Sadr al-Mutallahin's view on Human Abstraction in the Arc of Descent and its Effects on Worldly Life
Najimeh Mansouri
PhD Student of Transcendent Wisdom, University of Isfahan Forough Rahimpour
Associate Professor of Islamic Philosophy and Theology, University of Isfahan
Received: 3 Junuary 2022 Accepted: 7 May 2022
Abstract
The existence of pre-worldly worlds and the presence of man and his quality of life there is a point of contention among philosophers. In this article, by examining Mulla Sadra, who believes in the presence of man in such worlds, the existence and abstraction of the human soul in the previous life and the effects of this presence on his worldly life are explained. Sadra, citing the principle of correspondence between the arc of descent and ascension, states two types of existence and abstraction for man in the arc of descent, one is collectively perfect rational in the world of intellect and divine knowledge, and the other is an particular and Contingent abstraction. Presence in the previous worlds has effects on the worldly life of man, including the fact that the monotheistic nature that has emerged in the world of intellect through perfect rational abstraction and the superior presence of the disabled in the actual cause is a capital for achieving happiness. Also, the covenant taken in the underworld for the people on the one hand and for the properties on the other hand, has accessories that if adhered to the covenant, will be the bedrock of divine guidance. The difference between human beings in the previous life, which is caused by the difference between the tints and their status, can be effective as one of the factors determining the behavior and goals of individuals along with other environmental and voluntary factors.
Keywords: Mulla Sadra, previous life, Collective Utter Intellect Rational Life, abstractions, world of example.
10.22059/jop.2022.330722.1006649 Print ISSN: 2008-1553 --
Online ISSN: 2716-9748 https://jop.ut.ac.ir
ردص هاگدید نیهلأتملا
ۀرابرد لوزن سوق رد ناسنا درجت
و راثآ نآ یویند تایح رب
یروصنم همیجن
1
وجشناد ی یلاعتم تمکح یرتکد ۀ
ناهفصا هاگشناد
غورف میحر تاداسلا
2روپ
ناهفصا هاگشناد یملاسا ملاک و هفسلف هورگ رایشناد ص زا(
169 ات 187 )
:هلاقم تفايرد خيرات 24
/ 6 / 1400 :هلاقم شريذپ خيرات ، 21
/ 10 / 1400
یملع - یشهوژپ
هدیکچ
و ایند زا لبق یملاوع دوجو جنآ رد یو تایح تیفیک و ناسنا روضح
ا،
ا نافوسلیف فلاتخا لحم .تس
اب هلاقم نيا رد
رظن یسررب نادقتعم زا هک اردصلام
روضح هب ناسنا رد نینچ ملاوع ی تسا ، وحن ۀ رد ناسنا سفن درجت و دوجو
و نیشیپ تایح ریثأت
روضح نيا تا یيایند یگدنز رب
وا یم نییبت وش د.
لام اردص و لوزن سوق رظانت لصا هب دانتسا اب
دوعص و نینچمه تاياور و تايآ هب رظن ،
دوجو عون ود درجت و
لوزن سوق رد ناسنا یارب یم نایب
دنک هک یکي
،
هب یلقع یعمج تروص یهلا ملع و لوقع ملاع رد
، یلاثم یئزج یرگيد و .تسا
نیشیپ ملاوع رد روضح
، رب یراثآ
دراد ناسنا یویند تایح
؛ نيا هلمج زا هک ديدپ یدیحوت ترطف هب یلقع ملاع رد هدمآ
طساو ۀ رترب روضح و مات درجت
هيامرس ،یلعاف تلع رد لولعم تسا تداعس هب لوصو یارب یا
. نینچمه ذخا نامیپ رد هدش نیشیپ تایح
، ماع یارب ۀ
کي زا مدرم ،رگيد یوس زا صاوخ یارب و وس
یمزاول دراد هک هب یدنبياپ تروص رد نامیپ
، زاسرتسب تياده یهلا
.دش دهاوخ ناسنا توافت
هک نیشیپ تایح رد اه زا
تنیط توافت هدمآ دوجو هب اهنآ هاگياج و اه
،تسا یم دناوت
هب یدارا و یطیحم لماوع رياس رانک رد دارفا فادها و راتفر نییعت لماوع زا یکي ناونع رثؤم
دشاب .
ژاو ه یاه یدیلک :
،اردصلام نیشیپ تایح
، ،یلقع یعمج تایح
،مات درجت ملاع لاثم .
1 تسا یروصنم همیجن مناخ یرتکد ۀلاسر زا جرختسم هلاقم . .
:لوئسم ۀدنسيون ۀمانايار .2
1 . همدقم رابرد اردصلام راثآ یسررب ۀ
دوجو ناسنا درجت یتسیچ و نآ
، ناشن دنهد ۀ وا داقتعا هب روضح ناسنا
ملاوع رد ی ایند زا لبق .تس
شلات یو رک
هد تسا وحن ۀ تایح نیشیپ ناسنا هب هجوت اب ار بم
ان ی
یفسلف هب هنوگ دنک نایب هنیمز نيا رد دوجوم تاياور و تايآ اب راگزاس یا شلات نيا لصاح .
