1
زرا ی با ی لباق ی ت فلع هراصع ( هخلت زره
Acroptilon repens )
فلع ناونع هب شک
ز ی تس ی فلع اب هزرابم تهج اه
ی مدنگ عرازم زره
یراین هداز جاح ریما رفعج نامیپ ،1
وللگ هداز ،2
یدمحا دمحم لآ یقت دمحم ،3
میهاربا
4
1 - یسانشراک یوجشناد دشرا
اب هزرابم و ییاسانش فلع
یاه زره ورگ ، یزرواشک مولع هدکشناد ،تاتابن حلاصا و تعارز ه و
یعیبط عبانم ناریا ،لیبدرا ،یلیبدرا ققحم هاگشناد
2 - یسانشراک یوجشناد دشرا
اب هزرابم و ییاسانش فلع
یاه زره یزرواشک مولع هدکشناد ،تاتابن حلاصا و تعارز هورگ ، عبانم و
یعیبط ناریا ،لیبدرا ،یلیبدرا ققحم هاگشناد
3 - ناد یسانشراک یوجش دشرا
اب هزرابم و ییاسانش فلع
یاه زره یزرواشک مولع هدکشناد ،تاتابن حلاصا و تعارز هورگ ، عبانم و
یعیبط ناریا ،لیبدرا ،یلیبدرا ققحم هاگشناد
4 - ،لیبدرا ،یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یعیبط عبانم و یزرواشک مولع هدکشناد ،تاتابن حلاصا و تعارز هورگ ،رایشناد ناریا
هدنسیون همانایار سردآ ([email protected])طبار
هصلاخ تظلغ کیتاپوللآ تارثا ( فلتخم یاه
0 ،)دهاش(
5 ، 5 / 7 ، 10 ، 15 و 20 رب هخلت یبآ هراصع )دصرد
یگژیو هناوج یاه فلع و مدنگ یدشر و ینز
رد یفداصت لاماک حرط بلاق رد لیروتکاف تروص هب هبنپواگ زره
4 رد رارکت هداد سنایراو هیزجت جیاتن .تفرگ رارق یسررب دروم هاگشیامزآ طیارش داد ناشن یهاگشیامزآ یاه
هقاس لوط هک هشیر لوط و هچ
فلتخم یاه تظلغ ریثات تحت یسررب دروم هایگ ود رد هچ هنوگ ،هخلت هراصع
نآ لباقتم تارثا و یهایگ ات هخلت هراصع تظلغ شیازفا اب .دنتفرگ رارق اه
20 رد رد شهاک نیرتشیب ،دص
فلع هقاس لوط تفص یارب .دش هدهاشم هبنپواگ زره تظلغ رد هچ
یاه 15 و 20
% نازیم ،هخلت هراصع زا
کیدزن هبنپواگ زره فلع رد شهاک 100
% شیازفا مدنگ یعارز هایگ رد اما .دوب دهاش رامیت هب تبسن
هقاس لوط شهاک دصرد میلام بیش هچ
ج شهاک نازیم و تشاد یرت تظلغ رد ینز هناو
20 هراصع دصرد
دودح هخلت 98
% هشیر تفص یارب .دوب دهاش رامیت هب تبسن تظلغ رد هچ
20
% شهاک نیرتمک و نیرتشیب
فلع هب طوبرم بیترت هب نازیم هب مدنگ یعارز هایگ و هبنپواگ زره
88
% و 21
% .دوب دهاش رامیت هب تبسن
یم تادهاشم نیا دشاب بلطم نیا دیوم دناوت
تابیکرت و مومس مسیلوباتم تردق یدودح ات تلاغ هک
نآ تیمس و دنراد ار یتاپوللآ یم نیب زا ار اه
.دنرب
یدیلک تاملک :
،هخلت ،یتاپوللآ فلع ،یبآ هراصع
کیژولویب شک
1 همدقم .
هدنیآ رد ار ییاذغ تینما و یفاک یاذغ نیمأت هیاپ عبانم تیدودحم رانک رد تیعمج عیرس دشر هب
یاهروشک یارب هژیو
لاح رد دحاو رد درکلمع ندرب لااب قیرط زا یزرواشک تلاوصحم دیلوت شیازفا روظنم هب .تسا هدرک هجاوم ماهبا اب هعسوت
هدننکدودحم لماوع دیاب حطس مهم زا یکی ،دومن فرطرب ار دیلوت ی
فلع لماوع نیا نیرت یم زره یاه
دشاب [ 1 ] فلع . یاه
لاتخا داجیا اب زره لقادح بجوم هنلااس ،یعارز فلتخم تلاوصحم دشر رد ل
15
% یم درکلمع شهاک دنوش
[ 5 ] لکشم .
