https://jhr.ui.ac.ir/?lang=en Journal of Historical Researches
E-ISSN: 2476-3306 Document Type: Research Paper
Vol. 14, Issue 1, No.53, Sprig 2022 Received: 29/12/2021 Accepted: 05/03/2022
Explaining the Effects of Imam Ali’s Thoughts and Economic Performance on the Development of Islamic Civilization with Emphasis on Shiite Civilization and Governments
Ayat Ghobadi
Graduated student of History, Ilam, Iran [email protected]
Abstract
Muslims’ economic activities in the early centuries of Islam have been one of the major parameters in the formation of Islamic civilization and development in the form of Islamic economic system, which has led to a leap in the production of wealth. In the development of this economic system, diverse personalities, including Imam Ali’s, have played a significant role. In this article, a descriptive-analytical attempt was made to examine the impacts of Imam Ali’s thoughts and economic performance on the development of Islamic civilization, as well as the civilization of Shiite governments. The research findings indicated that his economic thought and performance in economic justice, economic innovation, and explanation of economic jurisprudence, as well as construction and expansion of endowment work, had an effect on the development of Islamic civilization. Similarly, following the pattern of Imam Khomeini’s discourse of justice, the governments of the Idrisids, Tabarestan Alavids and Yemen Zaidis, engaged in the economic systematization, which resulted in the prevention of discrimination, tax cuts, poverty alleviation, and economic prosperity of production.
Corresponding author
2322-5181/ © 2022 The Authors. Published by University of Isfahan
This is an open access article under the CC-BY-NC-ND 4.0 License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/)
http://dx.doi.org/10.22108/jhr.2022.131959.2297 20.1001.1.20086253.1401.14.2.4.2
Journal of Historical Researches, Vol 14, Issue 2, No. 54, Summer 2022
Introduction
One of the significant features of Islam is the concern for economic issues in a novel and purposeful format with the aim of regulating economic relations, meeting requirements, gaining universal prosperity, and the hereafter happiness of human beings. In the form of this new economic system, along with efficient manpower, natural facilities, and new technology, Muslims have been able to pave the way for the emergence of Islamic civilization by boosting wealth creation. In the process of building the structure of Muslim civilization based on the historical sources and Imam Ali’s background and position in the history of Islam, Imam Ali’s thoughts have had a significant impact on the various religious, political, cultural, and economic fields of the Islamic society and infrastructure establishment for the formation of Islamic civilization. In his life and especially during his caliphate (35-40 AH.), Imam Ali has been able to provide a good model of systematization of Islamic economy.
Likewise, through his connection to Bani Hashem Family, who have had a long history in business, Imam was aware of Muslims’ decisions and economic issues during the Prophet’s government. He has had perfect knowledge of economic jurisprudence and advice. Various successors to the first caliphs have been the influencial factors of his success in presenting this economic model. On the other side, in his personal life, he has been particularly interested in construction and development. Also, he has been diligent in the development of endowments. The combination of these factors has caused Imam Ali to present the most harmful views in the economic field. Considering his background and position, it is natural that his economic performance and thought in the process of Islamization, more specifically by Shiite governments, have been considered and modeled.
Materials and Methods
This research was conducted based on library data collection. In terms of review and explanation, it was a descriptive-analytical method. First, the main factors, based on which Imam Ali’s thought and economic performance were effective, were identified according to the main sources and then Imam’s achievements of economic actions and reforms were explained in the process of Muslim civilization and modeling of Shiite governments based on his tradition.
Numerous researches Imam Ali’s actions, reforms, and economic thought have been published, most of which are based on his economic life, actions, and reforms, as well as his desired economic system during his caliphate. However, they have analyzed his economic behaviors and have not dealt with the influences of his thought and economic performance in later periods, especially in the formation and development of Islamic civilization. Thus, in the present article, the different influential angles of his economic thoughts on the development of Islamic civilization were coherently studied.
Discussion and Conclusion
Based on the sources, the Shiite governments of Idrissids, Tabarestan Alavids, and Yemen Zaydis were found to be influenced by Imam’s essential discourse of justice. In fact, a comprehensive economic reform program was implemented to eliminate discrimination, establish equality, abolish class customs, adjust taxes, alleviate poverty, and observe affairs. They were conducted to the public benefit regardless of the agents’ behaviors. The results of these justice-oriented reforms were the
Journal of Historical Researches, Vol 14, Issue 2, No. 54, Summer 2022
spread of Islam, establishment of unity and solidarity, developments of commerce and industry and public welfare, and finally flourishing of Islamic culture and civilization in their territories.
Imam’s actions and reforms were of high importance. Among them, economic innovation, explanation of economic jurisprudence, and construction and development of endowments were found to be highly mentioned.
It made a significant contribution to increasing production, better managing resources and optimally using them, improving productivity, developing employment, and fighting corruption in the Islamic society.
Keywords:
Imam Ali, Islamic civilization, economic thought, Shiite governments
References A. Books
1. The Holy Quran, translated by Elahi Ghomshei.
2. Nahj Al-Balaghah, translated by Mohammad Dashti.
3. Amadi Tamimi, A. (1999). Gharr Al-Hakam and Dar Al-Kalam, translated by Hashem Rasooli Mahallati, Tehran: Islamic Culture Publishing Office.
4. Ibn Abi Zara, Ali Ibn A. (1972).Al-Anis Al-Muttarib Brouz Al-Qartas in the news of the kings and the history of the city of Fez, Rabat: Dar al-Taba'a al-Madrasiyah.
5. Ibn Abi Al-Hadid, Fakhruddin A.H. (1984). Description of Nahj al-Balaghah, research by Muhammad Abu al-Fadl Ibrahim, Qom: Ayatollah Al-Marashi Al-Najafi School.
6. Ibn Athir, I.D. (1991). Al-Kamil Fi Al-Tarikh, translated by Abolghasem Halat and Abbas Khalili, Tehran: Scientific Press Institute.
7. Ibn Esfandiar, Bahauddin Mohammad. (2010). History of Tabarestan, Tehran: Asatir.
8. Ibn Hawql, A.M. (1995), Surah Al-Ard, translated by Jafar Shaar, Tehran: Scientific.
9. Ibn Khaldun, A.R. (1985). Al-Abr, translated by Abdul Mohammad Ayati, Tehran: Institute of Cultural Studies and Research.