ئارا ۀ
یيوگلا وحن یارب صاخ ۀ
درجت و دوجو ناسنا
یگژيو اب هک تسا لوزن سوق رد نآ دادتما و یاه
یناوخمه دوعص و لوزن سوق رد ناسنا یلک ریس و ایند زا لبق ملاوع دراد
. رد ناسنا درجت و روضح
یگژيو ،دوجو ملاوع زا مادکره تسویپ تکرح ریسم رب بلغا هک دراد هارمه هب وا یارب یياه
ۀ وا
ریثأت .تسا راذگ م هاگديد یفرعم باب رد اردصلا
ۀرابرد نیشیپ تایح
، هدش هتشون یتلااقم تسا
امومع هک هب
لاوع رد ناسنا دوجو تابثا ریظن یلئاسم وا روضح یگنوگچ ،ایند زا لبق م
یتسیچ و نآ
ملاع
، زا
ملاع هلمج فوطعم رذ
ا س حرط اب دراد رظن رد رضاح شهوژپ .دن ؤ
نیمز رد یتلاا ۀ
روضح یگنوگچ
ایند زا لبق ملاوع رد ناسنا و
،ملاوع نآ رد وا درجت ریثأت
یيایند یگدنز رب نآ تا رد اهنآ خساپ نتفاي و
هتفاي ،اردصلام راثآ .دهد رارق رایتخا رد ار ینيون یاه
شسرپ یياه هک لیبق نيا زا رد ناسنا روضح
درجت و تسا هنوگچ ملاوع نآ یو
تسیچ
؟ دوجو زا عون کي اهنت ايآ درجت و
لباق نیشیپ تایح رد
حرط ؟تسا نیشیپ تایح یگژيو هچ
تسین باستکا لباق ایند رد هک هدرک داجيا ناسنا یارب یياه و
ریثأت تسیچ وا یيایند یگدنز رب اهنآ ؟
ور شیپ نيوانع رد هاگديد
ردص نیهلأتملا یسررب
و
خساپ س نيا هب وا یاه ؤ
لا اه وجتسج .دش دهاوخ
2 . ایند زا لبق ملاوع رد ناسنا روضح نآ لیلاد و
اردصلام داقتعا هب چرگ
ه یم ثداح ندب ثودح هب هبترم کي رد سفن اما ،دوش
تایح نآ ملاوع رد
هتشاد ققحت مه نيا زا شیپ تسا
هک قيرط هس زا تابثا
یم :دوش
)فلا اب صا زا هدافتسا و
ل :یفسلف
اسا رب وذ ،دوجو رد کیکشت ،دوجو تلاصا س و نآ ندوب بتارم
یدوجو ناسنا ،دوجو یصخش تدحو یدوجو لامکتسا اب و دراد ککشم
ینوگانوگ تایهام شا
یم یم و دريذپ تایهام رد توافت نيا .دباي روضح یدام و یلاثم ،یلقع فلتخم ملاوع رد دناوت
یمن یگناگود ببس وش
د،
یرپس ار یفلتخم یدوجو بتارم ،یصخش تدحو ظفح اب ناسنا هکلب
یم يو راثآ و ماکحا یاراد اهنآ زا کيره رد و دنک هژ
تسا یا
؛ رگيد ترابع هب
، تسا یدوجوم ناسنا
یم روهظ یفلتخم بتارم رد هک مامت رد و دنک
اهنآ نيا ینامه .تسا ظوفحم وا وحن رد یتوافت رگا
ۀ
نآ راثآ و ماکحا و ناسنا دوجو هدهاشم
یم وحن هب طوبرم ،دوش ۀ
تسا روهظ
، .دوجو لصا هن
نیشیپ تایح رد ناسنا روضح تابثا هب هجوت اب
سوق رظانت لصا هب دانتسا اب و یدوجو بتارم
لوزن و دوعص ناکما
تسا ريذپ رظانت نيا ساسا رب هک
، رد ناسنا دوعص سوق
، و یعیبط یدوجو
یناسفن یدوجو دراد
و یم دناوت یلقع یدوجو بسک زین
نک د
؛ یناسفن دوجو زین لوزن سوق رد سپ
زا لبق ینلاقع و یعیبط ثودح
دراد ققحت وا یارب
( ،اردصلام 1381 : 22
.)
حرش رد ینایتشآ نيا
بع تارا
، دننام یملاسا یامکح ناققحم زا نبا
یم بجعت راهظا یباراف و انیس سوفن یارب هک دنک
دنتسه لئاق گرم زا دعب یلقع ءاقب یناسنا
، یم راکنا ار ندب زا لبق سوفن یلقع تنونیک اما نک
دن
(
،ینایتشآ 1381 :
).246
ب ) اب زا هدافتسا تایآ
:تایاور و
،ینيد نوتم رد وجتسج اب یرابخا
یم هدهاشم رب اهنآ رد هک دوش
نادبا زا لبق حاورا ندوب دوجوم دیکأت
تسا هدش .
ار دراوم نيا اردصلام هب
ناونع یتسرد رب یدهاش
عدم ا دوخ ی یم راک هب یم ملسم لئاسم زا ار نآ و درب
دناد
( ،اردصلام 1981 : 9 / 195 و 8 / 345 - 350
. )
هتکن ميوش رکذتم دياب اجنيا رد هک یا
، يا ن تسا اردص هک هعیش تايرورض زا ار هلئسم نيا هب داقتعا
یم دناد
( ،اردصلام 1361 : 239
،)
زا یخرب هک یلاحرد نادنمشيدنا
فم خیش هلمج زا هعیش دی
( 1372 :
113
یسوط خیش ،) (
یب :ات 5 / 27 - 29
یضترم دیس ،) (
1405 :ق 1 / 113 و 1418 : 1/
30
یسربط ،) (
1343 :
1/
482
و)
دیس یلمآ ردیح
( 1422 : 2 / 305 و 3 / 159 - 160
هتفريذپن ار ناسنا نیشیپ تایح)
ریسافت و دنا
تاياور و تايآ یارب یتوافتم دنراد روکذم
یارب ؛ هنومن
، دیس اي یرابخا نینچ تسا دقتعم یضترم
خاس و لطاب یگت
يآ دننام ،دشاب حیحص رگا اي و تسا ۀ
1رذ
ک تسا نینچ نآ ليوأت ، ه
دنوادخ
یماگنه ديرفآ ار قلخ هک
، رد ار شليلاد و تايآ قيلاخ سوفن
یغ و داد ناشن دارفا هب نآ ر
( ،یضترمدیس
1405 : 1/
113
. )
هکنيا هب هجوت اب ءارآ زا یشخب
تايآ ریسفت ليذ هنیمز نيا رد اردصلام هدمآ تاياور و
تسا
، ایند زا شیپ تایح دوجو نافلاخم رظن دوب هتسياش ار
زا هک نادنمشيدنا تسجرب
ۀ وا زا لبق
دنتسه
، ظاحل و نآ اه ار یسررب یم درک .
ج اب ) :نیشیپ یامکح ملاک هب دانتسا
لئسم رد اردصلام ۀ
،سفن ثودح اي مدق لئاسم زا یرایسب دننام
یم نیشیپ یامکح رظن هباشم ار دوخ رظن ،رگيد ار تهابش نيا و دناد
دیيأت دیقع یتسرد رب ی ۀ
دوخ
یم درامش . هب دیقع ۀ
،نوطلافا وا نبا
و انیس نینچمه نبا لئسم رد یبرع ۀ
نیشیپ تایح و سفن مدق
یو اب ناسنا مه
رظن دن یخرب و اهنآ بلاطم ناشن
ۀ نيا ناشداقتعا تسا
،لاثم یارب ؛ یارب نوطلافا
ناسنا سوفن لبق یلقع یدوجو اه
زا تسا هدرک تباث ندب ثودح
( ،اردصلام 1981 : 9 / 195
.)
نبا یح تياکح نبا ناظقي
ندب زا لبق سفن دوجو رگنایب انیس تسا یهلا ملاع رد
( :نامه 8 / 357 -
358
نبا و)
تروص ار یناسنا تروص نیلوا یبرع یم قاثیم ملاع رد وا
دعب هک دناد تروص ،نآ زا
تسا هتفرگ یيایند یمسج
( :نامه 9 / 233
. )
دصلام نبا و نوطلافا ملاک دراد شلات ار نیس
هب ار ا
ریسفت یهجو دیيأت هک دنک
دننک ۀ رظن یو دشاب
، یم رظن هب هک یلاح رد ملاک یارب ریسفت نيا دسر
ینابم توافت هب هجوت اب اهنآ ناش
هیلاعتم تمکح اب ینتفريذپ
تسین
؛ هب هژيو نيا شدوخ هک یاج رد
یم نایب رگيد هدرک یفن ار ندب رب سفن یلقع مدقت نوطلافا و وطسرا ناوریپ هک دنک
دنا
( ،اردصلام
1360 : 185
.)
نیشیپ تایح ناسنا هک ميريذپب رگا و
دراد ایند زا لبق اجنآ زا ،
هک یاراد تعیبط رب مدقم ملاوع
تاجرد نوگانوگ دنتسه درجت مادک رد ناسنا هک دوش یسررب تسا مزلا ،
هتشاد روضح ملاوع زا کي
تسا تسیچ مادک ره رد وا یگژيو و .
