Combinational Assessment of the Factors Affecting Public Participation in Iranian Educational Policies

(1)

Combinational Assessment of the Factors Affecting Public Participation in Iranian Educational Policies

Hamidreza Ebrahimi Kiasari

Ph.D. Candidate, Department of Public Administration, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran. E-mail: [email protected]

Seyyed Mahdi Alvani ^*

*Corresponding Author, Prof., Department of Public Administration, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran. E-mail: [email protected]

Gholamreza Memarzadeh Tehran

Associate Prof., Department of Public Administration, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran. E-mail: [email protected]

Abstract

Objective

Having citizens' participation, the tension between the legal power of organizations and the social power of citizens would be de-escalated, and policies would be more efficient and effective. There is an issue of non-alignment and non-compatibility between public efforts and the government's actions concerning educational policies in Iran. The purpose of this study, considering the model of public participation in educational policies (Ebrahimikiasari et al, 2022), is to examine the relationships between the factors affecting public participation in educational policies. It also seeks to investigate their prioritization to provide an interpretable summation of the findings.

Methods

In this research, we used a multi-strategy approach. After identifying the intensity of regressions between factors, each factor's weight was determined through Fuzzy Hierarchical Analysis. Then, an innovative AHP-SEM model was developed in two dimensions. Using the calculated weight as the priority of factors in one dimension, and their incoming regression as explainability in the other dimension, the model created four clusters.

Clustering these factors based on explainability and weight was done based on the severity of scales introduced in the dimensions i.e., Immediate Action, Research, Desirable, and Monitoring.

Results

Based on the calculated regression coefficient, information, and executive organization factors were the most explainable. Interestingly, the explainability of the justice factor

(2)

declined to half of the highest explainable factors. Nonetheless, in the hierarchical analysis method, legal support and justice accounted for nearly half of the total weights followed by the executive-level factors. The two-dimensional AHP-SEM model placed legal support, executive organization, and information in the Immediate Action Cluster. Support in the Research Cluster, as well as citizens' beliefs and capabilities, were in the Desirable Cluster.

The social level factors were in the Monitoring Cluster.

Conclusion

According to the findings, since the factors of executive organizations, information, and legal support that are associated with the Immediate Action cluster have both high priority and explainability power, they can be improved by developing their independent variables shown in the conceptual model. Regarding the justice factor, in addition to improving the structural factors affecting it, as shown in the conceptual model, to compensate for the unexplained regression, it is vital to examine the subjective interpretations citizens have of perceived justice. The third priority of action is the development of the beliefs and abilities of citizens in the Desired Cluster. This requires improving factors in the Immediate Action and the Research Cluster through the justice factor. It is necessary to monitor them at the social level in the Monitoring Cluster. Since they are not improvable in the short term, they should be observed and assessed to be corrected and navigated through future research.

Keywords: Public participation, Educational ystem, Structural equation modeling, Fuzzy hierarchical analysis, Two-dimensional model.

Citation: Ebrahimi Kiasari, Hamidreza; Alvani, Seyyed Mahdi & Memarzadeh Tehran, Gholamreza (2023). Combinational Assessment of the Factors Affecting Public Participation in Iranian Educational Policies. Journal of Public Administration, 15(2), 230-257. (in Persian)

Journal of Public Administration, 2023, Vol. 15, No.2, pp. 230-257 Received: November 23, 2022

Published by University of Tehran, Faculty of Management Received in revised form: January 23, 2023 https://doi.org/10.22059/JIPA.2023.351493.3247 Accepted: April 06, 2023

Article Type: Research Paper Published online: July 22, 2023

(3)

ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا رد ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺖﻛرﺎﺸﻣ

ﻂﺧ ﻲﺸﻣ ﺎﻫ مﺎﻈﻧ ي

ﻲﺷروﺮﭘ و ﻲﺷزﻮﻣآ ناﺮﻳا

يﺮﺳﺎﻴﻛ ﻲﻤﻴﻫاﺮﺑا ﺎﺿرﺪﻴﻤﺣ

،يﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد ﺪﻣ هوﺮﮔ

ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﺘﻟود ﻲ

، وﺰﻗ ﺪﺣاو ﻳ

،ﻦ ﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲ

، وﺰﻗ ﻳ

،ﻦ اﻳ ناﺮ . ﻪﻣﺎﻧﺎﻳار

[email protected] :

ﻲﻧاﻮﻟا يﺪﻬﻣﺪﻴﺳ

*

* ﻧ ،لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮ ،دﺎﺘﺳا

ﺪﻣ هوﺮﮔ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﺘﻟود ﻲ

، وﺰﻗ ﻳ

[email protected] :

هدازرﺎﻤﻌﻣ ﺎﺿﺮﻣﻼﻏ ناﺮﻬﻃ

ﺸﻧاد ﻴ رﺎ

، ﺪﻣ هوﺮﮔ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﺘﻟود ﻲ

، وﺰﻗ ﻳ

[email protected] :

هﺪﻴﻜﭼ فﺪﻫ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺖﻛرﺎﺸﻣ:

، ﺶﻨﺗ هار ﺎﻬﻨﺗ

نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ترﺪﻗ نﺎﻴﻣ ﻲﻳادز

ترﺪـﻗ و ﺎـﻫ

ﻦﻴﻤـﻀﺗ و ناﺪﻧوﺮﻬـﺷ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا و ﻲﻳارﺎـﻛ هﺪـﻨﻨﻛ

ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ﻂﺧ ﻲﺸﻣ ﺖﺳﺎﻫ . فﺪﻫ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور ﺢﻄﺳ ﻲﺳرﺮﺑ

ﺮﺛﺆﻣ د ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺑ ﻂﺧ ر

ﻲـﺸﻣ و ﻲـﺷزﻮﻣآ يﺎـﻫ

ﺖﻳﻮﻟوا و ﻲﺷروﺮﭘ نآ يﺪﻨﺑ

ﺎﻫ ﺪﻳد ﻪﺋارا و ي ﺮﻴﺴﻔﺗ ﺮﻳﺬﭘ ﺞﻳﺎﺘﻧ زا ﻪﺑ ﺖﺳد هﺪﺷ اﺮﺟا هﺪﻣآ ﺖﺳا

.

شور ا رد: ﻦﻳ ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻧﺎﮔﺪﻨﭼ دﺮﺒﻫار زا ﺶﻫوﮋﭘ .

لﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ لوا ﻪﻠﺣﺮﻣ رد زﺎﺳ

ي تﻻدﺎﻌﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ

،ي

ـﺑ ﻂـﺑاور تﺪـﺷ ﻦﻴ

ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻳ

ﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺲﭙﺳ ؛ﺪﺷ ﻠﺤﺗ شور زا هدﺎ

ﻞﻴ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﺒﺗاﺮﻣ ﻲ زﺎﻓ

،ي ا ﻦﻳ ﻮﻟوا ﻞﻣاﻮﻋ ﺖـﻳ يﺪـﻨﺑ ﺪﻧﺪـﺷ . زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﺪـﻌﺑ ﻪـﻠﺣﺮﻣ رد

ﻪﺘﻓﺎﻳ

،ﺎﻫ رد ﻚﻳ ﻧ لﺪﻣ ﻪﻧاروآﻮ ﺪﻌﺑود

AHP-SEMي رﻮﻓ ماﺪﻗا ﻪﺷﻮﺧ رﺎﻬﭼ ،

،ي ﺸﻫوﮋﭘ

،ﻲ ﺮـﺑ ،نآ رد ﻞـﻣاﻮﻋ ﻪـﻛ ﺪﺷ ﻖﻠﺧ ترﺎﻈﻧ و بﻮﻠﻄﻣ

ﻠﺑﺎﻗ ﺐﺴﺣ ﺖﻴ ﺒﺗ ﻦﻴﻴ ﻪﺷﻮﺧ نزو و ﺪﻨﺑ

ي ﺪﻧﺪﺷ .

ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﻞﻴﻠﺤﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ : ﺖﻟاﺪﻋ و ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﺖﻳﺎﻤﺣ ﻞﻣاﻮﻋ ،ﻲﺒﺗاﺮﻣ

، ﺶﻴﺑﺎﻤﻛ زا ﻲﻤﻴﻧ نزو ﺎﻫ صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار

و ﺪﻧداد ﺢﻄﺳ ﻞﻣاﻮﻋ

،اﺮﺟا زا ﺲﭘ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻞﻣﺎﻋ ود ﻦﻳا .

ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

، نﻮﻴﺳﺮﮔر سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ يﺎﻫ

ﻦﻴـﻴﺒﺗ ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ ﻦﻳﺮﺘـﺸﻴﺑ ،ﻲﻣﻮـﻬﻔﻣ لﺪﻣ رد ضوﺮﻔﻣ هﺪﺷ

ﺖﺳاﺮﺟا ﺢﻄﺳ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﺖﻳﺎﻤﺣ ﺎﺑ ﻪﻛ

ﻢﻫ ﻲﮕﺘﺴﺑ يدﺎﻳز دراد .

ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ : ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻜﺸﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ،ﺎﻫ

ﻴ تﻼ ﻲﻳاﺮﺟا ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﺖﻳﺎﻤﺣ و تﺎﻋﻼﻃا ،

، ﻲﻣ ﺖﻟاﺪـﻋ ﻞﻣﺎﻋ ؛دﺮﻴﮔ راﺮﻗ ماﺪﻗا ﺖﻳﻮﻟوا رد ﺖﺴﻳﺎﺑ

دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ

، هوﻼﻋ ،يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻞﻣاﻮﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﻪﺑ

كاردا ﺖﻟاﺪﻋ زا ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫﺮﻴﺴﻔﺗ ﻲﺳرﺮﺑ ﺷ

هﺪ زﺎﻴﻧ يﺪـﻨﻤﻧاﻮﺗ و ﺎﻫروﺎﺑ ؛دراد يﺎـﻫ

ناﺪﻧوﺮﻬﺷ

، ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد

، ﻲﻣ ﺖﻟاﺪﻋ ﻞﻣﺎﻋ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻨﻧاﻮﺗ

ﺢﻄﺳ ﻞﻣاﻮﻋ و ﺪﻨﺑﺎﻳ ترﺎﻈﻧ ﻪﺷﻮﺧ رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

، ﻲﻣ ﺖﺴﻳﺎﺑ ياﺮﺑ و حﻼـﺻا

ترﺎﻈﻧ ﻲﺗآ يﺎﻫﺪﻧور ﺖﻳاﺪﻫ ﻮﺷ

ﻧ ﺪ .

هژاوﺪﻴﻠﻛ ﺎﻫ : ﺖﻛرﺎﺸﻣ ،ناﺪﻧوﺮﻬﺷ شزﻮﻣآ

شروﺮﭘو ، لﺪﻣ يزﺎﺳ ﺘﺧﺎﺳ تﻻدﺎﻌﻣ

،يرﺎ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﻞﻴﻠﺤﺗ

ﺑود لﺪﻣ ،يزﺎﻓ ﻲﺒﺗاﺮﻣ يﺪﻌ

.

