Comparing the Effect of Cryotherapy and Acupressure on Pain Intensity of Arteriovenous Fistula Cannulation in Patients Hemodialysis

(1)

August-September 2019, Volume 14, Issue 3 DOI: 10.21859/ijnr-14306

Iranian Journal of Nursing Research (IJNR) Original Article

Comparing the Effect of Cryotherapy and Acupressure on Pain Intensity of Arteriovenous Fistula Cannulation in

Patients Hemodialysis

Fatemeh Hosseinzadeh

¹

, Nasrin Alaee

^2,*

, Nahid Rejeh

³

, Seyedeh Nafiseh Alemohammad

⁴

1 Master of Science inIntensive CareNursing of Shahed University; Nurse at Sina Hospital, Kerman, Iran

2 Assistant Professor, Nursing Department, College Nursing and Midwifery, Shahed University, Tehran, Iran

3 Professor, Nursing Department, College Nursing and Midwifery, Shahed University, Tehran, Iran

4 Assistant Professor, Faculty of Basic Sciences, Shahed University, Tehran, Iran

* Corresponding author: Nasrin Alaee, Assistant Professor, Nursing Department, College Nursing and Midwifery, Shahed University, Tehran, Iran. E-mail: [email protected]

Received: 19 Apr 2019 Accepted: 30 Jun 2019

Abstract

Introduction: Patients with kidney failure undergoing hemodialysis are frequently exposed to the hemodialysis needles are inserted into the arteriovenous fistulas; one of the important interventions in nursing care is use of nonpharmacological interventions for relief pain. Therefore, this study was conducted to compare the effect of cryotherapy and acupressure on the pain intensity of needle insertion into arterial- venous fistula in hemodialysis patients.

Methods: This research is a single-group, quasi-experimental study by census sampling which was performed on 42 hemodialysis women patients at selected hospitals in Kerman city in 2017.Data collection conducted by demographic questionnaire and pain numerical pain scale. A measurement of pain was done during three consecutive hemodialysis sessions, the first day no intervention, cryotherapy and acupressure intervention was done on the second and third day. In every stage, after being fixed the needle into the arteriovenous fistula vessels, pain was measured using numerical scale. Each cryotherapy and acupressure intervention was performed for 10 minutes on the Hugo point of hand not having A-V fistula (contralateral arm).

Results: Most of patients experienced moderate pain without intervention (52.38%), mild pain with cryotherapy intervention (52.38%), and moderate pain after acupressure intervention (54.77%). The mean score of pain was decreased in both acupressure methods (4.19 ± 2.43) and cryotherapy (3.16 ± 2.17) compared to the no intervention technique (6.52 ± 1.82). This difference was significant so that the cryotherapy with mean ordinal score of (1.38) was more effective in reducing pain (P = 0.001).

Conclusions: Applying cryotherapy on Hugo point of contralateral hand A-V fistula more than the acupressure has reduced pain of needle insertion. It is recommended to take into account comfort and relaxation of the patient, nurses using cryotherapy method to reduce pain for hemodialysis patients.

Keywords: Cryotherapy, Acupressure, Arteriovenous Fistula, Pain, Hemodialysis

(2)

رویرهش و دادرم 8931

هرود ، 81 هرامش ، 9

14 ینایرش قورع هب نزوس دورو درد تدش رب یراشف بط و یپارتویارک ریثأت هسیاقم –

یزیلایدومه نارامیب یدیرو

نیسح همطاف هداز

یئلاع نیرسن ،

1 2

هژر دیهان ،

*،

هدیس ،

3

لآ هسیفن دمحم

4

دهاش هاگشناد هژیو تبقارم یراتسرپ دشرا سانشراک1

، ناریا ،نامرک ،انیس ناتسرامیب ،راتسرپ

ناریا ،نارهت ،دهاش هاگشناد ییامام و یراتسرپ هدکشناد ،یراتسرپ هورگ ،رایداتسا2

ناریا ،نارهت ،دهاش هاگشناد ییامام و یراتسرپ هدکشناد ،یراتسرپ هورگ ،داتسا3

دکشناد ،رایداتسا4

ناریا ،نارهت ،دهاش هاگشناد هیاپ مولع ه

هدنسیون *

لوئسم : رسن ی ن ئلاع ی

، داتسا ی

،را راتسرپ هورگ ی

، راتسرپ هدکشناد ی

امام و یی ا ،نارهت ،دهاش هاگشناد ی

نار ا . یم ی ل :

[email protected] :هلاقم تفایرد خیرات

03 / 34 / 4031 :هلاقم شریذپ خیرات

33 / 31 / 4031

مامت ی قوقح رشن ارب ی نمجنا ملع ی راتسرپ ی ای نار ظوفحم .تسا

همدقم رد حلاصا لباقریغ و هدنوش دیدشت تلاح کی یویلک نمزم ییاسران هیلک درکراک یم اه

لداعت ظفح یارب ندب ییاناوت نآ رد هک دشاب

تزا و هروا شیازفا هب رجنم و هدش صقن راچد یتیلورتکلا و کیلوباتم یم ندب رد نآ سابتحا و نوخ دوش

[ 4 ] جراخ یارب یشور زیلایدومه .

هیلک هک تسا یماگنه رد دئاز داوم و یرورضریغ تاعیام ندرک هب اه

ماجنا هب رداق راک للاتخا تلع یمن دوخ هفیظو

و دنشاب یارب یشور زین

اه نامرد ی ملاکرپ ی یم بوسحم یمروا و نویسناترپیاه ، دوش

[ 2 ].

لاح رد ناهج رسارس رد هیلک نمزم ییاسران عویش ،رضاح لاح رد یم شیازفا ب لاس نایاپ ات .دشا 4031

نمزم نارامیب تیعمج ناریا رد

لک هتفرشیپ ییاسران هجرد اب یویلک یه

( اب نامرد تحت هک )ESRD

هدیکچ همدقم : بی نارام هب نزوس دورو درد اب تاعفد هب زیلایدومه ندش ماجنا یارب هیلک یئاسران هب لاتبم هیحان قورع

ینایرش لوتسیف -

یدیرو

م هجاوم ی دنوش اقم فده اب قیقحت نیا اذل تسا یئوراد ریغ یاهشور هب نارامیب درد نیکست یراتسرپ مهم تامادقا زا یکی ؛ ی

هس ثأت یر

اشف بط و یپارتویارک شور ینایرش قورع هب نزوس دورو درد تدش رب یر

- دش ماجنا زیلایدومه تحت نارامیب یدیرو .