10. Ibn Khalqan, Ahmad Ibn Muhammad. (1414 AH.). The Death of the Nobles, research by Ehsan Abbas, Beirut: Dar Saar.
11. Ibn Shabbah Namiri, Abu Zayd Umar ibn Shabbah.(1410 AH).History of Medina, research by Fahim Muhammad Shaltout, 1sted.Beirut: DarAl-Tarath.
12. Ibn Shahr Ashob, Mohammad Ibn Ali.(1411 AH.).Manaqib Al-Abi Talib, Najaf: Al-Haydariyeh School.
13. Ibn Asaker, Abi Al-Qasim Ali Ibn Al-Hassan.(1415 AH). History of the city of Damascus, compiled by Ali Shubiri, Beirut: Dar al-Fikr for printing, publishing and distribution.
14. Ibn Anba, Ahmad Ibn Ali.(1417 AH.).major students in the genealogy of Abi Talib, Qom:
Ansarians.
15. Ibn Kathir, Abu al-Fada 'Ismail ibn Umar.(1407 AH.). The Beginning and the End, Beirut: Dar Al- Fikr.
16. Abu Obaid, Qasim Ibn Salam. (1408 AH.). Property, research of Muhammad Khalil Haras, Beirut:
Dar Al-Fikr.
Journal of Historical Researches, Vol 14, Issue 2, No. 54, Summer 2022
17. Idrisi, Muhammad ibn Muhammad. (1409 AH). Nozha al-Mushtaq fi Akhtaraq al-Afaq, Beirut:
Alam Al-Kitab.
18. Al-Azdi (Mubarad), Muhammad Ibn Yazid.(1413 AH.). Al-Kamil Fi Al-Adab, research by Muhammad Al-Dali, Beirut: Al-Rasal Institute.
19. Al-Azdi (Mubarad), Muhammad ibn Yazid.(1413 AH.). Al-Kamil Fi Al-Adab, research by Muhammad Al-Dali, Beirut: Al-Rasal Institute.
20. Atroush, Imam Al-Nasser with the right of Hassan Ibn Ali, (1423 AH.). Accounting, research by Abdul Karim Jadban, Saada: School of Islamic Heritage.
21. Amin Ameli, S.M. (1986). Shiite nobles, Beirut: Dar Al-Ta’rif al-Mutabawat.
22. Barthold, Vasily Vladimirovich. (1979), A Note on the Historical Geography of Iran, Vol. II, Tehran: Toos Publications.
23. Blazeri, Ahmad Ibn Yahya. (1996). Ansab al-Ashraf, research by Soheil Zakar and Riyad Zarkali, Ta al-Awali, Beirut: Dar al-Fikr.
24. Bookhart, Titus. (2009). Fez Shahr-e Islam, translated by Mehrdad Vahdati, Tehran: Hekmat.
25. Biruni, Abu Reihan. (2007). The works of the rest, translated by Akbar Danasrasht, Tehran:
Amirkabir.
26. Bayhaqi, Abu Bakr Ahmad Ibn Hussein.(1416 AH.). Al-Sunan, Beirut: Dar al-Fikr Al-Taba'a, Al- Nashr wa Al-Tizi.
27. Saghafi, Abu Ishaq Ibrahim. (1995). Al-Gharat, translated by Azizullah Atardi, Tehran: Atard Publications.
28. Jadban, Abdul Karim Ahmad.(1423 AH.). Introduction to the calculation of Imam Nasser Al-Haq Al-Hassan Ibn Ali Atroush, Saada: Maktab Al-Tarath Al-Islami.
29. Jadban, Abdul Karim Ahmad.(1423 AH.). Introduction to the calculation of Imam Nasser Al-Haq Al-Hassan Ibn Ali Atroush, Saada: Maktab Al-Tarath Al-Islami.
30. Chelongar, M.A., Barzegar, E. (2016). Idrissian government: political, social, economic and cultural history, Qom: seminary and university research.
31. Even, Philip Khalil. (1987). Arab history, translated by Abolghasem Payende, Tehran: Agah Publications.
32. Hor Ameli, Mohammad Ibn Hassan.(1403 AH.). Shiite means, Tehran: Islamic Publications.
33. Hassani, Abu al-Abbas.(1422 AH.). Al-Masabih, Sanaa: Imam Zayd Ibn Ali Al-Thaqafiya Institute.
34. Hossein Mons. (2005). History and Civilization of the Maghreb, translated by Hamid Reza Sheikhi, Mashhad: Astan Quds Razavi and Samat.
35. Hakimi, Mohammad. (2013). Al-Hayah, Qom: Dalilema.
36. Humairi, Abdullah Ibn Ja'far.(1413 AH.).Near the documents, the 1stIssue, Qom: Al-Bayt Institute.
37. Durant, Will. (1986). History of Civilization, translated by Ahmad Aram, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
38. Zarrinkoob, Abdolhossein. (2007). History of the Iranian people, the tenth, Tehran: Amirkabir.
39. Zamakhshari, Mahmoud Ibn Omar.(Unpublished).Al-Kashaf, Beirut: Dar al-Ma'rifah.
40. Saadani, A.L. (1981). Idris, secretary of the state and cause of dispute, Journal of All Humanities and Sciences, Fas, 5-4.
Journal of Historical Researches, Vol 14, Issue 2, No. 54, Summer 2022
41. Slavi, Ahmad. (1954). Al-Istiqsa Al-Akhbar Dolat Maghrib Al-Aqsa, Maghrib: Dar al-Bayda.
Samhoudi, Ali ibn Abdullah Hassan.(1403 AH.). Wafa al-Wafa with the news of Dar al-Mustafa, research by Abdul Hamid, Mohammad Mohi al-Din, I. Al-Thani, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi.
42. Shoushtari, Noorullah Ibn Sharif al-Din. (1998). Majalis al-Mu'minin, edited by Ahmad Abd al- Manafi, Tehran: Islamieh.
43. Saduq, Mohammad Ibn Ali. (1988). from the presence of the jurist, research by Ali Akbar Ghaffari, Qom: Samat.
44. ---.(1414 AH.), Al-Amali, Qom: Dar’Al- Saghafeh.