دﺎﻨﺘﺳا يﺮﺳﺎﻴﻛ ﻲﻤﻴﻫاﺮﺑا:

، ﻲﻧاﻮﻟا ؛ﺎﺿرﺪﻴﻤﺣ

، و يﺪﻬﻣﺪﻴﺳ هدازرﺎﻤﻌﻣ

ناﺮﻬﻃ ﺎﺿﺮﻣﻼﻏ ، ) 1402 .(

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا

ﻂﺧ رد ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻲﺸﻣ

ناﺮﻳا ﻲﺷروﺮﭘ و ﻲﺷزﻮﻣآ مﺎﻈﻧ يﺎﻫ ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ.

، 15 ) 2 ( ، 230 - 257 .

ﻣ ،ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪ 1402

هرود ، 15 هرﺎﻤﺷ ، 2

، ﺺﺻ . 230 - 257 ﺦﻳرﺎﺗ

رد ﻳ ﺖﻓﺎ : 02 / 09 / 1401

ﺮﺷﺎﻧ : ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد

ﺶﻳاﺮﻳو ﺦﻳرﺎﺗ : 03 / 11 / 1401

ﻪﻟﺎﻘﻣ عﻮﻧ : ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ

ﺦﻳرﺎﺗ ﺬﭘ ﻳ شﺮ : 16 / 11 / 1401

نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ© رﺎﺸﺘﻧا ﺦﻳرﺎﺗ

: 31 / 04 / 1402

doi: https://doi.org/10.22059/JIPA.2023.351493.3247

(4)

231 ،ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ

1402 هرود ، 15 هرﺎﻤﺷ ، 2

ﻪﻣﺪﻘﻣ

ﻂﺧ ﻲﺸﻣ يراﺬﮔ و ياﺮﺟا ﻂﺧ ﻲﺸﻣ

، ﻢﻬﻣ ماﺪﻗا ود ﺖﻣﻮﻜﺣ

بﻮﺴﺤﻣ ﻲﻣ

دﻮﺷ و عﻮﺿﻮﻣ يرﻮﺤﻣ ﻂﺧ ﻲﺸﻣ يراﺬﮔ

، ﻮﺤﻧ ة

ﻒﻳﺮﻌﺗ و ﺖﻳﻮﻟوا يﺪﻨﺑ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻮﻤﻋ ﻲﻣ

؛ﺖﺳا ﻪﺑ هﮋﻳو ﻦﻳا ﻢﻬﻣ ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ

و ﺶﻳاﺰﻓا نوﺰﻓازور يﺎﺿﺎﻘﺗ

، ﻪﺑ ﺞﻳرﺪﺗ ﺞﻧﺮﻐﺑ ﺮﺗ ﻲﻣ ﻮﺷ د )

،تﺰﻋرﻮﭘ

،ﺮﮔادﻮﺳ يدﺎﺑآﺪﻌﺳ و

ﺎﻫ ،ﻲﻤﺷ 1398 (.

ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ ﻦﻳا ﻫد ﺔ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲﺘﻟود

ﺰﻴﻧ

، ﺖﻳﺎﻜﺣ دراد زا ﻪﻜﻨﻳا دﺮﻜﻳور يدﺎﻬﻧ ﺖﻣﻮﻜﺣ ) دﺮﻜﻳور نﻮﻧﺎﻗ يراﺬﮔ ﻻﺎﺑ ﻪﺑ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻪﻛ ﻪﺑ لﺎﺒﻧد ﻢﻴﻈﻨﺗ رﺎﺘﻓر داﺮﻓا و

ﺎﻫدﺎﻬﻧ

، ﻪﺑ ﻞﻜﺷ ﺺﺨﺸﻣ و

ًﻼﻣﺎﻛ ﻲﺋﺰﺟ ﺖﺳا (

، ﻪﺑ ﺖﻤﺳ ﻲﻧاﺮﻤﻜﺣ ﺎﻳ

نﺎﻤﻫ ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ

» لﺎﻤﻋا ترﺪﻗ ﺮﺑ

« ﺎﺑ

» يراﺬﮔاو

ترﺪﻗ ﻪﺑ

« ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺣ ﺪﻨﻛ

) ﺖﻧﺎﻄﻓ دﺮﻓ ﻲﻘﻴﻘﺣ ﻦﻳز ، ﻢﻴﻫاﺮﺑا هﻮﻧ و ﻪﺘﺳارآ ،يدﺎﺑآ

، 1400 .(

ﻲﻃ ﻪﻫد يﺎﻫ

،ﻪﺘﺷﺬﮔ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺐﻠﻏا

يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﺘﻓﺮﺸﻴﭘ

، ﻪﺑ دﺮﮔاﺮﻓ ﻂﺧ ﻲﺸﻣ يراﺬﮔ ﺪﺷ دراو ه ﺪﻧا و ﺖﻟود ﺎﻫ ﺰﻴﻧ ﺎﺑ

رد ﺶﻴﭘ ﻦﺘﻓﺮﮔ دﺮﻜﻳور

،ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ زا

مدﺮﻣ رد هزﻮﺣ ﻫ ﺎ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲﻧاﺮﻤﻜﺣ ترﻮﺸﻣ

ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪﻧا ) ﻞﺸﻴﻣ و فاﺮﮕﻳد

،1

2010 .(

ا هزوﺮﻣ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ رﻮﻀﺣ ﺎﻤﺗ رد

ﻲﻣ ﻪﺻﺮﻋ ﺎﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ي

، ﻦﻴﻤﻀﺗ هار ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ بﺎﺨﺘﻧا هﺪﻨﻨﻛ ﺎﺑ و ﻞﺣ

ﺑ ﺘﻬ ﻦﻳﺮ هﺮﻬﺑ ﺢﻄﺳ و يرو

ﺖﺳا ﻖﻴﻗد ﻲﺑﺎﻳزرا

، ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا

، هﺪﺷ هﺪﻴﭽﻴﭘ رﺪﻘﻧآ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ

ﺖﺳا ﻲﺘﻟود ﭻﻴﻫ ﻪﻛ

، ﻪﺑ ﺎﻗ ﻲﻳﺎﻬﻨﺗ رد ﺖﺴﻴﻧ نآ ﺎﻫ ار

؛ﺪﻨﻛ ﻞﺣ هار ﻪﺑ هﺪﻴﭽﻴﭘ ﻞﺋﺎﺴﻣ اﺮﻳز ﻞﺣ

ﺎﻫ هﺪﻴﭽﻴﭘ ي دراد زﺎﻴﻧ

) ﻲﻧاﻮﻟا

، 1395 ( و هرادا دﻮﺒﻬﺑ رد ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺖﻛرﺎﺸﻣ و ﻲﻫﺎﮔآ

ﻮﻤﻋ رﻮﻣا ﻲﻣ ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺖﻴﻔﻴﻛ يﺎﻘﺗرا و ﺖﺳﺎﻴﺳ و ﺎﻫ

دراد ﻲﻬﺟﻮﺗ نﺎﻳﺎﺷ ﺶﻘﻧ ﺖﻟود يﺎﻫ )

،ﺪﻧﻮﺟﺮﻓ و ﻦﺴﺣرﻮﭘ 1398

.(

ﻚﻴﻧﺰﻠﺳ رد ﻟﺎﻘﻣ ﺔ ﻚﻴﺳﻼﻛ دﻮﺧ

ﺎﺑ ناﻮﻨﻋ

» يﺎﻫرﺎﻛوزﺎﺳ بﺬﺟ

ﻞﻣاﻮﻋ هﺪﻨﻨﻛﺪﻳﺪﻬﺗ

«

، ﺖﻛرﺎﺸﻣ ار

ﺎﻬﻨﺗ هار ﺶﻨﺗ ﻲﻳادز

نﺎﻴﻣ ترﺪﻗ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ و ترﺪﻗ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻲﻣ

ﺪﻧاد و ﺪﻘﺘﻌﻣ ﺖﺳا ﻪﻛ هﺎﮔﺮﻫ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺎﺑ

ﺖﻛرﺎﺸﻣ بﺬﺟ

نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ي ﻲﺘﻟود ﺪﻧﻮﺷ

، زا ﺖﻟﺎﺣ يﺪﻳﺪﻬﺗ جرﺎﺧ ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ و ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻚﻳ ﺖﺻﺮﻓ رد رﺎﻨﻛ ﻳﺪﻣ ناﺮ ﻲﺘﻟود راﺮﻗ ﻲﻣ ﺪﻧﺮﻴﮔ

)

،ﻲﻧاﻮﻟا 1381 .(

ﺖﺻﺮﻓ ﺖﻛرﺎﺸﻣ مدﺮﻣ

رد نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ ﻲﺘﻟود و ﺔﻠﺌﺴﻣ ﻂﺧ ﻲﺸﻣ يراﺬﮔ

،ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻪﺑ ﻲﻋﻮﻧ هﺰﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد نﺪﺷ

يدﺎﻴﻨﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ و ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ار

زا ﺖﻟﺎﺣ ﻲﺑ ﻲﺗوﺎﻔﺗ ﻪﺑ ﺖﻟود جرﺎﺧ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ و نآ ﺎﻫ ار ﻪﺑ ﺖﺷﻮﻧﺮﺳ دﻮﺧ

رد ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺪﻬﻌﺘﻣ

ﻲﻣ دزﺎﺳ )

،ﻲﻧاﻮﻟا 1381 .(

رد مﺎﻈﻧ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا زوﺮﻣا

،ناﺮﻳا ﻲﻜﻳ زا هزﻮﺣ يﺎﻫ ﺚﺤﺑ ﺰﻴﮕﻧاﺮﺑ زا ﺚﻴﺣ

،يﺪﻣآرﺎﻛ مﺎﻈﻧ

شزﻮﻣآ و شروﺮﭘ و ﻪﺑ ﻊﺒﺗ نآ

،

مﺎﻈﻧ شزﻮﻣآ ﻲﻟﺎﻋ ﺎﺑ زا ﻲﻧوﺰﻓازور داﺪﻌﺗ داﺮﻓا

ﺎﺑ كراﺪﻣ ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد و

رد ﻦﻴﻋ لﺎﺣ

، داﺪﻌﺗ داﺮﻓا يدﺎﻳز رﺎﻴﺴﺑ رﺎﻜﻴﺑ

ياراد

كرﺪﻣ ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد ﺖﺳا

. ﻖﺒﻃ ﺷراﺰﮔ ﻛ ﻲ ﻪ ﺰﻛﺮﻣ رﺎﻣآ ناﺮﻳا

، زا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﻠﻴﺼﻔﺗ حﺮﻃ يﺮﻴﮔرﺎﻣآ يوﺮﻴﻧ

رﺎﻛ لﺎﺳ 1400 هداد

ﺖﺳا

، ﻌﻤﺟ ﻴ ﺖ غرﺎﻓ ﺼﺤﺘﻟا ﻴ ﻞ ﻳﺎ رد لﺎﺣ ﺼﺤﺗ ﻴ ﻞ هرود ﺎﻫ ي ﻟﺎﻋ ﻲ

، ﺶﻴﺑ زا هدرﺎﻬﭼ نﻮﻴﻠﻴﻣ ﺮﻔﻧ هدﻮﺑ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻲﻤﻬﺳ ﻎﻟﺎﺑ ﺮﺑ

ﻚﻳ ﻢﺸﺷ ﺖﻴﻌﻤﺟ رﻮﺸﻛ ار ﻞﻣﺎﺷ ﻲﻣ دﻮﺷ ) ﺰﻛﺮﻣ رﺎﻣآ ناﺮﻳا

،2

1401 .(

ﺘﻜﻧ ﻞﻣﺄﺗ ﺔ ﺰﻴﮕﻧاﺮﺑ رد ﻦﻳا ﺎﻫرﺎﻣآ

، ﻢﻬﺳ 47 يﺪﺻرد

نارﺎﻜﻴﺑ ﺎﺑ كرﺪﻣ ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد ﺖﺳا

) ﺰﻛﺮﻣ رﺎﻣآ

،ناﺮﻳا 1401 ( و ﺖﺋﺮﺟ ﻪﺑ ﻲﻣ

ناﻮﺗ ﺖﻔﮔ

، هوﻼﻋ ﺮﺑ تﺎﻌﺒﺗ ﻲﻟﺎﻣ يا ﻪﻛ ﺮﺑ دﺮﻓ و

ﻪﻌﻣﺎﺟ دراو ﻲﻣ ﻨﻛ ﺪ

، رﺎﺛآ ﻲﺣور ﻲﻧاور يدﺎﻳز ﺮﺑ داﺮﻓا ﻦﻳا هوﺮﮔ ﺑ ﺮ يﺎﺟ ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﺷاﺬﮔ .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــ

1. Michels & De Graaf 2. https://ssis.sci.org.ir

(5)

ﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺆ

ﺑ ﺮﺛ ﻂﺧ رد ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮ ﻲﺸﻣ

يﺎﻫ /...