راک شور : رب یرامشرس شور هب هک تسا یهورگ کت یبرجت هبش هعلاطم کی شهوژپ نیا 12

رد زیلایدومه اب نامرد تحت نز رامیب

ناتسرامیب لاس رد نامرک رهش بختنم یاه 4031

هداد یروآ عمج .تفرگ ماجنا سایقم و یتخانش تیعمج همانشسرپ زا هدافتسا اب اه

س یط درد یریگ هزادنا .دش ماجنا درد یددع یپارتویارک هلخادم زا دعب موس و مود زور ،هلخادم نودب لوا زور ،زیلایدومه یلاوتم هسلج ه

هزادنا درد یددع سایقم زا هدافتسا اب درد نازیم ،هدش دراو نزوس ندش تباث زا سپ هلحرم ره رد ،دش ماجنا یراشف بط هلخادم و .دش یریگ و زا لبق یراشف بط و یپارتویارک هلخادم زا کی ره

نزوس دور ینایرش قورع هب

تدم هب یدیرو– 43

وگوه هطقن رد هقیقد

.دش ارجا لوتسیف فلاخم تسد هتفای :اه ( هلخادم نودب تیعضو رد دارفا رثکا 01

/ 12

% ( یپارتویارک هلخادم زا دعب ،طسوتم درد ) 01

/ 12

% هلخادم زا دعب و فیفخ درد )

( یراشف بط 77

/ 11

% .دندرک ساسحا ار طسوتم درد ) گنایم

( یراشف بط شور ود ره رد درد هرمن نی 10

/2 43± /1 ارک و ) ی پارتو ی

( 47 /2 41± /0 ( هلخادم نودب شور اب هسیاقم رد ) 12

/4 12± /1 هبتر نیگنایم اب یپارت ویارک شوررد توافت نیا تشاد شهاک ) ا

ی

01 /4 ثأت درد شهاک رد یر

( داد ناشنار یرتشیب 334

/3 = ).P

هجیتن :یریگ شور یریگراک هب رثؤم نزوس دورو درد شهاک رب ژاسام شور زا شیب لوتسیف فلاخم تسد وگوه هطقن رب یپارت ویارک

تسا هدوب یم هیصوت .

دوش مأت روظنم هب ناراتسرپ ی

ن شور زا هدافتسا اب نارامیب شمارآ و یتحار نارامیب درد یپارت ویارک یئوراد ریغ

.دنهد شهاک ار یزیلایدومه :یدیلک ناگژاو زیلایدومه ،درد ،یدیرو ینایرش لوتسیف ،یراشف بط ،یپارتویارک

(3)

هیرشن ناریا یراتسرپ شهوژپ

، هرود 81

، هرامش 9

، رویرهش و دادرم 8931

12

شور زا یکی اه

ی دودح هب دنتسه هیلک نیزگیاج 11

دیسر رفن رازه

ا رد هدمآ تسدب رامآ ساسا رب هک ی

نار 23233 نامرد تحترفن

،زیلایدومه 4121 دودح و یقافص زیلاید نامرد تحت رفن 27333

رامیب

هدوب روشک رد یدنویپ .دنا

[ 0 ] یم هدز نیمخت . لاس رد هک دوش

2323

هب یزیلایدومه نارامیب دادعت یدلایم 0133333

دسرب رفن [ 1 ] رد .

شیب یناهج دشر طسوتم زا یرامیب نیا دشر نازیم ناریا یم رت

شاب و د

دودح رد 42

% تسا لاس رد [

1 ].

هب لاتبم دارفا یگدنز ،یکشزپ یژولونکت تفرشیپ هچرگ سران

نمزم ییا

تسا هدرک ینلاوط ار هیلک [

1 ] تفرشیپ نیا همه دوجو اب اما ؛ زونه ،اه

ب نیا مه یرامیب زا یشان کیژولویزیف یاهروسرتسا ریثأت تحت نارامی یاهروسرتسا نیب زا .دنراد رارق )زیلایدومه( نآ هدنرادهگن نامرد و

یم کیژولویزیف نزوس دورو زا یشان درد هب ناوت

نیح ینوخ قورع هب اه

درک هراشا نآ دعب و زیلایدومه [

7 ] هب یتشادهب مهم هلئسم کی درد .

یم رامش عیاش و دیآ تسا یکشزپ زکارم هب دارفا هعجارم تلع نیرت [

1 ] .

یم ساسحا یتقو ،نآ نیکست و درد هب هجوت تیمها درد هک دوش

هب یم دوجو هب درف رد هک یدنیاشوخان ساسحا هطساو تیفیک ،دروآ

یم شهاک ار درف یگدنز بیسآ زین یداصتقا رظن زا و دهد

ناربج یم دراو هعماج داصتقا رکیپ هب ار یریذپان هب .دزاس

لاثم ناونع

هنیزه یمأت یاه رگید تازیهجت و اهوراد ای و زاین دروم نکسم یاهوراد ن

یم لااب رایسب ،نارامیب رتشیب یتحار و شمارآ نیمأت تهج رد شاب

د [ 3 ] .

ًلاومعم نارامیب نیا هکنیا هب هجوت اب 0

ود اب راب ره و هتفه رد راب

ره رد نینچمه و ،دنتسه هجاوم لوتسیف هیحان قورع رد نویسلاوناک راب 1 - 0 تحت تعاس یم رارق زیلایدومه

هنایلاس تیاهنرد ،دنریگ 023

ینایرش لوتسیف هیحان قورع هب نزوس دورو ،درد راب -

تهج ار یدیرو

یم هبرجت زیلایدومه ماجنا دننک

[ 43 ].

یراتسرپ دنیارف مهم یازجا و دارفا یساسا قوقح زا یکی درد تیریدم یم بوسحم دوش

[ 44 ] هبنج زا دیاب ناراتسرپ اذل ، یکیزیف و یناور یاه

دوبهب و نآ تیریدم تهج ار یرثؤم یاهدربهار و دنشاب ربخاب درد نیا یدومه نارامیب یگدنز تیفیک دنریگ راک هب یزیلا

[ 42 ] رضاح لاح رد .

تفرشیپ درد نامرد رد شور و تسا هدش لصاح یدایز یاه

ییوراد یاه

دایز ییوراد ریغ و هدش یفرعم درد نیکست یارب ی

دراوم یخرب رد هک دنا

شور نیا ریثأت تسا لاؤس دروم نارامیب درد شهاک رب اه

[ 1 ] هجوت اب .

شور زا هدافتسا هزورما ،اهوراد ضراوع هب لرتنک یارب ییورادریغ یاه

تسا تفرشیپ لاح رد درد نیکست و [

40 ] شور زا . ییوراد ریغ یاه

یم ،ینامرد سمل ،ندرک نیقلت ،یمارآ نت ،رکف فارحنا هب ناوت

هراشا یتسوپ کیرحت و مزیتونپیه دومن

[ 41 ] یرحت . دوخ یتسوپ ک

و ینزوس بط ،امرگ و امرس زا هدافتسا ،ینامردراشف ،ژاسام :لماش تسا درد لرتنک یارب یکیرتکلا تاکیرحت زا هدافتسا [

1 ].

مک ،نمیا ،هداس ییورادریغ هلخادم ،یراشف بط نیکست رد رثؤم و هنیزه

یم هک تسا ،درد هزاورد لرتنک هیرظن ساسا رب دناوت

شهاک بجوم یا

رد دوش د [ 41 , 41 ] نیا رد و هدوب ینزوس بط زا هتفرگرب ،بط نیا .

یم هداد راشف تشگنا اب ینزوس بط طاقن شور دنوش

[ 47 ] لکش و

یب یم بوسحم ینزوس بط یمجاهتریغ و ررض زین نآ دربراک و دوش

ناسآ رایسب یم رت

اب دش [ 41 ] نیح رد شغ دننام ینزوس بط ضراوع و

درادن ار تیتاپه و یزیرنوخ ،تنوفع ،هسورپ ماجنا [

43 ]

،بط زا عون نیا .

