Journal of Urban Tourism Vol.8, No.4, Winter 2022
http://doi.org/10.22059/JUT.2022.327685.931
Assessing the Criteria of Vitality in Historical Places with Emphasis on the Approach of Heritage Tourism Development
Case Study: Historical Buildings of District 12 of Tehran
Azade Bitaraf 1, Zahra sadat Saeedeh Zarabadi2, Hossein Zabihi3.
1- PhD Student in Urban Planning, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran 2- Associate Professor, Department of Urban Planning, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3- Associate Professor, Department of Urban Planning, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
Received: 24 September 2021 Accepted: 26 January 2022
Extended Abstract Introduction
The development of tourism with a heritage approach is essential in the tourism planning process in order to introduce the cultural values of ethnic groups and nations, help preserve historical-cultural attractions, cultural branding, and preservation of local and spatial identity. In this regard, it is necessary to know the cultural and historical attractions and understand their impact, especially in tourism development. However, it should be noted that in our country, tourism, despite its very high potential, has not been considered scientifically and in principle.
And it is mainly in the form of leisure, and a smaller percentage of tourists go to places with cultural and historical attractions. There are many historical and cultural attractions in different parts of the country, including the historical contexts of Tehran's 12th district, which can be effective in the development of tourism with a cultural-historical nature. In which tourists focus on enjoying the cultural-historical attractions, learning from the past, realizing the depth of art and culture, pride in the roots of religious identity combined with pride, pride, impression and sadness. This research is to answer the questions as follow:
-What is the relationship between the vitality of urban space and urban heritage tourism in the historical sites of Tehran?
-What is the ranking of vitality criteria in the historical sites of the study area in terms of importance?
Methodology
The present study is in the category of applied-developmental research and from the point of view of certainty, it is in the category of quantitative research. The method of collecting information was based on common library and field methods. The statistical population of the people selected as the study population of this study includes two groups:
1. Tourists who have visited or been presented in historical sites at least once.
(Mehrabanmanesh, Pahlavan Razaz, Dabir al-Molk, Kazemi), and
2. Specialists in the field of urban planning, architecture, restoration and tourism who are fully acquainted with the study areas.
Corresponding Author (Email: [email protected])
Copyright © 2022 Journal of Urban Tourism. This is an open-access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution- noncommercial 4.0 International License which permits copy and redistribute the material just in noncommercial usages provided the original work is properly cited.
The group of specialists has been selected from among the people working in the Cultural Heritage and Tourism Organization of Tehran Province and the Municipality of District 12 of Tehran. The size of the statistical sample studied using Cochran's formula for tourists and professionals is equal to 384 and 36 people, respectively. In order to ensure the validity of the measurement tool, the content validity method was used and approved. To evaluate the validity of the questionnaire questions, Cronbach's alpha coefficient was used, the value for the statistical population of tourists and professionals is 0.976 and 0.977, respectively, which these figures indicate the optimal reliability of the questionnaires. After completing the questionnaires based on the five-point Likert scale by the statistical community, the results were sorted, classified, and coded and to perform inferential tests, they entered the software environment of SPSS statistical analysis software.
Results and discussion
The results of data analysis show that from the perspective of tourists and experts in this study, there is a direct (because the correlation coefficients are positive) and significant (because significant values are less than 0.05) relationship between vitality and urban tourism in historical sites of Tehran (4 historical houses studied). In addition, the intensity of this relationship is strong because the correlation coefficients are more significant than 0.7 and are close to 1. As a result, with the improvement of vitality standards in these historical places, tourism in these places will be further developed. In other words, in order to strengthen and develop tourism in these historical places and houses, it is necessary to enhance and improve the standards of vitality.
Findings from the ranking showed that each of the 4 historical sites of Mehrabanmanesh, Pahlavan Razaz, Dabir-ol-Molk and Kazemi has been studied from the perspective of the target community; In other words, it has been determined which historical site is in a better position than the others in relation to each factor. According to experts, the status of each factor in each of the historical buildings is different, except for the factor of beauty and visual appeal. Because the significant value for this factor is equal to 0.05, but for other factors, this value is less than 0.05. This is why the ranking of historic buildings has not been done according to this factor, because based on experts, these four places are on the same level in terms of beauty and visual attraction and are not much different from each other. From the tourists' point of view, the status of each factor in each of the historical houses is different because the significant value for each factor is less than 0.05.
Conclusion
The study of inferential statistics indicates that the impact of vitality variables on the promotion of heritage tourism in the four selected areas is not equal from the perspective of the community of professionals and tourists. Thus, according to experts, the variables of visual diversity, beauty, and user diversity have the highest effectiveness, and the factors of safety facilities, access quality, and environmental comfort have the least impact. At the same time, from the tourists' point of view, the variables of beauty and visual attractiveness have the most, and the criteria of attendance, feeling of security, and physical safety have the least impact. In order to study the type and extent of the relationship between vitality and urban tourism from the perspective of the statistical community, it was found that there is a direct and significant relationship between the studied variables in four historic houses, so that by improving vitality criteria in these places, tourism also develops.
Keywords: Vitality, historical sites, heritage tourism, Tehran.
ۀرود ،یرهش یرگشدرگ همانلصف 8
ۀرامش ، 4 ناتسمز ، 1400
.صص 115 - 103
http://doi.org/10.22059/JUT.2022.327685.931
شجنس عم
ی اهرا ی گدنزرس ی
رد ناکم یاه رات ی خ ی اب دیکأت رب ور ی درک هعسوت رگشدرگ ی
م ی ثار ی
:یدروم هعلاطم اهارس
ی رات ی خ ی هقطنم 12 نارهت
فرطیب هدازآ -
وجشناد ی رتکد ی زاسرهش ی
، دحاو مولع و قحت ی
،تاق هاگشناد دازآ ملاسا ی
، رهت
،نا ا ی نار
تاداسارهز عس
ی هد دابآرز
0ی - شناد ی را هورگ زاسرهش ی
، دحاو مولع و قحت ی
،تاق هاگشناد دازآ ملاسا ی
،
،نارهت ا ی نار
سح ی ن ذ بی ح ی - شناد ی را هورگ زاسرهش ی
، دحاو مولع و قحت ی
،تاق هاگشناد دازآ ملاسا ی
،
،نارهت ا ی نار
تفایرد خیرات :
02 / 07 / 1400 شریذپ خیرات
: 06 / 11 / 1400
هدیکچ هدیکچ رگشدرگ ی هب ناونع موس ی ن داصتقا تعنص ی
رد ناهج مز ی هن ـشخب قنور ی
ند رهـش هـب اه و حا ـی ا و هدنززاب زاـس ی
تفاب اه ی رات ی خ ی هتخانش .تسا هدش یفرط زا
رد بسانمان یدبلاک تلاخادم دودحم
ه اه ی رات دنمشزرا ی
خ ی م بجو
یریذپ تسیز و یگدنزرس شهاک نآ
اه تشگ نچ ِلصاح و ه ی
ن تامادقا ی
، ـتلاحم روـهظ ی
و نمااـن ن ملاـسا دنا ـش هد
تسا . نیازا یور هعلاطم رضاح ددصرد
"
سررب ی م ی ناز عم ریثأت ی اهرا ی گدنزرس ی رد اتسار ی اـقترا و دوبهب ی
طـس ح
رگشدرگ ی رهش ی ناکم رد رات یاه ی خ
"ی تسا هدمآرب .
