هرﻮﭙﻠﻛ هﺎﻴﮔ ﻲﻨﻏور ﺲﻧﺎﺳا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺮﻴﻨﭘ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﻮﻜﻳﺰﻴﻓ و ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ دﻮﺒﻬﺑ
ﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﮔ ﺎ ن : هداز يرﺪﺻ اﻮﻧ يدﻮﻤﺤﻣ قازر ،1
نﺎﻘﻫد ﻦﻳوﺮﭘ ،2
3
1 . هوﺮﮔ ،ﻲﻳاﺬﻏ داﻮﻣ ﻲﻔﻴﻛ لﺮﺘﻨﻛ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد ﻲﻳاﺬﻏ ﻊﻳﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ
ﺰﻳﺮﺒﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،
2 . لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ :
ﻲﻳاﺬﻏ داﻮﻣ ﻲﻨﻤﻳا و ﺖﺷاﺪﻬﺑ هوﺮﮔ رﺎﻴﺸﻧاد ﻦﻳوﺰﻗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،
سﺎﻤﺗ ﻦﻔﻠﺗ : 09127868571
[email protected] Email:
3 . ،ﻪﻳﺬﻐﺗ رﺎﻳدﺎﺘﺳا
،ﻲﻳاﺬﻏ ﻊﻳﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ﺰﻳﺮﺒﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻪﻳﺬﻐﺗ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ
ﺖﺷاﺪﻬﺑ عﻮﻠﻃ
ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﻣ ود دﺰﻳ ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧاد لﺎﺳ ﻢﻫدرﺎﻬﭼ
هرﺎﻤﺷ : ﻢﺸﺷ
ﺪﻨﻔﺳا و ﻦﻤﻬﺑ 1394
ﻞﺴﻠﺴﻣ هرﺎﻤﺷ :
54
لﻮﺻو ﺦﻳرﺎﺗ :
شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
هﺪﻴﻜﭼ
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺖﻣﻼﺳ يﺎﻫاﺬﻏ فﺮﺼﻣ ياﺮﺑ ﺎﺿﺎﻘﺗ ﺶﻳاﺰﻓا: تﺎﻴـﺻﻮﺼﺧ ﺎـﺑ ﺶـﺨﺑ
ﻲـﺴﺣ و يروآﻮـﻧ ﺐـﺟﻮﻣ بﻮـﻠﻄﻣ
،ﺖﺳا هﺪﺷ ﺎﻴﻧد ﺮﺳاﺮﺳ رد ﻲﻳاﺬﻏ ﺖﻌﻨﺻ رد ﺪﻳﺪﺟ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖـﻈﻠﻏ ﺮﻴﺛﺎﺗ
يﺎـﻫ
ﻲﻜﻴﺘﭙﻟﻮﻧﺎﮔرا و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ هرﻮﭙﻠﻛ ﻲﻨﻏور ﺲﻧﺎﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲﻧاﺮﻳا ﺪﻴﻔﺳ ﺮﻴﻨﭘ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ .
ﻲﺳرﺮﺑ شور
ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ:
) و ﻚﻤﻧ ،ﻲﺑﺮﭼ ،ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ (pH
ﺮﻓ ﻲﻧاﺮﻳا ﺪﻴﻔﺳ ﺮﻴﻨﭘ آ
يرو ﺖـﻈﻠﻏ ﺎﺑ هﺪﺷ يﺎـﻫ
هرﻮﭙﻠﻛ هﺎﻴﮔ ﺲﻧﺎﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ )
15 ، 30 و ppm60 ( نﺪﻴﺳر هرود ﻲﻃ ﻲﻧﺎﻣز ﻞﺻاﻮﻓ ﻲﻃ ﻪﻫﺎﻣ ود
15 هاﺮـﻤﻫ ﻪﺑ زور
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﺴﺣ صاﻮﺧ ﺎﻫ
راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ .ﺖﻓﺮﮔ
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ رد: لﻮﻃ نﺪﻴﺳر ﺮﻴﻨﭘ ﺮﻳدﺎـﻘﻣ راﺪـﻳﺎﭘ و ﻲﺠﻳرﺪـﺗ ﺶﻫﺎـﻛ pH
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻲﻣﺎـﻤﺗ
هﺪﻫﺎـﺸﻣ ﺎـﻫ ﺪـﺷ
. ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ ﺮﻳدﺎﻘﻣ زا ﺲﻧﺎﺳا ياراد ﺮﻴﻨﭘ ﻦﻴﺋﺎﭘpH
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ،ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ لﺮﺘﻨﻛ ﺮﻴﻨﭘ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد يﺮﺗ رد ﻪـﻛ يا
ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﺮﻴﻨﭘ يراﺪﻬﮕﻧ هرود يﺎﻬﺘﻧا )pH
38 / 3 ( ﺪﺟاو ﺮﻴﻨﭘ رﺎﻤﻴﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ppm 30
دﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا .
سﺎﺳا ﺮﺑ
ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺎﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد
مﺎﻤﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي رد ﺮﻴﻨﭘ لﻮﻃ نﺪﻴﺳر ﺮﻴﻨﭘ
ﻲـﻨﻌﻣ رﻮـﻃ ﻪـﺑ ﺖـﺑﻮﻃر ﺪﺻرد و ﺶﻫﺎـﻛ يراد
ﻲﻨﻌﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﻚﻤﻧ و ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﺪﺻرد داد نﺎﺸﻧ ار يراد
) 05 /
<0 .(P ﺎـﻣا ﺪـﺻرد ﻲـﺑﺮﭼ ﺮـﺑ ﻪـﻳﺎﭘ هدﺎـﻣ زا ﻚـﺸﺧ
ﻲﻨﻌﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ دﻮﺒﻧ رادرﻮﺧﺮﺑ يراد
. ﺖﺑﻮﻃر ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ )
42 / 62 ﺪﺻرد ( ﺮـﻴﻨﭘ رﺎﻤﻴﺗ رد ﻲﺑﺎﻳزرا هرود يﺎﻬﺘﻧا رد
او ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺟ ppm30
ﺪﻳدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﺴﺣ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺮﻴﻨﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ يا
ﺖـﻄﻠﻏ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ
صاﻮﺧ ﺎﺑ ﺮﻴﻨﭘ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺮﻈﻧ زا ﺲﻧﺎﺳا ﻲﻜﻴﺘﭙﻟﻮﻧﺎﮔرا
ﺖﻈﻠﻏ بﻮﻠﻄﻣ ppm30
دﻮﺑ .
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ ﻪﺘﻓﺎﻳ سﺎﺳا ﺮﺑ: ﻲـﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ
هرﻮـﭙﻠﻛ هﺎـﻴﮔ ﺲﻧﺎـﺳا زا ناﻮـﺗ ﺮﻳﺎـﺳ رﺎـﻨﻛ رد
شور يﺎـﻫ
هﺪـﻧراﺪﻬﮕﻧ دﺮﺑرﺎـﻛ ﺶﻫﺎـﻛ ﺖﻬﺟ رد ﻲﺘﻈﻓﺎﺤﻣ
ﻢـﻌﻃ و ﺎـﻫ هﺪـﻨﻫد
ﻚﻴﺘﺘﻨـﺳ يﺎـﻫ ﺎـﺑ ﻲﻳاﺬـﻏ هدرواﺮـﻓ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺪـﻴﻟﻮﺗ و
هﮋﻳﻮﺑ ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻤﻌﻃ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﺖﺴﺟ هﺮﻬﺑ ﺮﻴﻨﭘ نﻮﭽﻤﻫ فﺮﺼﻣ ﺮﭘ ﻲﻨﺒﻟ تﻻﻮﺼﺤﻣ
.