شور زا عماج یاه یتمدق اب ینامرد رگن 1333

طاقن و تسا هلاس

رارق هدافتسادروم نامرد تهج ندب یور رب هدش صخشم یسکلفر یم

یم نیب زا ینلاضع ششک ،طاقن نیا یور رب راشف ندروآ اب .دریگ دور

یم دوبهب ،ندب یتایح یژرنا و نوخ نایرج و لوط رد طاقن نیا .دبای

( اه نیدیرم Meridian

مادنا همه هب هک دنراد رارق ) ندب یاه

یژرنا یم یناسر یب ،دوبمک عقاورد و دننک یژرنا نیا دایدزا ای یتیافک

یم یرامیب هب رجنم دوش

[ 23 ].

شهاک رد هک یمسیناکم ،یپارتویارک

هزاورد یروئت طسوت درد ( کازلم درد یا

Melzack هدش هداد حیضوت )

تسا [ 24 ] هب ،ینامرد امرس و خی . یارب ینامرد لومعم شور کی ناونع

زا یشان درد نیکست یارب ًابلاغ و هدوب امورت و یزیرنوخ ،مدآ ،تحارج یم رارق هدافتسا دروم تامدص دریگ

[ 22 ].

گرزب هدور یراشف هطقن

( Large intestine meridian هطقن وگوه هطقن ای )

هک تسا یراشف

وگوه هطقن .دراد رارق هراشا تشگنا و تسش تشگنا نیب تسد تشپ رد مهم نیا کیرحت .تسا ندب رد درد دض هطقن نیرت روخ نزوس هطقن

یم وگوه هطقن تیعقوم .دهد شهاک ندب زا هطقن ره رد ار درد دناوت

کیدزن تسوپ حطس هب یژرنا نایرج هک تسا ییاج یم و هدوب رت

وت دنا

کیرحت )یپارتویارک( امرس ای و نزوس ،راشف اب یناسآ هب و یتحار هب دوش [ 20 ].

بط و امرس یریگراک هب هک تسا هداد ناشن هدش ماجنا تاعلاطم و تسش تشگنا نیب( وگوه هطقن نوچ یراشف طاقن رب هدراو یراشف

یراشف هطقن ای و )هراشا ببس )اپ یلخاد کزوق یفلخ هبل رد(Ax11

هدش درد تدش شهاک ا ،دنا

ی ن طم هلخادم کت تروص هب تاعلا ا

ی بط

یهورگ رد خی ژاسام اب یراشف بط هسیاقم ای و خی ژاسام ای یراشف م رظن هب هک تسا هدش ماجنا ی

دسر یدرد زا توافتم درد لحم و تدش

م لمحتم نزوس ررکم دورو رثا رد یزیلایدومه نارامیب هک تسا ی

دنوش

[ 22 - 21 ] درد شهاک رب یراشف بط هلخادم هک تاعلاطم نآ رانک رد ؛

هدرک شرازگ ار ا

ثأت مدع هدنهد ناشن هک دراد دوجو زین یتاعلاطم ،دن یر

تسا هدوب درد تدش شهاک رب یراشف بط هلخادم [

21 , 21 ] هچرگ

توافت نیا م اه ی دناوت راک هب یراشف بط تدم و عون رد توافت لیلد هب

هعلاطم یارجا ،دشاب هتفرگ م رتشیب

ی دناوت رد یعطق جیاتن بسک هب

ثأت یر رد امرس و یراشف بط نوچ یئوراد ریغ تلاخادم تدش رب ینام

ههجاوم لیلد هب نیققحم اذل ؛.دوش رجنم درد یزیلایدومه نارامیب ررکم

نزوس دورو زا یشان درد اب اه

ی یمادقا هب یبایتسد روظنم هب و یقورع

فده اب ار رضاح هعلاطم ،نارامیب نآ درد نیکست رد یئورادریغ و رثؤم دورو درد تدش رب یراشف بط و یپارتویارک ریثأت هسیاقم ب نزوس

ه

ینایرش قورع .دنداد ماجنا زیلایدومه تحت نارامیب یدیرو–

راک شور هب هعلاطم نیا یهورگ کت یبرجت هبش تروص

هورگ کی رب 12

زا یرفن

لاس رد زیلایدومه تحت نز نارامیب 4031

دادعت هب هجوت اب .دش ماجنا

هنومن هام هس یط شهوژپ دروم یاه هنومت ،طیارش دجاو نایلاتبم ریگ لد .دندش باختنا یرامشرس تروص هب ی ی

ل رد نز نارامیب باختنا

اب نارامیب و ققحم نیب یقلاخا لوصا و قابطنا حرط تیاعر هعلاطم نیا دوب ققحم )ثنؤم( تیسنج هب هجوت ناتسرامیب شهوژپ نیا رد.

یاه

رتشیب دادعت ندوب اراد هب هجوت اب نامرک رهش زیلایدومه شخب یاراد ونع هب نیعجارم .دندش باختنا شهوژپ طیحم نا

یلااب نس 41

،یملاک طابترا یرارقرب ییاناوت ،ندوب رایشوه ،لاس

نتشذگ 0 و ردخم و نکسم یوراد تفایرد مدع ،لوتسیف هیبعت زا هام

مارآ ای شخب 1 رد دیدش درد دوجو مدع ،زیلایدومه ماجنا زا لبق تعاس

(4)

10

لحم عورش ،رکیم سیپ نتشاد مدع ،رگید یاه زا لقادح زیلایدومه

0

هب رامیب یارب لاعف و تباث هدنورپ نتشاد ،لبق هام یروط

هتفه هک هس یا

تدم هب هسلج ره و هسلج 1

رارق زیلایدومه اب نامرد تحت تعاس

یب نادقف ،یتسوپ لکشم دوجو مدع ،دنریگ یتاپورون تلالاتخا ،یسح

یرامیب و شادن ،قورع هب یسرتسد لحم رد یطیحم قورع یاه قباس نت

ه

نآ تباید ،ندوب کیتباید تروص رد ای تباید یرامیب هدش لرتنک اه

عم ناونع هب ،دشاب ی

اهرا ی عم .دش هتفرگ رظن رد دورو ی

اهرا ی رد جورخ

ترفاسم هب نتفر ،زیلایدومه همادا هب زاین مدع لماش هعلاطم نیا و هعلاطم رد تکرش همادا هب تیاضر مدع ،هیلک دنویپ ماجنا ،ینلاوط وف .دوب ت عمج روظنم هب :دش هدافتسا همانشسرپ ود زا تاعلاطا یروآ

4 -

حطس ،لغش ،لهأت ،نس لیبق زا کیفارگومد تاعلاطا همانشسرپ ،تایناخد لامعتسا ،یداصتقا تیعضو ،لاغتشا تیعضو ،تلایصحت تدم ،زیلایدومه اب نامرد هقباس ،زیلایدومه تلع ،ینونک یرامیب هقباس وط و لوتسیف یراذگاج .دوب زیلایدومه تدم ل