هب روظنم تسد ی با کت اب یمک دربهار زا ،فده نیا هب ی هی
رب
تاعلاطم هناخباتک ا هتفرگ هرهب ینادیم و ی ریپ بوـتکم عباـنم هعلاطم هیاپ رب یفیک تاعلاطا .تسا هدش
نوـما هـس
موهفم
"
یرهش یگدنزرس
"
" ، یرهش یرگشدرگ
"
" و ناکم یخیرات یاه
"
یـمک تاعلاطا و ، م
ـنتب ی پ رـب ی اـم ی ش
می ناد ی )همانشسرپ و هدهاشم(
رد هدودحم ناکم ی قحت ی ق ی .تـسا هدـیدرگ لـصاح هـتفا
اه یطابنتـسا ی ردSPSS
یاهارس رد یرگشدرگ اقترا رب یگدنزرس یاهرتماراپ یراذگرثا نازیم یبایزرا صوصخ م یخیرات
هـقطن 05 ت نارـه
( یاهرایعم هک تسا نآ زا یکاح رصب عونت
ی
، زی اب
،یرصب تیباذج و یی ربراک عونت
( و )ی زی اب ی ی باذج و ی ت رصب )ی
رظنم زا بیترت هب 5
روخرب یراذگرثا نازیم نیرتشیب زا ،نارگشدرگ و نیصصختم یرامآ هورگ تن نینچمه .دنراد
یا
نازیم و عون یسررب زا لصاح ابترا
می نا عم ی اهرا ی گدنزرس ی رگشدرگ و ی ناکم رد رات یاه ی خ ـبم ،بختنم ی نی
دوجو هطبار ا ریغتم ود نیا نایم رادانعم و میقتسم ی م
ی دشاب . ا رب هولاع ی ن ا تدش ی ن ار وـق هـطب ی م ی دـشاب
، ز ـی ار
ارض ی ب گتسبمه ی صخاش ود ره یارب نمریپسا ب
ی رتـش زا 7 / 1 دزن و ـی ک هـب 0 م ی دنـشاب . هبتر دـنب ی عم ی ـهرا ا ی
گدنزرس ی رد 1 یخیرات یارس م ظاحل هب
ی ناز مها ی ت هک داد ناشن صصختم رظنزا
ی
،ن ا ی ن 1 ناکم ز ظاحلزا ی اب یی
باذج و ی ت اه ی رصب ی رد ی ک هدوب حطس نکیلو
زا دید عـضو ،نارگشدرگ ی
ت رـه رد لـماع رـه ـی
ک ا اهارـس ز ی
رات ی خ ی دنراد توافت مه اب .
دیلک ناگژاو دیلک ناگژاو :ی
گدنزرس :ی گدنزرس ،ی ،ی ناکم ناکم رات یاه رات یاه یی خخ ،ی ،ی رگشدرگ رگشدرگ ی ی مم یی ثار ثار .نارهت ،ی .نارهت ،ی
ا ی ن هلاقم مناخ راکرس یرتکد هلاسر زا هتفرگرب ب هدازآ
ی فرط یزاسرهش هتشر رد هب
امنهار یی مود هدنسیون و
هرواشم ن موس هدنسیو رد
گشناد ها دازآ ملاـسا ی
،
دحاو مولع و قحت ی تاق نارهت یم .دشاب
0 . لوئسم هدنسیون Email: [email protected]
همدقم همدقم یخیرات یحاون هلمجزا
اهاضف ی مهااب ی ت ارب ی مدرم رامـش هب م
ی آی دـن اراد هـکارچ ، ی
راـت شزرا ی
خ ی
، دـبلاک ی بق زا(
ـی ل
ژولونکت ی ک ی
، ناتساب سانش ی رامعم و ی گنهرف و ) ی
م ی دنـشاب (
Panagiotopoulou, et al,2020:5
.) هـهد رد اه ی خا ـی ر ،
رات قطانم ی
خ ی لد هب ی ل عبانم ندوب اراد یـثاریم دنمـشزرا
- ـگنهرف ی نارگـشدرگ ، یرایـسب
هدومن بـلج دوـخ هـب ار دـنا
(
Dickinson & Peeters,2014:13
.) انشآ یی گنهرفاب یاه نوگانوگ هب هژیو گنهرف ناگتشذگ و
اهدومن ی دـبلاک ی نآ
رد بلاق م ی ثار گنهرف ی
، نبا ی ه و تفاب اه ی رات ی خ ی
، هزیگنا یا ساسا ی رد هزوـح ـشدرگ رگ ی هـب رامـش م ی آ ـی د و ا ـی ن رـما
رگشدرگ ی ار هب تعنص ی قنوررپ رد هزوح نبا ی ه و تفاب اه ی رات ی خ ی لدب هدرک تسا (
Chen & Chen, 2020:31
.) هعسوت
رگشدرگ ی اب ور ی درک ثاریم
، هب تهج فرعم ی شزرا اه ی گنهرف ی ماوقا و
،للم کمک هب ظفح و هاـگن تـشاد هـبذاج یاه
گنهرف ی رات ی خ ی
، یزاس دنرب گنهرف
ی
، ظفح وه ی ت موب ی و ناکم ی زا مها ی ت لااـب یی رد آرف ی دـن هـمانرب یزیر رگـشدرگ ی
رادروخرب تسا ، رد ا ی ن اتسار تخانش هبذاج یاه گنهرف ی و رات ی خ ی و كرد م ـی ناز راذـگرثا ی نآ اـه هب تروـص صاـخ رد
هعسوت رگشدرگ ی ثاریم یرگشدرگ نایم نیا رد و رورض
ی تسا
،ناراکمه و یعیفش(
333:0331 .)
نادقف ح ـی تا رهـش ی
رد تفاب یاه رات ی خ ی و دنمشزرا شخب یاه فلتخم
،رهش یلع مغر مامت ی صوصخ ی تا
،ناشراگدنام لد
یل ی نـشور رـب اـهر
ندش و هکورتم ندش ا ی ن تفاب تساه . ای ن رد لاـح ی تـسا هـک دوجواـب رـتمک ی ن تاـهجوت و
تامادـقا تظاـفح
ی رد ا ـی ن
هنیجنگ یاه رات ی خ ی دنمشزرا هک زونه ارب ی سب یا ر ی زا ام هتخانشان
؛تسا ا ی ن تفاب اه ذپ ی ار ی نارگـشدرگ ی
تـسا هـک اـب
ور ی درک هاگآ ی ره هچ ب ی رتش ا ی ن زمر و اهزار و اش ی د تشگزاب هب لصا هچنآ دندوب ( وه ی ت )،
هب ا ی ن تورث یاـه ـگنهرف ی و
رات ی خ ی عوجر یم امن ی دن (
،یدمحا 13:0333 ).
