Homepage: http://ijhs.ut.ac.ir/
The Effect of Different Levels of Sodium Selenate and Selenite on Some Growth and Physiological Characteristics of Peppermint
(Mentha piperita L.)
Halime Jafari1 , Mohhammad Moghaddam2
1 Department of Horticultural Science and Landscape Architecture, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. E-mail: [email protected]
2 Corresponding Author, Department of Horticultural Science and Landscape Architecture, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. E-mail: [email protected]
Article Info ABSTRACT
Article type:
Research Article
Article history:
Received: 29 June 2022 Received: 11 November 2022 Accepted: 12 February 2023 Published online: 22 June 2023
Keywords:
Aerial dry weight, Hydrogen peroxide, Ion leakage percentage, Selenium,
Soluble protein.
Selenium is one of the useful chemical elements for plants growth which, in addition to its beneficial effects on plant growth, is known as an essential substance for human and animal health. This research was carried out to investigate the effect of different levels of sodium selenate and selenite on some growth and physiological traits of peppermint in a completely randomized design with 4 replications. Plants were grown in a soilless culture system in the research greenhouse of the faculty of agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, The treatments included different levels of sodium selenate (4, 8 and 12 mg/L) and sodium selenite (4, 8 and 12 mg/L), equal to 0.02, 0.04 and 0.06 M of selenate and selenite sodium, respectively in Hoagland solution. The control treatment was a Hoagland solution without selenium application. Based on the results of the analysis of variance, the effect of sodium selenate and sodium selenite on all measured traits was significant. The results showed that the highest dry weight of aerial parts was observed in the treatment with 4 mg/L of sodium selenate. The relative water content of the leaf (6.6%) and guaiacol peroxidase activity (29.02%) were increased with the treatment of 4 mg/L of sodium selenate, compared to the control. The treatment with 12 mg/L of selenite and selenate sodium increased the ion leakage percentage, malondialdehyde and hydrogen peroxide concentrations.
According to the obtained results, the treatment of 4 mg/L of selenate and selenite sodium is recommended to increase growth and improve some physiological characteristics in peppermint plant.
Cite this article: Jafari, H., & Moghaddam, M. (2023). The Effect of Different Levels of Sodium Selenate and Selenite on Some Growth and Physiological Characteristics of Peppermint (Mentha piperita L.). Iranian Journal of Horticultural Science, 54 (2), 269-284.
DOI: http//doi.org/10.22059/IJHS.2023.344758.2039
© The Author(s). Publisher: University of Tehran Press.
. DOI: http//doi.org/10.22059/IJHS.2023.344758.2039
Extended Abstract Introduction
Selenium is one of the useful elements for plants which, in addition to its beneficial effects on plant growth, is known as an essential substance for human and animal health. Two inorganic forms of selenium include selenate (SeO4-) and selenite (SeO3-). Selenate is more mobile than selenite and is transported to aerial organs through wood vessels, but selenite is converted into an organic form in the root and a small amount is transferred to the aerial part. The purpose of this research was to investigate the effect of different levels of sodium selenate and selenite on some growth and physiological characteristics of peppermint.
Material and methods
This research was carried out in a completely randomized design with 4 replications. The plants were cultivated in a soilless culture medium in the research greenhouse of the faculty of agriculture, Ferdowsi
University of Mashhad, in 2021. The treatments included different levels of sodium selenate 4, 8 and 12 mg/L and sodium selenite 4, 8 and 12 mg/L, equal to 0.02, 0.04, 0.06 M selenate and selenite sodium, respectively, in Hoagland solution, and the control treatment was without selenium application. After preparing the Hoagland nutrient solution, necessary salts were prepared according to the concentration of elements in the food formula. Then pH and EC were adjusted and finally it was used by plants.
Results and Discussion
Based on the results of the analysis of variance, the effect of sodium selenate and sodium selenite on dry weight of aerial parts, root dry weight, relative water content of leaf, ion leakage percentage, soluble protein, guaiacol peroxidase enzyme activity, and superoxide dismutase enzyme activity at the probability level of 1%, and the percentage and concentration of malondialdehyde and hydrogen peroxide at the probability level of 5% were significant. The results showed that the highest dry weight of aerial parts was observed in the treatment with 4 mg/L of sodium selenate. The relative water content of the leaf (6.6%) and guaiacol peroxidase activity (29.02%) were increased in the treatment with 4 mg/L of sodium selenate compared to the control.
Treatment with 12 mg/L of selenite and selenate sodium caused the ion leakage percentage, malondialdehyde, and hydrogen peroxide concentrations to increase. In this study, selenium at low concentrations increased the growth, relative water content of the leaf, and soluble protein content, while at high concentrations it caused the growth to decrease. Decrease in growth is probably related to antioxidant activity, which is a defensive way to preserve the plant in stressful conditions. Also, with increasing selenium concentration, the amounts of ion leakage, malondialdehyde, and hydrogen peroxide increased. The results of this research showed that the treatments of 12 mg/L sodium selenate and sodium selenite caused a decrease in the activity of superoxide dismutase and guaiacol peroxidase enzymes due to toxicity in peppermint plants. The activity of these enzymes could not cause the removal of active oxygen radicals and as a result, it caused the peroxidation of the membranes.
Conclusion
According to the obtained results, the treatment of 4 mg/L of selenate and selenite sodium is recommended to increase growth and some physiological characteristics improvement in peppermint plants.
ینابغاب مولع یهرشن هرود ،نایرا
54 هرامش ، 2
نارهت هاگشناد تاراشتنا
اپاش یکینورتکلا
: 2423 - 7930
Homepage: http://ijhs.ut.ac.ir//
نلس و تانلس فلتخم حوطس رثا ی
ت دس ی م خرب رب ی و ی گژ ی یاه دشر ی ف و ی ز ی ژولو ی ک ی
لفلف عانعن (
Mentha piperita
L.)یلح ی هم رفعج
1 ی مدقم دمحم|
2
1 . نابغاب مولع هورگ ی
سدنهم و ی اضف ی زرواشک هدکشناد ،زبس ی
، سودرف هاگشناد ی
ا ،دهشم ،دهشم ی
نار . ار ی همانا : mail.com reyhane.982@g
jafari.