45. Tabari, Muhammad ibn Jarir. (1996). History of the Messenger and the Queen, translated by Abu al-Qasim Payende, Ch. V, Tehran: Asatir.
46. Tusi, Mohammad Ibn Hassan. (1985). Tahdhib al-Ahkam, Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiyya.
47. ---. (1415 AH). Rijal, research by Javad Qayyumi, Qom: Islamic Publishing Institute.
48. Abdul Razzaq, Mahmoud Ismail. (1989). Administration in the West Al-Aqsa, Kuwait: Al-Falah School.
49. Alavi, Ali ibn Muhammad.(1370 AH.). Sira al-Hadi al-Haqq, Cairo: Dar al-Taqrib bin al- Madhaheb al-Islamiya.
50. Fazilat Shami. (1988). History of Zaydia in the second and third centuries AH, translated by Mohammad Saghafi and Ali Akbar Mehdipour, Shiraz: Shiraz University.
51. Qalqshandi, Ahmad Ibn Ali.(1407 AH.). The Morning of Living in the Industry of Composition, Commentary by Mohammad Hussein Shams al-Din, Beirut: Dar al-Kitab al-Almiya.
52. Katib, Abu al-Hussein.(1387 AH.). Al-Burhan Fi Al-Wujud Al-Bayan, research by Ahmad Matlabo and Khadijeh Al-Hayi, Baghdad: Al-Ani Press.
53. Klini, Mohammad Ibn Yaqub. (1983). Al-Kafi, Tehran: Islamieh.
54. Mottaqi Hindi, Ali Ibn Hussam al-Din.(1419 AH.). Kunz al-Amal Fi Sunan al-Aqwal wa al-A'fal, research by Muhammad Omar Damiati, Lebanon: Dar al-Kitab al-Almiyeh.
55. Majlisi, Mohammad Baqer. (1984), Bihar Al-Anwar, Tehran: Islamieh.
56. Muhali, Ahmad Ibn Muhammad. (1423 AH.). Al-Hadaiq Al-Wardiyyah in the Manaqib of the Imams of Zaydiyyah, Mohaqeq Al-Murtada Ibn Zayd Al-Muhtoori Al-Hassani, Ch II, Sanaa:
School of the Center for Printing, Publishing and Distribution.
57. Ismail Mahmoud. (2004). Idrisian - New Findings, translated by Hojjatullah Judaki, Tehran:
Center for the Recognition of Islam and Iran.
58. Marashi, S.M. (1989).History of Tabarestan Royan and Mazandaran, by Mohammad Tasbihi, Ch III.Tehran: Shargh.
59. Maghrizi, Taqi al-Din Ahmad bin Ali. (1998). Al-Maghriziyya Calligraphy, Cairo: Madbouli School.
60. Manqari, Nasr Ibn Mazahem. (1991). Peykar Safin, translated by Parviz Atabaki, Ch II, Tehran:
Islamic Revolution Education Publications.
61. Nisa'i, Hussein bin Nasser. (1420 AH.). Muttah al-Almal, research of Abdullah bin Abdullah Al- Houthi, Jordan: Imam Zayd bin Ali Al-Thaqafiya Institute.
Journal of Historical Researches, Vol 14, Issue 2, No. 54, Summer 2022
62. Nasrullah, Saadoun. (1987). The State of Administration in the West, Beirut: Dar Al-Nahda Al- Arabiya.
63. Nu'man Maghribi, Muhammad. (2006). Dua'im al-Islam, 2nd Issue, Qom: Al-Bayt Foundation.
64. Nouri, Mirza Hussein.(1418 AH.). Mustadrak al-Wasa'il, al-Raba'a, Beirut: Al-Bayt Institute for the Revival of Heritage.
65. Yaghoubi, Ibn Wazih. (1992). Yaghoubi History, translated by Mohammad Ibrahim Ayati, 6th Issue, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
66. Yaqut Hamwi, Shahab al-Din. (1399 AH.). Dictionary of Countries, Beirut: Dar Al-Ahya Al- Tarath Al-Arabi.
B. Articles:
67. Danesh Kia, M.H. (2016). The status and role of the Idrisian government in Islamic civilization, Shiite Studies, No. 59, 108-79.
68. Sarafraz, A. (2015). Shiite rituals on Islamic coins until the formation of Safavid rule, Shiite Studies, 13thyear, No. 51, 7-26, 2015.
69. Montazer Al-Qaim, A., Khoshnoodi, E. (2014), Study and explanation of the position of the endowments of Imam Ali, Shiite Studies, 12th Year, No. 48, 248-227.
C. English References
70. Fagerberg, J., Verspagen, B., Srholec, M. (2010). Innovation and Economic Developmen, In book:
Handbook of the Economics of Innovation. Vol. II. , 833-872.
71. Howden, D. (2016).Time preference and the process of civilization, International Journal of Social Economics, 43 (4), 382-399.
72. O'Boyle, E. (2004). Principles of Economic Justice: Marketplace and Workplace Applications, Forum for Social Economics, 34 (1), 43-60.
73. Kogabayey, T., Maziliauskas, A. (2017).The definition and classification of Innovatio, Journal of Business and Public Administration, 59-72.