هـش یاهاضف ،ناریا یخیرات یاهرهش یامیس رب ارذگ یریس هش یاهاضف ،ناریا یخیرات یاهرهش یامیس رب ارذگ یریس یر
یر ـشزرااب ش زرااب ار ی ار ی
شیامن هب شیامن هب مم
ی ی دراذگ دراذگ هن هتشذگرد یگمه هک هن هتشذگرد یگمه هک رادروخرب یبولطم یگدنزرس و اشن و كرحت زا رود نادنچ
رادروخرب یبولطم یگدنزرس و اشن و كرحت زا رود نادنچ هدوب
هدوب دنا دنا ،هزورـما هک ،هزورم ا هک
و ناباتش دشر یپ رد و ناباتش دشر یپ رد بب
ی ی همانرب همانرب موس ناهج یاهرهش موس ناهج یاهرهش هب
هب وویی هژ هژ نلاک نلاک و ،اهرهش و ،اهرهش تاریثأـت
تاریثأت تردـق هطلـس هـلمجزا نردـم نارود تردق هطلس هل مجزا نردم نارود
راک یگریچ زین و هدایپ رب هراوس راک یگریچ زین و هدایپ رب هراوس دوـجو مدـع یـفرط زا و یرهـش یاهاـضف رد روـضح یارـب مزلا لاجم دوبن و تیلاعف و
دوج و مدع یف رط زا و یرهش یاهاض ف رد روض ح یارب مزلا لاجم دوبن و تیلاعف و
حیحص ییارجا و یتیریدم یاهراتخاس حیحص ییارجا و یتیریدم یاهراتخاس لع
لع ی ی مغر مغر و اهاـضف نـیا یایحا و هلخادم رد تاررقم و نیناوق دوجو و اهاض ف نی ا یایحا و هلخادم رد تاررقم و نیناوق دوجو بب
ی ی هجوـت هجوت هـب ی هب ی
یرهش یاهاضف ... و یگنهرف ،یداصتقا ،یعامتجا هژیو یارش یرهش یاهاضف ... و یگنهرف ،یداصتقا ،یعامتجا هژیو یارش
ًامومع
ًامومع ای هتفر نیب زا ای هتفر نیب زا اک دقاف
اک دقاف ارار دنتسه مزلا یی دنتسه مزلا یی ((
و یلوـصاب و یلوص اب
،ناراکمه
،ناراکمه 71
71::03310331 یارش نیا رد .) یارش نیا رد .) لذب
لذب هجوت هجوت تیفیک و یرهش یخیرات یاهاضف هب تیفیک و یرهش یخیرات یاهاضف هب نآ یشخب
نآ یشخب هـب ،اه
هب ،اه ترورـض کـی ناونع ترورض کی ناونع
یـگنهرف هـهجو تیوقت تهج رد اهاضف نیا ینیرفآزاب و دیلوتزاب زا تیاکح یرهش هعسوت همانرب رد یساسا یگ نهرف هه جو تیوقت تهج رد اهاضف نیا ینیرفآزاب و دیلوتزاب زا تیاکح یرهش هعسوت همانرب رد یساسا -
و یعاـمتجا و یعام تجا
یگدنزرس و یرهش تیوه یبایزاب یگدنزرس و یرهش تیوه یبایزاب
فلتخم یاهراتخاس رد اهاضف نیا ینیرفآزاب و یهدناماس اب تسا یرورض نیاربانب .دراد فلتخم یاهراتخاس رد اهاضف نیا ینیرفآزاب و یهدناماس اب تسا یرورض نیاربانب .دراد
یداصتقا ،یدبلاک ،یتیریدم یداصتقا ،یدبلاک ،یتیریدم -
،یعامتجا ،یعامتجا ززیی
تس تس حم حم یی طط شقن ،ی شقن ،ی تسدزا تسدزا هتفر هتفر نآ هب ار نآ هب ار ار بـسانم یاـهدربهار و دـنادرگزاب اـه ار بس انم یاه دربهار و دن ادرگزاب اه
دومن هئارا هعماج یزورما یارش رد اهاضف نیا یعقاو شقن یافیا یارب دومن هئارا هعماج یزورما یارش رد اهاضف نیا یعقاو شقن یافیا یارب ((
ه و لاز
،ناراکم 10:0333 .) اما اب ی د رکذ درـک هـک
رد روشک ام نونکات رگشدرگ رد ی تفاب اه یخیرات دوجواب سناتپ ی ل اه ی سب ی را
،لااب نیا رد یرگشدرگ تفاب
اـه هـب هـجوت و
نیا یگدنزرس تفاب
اه یرهش ی هب
تروص ملع ی و لوصا ی هجوتدروم عقاو
هدشن تسا و
ًاتدمع دصرد رتمک ی زا نارگشدرگ
هب ناکم ه ییا اب هبذاج یاه گنهرف ی و رات ی خ ی هعجارم م ی دننک . ای ن رد تروص ی تسا هک هبذاج اه ی سب ی را ز ـی دا راـت ی خ ی و
گنهرف ی رد اقن فلتخم روشک هلمجزا تفاب اه هقطنم یخیرات ی 05
نارهت دوجو دراد هـک یم دـناوت راذـگریثأت رد
هعـسوت
رگشدرگ ی اب هام ی ت گنهرف ی - رات ی خ ی دشاب هک رد نآ زکرمت نارگشدرگ رب
تذل ندرب زا هبذاج یاه گنهرف ی - رات ی خ ی
،
تربع یزومآ زا
،هتشذگ پ ی ندرب رب قمع رنه و گنهرف تس ی
، راختفا رب ر ی هش اه ی وه یت ی بهذم ی مأوـت
،راـختفااب
،رورـغ
رثأت و تحاران ی م ی دشاب .
ییاجنآزا هک یاهارس رات ی خ ی هقطنم 05 نارهت هب لد ی ل رامعم ی و تفاب رهش ی صاخ دوـخ دـجاو شزرا یاـه راـمعم ی و
زاسرهش ی لباق هجوت تسا و نچمه ی ن تمدق دبلاک ی تفاب رات ی خ ی و هب عبت نآ پ ی چ ـی گد ی و گدوـسرف ی دـش ی
،د تلاکـشم
عامتجا ی و داصتقا ی صاخ ا ی ن ی
،تفا لماع ی رد اتسار ی تفا دش ی د رهش ی و هب لاـبند نآ لاـبقا رـتمک نکاـس ی ن ـلحم ی
،تسا زا وس ی دی رگ ب ی رتش ی ن نارگشدرگ ش
ره ی نارهت زا هبذاج یاه دوجوم رد تفاب رات ی خ ی دزاب ـی د هـب لـمع یم دـنروآ
هجیتنرد یسررب فده اب شهوژپ نیا عم
ی اهرا ی گدنزرس ی رد ناکم یاه رات ی خ ی اب دیکأت رـب ور ی درـک هعـسوت رگـشدرگ ی
ناکم رد یگدنزرس یاهرایعم شجنس /ناراکمه و فرطیب ... هعسوت درکیور رب دیکأت اب یخیرات یاه
105
م ی ثار نیودت ی ایآ :تسا حرش نیدب شهوژپ نیا رد رظندم تلااؤس ،فده هب یبایتسد تهج رد تسا هدش م
ی نا گدنزرس ی و
رگشدرگ ی رهش ثاریم رب ینتبم ی هطبار
ا ؟دراد دوجو ی هبتر
دنب ی عم ی اهرا ی گدنزرس ی ناکم رد رات یاه ی خ ی نارـهت رهش
م ظاحل هب ی
ناز مها ی ت
؟تسا هنوگچ
تاعلاطم لباق یثاریم یرگشدرگ هعسوت نوماریپ یهجوت -
ناکم رد یگنهرف هـک هـتفریذپ ماـجنا یخیراـت یاه
هـلمجزا ٔ
نآ اه م ی ناوت سیروم .دومن هراشا ریز دراوم هب ( ناراکمه و0
5150 لـماعت و یـگنهرف یرگـشدرگ ناوـنع اـب یـشهوژپ )
هتنوم رد یعامتجا ماجنا ورگن
هداد دنا یم ناشن شهوژپ نیا یاتن . ،یمتسیس یبوچراچ نتشاد هک دهد
تکراشم ارگ ار هنیمز
هدامآ یلحم هعماج رتشیب تکراشم یارب م
ی دنک اشم نیا و قنور هنیمز نارگشدرگ اب نابزیم هعماج یعامتجا لماعت و تکر
یرگشدرگ رتشیب م
ی ددرگ کسیواج .