2 . ون ی هدنس ،لوئسم نابغاب مولع هورگ ی
سدنهم و ی اضف ی زرواشک هدکشناد ،زبس ی
، سودرف هاگشناد ی
ا ،دهشم ،دهشم ی
نار . ار ی همانا :
هلاقم تاعلاطا هدیکچ
:هلاقم عون یشهوژپ ةلاقم
رات ی خ رد ی تفا : 08 / 04 / 1401
رات ی خ یرگنزاب 20 : / 08 / 1401
رات ی خ ذپ ی شر 23 : / 11 / 1401
رات ی خ راشتنا : 01 / 04 / 1402
دیلک هژاو :اه
سکارپ ی د ه ی
،نژورد ئتورپ ی ن
تشن دصرد ،لولحم ی
نو ی
، نلس ی
،مو
اوه مادنا کشخ نزو یی
. نلس
ی مو ی ک ی فم رصانع زا ی
د ارب ی گ ی ناها ثات رب هولاع هک تسا ی
راذگر ی گ دشر رب ی ناها ب ه ناونع ی ک ساسا هدام ی
ارب ی ح و ناسنا تملاس ی
ناو ن ی ز ا .تسا هدش هتخانش ی
ن قحت ی ق فداصت لاماک حرط بلاق رد ی
اب 4 هب رارکت تروص
تشک نودب کاخ رد هناخلگ یقحت تاق ی زرواشک هدکشناد ی
هاگشناد سودرف ی ت .دش ارجا دهشم ی
رام اه لماش
دس تانلس فلتخم حوطس ی
م ( 4 ، 8 ، 12 م یل ی مرگ ل رب ی رت نلس و ) ی ت دس ی م ( 4 ، 8 ، 12 م یل ی گ مر ل رب ی رت هب ،) یترت ب
لداعم 02 / 0 ، 04 / 0 ، 06 / 0 نلس و تانلس رلاوم ی
ت دس ی م ت و ،دنلگوه لولحم رد ی
رام ( دهاش نلس دربراک نودب ی
مو )
اتن ساسارب .دندوب ی
ج ج لود زجت ی ه راو ی
،سنا نلس و تانلس رثا ی
ت دس ی م مامت رب ی وم تافص هزادنا در یگ ر ی نعم ی راد
اتن .دش ی ج ب داد ناشن ی ش یرت ن اه مادنا کشخ نزو ی
اوه یی ر و ی هش هب یترت ب ت رد ی رام 4 م یل ی مرگ ل رد ی رت تانلس
نلس و ی ت دس ی م اوتحم .دش هدهاشم ی
بسن ی ( گرب بآ 6 / 6 لاعف و )دصرد ی
ت زنآ ی م اگ ی رپ لوکا سکا ی زاد ( 02 / 29
ت رد )دصرد ی رام 4 م یل ی مرگ ل رد ی رت دس تانلس ی م ازفا دهاش هب تبسن ی
ش ی تفا ت . ی رام 12 م یل ی مرگ ل رد ی رت نلس ی ت
دس تانلس و ی
م ازفا ثعاب ی ش تشن دصرد ی
نو ی
، نولام تظلغ ید
یئدلآ د سکارپ و ی د ه ی نژورد گ در ی د هب هجوت اب .
اتن ی ج ت ،هدمآ تسدب ی
رام 4 م یل ی مرگ رد ل ی رت نلس و تانلس ی
ت دس ی م ازفا تهج ی ش ب و دشر خرب دوبه ی و ی گژ ی یاه
فی ز ی ژولو ی ک ی گ رد ی ها لفلف عانعن ی صوت ی ه م ی دوش .
دانتسا :
،یرفعج
؛همیلح دمحم ،مدقم و (
1402 .) و تانلس فلتخم حوطس رثا نلس
ی ت دس ی م خرب رب ی وی گژ ی یاه دشر ی ف و ی ز ی ژولو ی ک ی لفلف عانعن (Mentha piperita L.)ی .
ینابغاب مولع هیرشن ا
ی نار
، 54 ( 2 ،) 84 2 - 69 2 . 2023.344758.2039 IJHS.
/ 10.22059 http//doi.org/
DOI:
:رشان .نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم .ناگدنسیون©
http//doi.org/10.22059/IJHS.2023.344758.2039 DOI:
همدقم موینلس هب زیر یرصنع ناونع صاوخ یاراد هک یذغم
یتنآ دض ،ینادیسکا یم یسوریو دض و یناطرس
تملاس یارب دشاب
تسا یرورض و دیفم ناویح و ناسنا
( Bazl, 2014
. )
بذج ،هایگ یدشر هلحرم و مادنا ،هنوگ هب هجوت اب موینلس مسیلوباتم و
تسا توافتم
( 2010 ., et al Hasanuzzaman
ریغ مرف ود .)
لماش ،موینلس یلآ تانلس
(
4-
)SeO
تینلس و
(
3-
)SeO
یم دشاب بذج .
یلآریغ مرف هب موینلس ادتبا رد هک تسا تروص نیا هب هایگ هلیسو هب موینلس لاقتنا و آ داوم ای
موینلس یل زا )نینویتمونلس( راد
تمسق ریاس هب لاقتنا زا سپ و هدش بذج کاخ قیرط شنکاو یرسکی یط ،یبوچ یاهدنوآ طسوت ،هایگ یاه
یکیلوباتم یاه
مرف هب یم لیدبت موینلس یاراد یلآ یاه
( دوش
Amerian, 2015
شیب کرحت تینلس هب تبسن تانلس .)
د یرت قیرط زا و درا
دنوآ مادنا هب یبوچ یاه مک و هدش لقتنم ییاوه یاه
یم تیبثت یلآ مرف هب رت رد تینلس اما ،دوش
و هدش لیدبت یلآ مرف هب هشیر
یم لاقتنا ییاوه شخب هب یمک رادقم دبای
(
Hawkesford & Fang-Jie, 2007
مهم زا یکی .) لکش هدننک لرتنک لماوع نیرت
کاخ رد موینلس شیازفا اب .تسا pH
اخpH
یم هایگ بذج یرتشیب تانلس ،ک رد ،دوش
یلاح رد هک رد تینلس مرف نییاپ pH
یم هدید کاخ
( دوش
Shekari et al., 2017
شور .)