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ :
ﺪﻴﻔﺳ ﺮﻴﻨﭘ ﻲﻧاﺮﻳا ،هرﻮﭙﻠﻛ ﺲﻧﺎﺳا ، ﻲﮔﮋﻳو ،ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﻮﻜﻳﺰﻴﻓ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ
يﺎﻫ ﻲﺴﺣ
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻲﻠﻋ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﻢﻏر
ترﻮـﺻ سﻮـﺴﺤﻣ يﺎـﻫ ﺖـﻳﺎﻋر ﻪـﻨﻴﻣز رد ﻪـﺘﻓﺮﮔ
يروﺎﻨﻓ و ﻪﻴﻬﺗ ﺪﻨﻳآﺮﻓ رد ﺖﺷاﺪﻬﺑ
ﺚـﺤﺑ ،ﻲﻳاﺬـﻏ داﻮـﻣ ﺪـﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫ
ﺖﻴﻨﻣا هﺪﻨﻳاﺰﻓ زﺮﻃ ﻪﺑ ﻲﻳاﺬﻏ رد ﻢـﻬﻣ رﺎﻴـﺴﺑ ﺚـﺣﺎﺒﻣ زا ﻲـﻜﻳ ﻪـﺑ يا
ﺖـــﺳا هﺪـــﺷ ﻞﻳﺪـــﺒﺗ ﻲﻣﻮـــﻤﻋ ﺖـــﺷاﺪﻬﺑ )
1 .(
هزوﺮـــﻣا ﺮـــﺜﻛا
فﺮﺼﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﻪﻧ
ﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﻢﻟﺎﺳ ندﻮـﺑ اﺬـﻏ شزرا و ﻪـﻳﺬﻐﺗ يا نآ
ﻪﺟﻮﺗ ﺪﻧراد ﻪﻜﻠﺑ رد ﻪﻄﺑار ﺎﺑ ﺖﻣﻼﺳ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺸﺨﺑ
نآ ﺰﻴﻧ ﻪﻗﻼﻋ ﺪﻨﻣ
ﺪﻨﺘﺴﻫ . شور ﻪﺑ ﻢﻫ زﻮﻨﻫ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ فﺬـﺣ ﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ياﺮﺑ ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ
يﺮﺘﻛﺎﺑ يرﺎﻤﻴﺑ يﺎﻫ ﺖـﻴﻔﻴﻛ دﻮـﺒﻬﺑ و ﻆﻔﺣ ﺎﺑ ﻮﺳ ﻢﻫ دﺎﺴﻓ ﻞﻣﺎﻋ و از
ﭙﻟﻮﻧﺎﮔرا
ﺖـﺳا زﺎـﻴﻧ درﻮـﻣ ﻲﻳاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻲﻜﻴﺘ )
2 .(
ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ
هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ءﻮﺳ تاﺮﺛا يﺎﻫ
ناﻮـﺗ هﮋﻳﻮـﺑ ﻲﺘﻌﻨـﺻ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ
نﺎﻃﺮﺳ هدﺎﻔﺘـﺳا ﻪـﺑ ﻲﻧوﺰﻓا زور ﻪﻗﻼﻋ نﺎﺴﻧا ياﺮﺑ ﺎﻬﻧآ ﺖﻴﻤﺳ و ﻲﻳاز دﻮـﺟو ﻲـﺑوﺮﻜﻴﻣ و ﻲﻫﺎـﻴﮔ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﻖﺘﺸﻣ ﻲﻌﻴﺒﻃ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ داﻮﻣ زا
دراد ) 1 .(
ﺲﻧﺎﺳا هرﺎﺼﻋ و ﺎﻫ ﻫ
يﺎ ﻲﻫﺎﻴﮔ عﻮـﻨﺘﻣ تﺎـﺒﻴﻛﺮﺗ ﻦﺘـﺷاد ﺎـﺑ
يﺮﻴﮔرﺎـﻛ ﻪﺑ ﺖﻬﺟ ﻲﻳﻻﺎﺑ رﺎﻴﺴﺑ ناﻮﺗ زا ،ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ و ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ اﻮــﻨﻋ ﻪــﺑ ﻪــﻨﻴﻣز رد ﺪــﻳﺪﺟ ﻲــﻳوراد تﺎــﺒﻴﻛﺮﺗ ن نﺎــﻣرد و ﺖــﺷاﺪﻬﺑ
يرﺎﻤﻴﺑ رادرﻮﺧ ﺮﺑ ﻲﻧاﻮﻴﺣ و ﻲﻧﺎﺴﻧا يﺎﻫ ﻲﻣ
ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻦﺘﺷاد ﺎﺑ هوﻼﻋ ﻪﺑ
ﺪﺿ تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ
ﻲـﺘﻧآ ،ﻲﻧﺎﻃﺮـﺳ ﺪـﺿ ،ﻲـﺑوﺮﻜﻴﻣ و ﻲﻧاﺪﻴـﺴﻛا
ﻞـﻣاﻮﻋ
فﺬــﺣ ناﻮــﻨﻋ ﻪــﺑ ﺮــﻄﻌﻣ ءاﺰــﺟا ﻦﻴــﻨﭽﻤﻫ و دازآ لﺎــﻜﻳدار هﺪــﻨﻨﻛ
ﻲﻧدوﺰﻓا يﺎﻫ
هدرواﺮـﻓ رد ﺖـﻴﻤﻫا ﺰﺋﺎـﺣ ﻲﻌﻴﺒﻃ يﺎـﻫ
حﺮـﻄﻣ ﻲﻳاﺬـﻏ
ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ ) 3 .(
هرﻮﭙﻠﻛ ﺲﻨﺟ هﺎﻴﮔ Teucrium)
( هداﻮﻧﺎﺧ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ Lamiaceae
هدﻮﺑ زا ﺶﻴﺑ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ 300
ﻲﻧﺎـﻬﺟ شﺮﺘﺴﮔ ﺎﺑ و ﻪﻧﻮﮔ ﻲـﻣ
ﺪـﺷﺎﺑ . زا
ﻪﺑ ﺲﻨﺟ ﻦﻳا نﺎﻫﺎﻴﮔ لﺎﺳ زا ﻲﻳوراد نﺎﻫﺎﻴﮔ ناﻮﻨﻋ
ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ ﻞـﺒﻗ ﺎﻫ و ﻢﺳﺎﭙﺳا ﺪﺿ ،يﻮﻘﻣ ،قﺮﻌﻣ ،ﺐﺗ ﺪﺿ ،رﺪﻣ
...
ﺖـﺳا هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﺪـﺿ ،ﻢـﺳﺎﭙﺳا ﺪﺿ يوراد ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا ﻲﺘﻨﺳ ﺐﻃ رد هﺎﻴﮔ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪﺘﻓر رﺎﻛ ﻪﺑ نﻮﺧ ﻲﺑﺮﭼ هﺪﻨﻫﺎﻛ و درد .
هﺎـﻴﮔ ﻦـﻳا زا ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
ندﺮـﻛ فﺮـﻃﺮﺑ رد و اﺬـﻏ رد ﻪـﻳودا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ يرﺎـﻤﻴﺑ
يﺎـﻫ و هﺪـﻌﻣ
ﻢﺧز نﺎﻣرد هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫ
ﺖﺳا ) 5
، 4 .(
زا و هدﻮـﺑ بﻮـﻏﺮﻣ نآ ﻦﻴﺌﺗوﺮـﭘ ﻪـﻛ ﺖﺳا ﻲﻳاﺬﻏ داﻮﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺮﻴﻨﭘ
ﻲـﻨﻏ رﺎﻴـﺴﺑ يروﺮـﺿ ﻪﻨﻴﻣآ يﺎﻫﺪﻴﺳا ندﻮﺑ اراد ﺮﻈﻧ ﻲـﻣ
ﺪـﺷﺎﺑ . ﺮـﻴﻨﭘ
نوﺪـﺑ وﺎـﮔ ﺮﻴـﺷ زا ﻪـﻛ هدﻮـﺑ ﻲـﻜﻤﻧ بآ ﺮـﻴﻨﭘ ﻲﻋﻮـﻧ ﻲـﻧاﺮﻳا ﺪﻴﻔـﺳ ﻚﻤﻧ هرود و هﺪﺷ ﻪﻴﻬﺗ ﻪﺘﺨﻟ ﻚﺸﺧ ﻲﻧز نآ نﺪﻴﺳر
90 - 40 رد زور
ﻚﻤﻧ بآ ﻲﻣ
ﺪـﺷﺎﺑ ) 6 .(
ﻲـﻨﺒﻟ تﻻﻮـﺼﺤﻣ ﺮﻳﺎـﺳ ﺎـﺑ ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﺮـﻴﻨﭘ
ﻲـﺧﺮﺑ ندﻮـﺑ اراد ﻞﻴﻟﺪﺑ يﺮﻴﻤﺨﺗ يﺎﻫﺮﻴﺷ و ﺖﺳﺎﻣ ﻞﻴﺒﻗ زا يﺮﻴﻤﺨﺗ ﻲﮔﮋﻳو ﻞﻴﺒﻗ زا ﺎﻫ ﻻﺎﺑpH
) ﻲﺜﻨﺧ ًﺎﺒﻳﺮﻘﺗ (
ﻢﻛاﺮـﺘﻣ ﺖـﻓﺎﺑ ،ﻻﺎﺑ ﻲﺑﺮﭼ ،
ﻚـﻴﺗﻮﻴﺑوﺮﭘ ﻞـﻣﺎﺣ ياﺬـﻏ ناﻮﻨﻌﺑ ﻢﺠﺴﻨﻣ و و يرﺎﮔﺪـﻧﺎﻣ ﺖـﻬﺟ ﺎـﻫ
ﻆﻔﺣ و شراﻮﮔ هﺎﮕﺘﺳد زا رﻮﺒﻋ ﻞﺣاﺮﻣ مﺎﻤﺗ رد ﺎﻬﻧآ ﻲﺘﺴﻳز ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ
ﺐﺳﺎﻨﻣ رﺎﻴﺴﺑ ﻢﻀﻫ ﻲﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ) 7 .(
ﺖـﻈﻠﻏ يﺎـﻫ
ﺲﻧﺎـﺳا ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ
ﻲﻫﺎــﻴﮔ ﻲــﻣ يﺮﺘﻛﺎــﺑ ﺖــﻴﻟﺎﻌﻓ ﺪــﻨﻧاﻮﺗ يﺎــﻫ
يﺮﺘﻛﺎــﺑ و ﺮﺗرﺎﺘــﺳا يﺎــﻫ
ﺮﻴﻤﺨﺗ
د راﺮـﻗ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﺖـﺤﺗ ﻲﻨﺒﻟ تﻻﻮﺼﺤﻣ رد ار هﺪﻨﻨﻛ ﻦـﻳا زا و هدا
ﺖـﻴﻔﻴﻛ دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺒﺳ ﻖﻳﺮﻃ و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ
،ددﺮـﮔ ﺎـﻬﻧآ ﻲـﺴﺣ ﺮـﻣا ﻦـﻳا
ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﺪـﻴﻳﺎﺗ و ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻴﻘﻘﺤﻣ زا يداﺪﻌﺗ ﻂﺳﻮﺗ )
10
، 9
، 8 ( . زا
يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻦﻴﺑ يﺎﻫ
يﺮﺘﻛﺎﺑ ،ﺖﺒﺜﻣ مﺮﮔ يﺎﻫ
ناﻮﻨﻌﺑ ﺐﻠﻏا ﺪﻴﺳا ﻚﻴﺘﻛﻻ
موﺎﻘﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﻳﺮﺗ زا ﻖﺘـﺸﻣ ﻲـﻌﻴﺒﻃ ﻲـﺑوﺮﻜﻴﻣ ﺪـﺿ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫ
هﺪــﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨــﺷ ﻲﻫﺎــﻴﮔ ﻊﺑﺎــﻨﻣ ﺪــﻧا
) 11 .(
رد ﻪــﺘﻓﺮﮔ ترﻮــﺻ تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ
صﻮﺼﺧ ﺲﻧﺎﺳا ندوﺰﻓا
يﺎﻫ دﻮـﺒﻬﺑ ﺮﮕﻧﺎـﺸﻧ ﺮﻴﻨﭘ و ﺖﺳﺎﻣ ﻪﺑ ﻲﻫﺎﻴﮔ
يﺮﺘﻛﺎـﺑ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ و ﺖﺴﻳز ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ يﺎـﻫ
ﻪـﺑ ﻚـﻴﺗﻮﻴﺑوﺮﭘ و ﺮﺗرﺎﺘـﺳا
ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﻮﻛﺰﻴﻓ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ ﻲﻫﺎﻴﮔ تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﺖﺒﺜﻣ تاﺮﻴﺛﺎﺗ هاﺮﻤﻫ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻲﺴﺣ و )
12
، 8 .(
تﻻﻮـﺼﺤﻣ يﻻﺎـﺑ فﺮـﺼﻣ ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻴﻨﭽﻤﻫ و ناﺮﻳا رد ﺪﻴﻔﺳ ﺮﻴﻨﭘ هﮋﻳﻮﺑ ﻲﻨﺒﻟ ﺎـﺑ ﺮـﻴﻨﭘ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ياﺮـﺑ ﺎﺿﺎﻘﺗ ﻦ
و ﻲـﻔﻴﻛ تاﺮـﺛا ﻢﻳﺪـﺷ نآ ﺮـﺑ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳا رد ،عﻮـﻨﺘﻣ ﻢﻌﻃ و ﺖﻓﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ ﻲﺴﺣ يﺎﻫ
ﻲﻃ ﻲﻧﺮﻳا ﺪﻴﻔﺳ ﺮﻴﻨﭘ رد ار هرﻮﭙﻠﻛ ﺲﻧﺎﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻢﻴﻫد راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ نآ يراﺪﻬﮕﻧ هﺎﻣ ود .