2 - 1 . لقع ملاع رد روضح ت اب
مات درج
اجنآ زا نآ رب مدقم و سفن تلع ار لقع اردصلام هک یم
دناد زین و هب دانتسا اب صا
دننام یلو روضح
مات تلع دزن لولعم ۀ
لولعم یدوجو رقف ،دوخ ت ،تلاصا ،
کیکش یارب ،دوجو ندوب بتارموذ و
لقع ملاع رد یدوجو سوفن ی
.تسا هتفرگ رظن رد
ناسنا اه بترم و هلحرم نیتسخن رد ۀ
هب ،دوجو لماک هب دجوم تلع رد روضح وحن و لکش نيرت
وق و صقن نودب ه
ماقم نيا رد و دنراد دوجو دادعتسا و
، ینامز بیترت و صاخ دوجو و یددع ترثک
ب اهنت و دنرادن یعضو و ا
زيامتم رگيدکي زا یلقع تایثیح و تاهج یم
وش دزن سوفن دوجو .دن
هب ،لقع تسین هوقلاب وحن
؛ اريز رد هوق یلقع أدبم هکلب ؛درادن انعم
هب ریغ و زیحتمریغ وحن قرفتم
تسا . نيا تیفیک
،روضح تسا یدرجت یلقع ندوب نامه
( ،اردصلام 1981 : 8 / 367 - 368
؛)
نياربانب
،
ندب هب قلعت زا لبق سفن
، تدحو فصو اب و
بترم رد مات درجت و تطاسب ۀ
ققحم قرافم لوقع
دننيرفآ و تاذ هب و تسا ۀ
وحن نيا .دراد ملع دوخ ۀ
سفن دوجو ار
یلعاف تلع رد روضح هک تسا
،
یم اب ناوت حلاطصا
« یلقع یعمج تنونیک
» اي
« یدرجت یلقع تنونیک
» اردصلام یفسلف راثآ رد
درک لابند ؛
هکنيا حیضوت اردصلام
ءیش ره یارب دوجو وحن هس
تسا لئاق :
1.
تلع رد دوجو
یلعاف
؛ 2 . یلباق تلع رد دوجو
؛ 3 . یف دوجو هسفن
( نامه
.)
وحن نيرترب یلعاف تلع رد دوجو ۀ
تسا دوجو
؛ دوجو اذل هب
وحن یلقع یعمج تنونیک نایم رد
هس عاونا ناگ ۀ هدشداي اعطق تسا لوا عون زا زا و
اجنآ هک نيا للع
، قرافم و سوفن ،دنتسه طیسب
هب یلقع یعمج وحن .دنراد دوجو اهنآ رد
وا رد رگيد ینایب
، هاگياج ققحت ار یلقع یعمج تنونیک
رد یهلا ملع یم
دناد
( :نامه 332
هب و)
هیمست رد یگناگود نيا ببس
، س نيا ؤ لا حرطم یم ايآ هک دوش
ملاع ود لوقع ملاع و یهلا ملع ملاع کي بتارم اي دنتسه
اي و دنا ملاع کي هب هراشا ظفل ودره
د را ن تفگ دياب خساپ رد ؟د اردصلام
هب ار قرافم لوقع یم یفرعم یهلا ملع نئازخ ناونع
دنک
( :نامه
355
رگيد یوس زا و)
، متشم و هقیقحلا طیسب ار بجاو تاذ یدوجو قياقح مامت تلاامک رب ل
هب یعمج وحن
،هتسناد یم ديوگ دام بتارم و
ن بجاو دوجو رب لمتشم ،تطاسب و تدحو تبسن هب
یعمج تایهام دنتسه
؛ هب رتشیب ترثک و بیکرت هچره هک یوحن دوش
، هتساک اهنآ تیعمج زا
یم دوش
( :نامه 3 / 40 و 9 / 61
هب هجوت اب .)
،وا تارابع یم
هب رد هک تفرگ هجیتن ناوت راک
ندرب و لوقع
یهلا ملع
، هب هراشا دصق بتارم
اد ار تقیقح کي تسا هتش
؛ رگيد ترابع هب
، تسا نيا یو روظنم
هک مامت سوفن هب وحن یعمج یلقع رد لوقع قرافم هک نئازخ ملع یهلا هب رامش یم دنور
، دندوجوم .
هتبلا روضح یهلا ملع رد تادوجوم
، هلئسم یا هک تسا نافرع و هفسلف و ملاک رد زابريد زا
رابرد و هدوب هجوت دروم ۀ
داجيا زا لبق یوسام هب دنوادخ ملع یگنوگچ
، رظن هي یاه نایب یفلتخم
تسا هدش .
زا یخرب ناملکتم
، اهنآ شنيرفآ زا شیپ تادوجوم هب یلاعت قح ملع ار
نکممان
یم دنتسناد
( یرعشا
، 1400 : 158
؛ خیش دیفم
، 1413 : 55 و یزار رخف
، 1407 : 57
.)
نبا یعس ،اهنآ داجيا زا لبق ایشا هب یلاعت قح یلیصفت ملع شريذپ اب انیس درک
یفسلف ليلاد
نآ ار نایب دنک
( یب ،انیس نبا :ات
3 / 298
دش دراو وا هب یياهدقن هک)
؛ زا هلمج اردصلام دوب دقتعم
نبا هک یتامدقم هب و هدافتسا انیس
کمک تباث نآ هدرک
هک تسا دوجو زا لبق یلاعت بجاو
مه هب تادوجوم ۀ
یلقع روص قيرط زا ءایشا و دراد ملع اهنآ دوخ
وا دزن یجراخ دوجو زا لبق
تسا تسرد ،دنتسه لصاح
، هکنيا اما هب لئاق
،هدش ماسترا قيرط تسردان نخس
ی تسا
( ،اردصلام
1981 : 6 / 198
یمن اردصلام عقاو رد .)
ريذپ تف ملع هک قح م هب یلاعت ترابع ،داجيا زا لبق تادوجو
زا .دشاب وا دزن ایشا تروص روضح
رياس اب اردصلام توافت ا
هدش ببس هک ن تسا
يرظن ۀ هب وا تاراکتبا زا یلقع یعمج تنونیک
رامش ديآ ، یلیصفت فشک نیع رد یلامجا ملع دنوادخ
ءایشا هب اهنآ داجيا زا لبق تس
وا رظن زا .
تسا یقیقح طیسب دنوادخ
، دعاق قبط سپ ه
قیقحلا طیسب ة
مه دياب ،ءایشلاا لک ۀ
دشاب ایشا
؛ اذل
شلقعت
، مه لقعت ۀ ایشا اتاذ و تس تسا لقاع و لقع
؛ یم لقعت ار نتشيوخ دوخ یدوخ هب سپ دنک
تاذ لقعت و ،ش
مه لقعت ۀ تساهنآ رب مدقم و یوسام
؛ نيا زا ور
، شنيرفآ زا شیپ بترم رد
ۀ هب تاذ
مه ۀ دراد یروضح ملع تادوجوم
( :نامه 270
.)
