Iranian Journal of Soil and Water Research ISNN: 2423-7833 Homepage: http://ijswr.ut.ac.ir
Evaluation and Calibration of Priestley-Taylor Equation for Estimating Monthly Reference Evapotranspiration in Windy Areas of Sistan
Homa Darabi 1| Mohammad Mahdi Chari 2 | Peyman Afrasiab 3 | Halimeh Piri 4 | Parisa Kahkhamoghadam 5
mail:
- , University of Zabol, Zabol, Iran. E Soil
and Water 1. Water Engineering Department, Faculty of
2. Corresponding Author, Water Engineering Department, Faculty of Water and Soil, University of Zabol, Zabol, Iran.
[email protected] mail:
- E
mail:
- ol, Iran. E , University of Zabol, Zab Soil
and Water 3. Water Engineering Department, Faculty of
mail - , University of Zabol, Zabol, Iran. E Soil
and Water 4. Water Engineering Department, Faculty of
5. Water Engineering Department, Faculty of Water and Soil, University of Zabol, Zabol, Iran. E-mail:
Article Info ABSTRACT
Article type: Research Article
Article history:
Received: Oct. 14, 2022 Revised: Dec. 10, 2022 Accepted: Dec. 14, 2022 Published online: Jan. 22, 2022
Keywords:
Evapotranspiration, Calibration, Windy regions.
The FAO Penman-Monteith method as a standard method requires a lot of meteorological data. The accurate preparation of these data is not possible in all regions; as a result, alternative methods that require less data are investigated. Prestley-Taylor method require a few meteorological data and its application can be useful in areas where meteorological data is not available. The Sistan region in the southeast of Iran is one of the regions that is unique in Iran due to the 120-day winds and high day-night temperature changes. The purpose of this research is to evaluate Prestley-Taylor method compared to the PMF-56 method and to modify this equation according to the wind conditions for the region of Sistan. For this purpose, 30 years of meteorological data in Sistan region were used. The coefficient of Priestley-Taylor equation (α_PT) is one of the most important parameters which is used for evaluation of the equation.
The results showed that the value of the evaporation coefficient in the main equation (1.26) for the Sistan region is too low and should be corrected. Its correction value varied between 1.02 and 6.11. The average value of α_PT was equal to 2.16, which is 71% different from the default value (1.26). Also, a regression relationship between wind speed and α_PT was presented. The results show that the amount of evapotranspiration obtained using the correction factor based on the wind speed (α_(PT-U2)) has the best results.
Cite this article: Darabi, H., Chari, M. M., Afrasian, P., Piri, H., & Kahkhamoghadam, P. (2023). Evaluation and Calibration of Priestley-Taylor Equation for Estimating Monthly Reference Evapotranspiration in Windy Areas of Sistan, Iranian Journal of Soil and Water Research, 53 (11), 2551-2564. https://doi.org/10.22059/ijswr.2022.349900.669375 © The Author(s). Publisher: University of Tehran Press.
DOI: https://doi.org/10.22059/ijswr.2022.349900.669375
Homepage: http://ijswr.ut.ac.ir
یدروم هعلاطم( زیخ داب میلقا رد قرعت ریخبت نیمخت یارب رولیت یلتسیرپ هلداعم یجنساو و یبایزرا )ناتسیس هقطنم
یباراد امه
|1
دمحم یراچ یدهم
2
بایسارفا نامیپ|
|3
یریپ همیلح
|4
مدقماخهک اسیرپ
5
1 .ناریا ،لباز ،لباز هاگشناد ،کاخ و بآ هدکشناد ،بآ یسدنهم هورگ . :همانایار
2 :همانایار .ناریا ،لباز ،لباز هاگشناد ،کاخ و بآ هدکشناد ،بآ یسدنهم هورگ ،لوئسم هدنسیون . [email protected]
3 :همانایار .ناریا ،لباز ،لباز هاگشناد ،کاخ و بآ هدکشناد ،بآ یسدنهم هورگ . [email protected]
4 یسدنهم هورگ.