نارﺎﻜﻤﻫ و يﺮﺳﺎﻴﻛ ﻲﻤﻴﻫاﺮﺑا

232

ﻄﻘﻧ زا ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺖﻛرﺎﺸﻣ هﺎﮕﻳﺎﺟ ﻲﺳرﺮﺑ رد و ﻲﺳﺎﻴﺳ مﺎﻈﻧ ﺮﻈﻧ ﻪ

ﻲﻳاﺮﺟا ﺖﻛرﺎﺸﻣ ، ناﺪﻧوﺮﻬﺷ

رد مﺎﻈﻧ شزﻮﻣآ و

،شروﺮﭘ يﺮﺘﭼ ﺖﺳا ﻪﻛ شزرا

،ﺎﻫ فﺪﻫ ﺎﻫ و شﻼﺗ يﺎﻫ ﺖﻟود و ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ار

رد ياﻮﻟ دﻮﺧ ﻖﺒﻄﻨﻣ و ﻢﻫ ﻮﺳ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﻪﻛ

ﻢﻬﻣ ﻦﻳا

، ﻪﻟﻮﻘﻣ يا رﻮﺠﻬﻣ رد مﺎﻈﻧ ﻂﺧ ﻲﺸﻣ يراﺬﮔ ﻲﻣﻮﻤﻋ رﻮﺸﻛ ﺖﺳا و ﻢﻛ ﻬﺟﻮﺗ ﻲ ﻪﺑ نآ

، ﺘﻣ ﺄ ﻪﻧﺎﻔﺳ ﺎﻬﻨﺗ ﺘﺷا هﺎﺒ ﻖﻴﻤﻋ رد

دﺮﺑرﺎﻛ تﺎﻤﻠﻛ ﺖﺳا و ﻪﭽﻧآ ﻪﺑ مﺎﻧ ﺖﻛرﺎﺸﻣ دﻮﺟو

دراد

، ﻪﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﻖﻴﻤﻋ و ﻦﻳﻮﻧ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲﺘﻫﺎﺒﺷ

دراﺪﻧ ) ﻲﻤﻴﻫاﺮﺑا

،يﺮﺳﺎﻴﻛ ﻲﻧاﻮﻟا

و

،هدازرﺎﻤﻌﻣ 1401

.(

ﺮﮔا ﻪﺑ ﻲﺳرﺮﺑ ﻊﺿو ﻲﻧﻮﻨﻛ ﺖﻛرﺎﺸﻣ رد

مﺎﻈﻧ ﻢﻴﻠﻌﺗ ﺖﻴﺑﺮﺗو رﻮﺸﻛ ﻢﻳزادﺮﭙﺑ

، ﺖﻤﺴﻗ

ﻢﻈﻋا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ ﻦﻳا

هزﻮﺣ

، ﻪﺑ ﻛ ﻚﻤ يﺎﻫ ﺮﻴﺧ ﻫاﻮﺧ ﻧﺎ ﺔ مدﺮﻣ

، ﻪﺑ ترﻮﺻ اﺪﻫا ي

،ﻦﻴﻣز ﺖﺧﺎﺳ سراﺪﻣ و ﺗﺄ ﻦﻴﻣ

تاﺰﻴﻬﺠﺗ سراﺪﻣ

ﺖﺳا . ﺪﻳﺎﺑ ﻦﻳا عﻮﺿﻮﻣ ار ﺮﻈﻧﺪﻣ راﺮﻗ داد ﻪﻛ دوﺪﺤﻣ ندﺮﻛ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﺑ ﺶﺨﺑ ﻲﺻﻮﺼﺧ و

ﻄﻠﺳ ﺔ هﺎﮕﻧ

يدﺎﺼﺘﻗا ﺮﺑ

شزﻮﻣآ شروﺮﭘو

، ﻲﻤﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﻦﻣﺎﺿ تﺎﺠﻧ زا ناﺮﺤﺑ يﺎﻫ شزﻮﻣآ و ﻦﻴﻣﺄﺗ شزرا يﺎﻫ ﻲﺘﻴﺑﺮﺗ و ﺖﻟاﺪﻋ ﺪﺷﺎﺑ

) ﻞﺿﺎﻓ ، ماﺮﻬﻣ

، داز ﻲﻠﻘﻨﻴﺴﺣ ه

و ﻲﻨﻤﻬﺑ ﺖﺧد ﻲﻧﺎﻏﻮﻧ

، 1401 .(

يﺎﻨﻌﻣ ﻞﻴﻠﻘﺗ ﺖﻛرﺎﺸﻣ

رد ترازو شزﻮﻣآ شروﺮﭘو

، ﻪﺑ هرادا

سراﺪﻣ ﻲﻳﺎﻔﺘﻧاﺮﻴﻏ و

هﺎﮕﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ ﻲﻤﻠﻋ زا ،دازآ ﺚﻴﺣ هﺎﮔﺪﻳد يﺎﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

، ﺠﻴﺘﻧ ﺔ مﺪﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ و دﺮﻛرﺎﻛ ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣﺪﺿ و

ﻲﺷﺎﻧ زا هﺎﮔﺪﻳد يﺎﻫ دﺎﺼﺘﻗا ﺖﺳاﺮﮔدﺮﻛرﺎﻛ ﻪﻛ

رد نآ

، ﺖﻟاﺪﻋ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻲﻜﻳ زا شزرا يﺎﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و

،ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺎﻳ حﺮﻄﻣ

هﺪﺸﻧ ﺖﺳا ﺎﻳ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺐﻴﻗر ﺖﻛرﺎﺸﻣ حﺮﻄﻣ

هﺪﺷ ﺖﺳا ) ﻞﺿﺎﻓ و

،نارﺎﻜﻤﻫ 1401

.(

ﺖﻴﺑﺮﺗو ﻢﻴﻠﻌﺗ مﺎﻈﻧ رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﺑ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺶﻳاﺮﮔ ناﺰﻴﻣ ﻲﺳرﺮﺑ رد

، نﺎﺒﻳﺮﮔ ﻪﻛ ﻲﻠﺋﺎﺴﻣ زا ﻲﻜﻳ ﻲﺷزﻮﻣآ مﺎﻈﻧ ﺮﻴﮔ

رﻮﺸﻛ هﺪﺷ ﻢﻴﻈﻋ ﻲﺸﻟﺎﭼ رﺎﭼد ار مﺎﻈﻧ ﻦﻳا و ﺮﻛ

هد ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ،ﺖﺳا يﺎﻫ

دﺮﺘﺴﮔ ة زا جرﺎﺧ ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ ﺳرﺪﻣ

ﺔ ﻪﻛ ﺖﺳﺎﻴﻟوا

ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ مﺪﻋ ناﺮﺒﺟ ﺦﺳﺎﭘ

ﻮﮔ ﻲﻣ ذﺎﺨﺗا ﻲﺷروﺮﭘ و ﻲﺷزﻮﻣآ مﺎﻈﻧ يﺎﻫدﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﻳ دﻮﺷ

. زا ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ا

ﺚﻴﺣ ﻦﻳ

ﻲﻣ اﺪﻴﭘ يﺮﺘﺸﻴﺑ يﺪﻨﻤﺷزرا ﺶﻧاد يﺎﻴﻟوا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ

نازﻮﻣآ

، ﻲﺑ و ﻞﻌﻔﻨﻣ ر دﻮﺧ ﻲﻋﺎﺴﻣ و ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ هزﻮﺣ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﻗﻼﻋ

فﺮﺻ ا

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ زا اﺪﺟ يﺮﻴﺴﻣ ﻲﻤﺳر ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ

ﻲﻣ ﻨﻛ ﺪﻨ . ماﺪﻗا بﺬﺟ مﺪﻋ ﻦﻳا يﺎﻫ

، هوﻼﻋ ارﺎﻛ ﺶﻫﺎﻛ ﺮﺑ ﻳ

ﻲ

ﻂﺧ ﻲﺸﻣ ﻢﻴﻠﻌﺗ مﺎﻈﻧ يﺎﻫ ﻪﺑ ،ﺖﻴﺑﺮﺗو

روﺮﻣ نﺎﻣز

، ﻢﻛ ﺐﺟﻮﻣ هدﺮﻤﺷ ﺖﻴﻤﻫا

ﻦﻴﺑ فﺎﻜﺷ و ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻲﻠﻣ يﺎﻫدﺮﻜﻳور نﺪﺷ

ﺪﻫاﻮﺧ دﺎﻳز ار ﺖﻟود و مدﺮﻣ ﺮﻛ

د .

ﻫ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺖﻟود ﻢﻫ و ﺎﻴﻟوا ﻢ

زا ، ﺖﻛرﺎﺸﻣ عﻮﺿﻮﻣ لﺎﺒﻘﺘﺳا

هدﺮﻜﻧ ﺪﻧا و بﺎﺗزﺎﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ رد نآ ﻲﻔﻨﻣ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ

ﻞﺻﺎﺣ زا مﺎﻈﻧ ﻦﻳا ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ

دﻮﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﺎﺗ ﺖﺳا مزﻻ ، ﻦﻳا

ﻪﻄﻴﺣ رد عﻮﺿﻮﻣ و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﻲﺳﺎﻴﺳ

، ﻢﻳزادﺮﭙﺑ نآ دﻮﺒﻬﺑ ﻂﻳاﺮﺷ و ﻞﻣاﻮﻋ ﻖﻴﻗد ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ .

ﻪﻛ يدﻮﺟو ﺎﺑ ﺑ

رد ﺚﺤ ةرﺎﺑ ﺖﻛرﺎﺸﻣ رﺎﻴﺴﺑ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ

رد

نﻮﻧﺎﻛ ﻌﻣﺎﺟ ﻪﺟﻮﺗ ﺔ

ﻲﻤﻠﻋ يدﺪﻌﺘﻣ ﻞﻣاﻮﻋ و ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ رﻮﺸﻛ

، ﺮﻈﻧ ﻪﻄﻘﻧ زا يﺎﻫ

ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﺮﺛﺆﻣ

هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ

،ﺖﺳا ﺘﻣ ﺄ

ﻤﻛ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﻧﺎﻔﺳ ﻲ

و ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا ﺔﺋارا

ﺮﻴﺴﻔﺗ زا ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫ ا

رد و ﺖﺳا هدﺎﺘﻔﻴﻧ قﺎﻔﺗا رﺬﮕﻫر ﻦﻳ ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ

ﺧاد هزﻮﺣ ﻦﻳا ﻲﻠ

، ﺖﻳﻮﻟوا ﻪﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻪﺳ ﺎﻬﻨﺗ يﺪﻨﺑ

ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛﺆﻣ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺑ ﭻﻴﻫ ﻪﻛ ﺪﻧا

ﻚﻳ رد ةزﻮﺣ مﺎﻈﻧ ﻢﻴﻠﻌﺗ ﺖﻴﺑﺮﺗو

ﺖﺳا هدﻮﺒﻧ .

شور ﻖﻳﺮﻃ زا ﺎﺗ ﻢﻴﻧآﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ،ﻒﺻو ﻦﻳا ﺎﺑ

ﻤﻛ يﺎﻫ ﻲ

و ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻂﻳاﺮﺷ و ﻞﻣاﻮﻋ ﺶﺠﻨﺳ و عﻮﻨﺘﻣ

،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ تﺎﻋﻼﻃا زا ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا

ﻪﺑ ﺖﺳد

،هﺪﻣآ ﻞﻣاﻮﻋ ﺖﻴﻌﺿو زا يﺪﻳﺪﺟ شﺮﮕﻧ ﺮﺛﺆﻣ

رد ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺑ ةزﻮﺣ

ﻂﺧ ﻲﺸﻣ شزﻮﻣآ يﺎﻫ ﺑ شروﺮﭘو

ﻪ ﻢﻳروآ ﺖﺳد .

(6)

1402 هرود ، 15 هرﺎﻤﺷ ، 2

ﭘ ﻨﻴﺸﻴ يﺮﻈﻧ ﺔ ﺶﻫوﮋﭘ

ﻪﺑ دﺎﻘﺘﻋا لﻮﺳﻻ

، ﻢﻠﻋ ﻂﺧ ﺸﻣ ﻲ ﻪﺳ و ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﻪﺑﺮﺼﺤﻨﻣ دﺮﻓ دراد ﻪﻛ نآ ار زا ور ﻳ ﺎﻫدﺮﻜ ي ﭘﻴ ﺸ ﻴ ﻦ ﺎﻤﺘﻣ ﻳ ﺰ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ : ﻪﺘﺷرﺪﻨﭼ ا ي

،ﺖﺳا ﻪﺑ لﺎﺒﻧد ﻞﺣ ﻞﻜﺸﻣ ﺖﺳا و ﻪﺑ ﺷ تﺪ رﺎﺠﻨﻫ ي ﺖﺳا )

1لﻮﺳﻻ ، 1971 .(

ﻜﻨﺟ ﻴ ﺰﻨ رد ﺮﻌﺗ ﻳ ﻒ ﻂﺧ ﻲﺸﻣ

، ﻪﺑ ﺪﻨﭼ ﻪﺘﻜﻧ ﻢﻬﻣ

هرﺎﺷا و هدﺮﻛ ﻂﺧ ﻲﺸﻣ ار ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﻳا ﺪﻨﻛ

:

» ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻤﺼﺗ

ﻴ ﻢ يﺎﻫ ﻞﻣﺎﻌﺘﻣ زﺎﺑ ﻳ ﺮﮕ ﻳﺎ ﻫوﺮﮔ ﻲ زا زﺎﺑ ﻳ ناﺮﮕ ﺳ ﻴ ﺳﺎ ﻲ

ةرﺎﺑرد ﻪﻛ بﺎﺨﺘﻧا

فاﺪﻫا و راﺰﺑا ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﻪﺑ نآ ﺎﻫ رد اﺮﺷ ﻳ ﻂ ﺺﺨﺸﻣ ذﺎﺨﺗا ﻲﻣ دﻮﺷ

؛ ﻪﺑ ﺮﺷ ط ﻪﻜﻧآ اﻳ ﻦ ﻤﺼﺗ ﻴ ﻢ ﺎﻫ ﻪﺑ رﻮﻃ

ﻧﻮﻧﺎﻗ ﻲ رد بﻮﭼرﺎﭼ ﺘﺧا ﻴ تارﺎ زﺎﺑ ﻳ ناﺮﮕ ﺪﺷﺎﺑ

« ) ﺰﻨﻴﻜﻨﺟ ،2

1978 .(

ﺘﻜﻧ ﺔ ﻢﻬﻣ د ﻳ ﺮﮕ اﻳ ﻪﻜﻨ و ي ﻂﺧ ﻲﺸﻣ ار ﺮﻓ اﻳ ﺪﻨ ي ﻲﻣ ﺪﻧاد

ﻪﻛ هار دﻮﺧ ار ﻪﺑ ﻮﻠﺟ ﻲﻣ ﺪﻳﺎﺸﮔ و ﻧﺎﻣز ﻲ ﻪﺑ ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ ﻣ ﻲ ﺪﺳر ﻪﻛ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻞﻌﻓ

و لﺎﻌﻔﻧا ﺎﻫ ترﻮﺻ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪﺷﺎﺑ . رد ﻤﻫ ﻴ ﻦ

ﺎﺘﺳار

، و ي ﻂﺧ ﻲﺸﻣ راﺬﮔ ي ار ﺘﻟود ﻲ ﻲﻣ ﺪﻧاد

؛ ﺎﻣا ﺖﺴﭘ ﻧرﺪﻣ ﻴ ﻢﺴ اﺮﺷ ﻳ ﻂ رادا ة ﻠﺧاد ﻲ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ار ﻪﺑ ﺗرﻮﺻ ﻲ ﺻﻮﺗ ﻴ ﻒ ﻲﻣ ﻨﻛ ﺪ

ﻪﻛ ﺮﺑ تﺮﺜﻛ اﺮﮔ ﻲﻳ و ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻛﺄﺗ

ﻴ ﺪ دراد ﻳﺎ ﻞﻗاﺪﺣ اﻳ ﻪﻜﻨ ﺘﻧ ﻴ ﺠ ﺔ اﻳ ﻦ تﺮﺜﻛ اﺮﮔ ﻲﻳ و ﺖﻛرﺎﺸﻣ

، ﻪﺑ ﻟﺎﻌﻓ ﻴ ﺖ دﺮﺘﺴﮔ ة زﺎﺑ ﻳ ناﺮﮕ

ﻏ ﻴ ﺘﻟودﺮ ﻲ ﺪﻫاﻮﺧ ﻣﺎﺠﻧا ﻴ ﺪ . زا ا ﻦﻳ ور ياﺮﺑ ﺮﺗاﺮﻓ ﻦﺘﻓر زا رادا ة ﻲﺘﻟود ﻲﺘﻨﺳ و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲﺘﻟود ﻦﻳﻮﻧ

، ﺖﻀﻬﻧ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲﺘﻟود

يرﻮﻬﻇﻮﻧ رد

لﺎﺣ ﺶﻳاﺪﻴﭘ ﺖﺳا . ﻦﻳا ﺖﻀﻬﻧ ﻲﺨﺳﺎﭘ ﻪﺑ ﺶﻟﺎﭼ ﺎﻫ ي يﺎﻴﻧد ﻪﻜﺒﺷ يا ،

،ﻲﺸﺨﺑﺪﻨﭼ ﻲﻟﻮﺌﺴﻣﺪﻨﭼ

و ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

،

ﻲﺘﺳﺎﻛ يﺎﻫ دﺮﻜﻳور ﺎﻫ ي ﻲﻠﺒﻗ ﺖﺳا . رد ﻦﻳا دﺮﻜﻳور ﺎﻫ ي ﺪﻳﺪﺟ

، شزرا ﺎﻫ ﻲﻳ يارو ﻲﻳارﺎﻛ و ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا و

ﻪﺑ صﻮﺼﺧ

شزرا ﺎﻫ ي ﻚﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ

ﺪﻧا ) نﻮﺴﻳاﺮﺑ گﺮﺒﻣﻮﻠﺑ و ﻲﺒﺳاﺮﻛ ، ،3

2014 .(

ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ رد ﻪﻫد ﺎﻫ ي ﻪﺘﺷﺬﮔ

، ﺶﻘﻧ ﺖﻟود ﺰﻴﻧ

رد لﺎﺣ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺖﺳا . ﻦﻳا

،ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺪﻴﻛﺄﺗ نوﺰﻓازور ﺖﻟود

ﺮﺑ ﺖﻳاﺪﻫ ﻂﺧ ﻲﺸﻣ ﺎﻫ و ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﻫ

، زا ﻖﻳﺮﻃ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻮﻤﻋ

ﻲﻣ و هﺎﮔ

ﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ يزﺎﺳ يذ نﺎﻌﻔﻧ ﺎﻳ ﺎﻛﺮﺷ ياﺮﺑ ﺖﻣﺪﺧ ﻲﻧﺎﺳر ﺎﻳ ﺮﺟا يا ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﻫ ﺖﺳ .

ﺎﻣا ﺖﻛرﺎﺸﻣ يﺎﻫ ﻲﻣﻮﻤﻋ حﻼﻄﺻا ؟ﺖﺴﻴﭼ ﺖﻛرﺎﺸﻣ

يﺎﻫ ﻲﻣﻮﻤﻋ ، يﺮﺘﭼ ﺖﺳا ﻪﻛ فﺮﻌﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻳﺎﻫ ا ﺖﺳ ﻪﻛ ﺎﺑ نآ

ﻪﻏﺪﻏد

،ﺎﻫ

،ﺎﻫزﺎﻴﻧ شزرا ﺎﻫ و ﻊﻓﺎﻨﻣ مدﺮﻣ رد ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺎﻫ و ماﺪﻗا يﺎﻫ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺎﺑ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ و

ﺎﺴﻣ ﺋ ﻞ ﻲﻣﻮﻤﻋ هﺪﻧﺎﺠﻨﮔ ﻲﻣ دﻮﺷ

) ﻲﭽﺗﺎﺒﻧ و ﺮﮕﻨﻴﻨﻟ ،4

2015 .(

ﻀﻬﻧ ﻦﻳا ار ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ ﺪﻳﺪﺟ ﺖ ترﺎﻬﻧد

)5

2002 ( ﺖﻣﺪﺧ ﻲﺘﻟود ﻦﻳﻮﻧ ﻲﻧﺎﺳر

،6

ﺘﺳا ﺮ

7ﺮﻛو ) 2006 (

شزرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ مﻮﻤﻋ يﺎﻫ

،8

ﻦﻣزﻮﺑ ) 9

2007 ( مﻮﻤﻋ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ

،10

نرﻮﺑزآ )11

2010 ( ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻲﻧاﺮﻤﻜﺣ

12ﻦﻳﻮﻧ ﻦﻴﺴﻳرﻮﺌﺗ و

ﻲﺳﺎﻴﺳ

، تﻮﻳﺎﺑ يﺮﻫ )13

2011 (

، ﻌﻣﺎﺟ ﺔ ﻦﻳﻮﻧ ﻲﻧﺪﻣ ﻲﻣ14

ﺪﻣﺎﻧ .

ﻪﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﻮﻠﻋ رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻛوزﺎﺳ

رﺎ يﺎﻫ ﻲﻣ ﻪﺘﻔﮔ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ ﻲﻣ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ نآ رد ﻪﻛ دﻮﺷ

ﺮﻈﻧ ﺪﻨﻧاﻮﺗ يﺎﻫ

ار دﻮﺧ

1. Laswell 2. Jenkins

3. Bryson, Crosby & Bloomberg 4. Nabatchi& Leighninger 5. Denhardt

6. New Public Service 7. Stroker

8. Public Value Management 9. Bozeman

10. Managing Publicness 11. Osborne

12. New Public Governance 13. Harry Byot

14. New Civic Public

(7)

يﺎﻫ /...

234

زاﺮﺑا ﺪﻨﻨﻛ ﺖﻟﺎﺣ رد و لﺎﺋﺪﻳا

، و ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ ،يدﺎﺼﺘﻗا ،ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺮﺑ ﺮﻳﺎﺳ

ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺎﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺮﻴﺛﺄﺗ

ﺪﻨﺷﺎﺑ راﺬﮔ .

ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ يﺮﻴﮔ ﻲﻣ

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺮﻫ ﺮﺘﭼ ﺮﻳز ﺪﻧاﻮﺗ

، ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ،ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ دﺎﺼﺘﻗا ﻞﺜﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ

دﺮﻴﮔ راﺮﻗ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺪﻨﭼ و ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ )

1ﺲﻠﮔ

، 1979 .(

ﺮﮕﻳد ﻒﻳﺮﻌﺗ رد

، ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ

ﻒﻴﺻﻮﺗ ي ﺖﺳا هﺪﺷ

زﺎﻴﻧ ﻪﻛ شزرا و ﺎﻫ ﻲﻣﻮﻤﻋ يﺎﻫ

ﺎﺑ ار ﻪﻌﻣﺎﺟ

ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ و ﻲﺘﻟود يﺎﻫ ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ . ﺮﻓ ﻦﻳا ﻳا نآ ﻲﻠﻛ فﺪﻫ و ﺖﺳا ﻪﻓﺮﻃود طﺎﺒﺗرا و ﻞﻣﺎﻌﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺪﻨ

،

ﻢﻴﻤﺼﺗ نﺪﺷ ﺮﺘﻬﺑ يﺮﻴﮔ

ﺖﺳﺎﻫ ) نﻮﺘﮕﻳﺮﻛ ،2

2005 : 271 .(

ﻨﻴﺸﻴﭘ ﺔ ﻲﺑﺮﺠﺗ

ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ يا

» ﻲﺳرﺮﺑ ﺶﻘﻧ ﻪﻧﺎﺳر يﺎﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺮﺑ

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ

رد ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻪﺟدﻮﺑ يﺪﻨﺑ ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ

« زا ﻪﻛ

ﻪﻳﺮﻈﻧ شور هداد يزادﺮﭘ

ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا دﺎﻴﻨﺑ

،ه حﺮﻄﻣ هﺪﺷ ﺖﺳا ادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﻪﻛ يداﺮﻓا زا يﺮﺗﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ ،ﺪﻧر

نﺎﺸﻧ ار ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲﻣ

ﺪﻨﻫد . ﻦﻳا ﻊﺑﺎﻨﻣ يدﺎﻣ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺎﻳ

ﺪﺷﺎﺑ يﻮﻨﻌﻣ

؛ ﺑﺎﻨﻣ ناﺰﻴﻣ ﻪﭼﺮﻫ ﺎﻣا ﻊ

،ﺪﺑﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا داﺮﻓا رﺎﻴﺘﺧا رد

هدوﺰﻓا ﺰﻴﻧ نﺎﻧآ ﺖﻛرﺎﺸﻣ نﺎﻜﻣا ﺮﺑ ﻲﻣ

دﻮﺷ . رد ﻳﺮﻈﻧ ﺔ شﺰﻴﮕﻧا

، ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ دﻮﺟو ﺪﻨﭼﺮﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ دﺎﻘﺘﻋا

ﻚﻤﻛ ﻲﻣ ﭽﻧﺎﻨﭼ ،ﺪﻨﻛ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ياﺮﺑ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻪ

ﺰﻴﮕﻧا ة ﻧ ماﺪﻗا رﺎﻛ ﻦﻳا ﻪﺑ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻲﻓﺎﻛ ﻲﻤ

ﺪﻨﻨﻛ . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ

ﺖﺳﺎﻴﺳ نﺎﻴﻣ ﻲﻠﺻا ﻂﺳاو ﻪﻧﺎﺳر ﻪﻛ ﺎﻨﻌﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ؛ﺪﻨﺘﺴﻫ مدﺮﻣ و ناراﺬﮔ

ﺎﻫ هدﻮﺗ ﺎﻫ ﺞﻴﺴﺑ ار مدﺮﻣ ي ﻲﻣ

ﺪﻨﻨﻛ ﺎﺗ ﺪﻧا ﻪﺸﻳ ﺎﻫ و

ﻚﻴﻨﻜﺗ ﺎﻫ ﺎﺑ ار يﺮﻬﺷ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ و ﺪﻧﺮﻳﺬﭙﺑ ار ﺪﻳﺪﺟ ي تﺎﺒﺛ

ﺪﻨﻨﻛ )

،ﺪﻧﻮﺟﺮﻓ و ﻦﺴﺣرﻮﭘ 1398

.(

ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد

» ﻦﻴﻴﺒﺗ ﻞﻣاﻮﻋ يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮﺛﺆﻣ

ﺮﺑ ﻞﻜﺷ يﺮﻴﮔ ﻪﻜﺒﺷ يﺎﻫ ﻂﺧ ﻲﺸﻣ

« ﻞﻴﻠﺤﺗ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ

نﻮﻤﻀﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﻛ ﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ

،ﺰﻛﺮﻤﺘﻣﺮﻴﻏ يﮋﺗاﺮﺘﺳا

) دﺮﺒﻫار (

،ﻲﻠﻣﺎﻌﺗ مﺎﻈﻧ ﻲﺑﺎﻳزرا دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎﺑ دﺮﻜﻳور

،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز

ﻫ يﺎ يروﺎﻨﻓ تﺎﻋﻼﻃا و

تﺎﻃﺎﺒﺗرا

،ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ مﺎﻈﻧ

قﻮﻘﺣ و دﺰﻤﺘﺳد

،ﻒﻄﻌﻨﻣ مﺎﻈﻧ شزﻮﻣآ ﺶﻫوﮋﭘو

ﺖﻳﺎﻤﺣ ةﺪﻨﻨﻛ ﻪﻜﺒﺷ و ﻢﻫ اﺮﮔ ﻲﻳ ﻻﺎﺑ رد فاﺪﻫا و

،ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺮﺑ ﻞﻜﺷ يﺮﻴﮔ ﻪﻜﺒﺷ يﺎﻫ ﻂﺧ ﻲﺸﻣ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ ناﺮﻳا

ﺪﻧﺮﺛﺆﻣ

) ،ﺶﺨﺑ ﻚﻴﻧ و عراز ،ﻲﻜﺘﺷد يﺮﻔﺻ 1397

(.

ﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﺘﻗد

،ﺶ رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻚﻳ ﺐﻴﻛﺮﺗاﺮﻓ

ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ

» ﺋارا ﺔ يﻮﮕﻟا ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ﻪﻠﺣﺮﻣ يا ﻲﻧاﺮﻤﻜﺣ ﻪﻜﺒﺷ

يا

«

، ناﻮﻨﻋ

ﺪﻧدﺮﻛ ﻌﺳﻮﺗ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺔ

ﻪﻜﺒﺷ ﻲﻧاﺮﻤﻜﺣ يا

، ﺪﻳﺎﺑ لﺎﻌﻓ و ﺖﻛرﺎﺸﻣ ،ﻲﺣاﺮﻃ ،تﺎﻣاﺰﻟا ﻪﺑ يزﺎﺳ

و ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ﻪﻜﺒﺷ

، ﺮﮕﻳد زا ﺮﺘﺸﻴﺑ

دﻮﺷ ﻪﺟﻮﺗ دﺎﻌﺑا .

ﺎﺗ دﻮﺟﻮﻣ فﺎﻜﺷ و ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﻜﺒﺷ دﻮﺟﻮﻣ ﺖﻴﻌﺿو ﺪﻳﺎﺑ اﺪﺘﺑا ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻦﺷور بﻮﻠﻄﻣ ﺖﻴﻌﺿو

دﻮﺷ

؛ ﺲﭙﺳ

ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺎﺗ دﻮﺷ ﻲﺣاﺮﻃ ﺐﺳﺎﻨﻣ يﮋﺗاﺮﺘﺳا

، نﺎﻣزﺎﺳدﻮﺧ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ نﺎﻴﻣ رﺮﻜﻣ تﻼﻣﺎﻌﺗ و ﻂﺑاور ﻖﻳﺮﻃ زا ﻲﻫد

هﺪﺷ

دﺮﻴﮔ مﺎﺠﻧا )

ﻲﺘﻗد

، ،ﻲﻧﺎﻘﻫد و نﺎﻴﻟﺎﻤﻛ ،ﻲﺑﻮﻘﻌﻳ 1398

.(

ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻫ

و دﻮﺟﻮﻣ ي ﺶﻫوﮋﭘ

ﻲﻳﺎﻫ زﻮﺣ رد نﻮﻨﻛﺎﺗ ﻪﻛ ة

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ مﺎﺠﻧا ناﺪﻧوﺮﻬﺷ

،ﺖﺳا ﺎﻳ

ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲﻠﺻا ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻪﺑ ﺪﻧا

رد ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻳ زﻮﺣ

ة بﻮﭼرﺎﭼ ﻂﺧ

ﻲﺸﻣ ﺎﻫ ﻜﺒﺷ ي ﻪ يا هدﻮﺑ ﺪﻧا

، ﺖﺳا مزﻻ نﻮﻨﻛا ﻪﻛ

يﺪﻳﺪﺟ ﺰﻨﻟ ﺎﺑ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﺑ

،دﻮﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻤﻛ و ﻖﻴﻗد ترﻮﺻ لﺪﻣ رد جﺮﺨﺘﺴﻣ ﻞﻣاﻮﻋ

ﺎﻫ شور ﺎﺑ ﺎﻫ ﻛ ي

ﻤ ﻲ

1. Glass 2. Creighton

(8)

هرﺎﻤﺷ 2

ﻦﻴﻨﭽﻤ

ﻲﻤﻴﻫا ،ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻲﻨﻌﻳ ، ﻞﻣﺎﻋ و ﻲﺷز

ا دراد ر

مﺎـﻈﻧ ،يﺮﻴـﺴ

14 هرود ، 15 ﺷ ،

ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺮﺗ ﻤﻫ و

ﺖﺳا هﺪﻧﺎﺠ )

ﺮﺑا

دراد . ﺢﻄﺳ رد مﻮﺳ ﺢﻄﺳ ﻞﻣ

،

ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ رﺎﻨﻛ ،

ﺮﺑ

مﺎﻈ ةدﺮﺘﺴﮔ زﻮﻣآ

ﺮﻗ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ي

ـ ﺔ رد ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﺴﻔﺗ يرﺎﺘﺧﺎـﺳ

،ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳ 02

ﻲﻔﻴﻛ ﺮﻴﺳﺎﻔﺗ ن

ﺠﻨﮔ دﻮﺧ رد ار ﻞ راﺮﻗ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻞ ﺖﺳ ﻣاﻮﻋ ﺮﺑ ﻪﻛ ﻛ رد ﻞﻣﺎﻋ ﻪﺳ ﻦ

ناﺪ

، رد ةزﻮﺣ ﻈﻧ

يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ و يﺎﻫ

ﻲﻣ ﺖ ﺪﻧﺎﺳر .