نيا هب هجوت اب بلطم
، شسرپ د یرگي یم ردابتم نهذ هب دوش
ک نومضم نيا اب مامت ايآ ه
هب تادوجوم ؟تسا ناسنا سوفن صتخم رما نيا اي دنراد دوجو لوقع رد یلقع یعمج تنونیک وحن
خساپ ار دياب هب هجوت اب طیح
ۀ یهلا ملع هدرک وجتسج
، میيوگب دنوادخ ملع رد زیچ همه هک اجنآ زا
دراد دوجو
، هب ءایشا یمامت سپ لع رد یعمج تروص
دندوجوم قرافم لوقع و دنوادخ م .
اردصلام
اب رواب هب نيا هک دنوادخ ملع ملع
تسا لامجا نیع رد یلیصفت
، یم ديوگ مه اب ناگديرفآ ۀ
و رثکت
ناگي دوجو رد ،دنراد یموهفم ثیح زا هک یلیصفت ۀ
عمتجم و دوجوم ،دنوادخ طیسب دنا
نامه(
؛ )
هتبلا
، ناسنا سوفن یارب طقف ار یلقع یعمج تنونیک حلاطصا یو تسا هدرب راک هب اه
، اما
یراوزبس تارابع حرش رد
رافسا هب راشا هتکن نيا دوجو و یلقع یعمج تنونیک هک تسا هدرک ه
ایند رب قباس و نيا ءایشا عیمج هکلب ،تسین سوفن صتخم طقف
دنراد ار دوج
( ،یراوزبس 1981 :
8 / 355
.) 2 - 2 . ملاع رد روضح یلاثم
درجت اب ریغ مات
وحن ۀ هدش هراشا نآ هب اردصلام راثآ زا یخرب رد هک نیشیپ تایح رگيد
، یصخش و یئزج دوجو
یلاثم ملاع رد ناسنا یعیبط دوجو زا لبق ،زيامتم تسا
؛ هتبلا
، هک تسا یرورض هتکن نيا رکذ
کي زا هلئسم نيا رد اردصلام هب سفن مدق هب لوق رب هک یياهدساف یلات اب وس
حرطم یئزج وحن
دوخ و تسا اهنآ هب
دیکأت دراد
( ،اردصلام 1981 : 8 / 331
هبور )،
رگيد یوس زا و تسور
، ن هتسناوت تسا
ددعتم تاياور و نآرق زا یدهاوش ار
ناسنا سوفن یئزج روضح رب هک ایند زا لبق یملاع رد اه
دنراد تللاد
، دریگب هديدان
؛ نيا زا ور
، هب ار هلئسم نيا ن تابثا یلقع تروص
یم
،دنک حيرصت هکلب
يآ و هدش تباث ناسنا یارب تعيرش رد یدوجو نینچ هک دراد ۀ
مئا زا یثيداحا و دراد هراشا نآ هب رذ ۀ
نیموصعم رد مه س
دیيأت تایح نيا تسا هدش دراو
( 2
،اردصلام 1381 : 22 - 23 و 1981 : 9 / 195
.)
یو تارابع حرش رد یراوزبس رد
رافسا
، یم یفرعم رذ ملاع ار روضح نيا نطوم نآ توافت هب و دنک
،تسا مات درجم و یلک هک یلقع تنونیک اب دیکأت
یم ديامن
( ،یراوزبس 1981 : 9 / 195
.)
وحن نيا حیضوت رد ۀ
ناشن یارب تفگ دياب دوجو زا لبق یئزج سوفن ققحت یعوقو ناکما نداد
ققحت لحم و سوفن صخشت لماع تسا مزلا تعیبط ملاع اردصلام .دوش صخشم یئزج دارفا
رب نیئاشم فلاخ
، لاماک هن ملاع نيا رد ءیش .تسا لئاق لاثم ملاع هب لاماک هن و تسا درجم
یدام
( ،اردصلام 1981 : 1/
300
بترم رد ناسنا سفن .)
ۀ تسا هدام ماکحا و مزاول یاراد و هدام دقاف یلاثم و
یم یلوزن لاثم ملاع دشاب ایند زا لبق یئزج سوفن ققحت لحم دناوت
؛ هک اجنآ زا اما یارب یلماع
،تسا تايدام صاوخ زا دحاو عون دارفا رثکت و درادن دوجو اهنآ زيامت اردصلام
هب روص یلقع ت
وحن نيا و دنک تابثا ار نآ هتسناوتن ۀ
دوجو افرص ار هب دانتسا اب یلقن دهاوش
تابثا هدرک و تسا
هب عبت
، نایب رد راثآ نيا هلحرم زا ناسنا تایح هب مه
تاياور و تايآ هیکت
یم .دنک
2 - 3 . لقع ملاع رد روضح توافت ی
ملاع و لاثم ی
اردصلام ریسفت هب هجوت اب يآ زا
ۀ هدروآ ایند زا لبق تایح هب هراشا یارب هک یتاياور و رذ ،تسا
یم ناوت هب یگژيو فن یاه ملاع رد س قاثیم
شتوافت و لقع ملاع اب
:تفاي تسد
)فلا ترابع
« هاوگ ناشدوخ رب ار نانآ تفرگ
» يآ رد ۀ رذ
، ار سوفن دنوادخ هک تسانعم نيدب
ناسنا ؟متسین امش راگدرورپ نم ايآ هک داد رارق باطخ دروم و دندرک کرد ار دنوادخ باطخ اه
نانچ ایند رد هک کمک اب
یم ار نخس یندب یاوق یم خساپ و دنونش
دنهد
، اجنيا خساپ لقع نابز هب
وت نخس ،یيام راگدرورپ وت !یرآ :دنداد یم تباجا ار تملاک و ميدینش ار
ینک م
( ،اردصلام 1383 :
3 / 373
.)
یم ناشن ترابع نيا هک دهد
یهلا باطخ هک دندوب یياوق یاراد قاثیم ذخا ملاع رد سوفن
هداد خساپ نآ هب و هدرک کرد ار
؛دنا هب سوفن ،لقع ملاع رد اما و دنرضاح یلقع یعمج تروص
نياربانب
، یمن ناوت یارب مادکره هب اهنآ زا یياوق ازجم تروص دش لئاق
.
)ب يآ رد ۀ هفيرش یتارابع دراد دوجو ناشن هک
دنهد ۀ زا لبق یلاثم ملاع رد سوفن فلاتخا
زا توافت نيا .تسایند هس
ع لما فلتخم یم یشان دوش :
:لوا لماع فلاتخا
رم رد هبت یدابم یدوجو سوفن
ترابع
« نادنزرف تشپ زا تراگدرورپ هک ینامز يرذ ،مدآ
ۀ تفرگرب ار اهنآ
»
، هک دراد هراشا ینامز هب
ناسنا سوفن یلقع ناردپ بلاصا رد اه
ناشيا و رد نینچمه یلصا نداعم
ناشدوجو هدوب
.دنا
سوفن یدوجو نداعم هقبط فلاتخا رگيدکي اب
هبترم فلاتخا و نيدب و دنراد
ببس
، ناسنا سوفن اه
دراد فلتخم عاونا
( ،اردصلام 1383 : 3 / 373 و 368
تسا یلاح رد توافت نيا .)