5 ( 5101 نـیا هـب هوبنا یرگشدرگ نتم رد یگنهرف یرگشدرگ ناونع اب یشهوژپ رد )
هب یگنهرف نارگشدرگ هزورما هک تسا هدیسر هجیتن دـنراد لیامت و دنراد هناریگشیپ یدرکیور ،لاعفریغ فرصم یاج
هـک
.دنیامن تیوقت ار نابزیم هعماج اب لماعت درکیور دوخ یاهرفس رد عامـسا
ی ل و ناراـکمه (
5101 )،
رد هـلاقم ا ی اـب ناوـنع
رگشدرگ ی م ی ثار گنهرف ی رد زلام ی : لئاسم و شلاچ اه
»
، هب ا ی ن تن ی هج سر ی دند هک ارب ی ظفح عبانم و ییاراد یاه م ـی ثار
گنهرف ی رد زلام ی
، ره ماظن اب دم ی ر ی ت اب ی د اب رد رظن نتفرگ همه لئاسم و تلاکشم هعسوت
ی دبا ات ارف ی دـن میمـصت یریگ
لباق یدامتعا ارب ی هنیهب یزاس شزرا م ی ثار گنهرف ی تعنص رگشدرگ ی رد زلام ی ا ی داج دوش . رد ا ـی ن هـلاقم هـب رورـم ی
لک ی هرابرد عضو ی ت و لئاسم و تلاکشم رگشدرگ
ی م ی ثار گنهرف ی رد زلام ی هتخادرپ هدش تسا و لاز . ( ناراکمه 0333
)
ناونع اب یشهوژپ هزوم
اه ی ناتساب تخانش ی و شقن نآ رد هعسوت رگشدرگ ی م ی ثار گنهرف ی رد اهرهش ی رات ی خ ی هعلاطم(
دروم ی هناخ هزوم : دابلک
ی رهش راس ی ) ماجنا هداد دنا هک تسا نآ زا یکاح شهوژپ نیا یاتن . دـعب
درـکلمع
،هزوـم ریثأـت
رادانعم ی رب هعسوت رگشدرگ ی م ی ار ث گنهرف ی هتشاد تسا . اتب ی هبساحم هدش ارـب ی دـعب درـکلمع هزوـم هـناخ داـبلک ی
،
رگناشن مهس ب ی ش زا 11 دصرد ی نآ رب هعسوت رگشدرگ ی م ی ثار گنهرف ی و مها ی ت درکلمع هزوم تسا . رد ا ی ن صوـصخ
اب ی د ناعذا
،تشاد هچنآ بطاخم رد هزوم اب نآ هجاوم م ی
،دوش هعومجم ا ی زا لاعف ی ت اه ی صصخت ی تسا . رد قح ی تق بار
م ی نا نابطاخم و
شا ی ءا گنهرف ی تماص رد هزوم
،اه درکلمع هزوم تـسا هـک
ًاتدـمع زا رط ـی ق ن ـی ور ی ناـسنا ی صـصختم
حارط ی و ارجا م ی دوش . نچمه ی ن عم ی را درکلمع نف ی هزوم اب اتب ی 111 / 1 ب ی رتش ی ن مهس ار رد هعـسوت رگـشدرگ ی م ـی ثار
هتشاد تسا هک رگناشن اعر ی ت قد ی ق لئاسم افح تظ ی رد هزوم تسا . عم ی را ک یف ی ت تامدخ ن ی ز اب اتب ی 172 / 1 رتمک ی ن مهس
ار رد هعسوت رگشدرگ ی م ی ثار هتشاد
،تسا ا ی ن عضو ی ت اب مک ی ت و ک یف ی ت هئارا تامدخ گنهرف ی سوت هزوـم و ناـنکراک
نآ هب نارگشدرگ رد
ابترا تسا . نیسح ییاتسور ( ناراـکمه و یدابآ
0333 ناوـنع اـب یـشهوژپ ) رازاب
ـی با ی لباق ی ت اـه ی
گنهرف ی ـ رات ی خ ی
، رگشدرگ ی رهش ی هعلاطم دروم ی : ناتسا ـگ ی نلا ماـجنا هداد دـنا . ی هـتفا اه ی قحت ـی ق ناـشن داد هـک
رازاب ی با ی لباق ی ت اه ی گنهرف ی و رازاب ی با ی لباق ی ت اه ی رات ی خ ی رد هتسد ارش ی درـبهار ی رارـق دراد هـک ارد ی ن ـب ی ن لـماوع
وبرم هب تعنص رگشدرگ ی ارش ی مز ی هن مکاح تسا و ارش ی حم ی ط ی روشک شقن دعت ی ل هدننک ار ا ی اـف م ی دـنک . هعـسوت
گنهرف ی و داصتقا ی گ ی نلا زا پ ی اهدما ی رازاب ی با ی لباق ی ت اه ی گنهرف ی - راـت ی خ ی
، رگـشدرگ ی ـگ ی نلا م ی دـشاب و یناـبرق .
( ناراکمه 0333
ناونع اب یشهوژپ ) هئارا
وگلا ی دم ی ر ی ت دربهار ی اضف یی رگشدرگ ی م ـی ثار رهـش ی ( اطم هـعل دروـم ی :
نلاک رهش نارهت ) ماجنا هداد دنا . قبط اتن ی صخاش زاـسدنمناوت ی
رتلااـب ی ن شـقن ار رد دـم ی ر ی ت درـبهار ی رگـشدرگ ی
م ی ثار ی هتشاد و سپ نآزا س ی تسا مومع ی و رازاب ب ی رتش ی ن هبتر م ی گنا ی ن ار اراد یم دنشاب . رتمک ی ن م ی گنا ی ن ن ـی ز وـبرم هـب
لوصحم و ذپ ی شر عامتجا ی یم دشاب . رد ب ی ن هس هقطنم هعلاطمدروم زا
دی هاگد نارگشدرگ هقطنم
51 ارش ی بـسانم رت ی
هتشاد و هقطنم 1 و 05 هب ترت ی ب ارش ی بسانمان یرت ظاحلزا صخاش یاه هعسوت اپ ی راد رگشدرگ ی م ی ثار ی اراد یم دنـشاب .
توافت ب ی ن مدرم لحم ی و رگشدرگ ی رد ا ی ن مز ی هن ن ی ز دوهشم تسا . نامه روط هک رد شخب ـلبق ی ـضوت ی ح هداد دـش هـک
هقطنم 51 ظاحلزا مدرم لحم ی ارش ی بسانمان یرت تبسن هب قطانم 1 و 05 تسا . ( ناراکمه و یلوصاب 0331
یـشهوژپ )
ناونع اب شقن لماوع رثؤم یرگشدرگ یگنهرف
رد هعسوت ینیرفآراک رهش
ثاریم یناـهج دزـی ماـجنا هداد دـنا . رـب ساـسا
یسررب ماجنا هتفریذپ هس لماع
،یراتفر یراتخاس و
اهرتسب و یارش یطیحم رب هعسوت ینیرفآراـک یرگـشدرگ
یـگنهرف
0
. Moric 5 . Jovicic
رثؤم هدوب و لماع یراتفر نیرتشیب تدش هطبار ار اب ریغتم هعسوت ینیرفآراـک یرگـشدرگ
یـگنهرف دراد
. هولاـع رـب نـیا
صخشم دیدرگ ره کی زا لماوع روکذم اب رگیدکی زین هطبار هتشاد و مهرب ریثأت یم دنراذگ و زا نیا قیرط زـین یم دـنناوت
رب ریغتم هعسوت ینیرفآراک یرگشدرگ
یگنهرف راذـگرثا دنـشاب . ـمجن ی ( ناراـکمه و 0331
هـلاقم ) ا ناوـنع اـب ی ت
ح ل ـی ل
ی نامدا اه ی خیرات ی رگشدرگ ی رهش ی نکت زا هدافتسا اب کی
وس تا ( دروم هعلاطم ی
نامرک رهش : ماجنا )
هداد دـنا ی . هـتفا اه ی
قحت ی ق کاح ی ا زا ی ن عقاو ی ت ا هک تسا ی
ن احل هب رهش ظ
عقوم ی ت فارغج یا یی صاخ فرظ دوخ ـی ت لیدبت هـب ندـش ی
ـک ی زا
بطق اه ی رگشدرگ گرزب ی
رات ی خ ی قرش بونج رد ی
،تساراد ار روشک هک
ساسا عنام ی ـسر هار رد گرزب فعض و ی
ند هـب
ای ن دم لئاسم و ناریگ میمصت ددعت هب ،فده ی
ر یت ی و دوجوم عضو فعض
ز رد ی تخاسر اه یمزاب رگ اتن .دد ی قحت ی ق ناـشن
یم دهد
، فرظ نامرک رهش ی
ت لا ارب مز ی لیدبت بطق هب ندش رگشدرگ
ی ب و دراد ار ی
ن رگـشدرگ بذاج لماوع ی
، لـماوع
دربهار ی مز و ی هن اه ی دهت و تصرف ،فعض ،تردق ی
اهد رد ـنعم هطبار نامرک رهش ی
راد ی دراد دوـجو .