نییبت ریثأت هشیدنا و درکلمع یملاسا ندمت ۀعسوت رب )ع( یلع ماما یداصتقا
- ندمت رب دیکأت اب یزاس
تموکح یعیش یاه
یدابق تیآ
*
،یملاسا قوقح ینابم و هقف هورگ ،هتخومآ شناد ،ملایا ،ملایا هاگشناد ،یملاسا فراعم و تایهلا هدکشناد
ناریا
هدیکچ تیلاعف تیلاعف یاه یاه یداصتقا یداصتقا ناناملسم ناناملسم رد رد هدس هدس یاه یاه نیتسخن نیتسخن یملاسا یملاسا رد رد بلاق بلاق ماظن ماظن یداصتقا یداصتقا
،ملاسا
،ملاسا هک هک ههب ههب شههج شههج دهیلوت دهیلوت وو هلخ هلخ تورهث تورهث
،دیماجنا
،دیماجنا یکی یکی زا زا لماوع لماوع یلصا یلصا لکش لکش یریگ یریگ وو ۀعسوت ۀعسوت ندمت ندمت یملاسا یملاسا هدوب هدوب تسا تسا . . رد رد نیودت نیودت نیا نیا ماظن ماظن
،یداصتقا
،یداصتقا تیصخش تیصخش یاه یاه هلتخم هلتخم
وو هلمجزا هلمجزا ماما ماما یلع یلع ((
عع ) ) شقن شقن یروحم یروحم هتشاد هتشاد دنا دنا . . ماما ماما یلع یلع ((
عع ) ) رد رد نارود نارود
،تفلاخ
،تفلاخ تسناوت تسناوت هعومجم هعومجم یا یا زا زا تاحلاصا تاحلاصا هب هب مه مه ۀتهسویپ ۀتهسویپ
یداصتقا یداصتقا ار ار هب هب ارجا ارجا دراذگ دراذگ وو یلدُم یلدُم بان بان زا زا ماظن ماظن یزاس یزاس یداصتقا یداصتقا ار ار هضرع هضرع دنک دنک . . فده فده ماما ماما ((
عع ))
،،
رارقتسا رارقتسا تلادع تلادع وو بهسک بهسک هاهفر هاهفر یارهب یارهب
رتشیب رتشیب مدرم مدرم اباب هشیر هشیر ینک ینک
،رقف
،رقف داسف داسف وو ضیعبت ضیعبت هدوب هدوب تسا تسا . . رد رد نیا نیا هلاقم هلاقم ششوک ششوک ههک تسا هدش ههک تسا هدش
ههب ههب شور شور یییهصوت یییهصوت - ،یهلیلحت ،یهلیلحت ریثثهت ریثثهت
هشیدنا هشیدنا وو درکلمع درکلمع یداصتقا یداصتقا ماما ماما یلع یلع ((
عع ) ) رب رب ۀعسوت ۀعسوت ندمت ندمت یملاسا یملاسا وو هب هب هژیو هژیو رد رد ندمت ندمت یزاس یزاس تموکح تموکح یاه یاه
،یعیش
،یعیش یسررب یسررب دوش دوش . . ۀتفای ۀتفای
شهوژپ شهوژپ ناشن ناشن هداد هداد هشیدنا هشیدنا وو درکلمع درکلمع یداصتقا یداصتقا ماما ماما ((
عع ) ) رد رد هنیمز هنیمز ییاه ییاه نوچمه نوچمه : : تلادع تلادع ،یداهصتقا ،یداهصتقا
یروآوهن یروآوهن ،یداهصتقا ،یداهصتقا
نیهیبت نیهیبت ههقف ههقف
،یداصتقا
،یداصتقا یگدنزاس یگدنزاس وو ینادابآ ینادابآ وو ۀعسوت ۀعسوت قو قو رب رب ۀعسوت ۀعسوت ندمت ندمت یملاسا یملاسا ریثثت ریثثت هتشاد هتشاد تسا تسا . . یاهداهنشیپ یاهداهنشیپ
ۀهناروآون ۀهناروآون یداهصتقا یداهصتقا ماهما ماهما ((
عع ))
،،
رد رد ۀرود ۀرود یایلخ یایلخ نیتسخن نیتسخن وو رد رد نارود نارود تفلاخ تفلاخ ((
04 04 - 53 53 ق ق ))
،،
رهثا رهثا هدهنیازف هدهنیازف یا یا رد رد ابهضنا ابهضنا یرادا یرادا وو یلاهم یلاهم ،ناناملهسم ،ناناملهسم
شیازهفا شیازهفا ،دهیلوت ،دهیلوت
تیوه تیوه نداد نداد هب هب تموکح تموکح یملاسا یملاسا وو نیمثت نیمثت تینما تینما راجت راجت هتشاد هتشاد تسا تسا . . ماما ماما ((
عع ) ) عماج عماج نیرت نیرت اهرظن اهرظن ار ار رد رد ۀنیمز ۀنیمز هقف هقف یداصتقا یداصتقا هئارا هئارا هدرهک هدرهک و و
یاهرظن یاهرظن ناشیا ناشیا شقن شقن یروحم یروحم رد رد تیمسر تیمسر نداد نداد هب هب تیلاعف تیلاعف یاه یاه یداهصتقا یداهصتقا ناناملهسم ناناملهسم هتهشاد هتهشاد تهسا تهسا . . یهفرطزا یهفرطزا تهموکح تهموکح یاهه یاهه ناهیولع ناهیولع
،ناتسربط
،ناتسربط نایمطاف نایمطاف وو نایدیز نایدیز
،نمی
،نمی زا زا یارآ یارآ یهقف یهقف ماما ماما ((
عع ) ) رد رد ۀنیمز ۀنیمز هقف هقف یداصتقا یداصتقا هدایتسا هدایتسا هدرک هدرک دنا دنا . . مامتها مامتها ماما ماما ((
عع ) ) رد رد ۀهنیمز ۀهنیمز یناداهبآ یناداهبآ
وو ۀعسوت ۀعسوت
، قو
، قو ثعاب ثعاب نیمثت نیمثت یاهزاین یاهزاین
،نامورحم
،نامورحم داجیا داجیا
،لاغتشا
،لاغتشا جیار جیار ندش ندش گنهرف گنهرف راک راک وو لات لات ش ش رد رد نیهب نیهب مدرهم مدرهم وو لکهش لکهش یرهیگ یرهیگ ماهظن ماهظن
قو قو هدش هدش تسا تسا . . نینچمه نینچمه تموکح تموکح یاه یاه
،نایسیردا
،نایسیردا نایولع نایولع ناتسربط ناتسربط وو نایدیز نایدیز
،نمی
،نمی اباب یریذپوگلا یریذپوگلا
زا زا نامتیگ نامتیگ تلادهع تلادهع ۀهناهاوخ ۀهناهاوخ ماهما ماهما
((
عع ))
،،
هب هب ماظن ماظن یزاس یزاس یداصتقا یداصتقا هتخادرپ هتخادرپ دنا دنا هک هک دمایپ دمایپ
،نآ
،نآ تعنامم تعنامم زا زا
،ضیعبت
،ضیعبت لیدعت لیدعت تایلام تایلام
،اه
،اه ییادزرقف ییادزرقف وو نور نور دیلوت دیلوت هدوب هدوب تسا تسا . .