لقع ملاع رد هک
،
هدوب دوجوم یعمج دوجو هب سوفن لباق هقبط فلاتخا و دنا
حرط .تسین
:مود لماع سوفن دعب و برق
هب تبسن نامیپ ذخا ماگنه رد دنوادخ
توافت نيا قباطم
، ناسنا نامیپ ذخا ماگنه رد اه هب
هورگ هس یم میسقت دنوش
و مادکره شور هب یاه
فلتخم و ادخ ملاک توافتم بلق و مشچ و شوگ اب دنو
کرد ار یم دننک و نيا زا ور
، افتم تو خساپ
یم دنهد : نوقباس- نوبرقم : دوب بح رون هب رونم هک یبلق و مشچ و شوگ اب
( اهنآ بح و اهنآ هب تبسن ادخ بح
ادخ هب تبسن
باطخ)
قح دندینش ار و
تبحم نابز اب و دنتشاد تسود ار وا ءاقل و دنديد ار وا لامج
تيدوبع و قدص و قح و قوش و باطخ
.دنتفگ خساپ ار
تسار باحصا-
)هنمیم(
یناميا شوگ اب ار ادخ باطخ : دندینش
و ايآ یسفنا و یقافآ ت دنديد ار
و
دندیمهف فاص بلق اب ار باطخ
؛ سپ خساپ میلست و ناميا فارتعا ناسل هب دنداد
.
پچ باحصا-
شم(
ئ
:)هم
زا ار باطخ ءارو
دندینش باجح و
شوگ رب مشچ و ق و شبل دوب هدرپ نا
؛
هب سپ شوگ بز هب و دندینشن تعاط و لوبق دنداد خساپ رارطضا هب و رارقا نا
( :نامه 374
.)
:موس لماع توافتم تنیط
یخرب نتم دراد تللاد نيا رب ثيداحا
هک نیجس تنیط زا نیقفانم و نییلع تنیط زا ءایصوا و ءایبنا
هدش قلخ دنا
( ،اردصلام 1981 : 9 / 195
.)
یعون هک تسا یملاع هب طوبرم نیجس و نییلع تنیط
دشاب روصت لباق نآ رد یدب و یبوخ
، د زیچ همه یلقع ملاع رد هک یلاحرد لامک و مامت دح ر
رد ناکما و تسا .تسین اجنآ رد یدب نتفرگرظن
نینچمه نيا تاياور هنوگ هک
توافت هب هراشا دارفا
دراد
، رگنایب ناسنا زيامت تسا رگيدکي زا اه
؛ لوقع ملاع رد اما
، ساسا رب .دنتسین ازجم مه زا اهنآ
بترم رد هک تسا لاحم اردصلام ینابم ۀ
لقع
، بترم رد و دنشاب ریثک عون کي دارفا ترثک ،یلقعۀ
ون .یدرف ترثک هن ،تسا حرطم یع ناسنا روضح توافت ريز لودج رد رد
ملاع ود یگژيو و ایند زا لبق مادکره رد سفن یاه
ناشن
.تسا هدش هداد
3 . نیشیپ تایح رد سفن و حور توافت
رد تاياور و تايآ ناسنا نیشیپ تایح اب طبترم
و نینچمه رد هتشون یاه هب هراشا یارب اردصلام
تقیقح ناسنا
، هاگ ژاو زا ۀ
« حور
» و هاگ ژاو زا ۀ
« سفن
» تسا هدش هدافتسا اجنيا رد .
س نيا ؤ لا
یم حرطم هک دوش
هژاو ايآ سفن و حور یاه عت
ا یریب یارب توافتم یاهدربراک اي دنتسه موهفم کي
؟دنراد تفگ دياب خساپ رد ارق هب هجوت اب یدراوم رد
ئ هدنسيون دوخ حيرصت اي و ن
، صیخشت ناکما
انعم و زا روظنم ظفل
دراد دوجو حور
؛ یهاگ اما ظفل نيا
اب یظافلا سفن نوچ
( و یتح بلق
هب هک)
ب یم طلخ ،دراد هراشا ناسنا یعیبطارف دع .دوش
تغل زا یخرب ژاو ناناد
ۀ یم سفن لداعم ار حور دنناد
←( ،روظنم نبا 1300
: 5 / 361 و سینا ناراکمه و ، 1408:380
یم و)
دنيوگ هک سفن مه حور یانعم رد
هب ک را تسا هتفر
روظنم نبا(
، 1300 : 14 / 233 یحيرط ؛ ، 1430 :ق 1290 سینا ؛ ناراکمه و ، 1408 : 940
. )
یم سپ تفگ ناوت یظفل یانعم رد
طبار ۀ تسا هجو نم صوصخ و مومع تغل ود نيا
؛ رد اريز
رگيدکي لداعم یدراوم .دنراد رگيدکي اب رياغم یدربراک یهاگ و دن
،یحلاطصا دربراک رد اردصلام
:دراد ناگژاو نيا یارب دربراک ود
دراوم یخرب رد)فلا
سفن و حور ار
هب ازجم تقیقح ود ناونع تسا هتفرگ رظن رد
؛ دننام هک یياج
لماک ناسنا ار
بیکرت هتفاي یم رما هس زا دناد
:
1 . مسج یم هديد مشچ اب هک دوش
؛
2 . یم کرد ینطاب یاوق اب هک سفن دوش
هب زیخاتسر زور و ناسنا تشز اي و وکین قلاخا تروص
یم مسجتم دوش
؛
3 . بر یرما هک حور هب و تسا تافآ زا هدیهر بلق و ملاس سفن رب دراو و ینا
لیسو ۀ دنوادخ تايآ
یم هتخانش .دوش
مه ۀ ناسنا دنراد ار سفن و مسج اه
، ناسنا اما اهنآ رد دنوادخ هب بوسنم و فاضم حور هک یياه
تفاي دنتسه مک ،دوش
؛ دوجو اريز حور نيا
قع و ملع نیع تسا ل
( ،اردصلام 1383 : 1/
420
.)
لقع ملاع رد روضح
• دجوم تلع رد روضح
• یلک وحن هب
• دادعتسا و اوق نودب
• لامک و مامت دح رد
• یلقع وحن هب تنونیک یلوزن لاثم ملاع رد روضح
( ناسل رد رذ ملاع
تعیرش )
• زیامتم تروص هب روضح
• یئزج وحن هب
• یلاثم ملاع بسانتم ییاوق ندوب لاعف
• یدب و یبوخ یعون دوجو
• یلاثم وحن هب تنونیک
یدراوم رد)ب
سفن و حور هب ار
هدرب راک هب رگيدکي یاج تسا
یارب ؛ هنومن
، نایب زا دعب رافسا رد
هاگديد یاه خم رابرد فلت ۀ
سفن ثودح اي مدق یم هراشا یثيداحا هب ،
یارب حور ظفل زا هک دنک
دوجو هدرک هدافتسا تعیبط زا شیپ ملاوع رد ناسنا
؛تسا لاثم
« فراعت امف ةدنجم دونج حاورلأا
نم فلتخا اهنم رکانت ام و فلتئا اه »
و زا روظنم ار نآ
رد ندب هب قلعت زا لبق یناسنا سوفن دوجو
یم یهلا ملع و تاقرافم ملاع دناد
( ،اردصلام 1981 : 8 / 332
.)