ﻪﻤ ﻪﺒﻧﺎﺟ ﻪﺑ ـﻟﻮﻘﻣ

و لﺪـﻣ يزﺎـﺳ

ﻳﺪﻣ

ﻦﻴ دﻮﺷ ناﻮﺘﺑ ﺎﺗ

ﻪﻛ ﺖﺳ 8 ﻞﻣﺎﻋ

ﻞﻣاﻮﻋ و ﻦﻴﺸﻴﭘ يﺎﺟ ﻲ ﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ

ﺮﻴ ﻲﻣ دراﺬﮔ . ﻦﻳا

ﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺎﻫروﺎﺑ مﺎﻧ ﻪﺑ ي ﺖﻛرﺎﺸﻣ يﺪﻧوﺮ

ﺶﻫوﮋ

نار ) 1401 (

ﻤﻫ ﻲﻫﺎﮕﻧ ﺖﺳا ﺐـﻴﻛﺮﺗاﺮﻓ شو

ﺖﻳ ﻴﻴﻌﺗ ﻚﻳ ﺮﻫ

ﻪﻠﺴﻠﺳ ﺳا ﻲﺒﺗاﺮﻣ

ﻂﺧ ﻞ ﻲﺸﻣ يﺎﻫ

ناﺪﻧو

، ﻪﺑ ﻲﻳﺎﻬﻨﺗ

تﻼ ﻲﻳاﺮﺟا ، ﺗ ﻴﺛﺄ

ﺸﻣ بﺬﺟ ياﺮﺑ ﻪﻌ و ﺔﻟﻮﻘﻣ يﺪﻧوﺮﻬﺷ

ﺮﻬﺷ تﻮﻗ طﺎﻘﻧ

ﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ ﻲﻣ

ﮋﭘ

ﻲ يﺮﺳﺎﻴﻛ ﺎﻜﻤﻫ و

ﻲﻔﻴﻛ

، ا ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ

زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﻞ ور

ﻳﻮﻟوا و هﺪﺷ ﺺ ﻪﺋارا و ﻒ ﺮﻛ

د .

رادﻮﻤ ﻲﻧﺎﺑدﺮﻧ ـ

ﻦﻳدﺎﻴ

، ﻞﻣﺎﻋ ود وﺮﻬﺷ ﺖﻛرﺎﺸﻣ

ﻼﻴﻜﺸﺗ و تﺎﻋﻼ ﻌﻣﺎﺟ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻲﻨ

ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا

، ود

ﻪﺑ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲﻄ

ﻞﻜﺷ 1 .

ﻊﺒﻨﻣ : ﻲﻤﻴﻫاﺮﺑا

ش ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ

،يدﺮﺑرﺎﻛ ﻪﺑ

ﻞـﻴﻟد

ﻴ نآ ﻦ ﺎﻫ ﺺﺨﺸﻣ

ﺮﺛﺆ ﻒﺸﻛ ار يﺮﺗ

ﺶ ﺶﻫوﮋﭘ

، ﻚﻳ ﻤﻧ

14 ( . ﻴﻨﺑ ﺢﻄﺳ رد

زا ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﺖﻳﺎﻤ ﻼﻃا ﺖﻴﻔﻴﻛ و ﺖ

ﺮ ﻨﻴﻋ دﻮﻤﻧ ﻪﻛ ﺪﻧ

ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ ا

ﺖﺻﺮ ﻄﻴﺤﻣ يﺎﻫ

ﺑ ﻪ شور يﺮﻴﮔرﺎﻛ

؛ﺪ ﺎﻣا ﻛ ﺚﻴﺣ زا

دﻮﺷ ه

، ﻴﺑ طﺎﺒﺗرا

لﻮﻔﻐ هﺪﻧﺎﻣ و ﺆﻣ

ﻮﻬﻔ ﻲﻣ ﺶﻫوﮋﭘ

ﻲﻣﻮﻬﻔ ﮋﭘ ﻦﻳا رد

ي ناﺮﻬﺗ و

، 401

،مرﺎﻬﭼ ﺔﻟﻮﻘﻣ ﻤﺣ

ﺖﻴﻤﻛ ،تﺎﻋﻼﻃا ﺖﻛرﺎﺸﻣ رد ﺮﺛﺆﻣ

ﺖﺳا ﻲ . ر رد أ س

زا ار ﻞﻣ ةزﻮﺣ ﺮﻓ

ﺎﺑ رﻮﻛﺬﻣ ﺶﻫو ﺖﻴﺑﺮ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد

235

هﺪﻴﺠﻨﺳ ﻐﻣ تﺎﻜﻧ

لﺪﻣ ﻔﻣ

ﻔﻣ لﺪﻣ ﺳﺎﻴﻛ يﺮ ﭼ ﺢﻄﺳ

شدﺮﮔ د ﺖﻟاﺪﻋ ﻲﺷروﺮﭘ ﻣاﻮﻋ ﻪﻛ

ﮋﭘ ﻠﻌﺗ ﻢﻴ ﺮﺗو

(9)

يﺎﻫ /...

236

ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاﻮﺘﻧ ﺖﻳﻮﻟوا و ﺪﻫد ﻪﺋارا ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﻠﻌﻓ ﻂﻳاﺮﺷ زا ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ ﺎﺗ

ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ رد ار نﺎﺸﻄﺑاور ﺢﻄﺳ و ﻞﻣاﻮﻋ )

ﻞﻜـﺷ 1 (

ﺺﺨﺸﻣ ﺪﻨﻛ

،ور ﻦﻳا زا ؛ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد

، ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻨﺷ يﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﻚـﻳ ،ﻲﻣﻮـﻬﻔﻣ لﺪـﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻲـﻠﻌﻓ ﻊﺿو ﻖﻴﻗد ﺖﺧﺎ

ﻤﻛ ﻲﺸﻫوﮋﭘ هﺮﻬﺑ ﺎﺑ ﺎﺗ ﺪﺷ ﻲﺣاﺮﻃ ﻪﻧاروآﻮﻧ و ﻲ

نآ ﺐﻴﻛﺮﺗ و ﻞﺻﺎﺣ تﺎﻋﻼﻃا زا يﺮﻴﮔ ﻂﻳاﺮـﺷ زا ﻲﻌﻳﺪﺑ و ﻖﻴﻗد ﻒﻴﺻﻮﺗ ،ﺎﻫ

مﺎﻈﻧ رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻢﻴﻠﻌﺗ

ﺖﻴﺑﺮﺗو ﻪﺑ ﺖﺳد ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﺪﻳآ ﺒﺳﺎﻨﻣ يﺎﻫ

ﻲ ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻴﻬﺗ ﺔ ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ هار ﻪﺸﻘﻧ ندﺮﻛ

ﻂـﺧ ﻲـﺸﻣ يﺎـﻫ

ﻲﺷزﻮﻣآ مﺎﻈﻧ و

دﻮﺷ ﻪﺋارا ﻲﺷروﺮﭘ .

ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﻫ ﺶﺳﺮﭘ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ

ﻲﻣ دﺎﺠﻳا ﻞﻜﺷ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻦﻫذ رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ ﻲﻣ ﻞﻜﺷ ،دﻮﺷ

ﺪﺑﺎﻳ . ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ راﺮﻗ

رد ﺖﺳا ﺶﻫوﮋﭘ ترﺎﺒﻋ ،دﻮﺷ هداد ﺦﺳﺎﭘ نآ ﻪﺑ زا ﺪﻧا

:

ﺐﻳﺮﺿ 

ﺮﻴﺛﺄﺗ زا ﻚﻳﺮﻫ ا

ﺘﺴﺑاو ﻞﻣﺎﻋ ﺮﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳ ﺔ

؟ﺖﺴﻴﭼ لﺪﻣ رد دﻮﺧ

نزو 

ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻚﻳﺮﻫ ﻦﻳا زا ﻞﻣاﻮﻋ

، ﺘﺴﺑاو ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﺑ ﺔ

ﻲﻠﺻا

،ﺶﻫوﮋﭘ ﻂﺧ رد ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲﻨﻌﻳ

ﻲﺸﻣ يﺎﻫ

؟ﺖﺴﻴﭼ ﻲﺷروﺮﭘ و ﻲﺷزﻮﻣآ ﻪﺘﻓﺎﻳ 

شور ود يﺎﻫ ﻪﺑ

رﺎﻛ ﺳ رد هﺪﺷ هدﺮﺑ ﺆ

لا يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ مود و لوا

، ﻲﻤﻴﻫﺎﻔﻣ ﻪﭼ ردﺎﺒﺘﻣ ار

ﻲﻣ ﺪﻨﻛ و

ﻪﻴﺻﻮﺗ

؟ﺖﺴﻴﭼ ﺖﻴﻌﺿو ﻦﻳا ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ

ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﺶﺳﺮﭘ ﺦﺳﺎﭘ ﻪ

و قﻮﻓ يﺎﻫ ﺋارا

ﺔ

ﻤﻛ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﺳ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ،ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ زا ﻲ

ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ و يا

ﺪﺷ ذﺎﺨﺗا . رد ﻠﺣﺮﻣ ﺔ لوا

، ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ رد ﻢﻫ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور ﺢﻄﺳ )

ﻲﮔﺪﻧﻮﺷ ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ (

ﺺﺨﺸﻣ ﺲﭘ و

،نآ زا و ﻞﻣاﻮﻋ ﺖﻳﻮﻟوا ﻚﻳ ﺮﻫ نزو

ﺪﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ .

رد ﻠﺣﺮﻣ ﺔ يﺎﺟ ﺎﺑ ﺮﺧآ ﺎﻳ يراﺬﮔ

ﻪﺘﻓ رادﻮﻤﻧ ﻚﻳ رد ﻞﺒﻗ شور ود يﺎﻫ

ﺑود ﻦﻴﻴﺒﺗ ناﺰﻴﻣ و ﺖﻳﻮﻟوا ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ،يﺪﻌ ﻪﺷﻮﺧ ،نﺪﺷ

ﻳد ﺎﺗ ﺪﻧﺪﺷ يﺪﻨﺑ ﺪ

ﺶﻧاد سﺎﺳا ﺮﺑ ﻲﻨﻳﻮﻧ ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ هﺎﮔ

ﻪﺑ ﺖﺳد هﺪﻣآ ﻞﻴﻠﺤﺗ زا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ

، دﺮﻴﮔ ﻞﻜﺷ .