تهج یفلتخم یاه د دوجو هایگ رد موینلس نازیم شیازفا
هلمج زا هک درا
یم هطوغ هب ناوت خ هب موینلس ندوزفا ،تشاک زا لبق موینلس لولحم رد هناد ندرک رو
،کا یواح کینوپوردیه تشک طیحم
لولحم و موینلس .دومن هراشا موینلس اب هایگ یشاپ
یلفلف عانعن (
Mentha piperita L.
) ناخ هب قلعتم، هداو
Lamiaceae
، هایگ کی
هلاسدنچ یفلع و
یم تشک ناهج رسارس رد هک تسا هلدتعم قطانم یموب هپوکامراف رد ،هایگ نیا .دوش
هب ربتعم یاه کی ناونع
د لد ،مکش خفن نامرد یارب هک تسا سناسا عون زا نآ هرثوم هدام و هدش دای دنمشزرا ییوراد هایگ هدافتسا عوهت تلاح و در
یم دوش
( Kheiry et al., 2017
هولاع .)
رب هب زین نآ هرثوم داوم زا ،نیا معط ناونع
سمادآ عیانص رد هدنهد ب یشیارآ ،یزاس
،یتشاده
یم هدافتسا هریغ و ییوراد
( دوش
Rahimi et al., 2019
.)
شهوژپ هنیشیپ رد موینلس بذج و هتفای شهاک لاابpH
یم موینلس بذج عنام تافلوس ددرگ
( Khavari-Negad et al., 2015
.)
دربراک 10
یلیم تسا هدش کینوپوردیه تشک طیارش رد هشیر و هراسخاش کشخ نزو شهاک ببس هیوبجنرداب هایگ رد موینلس رتیل رب مرگ
(
Habibi et al., 2017
نینچمه .) ،
لولحم اب یرامزر هایگ سناسا نازیم یم شیازفا موینلس یشاپ
دبای
(Shamsai et al., 2020) .
تظلغ رد موینلس یتنآ تیصاخ ناهایگ رد نییاپ یاه
هنوگ لیکشت عنام ویتادیسکا شنت طیارش رد و هتشاد ینادیسکا لاعف یاه
هولاع .دوش یم نژیسکا رب
زا ،نیا لولس بیسآ ربارب رد اه یریپ رد ریخات بجوم و هدومن تظفاحم شیاسکا رثا رب هدش داجیا یاه
یم ناهایگ ومن و دشر رد دوبهب و دوش
( Amerian et al., 2020
میزنآ تیلاعف شیازفا ثعاب ناهایگ رد موینلس .)
تابیکرت و اه
یتنآ دیسکا رپوس میزنآ تیلاعف شیازفا ،دوش یم ینادیسکا یم اهدیپیل نویسادیسکارپ شهاک ثعاب زادیسکارپ و زاتومسید
دوش
( 2011 ., et al Hasanuzzaman
یاوتحم شهاک ،هعلاطم کی رد .) O2
H2
هدش شرازگ موینلس اب هدش رامیت دنت لفلف هایگ رد
( تسا
Shekari et al., 2017
.)
و دشر شیازفا بجوم کاخ هب موینلس یاراد یاهدوک ندوزفا هک تسا هداد ناشن تاقیقحت
دوش یم ناهایگ درکلمع
( Bazl, 2014
.)
همه رد گرب بآ یبسن یاوتحم نازیم شیازفا ببس یذغاک تسوپ یودک رد موینلس
تسا هدش یرایبآ یاهرامیت (
Naeemi et al., 2012
.)
شیازفا زا ،یکیژولویزیف تافص دوبهب قیرط زا درکلمع یازجا و درکلمع
تیلاعف هلمج یتنآ یاه
لولحم قیرط زا گنرلگ هایگ رد ینادیسکا تسا هدش شرازگ زین موینلس یشاپ
( Hemmati et al., 2019
.)
تظلغ رد موینلس یم هایگ درکلمع شهاک ثعاب لااب یاه
دوش
( Amerian et al., 2016
.)
موینلس یلآ مرف نیلوا نیئتسیسونلس
یم دیلوت هک تسا هدش دیلوت دیساونیمآ نیا .دوش
هب یم یصاصتخا ریغ تروص دناوت
هب نیئتورپ هب نیئتسیس یاج دوش لصتم اه
ددرگ تیمس داجیا ثعاب و
( Pilon-Smits & Quinn, 2010
. )
،نینچمه و نینویتمونلس( اهدیساونیمآونلس یصاصتخاریغ تکرش
ونلس نیئتورپ رد )نیئتسیس یم رگتشابناریغ ناهایگ رد موینلس تیمس یلصا تلع اه
دشاب
(Amerian et al., 2016;
Veisialiakbari, 2019) .
تظلغ زا یشان تیمس هب موینلس یلااب یاه
نیا بلغا ناهایگ هک تسا لیلد هورگ
لویت ءایحا دوجوم
لولس رد موینلس لیلحت و بذج یارب ار یهایگ یاه یم هدافتسا
لاکیدار ندرک بوراج یارب یفاک لویت ،هجیتنرد .دننک دازآ یاه
لاکیدار طیارش نیا رد و دوب دهاوخن هایگ رایتخا رد نژیسکا یم اهاشغ بیرخت بجوم نژیسکا دازآ یاه
دندرگ (
Habibi et al.,
.)2017
یساسا زا یکی تلع نیرت
تظلغ رد موینلس تیمس یاه ینیزگیاج ار لااب یاه
هب موینلس یاهدیسا زا یخرب رد درگوگ یاج
میزنآ لمع رد للاتخا ثعاب ینیزگیاج نیا .دنا هتسناد هنیمآ و اه
نیئتورپ یلولس یاه یم
ددرگ
(Ama & Mostafa, 2017; Zaji
et al., 2019)
یم ،یلفلف عانعن ییوراد هایگ تیمها هب هجوت اب. و دشر شیازفا ،مسیلوباتم ،هیدغت تهج ناوت
زا هایگ نیا درکلمع
تظلغ زا یشان تیمس .درک هدافتسا موینلس رصنع رگید یوس زا ناسنا یارب موینلس دوجو ترورض و ،وس کی زا لااب یاه
ناشن هب .تسا هایگ رد رصنع نیا تیمومسم مئلاع تخانش تیمها هدنهد حوطس یسررب فده اب رضاح قیقحت ر،وظنم نیمه
ب رب میدس تینلس و تانلس فلتخم یسررب دروم کاخ نودب تشک طیارش رد یلفلف عانعن هایگ یکیژولویزیف و یدشر تافص یخر
.تفرگ رارق
شهوژپ یسانش شور نیا لاس رد قیقحت 1400
هب دهشم یسودرف هاگشناد یزرواشک هدکشناد یتاقیقحت هناخلگ رد لاماک حرط تروص
یفداصت
اب 4 رارکت دیدرگ ارجا رامیت .
