یشزومآ هوگر هرواشم
دشرا یسانشراک هجرد تفایرد یارب همان نایاپ یشخبناوت شیارگ هرواشم ی هتشر
یناجیه تلاکشم هسیاقم ساوسو،یراتفر _
_ یرکف و یلمع
نازوما شناد رد یلیصحت درکلمع
راد یمسج تیلولعم یا مآ شناد و یتکرح -
نازو
یداع
:رگشهوژپ
یرکش ناویس
:امنهار داتسا
یچریمد یردص لیعامسا رتکد
:رواشم داتسا
فیرش ییاضر یلع رتکد
\11 4
\ 1399
ناونع و :روآدیدپ مان تلاکشم هسیاقم
- یناجیه یرکف ساوسو،یراتفر_ شناد رد یلیصحت درکلمع و یلمع_
یمسج تیلولعم یاراد نازومآ یداع نازومآ شناد و یتکرح_
ا داتس ر ا امنها :
یردص لیعامسارتکد یچریمد داتسا :رواشم یلع رتکد
فیرش ییاضر خیرات :عافد
\11
\4 1399
دادعت حفص :تا 141
.ص
نایاپ هرامش :همان
هورگ هرواشم
:هدیکچ
:فده شهوژپ فده م رضاح
یناجیه تلاکشم هسیاق
،یراتفر_ یرکف ساوسو درکلمع و یلمع_
یمسج تیلولعم یاراد نازومآ شناد رد یلیصحت یداع نازومآ شناد و یتکرح_
.دوب
صوت شهوژپ شور ی
ف ی عون زا و هسیاقم ـ یلع یا
دوب . هعماج یرامآ لماش یمامت نازومآ شناد
یاراد یمسج تیلولعم -
رهش یداع نازومآ شناد و یتکرح ناویرم
رب غلاب یتیعمج هک 10000
رازه
رفن رد 1398 لاس دوب . رد شهوژپ رضاح دادعت 100 رفن ( لماش 50 رفن لولعم نازومآ شناد و
50 رفن یداع نازومآ شناد )
اب هدافسا زا شور هنومن یریگ هب یفداصت یا هشوخ ناونع
هنومن
باختنا دندش هک زجت زا نومزآ و هریغتم دنچ سنایراو لیلحت و هی لقتسمt
و یسررب یارب نومزآ
.میدرک هدافتسا اه هیضرف هک
هداد یروآدرگ روظنم هب زا اه
همانشسرپ ابنخآ یراتفر ههایس
خ
( 2001 ) سایقم ، ساوسو
( 2010 ) و سایقم یلیصحت درکلمع جاترد
( 1383 ) .دش هدافتسا جیاتن
هک داد ناشن نیب
یراتفر تلالاتخا -
یرکف ساوسو ،یناجیه -
شناد یلیصحت درکلمع و یلمع
یمسج تیلولعم یاراد نازومآ -
نازومآ شناد و یتکرح ینعم توافت یداع
دراد دوجو یراد
( 0001 / 0 نینچمه .)p=
یراتفر تلالاتخا -
یرکف ساوسو و یناجیه -
یلمع رد لولعم نازومآ شناد
دوب یداع نازومآ شناد زا رتشیب یلو
یلیصحت درکلمع لولعم نازومآ شناد
رت نییاپ شناد زا
دوب یداع نازومآ (
0001
=/.
.)p ا رب ی ن ساسا یم تفگ ناوت تیلولعم
و یلیصحت درکلمع طیارش
دارفا یناجیه و یناور و یحور ار
تحت ریثات رارق یم دهد .
هژاو :یدیلک یاه یراتفر تلالاتخا
- یرکف ساوسو ،یناجیه -
درکلمع ،یلمع تیلولعم ،یلیصحت
1 - فده و همدقم
1-1 همدقم :
.تسا یدرف ره یگدنز مهم رایسب لحارم هلمج زا شناد و ملع بسک و لیصحت یتلاکش م راچد دوخ لیص حت نارود رد هک میروایب رطاخ هب ار ینارود ام همه دیاش
زا یلیص حت هرود تلاکش م عاونا ییاس انش .میش اب هدش تدم دنلب ای و یعطقم هلمج
ناد یلیصحت تلاکشم ناناوج یلیصحت تلاکشم ، نازومآ ش
، ات دنک یم یگرزب کمک
و میشاب نیدلاو ماقم رد رگا اصوصخم .مینک هدامآ ار دوخ اه نآ اب هجاوم یارب میناوتب مینک تیلوئس م ساس حا دوخ کدوک یلیص حت تلاکش م لباقم رد ی
.ک نیرت عیاش زا ی
ا و درف تکککسا نکمم هک یلیکککصحت تلاککککشم ،دهد رارق ریثات تحت ار وا نایفارط
یلیصحت تلاکشم یلیصحت درکلمع و
تسا نازومآ شناد و زورفا،یدارم،هداز نسح(
،ینموم 1391 .) رازف و ش ن همه یگدنز زا یش خب یلیص حت نارود تلاکش م و اه بی
هب طوبرم اتدمع دناوت یم نازومآ شناد یلیص حت تلاکش م هک یلاح رد .تس ا دارفا شناد درکلمع دش اب نازومآ
.
دنب هقبط رد یب ی ن للملا ی لولعم ،تملاکس و درکلمع ی
ت ناونع هب
ی ک رتچ حلاطص ا ی
ارب ی س آ ی ب دودحم ،اه ی
ت اه ی درکراک ی تکراش م و ی
.تس ا هدش حرطم
اربانب ی
،ن رعت ی ف لولعم مدع ی
ت لولعم و ی ت رب ساس ا ی ک وگلا ی ز ی تس ی ناور ، ی عامتجا و ی بت یی ن
م ی لولعم هک ارچ ؛دوش ی
ت تن ی هج ی ک خا للات ی ا ناوتان ی ماجنا زا هک تسا ی
ک ی ا بط شقن دنچ ی
ع ی
نتبم هک ی اس و سنج ،نس رب ی
ر عامتجا لماوع ی
گنهرف و ی م ،تسا ی دهاک یا گولج ی ر ی م ی ،دنک
رت گرزب نلاولعم ی
ن لقا ی ت غ ی ر داژن ی م ناهج رد ی
هک دنکککشاب 10
عمج دکککصرد ی
ت ند ی ا دودح
( 650 ) م یل ی نو اب لقادحرفن ی
ک ی لولعم عاونا زا ی
ت گدنز ی م ی دننک ( ،یلکوت 1398 ).