:همانایار .ناریا ،لباز ،لباز هاگشناد ،کاخ و بآ هدکشناد ،بآ [email protected]
5 :همانایار .ناریا ،لباز ،لباز هاگشناد ،کاخ و بآ هدکشناد ،بآ یسدنهم هورگ . [email protected]
هلاقم تاعلاطا هدیکچ
:هلاقم عون یشهوژپ ةلاقم
رات ی خ رد ی تفا : 22 / 7 / 1401
رات ی خ یرگنزاب : 19 / 9 / 1401
رات ی خ ذپ ی شر : 23 / 9 / 1401
رات ی خ راشتنا : 1 / 11 / 1401
هژاو :یدیلک یاه
خبت ی ر -
،قرعت جنساو ی
، قطانم داب .ی نپ وئاف شور
نم یتنام ث هب ناونع شور
،درادناتسا هب هداد یاه سانشاوه ی ز ی دا ی ن ی زا هت .دراد ی ه قد ی ق ا ی ن هداد اه رد
یمامت اکما قطانم ن
یذپ ر ن ی تس رد تن ی هج شور یاه اج ی زگ ی ن هداد هب هک یاه رتمک ی ن ی زا سررب دروم دنراد ی
م رارق ی
یگ دنر شور . یرپ لتس ی - تی رول هداد هب یاه شاوه سان ی ن مک ی زا نآ دربراک و دنراد قطانم رد اه
ی هداد هک یاه سانشاوه ی
ن سرتسد رد ی
تس م ی دناوت فم ی د س هقطنم .دشاب ی
ناتس قرش بونج رد ی
ا ی نار ی ک ی قطانم زا ی هجوت اب هک تسا هب
اهداب ی 120 غت و زور یی تار امد یی لااب ی هنابش ا رد زور ی نار هبرصحنم ا زا فده .تسا درف ی
ن قحت ی ق زرا ی با ی ت خب ی ر -
رپ شور قرعت ی
لتس ی ت ی رول اقم رد ی هس نمنپ شور اب -
تنوم ی ث خداب هقطنم رد وئاف ی
ز س ی ناتس حلاصا و ا ی ن اب هلداعم
رش هب هجوت ای
ط ارب داب ی س هقطنم ی ناتس م ی دشاب ارب . ی ا ی ن هداد زا روظنم یاه
30 سانشاوه لاس ی
س هقطنم رد ی
ناتس
رض .دش هدافتسا ی
ب رپ هلداعم ی لتس ی - تی رول
α_PT ( ) ی ک ی مهم زا رت ی ن اهرتماراپ ی ا ی ن زرا رد هک تسا هلداعم ی
با ی هلداعم
م راک هب ی دور لصا هلداعم رد . ی
اب ربارب نآ رادقم 26
/ 1 م ی دشاب اتن . ی ج رض رادقم هک داد ناشن ی
ب خبت ی ر لصا هلداعم رد ی
اب ربارب(
26 / 1 ارب ) ی س هقطنم ی ناتس من بسانم ی دشاب اب و ی د ا رادقم .دوش حلاصا حلاص
ی ب نآ ی ن 02 / 1 ات 11 / 6 غتم ی ر
م .دوب ی گنا ی ن رادقم اب رباربα_PT
18 / 2 هک دمآ تسد هب 73
% لصا هلداعم رادقم اب ی
( 26 / 1 نچمه .تسا توافتم ) ی
ن
ی ک سرگر هطبار ی نو ی ب ی ن و داب تعرس
α_PT (α_(PT-U2))
درگ هئارا ی د اتن . ی ج م ناشن ی دهد خبت رادقم هک ی
ر قرعت
هب تسد افتسا اب هدمآ هد
α_(PT-U2) زا اب
NRMSE
اب ربارب 6 / 11 ربارب قفاوت صخاش دصرد 98
اراد ی رتهب ی ن اتن ی ج
.تسا
دانتسا : باراد ی راچ ؛امه ، ی دهم دمحم ، ی
؛ سارفا ی با پ ، ی نام پ و ؛ ی ر ی
، لح ی هم ( 1401 ).
زرا ی با ی جنساو و ی رپ هلداعم ی لتس ی ت ی رول ارب ی مخت ی ن خبت ی ر قرعت
لقا رد ی م خ داب ی ز دروم هعلاطم(
ی س هقطنم ی ناتس ) ،ناریا کاخ و بآ تاقیقحت هلجم ، 53
( 1 1
،) 2564 -
2551 . https://doi.org/10.22059/ijswr.2022.349900.669375
.نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم :رشان .ناگدنسیون©
https://doi.org/10.22059/ijswr.2022.349900.669375 DOI:
قم همد و یژولوردیه هخرچ رد مهم لماوع زا یکی قرعت و ریخبت هلمجزا
لماوع عت یی ن هدننک یم بآ نزاوت و نیمز حطس رد یژرنا تلاداعم شاب
و د
هنیمز رد نآ دروآرب نوچمه یمولع فلتخم یاه
ه ی ژولورد ( تسا زاین دروم بآ عبانم تیریدم و عترم و لگنج تیریدم ،یزرواشک ،ی
Sun
et al., 2014; Mobilia and Longobardi, 2021
.)
ًلاومعم هزادنا یارب ریخبت یریگ
- یم هدافتسا رتمیسیلا زا قرعت .دوش
ااب ی ن لاح هزادنا ریخبت یریگ -
یزهرپ شور نیا اب قرعت و هدوب هن
.تسا دایز تقو فرص دنمزاین ازا
ی ن ور شور زا راک نیا یارب ،دراوم بلاغ رد ریغ یاه
لدم زا یعیسو فیط لماش هک میقتسم هداس یاه
شور دننام( یبرجت شور ات )ریخبت تشت و یتبوطر ،ییامد ،یعشعشت یاه
نمنپ دننام( یبیکرت هدیچیپ یاه -
تسا )ثیتنوم
، یم هدافتسا .دوش
یسانشاوه لماوع دادعت ندروم
ی زا شور نیا رد یمن ناسکی مه اه
هب .دشاب یم رظن و زاین دروم یسانشاوه لماوع دادعت نیب وسمه یلباقت دسر
.دشاب هتشاد دوجو دروآرب تقد ااب
ی ن لاح هب ، یاهروشک رد هژیو لاحرد
هعسوت اعلاطم .تسا هدوب راوشد یسانشاوه لماوع هیهت ت هک یت
نونکا
ماجنا هدش یم ناشن تسا نییعت هک دهد
هداد ،یمیلقا طیارش هب یگتسب هقطنم ره ردETo
یاه ندروم ی زا هنیزه و دراد نآ هب طوبرم یاه
(
Xu and Singh 2002; Mehdizadeh et al. (2016
یم ناشن نیشیپ تاعلاطم .) ینیمخت رادقم هک دهد
نمنپ شور زاETo
- ثیتنوم
( وئاف
PMF-56
میلقا رد ) هزادنا ریداقم هب فلتخم یاه هدش یریگ
دزن ی ک رت ( تسا
Alen et al., 1998; Jensen et al., 1990
.)