شور ﻲﺳرﺮﺑ
ــﺑﺮﺠﺗ ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦــﻳا رد
هرﻮــﭙﻠﻛ هﺎــﻴﮔ ﺲﻧﺎــﺳا ﺮﻴﺛﺎــﺗ ﻲــﺳرﺮﺑ ﻲ ﺮــﺑ
ﻜﻳﺰﻴﻓ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﻲـﺴﺣ و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﻮ
هرود ﻲـﻃ ﻲـﻧاﺮﻳا ﺪﻴﻔـﺳ ﺮـﻴﻨﭘ
مﺎــﺠﻧا ﺮــﻳز حﺮــﺷ ﻪــﺑ يراﺪــﻬﮕﻧ و نﺪﻴــﺳر ﺖــﻓﺮﮔ
. اﺪــﺘﺑا رد هﺎــﻴﮔ
هرﻮﭙﻠﻛ (Teuricum polium L.) ﻂﺳﻮﺗ و ﻪﻴﻬﺗ نﺎﻣﺮﻛ نﺎﺘﺳا زا
هﺎﻴﮔ هوﺮﮔ ﺖﺤـﺻ ﺮﻈﻧ زا ﺰﻳﺮﺒﺗ هﺎﮕﺸﻧاد يزﺎﺳوراد هﺪﻜﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻨﺷ
ﺪــﺷ ﺪــﻴﻳﺎﺗ ﻲــﻤﻠﻋ مﺎــﻧ .
هﺎــﻴﮔ ﺲﻧﺎــﺳا جاﺮﺨﺘــﺳا رﻮــﻈﻨﻣ ﻪــﺑ ،هرﻮــﭙﻠﻛ
ﺶﺨﺑ ﻚـﻳ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ و بﺎﻴـﺳآ ًﻼﻣﺎـﻛ هﺎـﻴﮔ هﺪـﺷ ﻚﺸﺧ يﺎﻫ
تﺪﻣ ﻪﺑ ﺮﺠﻧﻮﻠﻛ هﺎﮕﺘﺳد 3
ﺮـﻴﻄﻘﺗ شور ﻪـﺑ نآ راﺮـﻓ ﻦـﻏور ﺖﻋﺎﺳ
ﺪـﻳدﺮﮔ جاﺮﺨﺘـﺳا بآ ﻂﺳﻮﺗ .
بآ زا ﺲـﭘ تﺎﻔﻟﻮـﺳ ﻂـﺳﻮﺗ يﺮـﻴﮔ
ﻪـﺸﻴﺷ فوﺮﻇ رد ﺲﻧﺎﺳا نآ هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﻣز ﺎﺗ ،ﻚﺸﺧ ﻢﻳﺪﺳ هﺮـﻴﺗ يا
ﺪﻳدﺮﮔ يراﺪﻬﮕﻧ لﺎﭽﺨﻳ رد و .
ـﻧﻮﻤﻧ اﺪـﺘﺑا هدﺎـﻣآ ﻪ
ﻪـﺑ ﺲﻧﺎـﺳا هﺪـﺷ
ﺐﺳﺎﻨﻣ و ﺪﺷ ﻖﻳرﺰﺗ يزﺎﮔ ﻲﻓاﺮﮔﻮﺗﺎﻣوﺮﻛ هﺎﮕﺘﺳد ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦﻳﺮﺗ
يﺰﻳر
ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻞﻣﺎﻛ يزﺎﺳاﺪﺟ ياﺮﺑ نﻮﺘﺳ ﻲﻳﺎﻣد ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺲﻧﺎﺳا يﺎﻫ
.
ﺐــﻴﻛﺮﺗ ﺪــﺻرد ﻦﻴــﻨﭽﻤﻫ يﺎــﻫ
ﻞﻴﻜــﺸﺗ ﺺﺧﺎــﺷ و ﺲﻧﺎــﺳا هﺪــﻨﻫد
ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺮﻫ يرادزﺎﺑ .
زﺎـﮔ هﺎﮕﺘـﺳد ﻪـﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﺲﭙﺳ
ﺑ ﻞﺼﺘﻣ ﻲﻓاﺮﮔﻮﺗﺎﻣوﺮﻛ ﻒﻴﻃ ﻪ
ﻖـﻳرﺰﺗ ﺰﻴﻧ ﻲﻣﺮﺟ رﺎﮕﻧ ﻒـﻴﻃ و هﺪـﺷ
ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻲﻣﺮﺟ ﺖﺳﺪﺑ ﺎﻫ
ﺪﻣآ . ﺲﻧﺎﺳا تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻒﻴﻃ ﻲﺳرﺮﺑ و يرادزﺎﺑ ﺺﺧﺎﺷ زا يﺎﻫ
ياﺰـﺟا زا ﻚـﻳ ﺮـﻫ ﻲﻣﺮﺟ
ﺲﻧﺎﺳا ﻒﻴﻃ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ و ﺎﻫ يﺎﻫ
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻊﺟﺮﻣ .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد
عﻮﻧ زا فاﺮﮔﻮﺗﺎﻣوﺮﻛزﺎﮔ هﺎﮕﺘﺳد Agilent6890
ﺎﺑ ﻪـﻨﻴﻳﻮﻣ نﻮﺘﺳ
لﻮﻃ ﻪﺑ 30 ﻲﻠﺧاد ﺮﻄﻗ ،ﺮﺘﻣ 25
/ 0 ﻲـﻠﺧاد ﻪـﻳﻻ ﺖﻣﺎﺨـﺿ و ﺮـﺘﻤﻴﻠﻴﻣ
25 / 0 عﻮﻧ زا ﺮﺘﻣوﺮﻜﻴﻣ HP-5MS
اﺪـﺘﺑا رد نﻮﺘـﺳ ﻲﻳﺎـﻣد ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﺑ
ترﻮﺼﺑ 70 ﻒـﻗﻮﺗ ﺎﺑ داﺮﮕﻴﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد 2
ﺲﭙـﺳ ﺎـﻣد ﻦـﻳا رد ﻪـﻘﻴﻗد
ﺎـﺗ ﺎﻣد ﺶﻳاﺰﻓا 220
ﺖﻋﺮـﺳ ﺎـﺑ داﺮﮕﻴﺘﻧﺎـﺳ ﻪـﺟرد 15
ﺮـﻫ رد ﻪـﺟرد
ﺎﻣد ﺶﻳاﺰﻓا و ،ﻪﻘﻴﻗد ﺎـﺗ نﻮﺘﺳ ي
300 تﺪـﻣ ﻪـﺑ داﺮﮕﻴﺘﻧﺎـﺳ ﻪـﺟرد 2
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻘﻴﻗد .
ﻖﻳرﺰﺗ ﻚﻗﺎﺗا يﺎﻣد 290
و دﻮـﺑ داﺮﮕﻴﺘﻧﺎـﺳ ﻪﺟرد
نﺎﻳﺮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﺣ زﺎﮔ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ مﻮﻴﻠﻫ زﺎﮔ زا 8
/ 0 ﻲـﻠﻴﻣ رد ﺮـﺘﻴﻟ
ﺪﻳدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻘﻴﻗد .
ﻒﻴﻃ لﺪـﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ ﻲـﻣﺮﺟ رﺎﮕﻧ 5973
Agilent نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧﻮﻳ يژﺮﻧا ﺎﺑ
70 نوﺮﺘﻜﻟا ﺮﮔﺎـﺳﺎﻨﺷ و ﺖﻟو وEI
نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧﻮﻳ ﻊﺒﻨﻣ يﺎﻣد 220
دﻮﺑ داﺮﮕﻴﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد )
5 .(
يﺎـﻣد رد ﻪـﻛ وﺎﮔ ﻞﻣﺎﻛ و هزﺎﺗ ﺮﻴﺷ ،ﺪﻴﻔﺳ ﺮﻴﻨﭘ ﻪﻴﻬﺗ ياﺮﺑ 65
ﻪـﺟرد
تﺪــﻣ ﻪــﺑ داﺮﮕﻴﺘﻧﺎــﺳ 30
هدﺎﻔﺘــﺳا ،دﻮــﺑ هﺪــﺷ هﺰﻳرﻮﺘــﺳﺎﭘ ﻪــﻘﻴﻗد
ﺪﻳدﺮﮔ ) ﺎﺑ ﺮﻴﺷ 50 / 2 ،ﻲـﺑﺮﭼ ﺪـﺻرد 07
/ 3 ،ﻦﻴﺌﺗوﺮـﭘ ﺪـﺻرد 12
/ 11
دﺎـﻘﻣ و ﺪـﻣﺎﺟ هدﺎـﻣ ﺪﺻرد pH ﺮﻳ
71 / 6 .(
مﺎـﺠﻧا ﻪـﺑ عوﺮـﺷ زا ﻞـﺒﻗ
ﻪـﺑ ار ﺮﻴـﺷ يﺎـﻣد ،يزﺎـﺳﺮﻴﻨﭘ ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ 35
داﺮﮕﻴﺘﻧﺎـﺳ ﻪـﺟرد
ﻪﻴﻬﺗ صﻮﺼﺨﻣ ﻞﻳﺮﺘﺳا فوﺮﻇ زا ﻚﻳﺮﻫ رد و هﺪﻧﺎﺳر راﺪـﻘﻣ ﺮﻴﻨﭘ
5
ﺪـﺷ ﻪـﺘﺨﻳر ﺮﻴـﺷ زا ﺮﺘﻴﻟ .