ثات ی ر ی هک
لولعم ی ت عکککضو رب ی
ت عامتجا ی - ناور ی اج رب درف ی
م ی غ دراذگ ی ر هک ارچ ؛تکککسا راکنا لباق
لولعم ی ت دودحم زا ادج ی
ت اه یا تلاکشم ی شنک رظن زا هک ی
ا لولعم درف رد ی
داج م ی نکمم ،دنک
ثات تس ا ی تار تخانش ناور ءوس ی
ص خش رب ی
ت ( تس ا هتش اد لولعم درف ،زورفا
1389 اتن .) ی ج
اه شهوژپ ی
م حرطم ددعتم ی
ککسآ و تلاکککشم اب لولعم دارفا هک دننک ی
ب اه ی ددعتم و عونتم ی
ب طباور رد ی
ن درف ی حم ، ی ط اه ی کککصحت یل ی - ل کککش ی اه هزوح و ی
ه ی ناج ی - راتفر ی م وربور ی
دنوکککش ( ،ناراکمه و لامج ینب 1379
اکککضر ،لولعم نازومآ شناد .) ی
ت رتمک ی گدنز زا ی داع ی
لاعف و دوخ ی
ت اه ی رتمک تبثم ساس حا ،دنراد هس ردم هب طوبرم ی
هرابرد ی گدنز ی تلاماعت و
عامتجا ی اتمه هب تبسن و دنراد ی
نا رتمک قلعت ساسحا ،ملاس ی
م ناشن ی ( دنهد ،یمیرک،نایتدایس
ه و ینموم،یمککساق ،ناراکم
1391 ) ب رد ی ن ناوتان اب دارفا ی
اه ی نوگانوگ
، لعم لو ی ن ناوتان اب ی اه ی
مس ج ی تکرح ی دودحم زا ی
ت اه ی ص اخ ی م جنر ی لولعم دنرب ی
ت مس ج ی ش خب ی ط زا ی ف س و ی ع
لولعم ی ت ا هتسد هب و دنتسه اه ی
اناوتان زا یی م قلاطا اه ی
م ثعاب هک دنوش ی
هب دناوتن درف دوش
لقادح تدم 6
و دوخ مادنا زا هام یا
ش خب ی امن هدافتس ا رثوم روط هب نآ زا ی
،رنرت نورب(د 2010
.)
ارب ی ز دادعت ی دا ی اناوت اهنآ زا یی
اه راک ماجنا ی
گدنز هب طوبرم ی
هنازور ی ک اککسح هب هزجعم
م ی آی د لاثم ی گدا ی ر ی رازگرب هب تسا نکمم ، نتفر هار ی
نشج ی ا . دوش رجنم ی
ن لولعم ی ت نکمم
گنهامه تردق ، درف ،تکرح تلوهس رب تس ا ی
فرظ ، لداعت و ی
ت رارقرب ی را ابت ط ، ی گدا ی ر ی و
راگزاس ی ثات وا ی ر دراذگب (
،یدارم و یناویک 1397
.)
ریاس زا شیب ناناوجون و ناکدوک رد یناور تشادهب تلاکشم دنا هداد ناشن نوگانوگ تاعلاطم ،ردخم داوم فرصم ،یراکهزب ،یشکدوخ ، ارطضا ،یگدرسفا .دوش یم هدهاشم هعماج راشقا
هلمج زا لیصحت کرت و یلیصحت تسکش و یکدوک نارود رد هک دنیآ یم رامش هب یتلاکشم
ضیعبت ،یگداوناخ یاه للاتخا ،کیتنژ نوچ یددعتم لماوع زا یشان هک دوش یم هدهاشم یناوجون لماوع زا یا هعومجم و عامتجا ،هسردم ،هداوناخ دارفا بسانمان یاهدروخرب ،یعامتجا یاه ( ،یدارم 1383 .)
یب ایند هب یداع هک تسا یفاک کدوک دلابب ات دشاب شرایتخا رد بسانم یطیحم و هداوناخ و دیا
،یتشادهب ،یعامتجا طیحم ،یگداوناخ یگدنز اما .دسرب دوخ دنمشزرا هاگیاج هب و دنک دشر و و راوشد ار یدوصقم نینچ هب یبایتسد هک تسا نانچ ناهج مدرم زا یرایسب یگنهرف و یشزومآ
ف ًابلاغ ام .دزاس یم ریذپان ناکما یهاگ یم موکحم اه للاتخا و اهاطخ لیلد هب ار دوخ نادنزر
منادن و اهاطخ دیاب نآ یاج هب مینک یم شومارف و میریگ یم هیبنت و ازسان داب هب ار اهنآ ای ،مینک ( مینادب اهنآ تلاکشم زورب لیلد ار نامدوخ یاهیراک ،یبارهم
1386 .)
یفطاع تلالاتخا -
لداعتمان تیعضو ببس هب هژیوب ،یراتفر و یگداوناخ یگدنز لوحتم و
یاههورگ ریگنابیرگ یرگید نامز ره زا شیب ،ام روشک رد ریخا ههد ود زا یکی رد یعامتجا ،یتشادهب و یشرورپ و یشزومآ دوبمک ،یگداوناخ یاهیناماسبان .تسا هدش ناکدوک زا یعیسو م ،تیعمج لوقعمان دشر ،نآ زا یشان یاهراشف و یعامتجا یاههورگ ندش اجباج یب یاهترجاه
یاهیریگ هوکش و ییوجشاخرپ و یگدرسفا و یگدرزآ لد ،هدرتسگ دایتعا و رقف ،یگراوآ ،هیور ببس رگید مهم لماوع زا یرایسب ...و اه هداوناخ زا یرایسب رد تسرپرس نادقف ای تبیغ زا لصاح ( دبایب یا هقباس یب تعسو ناکدوک یراتفر و یفطاع تلالاتخا هک تسا هدش ،ینموم
1390 .)
یرکف ساوسو للاتخا ناناوجون و ناکدوک نیب رد عیاش یاه للاتخا زا یکی -
.دشاب یم یلمع
رجنم و دنتسه هدننک تحاران و ریگ تقو هک تسا یررکم لامعا و اهرکف هدنریگرب رد للاتخا نیا درکلمع فیعضت هب یلیصحت و یصخش
ریواصت ای راکفا اه ساوسو ،رت قیقد نایب هب .دنوش یم درف
ساوسو .دنماجنا یم زراب ارطضا هب هک دنتسه یبسانمان و یقطنمریغ ،دروم یب ،یرارکت محازم تسا یتحاران ای ارطضا شهاک اهنآ هیلوا فده هک دنتسه یررکم یاهراتفر ،یلمع یاوتحم رد.
یرکف یاه ساوسو -
یلمع نازومآ شناد تاعوضوم ای همدص ،تموصخ ،یفیثک ،یگدولآ یاهوگلا
اشم یبهذم ای مظنم ،تفاظن :زا دنترابع دنوش یم شرازگ ررکم هک یساوسو ادآ .دوش یم هده
ندرک بترم ،ناراکمه و یروبص(
1398 .)
( ولککسچ و نانیل ،درانوئل ،تروپاپار ،ودوککس 1989
،رگن هدنیآ تاقیقحت نیرتگرزب زا یکی رد ) 70
یرکف ساوکککسو للاتخا هب لاتبم کدوک دروم -
هب یپایپ روط هب هک ار یلمع هعجارم هاگنامرد کی
دوب هدش شرازگ همه زا شیب وش و تس ش یس اوس و تافیرش ت .دنداد رارق یس ررب دروم ،دندرک ( 85 ( دندوب ناوارف زین یسراو تافیرشتو یرارکت لامعا ،)دصرد 51
و 46 یساوسو راکفا ،)دصرد
( دوب هدش شرازگ یاه ساوسو نیرت جیار ورکیم و یفیثک هب طوبرم 40
اه ساوسو .)دصرد ی
ردان دلاخ یرکف ساوککسو دراوم هک یلاح رد ،دوب رت جیار ساوککسو هب لاتبم ناکدوک رد یلمع دوب . دوخ یلوحت هرود و نککس اب طبترم ار یربج ساوککسو یاه یراتفر ناکدوک هک عوککضوم نیا ناناوجون هب طوبرم یلوحت لئاس م اب بلغا هک ییاهراتفر .تس ین سونامان و ردان ،دنهد یم ناش ن
نا قباطم راکفا رفح رد مظن رب یراکککشفاپ اب هک دیا یم شیپ یدراوم .طلکککست و لرتنک دننام ،د
زا عون نیا .تکککسا طبترم اوخ تخ ت هب نتفر هب ماگ نه رد راخ تاف یرکککشت و یرارکت و نتفای طلککست هب و دراد سناجت یکدوک نارود اب یلوحت رظن زا بککسانتم ینهن یاهراوخککشن وک یریذپ هعماج نازیم رد شیازفا ( نینککس نیا ناکد
4 ات 8 راتفر سکع رب .دنک یم کمک )لاککس
رد رتش یب ،دنتس ه یربج ساوس و هب لاتبم ناکدوک ی هدننک دخش م هک یرکف یس اوس و یاه ( دنوکش یم راککشا یکدوک نارود رد رتلااب نینکس 10
و هدننک ناوتان ،یطارفا ،دیدکش و )یگلاکس
د هف قو و یعامتجا یاوزنا هب بلغا و دنزیگنا ترفن دنوکککش یم رجنم کدوک یریذپ هع ماج ر
،یرئاح(
1389 .)