لدم یاه ریخبت و قرعت ینتبم رب عشعشت دننام یلتسیرپ - ( رولیت 1972 ) ( )P-T
هب روط هدرتسگ رد لدم یزاس یژولوکا و یکیژولوردیه
هدافتسا یم ( دنوش
Bandaragoda et al. 2004; Wang et al. 2006; Schramm et al. 2007; and Soylu et al. 2011
).
لدم
P-
یاربT
طیارش عابشا ناکم و بآ دازآ حطس یاه هک
رد نآ تارثا داب زیچان
،تسا هب تسد هدمآ ( تسا
Cristea et al., 2017
هلداعم رد و )
عبات P-T
داب برض رد ترابع دوبمک راشف راخب رد هلداعم نپ نم ( 1948 ) فذح دش و هب اج بیرض نآ ی ریخبت
ابα
رادقم طسوتم ینیمخت
26 / 1 یفرعم ،تسا هدش تنرد
ی هج هلداعم حلاصا یارب میلقا رد یتاعلاطم P-T
( تسا هتفرگ تروص ایند فلتخم یاه
Gunston and
Batchelor1983; Xu and Singh 2002; Irmak et al. 2003
فلتخم تاقیقحت .) صخشم
درک هک نیا بیرض هتسب هب ششوپ یمز ن
و طیارش هقطنم توافتم تسا و فیط
ًاتبسن یعیسو ( ریخبت بیرض زا
𝛼𝑃𝑇
نیب( ) 6 / 0 ات 47 / 2 یم لماش ار ) دوش
.
یاهداب هب هجوت اب هک تسا یقطانم زا یکی ناریا یقرش بونج رد ناتسیس هقطنم 120
یلااب ییامد تارییغت و زور هنابش
زور ناریا رد
هبرصحنم درف یم داب لاس مایا زا یرایسب رد هقطنم نیا رد .تسا .دزو
دودح( لاغتشا زا یدایز رایسب شخب یفرط زا 38
% هقطنم نیا رد )
یم یزرواشک شخب هب طوبرم دشاب
(
Chari et al., 2020
) لاس رد . ماجنا شخب نیا رد یزرواشک هعسوت یارب ار یتامادقا تلود ریخا یاه
.تسا هداد هعلاطم اذل
ریخبت یسررب و -
نآ نازیم و قرعت هب
روظنم یعقاو زاین دروآرب هعسوت و
رد یفرط زا .دراد ترورض هقطنم یداصتقا
ناکم زا یرایسب رد هقطنم نیا اه
ای هاگتس اه مزاول و یسانشاوه ی ندروم
ی زا هزادنا یارب و درادن دوجو یسانشاوه یاهرتماراپ یمامت یریگ
شور زا هدافتسا دننام ییاه
یلتسیرپ - هداد هب هجوت اب رولیت یاه
ندروم ی زا یم رتمک م ریداقم یبایزرا قیقحت نیا زا فده .دشاب دیفم دناوت توافت
یلتسیرپ ریخبت بیرض -
لاس زا فلتخم عبانم رد رولیت 1972
نونکات یلتسیرپ هلداعم یجنساو نینچمه و ناتسیس هقطنم یارب -
ولیت یارب ر
یم ناتسیس زیخداب هقطنم .دشاب
پ قیقحت هنیشی
یلخاد تاعلاطم
( مدقم اخهک 1397
زا ) 30 ریخبت دروآرب یارب لومعم شور -
هورگ راهچ لماش قرعت 1
- شور ،تشت بیرض هیاپ رب یاه 2
- شور رب یاه
،امد هیاپ 3 - شور و ،عشعشت هیاپ رب یاه 4
- شور شور اب هسیاقم رد ،مرج لاقتنا هیاپ رب یاه
PMF-56
جیاتن .دندرک هدافتسا ، داد ناشن
شور هک فیعض یرامآ رظن زا مرج لاقتنا هیاپ رب یاه شور ریاس هب تبسن ار درکلمع نیرت
نینچمه .دنراد درادناتسا شور اب هسیاقم رد اه
لدم یم یعشعشت و ییامد یاه نمنپ هدیچیپ ًاتبسن یبیکرت شور یارب یبسانم نیزگیاج دنناوت
- گ میلقا یارب ،وئاف ثیتنوم کشخ و مر
تسرهش .دنشاب نادهاز نا ( ناراکمه و یدابق
1396 یلتسیرپ هلداعم بیرض ) -
دروم ار داباهم دس نزخم هچایرد زا ریخبت دروآرب یارب رولیت
یجنساو دندادرارق نیب بیرض نیا هک داد ناشن جیاتن . 01
/ 1 ات 68 / 1 غتم ی ر رد نینچمه و هدوب هام
اه یم شهاک نآ رادقم لاس مرگ ی .دبای
کاپ یمیهاربا و
( ناراکمه 1397
شور ) کم ،کروت ،ریخبت کتشت یاه لتسیرپ ،گنیک
- ینلاب ،یناماس و زویرگراه ،رولیت -
لدیرک وئاف ،
24 نمنپ وئاف ،هدش حلاصا -
هداد اب هسیاقم رد ار ثیتنام ناشن جیاتن .دنداد رارق یبایزرا دروم نیوزق تشد رد هناتسمز مدنگ یرتمیسیلا یاه
نمنپ وئاف شور داد -
ثیتنام اب 24 کم شور انثتسا هب .تسا جیاتن نیرتهب یاراد هدش لامرن یاطخ دصرد یلتسیرپ شور تقد گنیک
-
شور ریاس زا رولیت یلتسیرپ هلداعم زا هدافتسا یارب و دوب رتمک اه
- .دوش حلاصا هلداعم نیا رد ریخبت بیرض هک تسا زاین رولیت
یجراخ تاعلاطم
اداناک روشک یارب
Kustas et al. (1996) and Eaton et al. (2001)
ریداقم هک دنداد ناشن ردα
قطانم کشخ و رد و شیازفا زیخداب
ناکم یاه یم شهاک بوطرم هسیاقم .دبای
هداد یاه اب رتمیسیلا لدم
یلتسیرپ - رولیت
α اب اب ربارب 26 / 1 ناشن هک داد طیارش رادقم بوطرم
ریخبت - شیب یمک ار قرعت یم دروآرب
( دنک
Yoder et al. 2005
رد و ) و کشخ طیارش یداب
ریخبت - ار قرعت هب روط لباق هجوت ی دروآرب مک
یم ( دنک
Berengena and Gavilàn 2005; Benli et al. 2010
.) هب لکروط هولاع راخب راشف دوبمک شیازفا اب ی رب
،نیا رادقم هبα
روط
لباق هجوت ی یم شهاک ( دبای
Szilagyi et al., 2014
ریداقم .) نیمخت
αی رد هظفحم اه ی هناخلگ هنارتیدم رد زهجم
هب متسیس هیوهت یاوه
نیب 86 / 0 ات 72 / 0 ( دوب
Nikolaou et al., 2022
).