هژاو هژاو یدیلک یاه یدیلک یاه : :
تموکح ،یداصتقا ۀشیدنا ،یملاسا ندمت ،)ع( یلع ماما تموکح ،یداصتقا ۀشیدنا ،یملاسا ندمت ،)ع( یلع ماما
.یعیش یاه .یعیش یاه
لوؤسم هدنسیون*
2322-5181/ © 2022 The Authors. Published by University of Isfahan This is an open access article under the CC-BY-NC-ND 4.0 License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/)
http://dx.doi.org/10.22108/jhr.2022.131959.2297 20.1001.1.20086253.1401.14.2.4.2
لصف
یملع همان شهوژپ
)یشهوژپ هلاقم عون( یخیرات یاه
یروانف و شهوژپ تنواعم ناهیصا هاگشناد
و هاجنپ لاس متشه
لاس ،دیدج هرود ، مهدراهچ
هرامش مود یپایپ(
30 ،) ناتسبات 1041 ص ، 36 - 59
خیرات :لوصو 8 / 14 / 1044 :شریذپ خیرات ، 10
/ 12 / 1041
/04 یملع هیرشن شهوژپ
یاه ،یخیرات و هاجنپ لاس متشه
لاس ،دیدج هرود ، مهدراهچ
، هرامش مود پایپ(
ی 30 ،) ناتسبات 1041
نایب نایب هلئسم
رد رد دنیآرف دنیآرف ندمت ندمت ،یزاهس ،یزاهس داهصتقا داهصتقا یهکی یهکی زا زا لهماوع لهماوع
یلصا یلصا تسا تسا و
« داهصتقا تردهق و لوپ نتشاد نودب
،ی
ن دههمت هتخاههس یههمن دوههش
» ،تههنارود(
1563 : 1 / 5 ) و و
عقاورد عقاورد ندمت ندمت
««
درواتسد درواتسد نور نور وو ییافوکهش ییافوکهش
یداهصتقا یداهصتقا
»»
((
Howden, 2016: p388
) ) تسا تسا ..
یکی زا هصخاش یاه
یلصا نید
،ملاسا مامتها هب ثحابم یداصتقا رد
یبلاق
ون و ده دف را
، ب ا فده ظنت می داهصتقا طباور
،ی مثهت نی
ن
،اهزای ند هافر بسک یوی
ورخا تداعس و ی
ناهسنا اهه
هدوب تسا ا بهلاق رد ناناملهسم . نهی
داهصتقا ماهظن ی
ون
،نی ن اب هارمه یوری
ناسنا ی بط تاناکما ،دمآراک یهعی
نف و روآ ی دج ،دهی هنور اهب لوت ههب نداد
دهی و هلخ
،تورث ۀنیمز
«پ شیادی ملاهسا ن دمت ی
» هتح(
،ی 1566 :
34 ) ار مهارف ندرک .د رد دنیآرف تخاس زاهسو یندهمت
،ناناملسم هب
دانتسا
،عبانم هب ۀۀهساو اج و هقباهس هاهگی
لع ماما ی رات رد )ع(
خی دنا ،ملاسا ۀشی
هزوح رد وا اه
ی
د لتخم
،ینی س ،یهسای هگنهرف ی داهصتقا و ی
هعماج ۀ
ملاسا ی پ و ی یزیر ز تخاسری یاه
لکش یریگ ندهمت
،یملاسا ریثثت
یمهم هتهشاد تهسا . ماهما یهلع )ع(
رد
لوط تایح دوخ و هب هژیو رد نارود تفلاخ ( 04 - 53
ق )
، هب یبوخ یلد م زا ماظن یزاهس ملاهسا داهصتقا ی
ار
هئارا درک . دنویپ وا هب نادناخ ینب
،مشاه هک یط نایلاس
یداههمتم زا
ن اههعف یناههگرزاب هبههش
ۀزههیزج ناتههسبرع
هدوب دنا (
،یبوقعی 1571 : 1 / 202 )
، انهشآ یی دزن هی اهب
مصت دنور می
یریگ اه و ثحابم یداصتقا ناناملهسم
رد
نارود تموکح پ
ربمای )ص(
، یهاگآ لماک رهب لئاهسم
یهقف داصتقا ی هبا نهبا(
ی دحلا ،دهی 1565 : 11 / 66 و )
هرواشم یاه لتخم هب یایلخ ،نیتهسخن ههلمجزا
رد روما
یلام و ۀرادا مزرس نی یاه ،ىبوقعی( قارع :1571
2 / 29 خرب ،) ی لماوع زا ی فوت رهب ههک دندوب هی
رد وا
ئارا ۀ ا نی داصتقا لدم ی
ثثت ری نوزهفا .دنتشاد
رهب ،نهیا
ناشیا هب تدم جنپ
،لاس هدهع ار تفلاخ ماقم راد
دوهب
و هب یبوخ اب تیفرظ اه داهصتقا تلاکشم و ی
هعماج ۀ
ملاسا ی انشآ یی پ ادی درک دوب ه جهن(
همان :ههغلابلا ۀ
35 .)
ییوس زا ترضح
گدهنز رد ی
هصخش
،ی ههب هژهیو ههب
یگدنزاس و
ینادابآ مامتها تهشاد نهبا(
هبا ی ،دهیدحلا
1565 : 1 / 22 زا و ) هلمج رد ۀعسوت دوهب اهشوک هقو
،یهنیلک(
1562 : 3 / 70 عومجم .) ۀ
ا نی ثهعاب لهماوع
لع ماما هک دش ی
زوح رد )ع(
ۀ داصتقا
،ی بئاهس رهت نی
رظن اه اج و هقباهس ههب ههجوت اهب و دهد هئارا ار هاهگی
ا
،ناشی یعیبط هک تسا درهکلمع
و ۀهشیدنا داهصتقا
ی
ح
،ترض رد دنیآرف ندمت یزاس هب و ناناملسم
هژهیو زا
فرط تموکح یاه
،یعیش گوهگلا و اهنتعا دروهم یری
تفرگ رارق ه
دشاب .