2 - یددع سایقم

هزادنا یددع رازبا زا هدافتسا اب رامیب درد تدش یبایزرا :درد یریگ

هزادنا ات رفص ددع نیب سایقم نیا .دش ماجنا درد یریگ 43

هرامش ددع ،درد نادقف هصخشم سایقم رفص ددع .تسا هدش یراذگ

0 - 4 ددع ،فیفخ درد هصخشم 1

- 1 ع و طسوتم درد هصخشم دد

43 -

7 .تسا رامیب طسوت ساسحا لباق درد نیرتدیدش هصخشم

هزادنا یددع رازبا یملع دامتعا و رابتعا یددعتم تاعلاطم رد درد یریگ

جاتریم هعلاطم رد .تسا هدش یسررب ( ینیدلا

4031 ریثأت ناونع تحت )

هب یریگ گر زا یشان درد تدش رب وستایش ژاسام یلایدومه ماجنا روظنم

ز

یا رابتعا خابنورک یافلآ اب همانشسرپ ن 31

/3 نومزآ ناوت اب نآ ییایاپ و

33 /3 تسا هدش شرازگ [

3 ] دامتعا و رابتعا رگید ،ددعتم تاعلاطم رد و

تسا هدیسر تابثا هب رازبا نیا یملع [

27 - 23 ].

مز رد یراشف بط صصختم رظنریز شهوژپ یارجا زا لبق رگشهوژپ ی

هن

هوحن و رظندروم عضوم دراو راشف

رارق شزومآ تحت وگوه هطقن رب ه

دومن بسک ار هطوبرم یه اوگ و تفرگ .

رد همانحرط بیوصت زا سپ

قلاخا دک تبث اب یکشزپ قلاخا هتیمک IR.Shahed.REC1395.199 ینیلاب ییامزآراک هناماس رد تبث و

IRCT20180101038178N1 یشهوژپ تنواعم زا زوجم ذخا اب و

لوئسم زا هزاجا بسک و هاگشناد ب نی

ی ناتسرام اه ی ،شهوژپ دروم

تفیش رد و درف و جوز یاهزور رد رگشهوژپ هب رصع و حبص یاه

طیحم روط هب .درک باختنا ار طیارش دجاو دارفا و هعجارم یشهوژپ یاه

ش رد تباث روط هب نایم رد زور کی رامیب ره لومعم ی

تف اه ی ی و حبص ا

م هعجارم هطوبرم زکرم هب زیلایدومه تهج رصع ی

من دو نیلوا رد ققحم .

هنومن زا کی رهاب رادید شهوژپ یارجا زا فده ادتبا شهوژپ دروم یاه

هرابرد و حیضوت کرد لباق و هداس نابز هب ار راک یارجا لحارم و نانیمطا رامیب هب یفاضا هنیزه لیمحت مدع و تاعلاطا ندوب هنامرحم اضر بسک زا سپ .داد ی

ت ب کیفارگومد تاعلاطا مرف ،هناهاگآ افتسا ا

هد

دش لیمکت نارامیب زا یرگشسرپ و هدنورپ زا زا یریگولج روظنم هب.

ثأت یر هنومن ریاس رب درد ساسحا اه

ی هراب رد حیضوت رد ،شهوژپ دروم

هرابرد هک دش دیکات شهوژپ دروم نارامیب هب درد نازیم نییعت هوحن .دننکن تبحص رگید نارامیب اب دوخ درد تدش ساسحا ناسمه روظنم هب نزوس زا دارفا همه رد ،نزوس دورو هوحن رد یزاس

یاه

ینایرش - هرامش یدیرو 41

هلصاف زا لقادح و 1

یتناس لحم یرتم هیواز اب لوتسیف

03 ات 11 یلاحرد هجرد ،دشاب لااب نزوس بروم هبل هک

دش هدافتسا [

1 ] قیرزت ، .تفرگ ماجنا زیلایدومه شخب راتسرپ طسوت اه

رب یم رییغت زین هطوبرم راتسرپ ،تفیش رییغت ساسا هب و درک

تروص

.دوب تباث راتسرپ نارامیب یضعب رد یفداصت هزادنا

یط ،درد تدش یریگ

و یپارتویارک هلخادم زا دعب ،هلخادم نودب( زیلایدومه یلاوتم هسلج هس نارامیب هک تسا رکذ هب مزلا .تفرگ تروص )یراشف بط هلخادم زا دعب م دروم هورگ رد یفداصت روط هب زیلایدومه مود هسلج رد هعلاط

یم هداد رارق یراشف بط ای یپارتویارک .دندش

،هلخادم نودب شوررد

نزوس ینایرش یاه -

قورع دراو شخب راتسرپ طسوت زیلایدومه یدیرو

نزوس ندرک تباث و راک مامتا زا سپ .دش لوتسیف هیحان درد اه

هزادنا هک یدرد نازیمو دش یریگ نزوس دورو نیح

ینایرش یاه –

م ساسحا رامیب یدیرو ی

درک طقف درد نازیم .دش تبث و یراذگ تملاع

هزادنا یراب نیلوا رد نزوس زا کی ره شخب راتسرپ هک دیدرگ یریگ

یاه

یم دراو ار یدیرو ای ینایرش نآ یریگرارق مدع تروص رد .دومن

رد اه

ا یارب راتسرپ طسوت ددجم شلات و بسانم ناکم دنیارف نیا ماجن

هزادنا رامیب درد ،)تسوپ ددجم ندش خاروس(

من یریگ ی دش شجنس .

هنومن صیصخت زا هک یدرف طسوت درد یارجا .دش ماجنا ،دوبن علطم اه

تهج و تفرگ تروص رگشهوژپ طسوت ژاسام و یپارت ویارک هلخادم هلخادم یارجا تهج .دش هدافتسا ناواراپ زا نارامیب میرح تیاعر ویارک هب( زاگ کی لخاد رد ار لکش یبعکم خی هکت کی رگشهوژپ :یپارت

م بوذ رترید زاگ لخاد رد خی هکنیا لیلد ی

دوش نورد سپس و هدیچیپ )

تسد رد ،)هراشا و تسش تشگنا نیب( وگوه هطقن رد و هتشاذگ نولیان و داد رارق رامیب لوتسیف فلاخم 43

( هقیقد 2 و شلام هقیقد 41

هیناث

لبق )تحارتسا ینایرش لوتسیف هیحان قورع هب نزوس دورو زا

- یرو ید

داد شلام ار روکذم لحم [

03 ] هب لوتسیف هیحان سپس . یبوخ

راتسرپ طسوت لوتسیف هیحان قورع هب نزوس دورو و هدش ینوفعدض درد نازیم نآ ندش تباث و نزوس دورو زا دعب هلصافلاب ،دش ماجنا ب نارامیب .تفرگ رارق یسررب دروم درد یددع رازبا زا هدافتسا ا تسد تسش تشگنا همرن زا هدافتسا اب رگشهوژپ :یراشف بط هلخادمرد

هب تسد رد هراشا و تسش تشگنا نیبام( وگوه هطقن رب بروم تروص

)لوتسیف فلاخم 43

بوانتم روط هب ،نزوس ندومن دراو زا لبق هقیقد

هب(

تروص 2 راشف ژاسام هقیقد و ی

41 طسوتم راشف )تحارتسا هیناث

طسوت هلصافلاب سپس .دومن دراو )میلام یلیخ هن و دیدش یلیخ هن(

تباث زا دعب و دراو لوتسیف هیحان قورع لخاد هب نزوس شخب راتسرپ هزادنا درد نازیم نآ ندش هدافتسا دروم رازبا دراوم همه رد .دش یریگ

هزادنا رد .دوب تعاس نامز یریگ هیزجت

و هداد لیلحت هداد :اه هدافتسا اب اه

مرن زا رازفا هخسنSPSS

41 هیزجت دروم هدافتسا اب .تفرگ رارق لیلحتو

فارگوملوک تست زا -

هداد عیزوت ندوب لامرن فونریمسا دش یسررب اه

.