ساـبع هداز و یآ مـش
( 0331 ) ناونع اب یشهوژپ رعت
ی ف روحم رات ی خ ی
، گنهرف ی رگشدرگ و ی
مورا رهش نهک تفاب رد ی
ه ( هنومن :یتاعلاطم هلحم
دهم ی مدقلا ماجنا ) هداد دنا هـک تـسا نآ نیبم هلصاح یاتن . هتـسه
اه ی لوا ـی ه رهـش ـی ا دـق تـفاب ی
م ی اراد ی ی ک رـس ی
یگژیو هبرصحنم یاه ا .تسا درف
ی ن صوصخ ی تا وی هژ خرب رد ی شخب اـه ی هب رهـش تروـص دـبلاک ی رد و ـشخب ی دی رـگ
هب شزرا تروص اه
یی ونعم ی دی هد م ی دوش دهم هلحم رد . ی
مورا رهش مدقلا ی
ه رعت ی ف رات روحم ی خ ی
، گنهرف ی رگشدرگ و ی
تفاب رد نهک مورا رهش ی ه تاعلاطم هنومن ی
دهم هلحم : ی
مدقلا ا ـی ن ـصوصخ ی تا مـه راـنک رد تروـص ود رـه هـب صاـخ
هتفرگرارق لباق .دنا ی ت اه ی ط مازلا هلحم رد دوجوم حار
ی رد ا ی ن م تاـبثا هـب ار رهـش شخب ی
دناـسر . اپ رد ـی نا حرط اـه یی
هس دعب ی دربهار نلاپ و ی
حارط زا ی روـحم دهم هـلحم رد ی
مدـقلا هئارا تـسا هدـش ( ناراـکمه و یرذکـشا عراز .
0332 )
ناونع اب یشهوژپ لحت
یل ی رب شقن هبذاج اه ی م ی ثار گنهرف ی رد هعسوت و بذـج رگـشدرگ ی رهـش ی رد ا ـی نار زـکرم ی
( هعلاطم دروم ی : رهش ی دز ) ماجنا هداد دنا هک تسا نآ زا یکاح شهوژپ نیا یاتن . صخاـش
اه ی تیفرظ یاـه رگـشدرگ ی
گنهرف ی اب رادقم 051 / 1 و اضر ی دنمت ی نارگشدرگ اب
001 / 1
، لماع سب ی را مهم ی رد ازفا ی ش قنور رگشدرگ ی گنهرف ی رد
رهش ی دز تسا . رد ا ی ن
،اتسار اضما ی مهافت همان راکمه ی ب ی ن ناتسا یاه مه
،راوج امرس ی ه راذگ ی رد شـخب م ـی ثار داـم ی
گنهرف ی
، زاسزاب ی و حا یا ی زکارم رات ی خ ی و راکمه ی اب زکارم هاگشناد ی
، بی رتش ی ن ریثأت ار رد قنور هبذاج اه ی رگشدرگ ی
گنهرف ی رهش ی دز دراد . رحب ین ی هداز نامز و ی ( 0331 ) ناکم هاگیاج نییعت ناونع اب یشهوژپ ریا یخیرات یاه
لـیلحت اـب نا
درکلمع ،تیمها وی
گژ ی اه یلاع ،دیـشمج تـخت :یدروم هعلاطم( یجراخ نارگشدرگ دید زا یکاردا هشقن درکیور و و وپاـق
ماجنا )ناهفصا عماج دجسم هداد
دنا . م ناشن شهوژپ یاتن ی
دهد ناکم نیا هاگیاج هک لـماع .تسا مه هب هیبش ًابیرقت اه
اقن زا یتاعلاطا لماع و یتشادهب هـس رـه توـق اـقن زا یسرتسد لماع و یخیرات ناکم تیباذج لماع و یلصا فعض
.تسا ناکم لماع رد ناکم هس ره نینچمه
اه ی دنتسه فعض یاراد یقیسوم و ،تحارتسا ،یندروخ تاناکما .
و اهدربهار هئارا هب ًافرص هدربمان تاعلاطم یگلمج س
ی تسا اه رد یرهش یرگشدرگ هعسوت ی ناکم
اه و تفاب اه یخیراـت ی
یگنهرف نارگشدرگ بذج یاتسار رد -
رد زین یدودحم تاقیقحت هچرگا .دنتخادرپ یثاریم مز
ی هن ینیرفآزاب و ایحا تفاب
اه ی
ار یگدنزرس یاهرایعم ًاصخشم هک هزوح نیا رد عماج یشهوژپ اما ،هتفریذپ تروص یگدنزرس یاهرایعم رب اکتا اب هدوسرف ناکم رد وت رب دیکأت اب یخیرات یاه ماجنا ،دهد رارق شجنسدروم یثاریم یرگشدرگ هعس
شهوژپ ساسا نیا رب .تسا هدشن
هیکت اب ات تسا نآ ددصرد رضاح ،یگدنزرس یاهرتماراپ رب
مز ی هن ناکم یایحا هب ار یخیرات یاه
یرگـشدرگ یاـقترا روظنم
یاتسار رد .دروآ مهارف یثاریم تسد
ی با ی ا هب ـی ن فدـه
؛ هاـفم ی
،م ـملع براـجت و بـتاکم ی
د هزوـح هـس ر
"
گدنزرـس
"ی
،
"
ناکم رات یاه ی خ
"ی
" و رگشدرگ یرهش ی
"
رارق یسرربدروم صخاش و تفرگ
اه ی هب وبرم نیا
هـب موـهفم هـس روظنم
"
ییاسانش و لوصا و لوصا ناکم رد یگدنزرس یاهرایعم یخیرات یاه
"
شجنس و م
ی ناز یراذگریثأت دـشر نازـیم رـب لماوع نیا
رد یرگشدرگ هدودحم
اه نارهت رهش یخیرات ی درگ جارختسا
ی هد .تسا
ینابم ینابم رظن رظن ی
رگشدرگ ی م ی ثار ی رات ی خ
،ی هر ی تفا ی گنهرف ی - یداصتقا ققحت اب هک تسا مه
ازفا یی گنهرف ی - یم ثار ی رات ی خ ی رب هولاع ،
لکش گ ی ر ی ی ک لاعف ی ت داصتقا ی دج ی
،د م ی دناوت وه تخاس اب یت
ی ی ک ن و تسد ی
،دنمور اپ هب ی راد ی وه ی ت لم ی
، نما ی ت ـلم ی
ناکم رد یگدنزرس یاهرایعم شجنس /ناراکمه و فرطیب ... هعسوت درکیور رب دیکأت اب یخیرات یاه
107
و اپ ی راد ی س ی سا –ی یگنهرف ب ی دماجن ا رب . ی ن رگشدرگ ساسا ی
م ی ثار ی رات ی خ ی م ی دناوت هـب ناونع ـی ک لاـتاک ی روز تـهج
رادساپ ا ی ز م ی ثار گنهرف ی ز دنک لمع ی
ار ماوق هدنهد وه ی ت لم ی راـت و ی خ ی تـسام ( ش ی خ نـسح ،ی 0:0331 .) هـبذاج اه ی
رگشدرگ ی م ی ثار ی رات ی خ ی لکش هس رد ًلاومعم (
0 - ناکم یا :یعقاو یاه ن
اکم ن اـه گدـنز اـب ی
،ناراـمعم هسامح
نازاـس
،
ملع رخافم ی
د ، ین ی فسلف ی
، ون ی ناگدنس عقاو ابترا ی
،دلوت لحم ًلاومعم و دنراد گدنز
ی
، رفآ ی شن و گرم ،راثآ هربقم
نآ اـه
دنتسه ( ،) 5 - ناکم :یلایخ یاه ای
ن ناکم اه ب ی رگنا ی ا ـلجت ی اـضف ی
،هـسامح راـت هـعقاو ی
خ ی
، راـمعم ی
، ـشاقن ی
، ،ناـمر
امن ی ش ن هما ی ا و رعش ...