ا فده نی هلاقم
، بت نیهی ثثهت ری دنا و درهکلمع ۀهشی
داصتقا ی لع ماما ی لکش دنور رب )ع(
گ یری عهسوت و ۀ
ملاسا ندمت ی
رادربوهگلا و ی
تهموکح
یاهه یملاهسا
ش(
یعی ) زا ۀریس داصتقا ی ا ناشی هک تسا ۀلئسم
یلصا
نیا شهوژپ هب رامش یم دور . رد ا نهی عهس شهوژهپ ی
اههروحم ادتبا هدش ی
،یلهصا دنا ههک ههشی درهکلمع و
داصتقا ی لع ماما ی اهنآ رد )ع(
راذگرثا
،تسا هدوب ههب
لهصا عبانم دانتسا ی
اهسانش یی اهدرواتهسد سهس و ی
داهصتقا تاحلاهصا و تامادقا ی
ارف رد )ع( ماهما دهنی
ندمت زاس ی ناناملسم هب
دوهش یسررب تقد .
رد ،ههمادا
گوگلا یری تموکح اه ی هش یعی هس زا ۀری رد )ع( ماهما
رارقرب ی داصتقا تلادع ی
یهسررب و
یاهدرواتهسد نآ
یملاسا ندمت ۀعسوت رب )ع( یلع ماما یداصتقا درکلمع و هشیدنا ریثثت نییبت /
یدابق تیآ /
01
بت نیی .تسا هدش ماهما یداصتقا ۀشیدنا هک تسا نآ شهوژپ ۀیضرف
ههشیر و تلادهع رارقتسا نآ فده هک ،)ع( یلع یهنک
یههعبت و رههقف ،داههسف ،اههملع ناههیم رد ،تههسا هدوههب ض
هدوت ،ناگبخن و یهسایس ماهکح ،مدرهم هلتخم یاهه
هب هرهب و شریذپ ،یعیش نامکاح هژیو و هدهش یرادرهب
هب یملاهسا ندهمت ۀعهسوت رد ،دنمهشزرا یثاریم ناونع ۀهلحرم رد شهوژهپ نهیا .تهسا هتهشاد یدهج ریثثت
هب تاعلاطا یروآدرگ
ههناخباتک ۀویهش
ۀهلحرم رد و یا
سررب ههب ،نییبت و ی
یییهصوت شور -
ماهجنا یهلیلحت
.تسا هدش قیقحت ۀنیشیپ قیقحت ۀنیشیپ ماما یداصتقا ۀشیدنا و تاحلاصا ،تامادقا ۀرابرد
شهوژپ ،)ع( یلع یاه
،هدهش رهشتنم یددعتم اهب اهما
شهوژهپ ،ناناملهسم یندمت ۀعسوت رب هریس رثا ناونع یههخرب رد دههنچره ،تههسا هههتفرگن تروههص یلقتههسم شهوژپ تهباشم اه یم تفای ییاه
.دوش اهسوم مثیم یی
( 1584 باتک رد ،)
« تهج و ینابم یداصتقا یلک یریگ
جهههن رد هههغلابلا
» یاهههراتفر رههب مکاههح یههلک یناههبم ،
تشه رد ار )ع( ماما یداصتقا و هدرهک نیودهت شهخب
هتفرگ هجیتن تسا
لادع قحت هک هم یداهصتقا ت
د رظن
هیرط ههس زا ،)ع( ماما و تورهث لیدهعت ،رهقف عهفر
ناکما ،هن داع طباور تیمکاح .تسا ریذپ
لوصف نهیا
،باتک ناونع دهنب ی یگنهاهمه ارهب و درادهن
ی همه نی
ون هدنسی هب هتسناوتن نی
ۀم بهلا رارهقرب ماجهسنا دهنک
.
نینچمه لصف
رخآ باتک اب ناونع
« یلمثت رب یاوهتحم
ماههظن یداههصتقا زا
هاگدههید ملاههسا
»
، هههب یناههبم و
تهج یریگ یداصتقا مکاح
رب جهن هغلابلا طبر درادهن .
رد
« )ع( یلع ماما ۀمانشناد ( »
1583 ،) متیه دلج
، ارآ ی
یتاعوهضوم بلاق رد )ع( ماما
، ییهسلف یناهبم لماهش یداههصتقا ماههظن
، یبایتههسد یاهههراکهار هههب
تلادههع
اهنغ و رهقف ،تهعانق و دهز ،ترخآ و ایند ،یداصتقا ،
تهسایس و تهلود ،یداصتقا و ینارمع تامادقا یاهه
یداصتقا ، تهیب لاهملا ، رازاهب و یداهصتقا تاحلاهصا
یسررب هدش تسا هدنسیون هک اهب
زهکرمت رهب بهلاۀم
ییسلف و
،ینید هتسناوتن ماهظن
یداهصتقا رظندهم
ماهما
بت ار )ع(
نیی دنک ( مئاقلارظتنم رغصا . 1591
شخب رد ،)
باتک مود
« ندمت و یوبن یزاس یولع
» موههیم ادهتبا ،
ندمت ههب یوهلع یزاس
ههمانرب یاهنعم یدرهبهار یاهه
ماظن بولۀم حیضوت ار نیون تیندم ناینب یارب یزاس
هب سس و هداد همانرب ،رصتخم تروص
تامادهقا و اهه
رارقتههسا و هههعماج یداههصتقا هاههفر یارههب ار )ع( ماههما .تسا هدرک یفرعم تلادع ( ینیهسح اهضر
1595 ،) رد
باتک
« ریس ۀ )ع( یلع ماما یداصتقا
»
، ۀریس )ع( ماما ار
رد لوت شخب ود دی
هسررب فرهصم و ی
،هدرهک اهما ههب
رصنع زوت عی هک تسا هدرکن هراشا علض
موس داهصتقا
.تسا رایادهخ ادهخداد و یتاهکا هیهضرم (
1595 )
، رد
لاقم ۀ
« یملاهسا ن دمت شرتسگ رد )ع( یلع ماما شقن ؛
علاۀم ۀ یداهصتقا عهیزوت یدروهم
» رد عهیزوت ۀویهش ،
یاتههسار رد ار )ع( ماههما تههموکح تلادههع یرارههقرب
هدرههک حیرههشت دههنا
، اههما فلاخرههب راههظتنا
، تاحلاههصا
یداصتقا ماما
)ع(
ار هدرک یسررب هب و
شقن ماهما )ع(
رد ۀعسوت ملاهسا ن دهمت ی
هه چی هراهشا یا هدرهکن دهنا .