تنرد ی هج هلداعم رد ریخبت بیرض .دوش حلاصا یمیلقا طیارش هب هجوت ابP-T
Abtew (1996)
بیرض حلاصا هدش دیدج هلداعم ربارب P-T
اب 18 / 1 ار یارب طیارش بآ و ییاوه مرگ و بوطرم رد بونج ادیرولف
هئارا درک .
Berengena and Gavilàn (2005)
هلداعم رد ریخبت بیرض یاربP-T
طیارش یمیلقا ن ی هم کشخ رد بونج ار ایناپسا حلاصا ک هدر
رادقم و 65 / 1 .دندرک نایب هقطنم نیا بسانم ار
Tabari and Hosseinzadeh Talaee (2011)
یحلاصا بیرض رادقم درس قطانم یارب
اب ربارب بیترت هب ار ناریا کشخ و 82
/ 1 و 14 / 2 .دندرک نایب
رد ریخبت بیرض رادقم قطانم زا یرایسب رد هام
اه .تسا توافتم لاس فلتخم ی
Tabari and Hosseinzadeh Talaee (2011)
یلتسیرپ هدش یحلاصا بیرض رادقم نیرتشیب هک دندرک نایب اتسا درس قطانم رد رولیت–
ب رد نیرتمک و ناتسمز رد ناتسدرک ن هدهاشم راه
رد و دش بآ اوهو .دوب یم و ربتکا رد بیترت هب رادقم نیرتمک و نیرتشیب زین ناریا نامرک ناتسا کشخ ی
Mehdizadeh et al., (2016)
ناتسا یارب ب ریخبت بیرض رادقم هک دنداد ناشن درس یاوه و بآ اب ناریا یبرغ و یقرش ناجیابرذآ یاه
جیاتن .دوش حلاصا دیا
Irmak et
al. (2003)
یلتسیرپ شور هک داد ناشن -
رد رولیت هام اه ریخبت رادقم ناتسمز لصف ی -
نپ وئاف شور هب تسبن ار قرعت نم
- نام ثیت مک
مدروآرب ی دنک یم شیازفا جیاتن تقد دوش حلاصا ریخبت بیرض رادقم هچنانچ و ( لودج رد .دبای
1 ریخبت بیرض رادقم ) یلتسیرپ هلداعم
-
ناکم و عبانم رد رولیت لاس زا فلتخم یاه
1972 نونکات هئارا هدش یم رارق یبایزرا دروم قیقحت نیا رد هک تسا .دریگ
لودج 1 یلتسیرپ هلداعم بیرض رادقم . -
رولیت هئارا هدش فلتخم عبانم رد
هعلاطم دروم هقطنم و میلقا 𝜶𝑷𝑻
عبنم هعلاطم دروم هقطنم و میلقا
𝜶𝑷𝑻
عبنم
کشخ همین - ناریا بونج ،ناجنسرا 36
/ Didari and Ahmadi 2
(2019) کشخ همین و کشخ
- بونج ،مرهج
ناریا 98
/ Didari and Ahmadi 1
(2019)
کشخ و درس -
ناریا نامرک 14
/ 2 Tabari et al. (2011) درس
- ناریا ناتسدرک 82
/ 1 Tabari et al. (2011)
هام( درس اوه و بآ )درس یاه
- لامش
ناریا یبرغ 33
/ Mehdizadeh et al. 2
(2016) هام( درس اوه و بآ
)مرگ یاه - لامش
ناریا یبرغ 34
/ Mehdizadeh et al. 1
(2016)
هناتسمز مدنگ -
کشخ همین - نیچ لامش 26
/ 1 Zhang et al. (2004) نمچ
- ریسمرگ و بوطرم -
لیزرب 27
/ 1 Pereira (2004)
یعارز و عترم -
هراح یاوه و بآ ییا
-
اکیرمآ اماهلاکوا 8
/ 0 Kustas et al. (1996) نمچ
- کشخ همین - ایناپسا 55
/ Castellvi et al. 1
(2001)
جاک لگنج - اکیرمآ اینروفیلاک لامش 94
/ 0 Fisher et al. (2005) یلگنج تیاس
- اکیرمآ ناگروا 9
/ Flint and Childs 0
(1991)
بآ دازآ حطس -
ناریا یقرش بونج 2
/ Daneshkar Arasteh 1 and Tajrishy (2008) بآ دازآ حطس
- ناریا یقرش بونج 47
/ Daneshkar Arasteh 2 and Tajrishy (2008)
اداناک ابوتینام ،قیمع مک هچایرد 51
/ 1 Eaton et al. (2001) بوطرم رازفلع
- ناتسلگنا یقرش بونج 02