حور ردص دزن نیهلأتملا هب
ود تسا هتفر راک هب ینعم :
هب هاگ هاگ و دراد هراشا یناسنا سفن هب
سفن زا رتارف یتقیقح ؛
ینتم ره رد اذل صیخشت یارب
روظنم و حور یانعم ،یو
هجوت نئارق هب دياب
.درک ژاو دربراک رد ۀ
هک دوش هتفرگ رظن رد هتکن نيا تسا مزلا زین اردصلام بلاطم رد سفن هب
یو حيرصت
، سفن زا روظنم تسا ندب ربدم هک سفن یه امب سفن ،تعیبط زا لبق ملاوع رد دوجوم
یم ثداح ندب ثودح اب و دوش
، تسین
، هکلب بترم رد سفن ۀ
تسا هقطان سفن زا لبق
( :نامه
9 / 332
دربراک ود نيا رد سفن یانعم .)
تسا توافتم
؛ سفن یه امب سفن رد اريز و هفاضا تیثیح
یرصنع ندب هب قلعت و دراد دوجو نآ ریبدت و
هب ققحت دم صخشم و یئزج وحن تسا رظن
؛ اما رد
ع و ملا ایند زا لبق
، سفن اب تسا رتهب اذل ؛درادن انعم نآ رد تیئزج هک تسا یلقع یلک یانعم هب اي
دوش داي نآ زا لقع یه امب سفن ظفل
، و اي دوجوم یانعم هب لاثم
ی هچرگ هک تسا یئزج
تسا
، اما
ب ریبدت تیثیح درادن ار یرصنع ند
. عقاو رد
، زا هدافتسا هک تشاد هجوت دياب ژاو
ۀ لبق ملاوع رد سفن
حماسم ایند زا تسا ی
و ،دوصقم ناشن نداد دحاو ناسنا دوجو ندوب ی
ملاوع مامت رد ،
ظاحل اب
بتارم
، .تسا نایب نيا اب
، یم نشور هک دوش
رابرد اردصلام هچنآ ۀ
ایند زا لبق سفن ققحت یفن رد
رظنرد اب ،هدرک حرطم شراثآ نتشاد
.تسا سفن یه امب سفن
4 . تایح راثآ نیشیپ
ناسنا یگدنز رب
ناسنا نیشیپ تایح یویند یگدنز رب یراثآ
وا هک دراد یتح اهنآ زا یخرب تشونرس رب
وا ایند زا سپ
زین ریثأت راذگ دن . یسررب و یرظن ثیح زا ثحابم نيا هژيو تیمها یلمع
راد یا د؛
ارچ اب امیقتسم هک
طابترا رد رشب ینونک تایح ديا و هاگديد .دنا
ۀ صوصخ نيا رد درف ره لوبقم
، وحن رب ۀ و درکلمع
میمصت یگنوگچ یریگ
راذگرثا یویند یگدنز رد یو یاه تسا
. رب روطفم ناسنا هک رواب نيا اعطق
یم ایند هب اهرواب یخرب ديآ
اي یگژيو یضعب لبق زا وا یاه
و هدروخ مقر داعبا یخرب
یگدنز وا زا
هدش هداد لکش شیپ
،تسا یمزاول دراد اب هک مزاول نییعت رد درف تساوخ و هدارا تلاخد هب داقتعا
یویند تایح روما و تشونرس توافتم شا
تسا .
4 - 1 . روطفم ندش رب ناسنا ترطف یدیحوت
رد دنوادخ يآ
ۀ 30 روس ۀ یم یفرعم یهلا ترطف رب روطفم ار رشب ،مور تاياور یخرب رد و دنک
زین
هب ترطف
« ادخ تخانش
» تسا هدش انعم هدش حيرصت بلطم نيا هب و3
تسا دلوت ودب زا درف ره هک
تفرعم دنوادخ هب .دراد
4 - 1 - 1 . تفرعم لوصح نامز
یدیحوت
رابرد ۀ ديدپ یگنوگچ یدیحوت ترطف ندمآ
هاگديد یاه .دراد دوجو یتوافتم تسا دقتعم اردصلام
تفرعم تسا یهيدب عناص
؛ هدهاشم ایند زا لبق ملاوع رد ار قلطم لامج نآ ،سفن اريز رک
هد
، یلو
ناخ هک ملاع نيا رد ۀ
دهاشم و قح نديد زا شلد مشچ ،تسا لاصفنا ۀ
ناوتان وا للاج و لامج
هب یناوتان نيا .تسا هدش یتسپ و صياقن و اوق دوجو ببس
یوخ و یندب یاه ديدپ دب و تشز یاه
تسا هدمآ
4. لخ یو یم یتملظ ار ندب تق رون ود نایم رد هک دناد
، نآ رب قباس یکي و قحلا یکي
رارق تسا هتفرگ
؛ یرون ،قحلا رون هب و یناسفن لياذر زا ریهطت زا سپ سفن هک تسا
لامک تهج
یم نآ هب یملع دبم نامه قباس رون و ددنویپ
أ ترطف تسا
،اردصلام(
1363 : 241 - 242
.)
نيا هب هجوت اب تارابع
، یم رد ندب قلخ زا شیپ یدیحوت ترطف ،اردصلام رظن رد تفگ ناوت
هب یلقع ملاع طساو
ۀ یم ديدپ یلعاف تلع رد لولعم رترب دوجو ديآ
؛ نانچ اريز دش نایب هک
، اجنآ رد
هب سوفن لماک
یم ببس ناشمات درجت و دنراد دوجو دوخ لکش نيرت دننيرفآ هب دوش
ۀ ملع دوخ
پ تفرعم .دنشاب هتشاد ديد
هب سپس یلقع ملاع رد هدمآ طساو
ۀ یم تیبثت یهلا نامیپ ذخا سپ و دوش
دح زا تسا رایتخا و هدارا ملاع هک یویند ثو
، ریسم رد دیيأت هاوخ عقاو ناسنا یوس زا بيذکت اي د
.دش
4 - 1 - 2 . هبنج یدیحوت ترطف یاه
لباق هبنج ود زا ،نتشاد یهلا ترطف
یسررب :تسا
1.
شنیب هب تبسن دوجو
:دنوادخ یرطف یرما ار بجاو دوجو هب تبسن تفرعم اردصلام
یم درادن زاین ناهرب و لیلد هب نآ تابثا هک دناد
( 1387 : 212
.)
یضق ۀ « د دوجو ادخ درا
» اي
« تلع تسا دوجوم للعلا »
تسا یوناث یهيدب یاياضق زا
( نامه : 22 - 23
هیضق هيوناث یهيدب .)
یا
هک تسا هب هیمکح تبسن و لومحم ،عوضوم روصت اب و تسا نآ هارمه شسایق دح هب هجوت ضحم
یم رضاح نهذ دزن ،نآ طسو یضق رد .دوش
ۀ
« دراد دوجو ادخ »
اي
« تلع تسا دوجوم للعلا
» ، دح
تلع هب نکمم زاین زا تسا ترابع طسو
؛ ماقا هب زاین نودب و هجوت نيرتمک اب ادخ دوجو سپ ۀ
ناهرب دیچیپ یاه ۀ
ف یم قيدصت یفسل دوش
،یدزي حابصم(
1368 : 1/
28 - 29
.)