ناگناشن یوگلا و دراد فیعض ات دیدش زا یناسون ،ناناوجون و ناکدوک رد یربج ساوسو للاتخا نمزم رگنایب یکدوک رد للاتخا نیا هب طوبرم دهاوش هنافس اتم .تس ا نوگمهان نامز لوط رد نا گرب .تککسا نا یلماعت تیلباق و ندوب اراکمه و
( ن 1989 زا یدایز تبککسن هب شخب هک دنتفایرد )
( اه یندومزا 31
ساوس و للاتخا دیخش ت یاه هناش ن )اهنا دص رد -
ی هرود کی رد ار یربج 2
دش اب هتش ادن دوجو للاتخا نیا دیخش ت یاه کلام یتقو یتح .دننک یم رفح یریگیپ ی هلاس یم شیپ تردن هب دیآ
یاه هناشن هک آ
دورب نیب زا لاماک ن پاک(
،کوداس و نلا 1994
)
ناکدوک رد نآ عویش دش یم روصت ینامز 2
دصرد رتمک زا نلااسگرزب ،تسا
اما اریخا تاقیقحت
فلتخم هنماد یاه هدرتسگ یا ار شرازگ هدرک دنا و هب جیردت نیا قافتا ن هک دوش یم لصاح رظ
یرکف ساوککسو للاتخا -
ردان دککش یم روککصت لابق هک اهردق نآ یکدوک نارود یلمع .تککسین
،للاتخا نیا هب لاتبم دارفا یور دئوس رد یا هناریگ یپ یاه شهوژپ هک تسا رکن نایاش نینچمه لوط رد 40 نینککس رد للاتخا شیادیپ هک درک دخککشم یرامیب هیلوا ییاککسانککش زا سپ لاککس
ریز ناناوجون رد(نییاپ 20
تککشاد طابترا )یدوبهب زا یرتمک دهاوککش( رتدب یهگآ شیپ اب )لاککس
سا(
دنف ،یدابآ 1386 ).
درکلمع صحت یل ی ی ک ارب هدافتسا دروم حلاطصا ی
قفوم اب طابترا رد نازومآ شناد ی
ت ی ا تفا
صحت یل ی م ی ب هب .دشاب ی
نا ی د ی رگ ی ک ی اه هولج زا ی
صحت درکلمع یل
ی
، قفوم ی ت صحت یل ی هب هک
عضو ی ت صحت یل ی هرمن هدنهد ناشن هک دراد هراشا زومآ شناد ی
ک م ،هرود ی گنا ی ن ا هرمن ی ارب ی
ا هعومجم ی
ا ز رد اه هرود ی
ک سرد یا م ی گنا ی ن اه هرود رد تارمن ی
صحت یل ی ور .دشاب درف ی
د ی رگ قفوم ی ت صحت یل ی صحت تفا نامه یل
ی صحت تفا .تسا یل
ی ی ک ی اه ماظن هدمع تلاکشم زا ی
شزومآ ی ند رد یا ی نونک ی هبانتم ریداقم لاس ره و ،تسا ی
لام تاناکما زا ی
ن و ی اهور ی ناسنا ی
،
شزومآ ی شرورپ و ی ا هب ی ن م راصتخا لضعم ی
ی دبا صحت تفا هک اجنآ زا . یل
ی شزومآ ماظن اب ی
،
گنهرف ی
، عامتجا ی گداوناخ و ی
گنتاگنت طابترا هعماج ی
سررب ،دراد ی
و رظن تقد مزلتسم نآ
زرا ی با ی قد ی ق دع لماوع ی
هد ا ی .تسا سب ی را ی صحت تفا دارفا زا یل
ی انعم هب ار ی
ناوتان ی شناد
رد زومآ ی گدا ی ر ی سرد داوم ی م ی دنناد ،ینامحر(
1391 .)
نودب ا کش ی ن روصت ی ناوتان .تسا تسردان ی
گارف رد کدوک ی
ر ی اناوت زا تسا نکمم سورد یی
اه ی
نهن ی عض و دودحم ی
ف شان ی لاح رد ،دوش ی
هک صحت تفا یل
ی انعم هب ی زا لوزن ی ک هب رتلااب حطس
حطس ی اپ یی ن صحت رد رت ی
ل ( تسا شزومآ و و نایمیحر
،ناراکمه 1386
.) صحت تفا یل
ی هب
صحت درکلمع شهاک یل
ی حطس زا زومآ شناد ی
اضر ی ت حطس هب شخب ی
م هتفگ ولطمان ی
.دوش
م ناشن قوف هب هجوت ی
اقم هک دهد ی
هس صحت درکلمع حطس شجنس و یل
ی لبق ی لعف و ی زومآ شناد
رتهب ی ن صحت تفا زا دخاش یل
ی اشم .تسا هده
ا ی هنوگن خ و تفا ی اهر ت درکلمع رد صح
یل ی شناد
سررب هب ار ام ،نازومآ ی
م ارف نآ للع ی
شرورپ و شزومآ ماظن هک اجنآ زا .دناوخ ی
ک ی نامزاس زا
اهداهن و اه ی
زهرپ ی هن روشک ن و .تسا ی ز لد هب ی ل ح شزرا ی تا ی مأت رد نآ ی ن برت و ی ت ن ی ور ی ناسنا ی
هعماج دصختم و رهام و
لک روطب ی لاتعا ی گنهرف ی داصتقا و ی سررب ،روشک ی
لاد ی ل تفا
صحت یل ی اه شور و ی
م ،نآ اب هلباقم ی
امرس نتفر رده هب زا دناوت ی
ه اه ی دام ی ونعم و ی و مدرم
پ نلاوئسم ی
گش ی ر ی اراک هب و دنک یی
ب هچ ره ی رتش ب هعماج دارفا ی
دماجن .