/ Gavin and Agnew 1
(2004)
بلاات - اکیرمآ ناگیشم هچایرد کیدزن 035
/ 1 Souch et al. (1996) اداناک برغ لامش ،قیمع هچایرد
32 / 2 Eaton et al. (2001)
اداناک ویراتنا ،قیمع مک هچایرد 26
/ Stewart and Rouse 1
(1976) کشخ همین
- اکیرمآ 74
/ 1 Jensen et al. (1990)
بلاات - اداناک ویراتنا 26
/ 1 Rouse et al. (1977) قمع مک هچایرد
- لامش اداناک ابوتینام 35
/ Bello and Smith 1
(1990)
بلاات - اداناک دنلدنافوین 2
/ 1 Price et al. (1991) عترم
- اداناک ویراتنا 95
/ 0 Rouse et al. (1977)
اکیرمآ ،یعارز تیفرظ رد کاخ ،نمچ 29
/ Mukammal and 1 Neumann (1977) رادیاپان طیارش
- اکیرمآ 57
/ Jury and Tanner 1
(1975)
ربونص لگنج -
اکیرمآ 18
/ McNaughton and 1
Black (1973) هلاسدنچ هایگ
- اکیرمآ 27
/ Davies and Allen 1
(1973)
تخل کاخ - اکیرمآ 04
/ 1 Barton (1979) هاتوک نمچ
- اکیرمآ 12
/ De Bruin and 1
Holtslag (1982)
)زور لوط رد( ربونص لگنج -
اکیرمآ 73
/ 0 Giles et al. (1985) ربونص
- اکیرمآ 84
/ 0 Black (1979)
درس - اداناک ابوتینام 287
/ 1 Wang et al. (2004) ربونص لگنج
- اکیرمآ 72
/ Shuttleworth and 0
Calder (1979)
شور یسانش
هعلاطم دروم هقطنم
ییایفارغج تیعقوم رد ناریا یقرش بونج رد ناتسیس 61
و هجرد 31 هقیقد و یقرش ی 31
و هجرد 2 هقیقد نآ عافترا و دراد رارق یلامش ی
ایرد حطس زا 481
یم رتم هقبط ساسا رب لباز ناتسرهش یاوه و بآ .دشاب میلقا ءزج ،نپوک یدنب
ناتسبات اب مرگ رایسب و کشخ یاه ه
یا
یم کشخ و مرگ رامآ ساسارب .دشاب
30 ناتسیس هنلااس شراب نیگنایم یسانشاوه هاگتسیا هلاس 6
/ 59 یلیم نیب لاس رد نآ یامد و رتم
5 / 9 - ات 49 یتناس هجرد هنلااس ترارح نیگنایم نینچمه .تسا ریغتم دارگ
22 یتناس هجرد هصخاش زا یکی .تسا دارگ
هقطنم نیا یلصا یاه
یاهداب .تسا لاس لوط رد اهداب دوجو 120
هزور زا یم رویرهش طساوا ات تشهبیدرا طساوا .دزو
هداد زا قیقحت نیا رد یاه
20 ( هلاس 1379
ات 1399 ) هزادنا هدش یریگ و لباز یسانشاوه هاگتسیا
8 ( هلاس 1391 ات 1399 .تسا هدش هدافتسا کهز یسانشاوه هاگتسیا )
ریخبت هبساحم شور -
ثیتنام نمنپ وئاف شور اب قرعت
نمنپ شور زا شهوژپ نیا رد -
شور ریاس یبایزرا تهج درادناتسا شور ناونع هب وئاف ثیتنوم اه
هک هلداعم نیا زا هدافتسا اب .دش هدافتسا
زا یکی مهم رت ی ن یمومع و ریخبت رادقم ،تسا یبیکرت تلاداعم نیرت -
عجرم هایگ قرعت هب
تروص یم دروآرب ریز ( ددرگ
Allen et al. 1998
:)
هطبار(
- 1
𝐸𝑇𝑂(𝑃𝑀)=0.408∆(𝑅𝑛− 𝐺) + 𝛾[900/(𝑇 + 273)]𝑈2(𝑒𝑠− 𝑒𝑎) )
∆ + 𝛾(1 + 0.34𝑈2)
:نآ رد هک
𝐸𝑇𝑂(𝑃𝑀)
ریخبت - ( هنازور عجرم هایگ قرعت
mm/day
،) ( هایگ حطس هب یدورو صلاخ شباتRn MJ/m2d
،) راشG
( کاخ یامرگ
MJ/m2d
،) ( یرتم ود عافترا رد اوه یامد هنازور نیگنایمT
،)C°
( یرتم ود عافترا رد داب تعرس هنازور نیگنایمU2
،)m/s
es-ea
( عابشا راخب راشف دوبمک ،)KPa
( راخب راشف ینحنم بیش Δ
KPa/°C
و ) ( یرتمورکیاس تباث بیرض𝛾 KPa/°C