ﻪـﺑ ﺮﺗرﺎﺘـﺳا
راﺪـﻘﻣ 5 / 0 ﺪـﺻرد ) ﻲـﻤﺠﺣ /
ﻲﻤﺠﺣ ( ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﻢﻴـﻧ ﺖـﺷﺬﮔ زا ﺲـﭘ و ،ﺪﻧﺪـﺷ ﻪﻓﺎـﺿا ﺮﻴـﺷ يﺎـﻫ
ﺳ راﺪﻘﻣ ﺖﻋﺎ 02
/ 0 ﺪﺻرد ) ﻲﻧزو / ﻲﻤﺠﺣ ( ﻪﻓﺎـﺿا ﻢﻴﺴﻠﻛ روﺮﻠﻛ زا
ﺪﻳدﺮﮔ . ﻪﻜﻧآ زا ﺲﭘ ًﺎﺘﻳﺎﻬﻧ ﻪـﺑ ﺮﻴﺷpH
6 / 5 ﻲـﺑوﺮﻜﻴﻣ ﺖـﻧر ،ﺪﻴـﺳر
)
ﻦـﭘاژ ﻮـﺘﻴﻣ ﻮﻴﺠﻧﺎـﺳ ﺖﻛﺮﺷ زا هﺪﺷ ﻪﻴﻬﺗ (
ﻪـﺑ راﺪـﻘﻣ 001 / 0 ﺪـﺻرد
) ﻲﻧزو / ﻲﻤﺠﺣ ( ﻪـﺑ ﻞﻳﺮﺘـﺳا ﺮـﻄﻘﻣ بآ رد نآ ندﻮـﻤﻧ ﻞـﺣ زا ﺲﭘ
ﺲﻧﺎﺳا نﺎﻣز ﻦﻴﻤﻫ رد و هﺪﺷ هدوﺰﻓا ﺮﻴﺷ ﺖﻈﻠﻏ رد ﺰﻴﻧ هرﻮﭙﻠﻛ
يﺎـﻫ
) ،ﺮﻔﺻ 15 ، 30 و ppm60 ( ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا . ،ﺖﻧر ﺮﺘﻬﺑ ﻲﻳارﺎﻛ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
دوﺪــﺣ رد ﻪــﺘﺨﻟ ﻞﻴﻜــﺸﺗ نﺎــﻣز تﺪــﻣ رد ﺮﻴــﺷ يﺎــﻣد 35
ﻪــﺟرد
ﺪﺷ ﻆﻔﺣ داﺮﮕﻴﺘﻧﺎﺳ .
ﻪـﺘﺨﻟ ،ﺖﻋﺎـﺳ ﻚﻳ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺖﺷﺬﮔ زا ﺲﭘ
تﺎﻌﻄﻗ ﻪﺑ هﺪﺷ ﻞﻴﻜﺸﺗ 2
- 1 ﻲﺘﻧﺎﺳ شﺮﺑ ﻲﺒﻌﻜﻣﺮﺘﻣ ﺖﻬﺟ و هﺪﺷ هداد
ﺶﺷ تﺪﻤﺑ يﺮﻴﮕﺑآ
ﺖـﻓﺮﮔ راﺮـﻗ ﻞﻳﺮﺘـﺳا ﻪﻧزو رﺎﺸﻓ ﺖﺤﺗ ﺖﻋﺎﺳ .
يﺮﻴﮕﺑآ ﻪﺘﺨﻟ تﺎﻌﻄﻗ ﺲﭙﺳ ﻚـﻤﻧ بآ رد هﺪﺷ
20 ﺪـﺻرد ) ﻪـﺑ نزو
ﻢﺠﺣ ( تﺪﻤﺑ ﻞﻳﺮﺘﺳا 8
ﺖـﻓﺮﮔراﺮﻗ ﺖﻋﺎﺳ .
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ،نآ زا ﺪـﻌﺑ يﺎـﻫ
ﻚﻤﻧ بآ ﻪﺑ لﺎﻘﺘﻧا ﻦﻤﺿ ﺮﻴﻨﭘ 8
ﺎﺗ ،ﻞﻳﺮﺘﺳا ﺪﺻرد 15
يﺎﻣد رد زور
14 - 12 ﺖـﻬﺟ ﻪـﻴﻟوا نﺪﻴـﺳر هرود ﻲـﻃ زا ﺲـﭘ و داﺮﮕﻴﺘﻧﺎـﺳ ﻪﺟرد
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻲﻳﺎـﻬﻧ نﺪﻴﺳر هرود تﺪـﻣ ﻪـﺑ ﺎـﻫ
45 يﺎـﻣد رد زور 4
ﻪـﺟرد
ﺪﻧﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ داﺮﮕﻴﺘﻧﺎﺳ )
5 .(
ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺮـﺿﺎﺣ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺮـﻴﻨﭘ يﺎﻫ ﻪـﺑ
ﺪﻧدﻮﺑ ﻞﻳذ حﺮﺷ :
ﺮﻴﻨﭘ ﻪﻧﻮﻤﻧ A1
: ﺲﻧﺎﺳا ياراد ﺎﺑ
ﺖـﻈﻠﻏ 15ppm
، ﺮـﻴﻨﭘ ﻪـﻧﻮﻤﻧ A2
:
ﺲﻧﺎﺳا ياراد ﺎﺑ
ﺖﻈﻠﻏ 30ppm
، ﺮﻴﻨﭘ ﻪﻧﻮﻤﻧ A3
: ﺲﻧﺎـﺳا ياراد ﺎـﺑ
ﺖﻈﻠﻏ 60ppm
، ﺮﻴﻨﭘ ﻪﻧﻮﻤﻧ : C
ﺲﻧﺎﺳا ﺪﻗﺎﻓ )
لﺮﺘﻨﻛ .(
ﺗ ﻦﻴﻴﻌ راﺪﻘﻣ ﻚﻤﻧ ﻪﺑ شور
،درﺎﻬﻟو ﻲﺑﺮﭼ شور ﺎﺑ
،ﺮﺑرژ ﺖـﺑﻮﻃر
و هدﺎـﻣ ﻚـﺸﺧ زا ﻖـﻳﺮﻃ ﻚـﺸﺧ نوآ رد ندﺮـﻛ 102
ﻪـﺟرد
،داﺮﮕﻴﺘﻧﺎـﺳ ﻦﻴﺌﺗوﺮـﭘ
ﺎـﺑ هدﺎﻔﺘـﺳا و لاﺪـﻠﻛوﺮﻜﻴﻣ شورزا ﺎـﺑpH
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺮﺘﻣpH
) 13 .(
ﻲﮔﮋﻳو ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ ﻲﺷﺎﻧ ﻲﺴﺣ يﺎﻫ
ﻪـﺑ هرﻮـﭙﻠﻛ ﺲﻧﺎﺳا ندوﺰﻓا زا
ﺪﻳدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﺴﺣ شﺮﻳﺬﭘ ﺖﺴﺗ زا ﻲﻧاﺮﻳا ﺪﻴﻔﺳ ﺮﻴﻨﭘ )
14 .(
هدﺎﻣآ ﺪﻴﻔﺳ ﺮﻴﻨﭘ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ياﺮﺑ
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ هﺪﺷ يﺎﻫ
ﺲﻧﺎـﺳا ﻒـﻠﺘﺨﻣ
ﺖﻤﺴﻗ ﺖﻔﻫ ﻪﺑ )
ﻞﻣﺎـﺷ ﺖﻤﺴﻗ ﺮﻫ 100
دﻮـﺑ مﺮـﮔ (
ﺪـﻳدﺮﮔ ﻢﻴـﺴﻘﺗ .
و نﺎـﻨﻛرﺎﻛ زا ًﺎﺗﺪـﻤﻋ ﻪﻛ هﺮﻔﻧ ﺖﻔﻫ ﻞﻧﺎﭘ ﻚﻳ ﻪﻠﻴﺳﻮﺑ ﻲﺴﺣ ﻲﺑﺎﻳزرا يﺎﻀﻋا هﺎﮕـﺸﻧاد ﻲﻜـﺷﺰﭙﻣاد هﺪﻜـﺸﻧاد ﻲﻳاﺬـﻏ داﻮﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ هوﺮﮔ
ﺖﻓﺮﻳﺬﭘ ترﻮﺻ ،ﺪﻧدﻮﺑ ﺰﻳﺮﺒﺗ .
زا ﻞﺒﻗو رﺎﻤﻴﺗ ﺮﻫ ﻲﺑﺎﻳزرا مﺎﻤﺗا زا ﺪﻌﺑ
ﺪــﺷ هدﺎﻔﺘــﺳا بآ زا نﺎــﻫد يﻮــﺸﺘﺷ ﺖــﻬﺟ ﺪــﻳﺪﺟ رﺎــﻤﻴﺗ ﻲﺑﺎــﻳزرا .
ار ﺲﻧﺎﺳا يوﺎﺣ ﺪﻴﻔﺳ ﺮﻴﻨﭘ ﻲﺴﺣ ﻲﺑﺎﻳزرا زا دﻮﺧ رﺎﻴﻌﻣ ﻞﻧﺎﭘ يﺎﻀﻋا ﻲﺴﺣ سﺎﻴﻘﻣ ﻚﻳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ 9
ﺮﻤﻧ ه ﺪـﻧدﻮﻤﻧ ﺺﺨﺸﻣ يا ﻦـﻳا رد.
هﺮﻤﻧ سﺎﻴﻘﻣ 9
هﺮـﻤﻧ ،ﻲﻟﺎـﻋ ﻲﻠﻴﺧ 8
هﺮـﻤﻧ ،ﻲﻟﺎـﻋ 7
هﺮـﻤﻧ ،بﻮـﺧ 6
هﺮﻤﻧ ،بﻮﺧ ًﺎﺘﺒﺴﻧ 5
هﺮﻤﻧ ،ﺪﺑ ﻪﻧ بﻮﺧ ﻪﻧ 4
هﺮﻤﻧ ،ﺪﺑ ًﺎﺘﺒﺴﻧ 3
هﺮﻤﻧ ،ﺪﺑ
2 هﺮﻤﻧ ًﺎﺘﻳﺎﻬﻧ و ﺪﺑ ﻲﻠﻴﺧ 1
ﺪﻳدﺮﮔ ظﺎﺤﻟ ،ﺪﺑ هدﺎﻌﻟا قﻮﻓ .