2-1 لسم نایب ه
یناوتان و دقن دمایپ هک تسا درف کی بسانمان تیعضو و تیمورحم زا ترابع تیلولعم و هدوب
یارب یعیبط و یگنهرف ،یعامتجا ،یتیسنج ،ینس طیارش هب هجوتاب هک ددرگیم یشقن ماجنا عنام یم هتفرگ رظن رد درف دوش
( یدیعس ، 1385 .) شرازگ یخرب قبط یب اب یهاگ تیلولعم ،اه
یلیم
تسا هارمه یعامتجا یاهتیلاعف یخرب رد تکرش هب (
،ناراکمه و هکف 2010
.) رد دوجوم یاهرامآ
دودح ،نازابناج استحا اب ناریا 4
یم رکن تیلولعم یاراد ار روشک تیعمج دصرد دنک
( ینموم
و ،یدیعس 1390 .) ناریا رد هب هب و لولعم درف زا بسانم تخانش دوبن لیلد روط
،تیلولعم یلک
و هدش هجاوم هعماج دقان و تسردان کرد زا یشان یاهدروخرب اب یکدوک زا یهاگ یدرف نینچ هب عبت یم یگتسباو یهاگ و یناوتان هب موکحم ار دوخ ،نآ دنیب
( ،ناراکمه و یفجن 1388
.)
ییاجنآزا دارفا یاهشرگن و اهرکف زرط رد رتشیب هکلب ،لولعم دارفا مسج رد طقف هن تیلولعم هک
دراد دوجو عماوج دارفا رگید و روبزم (
،نایدابع 1397 ،) یحور تیعضو رب هک یریثأت و یناور
طباور یم یعامتجا و یگداوناخ هب ،اهشرازگ یخرب قبط هکارچ ؛تسا ریذپانراکنا ،دراذگ
رظن یم
یناور تلاکشم هب لاتبا یارب یرتلااب لامتحا ،یمومع تیعمج هب تبسن لولعم دارفا رد دسر دراد دوجو (
،ناراکمه و یقارن فیس 1384
.) یم یناوتان ،یتخانشناور یاهراشف هب رجنم دناوت
ا ،یگدرسفا تسدز
طباور عطق و یگدنز کبس تاریی ت ،یعامتجا تیامح زین و ایازم و قوقح نداد
دوش یعامتجا یاوزنا و (
،هداز نسح 1392
.) هب نیمه یشان ضراوع نارگشهوژپ یخرب ،بیترت
یب ساسحا اب ار یتخانشناور تلاکشم و یناوتان لماعت زا یداصتقا حطس لوزن و یعامتجا یگدیاف
داد ناشن یعامتجا ه
دنا ( ،یدیعس 1396 .) شهوژپ ماجنا یاه تزع رد یتلاکشم ،ابلاغ هتفرگ
،سفن
تیقفوم زا سرت و ییاهنت ساسحا دوجو زین و یگدنز زا تیاضر ،یعامتجا طباور ،یشخبرثادوخ دندرک شرازگ لولعم دارفا رد ار (
،زورفا 1389 .) لولعم دارفا دحتم للم نامزاس شرازگ قبط
رفا اب هسیاقم رد یمسج طیارش ،رتمک دمآرد ؛دنراد عامتجا رد یرتمک تکراشم ،هعماج یداع دا
اب هسیاقم رد و هتشاد یرتمک تلایصحت و رتدب تنوکس لغاش اهنآ زا یرتمک دادعت مدرم رثکا
دنا
( ،ناراکمه و رتنپ 2009
.) رب تیلولعم راثآ لیلحت و یسررب ،ناسانشناور مهم فیاظو زا یکی اذل
تملاس نوگانوگ داعبا هبرض لماوع فاشتکا زین و لولعم درف ناور
رد یتخانشناور رفاحم و ریگ
.تساهنآ ا رد ی ن مز ی هن کت ی ن بلب و ی ن ( 2007 ) تلاکشم اب لولعم دارفا هک دنداد ناشن دوخ هعلاطم رد
سآ و ی ب اه یی ب طباور رد ی
ن درف ی
، حم ،راک ی ط اه ی صحت یل ی اه هزوح و ی
فطاع ی راتفر ی هب ور
اربانب ؛دنتسه ور ی
ن م رظن هب ی لولعم هک دسر ی
ت قن و اه ی هص اه ی مسج ی ا رد ی داج گ لکش و ی
ر ی
خا للات اه ی راتفر ی ه ی ناج ی دشاب هتشاد شقن (
،هنر 2016 ) .
دنیآرف نیا رب هولاع یریگدای
شناد نازومآ رایسب رثاتم زا تملاس یناور اهنآ یم دشاب و یکی زا
للع مدع تیقفوم یلیصحت شناد دوجو نازومآ تلالاتخا
یناجیه و یناور رد
نانآ تسا . تلالاتخا
راتفر ی ه ی ناج ی اه خساپ لماش ی
از شنت لماوع هب درف لوبق لباق ی
حم ی ط ی من ی ا .دنوش ی ن
اه هداد ساسا رب تلالاتخا ی
اهدرکراک دروم رد فلتخم عبانم زا لصاح ی
ه ی ناج ی ی راتفر ا ی درف
اسانش یی م ی اب و دنوش ی
د رد مک تسد عقوم ود
ی ت هک توافتم ی
ک ی زورب تسا هسردم اهنآ زا
ا .دننک ی ن م تلالاتخا ی
اس اب نامزمه روط هب دنناوت ی
ر ن تلالاتخا ی
ز ( دنوش رهاظ ،یبوقعی
1384 .)
س ی ر پ و ی ش هگآ ی راتفر تلالاتخا ی
ه ی ناج ی .تسا هدش رکن توافتم نآ عونت و تدش اب بسانتم
نمفاک و ناهلااه (1
3 1 20 ) ش ی عو 6 ات 10%
ا ی ن ب رد تلالاتخا ی
ن نس ناکدوک ی
ن شرازگ ار هسردم
1.Callan and Hoffman
و .دنا هدرک ی
سک ا و نوسلن ی
لیئارز ( 2018 ) سررب رد ی م ی ناز ش ی عو راتفر تلالاتخا ی
ب رد ی ن
ناکدوک و م ،ناناوجون ی
ناز ب للاتخا ی ش لاعف ی ار هجوت دوبمک و 3
ات 5
،%
زابجل ی نامرفان و ی 5 ات
10
،%
کولس للاتخا 1
ات 16%
گارف ارطضا ، ی
2/9 ر ساره 5
% ، ساوسو 9 / 1 تا ، ی مس 05 / 0%
،
یگدرسفا 4
/ 0 ات 5 / 2
%
، وخ هدرسفا یی
6 / 0 ات 7 / 1
% یعامتجا ساره ، 1
% ار ییادج ارطضا و 3
ات 12
% دنا هدرک شرازگ ،ناراکمه و نوسلن(
2016 ).
رد مه ی ن ا هعلاطم اتسار ی
جاوخ طسوت ی
( 1395 ) اتن و دش ماجنا ی
ج ش داد ناشن ی
عو ب للاتخا ی ش لاعف ی 7 / 12
% للاتخا گدرسفا و ارطضا ی
8 / 5
% راگزاسان للاتخا ، ی
عامتجا ی 3 / 13
% عامتجا دض للاتخا ، ی
3 / 0%0 هجوت دقن للاتخا و
1 / 6 ،%
.تسه ا رب هولاع ی
ن شهوژپ رد ی
مساقلاوبا ی ( ناراکمه و 1384
) ور رب ی 5136 شناد
دم زومآ هسر ادتبا یی هک دنداد ناشن هنارسپ و هنارتخد 2
% ادتبا نازومآ شناد یی
اه للاتخا هب لاتبم ی
ه ی ناج ی ا .دنتسه ی ن هک داد ناشن شهوژپ 3
%
،کولس للاتخا نازومآ شناد 2
% ه للاتخا ی ناج ی
،
1 / 3 ،هجوت یتساک للاتخا % 3
/ 3 ،یلاعف شیب للاتخا % 4
/ 3 شیب اب هارمه هجوت یتساک للاتخا %
و یلاعف 6 / 2 دنراد یا هلباقم ییانتعا یب للاتخا %
،ناراکمه و قاتفم(
1396 ).