2 . :دنوادخ هب یلمع داقتعا و شيارگ نآ هب لین قوش و لامک هب قشع
رگنایب اردصلام رظن رد
.تسا دنوادخ هب شيارگ ندوب یرطف بجاو هک اجنآ زا
تياغ رد دوجو تلیضف ثیح زا دوجولا
رگيد ریبعت هب و تسا تیمامت
، مات رياس و تسا یهانتمان قلطم لامک ،تسا مامت قوف و دوجولا
رب تادوجوم بترم بسح
ۀ هرهب ،ندوب لولعم رد ناشدح و یدوجو دنراد صقن و لامک زا یا
؛ هجیتن
لامک ترطف و تشرس زا قایتشا و قشع نيا و تسا دنوادخ قاتشم یدوجوم ره هکنيا وا بلط
یم همشچرس دریگ
( ،اردصلام 1981 : 2 / 237
؛ )
رگيد ترابع هب
، ره یرطف ،لامک هب ندیسر قوش
یم ادیپ شيارگ دنوادخ هب ثیح نيا زا ،دوخ تشرس زا تیعبت هب درف ره و تسا ناسنا دنک
( ،اردصلام 1366 : 6 / 65
.)
4 - 1 - 3 . رمث ۀ ترطف یهلا
ترطف یدیحوت هيامرس ، هب لوصو یارب یدادعتسا و ناسنا یارب یباستکا ریغ و یدادادخ یا
تاجرد رب ار یناسنا ره اردصلام .تسا تداعس یلاع یم هللا یلا قيرط رد ترطف بسح
؛دناد
یم متخ بولطم هب هک یهار رد ندوب ینعي دوش
، تللاض اما
، .تسا قيرط زا فارحنا و نآ فلاخم
هب ناسنا تسا نکمم طساو
ۀ تاداقتعا و لاعفا ش
اب و ریثأت و دوش فرحنم تياده قيرط زا عامتجا زا
هیلوا ترطف هب شا
طساو ۀ رییغت ناهانگ دنک
( نامه : 1/
445 - 446
نانچ ؛)
ربمایپ هک :دندومرف ص
« ره
یم ایند هب ترطف رب یدازون ديآ
، یم ینارصن و یدوهي ار وا شردام و ردپ سپ دننک
»
( ،یسلجم
1403 : 3 / 281
تياده دادعتسا ناسنا سپ .)
و ندش ار تداعس هب ندیسر هب
دراد یرطف تروص ؛
هتبلا
،
هب رما نيا یمن تياده بجوم یياهنت دوش
ناسنا ریسم رد یدايز یعامتجا و یدرف لماوع و رثؤم
.دن
4 - 1 - 4 . لماوع رثؤم دای رد یرطف تفرعم یروآ
ا هک داد دهاوخ ناشن ار دوخ رمث ینامز یرطف تفرعم .دشاب هجوتم نآ هب ناسن
دراوم ريز بجوم
ي نآ یروآدا دش دنهاوخ
.
یویند تاقلعت زا عاطقنا )فلا
نيا:
ریغ اي یرایتخا تسا نکمم عاطقنا عاطقنا رد .دشاب یرایتخا
زورب عنام تاقلعت نيا هک بلطم نيا هب ملع اب و شيوخ یدام تاقلعت هب یهاگآ اب یمدآ یرایتخا وا یرطف تفرعم و
هدش تداعس و ریخ هب وا ندیسر عنام ،دنا
یم هدارا نک ار تاقلعت نيا هک دنک را
ریغ عاطقنا رد .دهن یم بجوم یجراخ لماع ،یرایتخا
وش یارب دنچره ،ناسنا یویند تاقلعت د
هظحل ب ناسنا و دنورب نیب زا ،هاتوک یا .دنک ادیپ هجوت دوخ یرطف تفرعم ه
اردصلام هب هراشا اب
قنا ریغ عاط
،یدارا ديدپ تلاح ار نآ رد هدمآ
دوجو تابثا یارب یلیلد
یم دنوادخ :دناد
« ناگدنب هب کانلوه طيارش اب یيورايور و بارطضا ماگنه هب ناشترطف بسح
ببسم آ و بابسلاا کن
یراوشد ه یم ناسآ ار اه
دزاس
، دنراد یزيرغ یهجوت
؛ هجوت نيا رگا یتح
ببس نیمه هب .دشاب هناهاگآان
، یلاعت بجاو دوجو تابثا یارب افرع رتشیب ماگنه رد دارفا تلاح هب
قرغ دننام تخس طيارش رد نتفرگ رارق ش
شتآ اي ند یم للادتسا یزوس
دننک
»
،اردصلام(
1354 :
23
. )
یتخس ماگنه رد ناسنا جنر ،اه
گرم ثداوح و اه هب یدیما مشچ هتساوخان اي هتساوخ راب
تاجن هدنهد دراد دشاب قلطم یاناوت هک یا
؛ تاذ زج یتیعقاو نآ و دراد دوجو دیما نيا قَ
لعتم سپ
یمن دنوادخ .تسین یدیق چیه هب دیقم شرایتخا و تردق هک دشاب دناوت
هب یروآدای و رکذت )ب ناربمایپ هلیسو
ناسنا ناطیش رگا:
یم دساف ناشترطف ،دنک فرحنم ار اه دوش
رهوج و یهلا ترطف یفانم روما و ۀ
یلصا یم اضتقا ار ناش ک
دن
،اردصلام(
1363 : 202 - 203
.)
نینچمه زا ناسنا ،دوش درف تعیبط ءزج و دنک خوسر ناهانگ ءوس راثآ و هليذر تافص ناسنا رد رگا
جراخ یناسنا ترطف یم
دوش هب و طساو ۀ دوجو هب شبلق رد هک یضارما یم
،ديآ تیناویح دودح هب
یم هیلوا ترطف زا طوقس و یشومارف یفارحنا نینچ لصاح .دسر تهج نیمه هب و تسا
، دنوادخ
یم ار ناربمایپ یلوا نامیپ و دهع ات دتسرف
ۀ و یهلا تايآ ندناوخ اب و دننک یروآداي نانآ هب ار نایمدآ
یکین رب توعد تسا ناشتاذ ءاضتقا هک یتئیه نامه هب ار ناشيا ،تاریخ و اه
، دنادرگرب
،اردصلام(
1366 : 5 / 389 - 390
؛ )
نيا زا ور
، م ار ناربمایپ کذ
یم ر .دنناوخ
4 - 2 . داجیا تیلوئسم ییاه ناسنا یارب اه
تاياور و تايآ قباطم
، رد تادوجوم زا نیشیپ تایح مسق ود
نامیپ فرگ :تسا هدش هت
1.
