺎـﺳ
ﺖﻤﺴـﻗ رﺎﯿﺴـﺑ ناﺮـﻔﻋز يﺎـﻫ
دﻮﺑ ﺮﺗﺮﯿﮕﻤﺸﭼ .
زا ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا هرﺎﺼﻋ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺶﺷ
ﺖﻤﺴﻗ ﻒﻠﺘﺨﻣ
تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ناﺮﻔﻋز ﻪـﺑ ﻞـﮐ لﻮـﻨﻓ
ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺐﯿﺗﺮﺗ گﺮﺒﻠﮔ
دﻮـﺑ زﺎﯿﭘ و ﻪﺸﯾر ،ﻪﻗﺎﺳ ،ﻢﭼﺮﭘ ،ﻪﻟﻼﮐ ، .
ـﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ ،ﻦ
ﺖـﯿﻓﺮﻇ و دازآ لﺎـﮑﯾدار ﯽﮔﺪـﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ ﺖـﯿﻓﺮﻇ
ﯽﺘﻧآ ﺖﺒﺴﻧ ناﺮﻔﻋز گﺮﺒﻠﮔ هرﺎﺼﻋ ﻦﻫآ ﺎﯿﺣا سﺎﺳا ﺮﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
هرﺎﺼﻋ ﺮﮕﯾد ﻪﺑ دﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺎﻫ
. ور ﻦﯾا زا گﺮـﺒﻠﮔ ﯽﻟﻮﻧﺎﺗا هرﺎﺼﻋ ،
ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ هرﺎﺼﻋ ﻦﯾﺮﺗﺪﻣارﺎﮐ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻪﻣﺎﺧ رد
.
اﺰﯿﻣ ،هرﺎﺼﻋ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ن
و ﻪﯿﻟوا اﺪﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ تﺪﺷ ﻪﺑ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ ﯽﻣ
ﺪﻨﮐ . ﺖـﻈﻠﻏ
75 /0 % ﯽﺘﻧآ تاﺮﺛا ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ناﺮﻔﻋز گﺮﺒﻠﮔ هرﺎﺼﻋ
زا ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺖﻈﻠﻏ ،ﯽﺴﺣ نﺎﺑﺎﯾزرا ﺪﯾد زا ﺎﻣا داد نﺎﺸﻧ دﻮﺧ 5/
0 % ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﮓـﻧر ،ﺮﻫﺎﻇ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ رد ﻪﮐ اﺮﭼ ﺪﺷ شراﺰﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﺖـﺤﺗ ﻪﻣﺎﺧ ﻢﻌﻃ و ﯽﺴـﺣ نﺎـﺑﺎﯾزرا ياﺮـﺑ و ﻪـﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗﺮﯿﺛﺎـﺗ
دﻮﺒﻧ بﻮﻠﻄﻣ .
ﯽﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ هرﺎﺼﻋ ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ﯽـﻣ ناﺮﻔﻋز گﺮﺒﻠﮔ ﺖـﻬﺟ ﺪﻨﻤـﺷزرا ﯽﻫﺎـﯿﮔ ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ
هﺪــﻧراﺪﻬﮕﻧ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎــﺟ ﻊــﺒﻨﻣ ﮏــﯾ ناﻮــﻨﻋ ﻪــﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿــﺷ يﺎــﻫ
ﯽﺘﻧآ دﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﻏور ﺎﯾ و ﻪﻣﺎﺧ رد ﯽﻌﯿﺒﻃ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا .
5 - ﻣ ﻊﺑﺎﻨ
[1] Fernandes, R. (2009). Microbiology handbook dairy products, Biddles Ltd., King’s Lynn, 37-39.
[2] Standard for cream and prepared creams.
(1976). Codex Stan 288, 12.
[3] Tabee, E., Azadmard-damirchi, S., Jagerstad, M., & Dutta, P.C. (2008). Effects of tocopherol on oxidative stability on phytosterol oxidation during heating on some oxidation and textural characteristics of butter and ice cream with modified fatty acid profiles. Journal of Dairy Science, 86, 70-77.
[4] Esmaili, M., Norouzi, N., Eghbali, F. &
Shaker Ardekani, A. (2014). Investigation and comparison of natural and synthetic antioxidants. The First National Congress on
Snack Foods. Mashhad, Food Science and Technology Research Institute. [in Persian]
[5] Gad, A. S. & Sayd, A. F. (2015).
Antioxidant properties of rosemary and its potential uses as natural antioxidant in dairy products—A review. Food and Nutrition Sciences, 6(01), 179.
[6] Soeda, S., Ochiai, T., Shimeno, H., Saito, H., Abe, K., Tanaka, H. & Shoyama, Y.
(2007). Pharmacological activities of crocin in saffron. Journal of Natural Medicines, 61, 102-111.
[7] Assimopoulou, A. N., Sinakos, Z. &
Papageorgiou, V. (2005). Radical scavenging activity of Crocus sativus L. extract and its bioactive constituents. Phytotherapy Research, 19(11), 997-1000.
[8] Goli, S. A. H., Mokhtari, F. &
Rahimmalek, M. (2012). Phenolic compounds and antioxidant activity from saffron (Crocus sativus L.) petal. Journal of Agricultural Science, 4(10), 175.
[9] Tajic, S., Zarrin Kamar, F. & Niknam, V.
(2017). Evaluation of antioxidant activity and phenolic content from saffron organs (Crocus sativus L.). Modares Journal of Biotechnology, 8 (2), 160-170.
[10] Kahkonen, M. P., Hopia, A. I. & Vuorela, H. J. (1999). Antioxidant activity of plant extracts containing phenolic compounds.
Journal of Agricultural and Food Chemistry, 47, 3954–396.
[11] Choi, C. W., Kim, S. C., Hwang, S. S., Choi, B. K., Ahn, H. J., Lee, M. Y., Paerk, S.
H. & Kim, S. K. (2002). Antioxidant activity and free radical scavenging capacity between Korean medicinal plants and flavonoids by assay-guided comparison. Plant Science, 153, 1161– 1168.
[12] Benzie, I. F. F. & Strain, J. J. (1996). The ferric reducing ability of plasma (FRAP) as a measure of ‘‘Antioxidant Power’’: The FRAP assay. Analytical Biochemistry, 239, 70–76.
[13] Institute of Standards and Industrial Research of Iran. Animal and vegetable fats and oils - Determination of peroxide value - Iodometric (visual) endpoint determination.
ISIRI no 4179. Karaj: ISIRI; 2018. [in Persian]
[14] Institute of Standards and Industrial Research of Iran. Animal and vegetable fats and oils Determination of anisidine value-