تلالاتخا راتفر
ی ه ی ناج ی اش تلالاتخا امومع ی
ع ا هدننک ناوتان و ی
ارب هک دنتسه ی
و ناملعم
سب تلاکشم اه هداوناخ ی
را ی ا ی داج م ی م هب و دننک ی
ناز ب ی رتش ی عامتجا طباور و تلاضعم اب هارمه ی
اه تسکش اب للاتخا نودب ناکدوک هب تبسن و هدوب ی
صحت یل ی ب ی رتش ی م هجاوم ی مه .دنوش
نچ ی ن رد ناوجون ی گتفشآ رطخ رد ی
اه ی راتفر ی عامتجا و ی پ .دوب دنهاوخ ی
اهدما ضراوع و
ه تلاکشم ی
ناج ی راتفر ی گدنز رد ی درف ی عامتجا و ی تح و درف ی ارب ی فارطا ی نا عامتجا و ی هک
و ی سب هدنرادزاب تلاضعم دراد رارق نآ رد ی
را ی ا ی داج ترابع هب و هدومن ی
مامت ی اه هبنج ی دنز گ ی
درف ی امتجا و ع ی ثأت تحت ار ی
ر م رارق ی ( دهد یبارهم
، 1386 .)
للاتخا ساوسو یرکف یلمع رد نازومآ شناد کی
یرامیب هدیچیپ و نیمراهچ للاتخا
یناور عیاش
رد ناهج وسحم یم
دوش . هک سپ زا
،ساره تلالاتخا طبترم
اب داوم ردخم للاتخاو یگدرسفا
،یساسا عیاش نیرت للاتخا یناور شرازگ هدش تسا ( ،یرئاح 1389 .) لاتبم نازومآ شناد هب
ساوسو نکمم ساوسو تسا یاه
یرکف یلمعای ای ودره ار هتشاد ساوسو .دنشاب یاه
،یرکف
،راکفا هناکت،دیاقع اه
ای ریواصت ینهن رادیاپ دنتسه یمحازمو هک
نازومآ شناد نآ
اه
"ار یراکفا
رادیاپ
"
فیصوت یم دنک دنچره رتشیب شنادک ساوسو نازومآ یرکف یاه
دوخ ار رتشیب یعون
ینارگن یم
،دنناد ساوسو یاه یرکف یزیچ شیب زا ینارگن یاه هدنیازف هرابرد تلاکشم
،هنازور
لیبق زا فیلاکت ای وبحم ندوب رد نایم نلااسمه نازومآ شناد .دنتسه
لاتبم هب ساوسو نکمم
تسا زا نیا تیاکش دننک هک مادم ای راعشا ییاهزاوآ ار
یم دنونش ای یم دنسرت هک هب یرامیب
یکانرطخ دننام
ناطرس راچد دنوش ای نادزد رد هناخ هب اهنآ هلمح ( دننک ،ناراکمه و یروبص
1398 ساوسو .) یاه
،یلمع لامعا ینهن ای راتفر یاه یرارکت دنتسه هک خساپ رد هب
ساوسو
یاه
،یرکف زورب هداد یم ،هداز مساق ( دنوش 1395
) ساوسو یاه یلمع زورب یم دنبای ات بجوم
شهاک
، ارطضا نیبزا
ندرب
،سرت شهاک
،یتحاران شیازفا
،نانیمطا توق بلق نتفرگ شیازفاو
ساسحا تینما نیا .دنوش للاتخا
رد شناد نازومآ رجنم هب مدع زکرمت
،ساوح
، ارطضا ریقحت
ییاهنت،نیهوتو
،یگدرسفاو دامتعا
هب
،نییاپ سفن تفا
یلیصحت یتحو دیدهت تملاس ینامسج یم
دوش . رد نیمجنپ یامنهار یصیخشت و
یرامآ تلالاتخا یناور
عویش نازیم نیا
للاتخا رد تلایا
هدحتم 2 / 1 دصرد شرازگ هدش تسا هک هیبش عویش نیب یللملا ( تسا 1 / 1 ات 1 / 8 نیا .)دصرد
یلاحرد تسا هک یرایسب زا ناققحم دندقتعم نیا عویش 2 ات 9 ربارب نازیم هدای هدش ،تربوک( تسا
1391 .)
رد روشک تاعلاطمزین ام یددعتم
روصخرد عویش
للاتخا ساوسو یرکف - یلمع رد عماوج
فلتخم تروص هتفرگ تسا زا هلمج یورسخ (یرصانو 1396
) رد یشهوژپ نازیم عویش للاتخا
ساوسو یرکف یلمع ار رد دارفا 12 - 46 هلاس 3 / 43 دصرد شرازگ دندرک . ینیسح و هرید ( 1396 )
زین رد یشهوژپ نازیم
عویش للاتخا ساوسو یرکف یلمع ار رد شناد نازومآ یناتسریبد 38
/ 29
دصرد شرازگ دندرک . و هعلاطم هب رضاح شهوژپ نیاربانب یناجیه تلاکشم هسیاقم
،یراتفر_
یرکف ساوسو و یتکرح یمسج تیلولعم یاراد نازومآ شناد رد یلیصحت درکلمع و یلمع_
اع نازومآ شناد دزادرپ یم ید
،ناراکمه و یروبص(
1398 ) .
3-1 شهوژپ تیّمها و ترورض
خا ی ار ققحم ی ن سررب هب ی ب هطبار ی ن تیلولعم یمسج - تکرح ی راتفر تلاکشم و ی
فطاع و ی هتخادرپ
اتن .دنا ی ج لوط تاعلاطم زا لصاح ی
کاح ی تلاکشم راچد ناکدوک هک تسا نآ زا یمسج
- تکرح ی
اقم رد ی هس د ناکدوک اب ی
رگ رت هتخپان ، گ هشوگ ی ر ا رب هولاع .دنتسه لعفنم و ی
ن دوخ ساسحا
دنمشزرا ی ارطضا و رتمک نامسج مئلاع و
ی ب ی رتش تلاکشم اب ناکدوک رد یمسج
- تکرح ی تابثا
تاعلاطم .تسا هدش ی
پ هب هک ی گ ی ر ی نازومآ شناد للاتخا اب
یمسج - یتکرح و نازومآ شناد یاراد
یراتفر و یناجیه للاتخا ا هک دنا هداد ناشن ،دنا هتخادرپ
ی ن زا هتسد نازومآ شناد رطخ ضرعم رد
سب ی را ی صخش تلالاتخا زا یت
ی کشزپناور و ی
دنتسه ،یدارم(
1395 ) اتن . ی ا ج ی ن ناشن اه شهوژپ
ب هک هداد ی ش ن زا ی م ی ا زا ی ن ناوجون رد ناکدوک ی
صخش تلالاتخا یت
ی کشزپناور و ی
م ناشن ی .دنهد
کشزپناور مئلاع ی
ا ی ن نس رد دارفا 22
گلاس ی هک داد ناشن 58
% زا نانآ تلالاتخا یفطاع
و
بارطضا ی صخش للاتخا ات یت
ی نینچمه .دنهد یم ناشن ار پی
گ ی ر ی ا ی ن د دارفا ر نس 22 لاس یگ
هک داد ناشن فرصم
لکلا
، ارج ی م انج
،یی ندناوخ للاتخا دنا هتشاد فیعض یلیصحت درکلمع و
،لیعامسا دمحم(
1389 ) .