،رگید زورب تمواقم رد فلع یاه زره تبسن هب فلع شک اه یم دشاب هک ثعاب دمآراکان ندش فلع شک اه رد یرایسب زا طاقن
2
هدش تسا [ 2 .]
یبیسآرگد زا هک تسا نیا رب فلتخم مولع نادنمشناد شلات تیریدم رد یژتارتسا کی ناونع هب )یتاپوللآ(
لاکیمکوللآ زتنس و ییاسانش ،یزاسادج قیرط زا ای ،تافآ فلع ناونع هب ینیعم یاه
شک هرهب اب و یعیبط یاه یریگ
مادنا زا میقتسم هرهب هایگ یاه
یارب یمهم رازبا ناونع هب ار یعیبط مسیناکم نیا هک دنتسه ددصرد و دنیامن یرادرب
رتسا فلع تیریدم یژتا یاه
متسیسوکا رد زره دنرب راک هب یعارز یاه
[ 3 .]
. 2
شور و داوم اه
امزآ ی ش لاس رد 84 - 1383 امزآ رد ی هاگش فلع اه
¬ی زره زرواشک هدکشناد ی
بدرا ققحم هاگشناد ی
ل ی روظنم هب
سررب ی ز ی تس جنس ی بآ هراصع ی ور رب هخلت زره فلع ی
گ ومن و دشر ی
ها هچ فلع هبنپواگ زره گ و
ی ناها عارز ی ماجنا مدنگ
امزآ.دش ی ش هت هب طوبرم ی
ه بآ هراصع ی امزآ رد هخلت ی
هاگش زرواشک هدکشناد تاتابن حلاصا و تعارز ی
ارب .دش ماجنا ی
هت ی ه
اه تظلغ ی
ن دروم ی زا 1000 م ی ل ی ل ی رت داقم هب رطقم بآ ی
ر تدم هب و هدرک هفاضا هخلت ردوپ فلتخم 24
ور تعاس ی
ش هاگتسد ی
رک هداد رارق فاص ذغاک زا هدافتسا اب هدمآ تسدب هراصع .دش
ی امد رد هدافتسا نامز ات و دش فاص نمتاو ی
5
تناس هجرد ی
راد هگن دارگ ی
درگ ی د ا رد.
ی ن تظلغ رثا هلحرم اه
ی بآ هراصع فلتخم ی
ور هخلت زره فلع ی
صوصخ ی تا
هناوج نز ی گ ی ها عارز ی امزآ رد مدنگ ی
هاگش فلع اه ی سررب دروم زره ی
.تفرگ رارق امزآ
ی ش روتکاف تروص هب ی
ل حرط بلاق رد
فداصت لاماک ی
رد 4 اش لوا روتکاف .دش ماجنا رارکت لم
¬تظلغ یاه ( فلتخم 0 ،)دهاش(
5 ، 5 / 7 ، 10 ، 15 و 20 و )دصرد
ن مود روتکاف ی
ز گ ی ناها ارب .دوب فلتخم ی
هزادنا گ ی ر ی ثات ی ر ره ی ک ت زا ی اهرام نز هناوج رب ی
ره رذب ی ک فلع زا اه ی و زره
گ ی ناها عارز ی سررب دروم ی
، دادعت 25 رتسا زا سپ هنوگ ره زا رذب ددع یل
ی هز حطس ندش ی
ه طسوت ی رلکوپ ی د دس ی م 1
رتپ فورظ رد ،دصرد ی
رطق اب 8 تناس ی رتم ره هب و دش هداد رارق ی
ک اهنآ زا 5 س ی س ی بآ هراصع زا ی
فلع هفاضا هخلت زره
ارب .دش ی ت رارکت ره ی
رام ن رطقم بآ دهاش ی
ز رظن رد رتپ فورظ نآ زا سپ .دش هتفرگ ی
تکاپ رد اه ی تسلاپ ی ک ی رارق فافش
هناوج تهج و هداد نز
ی مرژ هب ی روتان بسن تبوطر اب ی
00 امد و دصرد ی
25 تناس هجرد ی
دارگ زا سپ .دندش هداد لاقتنا 7
نز هناوج( دش شرامش هدز هناوج روذب دادعت زور ی
روهظ اب 2 م ی ل ی ر زا رتم ی هش هچ هتفرگ رظن رد ر لوط سپس .)دش
ی هش هچ
هقاس و گ هزادنا دروم هچ ی
ر ی دنتفرگ رارق .