یاه لماش شیامزآ نیا نلس فلتخم حوطس
ا ( میدس ت 0
، 4 ، 8 ، 12 یلیم رتیل رب مرگ )
و نلس ی میدس ت
( 0 ، 4 ، 8 ، 12 یلیم رتیل رب مرگ )
هب ( لداعم بیترت 0
، 02 / 0 ، 04 / 0 ، 06 / 0 )میدس تینلس و تانلس رلاوم دنلگوه لولحم رد
دوب هک
نارگشهوژپ ریاس شرازگ ساسا رب
( 2017 ., et al Shekari ; 2018 Karimi & Saiedikhah,
.دندش باختنا)
رد شیامزآ طیحم
کاخ نودب تشک
، رد هسام رتسب رد
نادلگ یاه 12 یمرگولیک هناهد رطق اب
30 عافترا و 40 یتناس رتم .دش ماجنا هیهت زا دعب
دنلگوه ییاذغ لولحم ،
کمن یاه مزلا ب هجوت اب ه لغ ظ ییاذغ لومرف رد رصانع ت هیهت
دش
،سپس . وpH
میظنتEC
و دیدرگ
تیاهن رد .تفرگ رارق ناهایگ هدافتسا دروم
نادلگ تشک رتسب ادتبا اه
دنچ نی دیسا اب راب کیردیرلک
3 دصرد ًلاماک رطقم بآ و
تسش ه ات دش هب لماک روط ددرگ یراع رصانع و دئاز هدام عون ره زا
دش هدافتسا دنلگوه لولحم زا ،سپس . .
نازیم وpH
EC
هز زا هدافتسا اب رتسب آ
ب .دش یریگ هزادنا هامدنفسا رد
، دهشم یسودرف هاگشناد یتاقیقحت هعرزم زا موزیر
یلفلف عانعن ملاس یاه
( 7 - 5 یتناس .دش هیهت )رتم هب
تارذ ندرب نیب زا روظنم دیبسچ کاخ
ه موزیر ، اه اب دش هتسش بآ .دن
نادلگ ره رد
، موزیر جنپ
هناوج یاراد ملاس یاه
رد قمع جنپ یتناس یرتم .دش هتشاک نادلگ
هناخلگ رد اه هگن
و یراد دش یرایبآ رطقم بآ اب دن
. زا سپ
هلحرم هب ندیسر و ناهایگ دشر 4
ات 6 ، ،یگرب یطیحم طیارش و هایگ یدشر هلحرم هب هجوت اب
، یرادقم لولحم رتسب هب ییاذغ
.دش هفاضا تشک کی هتفه رد
تشاک رتسب راب هب
بترم تروص ییوشبآ
دش کمن عمجت زا عنام ات .ددرگرصانع و اه
ات اهرامیت
هایگ یهدلگ نامز .دندش لامعا
هنومن هزادنا و هایگ زا یریگ یهدلگ هلحرم رد تافص یریگ
دش ماجنا .
یدشر تافص
نزو نییعت یارب ،هشیر کشخ نزو و ییاوه مادنا کشخ
هنومن یامد اب نوآ رد اه 72
سویسلس هجرد تدم هب
48 تعاس
.دندش نیزوت سپسو کشخ
گرب بآ یبسن یاوتحم
گرب بآ یبسن یاوتحم نییعت یارب
(RWC)
هنومن ، هلول هب و نیزوت هایگ زا هدش هیهت یگرب یاه اه
برد ی بآ یاراد راد
هلول ،سپس .دندش لقتنم رطقم اه
24 یامد رد تعاس 4
سامآ نزو و دنتفرگ رارق یکیرات رد سویسلس ن
هنوم اه هزادنا .دش یریگ
دعب زا هنومن ،نآ یامد اب نوآ هب اه
75 هب سویسلس هجرد تدم
48 نم تعاس نآ نزو ندش کشخ زا دعب و لقت اب و نییعت اه
هطبار زا هدافتسا 1
دیدرگ هبساحم گرب بآ یبسن یاوتحم
( Sanchez et al.,1998
.)
هطبار 1 ) 100
× نزو(
– کشخ نزو( / )سامآ نزو – کشخ
نزو
= )رت
RWC (%)
ینوی تشن
هزادنا یارب ینوی تشن دصرد یریگ
هنومن ادتبا ، مجح اب رطقم بآ نورد هدش هیهت گرب یاه
50 م یلی هب رتیل تدم 24 تعاس
هیلوا یکیرتکلا تیاده ،یکیرتکلا جنس تیاده هاگتسد زا هدافتسا اب سپس .دنتفرگ رارق یکیرات رد
1) EC
هزادنا (
رد .دش یریگ
هلحرم هنومن ،دعب یامد رد ولاکوتا رد اه
120 یتناس هجرد هب دارگ
تدم 20 هدش هداد رارق هقیقد یکیرتکلا تیاده نازیم و
2) EC (
هطبار زا هدافتسا اب ینوی تشن نازیم ،تیاهن رد .دش تئارق 2
دیدرگ هبساحم
( Lutts et al., 1995 .)
هطبار 2 )
100 )×
EC1
/
EC2
=(
ینوی تشن دصرد
لولحم نیئتورپ یاوتحم
هب هزادنا روظنم .دیدرگ هیهت ینیئتورپ هراصع ادتبا ،لولحم نیئتورپ تظلغ یریگ
ع هیهت یارب ،ادتبا ینیئتورپ هراص
5 / 0 مرگ
زا گرب هنومن هزات
یهایگ اب 5 یلیم رتیل رفاب تافسف میساتپ 50 یلیم اب رلاوم 5 / 7 هدش هدافتسا رفاب .دش هدییاس نواه ردpH =
لماش یلپ لینیو نیدیلوریپ
(PVP)
و دصرد کی
EDTA
کی م یل ی رلاوم مامت .دوب لحارم
جارختسا رد
خی ماجنا
دیدرگ
( Gapinska, 2008
.)