سررب ی شهوژپ اه ی پ ی ش ی ن کاح ی خرب هک تسا نآ زا ی
سررب هب اهنآ زا ی
تلاکشم ی
گدا ی ر ی و
هجوت ی تکرح تلاکشم اب ناکدوک رد ی
خرب و ی د ی رگ راتفر تلاکشم هب ی
فطاع و ی ا ی ن ناکدوک
.دنا هتخادرپ اما
اج نآ زا یی هب نونکات هک یناجیه تلاکشم هسیاقم
یرکف ساوسو ،یراتفر_ -
یلیصحت درکلمع و یلمع یمسج تیلولعم یاراد نازومآ شناد رد
- یداع نازومآ شناد و یتکرح
سررب رضاح شهوژپ زا فده تسا هدشن هتخادرپ ی
ا ی ن ندوب رادانعم تروص رد ات تسا عوضوم
توافت نازومآ شناد یلیصحت درکلمع و یرکف ساوسو ،یناجیه و یراتفر تلالاتخا نودب و اب
لولعم ی ت مسج ی
، ناسانشناور رم نلاوسم و
هطوب زا ادم ارب ماگنهب تلاخ ی
ناربج یشان یاه بیسآ
یتکرح و یمسج تیلولعم زا ر همانرب اب دنناوتب و دنربب هرهب
ی ز ی اه ی نم ظ ثات م ی تار فنم ی ،یراتفر
یمسج تیلولعم اب نازومآ شناد یناور و یتخانش ،یکاردا -
لقادح هب ار یتکرح .دنناسرب
نیا رب هولاع اهرامآ قبط رضاح لاح رد
ی دودح رد ،دوجوم 4
عمج زا دصرد ی
ت دارفا ار روشک
لولعم اب لولعم ی
ت اه ی مسج فلتخم ی
، نهن ی
، سح ی ناور و ی کشت ی ل م ی عمج هک دنهد یت
ی غلاب
رب 3 م یل ی نو کشت ار رفن ی
ل م ی ( دهد ،ناراکمه و یجنگ 1396
.)
هک ا ی ن مها زا ناشن مهم ی
ت ا تخانش ی ن یبادت ناختا موزل و فلتخم داعبا رد دارفا اه همانرب و ر
ی
اتسار رد مزلا ی
برت ی ت ا شزومآ و ی
ن زع ی ناز ا رد هک دراد ی
ن اب روصخ ی
د قد تاعلاطا ی
ق ی .تشاد
تخانش ب توافت ی ن رظن زا لولعم نازومآ شناد یرکف ساوسو ،یناجیه و یراتفر تلالاتخا
-
و یلمع صحت درکلمع یل
ی مصت دنور دوبهب رد ی
م گ ی ر ی اه ی شزومآ ی مصت و ناملعم ی
م گ ی ر ی
برت یت ی لوا یا ی مهم شقن نازومآ شناد ی
سب رد و تشاد دهاوخ ی
را ی م عقاوم زا ی
ولج دناوت ی
زه ی هن اه ی ب ی ا رد خساپ ی
ن مز ی هن گب ار ی در چمه . ی ن ش تخان ا توافت ی ن رظن زا نازومآ شناد
گنا و درکلمع ی
شز صحت یل ی مصت دنور رد ی
م گ ی ر ی صحت ءاقترا روصخ رد یل
ی ا ی ن نازومآ شناد
عت شقن یی ن ا هدننک ی تشاد دهاوخ .
نینچمه هب یم رظن ساوکسو عویش نازیم زا ینشور ریوصت ناریا رد زونه هک دسر یلمع یرکف
هکب ناناوکجون رد روصکخ تیلولعم یاراد
تکسد رد تسین
روطنیمه . دروم رد
مه نازیم ییلاتبا
یرکف ساوسو للاتخا -
دننام یناجیه و یراتفر تلالاتخا ریاس اب یلمع گدرسفا
، ارطضا ،ی
یضرم سرت .تسا هتفرگن تروص یشهوژپ هریغ و
توافت هنیمز رد تخانش و هعلاطم مدع هک تفگ ناوت یم هدش نایب بلاطم هب هجوت اب نیاربانب و هدش دارفا یدرف یاه توافت نتفرگن رظن رد ثعاب یداع نازومآ شناد و لولعم نازومآ شناد خ یپ رد ار دارفا نیا یگدروخرس نایاپ رد هیحور فیعضت رد دناوت یم مهم نیا هک تشاد دهاو
دارفا نیا یعامتجا سار نیا رد هک دشاب رثوم زین نانآ ناور تملاسو
تروص یساسا یمادقا دیاب ات
یناجیه تلاکشم ریثات هب و دریگب -
شناد رد یلیصحت تفرشیپ و یناور تلالاتخا عاونا ،یراتفر
یمسج لولعم نازومآ -
نازومآ شناد و یتکرح .دوش هتخادرپ یداع
4-1 فادها شهوژپ
:یلک فده یناجیه تلاکککشم توافت نییعت -
شناد رد یلیککصحت درکلمع و یلمع یرکف ساوککسو،یراتفر
یمسج تیلولعم یاراد نازومآ -
یداع نازومآ شناد و یتکرح .
:یئزج فدها نییعت توافت یناجیه تلاککککشم -
یمکککسج تیلولعم یاراد نازومآ شناد رد یراتفر -
یتکرح اب
.یداع نازومآ شناد نییعت توافت یرکف ساوککسو -
یمککسج تیلولعم یاراد نازومآ شناد رد یلمع -
شناد اب یتکرح
.یداع نازومآ نییعت توافت یمکککسج تیلولعم یاراد نازومآ شناد رد یلیکککصحت درکلمع -
شناد اب یتکرح
.یداع نازومآ
5-1 هیضرف یاه شهوژپ
یناجیه تلاککککشم -
یراتفر رد نازومآ شناد یمکککسج تیلولعم یاراد
- نازومآ شناد اب یتکرح
دراد توافت یداع .
رد یلمع یرکف ساوس و یمس ج تیلولعم یاراد نازومآ شناد
- یداع نازومآ شناد اب یتکرح
دراد توافت .
رد یلیصحت درکلمع یمسج تیلولعم یاراد نازومآ شناد
- یداع نازومآ شناد اب یتکرح توافت
.دراد
6-1 فیراعت اهرییغتم
یموهفم فیرعت تلاکشم
یناجیه - :یراتفر یناجیه تلاکشم -
یراتفر دنتسه یتلاکشم هک
شاب موادم ای نمزم ،دیدش ،درف نس اب ندوب بسانتمان نمض ن
یاهراتفر لماش نآ هرتسگ و د شیب
یلاعف هنوگ نیا یگژیو .تسا هناریگ هشوگ یاهراتفر ات هنارگشاخرپ و تاناجیه
نیا اهراتفر
لاوا هک تسا یارب تمحازم ایناث ،دراد طیحم اب کدوک بسانم قابطنا و دشر دنیارف رب یفنم ریثات
طیارش زا نانآ هدافتسا و نارگید یگدنز ار
دروآ یم دوجو هب ،ناراکمه و یفطل(
1387 .)