شناد نیسحدمحم ( ایک
1596 ۀلاقم رد زین )
« تیعهضو
یملاسا ندمت رد نایسیردا تلود شقن و
» یاههراتفر ،
،تروهشم ههب مازهتلا نوهچمه ،یهسیردا ماکح صاخ بیرف زا یرود و یعاهمتجا یرهبارب ،گهنرین و یراهک
خاک زا زیهرپ ،بهسانت ههب و هدرهک یهسررب ار ینیهشن
یبلاۀم مز رد ار ۀنی س اب نانآ راتفر قابۀنا ۀری
)ع( ماهما
هب تروص یلیخ هاتوک را ههئا ههک تهسا هداد ههب
تهلع
و راصتخا هدایتسا
ندرکن لصا عبانم زا
،ی ه هب چی ههجو
انعم ی هم رظند ار ههب هدهنناوخ لهقتنم
یهمن دهنک . نهیا
/02 یملع هیرشن شهوژپ
یاه ،یخیرات و هاجنپ لاس متشه
لاس ،دیدج هرود ، مهدراهچ
، هرامش مود پایپ(
ی 30 ،) ناتسبات 1041
شهوژههپ اههه
رتههشیب ۀریههس داههصتقا ی ههلع ماههما ی
،)ع(
داههصتقا تاحلاههصا و تامادههقا ی
نارود رد )ع( ماههما
تفلاخ
، ماظن یداهصتقا بوهلۀم
رظندهم ماهما و )ع(
داصتقا راتفر ی
واهکاو ار ترضح ی
و هدرهک ههب
ریثثهت
هشیدنا داهصتقا درهکلمع و ی
هرود رد )ع( ماهما
یاهه
یدههعب و رد لکههش یرههیگ و ۀعههسوت ملاههسا ندههمت ی
هتخادرسن .دنا ههب ور شیپ ۀلاقم
یاهیاوز ،مجهسنم روهط
ۀعهسوت رهب )ع( ماهما یداهصتقا ۀهشیدنا ریثثت لتخم یسررب ار یملاسا ندمت .تسا هدرک
ۀعسوت رب )ع( یلع ماما ۀشیدنا یراذگرثا یاهروحم یملاسا ندمت دهههنور رد )ع( یهههلع ماهههما یداهههصتقا ۀهههشیدنا
لکش یاههروحم رد ،یملاهسا ندهمت ۀعهسوت و یریگ و یهسررب ههمادا رد ههک تهسا هدوهب راذگرثا یددعتم
یم لیلحت
:دوش 1
- یوررریپ تررموکح
یارره یعیررش زا ناررمتفگ
تلادع ۀناهاوخ ماما
یلع ( ع )
داصتقا تلادع
،ی ءزج عامتجا تلادع ی
تسا ههک
فده ییاغ نآ ا داهجی تهصرف ،رهبارب
یارهب لیکهشت
گدنز ی قلاهخ و دلوم ،هنادنموربآ
، یارهب ۀهمه دارهفا
هعماج تسا
2004: p 49) .(O'Boyle ,
رظن هب انب زا یکی تلادع ،)ع( یلع ماما
« هیاپ یاهه
ناگراهچ ۀ نامیا » جهن(
تمکح :هغلابلا 51
و )
« یوزارهت
ناگدنب یارب دنوادخ »
،یهمیمت یدهمآ(
1578 : 1 / 022 )
نآ هب مازتلا هک تسا
،
« اضر یدنمتی مدرم » جهن(
:ههغلابلا
ۀمان 35 ) و نتفرگرارق هعماج
رب رادم
« لداهعت
» روهن(
،ی
1018 :ق 11 / 519 ) ار هب هارمه دراد .
ماهههما )ع(
رد نارود
،تهههفلاخ یلد م
زا باهههن
نارمکح ی ار هئارا هک درک تلادع یداصتقا لودهج(
1 ،)
یکی لصا ناکرا زا ی
نآ هدوب تسا .
لودج 1 )ع( ماما طسوت یداصتقا تلادع یرارقرب یاهراکهار :
فیدر راذگرثا ریغتم
هریس )ع( یلع ماما
شرگن رییغت 1 نلاوئسم و مدرم
- هداس هب نارازگراک بیغرت یتسیز
جهن(
ۀبۀخ :هغلابلا 249
.)
- تناما هب نارازگراک مازتلا تیب زا تظایح و یراد
لاملا ،یرقنم(
1574 :
58 .)
- هن داع رب دیکثت یداصتقا تادوار م ندوب
جهن(
ان :هغلابلا ۀم 35 .)
یداصتقا تیفافش 2 -
خساپ :مدرم هب ییوگ
« ار دوخ لیلد ،دندرب نامگ ار متس وت ۀرابرد رگا
فایش نیا اب و نک راکشآ فایش ناشیارب نامگ ،تیزاس
زا ار ناشیا دب یاه
نادرگب شیوخ »
ۀمان :هغلابلا جهن(
35 .)
- :تاعلاطا هب مدرم یسرتسد
« هک تسا نآ نم دزن رد امش ح هک دینادب ناه
زج ار یزار چیه مرادن ناهنپ امش زا گنج رد
» ۀمان :نامه(
34 .)
- خیبوت :نیدسیم تازاجم یق نب ثعشا
،
،ناجیابرذآ رادنامرف مان :نامه(
ۀ
3 قصم و ) ل ریبه نب ه ۀ ینابیش
، مان :نامه( هروخ ریشدرا رادنامرف ۀ
05 )
هب ءوس ببس تیب زا هدایتسا
.لاملا
- مهس هنوگره زا تعنامم یدزن یبلطراصحنا و یهاوخ
ناک ( نامه مان : ۀ 35 ).