زجت ی ه راو ی سنا هداد رازفا مرن زا هدافتسا اب اه ارب .دش ماجناSAS
ی اقم ی هس م ی گنا ی ن اه نومزآ زا حطس ردLSD
لامتحا 5 ارب مزلا دراوم رد .دش هدافتسا دصرد ی
دبت ی ل همانرب زا هداد درگ هدافتساSPSS
ی د .
.3 ثحب و جیاتن تظلغ ریثات هک داد ناشن شیامزآ سنایراو هیزجت جیاتن نآ لباقتم تارثا نینچمه و هایگ عون و فلتخم یاه
لوط رب اه
هقاس وط و هچ هشیر ل فلع و مدنگ یاه هچهایگ هچ ینعم هبنپواگ یاه
.دوب راد ای ن ثات عوضوم ی
ذپر ی ر ی هعلاطم دروم تافص
تاپوللآ تارثا زا ار ی
ک بآ هراصع ی م ناشن هخلت ی
دهد نینچمه هقاس لوط رب هراصع ریثات هک داد ناشن یرامآ هیزجت جیاتن
هچ
مدنگ ینعم هبنپواگ و دوب راد
هکنیا هولاع هب هشیر لوط رب هخلت یبآ هراصع ریثات
هچ ینعم هعلاطم دروم ناهایگ راد
لودج(دوب 1
).
3
لودج 1 - تظلغ ریثات سنایراو هیزجت نآ لباقتم رثا و هایگ عون ،هخلت یبآ هراصع فلتخم یاه
هقاس لوط رب اه هشیر لوط و هچ
هچ
هایگ هاگشیامزآ رد هچ تاعبرم نیگنایم
تارییغت عبنم هجرد
یدازآ هقاس لوط
هچ هشیر لوط
هچ
2 b 3802/27**
0011/32**
( هراصع تظلغ )B
5 5404/98**
3874/90**
*B 10 A
88/74**
44/07*
یشیامزآ هابتشا 71
08 / 19 17/70
29 c.v / 14 54
/ 15
ینعم هریغ بیترت هب * و **،ns ینعم ،راد
حطس رد راد 1
و 5 دصرد
هجوت اب ( لکش هب 1
) هقاس لوط شهاک .تشاد یدنت بیش هراصع تظلغ شیازفا اب یسررب دروم ناهایگ همه رد هچ
یروط هب رد هک تظلغ یاه 15 و 20
% هقاس لوط شهاک نازیم ، کیدزن هبنپواگ رد هچ
100
% رد اما .دوب دهاش هب تبسن
هقاس لوط شهاک دصرد شیازفا مدنگ میلام بیش هچ
تظلغ رد ینز هناوج شهاک نازیم و تشاد یرت 20
هراصع دصرد
دودح 98
% دوب دهاش هب تبسن .
لکش 1 - هراصع فلتخم یاه تظلغ رثا یبآ
لت هقاس لوط رب هخ هچ
هبنپواگ و مدنگ رد
هاگشیامزآ
هشیر لوط تفص یارب تظلغ رد هک داد ناشن لباقتم تارثا جیاتن هچ
20
% هشیر لوط شهاک نیرتمک و نیرتشیب هچ
نازیم هب مدنگ و هبنپواگ هب طوبرم بیترت هب 88
% و 21
% دوب دهاش هب تبسن .
لوط هک دوش یم صخشم لکش هب هجوت اب
هشیر چ یم ناشن ار یرتمک شهاک هبنپواگ هب تبسن مدنگ ه لکش( دهد
2 و هچ هقاس هب طوبرم لکش هدهاشم اب نینچمه .)
،تشاد راهظا ناوت یم هچ هشیر رادومن اقم رد هچ هقاس دشر
ی هس ر اب ی هش ثات هچ ی ر رتمک ی تاپوللآ داوم زا ی
ک دریذپ یم هک
بی رگنا ساسح ی ت ب ی رتش ر ی هش اب داوم دوجو هب تبسن هچ م هدنرادز
ی دشاب [ 4 .]