هراصع ،سپس اه
هب تدم 20 هقیقد لاچخی ژویفیرتناس رد رود اب راد
4000 د ر هقیقد و رد یامد 4
هجرد سویسلس دنتفرگ رارق
. یارب شجنس تیلاعف میزنآ
،اه زا لولحم فافش ییور هدافتسا .دش اصع اب هدش هیهت ینیئتورپ هر
هب و دیدرگ طولخم دروفدارب فرعم تدم
10 هب هیناث زا سپ .دش سکترو عیرس روط 20
ون بذج ،هقیقد هنومن یر
جوم لوط رد اه
595 نیئتورپ تظلغ .دش هدناوخ رتمونان ب لولحم یاه
زا هدافتسا ا آ درادناتسا ینحنم
نیموبل هب و هبساحم یلیم تروص
مرگ رب مرگ
دش نایب رت نزو
( Bradford, 1976
.)
نژوردیه دیسکارپ نازیم شجنس
هب ،نژوردیه دیسکارپ نازیم شجنس روظنم 5
/ 0 اب هایگ هزات تفاب زا مرگ 5
یلیم رلک یرت رتیل دیسا کیتسا و
1 دصرد
( )W/V
هب خی مامح رد رود رد هدش هیهت هراصع .دش نگمه و هدییاس لماک روط
12000 هب تدم 15 ناس هقیقد هلحرم رد .دیدرگ ژویفیرت
هب ،یدعب 5
/ 0 یلیم ،روانشور لولحم زا رتیل 5
/ 0 یلیم میساتپ تافسف رفاب رتیل 10
یلیم ب ،رلاوم هتیدیسا ا 7 و ، 1 یلیم دیدی رتیل
،تیاهن رد .دش ماجنا خی مامح رد لحارم نیا یمامت .دش هدوزفا رلاوم کی میساتپ ن ره بذج رادقم
جوم لوط رد هنوم 290
ورکیم دحاو ساسارب و تئارق رتمونان رت نزو مرگ رب لوم
دش نایب
( Alexieva et al., 2001
.)
نولام شجنس ید
دیئدلآ
هزادنا تهج نولام تظلغ یریگ
ید دیسا کیروتیبرابویت هدش هیهت یمیزنآ هراصع هب ،دیئدلآ
(TBA)
5 / 0 هدش لح ،دصرد
ورلک یرت رد کیتسا
(TCA)
20 هب لولحم ،سپس .دش هفاضا ، دصرد مرگ بآ مامح رد تعاس مین تدم
95 یتناس هجرد دارگ
هب ،دعب هلحرم رد .دش لقتنم درس خی مامح هب هلصافلاب و دش هداد رارق تدم
5 قیقد تدش اب ه 10000
ژویفیرتناس هقیقد رد رود
جوم لوط رد هنومن ره بذج رادقم .دش ماجنا 532
و 600 ونان دحاو ساسارب و تئارق رتمونان رب لوم
دش نایب رت نزو مرگ
( Heath & Packer, 1968 .)
میزنآ تیلاعف یتنآ یاه
ینادیسکا
شجنس تیلاعف میزنآ لوکایاگ زادیسکارپ (
طولخم شنکاو لماش 77 / 2 یلیم رتیل رفاب تافسف 25 یلیم رلاوم اب 8 /
=6 ،pH
1 / 0 م یلی بآرتیل هنژیسکا 40 یلیم
،رلاوم 1 / 0 یلیم رتیل لوکایاگ 20 یلیم رلاوم و 1 / 0 م ورکی رتیل زنآ هراصع یمی
دوب . بآ هنژیسکا
رد اهتنا هفاضا )دش رد .
لوط جوم 470 رتمونان
( Chance & Maehly, 1955
و )
شجنس تیلاعف میزنآ دیسکارپوس زاتومسید
( طولخم شنکاو لماش 5 / 2 یلیم رتیل رفاب تافسف میساتپ 50 یلیم رلاوم اب 7
=
، pH
200 ورکیم رتیل للاگوریپ 02 / 0 رلاوم و 100
ورکیم رتیل هراصع یمیزنآ )دوب رد .
لوط جوم 560 رتمونان میزنآ دیسکارپوس زاتومسید
اب هدافتسا زا هاگتسد ورتکپسا رتموتف هبساحم
دش
( Gianopolitis & Ries, 1977
.)
یرامآ لیلحت و هیزجت
هیزجت و لیلحت هداد اه ی هب تسد آ ا زا هدم نی مرن زا هدافتسا اب شهوژپ رازفا
Minitab
گ ماجنا نیگنایم هسیاقم .دیدر اب اه
نومزآ زا هدافتسا لامتحا حطس ردLSD
5 .دش ماجنا دصرد
هتفای شهوژپ یاه ،ییاوه مادنا کشخ نزو رب میدس تینلس و میدس تانلس رثا ،سنایراو هیزجت لودج جیاتن ساسارب و
،هشیر کشخ نز
،لولحم نیئتورپ ،ینوی تشن دصرد ،گرب بآ یبسن یاوتحم زادیسکارپ لوکایاگ میزنآ تیلاعف
و میزنآ س رد زاتومسید دیسکارپو
لامتحا حطس 1
و دصرد نولام تظلغ ید
دلآ و دیئ نژوردیه دیسکارپ لامتحا حطس رد
5 دصرد ینعم راد ش لودج( د 1
.)