دنتسه ( ،) 3 - ناکم هتخاس یاه :هدش
ناکم اه یی ارـب دـمع هـب هـک دنتـسه ی
دزاب بذـج ی
هدـننکد
قلخ هدش دنا ) لجتم ی م ی دنوش ناراکمه و داژن یجاح(
، 0317 : 31 - 31 .) رگشدرگ ی ثاریم قبط لوصا ناهج ی هـب ود عوـن
ــسقت ی م یم دوــش : رگــشدرگ ی عوــن لوا هــک لماــش د ــی راد زا ناکم یاــه م سوــمل دــننام هزوم
،اــه تیاــس یاه راــت ی خ ی
،
ناتساب
،یسانش رامعم ی و یم دوش و رگشدرگ ی عون مود هک لماش راثآ م ی ئار ی سوملمان دننام
بادآ
،موسرو
،گـنهرف عوـن
عم ی تش و هبنج یاه ملع ی مدرم یسانش یم دشاب (
Park et al,2019:101
.) نیعرد لاح عسوت ه عاونا رگـشدرگ ی
ًاـصوصخ
رگشدرگ ی اب اج هبذ یاه رات ی خ ی - گنهرف ی ارب ی نانکاس لحم ی زا هبنج یاه فلتخم ی اراد ی مها ی ت یم
؛دشاب هـلمجزا :
ًلاوا
رگشدرگ ی
، هعماج م ی نابز ار هب اس ی ر عماوج و گنهرف اه فرعم ی م ی دنک . امود تعنص رگـشدرگ ی تـصرف ی ارـب ی نانکاـس
ای داج م ی دنک ات گنهرف دوخ ار قتسم ی م و نودب هطساو و هب لکش عقاو ی هب هقلاع ( دنک هضرع نادنم
Santa, & Tiatco,
2019:302
ناکم تیباذج .) ناکم نتشاد دنمزاین ،رگشدرگ بذج یاتسار رد یخیرات یاهارس نایم نیا رد و یخیرات یاه
.تـسا هدنزرس یطیحم و اهاـضف
ی یخیراـت اـب ک یف ـی
،ت یتروـصرد هک
اراد ی ـحارط ی و دـم ی ر ی ت بوـخ ی
،دنـشاب شـقن
نییعت هدننک یا رد اقترا ی هافر درف ی و ا ی داج شزرا یاه تبثم عامتجا ی
، داصتقا ی و حم ی ط ی رد اهرهش رگـشدرگ بذـج و
دنراد (
Megeirhi et al,2020:1356
ناکم یگدنزرس .) رد و زور فـلتخم تاـقوا رد نآ یغولـش حطس باتزاب رهش یاه
شخب اه ( تسا فلتخم ی
Lak et al,2020:389
.) گدنزرس ی و وپ یا یی اضف ی رهش ی و د ر
،لباقم للام یزیگنا نآ باتزاب
رامش و هب صوصخ عون
تیلاعف اه و ور ی اهداد یی تسا هک رد اضف تروص یم دریذپ . رد یگدنزرـس اـب اـبترا رد تفاب
اـه ی
حرطم ریز حرش هب هاگدید هس یرهش یخیرات :تسا هدش
دی هاگد تسخن : رب انبم ی ا ی ن دی
،هاگد اسا
ًاس گدنزرس ی رهش ی تفص و ک یف یت ی تسا هک رد تاذ دبلاک ی و رامعم ی
، تسه ی
هتشاد و هب روط لقتسم زا رظان دوجو دراد . ای ن دی هاگد هب
« ج ی ر ی ت حم ی ط ی
» ترهش دراد و رب ا ساـس نآ ـحم ی دـبلاک ی
بسانم ج ی ار هب ا ی داج گدنزرس ی رهش ی یم دماجنا .
دی هاگد مود : رب انبم ی ا ی ن دی هاگد گدنزرس ی رهش ی
، هلوقم یاه نهذ ی و هقیلس یا تـسا هـک ـک
ًلاما ـسوت رظاـن هتخاـس
م ی دوش و چیه هنوگ طابترا ی اب راتخاس و صوصخ ی تا حم ی عونصم درادن . ای ن دی هاگد هب اکما ن ارگ یـی حم ی ـط ی ) موـسوم
تسا و رب انبم ی نآ هسدنه حم ی دقاف مها ی ت قلت ی هدش و اهنت یگژیو یاه ناور یتخانش و عقوم ی ت عاـمتجا ی داـصتقا ی
رظان تسا هک حم ی ط ی ار هب اونع ن حم ی هدنزرس و حم ی دی رگ ی ار و ی ا نامه حم ی ار رد امز ن ی دی رگ هب ناونع حم ی ط ی
هدرسفا هقبط یدنب م ی امن ی د
،ناراکمه و یعیفش(
331:0331 .)
دی هاگد موس : رب انبم ی ا ی ن دی
،هاگد گدنزرس ی رهش ی هدیدپ یا کاردا ی تخانش ی تسا هک رد رج ی نا ارف ی دـن دتـسوداد م
ـی نا
صوصخ ی تا دبلاک ی و باق ل كاردا رهش زا کی وس و اهوگلا و اهزمر ی گنهرف ی
، ییاناوت یاه نهذ ی
، براجت ـلبق ی و فادـها
رظان زا وس ی دی رگ لکش یم دریگ . ای ن دی هاگد زا ههد 0331 م ی دلا ی رب هلئسم ( هبرجت ناسنا ی اضف ی رهش ی دـیکأت دراد و
ک یف ی ت حارط ی رهش ی
، هلمجزا گدنزرس ی ار رد هطبار اب
« هبرجت و كاردا
» نا ناس رعت ی ف و زرا ی با ی م ی دنک . رب ساـسا ا ـی ن
دی هاگد هک هب لامتحا ارگ یی حم ی ط ی ) و اب ور ی درک لماعت ی موسوم
،تسا ادتبا حم ی رهش ی خ ـصوص ی تا و تافـص لاک ـب د ی
دوخ ار رد ضرعم دی د و زرا ی با ی ساوح رظان رارق یم دهد و سپس رظان زا نآ حم ی تفایرد یاه نوگانوگ ی هب لمع هدروآ و
ًاــتیاهن نآ ار دروــم زرا ــی با ی و تواــضق رارــق
یم دــهد و تفــص گدنزرــس ی ار هــب ــحم ی قاــصلا یم دــیامن ( و یــمیحر
،یلسوت 21:0331 .)