ﺶﻳﺎﻣزآ ﻪﻴﻠﻛ ﺖﻓﺮﻳﺬﭘ ترﻮﺻ راﺮﻜﺗ ﻪﺳ رد ﺎﻫ
.
ﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﺞﻳﺎـﺘﻧ زا هد
راﺰﻓا مﺮﻧ ﻪﺨﺴﻧSPSS
17
ﺪـﻳدﺮﮔ ﺰﻴﻟﺎـﻧآ .
ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ﺎـﻫ ﺎـﺑ
نﻮﻣزآ ﻦﻜﻧاد ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا .
ﻲـﺳرﺮﺑ رد توﺎـﻔﺗ يﺎـﻫ
ﻚـﻴﺘﭙﻟﻮﻧﺎﮔرا
ﺲﻧﺎـﻳراو ﺰﻴﻟﺎـﻧآ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﻪـﻓﺮﻄﻜﻳ
(ANOVA) و
)LSD least significant difference procedure (
مﺎﺠﻧا ﻲﻨﻌﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ،ﺪﺷ رد راد
05 / P< 0 ﻣ راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ﺪ ﺖﻓﺮﮔ
.
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ هرﻮﭙﻠﻛ هﺎﻴﮔ ﺲﻧﺎﺳا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ﺰﻴﻟﺎﻧآ :
ﺲﻧﺎـﺳا جاﺮﺨﺘـﺳا هدزﺎـﺑ ناﺰـﻴﻣ
5 / 2
دﻮـﺑ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻚﺸﺧ نزو سﺎﺳا ﺮﺑ ﺪﺻرد .
ﻪـﺘﻓﺎﻳ يﺎـﻫ زا ﻞـﺻﺎﺣ
ﺰﻴﻟﺎــﻧآ وGC GC–MS ﻲﻳﺎــﺳﺎﻨﺷ ﻪــﺑ ﺮــﺠﻨﻣ ﺲﻧﺎــﺳا
21 ﺐــﻴﻛﺮﺗ
) 40 / 90 ﺪـــﺻرد ( ﺪـــﺷ . لﻮﻨﻟﻮﺗﺎﭙـــﺳا تﺎـــﺒﻴﻛﺮﺗ )
06 / 15 ﺪـــﺻرد ( ،
ﻴﭘﺎﺘﺑ ــ ﻦﻨ ) 05 / 10 ( ﻴﻣﺎﺘﺑ ، ــ ﻦﺳﺮ ) 11 / 10 ( ﻛﺎﻣرژ ، ــ نﺮ ) 15 / 8 ﺪﺻرد ( ،
نﺮﻛﺎﻣرژﻮﻠﻜﻴــــﺴﻳﺎﺑ )
25 / 8 ﺪــــﺻرد ( و لﻮﻟﺎــــﻨﻴﻟ )
02 / 4 ﺪــــﺻرد (
هﺪﻤﻋ ﺪﻧدﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﻦﻳﺮﺗ .
ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﻪـﻧﻮﻤﻧpH
يﺎـﻫ ﻒـﻠﺘﺨﻣ
هﺮﻴﺧد هرود ﻲﻃ ﺮﻴﻨﭘ لوﺪﺟ رد يزﺎﺳ
1 هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﺖﺳا
.
ﻪﺘﻓﺎﻳ سﺎﺳا ﺮﺑ يﺎﻫ
ﺎﻛ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺮﻳدﺎﻘﻣ راﺪﻳﺎﭘ و ﻲﺠﻳرﺪﺗ ﺶﻫ
pH
ﻪــﻧﻮﻤﻧ ﻲﻣﺎــﻤﺗ هرود لﻮــﻃ رد ﺎــﻫ
60 ﺪــﺷ هﺪﻫﺎــﺸﻣ يراﺪــﻬﮕﻧ زور .
ﻪﻴﻟوا ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ pH
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ياﺮـﺑ يﺎـﻫ
زا ﺮـﻴﻨﭘ ﻒـﻠﺘﺨﻣ 38
/ 3 -
38 / 4 دﻮﺑ ﺮﻴﻐﺘﻣ . ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺎﻫ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪـﻛ داد نﺎـﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا يﺎـﻫ
ﺮـﻴﻨﭘ
ﺮﻳدﺎﻘﻣ زا ﺲﻧﺎﺳا ياراد ﻦﻴﺋﺎﭘpH
ﻪـﻧﻮﮔ ﻪﺑ ،ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺗ يا
نآ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﺮﻴﻨﭘ يراﺪﻬﮕﻧ هرود يﺎﻬﺘﻧا رد ﻪﻛ )
38 / 3 ( طﻮـﺑﺮﻣ
ﺪﺟاو ﺮﻴﻨﭘ رﺎﻤﻴﺗ ﻪﺑ ppm 30
دﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا .
ﻪﺘﻓﺎﻳ
ﺪـﺻرد ﺮﻳدﺎـﻘﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ ﻦﻴﺌﺗوﺮـﭘ
رد
ﻪــﻧﻮﻤﻧ ﺶﻳاﺰــﻓا زا ﻲﻛﺎــﺣ نﺪﻴــﺳر هرود ﻲــﻃ ﺮــﻴﻨﭘ ﻒــﻠﺘﺨﻣ يﺎــﻫ
ﻴﻣ ـ نآ ناﺰ دﻮﺑ ) لوﺪﺟ 2 (.
ﻲـﻨﻌﻣ يرﺎـﻣآ فﻼﺘـﺧا دﻮﺟو ﻦﻳا ﺎﺑ
هزاﺪـﻧا ﺮﻳدﺎـﻘﻣ رد يراد يﺮـﻴﮔ
ﻪــﻧﻮﻤﻧ رد نآ هﺪــﺷ يﺎــﻫ
ﻪــﻫﺎﻣ ود ﻲــﺳرﺮﺑ هرود ﻲــﻃ ﺮــﻴﻨﭘ ﻒــﻠﺘﺨﻣ
ﺪﻳدﺮﮕﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
لوﺪﺟ 1 : تاﺮﻴﻴﻐﺗ ناﺰﻴﻣ ﻲﻧاﺮﻳا ﺪﻴﻔﺳ ﺮﻴﻨﭘ ردpH
A) : ﺲﻧﺎﺳا ياراد 1
: ﺖﻈﻠﻏ 15ppm
، 2 : ﺖﻈﻠﻏ 30ppm
، 3 : ﺖﻈﻠﻏ 60ppm
:C، لﺮﺘﻨﻛ (
نﺪﻴﺳر هرود pH )
زور (
1 15
30 45
60
1A 32
/ 4 36
/ 4 30
/ 4 00
/ 4 92
/ 3
2A 34
/ 4 00
/ 4 73
/ 3 51
/ 3 38
/ 3
3A 38
/ 4 05
/ 4 99
/ 3 77
/ 3 79
/ 3
37 C / 4 22
/ 4 17
/ 4 09
/ 4 00
/ 4
لوﺪﺟ 2 : ﻲﻧاﺮﻳا ﺪﻴﻔﺳ ﺮﻴﻨﭘ رد ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﺪﺻرد تاﺮﻴﻴﻐﺗ ناﺰﻴﻣ A)
: ﺲﻧﺎﺳا ياراد 1
: ﺖﻈﻠﻏ 15ppm
، 2 : ﺖﻈﻠﻏ 30ppm
، 3 : ﺖﻈﻠﻏ 60ppm
:C ،
لﺮﺘﻨﻛ (
ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ نﺪﻴﺳر هرود
) زور (
1 15
30 45
60
1A 32
/ 16 36
/ 16 90
/ 16 21
/ 17 92 / 17
2A 94
/ 15 10
/ 16 73
/ 16 01
/ 17 38 / 17
3A 18
/ 16 55
/ 16 99
/ 16 27
/ 17 79 / 17
07 C / 16 22
/ 16 97
/ 16 09
/ 17 20 / 17
ﺪﺻرد ﻲﺑﺎﻳزرا ﻲﺑﺮﭼ
ﺮﺑ ﻪﻳﺎﭘ هدﺎﻣ ﻚﺸﺧ FDM) ( لﻮﻃ رد هرود
يراﺪﻬﮕﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد
ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﺮﻴﻨﭘ يﺎﻫ
ﻲﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ فﻼﺘﺧا ﺮﻴﻨﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ رد FDM يراد
ﺖﺷاﺪﻧ ) لوﺪﺟ 3 (.
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚﻴﺘﭙﻟﻮﻧﺎﮔرا تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ
يﺎﻫ و ﻲﺳرﺮﺑ ﺮﻴﻨﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ
ﻞﻜﺷ رد يراﺪﻬﮕﻧ هرود يﺎﻬﺘﻧا رد هﺪﺷ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺞﻳﺎﺘﻧ 4
هﺪـﺷ ﻪـﺋارا
ﺖــﺳا . توﺎــﻔﺗ يﺎــﻫ ﻪــﻈﺣﻼﻣ ﻞــﺑﺎﻗ يا
) 05 / P<0 ( تﺎﻴــﺻﻮﺼﺧ رد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﺴﺣ و ﻲﻤﻌﻃ يﺎﻫ
ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺟاو يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ هﮋﻳﻮﺑ ﺮﻴﻨﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺖـﺷاد دﻮﺟو لﺮﺘﻨﻛ هوﺮﮔ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد .
ﺖـﻈﻠﻏ 30ppm
ﺲﻧﺎـﺳا
ﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ظﺎﺤﻟ زا رﺎﻤﻴﺗ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ دﻮﺑ ﻲﺴﺣ ت
. ﻲـﺴﺣ شﺮﻳﺬﭘ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻪﻧﻮﻤﻧ
يﺎﻫ ﺶﻫﺎـﻛ ﺲﻧﺎـﺳا ﺖـﻈﻠﻏ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎـﺑ رد ﺲﻧﺎـﺳا ﺪـﺟاو ﺮـﻴﻨﭘ
ﻲﻨﻌﻣ داد نﺎﺸﻧ ار يراد )
05 / P<0 .(
ﻞﻜﺷ :1 ﺮﻴﻨﭘ يراﺪﻬﮕﻧ هرود ﻲﻃ ﺖﺑﻮﻃر ﺪﺻرد تاﺮﻴﻴﻐﺗ )
:A ﺲﻧﺎﺳا ياراد 1
: ﺖﻈﻠﻏ 15ppm
، 2 : ﺖﻈﻠﻏ 30ppm
، 3 : ﺖﻈﻠﻏ 60ppm
C، : لﺮﺘﻨﻛ (
ﻞﻜﺷ 2 : ﺮﻴﻨﭘ نﺪﻴﺳر هرود لﻮﻃ رد ﻚﻤﻧ ﺪﺻرد تاﺮﻴﻴﻐﺗ )
:A ﺲﻧﺎﺳا ياراد 1
: ﺖﻈﻠﻏ 15ppm
، 2 : ﺖﻈﻠﻏ 30ppm
، 3 : ﺖﻈﻠﻏ 60ppm
C، : لﺮﺘﻨﻛ (
ﻞﻜﺷ 3 : ﺮﻴﻨﭘ نﺪﻴﺳر هرود يﺎﻬﺘﻧا رد ﻚﻴﺘﭙﻟﻮﻧﺎﮔرا ﻲﺑﺎﻳزرا )
:A ﺲﻧﺎﺳا ياراد 1
: ﺖﻈﻠﻏ 15ppm
، 2 : ﺖﻈﻠﻏ 30ppm
، 3 : ﺖﻈﻠﻏ 60ppm
:C ، لﺮﺘﻨﻛ (
0 1 2 3 4 5
1 15 30 45 60
ﻚﻤﻧﺪﺻرد
ﺮﻴﻨﭘ يراﺪﻬﮕﻧ هرود )
زور (
A1 A2 A3 C
0 2 4 6 8 10
A1 A2 A3 C
ﻲﺴﺣﻲﺑﺎﻳزرا9ياهﺮﻤﻧ
يراﺪﻬﮕﻧ هرود يﺎﻬﺘﻧا رد ﺮﻴﻨﭘ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ
60 62 64 66 68
1 15 30 45 60
ﺖﺑﻮﻃرﺪﺻرد
ﺮﻴﻨﭘ يراﺪﻬﮕﻧ هرود )
زور (
A1 A2 A3 C
ﻪﺠﻴﺘﻧ و ﺚﺤﺑ يﺮﻴﮔ
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻞﺻﺎﺣ ﻲﺳرﺮﺑ زا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ ﺐـﻴﻛﺮﺗ
ﺲﻧﺎـﺳا هرﻮـﭙﻠﻛ هﺎـﻴﮔ رد
ﻲﺳرﺮﺑ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ يدوﺪﺣ ﺎﺗ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ يور ﺮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ يﺎﻫ
ﺰﻴﻟﺎﻧآ ﻦﻳا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﻮﻴﺑ ﺖﺷاد ﻲﻧاﻮﺨﻤﻫ ﺲﻧﺎﺳا
. هﺪﻤﻋ تﺎـﺒﻴﻛﺮﺗ ﻦﻳﺮﺗ
ﻮــﭙﻠﻛ هﺎــﻴﮔ زا ﻞــﺻﺎﺣ هرﺎــﺼﻋ رد دﻮــﺟﻮﻣ ،ﺎــﻫ ﺪــﻴﺋﻮﻟﺎﻜﻟآ ﻞﻣﺎــﺷ هر
يﺮﺗ ﻦﭘﺮﺗ لوﺮﺘﺳا ،ﺎﻫﺪﻳزﻮﻜﻴﻠﮔ ،ﺎﻫﺪﻴﺋﻮﻧوﻼﻓ ،ﺎﻫ ﻦﻧﺎﺗ و ﺎﻫ
شراﺰـﮔ ﺎﻫ
ﺪـﻴﺋﻮﻧوﻼﻓ نﻮـﭽﻤﻫ ﻲﺗﺎﺒﻴﻛﺮﺗ نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد ﻪﻛ ،ﺖﺳ ﺎـﻫ
) تﺎـﺒﻴﻛﺮﺗ زا
ﻞﻨﻓ هوﺮﮔ ﻢﻬﻣ و ﻪﻳﺎﭘ ﺎﻫ
( ﻦﻧﺎﺗ و ﻲﮔﮋﻳو رد ﻲﻤﻬﻣ رﺎﻴﺴﺑ ﺶﻘﻧ ﺎﻫ يﺎـﻫ
هدﻮـﻤﻧ ﺎـﻔﻳا هﺎـﻴﮔ ﻦـﻳا ﻲـﻤﻌﻃ و ﻲـﺑوﺮﻜﻴﻣ ﺪﺿ ﺪـﻧا
) 15 ( ، ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﻞﺑﺎﻗ ﺶﺨﺑ ﻲﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﺰﻴﻧ ﺮﺿﺎﺣ هرﻮـﭙﻠﻛ هﺎﻴﮔ ﺲﻧﺎﺳا زا ﻲﻬﺟﻮﺗ
تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﺐﻠﻏا ﻲﺴﺣ و ﻲﺑوﺮﻜﻴﻣ ﺪﺿ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ رد ﻪﻛ هداد ﻞﻴﻜﺸﺗ ار
ﻦﻴـﻴﻌﺗ و ﻢـﻬﻣ رﺎﻴـﺴﺑ ﺶـﻘﻧ ﻲﻫﺎـﻴﮔ ﻲﻌﻴﺒﻃ هﺪـﻨﻨﻛ
ﻲـﻣ ﺎـﻔﻳا يا ﺪـﻳﺎﻤﻧ
.
يﻮـﺑ و ﻢـﻌﻃ و ﻻﺎـﺑ ﻲﺑوﺮﻜﻴﻣ ﺪﺿ ناﻮﺗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﺧﺮﺑ رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺲﻨـﺟ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺲﻧﺎﺳا نآ لوﺮﻛاورﺎـﻛ ءاﺰـﺟا ﺎـﺑ ﻂﺒﺗﺮـﻣ ار هرﻮـﭙﻠﻛ
هدﻮﻤﻧ ﺮﻛذ ﺪﻧا
) 16 .(
و ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﺰـﻴﻧ ﺎـﻣ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد
لوﺮﻛاورﺎـﻛ ﺐـﻴﻛﺮﺗ ﻪـﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﺳا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺗ رﺎﻨﻛ رد ﺮ نﻮﭽﻤﻫ ﻲﺗﺎﺒﻴﻛ ﻞﻨﻓ
دﻮﺟﻮﻣ ﻪﻳﺎﭘ و ﻲﻠﺻا تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ءﺰﺟ ﺎﻫ
ﻲﻣ ﺲﻧﺎﺳا رد ﺪﻨﺷﺎﺑ
.
ﻲﺑﺎﻳزرا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ تاﺮﻴﻴﻐﺗ
ﻪـﻛ داد نﺎـﺸﻧ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳا ردpH
ﺖﻈﻠﻏ
ﻲـﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎـﺗ هرﻮﭙﻠﻛ ﺲﻧﺎﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ زا ﺖـﻌﻧﺎﻤﻣ ﺮـﺑ يراد
يﺮﺘﻛﺎﺑ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ و ﺪﺷر ﺮﺗرﺎﺘـﺳا رد دﻮـﺟﻮﻣ ﻚﻴﺘﻛﻻ ﺪﻴﺳا ﺪﻟﻮﻣ يﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺎﻳ سﺎﺳا ﺮﺑ ،ﺖﺷاﺪﻧ ار
نارﺎـﻜﻤﻫ و ﺎـﻜﻳاز يﺎﻫ زا ﻲـﺧﺮﺑ دﺮﺑرﺎـﻛ
ﺲﻧﺎﺳا ﺰﺒﺳ هﺮﻳز ،ﻲﻫﻮﻛ ﻪﻧﻮﭘ ﻞﻴﺒﻗ زا ﻲﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫ ﭻﻴﻫ ﺎﻨﻌﻧ و
ﺮﺛا ﻪﻧﻮﮔ
ﺖﻈﻠﻏ رد يرﺎﻬﻣ
يﺮﺘﻛﺎـﺑ ﺮـﺑ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ يﺎـﻫ ﺪﻴـﺳا ﺪـﻟﻮﻣ يﺎـﻫ
وﺪﻴــﺳا سﻮﻛﻮﻛﻮﻳﺪــﭘ و مرﺎــﺘﻧﻼﭘ سﻮﻠﻴــﺳﺎﺑﻮﺘﻛﻻ ﺮــﻴﻈﻧ ﻚــﻴﺘﻛﻻ دﻮـﻤﻨﻧ دﺎﺠﻳا ﻊﻳﺎﻣ ﺖﺸﻛ ﻂﻴﺤﻣ رد ﺲﻴﺘﻛﻻ )
17 .(
رد ﻲﻬﺑﺎـﺸﻣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ
و يدﻮـﻤﺤﻣ و يدﻮـﻤﺤﻣ و ﻲﻧﺎـﺴﺣا ﻂﺳﻮﺗ ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ نارﺎﻜﻤﻫ ﺮﻴﻨﭘ ﺪﻴﻟﻮﺗ رد رد ﻲﻫﻮـﻛ ﻪﻧﻮﭘ ﺲﻧﺎﺳا ندوﺰﻓا ﺎﺑ ﻚﻴﺗﻮﻴﺑوﺮﭘ
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﺑﺎﻳزرا pH
ﻪـﺘﻓﺎﻳ ،ﺪـﻳدﺮﮔ شراﺰـﮔ ﻪـﻛ داد نﺎـﺸﻧ ﺎـﻬﻧآ يﺎـﻫ
رﺎـﻜﺑ ﺮﺗرﺎﺘﺳا و ﻚﻴﺗﻮﻴﺑوﺮﭘ يﺮﺘﻛﺎﺑ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ زا ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ رﻮﻛﺬﻣ ﺲﻧﺎﺳا
يﺮﺘﻛﺎـﺑ ﺪـﺷر ﻚـﻳﺮﺤﺗ ﺐﺒـﺳ ﻪﻜﻠﺑ هدﻮﻤﻨﻧ ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﻪﺘﻓر ﺪﻴـﺳا يﺎـﻫ
ﺖﺳا هﺪﻳدﺮﮔ ﻚﻴﺘﻛﻻ )
18،5 .(
ﻪﺘﻓﺎﻳ
ـﻣ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ يﺎﻫ يﺎﺘـﺳار رد ﺰـﻴﻧ ﺎ
ﻲﻣ قﻮﻓ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺪﺷﺎﺑ
.