هداد لیلحت رد هداد عیزوت هب هجوت اب اه

نمدیرف ،رئوکسا یاک نومزآ زا اه

ا نوسریپ یگتسبمه بیرض و ینعم حطس و دش هدافتس

یراد P<0.05

.دش هتفرگ رظن رد هتفای اه

یسررب ی هتفا اه هنومن نس لقادح هک داد ناشن هعلاطمدروم یاه

11 نس رثکادح و لاس 71

ینسرایعم فارحنا و نیگنایم اب لاس

01 /7 71± / 12 غتم ریاس نیب زا .دوب لاس ی

اهر ی یتخانش تیعمج

دش صخشم 1/

12

% دارفا هناخ هعلاطم تحت ،راد

1/

12

% یب ،داوس

(5)

، هرود 81

، هرامش 9

11

و 1/

74

% دندوب لهأتم .

2/

31

% یمن هدافتسا تایناخد ،دندرک

هدننکداجیا لماع نیرتشیب ناونع هب نینچمه ییاسران

هیلک ،

1/

74

% دندوب لاتبم تباید یرامیب هب شهوژپ دروم دارفا

( لودج 4 ).

گاج تدم و زیلایدومه تدم لقادح رد لوتسیف یراذ

هعلاطم تحت دارفا 1

و هام نآ رثکادح 411

دوب هام . و نیگنایم

تدم رایعم فارحنا هام بسحرب زیلایدومه نامز

14 / 03 12± / 13

نیگنایم و و

رایعم فارحنا تدم

هام هب لوتسیف زا هدافتسا نامز

41 / 04 20± / 01 تسا هدوب .

لودج 1 : عیزوت هنومن کیفارگومد یاهریغتم یناوارف شهوژپ دروم یاه

ریغتم یناوارف

دص رد یعمجت دص رد

یلغش تیعضو راکیب 41

0/

00 0/

00

هناخ راد 22

1/

12 7/

11

هتسشنزاب 1

0/

41 433

تلایصحت حطس یب داوس 41

3/

12 3/

12

ییادتبا 40

04 1/

70

ییامنهار 2

1/

1 1/

71

ملپید 7

1/

41 2/

31

یهاگشناد 2

1/

1 433

لهات تیعضو لهأتم 03

1/

74 1/

74

هویب 42

1/

21 433

درجم 3

3 3

هنیمز یرامیب یا

دراد 44

2/

21 2/

21

درادن 04

1/

70 433

تایناخد فرصم هلب 2

1/

1 1/

1

ریخ 13

2/

31 433

یگدنز دمآرد فافک هلب 1

3/

44 3/

44

یدودح ات 21

4/

17 13

ریخ 40

04 433

ییاسران لماع تباید 03

1/

74 1/

74

لااب نوخراشف 43

1/

20 2/

31

تیرفنورمولگ 2

1/

1 433

یپارتویارک هلخادم زا دعب درد نازیم زا شیب هلخادم زا لبق درد نازیم ( دوب یراشف بط هلخادم زا دعب نینچمه و لودج

2 .)

لودج 2:

هلخادم عون بسحرب درد تدش و هرمن نیگنایم هلخادم عون تدش

نیگنایم درادناتسا فارحنا

دادعت

هلخادم نودب طسوتم

12 /1 17

12 /4

یپارتویارک فیفخ

41 /0 47

12 /2

یراشف بط طسوتم

43 /1 10

12 /2

هلخادم نودب هلحرم رد نزوس دورو زا یشان درد تدش ،داد ناشن جیاتن هلخادم نودب عون رد ،هلخادم اب و 01

/ 12

% طسوتم درد یاراد نارامیب

یپارت ویارک شور رد و 01

/ 12

% ژاسام شور رد زین و فیفخ درد یاراد

77 / 11

% ( دندوب طسوتم درد یاراد لودج

0 .) یسررب ی هتفا اه داد ناشن

تایناخد فرصم و لهأت تیعضو ،یلغش تیعضو ،تلایصحت حطس نیب و هلخادم زا لبق ،رئوکسا یاک نومزآ ساسا رب هدش زاربا درد تدش اب ینعم طابترا یراشف بط و یپارتویارک هلخادم زا دعب

درادن یراد ( 31 /3

≥ )P یگتسبمه بیرض زا هدافتسا اب یرامآ نومزآ جیاتن نینچمه .

تدم ،نس اب درد هرمن نیب داد ناشن نوسریپ تدم و زیلایدومه نامز

هنیمز یرامیب هقباس و لوتسیف ینعم یگتسبمه ،یا

راد ( 31 /3

≥ ) P

دوجو .درادن هس رد نزوس دورو زا یشان درد هرمن هسیاقم روظنم هب

و هلخادم نودب هلحرم ساسا رب ،ژاسام هلخادم و یپارت ویارک هلخادم

هبتر نیگنایم دش صخشم نمدیرف نومزآ ا

ی دورو زا یشان درد هرمن

نیا و تسا توافتم ژاسام هلخادم و یپارت ویارک هلخادم شور رد نزوس اب توافت ( 31 /3

≤ ) P م راد ینعم ی دشاب هنومن هک یروط هب اه

ی دروم

یپارت ویارک هلخادم رد شهوژپ هبتر نیگنایم اب بیترت هب ژاسام و

ا ی

نمض دندرک ساسحا هلخادم نودب شور هب تبسن ار یرتمک درد ،رتمک هبتر نیگنایم هک نآ ا

ی زین ژاسام هب تبسن یپارت ویارک شور رد درد

درد رتشیب نازیم هب یپارت ویارک هلخادم رد نارامیب و تسا هدوب رتمک ( دندرک ساسحا ار یرتمک لودج

1 .)

(6)

11

لودج 3 : هلخادم فلتخم لحارم رد نزوس دورو زا یشان درد تدش یسررب

هلخادم درد تدش– درد نادقف

فیفخ درد طسوتم درد

دیدش درد دیدش رایسب درد

دصرد و دادعت عمج

هلخادم نودب دادعت 3

4 22

41 0

12

دصرد 3

03 /2 01

/ 12 33

/ 01 41

/7 433

یپارتویارک دادعت 7

22 43

0 3

12

دصرد 11

/ 41 01

/ 12 12

/ 20 41

/7 3

433

یراشف بط دادعت 1

44 20

1 3

12

دصرد 12

/3 43

/ 21 77

/ 11 12

/3 3

433

ثحب هتفای ساسا رب هعلاطم دروم نارامیب ینس نیگنایم شهوژپ نیا یاه

71

/ 12 نس لقادح ،لاس 11

نس رثکادح و لاس 71

هعلاطم رد .دوب لاس

( ناراکمه و یرکسع 4032

هعلاطم تحت نارامیب ینس نیگنایم )

11 / 12 دوب لاس [ 04 ] ( روپ دحوم و یقوثو یدامن . 4011

نیگنایم )

علاطم دروم دارفا ینس ار ه

31 / 11 دندرک نایب لاس [

02 ] هعلاطم رد .