شهوژپ شور شهوژپ رضاح رد هرمز قحت ی تاق دربراک ی - هعسوت ا و ی هطقنزا رظن یعطق
،ت رد هتسد قحت ی تاق یمک .تسا هتفرگرارق ش
ی هو
یانبم رب تاعلاطا یروآدرگ شور
اه ی م لوادت هناخباتک ا .تـسا هدوب ینادیم و ی زـین ینادـیم تاـعلاطا
رط زا ـی ق رازـبا
هدهاشم همانشسرپ و یروآدرگ تخاس ققحم
هدش تسا . یدارفا یرامآ هعماج هک
هب ناونع هـعماج تاـعلاطم ی ا ـی ن قحت ـی ق
هدیزگرب هدش دنا
، زا مـعا ،هورـگ ود لماـش 0
نارگـشدرگ . ی
زا هـک ناکم ( یـهوژپ دروـم یخیراـت یاـه اهارـس
ی راـت ی خ ی
نابرهم بد ،زازر ناولهپ ،شنم ی
،کلملار مظاک )ی هبترم کی لقادح دزاب
ی د لمع هب و هدروآ یا نآ رد اه روـضح ی هتفا دـنا
، و 5 .
ناصصختم هزوح
زاسرهش ی
، رامعم ی
، رگشدرگ و تمرم ی
هب هک هدودحم اه دـنراد لـماک ییانـشآ هـعلاطمدروم ی .
هورـگ
اس رد لغاش دارفا نایم زا ناصصختم هقطنم یرادرهش و نارهت ناتسا یرگشدرگ و یگنهرف ثاریم نامز
05 نارـهت رهش
هدیزگرب هدش .دنا زوت ی ع م رد همانشسرپ ی
نا دزاب ی ناگدننکد هب
فداـصت تروـص ی
م رد و ـی نا ختم ناـصص هـب لکـش ـپ زا ی ش
نییعت هدش اب هرهب گ ی ر کینکت زا ی فلد
ی ذپ ماجنا ، ی
هتفر تواـفتم تـهج هـب تـسا رکذ هب مزلا .تسا ،هـنومن دارـفا ندوـب
شسرپ همان اه یی هب واح ازجم تروص ی
ارب ،توافتم یتلااؤس ی
ا ی ن ودت و حرط هورگ ود ی
ن درگ ی هد ؛تسا 0 . همانـشسرپ ا
ی
جنسرظن تهج ی
غ دارفا زا ی صصختمر ماع و
ی هـب شجنسدروم تلااؤس هک )نارگشدرگ(
ارـب یتحار ی
لـباق ناـنآ و كرد
و .دشاب مهف 5
. همانشسرپ ا ی واح ی اؤس صصخت تلا ی
تهج خساپ وگ یی .ناسانشراک رامآ هنومن مجح
ی اـب هدـش هـعلاطم
ارب نارکوک لومرف زا هدافتسا ی
صصختم و نارگشدرگ ی
ن ترت هب ـی ب لداـعم 311 و 31 نییعت رـفن تـسا هدـش
. هـب روظنم
مطا ی نان اور زا یی رازبا هزادنا گ ی ر
،ی زا شور اور یی هدافتسا اوتحم دیدرگ
رد . کینکت نیا ز دیکأت ،
ی دا ـصخش تواـضق رـب ی
رازبا ناگدنزاس م
ی دشاب
، اذل همانشسرپ اه
ی ودت زا سپ روکذم ی
ن تخا رد ی را بحاص نارظن رارق تفرگ و یتاسا د ناسانشراک و
،
دندومن دییأت ندوب اور رظنزا ار نآ تلااؤس تهج .
یسررب م ی ناز همانشسرپ تلااؤس رابتعا زـین
رـض زا ی ب اـفلآ ی خاـبنورک
دش هتفرگ هرهب هک
یم نآ ناز ترت هب ی ب ارب ی رامآ هعماج ی
نیصصختم و نارگشدرگ لداعم
371 / 1 و 377 / 1 م ی دشاب هـک
ای ن ماقرا ناشن زا اپ یا یی بولطم همانشسرپ اه
دراد . مکت زا سپ ی
ل همانشسرپ اه
میظنت ی فـیط ساسا رب هدش نپ
هـجرد یا
سوت ترکیل هعماج
،یرامآ خساپ اه ی هلـصاح بترم زاـس ی
، هقبط دـنب ی ـگدک و راذ هدـش ی ماـجنا تـهج و نومزآ
اـه ی
یطابنتسا زرا لباق
ی با ی رد حم ی مرن رازفا یلحت ل رامآ ی .دشSPSS
لودج هرامش 1 . صخاش اه شهوژپ یاهریغتم هب طوبرم ی
ریغتم صخاش
اه عبانم
یرهش یاضف یگدنزرس ذـپذوفن ،یرصب یریذپذوفن ،یسرتسد تیمک و تیفیک ،یراگدنام تدم
ذپ ذوفن ،یرصب یریذپذوفن ،یسرتسد تیمک و تیفیک ،یراگدنام تدم یری
یری
فاطعنا ،یدبلاک فاطعنا ،یدبلاک پپ
یریذ یریذ ربراک ربراک ،ی ،ی نما نما یی ت ت ناور ناور ی ی وو عامتجا عامتجا ،ی ،ی اایی ـنم ن م ی ی فف یی زز یی ـک ک ،ی ،ی
،یرصب تیفافش ،ییاضف تیفافش ،یرصب تیفافش ،ییاضف تیفافش اناوخ
اناوخ یی یی اضف اضف ردا یرصب تیباذج ،یی ردا یرصب تیباذج ،یی ،یـکا
،یک ا
یهافر تلایهست ،یمیلقا شیاسآ ،یطیحم شیاسآ یهافر تلایهست ،یمیلقا شیاسآ ،یطیحم شیاسآ و یمایــــص
ناراــــکمه ( 0331
،)
لس ی نام و ی ناراـکمه ( 0337 لاز ،)
و ناراکمه ( 0333 )
ثاریم یرگشدرگ ییازون
اهرنه و نف نو یـلحم و لاعف تی یاـه یـگنهرف تنـس - افح تـظ زا
قطاــنم یاراد شزرا ــگنهرف ی - ز ی تخانــشاب ی - بذــج عمج ــی ت - وه ــی ت
ــلحم ی - تلادــع عاــمتجا ی
، نما ــی ت و رــبارب ی - گدنزرــس ی - ازدــمآرد ی ی -
لاغتشا از یی - ا ی داج اهرازاب ی ون - شرتـسگ تارداـص ناـهنپ ت هـس ی تلا و
ز تخاسری یاه رهش ی - تمرم و حا یا - غت یی ر ربراک ی - ـناوخ ا یی - باذـج ی ت
رصب ی - لمح لقنو و ییاــمنهر
ناراــکمه ( 0331
،)
و یردنکسا ناراکمه ، ( 0332 )
Hristić et al(2020)
هعلاطمدروم هدودحم ت کی زا ،ناره هب تبسن وس
ریاس و تسا داینبون یرهش ،روشک یخیرات یاهرهش یوس زا
ی هب ،رگید تلع و ناکـسا تمدـق
زا ،نآ رد تسیز هرود
اپ زا شیپ رامش هب یخیرات یرهش ،یتختی م
ی آی د . یرایـسب دادـعت یخیراـت و یـگنهرف یاـهداهن زا