یتایلمع فیرعت یناجیه تلاکشم
- یراتفر : رد یناجیه تلاکشم یریگ هزادنا یارب شهوژپ نیا -
یراتفر زا ههایس ی کدوک یراتفر دش هدافتسا خابنخآ
،خابنخآ(
2001
.
)فیرعت یموهفم ساوککسو یرکف
- یلمع : کی للاتخا یبارطککضا نمزم
تککسا هک اب لا تککشا ینهن
طرفم رد دروم مظن و بیترت و روما یئزج و نینچمه لامک یبلط هارمه
،تککسا ات یدح هک هب زا
تسد نداد فاطعنا یریذپ
، تحارص و ییاراک یم دماجنا ( نلاپاک
، 2013 .)
فیرعت یتایلمع ساوسو یرکف - یلمع : رد نیا شهوژپ یارب هزادنا یریگ ساوسو یرکف - یلمع
زا ناوجون و کدوک هخسن ساوسو همانشسرپ
(OBQ-CV)
دش هدافتسا
،ناراکمه و زلک(
2010 )
.تسا هدش هدافتسا یموهفم فیرعت یلیصحت درکلمع
( رولیت و ماف :2
1999 ) یانعم هب یلیصحت درکلمع :دنیوگ یم
شاب یم یمسر شزومآ یاه تیلاعف اب هطبار رد درف شلات هرمث و هجیتن ششوک همه عقاو رد و د
زا هتسباو ری تم کی ناونع هب یلیصحت درکلمع .تسا هدیدپ نیا هب فوطعم یشزومآ ماظن یاه ( دریذپ یم ریثأت یددعتم لماوع ،ربوچ نایدابع
1397 .)
2 Academic Performance
:یلیصحت درکلمع یتایلمع فیرعت شهوژپ نیا رد
زا شهوژپ رد ناگدننک تکراشم هک یا هرمن
( جات رد یلیصحت درکلمع همانشسرپ یاه هنوگ هب ییوگخساپ زا 1383
) و ماف هاگدید رب ینتبم
( رولیت 1999 ) دندروآ تسد هب .دش هدافتسا
زا رتمک هرمن 120
و فیعض یلیصحت درکلمع رگنایب
زا رتلااب هرمن 175
ز یلیصحت درکلمع رگنایب دای
، نیب هرمن 174-121
یلیصحت درکلمع رگنایب
.دشاب یم طسوتم
2 - نابم ی پ و ی ش ی هن قحت ی ق
1-2 همدقم :
و دوج کی هعماج ملاس
، هتس باو هب تملاس ازجا رتکچوک نآ هعماج دننام عامتجا
،اه هورگ
اه و هداوناخ یاه دوجوم رد نآ هعماج تس ا . دوجو هداوناخ یاه ملاس و یاراد تملاس یناور
یمسج یم دناوت ریثات ییازسب تملاسرد نآ
هعماج هتشاد ،دشاب اریز داهن هداوناخ هب یدوخ دوخ
کی هعماج کچوک تکککسا و ره هنوگ ریی ت تبثم ای یفنم رد
،نآ رد هعماج گرزب ناکککسنا اه
میقتسمریثات و
رثوم دراد و تابث و یب یتابث هداوناخ روطب میقتسم رب تابث یبای هعماج یتابث یب و
دراد ریثات (
،رف یرافغ 1379
.) کدوک لماع شرتکککسگ لکککسن
تکککسا و دلوت کدوکره یم
دناوت
ییایوپرب هداوناخ
رثا نیدلاو ،دراذگب و
رگید یاکککضعا هداوناخ
دیاب تاریی ت یددعتم ار تهج
یراگزاککس اب
وککضع دیدج لمحت دننک . دلوت کی کدوک ناوتان رب هداوناخ یم دناوت تارثا یقیمع
هتش اد ،دش اب اریز تایص وص خ ناکدوک
و نادازون لولعم دودح ییاهتنا راتفر تس ا و زا ییاجنآ
هک تیلولعم و یاهراتفر یش ان
زا نآ یرما تباث رادیاپو یم ،دش اب نیا رما یتلاماعترب هک
کدوک
اب نیدلاو نارهاوخو نارداربو
دوخ ریثات،دراد یم
راذگ د
،کانوتنآو هنویل(
1992 .) یکی زا هدیدپ اه
و یتلاکش م هک
رتش یب عماوج یرش ب اب نآ تس د هب دننابیرگ لکش م ییاهناس نا تس ا
هک رداق هب
ندروآرب یاهزاین یس اس ا و هرمزور دوخ دنتس ین و اب یرس کی زا اهتیدودحم هجاوم
دنتس ه اذل اب
دوجو یاهتفرش یپ یملع
رد حطس ناهج زاب مه دهاش نیا ییاس ران اه میتس ه و زا یفرط زاین هب
یاهتیامح اهتلود
و اهتلم دراد هک رد نیا شخب اب هجوت هب موزل هیامرککس یراذگ یدام و یونعم و
نینچمه هاگآ یزاس داحآ مدرم زا بقاوع و یاهدمایپ ی هک رد هدنیآ یم دناوت هنیمز زاس یرایس ب
زا تلاکشم ددرگ
هک ؛دیامن یم موزلم ار نیا
زج اب یزاسرتسب و
هئارا یاهراکهار بسانم
تهج
لیلقت و ای هشیر نک ندومن نیا عون هصیقن یاه یناسنا و اب تیارد و قمع یشیدنا رد تهج ماگ
نتش ادرب یارب
هعماج یا ملاس و هب رود زا ره هنوگ تلاکش م یناس نا
هک یم دناوت ببس زاس
تارطخ یدج شیپ یور ناسنا نرق رضاح هدوب .درادن یرگید هار دیاش
هئارا نیا ثحابم و حرط
لیاس م رد نیا روص خ دناوتب
علاطا یناس ر هب عقوم لبق زا عوقو نینچ یلماوع ددرگ ( دیش رف
،داژن 1386 .) دوش هراشا تاکن نیا هب یتسیاب هلئسم نیا نایب رد هک
رثا رب ناکدوک زا یریگمشچ دصرد
،دلوت عقوم تلااکشا ،ردام یرادراب هرود لماوع ،یکیتنژ ،یثرا یاه یراجنهبان زورب دننام یلماوع هک ددرگ یم یمسج و ینهن ییاه هصیقن ثعاب هک تیلوفط نارود رد ثداوح و اهیرامیب زورب ای ،بسانم ینامرد لح هار نادقف هاگ ،تیلولعم ای هصیقن نیا ناکدوک هنوگنیا رمع رخآ ات نینس نیا رد
دنشاب یم هارمه نانآ اب نمکاپسا(
،3
1993 ،یبیط زا لقن هب 1383
.) یا هدرتسگ یاه همانرب مغریلع
هنافساتم .ددرگ یم ارجا فلتخم عماوج رد نوگانوگ حوطس رد تیلولعم زا یریگشیپ رما رد هک هنوگنیا زورب ندش هشیر رظتنم دیابن هاگچیه ییوگ ات هکنیا لقادح ای و دوب رشب انبا رد اه هصیقن
هطبار رد تلاکشم شهاک روظنم هب تهج نیمه هب ،هدشن هتشادرب هار نیا رد یساسا یمدق نونک هعماج ره رد ًلاومعم ،ینهن و یمسج یاه هصیقن زورب اب هب
لوا مدق .دنزادرپ یم یساسا مادقا ود
ا یریگشیپ رما رد رتشیب هچ ره ششوک و یعس و ینهن دیاقن زورب زا یریگولج و تیلولعم ز
داوناخ و نلاولعم تمدخ رد یشخبناوت و یهافر مزلا تاناکما داجیا مود مدق و یمسج تساهنآ ه
( ،یدارم 1395 ).