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷﻮﻜﻳﺰﻴﻓ يﺎـﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻲـﺳرﺮﺑ زا ﻞـﺻﺎﺣ يﺎـﻫ رد
لﻮـﻃ
نﺪﻴﺳر هورد 60
ﺮﻴﻨﭘ هزور داد نﺎﺸﻧ
ﺪﺻرد ﺖﺑﻮﻃر و ﻚـﻤﻧ ﺪﺻرد
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﻣﺎﻤﺗ رد ﻪﺑ
ﺐﻴﺗﺮﺗ رﻮـﻄﺑ ﻲـﻨﻌﻣ يراد ﺶﻫﺎـﻛ و ﺶﻳاﺰـﻓا
داد نﺎﺸﻧ ) ﻞﻜﺷ 1 و 2 .(
زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﺎـﺑ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻦـﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺮﻳﺎـﺳ
تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻲﻣ ﻮﺴﻤﻫﺮﻳﺎﺳ
ﺪﺷﺎﺑ ) 20
، 19 .(
ﺖـﺑﻮﻃر ﺶﻫﺎـﻛ ﺪﻳﺎـﺷ
ﻪـﺑ
ﺖﻠﻋ نﺎـﻳﺮﺟ يﺰﻤـﺳا رد لﻮـﻃ
ﺮـﻴﻨﭘ نﺪﻴـﺳر رد
بآ ﻚـﻤﻧ ﺪـﺷﺎﺑ .
يرﻮﻄﺑ ﻪﻛ ﻚﻤﻧ زا بآ ﻚﻤﻧ ﻪﺑ ﺮﻴﻨﭘ ﻞﺧاد ﻞﻘﺘﻨﻣ
هﺪـﺷ و بآ ﻪـﺑ
نوﺮﻴﺑ زا ﺮﻴﻨﭘ ﻲﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺪـﺑﺎﻳ ) 21 .(
ﺖـﺑﻮﻃر ناﺰـﻴﻣ ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛ )
42 / 62
ﺪﺻرد ( ﻲﺑﺎﻳزرا هرود يﺎﻬﺘﻧا رد ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺪـﺟاو ﺮـﻴﻨﭘ رﺎﻤﻴﺗ رد ﺮﻴﻨﭘ يﺎﻫ
ﺲﻧﺎﺳا ppm30
ﺪـﻳدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
ﺖـﺑﻮﻃر ﺶﻫﺎـﻛ ناﺰـﻴﻣ ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛ
) 3 / 2 ﺪﺻرد ( ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺟاو ﺮﻴﻨﭘ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد 15
ﺪـﻳدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ ppm .
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻳﺰﺠﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚﻤﻧ ﺪﺻرد ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ يرﺎﻣآ يﺎﻫ
نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﺮﻴﻨﭘ
يراﺪـﻬﮕﻧ هرود لﻮـﻃ رد ﻚـﻤﻧ تاﺮﻴﻴﻐﺗداد
فﻼﺘﺧا ﻲﻨﻌﻣ يراد ﺎﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ و ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﺎﻬﻧآ رد ﻚﻳ ﺢﻄﺳ
راﺮﻗ يرﺎﻣآ ﺪﻨﺘﺷاد
) لوﺪﺟ 2 .(
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﺮﻳﺎﺳ صﻮﺼﺧ رد ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺮﻴﻨﭘ يﺎﻫ
نﺎـﺸﻧ ﺎﻫ
ﻪﻛ داد هدﺎﻔﺘﺳا زا يﺮﻴﺛﺎﺗ هرﻮﭙﻠﻛ هﺎﻴﮔ ﺲﻧﺎﺳا ﺮﺑ
ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﺮﻴﻨﭘ
ﺪﻴﻔـﺳ ﻲـﻧاﺮﻳا ﻪﺘـﺷاﺪﻧ .ﺖـﺳا ﻪـﺑ ﻦﻴﺌﺗوﺮـﭘ ﺮﻳدﺎـﻘﻣ هوﻼـﻋ ﻲﻣﺎــﻤﺗ رد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻴﺻﻮﺗ ﺐﺳﺎﻨﻣ و ﻲﻌﻴﺒﻃ هدوﺪﺤﻣ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﺮﻴﻨﭘ يﺎﻫ هﺪﺷ
ﺖﺷاد راﺮﻗ ﺪﻴﻔﺳ ﺮﻴﻨﭘ ياﺮﺑ )
22 .(
درﻮـــﻣ رد ﺮﻳدﺎـــﻘﻣ ﻲـــﺋﺰﺟ ﺶﻫﺎـــﻛ
يراﺪـــﻬﮕﻧ هرود ﻲـــﻃFDM
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﻣ ﺮﻴﻨﭘ يﺎﻫ ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﺰﻴﻟﻮﭙﻴﻟ و لﺎﻘﺘﻧا يﺎﻫﺪﻴﺳا بﺮﭼ
زا ﺮﻴﻨﭘ ﻪـﺑ
ﻚﻤﻧ بآ دﻮﻤﻧ هرﺎﺷا
) 19 .(
بﻮﻠﻄﻣ ﻲﻤﻌﻃ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺲﻧﺎﺳا زا يرﺎﻴﺴﺑ
هرﺎـﺼﻋ و ﺎـﻫ رد ﻲﻫﺎـﻴﮔ يﺎـﻫ
هدرواﺮـﻓ ﻪـﻠﻤﺟ زا ﻲﻳاﺬـﻏ تﻻﻮـﺼﺤﻣ عاﻮﻧا يرﺎﻴـﺴﺑ رد ﻲـﻨﺒﻟ يﺎـﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ و ﻲﺳرﺮﺑ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ )
23،8
، 5 .(
ﺎﻣ ﻲﻠﺒﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
تﺎﻴـــﺻﻮﺼﺧ دﻮـــﺒﻬﺑ ﺖـــﻬﺟ رد هرﻮـــﭙﻠﻛ ﺲﻧﺎـــﺳا دﺮﺑرﺎـــﻛ ﺰـــﻴﻧ ﻦﻴﺋﺎـﭘ ﺖـﻈﻠﻏ داد نﺎـﺸﻧ ﻚﻴﺗﻮﻴﺑوﺮﭘ ﺖﺳﺎﻣ ﻲﺴﺣ و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﻮﻜﻳﺰﻴﻓ ﺲﻧﺎﺳا ﻲﺋزﺎـﻛ سﻮﻠﻴـﺳﺎﺑﻮﺘﻛﻻ ﻚﻴﺗﻮﻴﺑوﺮﭘ يﺮﺘﻛﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ رﻮﻛﺬﻣ
)
ﺖـﻄﻠﻏ ﺎـﺑ ﻚـﻴﺗﻮﻴﺑوﺮﭘ ﺖﺳﺎﻣ رﺎﻤﻴﺗ 40ppm
ﺲﻧﺎـﺳا ( ﻦﻳﺮﺗﻻﺎـﺑ زا
ﻪـﺑ ،دﻮـﺑ ﻚـﻴﺗﻮﻴﺑوﺮﭘ يﺮﺘﻛﺎـﺑ يرﺎﮔﺪـﻧﺎﻣ ﻦﻳﺮﺘـﺸﻴﺑ و ﻲﺴﺣ شﺮﻳﺬﭘ ﭻﻴﻫ هوﻼﻋ يراﺪـﻬﮕﻧ هرود ﻲـﻃ رد دﺎﺴﻓ زا يا ﻪﻧﺎﺸﻧ ﻪﻧﻮﮔ
28 هزور
ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ )
8 .(
ﻲــﺴﺣ و ﻲــﻤﻌﻃ تﺎﻴــﺻﻮﺼﺧ رد ﻪــﻧﻮﻤﻧ
ﻒــﻠﺘﺨﻣ يﺎــﻫ ﺮــﻴﻨﭘ
هﮋﻳﻮــﺑ
ﺪﺟاو يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺮﺗﻻﺎـﺑ ﺮﻳدﺎـﻘﻣ
ﺲﻧﺎـﺳا لﺮـﺘﻨﻛ هوﺮـﮔ ﺎـﺑ ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ رد فﻼﺘﺧا
ﺖـﺷاد دﻮـﺟو .
ﺖـﻈﻠﻏ 30ppm
ﻦﻳﺮـﺘﻬﺑ رﻮﻛﺬـﻣ ﺲﻧﺎـﺳا
دﻮــﺑ ﻲــﺴﺣ تﺎﻴــﺻﻮﺼﺧ ظﺎــﺤﻟ زا رﺎــﻤﻴﺗ .