قطنم رد ،نارهت ه
05 عقاو هدش
،دنا لیلد نیمه هب م
ی ناوت نیا طنم ق ه هب ار هـب رهـش نـیا یـگنهرف و یخیرات زکرم ناونع
روآ رامش د امنهر(
یی ،ناراکمه و 13:0331
.) هقطنم 05 ـحم و لاـعف و هدنز ینوناک ، نلاک داـصتقا كر
یرهـش بوـسحم
م ی ددرگ
، هولاع رب نیا هک صخاش رت ی ن اهاضف و راثآ یخیرات نارهت ار رد دوخ یاج هداد
،تـسا یـطیحم تـیفیکاب
و یاراد
ناکم رد یگدنزرس یاهرایعم شجنس /ناراکمه و فرطیب ... هعسوت درکیور رب دیکأت اب یخیرات یاه
109
رصانع یتیوه صخاش ار هضرع م ی دراد
، ات بذاج لاعف ی ت اه ی عونتم
،یگنهرف یندم
و یرگشدرگ یارب
نادنورهش ینارهت
و رگید نارگشدرگ لخاد
ی و یجراخ شاب د ( ،نامه 31 .) هـلحم راـت ی خ ی ناـجلادوع رد عـقاو
ـقطنم ه 05 نارـهت هـب ناونع
ورملق ی تاعلاطم ی باختنا رضاح شهوژپ تسا هدش
هلحم نیا . خ هب لامش زا
ی ناـبا ما ی بکر ـی
،ر خ هـب قرـش زا ی
ناـبا ر ی
، زا
خ هب برغ ی
نابا خ هب بونج زا و ورسخرصان ی
نابا دودحم دادرخ هدزناپ م
ی دوـش و م دودـح نآ تحاـس 021
.تـسا راـتکه
ناجلادوع ی
ک ی نارهت هلحم نپ زا
وفص دهع ی تلاحم هارمه هب هک تسا
،گرا هلاچ ، لگنس رازاب و نادیم
، راتخاس رهـش
دق ی م م لکش ار نارهت ی
دنداد ریوصت(
5 .) م زا ی نا مهم راثآ ددعت و
رد دنمشزرا هلحم
،ناجلادوع 1
یخیراـت یارس ناوـلهپ
زازر
، بد ی لملار ک ، مظاک ،ی نابرهم شنم هب هب ناونع ناونع هنومن هنومن اه اه هدیزگرب یتاعلاطم ی هدیزگرب یتاعلاطم ی هدش
هدش .دنا .دنا
لکش هرامش 1 . یدنب هلحم و
دم ماظن ی ر ی ت ی هقطنم رد دوجوم 12
هقطنم رد ناجلادوع هلحم یناکم تیعقوم )تسار(
12 ( )پچ
و ثحب ی هتفا اه
یط سررب ی لامرن یا غ ی لامرنر زوت ندوب ی ع هداد اه زا هدافتـسا اب وـمزآ
ن فورگوـملوک -
یمـسا فنر هـک دـیدرگ صخـشم ،
چیه عم زا کی ی اهرا غتم و ی اهر ی ارب هچ شهوژپ ی
صصختم ی ن ارب هچ و ی هدوـبن لاـمرن نارگشدرگ لودـج(
2 ) اب و ـی د زا
نومزآ اه ی رتماراپان ی ک نومزآ اب لداعم اه
ی رتماراپ ی ک دومن هدافتسا زا ساـسا نـیا رـب .
رتماراـپان نوـمزآ ی
وی نوـسکاکل
هب روظنم احم هبس داقم ی ر م ی گنا ی ن راو و ی سنا غتم ی اـهر هدافتسا هـک تـسا نآ زا یکاـح هلـصاح یاـتن .تـسا هدـش رـظنزا
صصختم ی ن غتم ی اهر ی رصب عونت ی
، زی اب یی باذج و ی ت رصب ی ربراک عونت و ی
اهارس ی رات ی خ ی هقطنم 05 رادـقم اـب نارهت
م ی گنا ی ن 31 / 3 ، 17 / 3 و 21 / 3 ترت هب ی ب ب ی رتش ی ن هتشاد ار یراذگریثأت نا
ا و د ی ن 3 رتهب لماع ی
ن زرا هرمن ی با ی ا رظنزا ار ـی ن
هدومن بسک دارفا ا دنچره .دنا
ی ن دقم را م ی گنا ی ن اه دزن ی ک م لااب هب سوتم دح هب ی
دشاب دودح ات و ی م زا ـی ناز راذـگرثا ی
زی دا نچمه .دنراد هلصاف ی
ن لماوع ی رتمک هک ی ن راذگرثا ی هتشاد ار ترت هب دنا ی ب ترابع ت و تاـناکما زا دنا هـس
ی تلا ا ی ـنم ی
،
ک یف ی ت سرتسد ی اسآ و ی ش حم ی ط ی م هـک ـی گنا ی ن ا ـی ن غتم ی اـهر ترت هـب ـی ب ـب تـسا رـبارب ا
13 / 5 ، 13 / 5 و 73 / 5 . رـظنزا
غتم نارگشدرگ ی
ر یرصب تیباذج و ییابیز اهارس
ی رات ی خ ی هقطنم 05 م رادقم اب نارهت ی
گنا ی ن 17 / 3 ب ی رتش ی ن یراذگریثأت
تشاد ار ه رتهب و ی ن زرا هرمن ی با ی رظنزا ار ا ی ن دومن بسک دارفا تسا ه
نچمه . ی ن لماوع ی رتمک هک ی ن راذـگرثا ی هتـشاد ار دنا
ترت هب ی ب ترابع زا دنا ،یریذپ روضح نما ساسحا
ی ت ا و ی نم ی ف ی ز ی ک ی م هک ی گنا ی ن ا ی ن غتم ی اهر ترت هـب ـی ب اـب تـسا رـبارب
32 / 5
، 13 / 5 و 35 / 5 لودج( . 5 )
لودج هرامش 2 . اتن ی ج زا لصاح نومزآ فورگوملک -
مسا ی ر فن نوسکاکلیو و
نومزآ( شهوژپ یاهریغتم ندوب لامرن نازیم یسررب زا لصاح یاتن فورگوملک
- مسا ی فنر )
شهوژپ یاهریغتم
هعماج یرامآ
کیفیت سرتسدی مکیت سرتسدی یریذپ تیلاعف باذجیت رصبی اناوخیی فافشیت رصبی فافشیت اضفیی هستیتلا اینمی نمایت فاطعناذپیری ذپذوفنیری دبلاکی فنذپذویری رصبی اسآیش لقایمی هستیتلا هافری اسآیش حمیطی رصب عونتی ربراک عونتی لاعف عونتیتی دبلاک عونتی یریذپ روضح
331/1 332/1 013/1 510/1 021/1 573/1 073/1 513/1 111/1 511/1 502/1 312/1 523/1 327/1 325/1 071/1 313/1 111/1 171/1 511/1 نیصصختم
311/1 311/1 550/1 511/1 031/1 301/1 301/1 501/1 323/1 033/1 017/1 017/1 027/1 033/1 027/1 031/1 311/1 550/1 071/1 010/1 نارگشدرگ
لامرن من ی
دشاب هجیتن
نومزآ( شهوژپ یاهریغتم