یملاسا ندمت ۀعسوت رب )ع( یلع ماما یداصتقا درکلمع و هشیدنا ریثثت نییبت /
یدابق تیآ /
01
تیب یواسم میسقت 5 لاملا
- تیب میسقت هب لاملا
مدرم داحآ نیب یواسم تروص ،ییقث(
1575 : 06 ).
- تخادرپ رد بارعا و یلاوم نیب زیامت دوبن تیب یاه
لاملا ىبا نبا(
،دیدحلا 1565 : 7 / 02 - 57 .)
ییادزرقف 0 -
:رقف زا )ع( ماما یرازیب
« یتسدیهت و رقف گرزب گرم
تسا » جهن(
:هغلابلا
تمکح 130 ).
- تیب زا مهس تخادرپ یارب مسیناکم نییعت ایعض و ارقف هب لاملا
جهن(
مان :هغلابلا ۀ
35 .)
- تیب زا هداتفا راک زا دارفا یارب مهس نییعت لاملا
،یسوط(
1560 : 6 / 295 .)
شخب شخب هدمع هدمع یا یا زا زا راهتفر راهتفر ماهکح ماهکح یهسیردا یهسیردا
،، *
تهحت تهحت
ریثثت ریثثت ۀشیدنا ۀشیدنا ماما یهلع ( ع ) هدوهب هدوهب تهسا تهسا . . هیردا هیردا نهب نهب
هههّللادبع هههّللادبع ((
173 173 - 172 172 ق ق ))
،،
ههسؤم ههسؤم نههیا نههیا
،تههموکح
،تههموکح
زا زا
نادرگاش نادرگاش ماما ماما قداص قداص ((
عع ) ) تهسا هدوب تهسا هدوب
((
،یهسوط ،یهسوط 1013 1013
ق ق : : 162 162 ) ) هک هک رد رد مایق مایق یولع یولع خف خف رد رد لاس لاس 169 169 ق ق تکرش تکرش
تشاد تشاد وو هب هب راچان راچان هب هب برغم برغم رارف رارف درک درک ((
،یبوهقعی ،یبوهقعی 1571
1571 : :
22 //
047 047 .) .) نیههنچمه نیههنچمه
هکههس هکههس یاههه یاههه برههض برههض هدههش هدههش زا زا فرههط فرههط
،نایسیردا
،نایسیردا
اباب ترابع ترابع
««
یلع یلع سانلاریخ سانلاریخ
دهعب دهعب ،یهبنلا ،یهبنلا هرهک هرهک
نم نم هرک هرک وو یضر یضر نم نم یضر یضر
»»
،،
((
،ینادعس
،ینادعس 1981 1981 : : 20 20 ) ) رهب رهب
تماما تماما وو یرترب یرترب ماما ماما یلع یلع ((
عع ) ) دیکثت دیکثت هتشاد هتشاد تسا تسا ..
نایسیردا نایسیردا
هب هب ناس ناس ماکح ماکح یهلبق یهلبق لامهش لامهش اهقیرفا اهقیرفا راهتفر راهتفر
،دندرکن
،دندرکن هکلب هکلب ساسارب ساسارب هزومآ هزومآ یاه یاه
،یولع
،یولع یتاحلاصا یتاحلاصا
هب هب
حرش حرش لیذ لیذ ماجنا ماجنا دنداد دنداد ::
- هب مدرهم نیب رد ،نایسیردا ه
« یعاهمتجا یرهبارب
تههشاد دههیکثت دن
حیجرههت رههبرب رههب ار برههع رههصنع و
یمن دهنداد » ،نودعهس ارهصن(
1987 : 150 ) ههکنانچ .
نیلوا رد لوا یردا ۀبۀخ
دوخ ، ههب ار مدرم
« باهتک
ادههخ ، )ص( ربماههیپ تنههس ،
رهههب و تلادههع ۀ
رههبارب »
چیه تفرگ رظن رد دیاب*
تیصخش نیا زا مادک یم هراشا هک اه
،دنوهش
هب هتشادن لماک مازتلا )ع( ماما ۀریس ههب ناهنآ راهتفر زا یهضعب طقف و
زا یوریپ هتفرگ ماجنا )ع( ماما ۀریس .دنا
لیعامههسادومحم(
، 1585 : 61 ) توههعد درههک هههک نههیا
مصت می رد خیرات لامش اقیرفا یب هقباس هدوب تسا ا . نی
ردا شور
،نایسی روآدای ور درهکی هسقت رد )ع( ماهما می
واسم ی لاوما تیب
،لاملا نیبام لاوم و بارعا ی
رد زاغآ
تموکح تسا
ىبا نبا(
دحلا
،دی 1565 : 7 / 02 - 57 .)
- هداههس ،یههسیردا نارادههمامز زا و دههندوب تههسیز
یفارشا یگدنز یم یرود
دندیزگ و ظاحل نیا هب
« چیه
هتشونن یخ روم تسا
خاهک بحاص نایسیردا هک یاهه
هدوههب ییاذهک و ینارذگههشوخ اههب ار یگدهنز اههی و دهنا
هقرغ تمعن و زان رد ندش هدنارذگ
دنا » ، نوم نیسح(
1580 : 1 / 584 ا .) نی ور درکی ردا ،نایهسی
« لاهمتحا ههب
ز دای تموهکح بس زا هتفرگرب ی
هلع ماهما ی هدوهب )ع(
تسا ( » شناد
،ایک 1596 : 94 .)
- سیردا نای ،یلام ماظن داجیا رد زا
« یعیهش لوصا
عهمج یورهیپ تاهیلام یروآ ( »
،قازرلادبع 1989
: 64 )
هدرک تایلام لیدعت رب هک دنا نیاربانب و تشاد دیکثت اه
هک یماگنه هب لوا یردا
،دیسر تموکح
« جارخ یاه
تاههیلام لوههصو ۀویههش رد و تههشادرب ار نیگنههس اههه
درک یرگنزاب »
،یولاس(
1930 : 1 / 137 .) ماظن یتاهیلام
،نایسیردا زا
للع یلصا نور یداصتقا برغم
رد نیا
نامز هدوب تسا ،نودعس ارصن(
1987 : 108 .)