4
لکش 2 - هراصع فلتخم یاه تظلغ رثا یبآ
هچ هشیر لوط رب هخلت هبنپواگ و مدنگ
رد هاگشیامزآ
4 هجیتن . یریگ
هب جیاتن هناوج و دشر یور رب یسوسحم رثا هخلت یبآ هراصع داد ناشن هدمآ تسد فلع ینز
یسررب دروم زره هتفرگ رارق
.دراد هدش اوت یم ور نیا زا
ندرک هلومرف اب ن هب هراصع
تسد هدمآ فلتخم یاه شور اب
، و لرتنک یارب نآ یگدنرادزاب رثا زا
فلع رگید یتح و زره فلع نیا اب هزرابم دومن هدافتسا زره یاه
مومس فرصم شهاک یارب یبسانم یوگلا ناوتب هدنیآ رد ات
.درک ارجا و یحارط ییایمیش
. 6 عبانم
1 . شوخ
،یوخ م . ( 1375 یگ .) ها ییازفا ( دایدزا تاتابن ) ینابم و شور اه . ( همجرت ) اریش هاگشناد تاراشتنا. لوا دلج .مجنپ پاچ . ز
373 .ص
2 . ماظن ؛م ،یناتسغاب ؛ا ،دنز نیم ؛ن ،یدابآ
یشاب ینیعم ،م ،هدازیداه ؛م ، 1399
فلع تسرهف نیرخآ رب یرورم ، شک
فلع و اه هلجم ،ناریا زره یاه
فلع شهوژپ دلج ،زره
1 امش ، هر 2 ، 93 - 100 .
3 . ،ح ،یمراص ؛ا ،دنز ؛س ،یوسوم 1394
فلع دربراک و کیژولویزیف درکراک ، شک
صص ،ناجنز هاگشناد تاراشتنا .اه 290
.
4 .
،یسنوی ا
،. فیرش
،.ف ،هداز
،یحاتف . .ف و .ب .یزوریپ 1397 یسررب . ناوت یبیسآرگد رادواچ و مدنگ رب هناوج ینز و دشر هیلوا فلع یاه
زره هملس (Chenopodium album)هرت و
جات یزیر Solanum nigrum( دلج ،یزرواشک مولع رد شهوژپ هلجم .)
1 تاحفص : 41 یلا
48 . 5. Beres, I., Kazinczi, G. 2000. Allelopahtic effects of shoot extracts and residues of weeds on field crops. Allelopathy
Journal, 7: 93-98.
5
Evaluation of Russian knapweed’s extract as a bioherbicide for control of weeds in wheat fields
Amir hajzadeha*, peyman Jafarzade Ghollob,mohammad Ahmadic, Mohammad Taghi Alebrahimd
a:Msc. Student of weed science, Department of Agronomy and plant breeding, Faculty of Agriculture and natural resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran; b:Msc. Student of weed science, Department of Agronomy and plant breeding, Faculty of Agriculture and natural resources, University of
Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran; c:Msc. Student of weed science, Department of Agronomy and plant breeding, Faculty of Agriculture and natural resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran;d:Associate professor of weed science, Department of Agronomy and plant breeding, Faculty of
Agriculture and natural resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran;
*Corresponding author: [email protected]
ABSTRACT
Allelopathic effects of different concentrations (0 (control), 5, 7.5, 10, 15, and 20%) of aqueous extract of Russian knapweed on germination and growth characteristics of wheat, and abutilon theophrasti were investigated in a study with completely randomized factorial design with 4 replicates in laboratory conditions checked out. Results of the analysis of variance (ANOVA) of the experimental data showed that, stemlet length and rootlet length of the two plants under investigation were affected by the Russian knapweed extract concentration, plant species, and their interactions. with increasing the extract concentration up to 20%, the highest drops observed in abutilon theophrasti. Concerning the stemlet length, abutilon theophrasti exhibited almost 100% reduction at the extract concentrations of 15% and 20%, as compared to the control. For wheat, however, the increase in the stemlet length reduction followed a slower slope and the reduction in the germination was about 89% at the extract concentration of 20%, as compared to the control. Regarding the rootlet attribute, when the extract concentration was 20%, the maximum and minimum reductions were those of abutilon theophrasti (99%) and wheat (21%), respectively, as compared to the control. These observations could confirm that, cereals are partly capable of metabolizing pesticides and allelopathic compounds to eliminate their toxicity.
Keywords: Allelopathic, Aqueous extract, Bioherbicide. Weed control