عیاش رضاح ( هیلک ییاسران لماع نیرت

1/

74

% .دوب تباید )

شرازگ ار نانز و نادرم رد درد ساسحا توافت یددعتم تاعلاطم هدرک هـعلاطم ریظن دنا Sabitha

( ناراکمه و 2331

نانز دنتفای هک ،)

شاد زاربا نادرم هب تبسن ار یرتشیب درد نازیم دنت

[ 00 ] . jakson و

( ناراکمه 2332 و دندرک هعلاطم ار درد کرد رد یسنج توافت زین )

نادرم هب تبسن یرتمک لـمحت و لااـب تیساسح نانز هک دنداد ناشن دنتشاد [ 04 ] ( ناراکمه و یـمارهب . 4013

فت زین ) ینعم توا نیب یراد

هب دندرک شرازگ درد هبرجت نازـیم رد نادرـم و نانز یروط

نیا هک

دوب رتشیب نانز رد نازیم [

01 ] ( ناراکمه و یرهظم هعلاطم رد . 4017

)

نارتخد زین و دندرک شرازگ ار یرتمک درد نارتخد هب تبسن نادرم دنداد ناشن دوخ زا رتشیب ار درد زا یشان یراتفر مئلاع [

01 ] توافت .

ناسمه هدش ماجنا تاعلاطم ریاس اب یلعف هعلاطم ریثأت فذح و یزاس

هعلاطم دروم یتیسنج هورگ کی طقف هک تسا درد سح رب تیسنج ح رب درد ساسحا توافت تهج نیا زا و تفرگ رارق حرطم تیسنج بس

.دوبن تدم ،نس اب درد هرمن نیب یلعف هعلاطم رد رمع و زیلایدومه نامز

ینعم یگتسبمه لوتسیف ریاس جیاتن اب هتفای نیا و دشن هدهاشم یراد

تسا قبطنم هدش ماجنا تاعلاطم [

03 , 00 , 01 ].

لودج 4:

هبتر نیگنایم ا ی هلخادم عون بسحرب نزوس دورو زا یشان درد

هلخادم عون

**

ا هبتر نیگنایم ی

درد

*

هلخادم نودب 71

/2

یپارتویارک 01

/4

یراشف بط 17

/4

:یرادانعم حطس*

33 /3

:نومرآ عون**

نمدیرف نومزآ

نیگنایم هسیاقم هبتر

ا ی ناشن یراشف بط و یپارتویارک زا دعب درد

هلخادم ود رد درد یددع سایقم قیرط زا درد نیگنایم هک داد ینعم توافت هبتر نیگنایم و تسا هتشاد یراد

ا ی هلخادم زا دعب درد

هتفای .دوب رتمک یپارتویارک ینیدلا جاتریم هعلاطم رد شهوژپ یاه

د هلخادم زا دعب ) تدم هب لوتسیف یاراد تسد ر

23 هورگ رد نزوس دورو لحم درد تدش یرادانعم روط هب هقیقد

دوب لرتنک هورگ زا رتمک وستایش ژاسام [

41 ] و یلوباروپ هعلاطم .

( ناراکمه 4030 و یراشف بط شور ود ریثأت هسیاقم ناونع تحت )

تدم هب یریگ گر فلاخم تسد وگوه هطقن رد خی ژاسام 1

هقیقد

ناکدوک رد یریگ گر زا یشان درد تدش رب هک داد ناشن یمسلاات

یم درد شهاک ثعاب خی ژاسام و یراشف بط شور ود ره اما دوش

دوب رتشیب خی ژاسام ریثأت [

01 ] ( ناراکمه و ینایواک هعلاطم . 4033

)

هطقن رد خی ژاسام و یراشف بط شور ود ریثأت هسیاقم ناونع اب تدم هب وگوه 03

شور ود ره هک داد ناشن زین درد تدش رب هقیقد

رد ،درد تدش شهاک ببس خی ژاسام و یراشف بط از تسخن نانز

دوب رتشیب خی ژاسام ریثأت اما دش [

07 ] هعلاطم جیاتن نینچمه .

( ناراکمه و باذجنا 4011

رد خی ژاسام ریثأت یسررب ناونع اب زین )

تدم هب خی ژاسام هک داد ناشن نامیاز درد شهاک رب وگوه هیحان هدوب رثؤم نامیاز درد شهاک رد وگوه هیحان رب تعاس مین تسا

[ 22 ].

زا توافتم هلخادم لامعا نامز تدم قوف تاعلاطم رد هچرگ ثأت هجوت لباق هتکن ،تسا هدوب یلعف هعلاطم یر

شهاک رب هلخادم

م درد ی دشاب داد ناشن قوف تاعلاطم نوچمه یلعف هعلاطم جیاتن .

ثأت اب ار نیغلاب رد درد وگوه هطقن رد خی ژاسام و یراشف بط یر

هعلاطم رد .دومن دییأت درد شهاک رب خی ژاسام رتشیب Sabitha

و

( ناراکمه 2331 نچمه و ) ی ن Al Amer ( ناراکمه و

2347 اب هک )

س و تسش تشگنا نیب لحم رب خیژاسام لوتسیف فلاخم تسد هباب

تدم هب 43 درد ،نزوس دورو تدم مامت و نویسلاوناک زا لبق هقیقد

دنتفای ،دندرک هسیاقم لرتنک و دهاش هورگود رد ار نارامیب دش

ت

تسا هتفای شهاک راد ینعم روط هب لرتنک هورگ رد درد [

03 , 01 ] .

هعلاطم رد

Nazir

تدم هب یپارت ویارک زین )

)هقیقد ود( نزوس دورو تدم مامت و نزوس دورو زا لبق هقیقد ود جیاتن ،دش ماجنا دهاش و دروم هورگ ود رد لوتسیف فلاخم تسد رد دیدرگ درد شهاک ثعاب یرثوم روط هب یپارتویارک هک داد ناشن [ 07 ] هعلاطم توافت . اب یلعف

هدوب هلخادم یارجا رد قوف تاعلاطم

هنوگ هب تسا ا

ی نزوس دورو زا لبق ات ،رگشهوژپ رضاح هعلاطم رد هک

خی اب ژاسام ،نزوس ندرک دراو نیح رد و تسا هداد ماجنا ار هلخادم من ماجنا وگوه هطقن رب راشف ای و ی

دش هطقن رب خی ژاسام زاب یلو

گوه هطقن رب هدراو یراشف بط زا شیب وگوه ثأت درد شهاک رب و

یر

.تسا هتشاد تاعلاطم ریاس و یلعف هعلاطم رد هلصاح هتفای فلاخ رب

ثأت رب ینبم هدش رکذ یر

یراشف بط هب تبسن یپارت ویارک رتشیب

(7)