لودج 1 . سنایراو هیزجت میدس تینلس و میدس تانلس رثا
.یلفلف عانعن رد هعلاطم دروم تافص رب
تاعبرم نیگنایم هجرد
یدازآ عبنم تارییغت تیلاعف
میزنآ لوکایاگ زادیسکارپ
تیلاعف میزنآ دیسکارپوس
زاتومسید
تورپ یئ ن
لولحم
دیسکارپ نژوردیه
ید نولام -
دلآ یئ د
دصرد ینوی تشن
یاوتحم بآ یبسن
گرب
نزو کشخ
هشیر
نزو کشخ
مادنا ییاوه 7614**
/
1 1/2590** 0/0092** 0/00001* 37/6390* 85/6541** 55/4000** 1/0825** 8/7061** 3 رامیت 2022
/
0 0/4245 0/0006 0/0001 8/7610 0/5173 17/6400 0/0150 0/8078 8 اطخ
22 4 10 1 12 3 5 0/7 8 0 بیرض
)%(تارییغت
**
و
* ینعم بیترت هب : لامتحا حطس رد راد
1 و 5 یم ناشن ار دصرد )قیقحت یاه هتفای :عبنم( .دهد
رتماراپ یدشر یاه
هداد نیگنایم هسیاقم هک داد ناشن اه
مادنا کشخ نزو نیرتشیب میت رد بیترت هب هشیر و ییاوه
را 4 یلیم تانلس رتیل رد مرگ
و میدس 4 یلیم هب دهاش هایگ هب تبسن هک دش هدهاشم میدس تینلس رتیل رد مرگ بیترت
9 / 19 و 32 / 10 .تشاد شیازفا دصرد
رامیت هب طوبرم ییاوه مادنا کشخ نزو نیرتمک 12
یلیم شهاک هک دوب میدس تانلس رتیل رد مرگ 19
/ 84 ن ار یدصرد هب تبس
رامیت هب طوبرم هشیر کشخ نزو نیرتمک .داد ناشن دهاش 12
یلیم هک دوب میدس تانلس رتیل رد مرگ ا
ینعم فلاتخ اب یراد
لودج( تشادن دهاش 2
.)
لودج 2 . نیگنایم هسیاقم میدس تینلس و میدس تانلس رثا
.یلفلف عانعن رد هعلاطم دروم تافص رب ینوی تشن دصرد
)%(
گرب بآ یبسن یاوتحم )%(
هشیر کشخ نزو مرگ(
/ )هتوب
ییاوه مادنا کشخ نزو مرگ(
/ )هتوب
تظلغ ( /مرگ یلیم )رتیل
اهرامیت
12/20f 83/10a 13/20c 10/80abc 0 دهاش
15/00e 88/60a 14/20b 13/00a 4 تانلس
17/20cd 82/70 ab 13/30c 10/00bcd 8 تانلس
21/90b 76/00b 13/10 c 8/10d 12 تانلس
16/20de 85/80a 14/60a 12/02ab 4 تینلس
18/50c 81/80ab 14/20b 11/10abc 8 تینلس
28/60a 78/10b 13/20c 9/10cd 12 تینلس
رد* ره
،نوتس نیگنایم ییاه هک یاراد فورح کرتشم دنتسه ساسارب نومزآ ردLSD حطس دصرد جنپ ینعم فلاتخا یراد
.دنرادن )قیقحت یاه هتفای :عبنم(
همادا لودج 2 . نیگنایم هسیاقم میدس تینلس و میدس تانلس رثا
.یلفلف عانعن رد هعلاطم دروم تافص رب میزنآ تیلاعف
لوکایاگ زادیسکارپ
نیب دحاو(
/یللملا یلیم ورپ مرگ )نیئت
میزنآ تیلاعف دیسکارپوس
زاتومسید نیب دحاو(
/یللملا یلیم ورپ مرگ )نیئت
ورپ یئت ن لولحم
نزو مرگ/مرگ یلیم(
)رت
دیسکارپ نژوردیه مرگ/لوموركیم(
نزو )رت
ید نولام دلآ یئ د
مرگ/لومونان(
نزو )رت
تظلغ ( یلیم /مرگ )رتیل
اهرامیت
2/495bc 2/109 ab 0/205 b 0/503d 15/95 b 0 دهاش
3/220a 2/120 ab 0/249b 0/603cd 23/60 ab 4 تانلس
1/470b 1/231 b 0/201b 0/703c 25/83 ab 8 تانلس
1/189 c 0/635 c 0/177b 0/903a 30/91 a 12 تانلس
2/963ab 2/237a 0/337a 0/503d 22/60ab 4 تینلس
1/206c 1/584 b 0/226 b 0/603cd 24/17ab 8 تینلس
1/379b 0/968 c 0/179 b 0/803b 27/04 ab 12 تینلس
رد* ره
،نوتس نیگنایم ییاه هک یاراد فورح کرتشم دنتسه ساسارب نومزآ ردLSD حطس دصرد جنپ ینعم فلاتخا یراد
.دنرادن )قیقحت یاه هتفای :عبنم(
ینوی تشن و گرب بآ یبسن یاوتحم
هداد نیگنایم هسیاقم هک داد ناشن اه
رامیت هب طوبرم گرب بآ یبسن یاوتحم نیرتشیب 4
یلیم رگ تینلس و تانلس رتیل رد م
یم میدس هک دشاب
6 / 6 ینعم فلاتخا دنچره ،تشاد شیازفا دهاش هب تبسن دصرد دهاش رامیت اب یراد
ن نیرتمک .دادن ناش
رامیت رد گرب بآ یبسن یاوتحم 12
یلیم هب تبسن هک دش هدهاشم میدس تینلس و تانلس رتیل رد مرگ ت
دهاش رامی 4
/ 91 دصرد
لودج( تشاد شهاک 3
حوطس نیب .) 4
و 8 یلیم یت و میدس تینلس و میدس تانلس یاهرامیت رتیل رد مرگ فلاتخا دهاش رام
ینعم لودج( دشن هدهاشم یراد 2
.)
( ینوی تشن دصرد نازیم لقادح 2
/ 12 ( نآ نیرتشیب و دهاش رامیت رد )دصرد 6
/ 28 رامیت رد )دصرد 12
یلیم رتیل رد مرگ
،دش هدهاشم میدس تینلس زا هک
ینعم فلاتخا یرامآ ظاحل لودج( تشاد دهاش اب یراد
3 یازفا اب .) نازیم موینلس تظلغ ش
هب ،تفای شیازفا ینوی تشن دصرد یروط
رامآ ظاحل زا رگیدکی اب میدس تانلس رامیت حوطس یمامت هک ینعم فلاتخا ی
یراد
ینعم فلاتخا ،نینچمه .دنداد ناشن سن میدس تینلس رامیت حوطس یمامت رد یراد
میت و رگیدکی هب تب دش هدهاشم دهاش را
لودج(
2 .)