یم ) یارب .دشاب
هب نمنپ هلداعم یازجا ندروآ تسد -
لمعلاروتسد زا وئاف ثیتنوم هئارا
هدش هرامش هیرشن رد 56
.دیدرگ هدافتسا وئاف
شور رپ ی لتس ی ت ی رول
هلداعم هب هدربراک رد هدش رپ شور ی لتس ی - ت ی رول ز تروص هب ( تسا ری
Priestley and Taylor, 1972
:)
هطبار(
- 2
𝐸𝑇𝑂(𝑃−𝑇)= α ∆ )
∆ + 𝛾∙𝑅𝑛− 𝐺 λ
هک
𝐸𝑇𝑂(𝑃−𝑇)
قرعت ریخبت رادقم هب
تسد هدمآ یلتسرپ شور زا هدافتسا اب -
یلیم( رولیت ،)زور رب رتم
ناهن یامرگ ریخبت بیرض :α
یامد رد ریخبت 20
یتناس هجرد ( دارگ
2.45𝑀𝐽𝐾𝑔−1
،) :Rs
( یدیشروخ شبات
MJ m-2d-1
لااب تلاداعم رد ،)
، Δ و ،G
یاهرتماراپRn
هلداعم رد هدش یفرعم
PMF-56
یم ناکم رد ریخبت بیرض رادقم .دنشاب رایسب ریخبت رادقم رب و هدوب توافتم فلتخم یاه
ثأت ی ر .تسا راذگ
لاس رد نا ریخبت بیرض رادقم نییعت اب هطبار رد یدایز یتاقیقحت هتشذگ یاه هنیهب بیرض رادقم قیقحت نیا رد .تسا هدش ماج
𝛼𝑃𝑇
یارب
ناتسیس هقطنم هئارا
یم .ددرگ
شور یبایزرا فلتخم یاه
صخاش زا یبایزرا رب تیاهن رد ( اطخ تاعبرم نیگنایم رذج یاه
( اطخ فارحنا نیگنایم ،)RMSE
ریخبت عومجم نیب تبسن و )MBE P-T
هب (PM
( اطخ تاعبرم نیگنایم رذج ،)r (NRMSE
( قباطت صخاش ، ( لدم ییاراک و )d
یم هدافتسا )EF
:دوش
هطبار(
- 3
𝑅𝑀𝑆𝐸 = √∑ (𝐸𝑇𝑛𝑖 𝑃−𝑇,𝑖− 𝐸𝑇𝑃𝑀,𝑖)2 )
𝑛
هطبار(
- 4
𝑀𝐵𝐸 =1 )
𝑛∑(𝐸𝑇𝑃−𝑇,𝑖− 𝐸𝑇𝑃𝑀,𝑖)
𝑛
𝑖=1
هطبار(
- 5
𝑟 = ∑ 𝐸𝑇𝑛𝑖 𝑝,𝑖 )
∑ 𝐸𝑇𝑛𝑖 𝑃𝑀,𝑖
هطبار(
- 6 )
𝑁𝑅𝑀𝑆𝐸 =
√∑ (𝐸𝑇𝑛𝑖 𝑃−𝑇,𝑖− 𝐸𝑇𝑃𝑀,𝑖) 𝑛
𝐸𝑇𝑃𝑀
̅̅̅̅̅̅̅
هطبار(
- 7
𝑑 = 1 − ∑ (𝐸𝑇𝑛𝑖 𝑃−𝑇,𝑖− 𝐸𝑇𝑃𝑀,𝑖)2 )
∑ (|𝐸𝑇𝑛𝑖 𝑃−𝑇,𝑖− 𝐸𝑇̅̅̅̅̅̅̅| + |𝐸𝑇𝑃𝑀 𝑃𝑀,𝑖− 𝐸𝑇̅̅̅̅̅̅̅|)𝑃𝑀 2
هطبار(
- 8
𝐸𝐹 = 1 −∑ (𝐸𝑇𝑛𝑖 𝑃−𝑇,𝑖− 𝐸𝑇𝑃𝑀,𝑖)2 )
∑ (𝐸𝑇𝑛1 𝑃𝑀,𝑖− 𝐸𝑇̅̅̅̅̅̅̅)𝑃𝑀 2
هک ،زور صخاشi
،تادهاشم لک دادعتn 𝐸𝑇𝑝−𝑇,𝑖
ریخبت رادقم -
یلتسیرپ شور زا هدافتسا اب هک هنازور قرعت -
رولیت تسد هب م ی .دیآ
𝐸𝑇𝑃𝑀,𝑖
ریخبت رادقم -
قرعت هب تسد هدمآ نپ وئاف شور زا هدافتسا اب ،ثیتنام نم
𝐸𝑇𝑃𝑀
̅̅̅̅̅̅̅
قرعت ریخبت نیگنایم هبساحم
هدش وئاف شور اب
نپ رادقم هچره .تسا ثیتنام نم و𝑅𝑀𝑆𝐸
،𝑀𝐵𝐸 NRMSE
کچوک رت رادقم و رفص هب کیدزن و ،r
وd
جیاتن دشاب کی هب کیدزنEF
.میتسه دهاش ار یرتهب
یجنساو
هب روظنم ریخبت رادقم ادتبا یجنساو -
شور هب قرعت
𝐸𝑇𝑂(𝑃𝑀)
و
𝐸𝑇𝑂(𝑃−𝑇)
هب تروص یم هبساحم هنازور اب سپس .ددرگ
تسد هب ندروآ
تبسن
𝐸𝑇𝑜(𝑃𝑀) 𝐸𝑇𝑜(𝑃−𝑇)
یلتسیرپ شور یحلاصا ریخبت بیرض رادقم هنازور سایقم رد -
رادقم رد تبسن نیا برض زا رولیت 26
/ 1 تسد هب یم .دیآ
هرود یارب هناهام نیگنایم زا هام ره یارب یحلاصا ریخبت بیرض رادقم هدافتسادروم
تسد هب یم هداد زا قیقحت نیا رد .دیآ یاه
12 لاس
( 1379 ات 1390 انشاوه هاگتسیا ) هداد و یجنساو یارب و لباز یس
یاه 8 ( لاس 1391 ات 1399 یارب کهز و لباز یسانشاوه هاگتسیا )
یبایزرا هدافتسا هدش .تسا
ثحب و جیاتن
نمنپ هلداعم ( وئاف ثیتنام
𝑬𝑻𝑷𝑴
)
( لکش 1 ریخبت رادقم ) -
قرعت هبساحم هدش نپ شور زا هدافتسا اب نم
ثیتنام - زور یارب وئاف رد لاس فلتخم یاه