یریگشیپ تامادقا یط رد
، زا یدادعت ًلاومعم هک تسا لاور نیدب همانرب
زا سپ هدوب اهتیلولعم تلع فشک یپ رد ،نیصصختم و اهلح هار ندراذگ رایتخا رد اب نانآ فشک
هریغ و ینویزیولت ویدار یاه همانرب تاعوبطم رد جردنم تلااقم بتک قیرط زا مزلا یاهدومنهر شهاک ناکما دح ات ار ضراوع هنوگنیا زورب دصرد دننک یم یعس حلاصین یاهنامزاس و هعماج هب ت و یهافر تاناکما داجیا ،مود یساسا مادقا .دنهد تهج روشک طاقن یصقا رد بسانم یشخبناو
یشخبناوت رما هب نادنمزاین و نیلولعم هیلک ات تساهنآ هداوناخ و لولعم ناکدوک هب تمدخ هئارا ناوتب ن و ییافکدوخ هب هتسر تیلولعم دنب زا نکمم دح ات تاناکما یواسم طیارش زا یدروخرب اب د
دنیآ لئان لقتسم یگدنز ،درف راوریش(
1385 ).
لعم زا یعمج نایم رد ار لاتبم درف هک دنشاب یصیاقن نیرتراکشآ دیاش ،یمسج یاه تیلو
زاب رید زا یمسج تیلولعم هک تسا نآ رگ ناشن یرشب خیرات .دنزاس یم امن تشگنا ملاس دارفا خیمآ رکککشب یگدنز اب هت
هدوب ور هبور نلاولعم زا توافتم یاه هورگ اب زین ام ناکاین و هدوب دنا
3 Spackman
( هداز نسح ،
1392 )
یباککستکا و یثرا یاه یرامیب لولعم دنناوت یم یمککسج یاه بیککسآ حناوککس و ثداوح ای
دنشاب . یباستکا و یثرا یاه یرامیب رامش زا هچرگ یکشزپ ملع تفرشیپ و یرشب ندمت هعسوت اب هدرک ایهم ار یلماوع و طیارش اما تسا هدش هتساک دنتسه یمسج یاه تیلولعم هدنروآ دیدپ هک
هک تس ا وگ هب
دننک یم ییاز تیلولعم رگید یا هن (
،یدیعس 1386 .) رد سکیا هعش ا زا هدافتس ا
دروخرب زا یککشان حناوککس، یرادراب لوا ههام هککس ود راخ یاهوراد زا هدافتککسا یگلماح نارود و دارفا اب رشب تسد تاعونصم زا…
هلمج نیا لماوع هب دنیآ یم رامش .
شنک اب هکنیا مغریلع یمککسج یاه بیککسآ هب نایلاتبم یلو دنتککسین مأوت ،ینهن راجنه ریز
یقلت ناس کی ییانثتس ا یاههورگ ریاس و اه شیرپ ناور ، ینهن ناگدنام بقع اب لوا هاگن رد اهنآ تکککسا هطیح نیا رد ام یگنهرف یعامتجا یاه یهاگآ فعکککض یایوگ بلطم نیا . دندرگ یم
سیروم(
،4
1991 ،لامج ینب زا لقن هب 1379
.)
لاتبم ناکدوک دنوش یمن عقاو دوخ نلااس مه شریذپ دروم ًابلاغ یمس ج یاه تیلولعم هب
و هاگ اب رخککسمت و
ءازهتککسا و
درط و ریقحت زین ام شرورپ و شزومآ ماظن . دندرگ یم ور هبور
ا راخ هاگیاج تککسا هتککسناوتن زونه دنک دخککشم ،سرادم رد ار ناکدوک نی
، کدوک هجیتن رد
یمکککسج تیلولعم هب لاتبم یتکرح_
ای رد ینیزگیاج اب ای دنام یم هرهب یب ،شزومآ تمعن زا
رجنم و هدیدرگ بلس وا زا ییافوکش و دش ر تص رف ییانثتس ا سرادم لیص حت زا وا یگدزاو هب
ددرگ یم . هدافتس ا یداع سرادم زا یکدنا، دنرداق یمس ج لولعم نازومآ شناد ،رض اح لاح رد
دننک ،هداز نسح(
1392 .)
رد ام ناریدم و ناملعم یاه یهاگآ فعض دراد دوجو هنیمز نیا رد هک یرگید خلت تیعقاو ناکدوک نیا زا یرایس ب دوبن دوجوم یفعض نینچ رگا هک یلاح رد . دش اب یم ناکدوک نیا دروم
دندش یم لیصحت هب لو شم یداع سرادم رد .
هب ًابلاغ یمسج لولعم نازومآ شناد یاهزاین لیلد
دنراد هک یککصاخ یناوتان و ینامرد یلومعم شوه زا یرادروخرب مغریلع
، یپ یاه تبیغ لیلد هب
سرادم رد لیکککصحت همادا زا ًلاومعم دنراد هک یناوتان و ینامرد تامدخ تفایرد یارب هک یپ رد دنوش یم مورحم یداع (
،یقارن فیس 1384
).
4Morris
Title and Author:
Comparison Emotion -behavioral problem obsessive- compulsive disorder and academic performance in students with physical-motor disabilities and normal students
Supervisor:Ismail Sadri Damirchi Graduation date
1
\ 7
\ 2020 :
Number of pages:141 Abstract
The aim of the present study was to compare emotional-behavioral problems, obsessive- compulsive disorder and academic performance in students with physical disabilities and normal students.
Research method: The research method was descriptive and causal- comparative. The statistical population included all students with physical and motor disabilities and normal students in MarivanThat population is over 10,000 people in 1398. In the present study, 100 people (including 50 disabled students and 50 normal students) were selected as a sample using random cluster sampling method We used multivariate analysis of variance and independent t-test to test and test the hypotheses. . In order to collect data, Akhenbach's Behavioral Lists Questionnaire (2001), Obsessive- Compulsive Scale (2010) and Academic Performance Scale in Taj (2004) were used.
Conclusion: the results showed that there was a significant difference between behavioral-emotional disorders, obsessive-compulsive disorder and academic performance of students with physical-motor disabilities and normal students (p = 0.0001). Behavioral-emotional disorders and obsessive- compulsive disorder were also more common in students with disabilities than in normal students, but the academic performance of students with disabilities was lower than in normal students (p. = 0001). Based on this, it can be said that disability affects academic performance and emotional and psychological conditions of individuals.
Keywords: Behavioral-Emotional Disorders, Obsessive-Compulsive Disorder, Academic Performance, Disability.
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Educational Science and Psychology
Department of Consultation
Thesis submitted in partial fulfillment for the degree of M.A. in Rehabilitation counseling
Comparison of behavioral-emotional problems, obsessive-compulsive disorder and academic performance in students with physical-motor
disabilities and normal students
By:
Saivan shokri
Supervisor:
Ismail Sadri Damirchi (ph.D)
Advisor:
Ali rezaei sharif (ph.D)