، هرود 81

، هرامش 9

11

هک دراد دوجو زین یتاعلاطم ،نزوس دورو زا یشان درد شهاک رد ناشن یم نیغلاب درد شهاک رب یراشف بط ریثأت مدع هدنهد شاب

،دن

اب یپارتویارک و یراشف بط شور ود ره هک دنتفای ناراکمه و یناتس ریثأت اما دندش هنیس هسفقژانرد هلول ندش هدیشک درد شهاک ثعاب ناراکمه و روپ یمیرک هعلاطم .دوب رتشیب درد شهاک رد یراشف بط ( 4033 تدش نیگنایم نیب یرادانعم توافت یراشف بط داد ناشن )

آ نارامیب هورگ ود رد درد نچمه ..تشادن دیئوتامور تیرتر

ی ن

( ناراکمه و یهاشنامرک 4011

بط یریگراک هب ریثأت ناونع اب )

هک ینارامیب رد هک دنداد ناشن ینرگیم دردرس نیکست رب یراشف شهاک وبسلاپ هورگ اب هسیاقم رد دنتفرگ راک هب ار یراشف بط دوب هدشن دییأت دردرس تدم و تدش [

21 ] فلاتخا نیا . نکمم اه

شور زا هدافتسا لیلد هب تسا رد توافت ،یراشف بط فلتخم یاه

.دشاب درد تیهام عون و تلع ،درد عضوم ،یراشف بط لامعا تدم جیاتن هچ رگا ثأت رظن زا قوف تاعلاطم و یلعف هعلاطم

یر ادم عون هلخ

هلخادم یارجا شور رد توافت اما دنتسه هباشم درد شهاک رب لباق و ژاسام شور ود رضاح هعلاطم رد هک یروط هب تسا هجوت

هلخادم نامز تدم اب یپارتویارک 43

زین و نزوس دورو زا لبق هقیقد

رثا و دندش ارجا لوتسیف فلاخم تسد رد فذح اب درد تدش رب ناش

توافت هب درد سح رب تیسنج ریثأت فذح و یدرف یاه کت تروص

.دش هدیجنس یتیسنج هورگ کی رد و یهورگ هجیتن

یریگ وگوه هطقن رب یپارتویارک لامعا داد ناشن شهوژپ نیا زا لصاح هجیتن هب نزوس دورو درد شهاک رد هطقن نآ رب هدراو یبطراشف هب تبسن هیحان قورع ینایرش لوتسیف

- اب شور نیا ،تسا هدوب رترثؤم یدیرو

نیازا تسارجا لباق زین دارفا هب هداس شزومآ یم ناراتسرپ ور

ب دنناوت ا

شور نیا شزومآ مک ،هداس یاه

مک ،هنیزه هب هضراع نودب و رطخ

.دنیامن میهس ناشدوخ درد شهاکرد ار نانآ نارامیب دودحم زا

ی ت اه ی

ندوب یکتم هعلاطم نیا باختنا ،درد نازیم نییعت رد رامیب خساپ هب

هنومن تفیش رد اه رد تباث راتسرپ کی دوبن و رصع و حبص فلتخم یاه

نزوس ندرک دراو اه

ی ینایرش لوتسیف یقورع -

م یدیرو ی دشاب رد .

یم داهنشیپ نایاپ ینارامیب رد رتشیب هنومن دادعت اب هعلاطم نیا ،دوش

حبص تباث تفیش رد هک دوش ماجنا ددعتم تاقیرزت ضرعم رد رصع ای

.دنراد رارق یرازگساپس نایاپ زا هتفرگرب هلاقم نیا تبقارم یراتسرپ دشرا یسانشراک همان

اه ی

بوصم دک اب هژیو 31

/ 23 یم پ/آ/

ناسانشراک یراکمه زا نایاپ رد .دشاب

شخب یراتسرپ ناتسرامیب زیلایدومه یاه

و نامرک رهش بختنم یاه

هک مرتحم نارامیب رکشت ،دنتشاد شهوژپ نیا یارجا رد ار مزلا یرایمه

م ینادردق و ی

دوش . References

1. Huntington A, Gilmour JA. A life shaped by pain: women and endometriosis. J Clin Nurs. 2005;14(9):1124-32. doi:

10.1111/j.1365-2702.2005.01231.x pmid: 16164530 2. Celik G, Ozbek O, Yilmaz M, Duman I, Ozbek S,

Apiliogullari S. Vapocoolant spray vs lidocaine/prilocaine cream for reducing the pain of venipuncture in hemodialysis patients: a randomized, placebo-controlled, crossover study. Int J Med Sci. 2011;8(7):623-7. doi:

10.7150/ijms.8.623 pmid: 22022215

3. Zamanzadeh V, Heidarzadeh M, Oshvandi K, Lakdizaji S.

Relationship between quality of life and social support in hemodialysis patients in Imam Khomeini and Sina educational hospitals of Tabriz University of medical sciences. Med J Tabriz Univ Med Sci. 2007;29(1):49-54.

4. Abedi Samakoosh M, Aghaie N, Gholami F, Shirzad M, Yosefi E, Teymoorzadeh Baboli M. Assesment dialysis adequacy in hemodialysis patients of Qaemshar Razi Hospital in 2012. J Mazandaran Univ Med Sci.

2013;23(107):20-7.

5. Sajjadi A, Farmahini Farahani B, Esmailpoor Zanjani S, Dormanesh B, Zare M. Effective factors on fatigue in patients with chronic renal failure undergoing hemodialysis. J Crit Care Nurs. 2010;3(1):13-4.

6. Motahedian TE, Najafi MS, Samiei S, Babaei GR. Effect of programmed nursing care in prevention of hemodialysis complications. Iranian J Crit Care Nurs. 2009;2(2):55-9.

7. Asgari MR, Hoshmand MN, Soleimani M, Ghorbani R.

The effect of transcutaneous electrical nerve stimulation on the pain intensity during insertion of vascular needles in hemodialysis patients. J Crit Care Nurs.

2012;5(3):117-24.

8. Sinha PK, Manikandan S. Reducing venipuncture pain by cough trick. Anesth Analg. 2004;99(3):952-3; author reply 3. doi: 10.1213/01.ANE.0000131941.61962.09 pmid: 15333445

9. Rambod M, Rafii F. Perceived social support and quality of life in Iranian hemodialysis patients. J Nurs Scholarsh.

2010;42(3):242-9. doi: 10.1111/j.1547- 5069.2010.01353.x pmid: 20738734

10. Kurella M, Covinsky KE, Collins AJ, Chertow GM.

Octogenarians and nonagenarians starting dialysis in the United States. Ann Intern Med. 2007;146(3):177-83. doi:

10.7326/0003-4819-146-3-200702060-00006 pmid:

17283348

11. Harris TJ, Nazir R, Khetpal P, Peterson RA, Chava P, Patel SS, et al. Pain, sleep disturbance and survival in hemodialysis patients. Nephrol Dial Transplant.