شن ار ناتسیس هقطنم نا
یم ریخبت رادقم .دهد -
دودح زا هنازور قرعت 21
یلیم ( هام دادرم رد زور رد رتم ات )July
7 / 0 یلیم ( هام ید یادتبا رد زور رد رتم
December
)
دودح .دوب ریغتم 60
ریخبت رادقم دصرد -
هام راهچ رد قرعت اتJune
September
یم قافتا هام راهچ نیا رد .دتفا داب
یاه 120 هقطنم رد زور
ریخبت یلصا لماع و دراد نایرج ناتسیس -
یم قرعت هام هس رد ریخبت عومجم .دشاب
December
،
January
و
February
اب ربارب 8 دصرد
ریخبت رادقم -
یم هنلااس قرعت .دشاب
لکش 1 ریخبت . - نپ شور وئاف زا هدافتسا اب هدش هبساحم قرعت نم
- یاهزور یارب ثیتنام لاس فلتخم
یلتسیرپ - رولیت
یلتسیرپ هلداعم یبایزرا -
( هلداعم بیرض ساسا رب رولیت
𝜶𝑷𝑻
عبانم رد دوجوم )
یلتسیرپ هلداعم بیرض -
زا یکی رولیت مهم
رت ی ن یم راک هب هلداعم یبایزرا رد هک تسا هلداعم نیا یاهرتماراپ یلصا هلداعم رد .دور
نآ رادقم
اب ربارب 26 / 1 یم هجوت اب .دشاب یعس قیقحت نیا رد .تسا هدش هدرب راک هب نآ یارب یتوافتم ریداقم هقطنم کی یناکم و ینامز طیارش هب
یلتسرپ هلداعم بیرض رادقم رثکا هدش -
( رولیت
𝛼𝑃𝑇
لاس رد هک ) یسررب دروم تسا هتفرگ رارق هدافتسا دروم فلتخم قطانم رد و فلتخم یاه
( لودج رد .دریگ رارق 2
رادقم )
𝛼𝑃𝑇
هب صخاش هارمه یرامآ یاه
RMSE (mm/day)
،
MBE (mm/day)
و ،r NRMSE
و هسیاقم ردd
یم ناشن ار ثیتنام نمنپ وئاف شور اب رادقم .دهد
𝛼𝑃𝑇
نیب فلتخم عبانم ساسا رب 72
/ 0 ات 47 / 2 غتم ی ر ( لودج جیاتن .دوب 2
یم ناشن ) دهد
0 5 10 15 20 25
0 50 100 150 200 250 300 350
ET (mm/day)
زور
ET(P-M)
رادقم هک دروم راهچ انثتسا هب هک
𝛼𝑃𝑇
اب ربارب 36 / 2 ، 33 / 2 ، 47 / 2 و 32 / 2 رادقم دراوم ریاس رد تسا
MBE (mm/day)
و هدوب یفنم
ناشن مک هدنهد یم جیاتن دروآرب
دروم راهچ نیمه هب طوبرم زین جیاتن نیرتهب .دشاب
𝛼𝑃𝑇
هداد ناشن لودج رد گنررپ تروص هب هک تسا
طسوت هدش هیارا بیرض .تسا هدش
Eaton et al. (2001)
(
𝛼𝑃𝑇= 2.33
اب )
RMSE (mm/day)
اب ربارب 56 / 2
، اب رباربMBE
10 / 0
یلیم و زور رب رتم اب ربارب r
02 / 1 ،
NRMSE
اب ربارب 1 / 31 قباطت صخاش رادقم و دصرد 91
نینچمه دوب جیاتن نیرتهب یاراد /
Mehdizadeh et al. (2016)
(
𝛼𝑃𝑇 = 2.32
شور هب کیدزن رایسب )
Eaton et al. (2001)
ب رادقم .دو
𝛼𝑃𝑇 = 2.33
شور رد
Eaton
et al. (2001)
85
% بیرض رادقم زا رتشیب
𝛼𝑃𝑇
( یلصا هلداعم رد 26
/ 1 یم ) عجرم .دشاب
Kustas et al. (1996)
اب
𝛼𝑃𝑇 = 0.8
یاراد
فیعض یلتسرپ بیرض رادقم .دوب جیاتن نیرت -
شور نیا رد رولیت 36
% بیرض رادقم زا رتمک
𝛼𝑃𝑇
لصا هلداعم رد ( ی
26 / 1 رادقم .تسا ) MBE
اب ربارب شور نیا 36
/ 5 - یلیم مک هدنهد ناشن و زور رب رتم رادقم و دوب جیاتن دروآرب
NRMSE
اب ربارب 2 / 82 هدنهد ناشن هک تسا دصرد
.تسا دایز یاطخ
لودج 2 یلتسیرپ هلداعم یبایزرا هب طوبرم یرامآ جیاتن . -
عبانم رد هدش هیارا بیرض ساسا رب رولیت فلتخم
NRMSE d r (%)
MBE (mm/day) RMSE
(mm/day) 𝜶𝑷𝑻