شور ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻫوﮋﭘ

ﻪﻔﺴﻠﻓ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ

، ﺳ لاﺆ ﺎﻫ ﻋﺮﻓ و ﻲﻠﺻا فاﺪﻫا و ﻲ

،ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ يدﺮﺑرﺎﻛ و يا ﺖﺳا

. ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ يا

ﺑ ﻪﻛ ﻞﻴﻟد ﻪ

ﻪﻳﺰﺠﺗ ﻞﻴﻠﺤﺗو لﺪﻣ ﻂﺧ ﻲﺸﻣ يراﺬﮔ مﺎﻈﻧ رد ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ شزﻮﻣآ

شروﺮﭘو تﺎﻴﺑدا ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻨﻋ ﺎﺑ ﻨﻴﺸﻴﭘ و

ﺔ دﻮﺟﻮﻣ

ﻪﺘﺧادﺮﭘ يدﺮﺑرﺎﻛ و ا

ﺖﺳ اﺮﻳز ؛ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ و نزو

ﺮﻴﺛﺄﺗ و ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻔﻟﺆﻣ

ﺎﻫ نآ ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور و ي ﺎﻫ

رد زﻮﺣ ة د ﺖﻛرﺎﺸﻣ ر

ﻂﺧ ﻲﺸﻣ ﻲﺷروﺮﭘ و ﻲﺷزﻮﻣآ يراﺬﮔ ﺮﺠﻨﻣ

ﻲﻣ دﻮﺷ . ﺦﺳﺎﭘ ياﺮﺑ ﺳ ﻪﺑ نداد

لاﺆ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ

، ﻠﺣﺮﻣ رد ﺎﺗ ﺖﺳا مزﻻ ﺔ

ﺎﺑ لوا

شور زا هدﺎﻔﺘﺳا لﺪﻣ

يزﺎﺳ تﻻدﺎﻌﻣ ،يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮﻴﺛﺄﺗ

ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ هﺪﺷ ﻲﻓﺮﻌﻣ يﺎﻫﺮﻴﺴﻣ دﻮﺷ

. ياﺮﺑ ﺶﺠﻨﺳ ﻂﺑاور لﺪﻣ ﻪﻴﻟوا

ﻪﻛ زا ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ و ﻴﺿﺮﻓ ﻪ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ جاﺮﺨﺘﺳا هﺪﺷ ا

،ﺖﺳ ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ سﺎﻴﻘﻣ ﺎﺑ يا ﺞﻨﭘ

ﻨﻳﺰﮔ ﻪ يا تﺮﻜﻴﻟ و ﺮﺑ يﺎﻨﺒﻣ لﺪﻣ

ﻮﻬﻔﻣ ﻲﻣ ﻲﺣاﺮﻃ ﺪﺷ . يداﺪﻌﺗ زا نﺎﮕﺒﺨﻧ ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد و

ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ ﻦﻳا ﺶﺳﺮﭘ ﻣﺎﻧ ﻪ ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ار و

ﺮﺑ سﺎﺳا ﺮﻈﻧ و درﻮﺧزﺎﺑ

نآ ﺪﺷ حﻼﺻا لاﺆﺳ ﺪﻨﭼ و فﺬﺣ لاﺆﺳ ﺪﻨﭼ ،ﺎﻫ .

ﺶﺳﺮﭘ ﺔﻣﺎﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻖﻘﺤﻣ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﺖﺳا و 41 ﻪﻳﻮﮔ ﻞﻣﺎﺷ ار ﻲﻣ دﻮﺷ .

ﻲﻳاور و ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻦﻳا ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ

، زا ﻖﻳﺮﻃ شور يﺎﻫ ﻲﻳاور اﻮﺘﺤﻣ و ﻲﻳاور هزﺎﺳ و ﺮﺘﻣارﺎﭘ يﺎﻔﻟآ خﺎﺒﻧوﺮﻛ ﻪﻛ رد ﻪﻣادا ﻪﺋارا

ﺪﻫاﻮﺧ

،ﺪﺷ ﺪﻴﻳﺄﺗ هﺪﺷ ﺖﺳا . ﻧﻮﻤﻧ ﺔ يرﺎﻣآ ياﺮﺑ ﻊﻳزﻮﺗ ﺶﺳﺮﭘ ﻲﻳﺎﻬﻧ ﺔﻣﺎﻧ و

ﺖﻓﺎﻳرد تﺎﻋﻼﻃا ﻛ

ﻤ ﻲ ﺎﺑ ﺖﻳﺎﻨﻋ ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻔﻛ

(10)

1402 هرود ، 15 هرﺎﻤﺷ ، 2

يﺮﻈﻧ ـ ﻲﺗوﺎﻀﻗ 45 ﺮﻔﻧ دﻮﺑ ﻪﻛ ﺑ ﻦﻴ نﺎﮕﺒﺨﻧ و نﺎﮔﺮﺒﺧ زﻮﺣ ة شزﻮﻣآ شروﺮﭘو ﺎﺑ تﻼﻴﺼﺤﺗ ﻂﺒﺗﺮﻣ

و ﻘﺑﺎﺳ ﺔ ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ ﺶﻴﺑ

زا 5 لﺎﺳ ﻊﻳزﻮﺗ ﺪﺷ . هداد يﺎﻫ جاﺮﺨﺘﺳا هﺪﺷ

زا ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﻪﺑ ﻦﻳا ترﻮﺻ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺪﺷ ﺖﺳا ه ﻪﻛ رد ﺶﺨﺑ ﻛ

ﻤ ﻲ

، اﺪﺘﺑا ﺎﺑ

هدﺎﻔﺘﺳا زا ﺔﺨﺴﻧ 26 مﺮﻧ راﺰﻓا سا ﻲﭘ سا سا

، ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻒﻴﺻﻮﺗ

ﺎﻫ و نﻮﻣزآ يﺎﻫ ﻪﻴﻟوا ياﺮﺑ دورو ﻪﺑ ﺶﺨﺑ ﺶﺠﻨﺳ لﺪﻣ

،

ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﻲﺳرﺮﺑ يﺎﻔﻟآ خﺎﺒﻧوﺮﻛ و شور ﻪﻤﻴﻧود يزﺎﺳ ﺖﻬﺟ ﺶﺠﻨﺳ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﻲﺣاﺮﻃ

،هﺪﺷ ﺶﺠﻨﺳ لﺎﻣﺮﻧ ندﻮﺑ

هداد ﺎﻫ ﺎﺑ ﻲﺳرﺮﺑ ناﺰﻴﻣ ﻲﮕﻟﻮﭼ و ﻲﮔﺪﻴﺸﻛ هداد

يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ و ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

، ﻲﺳرﺮﺑ هرﺎﻣآ

KMO يﺎﻫ و1

ﺖﻠﺗرﺎﺑ ياﺮﺑ دورو

ﻪﺑ ﻠﺣﺮﻣ ﺔ يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﺘﺧادﺮﭘ

هﺪﺷ

،نآ زا ﺲﭘ و ﻪﺘﻓﺎﻳ رﺎﺒﺘﻋا

رﺎﺒﺘﻋا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ ﻢﻫ

اﺮﮔ و ﻲﺳرﺮﺑ اﺮﮔاو و ﺪﻴﻳﺄﺗ

ﺪﺷ ﺖﺳا ه .

،ﻦﻳا ﺮﺑ نوﺰﻓا ﺺﺧﺎﺷ

هﺪﺷ ﻪﺋارا لﺪﻣ رﺎﺒﺘﻋا ﺰﻴﻧ شزاﺮﺑ يﺎﻫ ﻲﻣ ﺪﻴﻳﺄﺗ ار

ﺪﻨﻛ . يﺪﻌﺑ ﺶﺨﺑ رد شور ﻦﻳا ﺢﻳﺮﺸﺗ

ﺖﺳا هﺪﺷ .

يﺪﻌﺑ مﺎﮔ رد ،

ﺖﻳﻮﻟوا ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ياﺮﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ

يراﺬﮔ زا ﻚﻳﺮﻫ ﻪﻔﻟﺆﻣ

ﻞﻴﻠﺤﺗ شور زا ،ﻞﺒﻗ مﺎﮔ رد هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا يﺎﻫ

ﻪﻠﺴﻠﺳ ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يزﺎﻓ ﻲﺒﺗاﺮﻣ .

ﻢﻴﻤﺼﺗ دﺮﻜﻳور رد هار ﻚﻳ بﺎﺨﺘﻧا نآ رد ﻪﻛ يﺮﻴﮔ

هار ﻦﻴﺑ زا رﺎﻛ ﺎﻳ دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻛ

ﺖﻳﻮﻟوا يﺪﻨﺑ هار دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ بﺎﺨﺘﻧا ،ﺖﺳا حﺮﻄﻣ ﺎﻫرﺎﻛ /

ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ﻪﻧﺎﮔﺪﻨﭼ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺎﺑ ﻢﻴﻤﺼﺗ دﻮﺷ

) و ﻪﺘﺴﺠﺧ

ﺪﻗ ﻲﺳ رﻮﭘ

، 1397 : 56 (.

ﻦﻴﻴﻌﺗ و ﻂﺑاور ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ياﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد نزو

ﻪﻠﺴﻠﺳ ﻞﻴﻠﺤﺗ شور زا ،ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ يزﺎﻓ ﻲﺒﺗاﺮﻣ

ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .

ﻦﻳا زا ور ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﻲﺣاﺮﻃ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ

ﺪﺷ رﺎﻴﺘﺧا رد و 10

زﻮﺣ نﺎﮔﺮﺒﺧ زا ﺮﻔﻧ ة

ﻢﻴﻠﻌﺗ ﺖﻴﺑﺮﺗو

ﻂﺧ و ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻲﺸﻣ

راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ . ﺎﺑ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد هﺮﻬﺑ

ﻪﻠﺴﻠﺳ ﻞﻴﻠﺤﺗ زا يﺮﻴﮔ ﻖﻳﺮﻃ زا و ﻲﺒﺗاﺮﻣ

مﺮﻧ راﺰﻓا

2AHP

ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا

ﺖﻳﻮﻟوا يﺪﻨﺑ ﺪﻧﺪﺷ .

ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ي

لوا ﺶﺨﺑ (

لﺪﻣ يزﺎﺳ تﻻدﺎﻌﻣ يرﺎﺘﺧﺎﺳ 3

،لﺪﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ زا ﻞﺒﻗ ﺪﻳﺎﺑ

هزﺎﺳ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﻲﻳاور ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﻫ

دﻮﺷ . ،ﺶﻫوﮋﭘ راﺰﺑا رﺎﺒﺘﻋا و ﻲﻳاور زا ﻲﻫﺎﮔآ نوﺪﺑ

ﻲﻤﻧ اﻮﺗ هداد ﺖﺤﺻ و ﺖﻗد ﻪﺑ ن ﺖﺷاد نﺎﻨﻴﻤﻃا نآ زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ

) ﺪﻣﺮﺳ يزﺎﺠﺣ و نﺎﮔرزﺎﺑ ،

، 1383 .(

زا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد

ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا هزﺎﺳ ﻲﻳاور و اﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳاور ﻲﺳرﺮﺑ شور ود .

هوﻼﻋ ﺮﺑ ﻲﻳاور

، ﺰﻴﻧ ﺶﺠﻨﺳ راﺰﺑا ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﺎﺗ ﺖﺳا مزﻻ

ﻲﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ياﺮﺑ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻴﻧ ود و خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ شور زا

ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻤ .

ﻲﻳاور : ياﻮﺘﺤﻣ ﺖﻳﺎﻔﻛ اﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳاور

ﺪﻧا هزا ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار يﺮﻴﮔ ﺪﻫد

) ﺶﺗآ

،زﻮﺳ 1394 .(

ﻪﻠﺌﺴﻣ اﻮﺘﺤﻣ ﺶﺷﻮﭘ ﻪﻛ ﺖﺳا يا

اﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳاور ي

ﻲﺳرﺮﺑ ار نآ ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ . اﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳاور ﻲﺑﺎﻳزرا

، يرﻮﺌﺗ و ﻖﻄﻨﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ

،ﺖﺳا يرﺎﻣآ نﻮﻣزآ ﻪﻧ )

و ﻲﻟﺎﻧﻮﻧ

ﻦﻴﺘﺴﻧﺮﺑ ،4

1994 .(

دﺎﻳز يﺎﻜﺗا ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ ﺮﻈﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا و عﻮﺿﻮﻣ تﺎﻴﺑدا ﻪﺑ

ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ

، ﻲﻳاور ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ

ﻦﻴﻤﻀﺗ ار اﻮﺘﺤﻣ ﺪﻨﻛ

) ﺪﻣﺮﺳ نارﺎﻜﻤﻫ و

، 1383 ( . ﻪﻛ ﻲﻳﺎﺠﻧآ زا ﻤﻫ

ﺔ ﻪﻳﻮﮔ ﻦﻳا يﺎﻫ ﺶﺳﺮﭘ

ﻪﻣﺎﻧ هدﻮﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ

ﺖﺳا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و

، زﻮﺣ نﺎﮕﺒﺨﻧ و نﺎﮔﺮﺒﺧ ة

مﺎﻈﻧ شزﻮﻣآ

،شروﺮﭘو ﺶﺳﺮﭘ

ﻪﻣﺎﻧ ر ﺶﻫوﮋﭘ ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ا

درﻮﺧزﺎﺑ سﺎﺳا ﺮﺑ و

1. Kaiser-Meyer-Olkin Measure 2. Analytic Hierarchy Process 3. Structural Equation Modeling 4. Nunnally & Bernstein

(11)

يﺎﻫ /...

238

نآ زا ﻲﺘﻓﺎﻳرد ﺎﻫ

، ﺶﺳﺮﭘ ﺔﻣﺎﻧ و حﻼﺻا ﻪﻴﻟوا ﺔﺨﺴﻧ

ﻲﻳﺎﻬﻧ نآ ﺖﻓﺮﮔ ﻞﻜﺷ

، ﻲﻣ ﻞﺻﺎﺣ نﺎﻨﻴﻤﻃا نآ ﻲﻳاﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳاور زا ناﻮﺗ

دﺮﻛ . ﻲﻳاور رﺎﻴﻌﻣ ﻦﻴﻣود

، هزﺎﺳ ﻲﻳاور ﺖﺳا

. ار عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا هزﺎﺳ ﻲﻳاور ﻲﻣ

ﻪﻳﻮﮔ ناﺰﻴﻣ ﻪﭼ ﺎﺗ ﻪﻛ ﺪﺠﻨﺳ و ﺎﻫ

ﺳ لاﺆ يﺎﻫ

ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ ، زﺎﺳ ة ار ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ ﻲﻣ

ﺪﺠﻨﺳ . هزﺎﺳ ﻲﻳاور رد لوا مﺎﮔ

، اﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳاور ﺖﺳ

ﺪﺷ نﺎﻴﺑ ﻞﺒﻗ ﺖﻤﺴﻗ رد ﻪﻛ .

نآ زا ﺲﭘ

،

ﻲﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ار هزﺎﺳ ﻲﻳاور ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ

؛ﺪﻨﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻂﺳﻮﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا لﺪﻣ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

ﻲﻣ ﻪﺑدﻮﺧ ﺰﻴﻧ هزﺎﺳ ﻲﻳاور ،لﺪﻣ ﺐﺳﺎﻨﻣ شزاﺮﺑ ﺎﺑ ،دﻮﺷ دﻮﺧ

ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻣ دﻮﺷ .

ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ زا دﻮﺼﻘﻣ: ﺮﮔا

ﺶﻫوﮋﭘ شور ﺐﺨﺘﻨﻣ

رد ﻒﻠﺘﺨﻣ نﺎﻣز ﺪﻨﭼ رد درﻮﻣ

هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻚﻳ

،دﻮﺷ

يور ﺠﻴﺘﻧ ﺔ ﻪﺑ ﺖﺳد هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻲﻧاﺪﻨﭼ فﻼﺘﺧا هﺪﻣآ دﻮﺸﻧ

. لﻮﻤﻌﻣ خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ شور تﺎﺒﺛ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﺐﻳﺮﺿ ﻦﻳﺮﺗ

ﺎﻔﺘﺳا نآ زا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻠﺧاد هد

ﻲﻣ دﻮﺷ ﻢﺘﻳآ زا ﻲﻫوﺮﮔ ﺐﺳﺎﻨﺗ ناﺰﻴﻣ فﺮﻌﻣ و ار هزﺎﺳ ﻚﻳ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫ

ﻲﻣ ﺪﺠﻨﺳ . ﻲﻣ خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ ﺐﻳﺮﺿ ﺖﺴﻳﺎﺑ

زا ﺶﻴﺑ 75 / 0 ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﺎﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻴﻳﺄﺗ

دﻮﺷ . ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا 95

/ 0

ﻲﺑﻮﺧ رﺎﻴﺴﺑ ﺪﺣ رد ﻪﻛ دﻮﺑ دراد راﺮﻗ

. مود شور ﺪﻴﻳﺄﺗ

ﺮﻛ ﻪﻤﻴﻧود شور ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ند

ﺖﺳا . ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ

ﺶﺳﺮﭘ ﺶﻫوﮋﭘ ﺔﻣﺎﻧ 41

دراد لاﺆﺳ ﻪﻤﻴﻧ ود شور رد ،

ندﺮﻛ

، 21 ﺳ ﺆ ﻪﺑ لا ﻤﻴﻧ ﺔ و لوا 20 ﺳ ﺆ ﻪﺑ لا ﻤﻴﻧ ﺔ

صﺎﺼﺘﺧا مود

ﺖﻓﺎﻳ . ﻢﻫ ﺐﻳﺮﺿ ﻪﻤﻴﻧ ود ﻲﮕﺘﺴﺑ

يزﺎﺳ ﻦﻤﺗﺎﮔ ﻪﻤﻴﻧ ود ﻦﻳا ﻦﻴﺑ1

933 / 0 ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد ياﺮﺑ ﻲﻟﺎﻋ رﺎﻴﺴﺑ دﺪﻋ ﻪﻛ

ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ

ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﺖﺳا .

ﻞﻴﻠﺤﺗ ا ﻲﻃﺎﺒﻨﺘﺳ هداد

ﺎﻫ

ﻒﻟا (

KMOﺺﺧﺎﺷ و

ﺖﻠﺗرﺎﺑ ﻪﺑ: رﻮﻈﻨﻣ ﺰﻴﻧ و ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﻳﺎﻔﻛ ﻲﺳرﺮﺑ

، هداد ياﺮﺑ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ دﺮﺑرﺎﻛ ﺐﺳﺎﻨﺗ ﺎﻫ

ﻦﻳا ي

ﺺﺧﺎﺷ و ﺖﻠﺗرﺎﺑ ندﻮﺑ يوﺮﻛ نﻮﻣزآ زا ،ﺶﻫوﮋﭘ ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا KMO

. ﺺﺧﺎﺷ ﻚﭼﻮﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺼﺧﺎﺷKMO

ﻢﻫ ندﻮﺑ ﻲﺳرﺮﺑ ار ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴﺑ ﻲﺋﺰﺟ ﻲﮕﺘﺴﺑ ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ و زا ﻦﻳا ﻲﻣ ﺺﺨﺸﻣ ﻖﻳﺮﻃ ﺪﻨﻛ

ﺲﻧﺎﻳراو ﺎﻳآ ﻪﻛ ﺮﻴﻐﺘﻣ يﺎﻫ

ﺎﻫ ي

ﺖﺤﺗ ،ﺶﻫوﮋﭘ

ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻞﻣﺎﻋ ﻲﺧﺮﺑ كﺮﺘﺸﻣ ﺲﻧﺎﻳراو ﺎﻫ

ﺎﻳ ﺖﺳا ﻲﺳﺎﺳا نﺎﻬﻨﭘ ي ﺮﻴﺧ

. زﺎﺑ رد ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا ة

ﻚﻳ ﺎﺗ ﺮﻔﺻ ﻦﻴﺑ

ﻚﻳدﺰﻧ ﻚﻳ ﻪﺑ ﻪﭼﺮﻫ و ﺖﺳا

ﺮﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻧا ، دراد يﺮﺘﺸﻴﺑ رﺎﺒﺘﻋا ﻪﻧﻮﻤﻧ هزا .

KMOﺺﺧﺎﺷ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد راﺪﻘﻣ

919 / 0

ﻪﺑ د ﺖﺳ ﻲﺑﻮﺧ رﺎﻴﺴﺑ دﺪﻋ ﻪﻛ هﺪﻣآ ﺖﺳا

. ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ رادﺎﻨﻌﻣ

دﺪﻋ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﺖﻠﺗرﺎﺑ نﻮﻣزآ ي 000

/ 0

sig = ﺪﻴﻳﺄﺗ ﺪﺷ . ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

ﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ ﺔ

هﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا

، ياﺮﺑ داد ﻲﻃﺎﺒﻨﺘﺳا ﻞﻴﻠﺤﺗ ه

ﻲﺑﻮﺧ رﺎﻴﺴﺑ ﺢﻄﺳ رد ﺎﻫ ﺖﺳا

.

ب ( لﺎﻣﺮﻧ ندﻮﺑ هداد ﺎﻫ ﻠﺣﺮﻣ ﻪﺑ نﺪﺷ دراو زا ﻞﺒﻗ: ﺔ

ﻚﺴﻳر ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور نﻮﻣزآ ﺎﻫ

، ﺖﺳا مزﻻ ندﻮﺑ لﺎﻣﺮﻧ ﺖﻴﻌﺿو زا ﺎﺗ

هداد دﻮﺷ ﻞﺻﺎﺣ نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺎﻫ .

ﺶﺨﺑ ﻦﻳا رد ياﺮﺑ

هداد ندﻮﺑ لﺎﻣﺮﻧ ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﻫ

مﺮﻧ زا راﺰﻓا سﻮﻣآ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺳا هﺪﺷ .

لﺎﻣﺮﻧ

هداد ندﻮﺑ ﻦﻳا رد ﺎﻫ

مﺮﻧ راﺰﻓا ﻲﮕﻟﻮﭼ ﺺﺧﺎﺷ ود ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﻲﮔﺪﻴﺸﻛ و 2

مﺎﺠﻧا 3

ﺖﺳا هﺪﺷ .

زﺎﺑ ة لﺎﻣﺮﻧ ياﺮﺑ بﻮﻠﻄﻣ ندﻮﺑ

ﻲﮕﻟﻮﭼ ﺺﺧﺎﺷ

، ﻦﻴﺑ 1 - ﺎﺗ 1 ﻦﻴﺑ ﻲﮔﺪﻴﺸﻛ ﺺﺧﺎﺷ ياﺮﺑ و 3

- ﺎﺗ 3 ﺖﺳا ﻪﻛ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ .

1. Guttman Split-Half Coefficient 2. Skewness

3. Kurtosis