2012;27(2):758-65. doi: 10.1093/ndt/gfr355 pmid:

21771748

12. Ghods A, Abfroosh N, Ghorbani R, Asgari MR. Effect of lavender inhalation on pain intensity during insertion of vascular needles in hemodialysis patients. J Babol Univ Med Sci. 2014:7-14.

13. Moeini M, Mardanlou A, Tarighi P. Compare reliability, complications and outcome of arteriovenous fistula placement-IV guided practice fistulization conductive arm and elbow in a randomized clinical trial. J Army Uni Med Sci. 2006;3(4):365-72.

14. Beladi MSS, Hayati F, Neseri I, Zeraati AA.

Comparison of Temporary Dialysis Catheter and AV Fistula Use at the Time of Starting Chronic Hemodialysis among End-Stage Renal Diseases Patients. Med J Mashhad Univ Med Sci.

2011;54(2):75-9.

15. Mirtajadini H, kalroozi F, pishgooei A. Shiatsu Massage and the Pain Intensity of Venipuncture in Patients Undergoing Hemodialysis. Mil Caring Sci. 2016;3(1):27- 33. doi: 10.18869/acadpub.mcs.3.1.27

16. Figueiredo AE, Viegas A, Monteiro M, Poli-de-Figueiredo CE. Research into pain perception with arteriovenous

(8)

17

fistula (avf) cannulation. J Ren Care. 2008;34(4):169-72.

doi: 10.1111/j.1755-6686.2008.00041.x pmid: 19090894 17. Bagheri-Nesami M, Espahbodi F, Nikkhah A, Shorofi SA, Charati JY. The effects of lavender aromatherapy on pain following needle insertion into a fistula in hemodialysis patients. Complement Ther Clin Pract. 2014;20(1):1-4.

doi: 10.1016/j.ctcp.2013.11.005 pmid: 24439636 18. Alhani F. The effect of programmed distraction on the

pain caused by venipuncture among adolescents on hemodialysis. Pain Manag Nurs. 2010;11(2):85-91. doi:

10.1016/j.pmn.2009.03.005 pmid: 20510838

19. Davison SN. Pain in hemodialysis patients: prevalence, cause, severity, and management. Am J Kidney Dis.

2003;42(6):1239-47. doi: 10.1053/j.ajkd.2003.08.025 pmid: 14655196

20. Wang ZX, Sun LH, Chen AP. The efficacy of nonpharmacological methods of pain management in school- age children receiving venepuncture in a paediatric department: a randomized controlled trial of audiovisual distraction and routine psychological intervention. Swiss Med Wkly. 2008;138(39-40):579-84. doi:

2008/39/smw-12224 pmid: 18853287

21. Waters BL, Raisler J. Ice massage for the reduction of labor pain. J Midwifery Womens Health. 2003;48(5):317-21.

doi: 10.1016/s1526-9523(03)00277-0 pmid: 14526344 22. Alavi NM. Effectiveness of acupressure to reduce pain in

intramuscular injections. Acute Pain. 2007;9(4):201-5.

doi: 10.1016/j.acpain.2007.09.002

23. Yeh CH, Chien LC, Chiang YC, Huang LC. Auricular point acupressure for chronic low back pain: a feasibility study for 1-week treatment. Evid Based Complement Alternat Med. 2012;2012:383257. doi:

10.1155/2012/383257 pmid: 22811745

24. Enjezab B, Mozafary B, Khosravi H, Khoshbin A, Farajkhodam T, Bokai M. Consumption of soy nuts on hot flashes in postmenopausal women. Yazd Univ Med Sci J. 2009;17(4):242-8.

25. Karimipour F, Fayazi S, Mowla K, Latifi SM. Effect of acupressure on severity of pain in arthritis rheumatoid patient. Jundishapur Sci Med J. 2012;11(3):269-75.

26. Mohammadkhan KS, Sadrizadeh R, Nafisi S. The effect of auto acupressure on reliefing headache in Migraine. J Kermanshah Univ Med Sci. 2010;13(4):112-8.

27. Hamidzadeh A, Shahpourian F, Orak RJ, Montazeri AS, Khosravi A. Effects of LI4 acupressure on labor pain in the first stage of labor. J Midwifery Womens Health.

2012;57(2):133-8. doi: 10.1111/j.1542- 2011.2011.00138.x pmid: 22432484

28. Aghajanloo A, Ghafourifard M, Haririan H, Shiri Gheydari P.

Comparison of the effects of cryotherapy and placebo on reducing the pain of arteriovenous fistula cannulation among hemodialysis patients: A randomized control trial.

J Nurs Midwifery Sci. 2016;3(1):59-65. doi:

10.18869/acadpub.jnms.3.1.59

29. Namadi M, Movahedpour A. Quality of life in patients after renal transplantation in comparison with intermittent hemodialysis. J Ardabil Univ Med Sci.

2009;9(2):171-9.

30. P BS, Khakha DC, Mahajan S, Gupta S, Agarwal M, Yadav SL. Effect of cryotherapy on arteriovenous fistula puncture-related pain in hemodialysis patients. Indian J Nephrol. 2008;18(4):155-8. doi: 10.4103/0971- 4065.45290 pmid: 20142927

31. Jackson T, Iezzi T, Gunderson J, Nagasaka T, Fritch A.

Gender differences in pain perception: The mediating role of self-efficacy beliefs. Sex Roles.

2002;47(11/12):561-8. doi: 10.1023/a:1022077922593 32. Bahrami MH, Rayegani SM, Azhari A, Moghimi HR, Valaei N, Elyaspour D, et al. The efficacy of lidocaine-H ointment in prevention of the pain associated with EMG- needling. Res Med. 2010;34(3):152-6.

33. Mazhari R, Kimmel PL. Hematuria: an algorithmic approach to finding the cause. Cleve Clin J Med.

2002;69(11):870, 2-4, 6 passim. doi:

10.3949/ccjm.69.11.870 pmid: 12430972

34. Bastani F, Hajizadeh S, Sa`atchi K, Haghani H.

Comparing the Effect of Acupressure and Cryotherapy on the Pain Caused by Removal of Chest Drain Tube in the Elderly Patients Undergoing Open Heart Surgery. J Client Cent Nurs Care. 2016:37-52. doi: 10.32598/jccnc.2.1.37 35. Pouraboli B, Abazari F, Rostami M, Jahani Y. Comparison the effect of two methods of acupressure and massage with ice on Huko point on pain intensity during IV insertion in pediatrics with thalassemia. J Pediatr Nurs. 2015;2(2):20- 7.

36. Al Amer HS, Dator WL, Abunab HY, Mari M.

Cryotherapy intervention in relieving arteriovenous fistula cannulation-related pain among hemodialysis patients at the King Khalid Hospital, Tabuk, Kingdom of Saudi Arabia. Saudi J Kidney Dis Transpl.

2017;28(5):1050-6. doi: 10.4103/1319-2442.215141 pmid: 28937062

37. Nazir S. A Quasi-Experimental Study to Evaluate the Effectiveness of Cryotherapy on Pain during Arteriovenous Fistula Puncturing among Hemodialysis Patients in Dialysis Unit of Safdarjung Hospital, New Delhi. Int J Nurs Midwifery Res. 2018;05(02):20-5. doi:

10.24321/2455.9318.201817