نولام دیئدلآ ید
هداد نیگنایم هسیاقم جیاتن ساسا رب نولام یاوتحم شجنس زا لصاح یاه
ید لف عانعن رد دیئدلآ رد ، موینلس رامیت تحت یلف
نولام تظلغ لقادح دهاش رامیت ید
رد ،دیئدلآ یلاح رامیت رد هک 12
یلیم رتیل رد مرگ شیازفا میدس تانلس
8 / 93 هدهاشم یدصرد
ینعم فلاتخا ،شهوژپ نیا رد .دش رامیت اما ،دشن هدهاشم میدس تانلس و تینلس یاهرامیت نیب یراد
رامیت اب دهاش 12
یلیم مرگ
ینعم فلاتخا میدس تانلس رتیل رد لودج( داد ناشن ار یراد
2 .)
نژوردیه دیسکارپ
لس و میدس تانلس رامیت لامعا اب ینعم شیازفا نژوردیه دیسکارپ نازیم میدس تین
هب تبسن یراد نیرتشیب .تشاد دهاش
رامیت رد نژوردیه دیسکارپ نازیم 12
یلیم شیازفا هک دش هدهاشم میدس تانلس رتیل رد مرگ 6
/ 79 د دهاش هب تبسن ار یدصر
رامیت رد زین نآ نازیم نیرتمک .داد ناشن 4
یلیم ت و میدس تینلس رتیل رد مرگ هدهاشم دهاش رامی
ینعم فلاتخا .دش رد یراد
رامیت و دهاش رامیت نیب نژوردیه دیسکارپ نازیم 8
و 12 یلیم و میدس تانلس رتیل رد مرگ 12
لیم ی میدس تینلس رتیل رد مرگ
یاهرامیت اب دهاش رامیت اما ،دش هدید 4
و 8 یلیم و میدس تینلس رتیل رد مرگ 4
یلیم تیل رد مرگ میدس تانلس ر
ینعم فلاتخا یراد
لودج( دادن ناشن ار 2
.)
لولحم نیئتورپ
شیب هک داد ناشن جیاتن نیئتورپ نازیم نیرت
( لولحم 337 / 0 یلیم ب طوبرم )رت نزو مرگ رب مرگ رامیت ه
4 یلیم رتیل رد مرگ
شیازفا رامیت نیا و هدوب میدس تینلس 2
/ 64 رامیت هب تبسن ار یراد ینعم یرامآ ظاحل زا و یدصرد ریاس نیب .داد ناشن دهاش
تظلغ ینعم فلاتخا موینلس یاه نیرتمک .دشن هدهاشم راد
نیئتورپ نازیم رامیت رد لولحم
12 یلیم گ تینلس و تانلس رتیل رد مر
هب ،دش هدهاشم میدس یروط
شهاک هک 9
/ 85 لودج( داد ناشن دهاش رامیت هب تبسن ار یدصرد 2
.)
میزنآ تیلاعف زاتومسید دیسکارپوس
رامیت رد زاتومسید دیسکارپوس میزنآ تیلاعف 4
یلیم میدس تینلس رتیل رد مرگ ب ،تفای شیازفا
ه یروط یرامآ ظاحل هب هک
ینعم فلاتخا رامیت اب یراد
4 یلیم .دشن هدهاشم دهاش رامیت نینچمه و میدس تانلس رتیل رد مرگ ک
م میزنآ تیلاعف نیرت
زاتومسید دیسکارپوس (
63 / 0 نیب دحاو لملا یلیم رب یل رامیت رد )نیئتورپ مرگ
12 یلیم تیل رد مرگ هک دش هدهاشم میدس تانلس ر
دهاش هب تبسن 1
/ 30 لودج( تشاد شهاک دصرد 2
.)
زادیسکارپ لوکایاگ میزنآ
،میزنآ نیا تیلاعف نیرتشیب 22
/ 3 نیب دحاو یلیم رب یللملا رامیت رد ،نیئتورپ مرگ
4 یلیم رگ میدس تانلس رتیل رد م هدهاشم
دهاش رامیت هب تبسن رادقم نیا .دش 02
/ 29 ینعم فلاتخا یرامآ ظاحل زا هک تشاد شیازفا دصرد یراد
تیلاعف نیرتمک .دوب
،زادیسکارپ لوکایاگ میزنآ 18
/ 1 نیب دحاو یلیم رب یللملا رامیت رد ،نیئتورپ مرگ
12 یلیم د مرگ تبسن هک دوب میدس تانلس رتیل ر
شهاک اب دهاش رامیت هب 6
/ 47 ینعم فلاتخا و دوب هارمه یدصرد لودج( داد ناشن نآ اب ار یراد
2 ).
ثحب ،شهوژپ نیا رد کشخ نزو و ییاوه مادنا کشخ نزو رد نازیم نیرتشیب میدس تانلس و میدس تینلس نییاپ حوطس رد
ش اب هسیاقم رد تافص نیا نازیم ،ییاذغ لولحم رد موینلس تظلغ شیازفا اب .دش هدهاشم هشیر نیا رد .تفای شهاک دها
رامیت رد دشر شهاک ،قیقحت 12
یلیم هسام تشک طیحم رد موینلس زا تظلغ نیا دربراک هک داد ناشن میدس تانلس رتیل رد مرگ
یمن لمحت لباق یلفلف عانعن هایگ یارب تظلغ رد موینلس .دشاب
یم کیرحت ار هایگ دشر نییاپ یاه تظلغ رد و دنک
لااب یاه
سکا کی دننام یم هایگ درکلمع شهاک ثعاب و هدرک لمع نادی
دوش
( Amerian et al., 2016
.)
ببس موینلس یلااب حوطس
یم ناهایگ رد یلونف تابیکرت نازیم شیازفا کیزسبآدیسا زتنس شیازفا و نیسکا نازیم شهاک ثعاب یلونف تابیکرت .ددرگ
یم دشر شهاک هب رجنم تیاهن رد هک هدش ددرگ
Yao etal., 2019) (Guardado-Felix et al., 2019;
. تظلغ رد موینلس یاه
شنکاو رد ،لااب یم درگوگ نیزگیاج فلتخم یاه
دوش
(Zangane,2020)
. دیسا یخرب یراتخاس یازجا زا درگوگ و هنیمآ یاه
نیماتیو تسا اه
( Elkelish et al., 2019
رب یفنم تارثا هجیتنرد و تیمس ثعاب ینیزگیاج نیا لاامتحا .)