ﻲــﺴﺣ شﺮﻳﺬــﭘ ﺖــﻴﻠﺑﺎﻗ
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎـﻫ ﺮـﻴﻨﭘ ﺶﻫﺎـﻛ ﺲﻧﺎـﺳا ﺖـﻈﻠﻏ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ ﺲﻧﺎـﺳا ﺪـﺟاو
ﻲﻨﻌﻣ داد نﺎﺸﻧ ار يراد )
05 / 0 P<
.(
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺲﻧﺎـﺳا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﻪـﻛ داد نﺎـﺸﻧ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳا زا ﻞـﺻﺎﺣ يﺎـﻫ
هرﻮﭙﻠﻛ ) ﺖـﻈﻠﻏ هﮋﻳﻮﺑ
ﻦﻴﺋﺎـﭘ يﺎـﻫ (
ﺖـﻴﻔﻴﻛ ﺮـﺑ ﻲـﻔﻨﻣ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﺎـﻬﻨﺗ ﻪـﻧ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﻤﻌﻃ و ﻲﺴﺣ ،ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﻮﻜﻳﺰﻴﻓ ﻲﺑﺎـﻳزرا ﻪﻜﻠﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﺮﻴﻨﭘ يﺎﻫ
شﺮﻳﺬـﭘ نﻮـﻣزآ و ﺖـﺑﻮﻃر ،ﻦﻴﺌﺗوﺮـﭘ ،ﻲـﺑﺮﭼ نﻮـﭽﻤﻫ ﻲﻳﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ و بﻮﻠﻄﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ زا ﻲﻛﺎﺣ ﻲﺴﺣ دﻮﺑ نآ ﺐﺳﺎﻨﻣ
. عﻮﻤﺠﻣ رد ﺎﺑ
ﻪﺟﻮﺗ
ﻪﺑ ﻲﻣﻮـﺑ ندﻮـﺑ هﺎـﻴﮔ و هرﻮـﭙﻠﻛ فﺮـﺼﻣ
ﻲﻳاﺬـﻏ و ﻲـﻳوراد ا نآ ز
يﺎﻬﻧﺎﻣز رد رود نﺎﻣرﻮﺸﻛ
، ﻦﻳا ﻲﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﻪـﻣﺪﻘﻣ يا ﺖـﻬﺟ
ﻲﻠﻤﻋ يﺮﻴﮔرﺎﻜﺑ زا
ﺲﻧﺎﺳا هرﻮﭙﻠﻛ هﺎﻴﮔ ﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻲ
و تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﻲﻜﻴﺘﭙﻟﻮﻧﺎﮔرا
هدروآﺮﻓ رد نآ ﮋﻳﻮـﺑ ﻲﻨﺒﻟ ﻲﻳاﺬﻏ يﺎﻫ
ه
،ﺪـﺷﺎﺑ ﺮـﻴﻨﭘ ﺎـﺗ
ﻦﻳﺪـﺑ
ﻢـﻫ ﻖـﻳﺮﻃ نﺎـﻜﻣا
هدﺎﻔﺘـﺳا زا ﻚـﻳ ﻊـﺒﻨﻣ
ﻞﻬﺳ لﻮﺻﻮﻟا و نوﺮﻘﻣ
ﻪﻓﺮـﺻ ﻪـﺑ
ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ ،ﻢﻫاﺮـﻓ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ
ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻤﻌﻃ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﺎﺑ ﻲﻳاﺬﻏ هدروآﺮﻓ ﻲﻣﺎﮔ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ،دﻮﺷ
ﺖﻬﺟ ﺖﺷاﺪﻬﺑ يﻼﺘﻋا و
ﻲﻨﻤﻳا ﻲﻳاﺬﻏ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﺘﺷادﺮﺑ دﻮﺷ .
ﻲﻧادرﺪﻗ و ﺮﻜﺸﺗ
ﻦﻳﺪﺑ نﺎـﺠﻳﺎﺑرذآ هﺎـﮕﭘ ﺮﻴـﺷ ﺖﻛﺮـﺷ تﺪﻋﺎﺴﻣ و يرﺎﻜﻤﻫ زا ﻪﻠﻴﺳو
ﻲﻣ ﻲﻧادرﺪﻗ و ﺮﻜﺸﺗ ﻲﻗﺮﺷ ددﺮﮔ
. References
1- Burt S. Essential oils: their Antibacterial Propertied and potential application in food-a review. Int Food microbiol 2004; 94: 223-53.
2- Skandamis P, Koutsoumanis K, Fasseas K, Nychass r. Inhibtion of Oregano essential and EDTA on E coli O157:H7. Italian J Food Sci 2001; 13: 55-65.
3- Hussain A, Anwar F, Sherazi STH, Przybylski R. Chemical composition, antioxidant and antimicrobial activities of basil (Ocimum basilicum) essential oils depends on seasonal variations. Food Chem 2008; 108: 986- 95.
4- Akin M, Oguz D, Saracoglu HT. Antibacterial activity of essential oil from Thymbra spicata var. spicata L.
and Teucrium polium (Stapf Brig.). Int J Pharmaceutic Appl Scie 2010; 1: 55-8.
5- Mahmoudi R, Tajik H, Ehsani A, Farshid AA, Zare P. Effects of Mentha longifolia L. essential oil on viability and cellular ultrastructure of Lactobacillus casei during ripening of probiotic Feta cheese. Int J Dairy Technol 2012; 66: 70-7.
6- Khosrowshahi A, Madadlou A, Ebrahim zadeh Mousavi M. Monitoring the Chemical and Textural Changes DuringRipening of Iranian White Cheese Made with Different Concentrations of Starter.J Dairy Sci 2006; 89:
3318-25.
7- Gomes da Cruz A, Buriti FCA, Batista de Souza CH, Fonseca Faria JA, Isay Saad SM. Probiotic cheese:
health benefits, technological and stability aspects. Trends Food Sci Technol 2009; 20: 344-54.
8- Mahmoudi R, Zare P, Hasnzade P, Nosratpour S. Effect of Teucrium Polium Essentai oil on the Physicochemical and Sensory Properties of Probiotic Yoghurt. J Food Proc Pres 2012. (early view, in press).
9- Simsek B, Sagdic O and Ozcelik S. 2007. Survival of Escherichia coli O157:H7 during the storage of Ayran produced with different spices. J Food Engineer 78 676-80.
10- Hadad Khodaparast MH, Mehraban Sangatash M, Karazhyan R, Habibi Najafi MB, Beiraghi Toosi S.
Effect of essential oil and extract of Ziziphora clinopodioides on yoghurt starter culture activity. World Sci J 2007; 2: 194-7.
11- Lemay MJ, Choquette J, Delaquis PJ, Gariepy C, Rodrigue N, Saucier L. Antimicrobial effect of natural preservatives in a cooked and acidified chicken meat model. Int J of Food Microbiol 2002; 78: 217-26.
12- EL-Nawawy MA, EL-Kenany YM, EL-Ghaffar EA. Effect of some herb plants on the use of yoghurt culture. Annals of Agriculture Sci. 7th Conf. Agric Dev Res Fac Agric Ain Shams University of Cairo, Egypt 1998; 15-7.
13- AOAC. Official Methods Of Analysis, AOAC International. 16th edition, 3rd rev. AOAC, Arlington, VA;
1997.
14- Meilgaard MC, Civille GV, Carr BT. Sensory evalution techniques. 2nd ed. Crc prees, inc. bocaration, florida; 1991, PP: 123-30.
15- Darabpour E, Motamedi H, Seyyed Nejad SM. Antimicrobial properties of Teucrium polium some clinical pathogens. Asia Pacific J Tropic Med 2010; 13: 124-7.
16- Pauli A, Knobloch K. Inhibitory Effects of Essential Oil Components on Growth of Food-Contaminating Fungi. Z. Lebensm Unters Forsch 1987; 185: 10-3.
17- Zaika LL, Kissinger JC. Inhibitory and stimulatory effects of oregano on Lactobacillus plantarum and Pediococcus cerevisiae. J of Food Sci 1981; 46: 1205-10.
18- Ehsani A, Mahmoudi R. Effects of Mentha longifolia L. essential oil and Lactobacillus casei on the organoleptic properties, and on the growth of Staphylococcus aureus and Listeria monocytogenes during manufacturing, ripening and storage of Iranian white brined cheese. Int J of Dairy Technol 2012; 66: 77-82.
19- Kasımoglu A, Goncuoglu M, Akgun S. Probiotic white cheese with Lactobacillus acidophilus. Int Dairy J 2004; 14: 1067-73.
20- Buriti FCA, Rocha JS, Assis EG, Saad SMI. Incorporation of Lactobacillus acidophilus in Minas fresh cheese and its implications for textural and sensorial properties during storage. Int Dairy J 2005; 15: 1279-88.
21- Killham K, Firestone MK. Slate stress control of intracellular solutes in Streptomycetes indigenous to saline soils. Appl Environ Microbiol 1984; 47: 301-5.
22- Basyigit Kılıç G, Kuleashan H, Eralp I, Karahan A. Manufacture of Turkish Beyaz cheese added with probiotic strains. Food Sci Technol 2009; 14: 1-6.
23- Abbasifar A, Akhondzade Basti A, Karim G, et al. Effect of Zataria multiflora Boiss. essential oil and starter culture on Staphylococcus aureus and Listeria monocytogenes during the manufacture, ripening, and storage of white brined cheese. Milchwissenschaft 2009; 64: 438-42.
Improving Physiochemical and Hygienic Quality of Cheese Using Teucrium Polium Oil Essence
Sadrizadeh N (M.sc)1, Mahmoudi R(Ph.D)2 , Dehgan P(Ph.D) 3
1.MSc Food Technology and Quality Control, Department of food science and technology, Faculty of Nutrition, Tabriz University of Medical Sciences, Tabriz, Iran.
2.Corresponding author :Department of Food Hygiene and safety, School of Health, Qazvin University of Medical sciences, Qazvin, Iran
3.Department of food science and technology, Assistance Professor of Nutrition, Faculty of Nutrition, Nutrition research center, Tabriz University of Medical Sciences, Tabriz, Iran
Abstract
Introduction: Increased demand for consumption of health food with desired sensory properties has led to innovation and new product development in the food industry all over the world. Therefore, the current study aimed to investigate the effect of different concentrations of T. polium oil essential (EO) on chemical and organoleptic properties of Iranian white cheese.
Methods: In this study, qualitative properties (protein, fat, salt and pH) of Iranian white cheese processing with T. polium EO at different concentrations (15, 30 and 60 ppm) were evaluated during two-month ripening period (the interval within 15th). Furthermore, the sensory properties of all cheese samples were determined at the end of the ripening period.
Results: A gradual and continuous reduction was observed in pH value of all cheese samples within the cheese ripening. Cheese samples containing EO had lower pH values compared with the control cheese, so as at the end of the storage period, the lowest pH (3.38) was obtained from the cheese containing 30 ppm of EO. Moisture content of all cheeses was significantly decreased and salt as well as protein content significantly increased during the ripping, whereas the fat in dry matter (FDM) content of all cheeses did not change significantly during the storage (P<0.05). At the end of storage period, the cheese sample containing 30 ppm of EO demonstrated the lowest humidity (62.42%). Based on the findings from sensory evaluation, the best concentration of EO in regard with cheese production with organoleptic properties was 30 ppm.
Conclusion: According to the findings of the present study, T. polium EO along with other protective methods can be considered as an acceptable alternative to chemical preservatives and synthetic aromatizers. In addition, it can be used in manufacturing the food products with new flavor properties especially such highly-consumed dairy products as cheese.
Keywords: Iranian white cheese; Physiochemical properties; Sensory quality; Teucrium polium oil essence