عجرم
87 / 0 4
/ 36 86
/ 0 13
/ 1 - 01
/ 3 98
/ 1 Didari and Ahmadi (2019)
92 / 0 9
/ 30 03
/ 1 23
/ 0 55
/ 2 36
/ 2 Didari and Ahmadi (2019)
83 / 0 1
/ 41 79
/ 0 70
/ 1 - 38
/ 3 82
/ 1 Tabari et al. (2011)
90 / 0 0
/ 33 93
/ 0 56
/ 0 - 72
/ 2 14
/ 2 Tabari et al. (2011)
68 / 0 9
/ 58 58
/ 0 42
/ 3 - 85
/ 4 34
/ 1 Mehdizadeh et al. (2016)
92 / 0 0
/ 31 02
/ 1 12
/ 0 56
/ 2 33
/ 2 Mehdizadeh et al. (2016)
69 / 0 3
/ 60 55
/ 0 68
/ 3 - 09
/ 5 27
/ 1 Pereira (2004)
67 / 0 2
/ 62 54
/ 0 72
/ 3 - 13
/ 5 26
/ 1 Zhang et al. (2004)
75 / 0 6
/ 50 67
/ 0 67
/ 2 - 16
/ 4 55
/ 1 Castellvi et al. (2001)
57 / 0 2
/ 82 34
/ 0 36
/ 5 - 76
/ 6 8
/ 0 Kustas et al. (1996)
59 / 0 8
/ 77 39
/ 0 01
/ 5 - 41
/ 6 9
/ 0 Flint and Childs (1991)
57 / 0 8
/ 80 36
/ 0 26
/ 5 - 66
/ 6 94
/ 0 Fisher et al. (2005)
92 / 0 2
/ 31 08
/ 1 63
/ 0 59
/ 2 47
/ 2 Daneshkar Arasteh and Tajrishy (2008)
65 / 0 7
/ 64 52
/ 0 93
/ 3 - 33
/ 5 2
/ 1 Daneshkar Arasteh and Tajrishy (2008)
65 / 0 5
/ 72 44
/ 0 58
/ 4 - 97
/ 5 02
/ 1 Gavin and Agnew (2004)
73 / 0 1
/ 52 66
/ 0 82
/ 2 - 29
/ 4 51
/ 1 Eaton et al. (2001)
91 / 0 1
/ 31 02
/ 1 10
/ 0 56
/ 2 32
/ 2 Eaton et al. (2001)
62 / 0 8
/ 71 45
/ 0 52
/ 4 - 92
/ 5 035
/ 1 Souch et al. (1996)
87 / 0 6
/ 35 76
/ 0 66
/ 2 93
/ 2 74
/ 1 Jensen et al. (1990)
67 / 0 2
/ 62 55
/ 0 72
/ 3 - 13
/ 5 26
/ 1 Stewart and Rouse (1976)
68 / 0 5
/ 58 58
/ 0 39
/ 3 - 82
/ 4 35
/ 1 Bello and Smith (1990)
67 / 0 2
/ 62 55
/ 0 72
/ 3 - 13
/ 5 26
/ 1 Rouse et al. (1977)
65 / 0 7
/ 64 52
/ 0 93
/ 3 - 33
/ 5 2
/ 1 Price et al. (1991)
61 / 0 7
/ 76 45
/ 0 51
/ 4 - 90
/ 5 95
/ 0 Rouse et al. (1977)
75 / 0 8
/ 49 68
/ 0 60
/ 2 - 11
/ 4 57
/ 1 Jury and Tanner (1975)
67 / 0 9
/ 60 56
/ 0 60
/ 3 - 02
/ 5 29
/ 1 Mukammal and Neumann (1977)
66 / 0 8
/ 61 55
/ 0 56
/ 0 09
/ 5 27
/ 1 Davies and Allen (1973)
65 / 0 6
/ 65 51
/ 0 00
/ 4 - 51
/ 5 18
/ 1 McNaughton and Black (1973)
63 / 0 2
/ 68 48
/ 0 22
/ 4 - 62
/ 5 12
/ 1 De Bruin and Holtslag (1982)
62 / 0 6
/ 71 45
/ 0 51
/ 4 - 90
/ 5 04
/ 1 Barton (1979)
58 / 0 4
/ 80 37
/ 0 22
/ 5 - 63
/ 6 84
/ 0 Black (1979)
56 / 0 3
/ 85 32
/ 0 62
/ 5 - 03
/ 7 73
/ 0 Giles et al. (1985)
55 / 0 8
/ 85 31
/ 0 65
/ 5 - 07
/ 7 72
/ 0 Shuttleworth and Calder (1979)
67 / 0 1
/ 61 56
/ 0 62
/ 3 - 04
/ 5 287
/ 1 Wang et al. (2004)
یلتسیرپ هلداعم بیرض حلاصا -
رولیت
ریخبت رادقم تبسن زا هدافتسا اب -
قرعت هب تسد هدمآ نمنپ وئاف شور زا -
ریخبت رادقم هب ثیتنام -
یلتسیرپ شور قرعت -
ت ( رولی
𝐸𝑇𝑜(𝑃𝑀) 𝐸𝑇𝑜(𝑃−𝑇)
رادقم )