میزنآ تیلاعف شهاک ،اه
نیئتورپ یم هایگ دشر شهاک تیاهن رد و یم موینلس داد ناشن هیوبجنرداب هایگ رد موینلس رامیت .دوش
قیرط زا یبوخ هب دناوت
دوش لقتنم ییاوه مادنا هب و بذج هشیر
( Habibi et al., 2017
.)
جیاتن اب رضاح قیقحت جیاتن
2010)
.) Ramos et al
،وهاک رد
2011) ) Jahid et al.
،ایبول و ترذ رد
Khavari-Negad et al.
(2015)
،یگنرف هجوگ رد
2016) ) Amerian et al.
و زایپ رد
( )2017 Shekari et al.
شاد تقباطم ،دنت لفلف رد هایگ دشر .ت
یتنآ مسیلوباتم تیوقت و میظنت قیرط زا موینلس رامیت تحت نادیسکا
تیلوباتم و اه ک هیوناث یاه
لرتن یم دوش
(Elkelish et al.,
2019)
صنع نیا شقن هب موینلس فلتخم حوطس طسوت ناهایگ دشر شیازفا هک تسا هدش شرازگ یقیقحت رد . تیلاعف رد ر
میزنآ دراد یگتسب تاردیهوبرک مسیلوباتم و تسلاپورلک یاه
( Amerian et al., 2019
تاعلاطم ساسا رب .)
شیازفا ،هدش ماجنا
ثعاب موینلس تظلغ لاکیدار شیازفا
ینعم شهاک هجیتن رد و دشر شهاک ،دازآ یاه ادنا کشخ نزو راد
لاقاب هایگ رد ییاوه م
(Vicia faba)
دیدرگ
( Mroczek-Zdyrska & Wojcik, 2012
ثعاب موینلس یلااب تظلغ .)
یم دشر راهم و تیمس زورب ددرگ
( Feng et al., 2013
تاعلاطم قبط .) Norouzi & Sajedi (2019)
تظلغ رد موینلس زتنس شیازفا ثعاب نییاپ یاه
هنادگنر یاه
شیازفا ار هایگ دشر تیاهن رد هک هدش زراکاس و هتساشن زیلوردیه و زتنس ،نبرک تیبثت ،یزتنسوتف یم
رد .دهد یلاح رد ،هک
تظلغ یم هایگ دشر شهاک هجیتن رد و تاردیهوبرک زتنس شهاک و لیفورلک یاوتحم شهاک ببس لااب یاه گ
.ددر
ناشن هایگ رد گرب بآ یبسن یاوتحم شیازفا تیعضو نایب یارب یبسانم صخاش و هدوب نآ دشر موادت و یلولس مروت هدنهد
یم گرب بآ یبسن یاوتحم شهاک بجوم شنت .تسا ناهایگ رد بآ ددرگ
(Rostami, 2017)
ثعاب گرب بآ یبسن یاوتحم .
هریخذ نیب لداعت داجیا زیم و هدش گرب تفاب بآ ی
یم سکعنم ار قرعت نا شهاک و گرب بآ یبسن یاوتحم نیب نیاربانب .دنک
ینعم طابترا یبسن درکلمع دراد دوجو یراد
( Hemmati et al., 2019
یلفلف عانعن هایگ گرب بآ یبسن یاوتحم ،قیقحت نیا رد .)
رامیت رد 12 یلیم مرگ هب میدس تانلس رتیل رد ،تفای شهاک نآ یمس تارثا لیلد
رد یلاح رامیت رد ،هک 4
یلیم تانلس رتیل رد مرگ
ینعم یرامآ ظاحل هب فلاتخا نیا دنچره ،دش هدید شیازفا دهاش هب تبسن میدس تینلس و نیگنایم هسیاقم جیاتن .دوبن راد
هداد لولحم داد ناشن یرامزر هایگ رد اه ات گرب بآ یبسن یاوتحم نازیم رب لماک یرایبآ طیارش رد موینلس یشاپ
ینعم ریث یراد
ینعم شهاک یرایبآ شنت طیارش رد اما ،تشادن دش هدهاشم یراد
( Shamsai et al., 2020
یم لااب تظلغ رد موینلس.)
دناوت
ءاشغ هب بیسآ و ویتادیسکا شنت کیرحت ثعاب
(Zaji et al., 2019)
و نوی هب تبسن ءاشغ یریذپذوفن رد رییغت ،میدس یاه
ببس هک دوش میسلک و میساتپ یم بآ بذج و سفنت رد للاتخا
(ددرگ
2018 Karimi & Saiedikhah, )
موینلس تبثم شقن.
رد گرب بآ یبسن یاوتحم شیازفا رد بسانم تظلغ تسا هدش شرازگ ریس هایگ رد
(Namdar et al., 2018)
نیا جیاتن اب هک
موینلس تظلغ شیازفا اب ،شیامزآ نیا جیاتن ساسا رب .دراد تقباطم قیقحت ینوی تشن زا .تفای شیازفا زین ینوی تشن نازیم
هب یم هدافتسا یتسیز یاهءاشغ هب بیسآ یبایزرا رایعم ناونع
(ددرگ
Khalvandi et al., 2020
.)
رد تارییغت داجیا ثعاب شنت
یم ییاشغ یاهدیپیلوفسف دوش
( Rostami, 2017
.)
هب ،هدوب ساسح موینلس یلااب تظلغ هب ناهایگ یروط
شیازفا هک ثعاب نآ
یم ناهایگ رد شنت و تیمومسم داجیا ددرگ
( Habibi et al., 2017
.)
تفاب رد موینلس یرورضریغ رادقم تشابنا یهایگ یاه
یم تیلورتکلا تشن شیازفا هب رجنم ددرگ
(Zaji et al., 2019)
جیاتن .
جیاتن اب شیامزآ نیا زا لصاح
( )2019 Zaji et al.
رد
و هیوبشرداب هایگ
( )2019 Norouzi & Sajedi
تیلورتکلا تشن شیازفا ،هدش ماجنا تاعلاطم قبط .دراد تقباطم دوخن هایگ رد