مه زا هک ماع نامیپ ۀ
رب تادوجوم یا
هدش هتفرگ دنوادخ میظعت و حیبست و تدابع و تعاطا
یحان زا یدوجوم ره دوجو اريز ؛تسا ۀ
تسا مویق و یح دنوادخ
؛
2 . :تسا مسق هس لماش و دراد صاصتخا ناسنا هب اهنت هک صاخ نامیپ
فلا ) نامیپ زا و ترطف بسح رب دنوادخ تیبوبر هب رارقا رب هولاع ات مدآ نادنزرف مامت زا نتفرگ
رد فارتعا نيا .دنوش فرتعم زین نابز اب ،یلقع دوهش یور اندهش یلب اولاق
( فارعا : 172
هدمآ)
تسا
؛ ب ) نامیپ هب تلاسر غلابا و نيد یياپرب یارب ناربمایپ زا نتفرگ مه
ۀ ترابع رد هک دنوادخ ناگدنب
مهقاثیم نییبنلا نم انذخا ذا و
( بازحا : 7
.تسا هدش نایب )
ج ) نامیپ زا نتفرگ یهلا باتک نابحاص آ و دننک راکشآ ار تقیقح ات
ن نامتک ار ن نک
ترابع رد هک دن
و هنومتکت لا و سانلل هننیبتل باتکلا اوتوا نيذلا قاثیم هللا ذخا ذا
( نارمع لآ : 187
سا هدمآ)
ت
( ،اردصلام 1366 : 2 / 245 - 246
.)
ب وت ا ذخا نامیپ هک اردصلام نایب هب هج هدش
مه زا ۀ تادوجوم و اهنآ تقلخ هب طوبرم ار
یگتسباو نانآ یم دنوادخ هب یم رظن هب ،دناد
نامیپ نيا دسر تسا لقع ملاع هب طوبرم
؛ اجنآ رد اريز
مه ۀ تادوجوم رضاح
هدوب دنا هب و طساو ۀ رترب دوجو دننيرفآ هب ،نطوم نآ رد ناش
ۀ دنتشاد ملع دوخ .
یم ار رما نيا هب ناوت
حیبست ليلاد زا یکي ناونع مه یيوگ
ۀ تادوجوم درک نایب
و ینيد نوتم رد هک
تسا هدش هراشا نآ هب ناکلاس تادهاشم .
نامیپ ذخا هدش ناسنا زا اه و تسا یلاثم ملاع هب طوبرم ماع یارب
ۀ کي زا مدرم یارب و وس
سم ،رگيد یوس زا اهنآ صاوخ تیلوئ
ناسنا مامت نامیپ نيا قباطم .تسا هتشاد هارمه هب ار یياه اه
هدش دهعتم قح هک دنا
هدرک دهع ناربمایپ و دنشاب وج ار ناگدنب و دننک راکشآ ار تقیقح هک دنا
یيامنهار نک
.دن ماجنا تروص رد ندادن
،نامیپ نيا م ترخآ رد
ؤ دنهاوخ هذخا دش
قيرط نيدب .
وا یایند زا سپ یگدنز یتح و وا یيایند تایح رب ایند زا لبق ملاوع رد ناسنا روضح ریثأت
راذگ
.تسا 4 - 3 . توافت رد ندش هتشرس ندب و حور
ا ناسن اه رد توافت و اهنآ حور هاگیاج
ناسنا توافت رگنایب تاياور زا یخرب هب و نیشیپ تایحرد اه
توافتم نآ عبت ایند رد اهنآ ندش
.تس
اردصلام عون ود هب ثيداحا نيا هب رظن اب توافت
نیشیپ تایح رد دارفا هراشا
یم دنک :
4 - 3 - 1 . تقلخ ماگنه تنیط رد توافت
رابرد یددعتم تاياور زا ۀ
یم طابنتسا نینچ ایند زا لبق ملاوع هک دوش
ندب و حور تقلخ لصا
ناسنا مدقتم تایح نامه رد هدوب توافتم
نامسآ قلخ زا شیپ تسا دقتعم اردصلام .تسا و اه
حاورا ،نیمز ،نییلع تنیط زا ءایصوا و ءایبنا
ندب و ناشياه یتنیط زا اهنآ نایعیش و نیعبات حاورا
نیياپ قلخ نآ زا رت هدش
تسا . نینچمه قفانم بولق ا
نیجس تنیط زا ن
، ندب و ناشياه نیعبات بولق
نیياپ یتنیط زا اهنآ نآ زا رت
هثیبخ تنیط تسا هدش قلخ
(5
،اردصلام 1981 : 9 /
.)195
رابرد اردصلام ۀ
تسا هدرکن نایب یبلطم نآ توافت لیلد و تنیط یتسیچ
؛ اما ترابع نيا حرش رد یراوزبس
اردصلام یم ديوگ : تنیط یم قلاطا رما هس رب دوش
: 1.
تیهام
؛ 2 . اهنآ اب هقطان سفن هک یتاکلم
تسا هدش هتشرس
؛ 3 . .هدام م هس ره رد اهنآ نیعبات و ءایلوا و ءایبنا تنیط تسا دقتعم یو انع
زا
تسا نییلع
) ،یراوزبس 1981 : 9 / 195
.(
نيا نونکا حرطم شسرپ
یم هقیلعت رد یراوزبس ؟تسانعم هچ هب نیجس و نییلع تنیط هک دوش
رب رافسا و نینچمه لاسر کي رد ۀ
لقتسم لطم نيا نایب هب تیهام وا رظن زا .تسا هتخادرپ ب
( ناویح
ندوب قطان
آ نیعبات و ءایلوا و ءایبنا)
یح ،اهن مویق یح تایح هب ناو لعفلاب قطان و
تسا لماک ناسنا و
لاب نتسه لعف .د
فاصوا و اهنآ دوجو ضراع تیهام ناش
.تسا لماک
،اهنآ تاکلم دیمح
ۀ و یملع
یلمع
، سفن قولخم لوقعم و لقاع داحتا قباطم و اهنآ یهلا یلک یاه
، و تسا دحتم ناشدوجو اب
دام ۀ ناشيا ندب
، .تسا هرهطم ماحرا و هخماش بلاصا رد هک لدتعم بکرم
لباقم فرط رد
، مه هب ایقشا تنیط ۀ
زا یناعم تسا نیجس سنج .
تیهام هب فيرعت رگا ناشيا
دوش یلقع یازجا
، هدنرد یمیهب تایح هب ناویح وخ
؛دنتسه هب هک یوحن مه
ۀ یوس هب اهنآ رعاشم
ند روص لیخت و توهش هب کرحتم و ای تسا
ینلاویه لقع دح رد هوقلاب قطان و اهنآ فاصوا .دنتسه
نآ تاکلم و مومذم نا
هيامورف دام و ۀ تسا سجن ماحرا و تسپ بلاصا زا لدتعم ریغ بکرم اهنآ
(
،یراوزبس 1981 : 9 / 195 و 1376 : 319 -
.)322
نینچمه یو ندب زا روظنم اه
ار هدمآ اردصلام ترابع رد هک ،تسا
ندب ندب اي یلاثم یاه یاه
یم اهنآ یدام دناد
؛ ینعي
، ندب هچ ندب هچ و یلاثم یاه یعیبط یاه
ءایلوا و ءایبنا تسا نییلع زا
( نامه : 195
.)
ناسنا تنیط توافتم تقلخ یيارچ باوج رد یراوزبس یم رکذتم ار رما دنچ اه
:دوش
