Hoarding in Islamic Jurisprudence and 'Alawi's Conduct; A Survey of the Dominant Doctrine

Hoarding in Islamic Jurisprudence and 'Alawi's Conduct; A Survey of the Dominant Doctrine

about the Area of Cases of Hoarding

Seyyed Hossein Nouri^1, Seyyed 'Abbas Nouri²

1. Assistant Professor, Faculty of Theology, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran

2. M.A., Faculty of Theology, University of Qom, Qom, Iran (Received: June 15, 2021; Accepted: November 2, 2021)

Abstract

Hoarding means to save foodstuffs or to buy and avoid selling in the intention of increasing the price. Although the jurists agree on the preference of hoarding, they disagree on its defining law. The majority of the jurists agree that it is unlawful.

However, a number of jurists hold that it is abominable. Of course, the sound view is the dominant doctrine, because the narrations on cursing and punishing the hoarders on the one hand, and paralleling them with thieves and drinkers on the other hand are not in any way consistent with abomination. Although the dominant doctrine among the jurists based on the contents of Sakouni,s tradition restricts hoarding to six items including wheat, barley, date, curry, vegetable oil and olive oil, it seems that the words should not be restricted and a broader scope of hoarding should be considered. Since according to Imam 'Ali,s Covenant to Malik Ashtar in which hurting others is expressed as the criterion of hoarding as well as the no-harm rule hoarding cannot be restricted only to these items, but it also includes other needed non-food items.

Keywords: Hoarding, Islamic Jurisprudence, Alawi's Conduct, Cases of Hoarding, No-Harm Rule.

 Corresponding Author, Email: Hajseyedhossain128@gmail.com

Jurisprudential Researches https:// journals.ut.ac.ir/

Vol. 18, No. 3, Autumn 2022 Print ISSN: 2423-6942

Manuscript Type: Research Article Online ISSN: 2423-6934

DOI: 10.22059/jorr.2021.320755.1009063

راکتحا ملاسا هقف رد

ی س و ی ر ۀ ولع ی سررب و ی و هعس رد روهشم لوق

ض ی ق نآ دراوم

یرون نیسحدیس

1

یرون سابعدیس ،* 2

1 داتسا . ی

،را دکشناد ۀ هلا ی

،تا باراف ناگدکشناد ی

ا ،مق ،نارهت هاگشناد ی

نار

2 سانشراک . ی دکشناد ،دشرا ۀ

هلا ی

،تا ا ،مق ،مق هاگشناد ی

نار

( :تفایرد خیرات 25

/ 03 / 1400 :شریذپ خیرات ؛ 11

/ 08 / 1400 )

هدیكچ

اور هب هجوت اب ی

تا تک و ا ب یاه رخ ،تغل گنهرف ی

د ی ا خذ ی هر قوذآ ندرک ۀ ن دروام ای زا گوالج و مدرام ی

ر ی اضرع زا ۀ نآ

هب ق ندش نارگ روظنم ی

،تم ب راکتحا ه م رامش ی آ ی د ؛ اهقف اب ای هکن گمه ی دانراد راظن قاافتا ،رااکتحا ندوب حوجرم رد

، رد

مکح یفیلکت نآ مه أر روهشم رظن ،دنتسین ی تمرح

هوراکم ار نآ هاقف نااگرزب یخرب یلو ؛تسا ام

ی دانناد هاتبلا ؛ راظن

روهشم لوق نامه تسرد تسا

، اور هکارچ ی تا فرط زا نارکتحم تازازم و نعل ی

، در رد و ی ف اش اب نانآ نداد رارق نابر

د فرط زا ناقراس و رمخ ی

،رگ هب ه ی چ هجو راگزاس تهارک اب ی

؛درادن ا هچرگ ب روهشم ی ن راکتحا ،اهقف تایاور داافم ربانب

دروم ش رد رصحنم ،ینوکس وم ،امرخ ،وج ،مدنگ

ی ،ز تابن نغور ی ز نغور و ی نوت ،تسا هب رظن م ی دسر ابن ی د راب دومج

ظافلا رک د تسناد نآ زا یب ار راکتحا ۀرتسگ دیاب و

؛ هکارچ بجوم هب ماندهع ۀ لع ماما ی )ع(

رتاشا کالام هب نآ رد هاک

د هب ررض راکتحا کلام ی

نارگ تسا هدش رکذ و

زین هب هجوت اب دعاق ۀ ،ررض راکتحا من ی دناوت هب دراوام راصحنم روابزم

هکلب ،دشاب دراوم یرورض غ ی کاروخر ی ار لماش زین م ی دوش .

یدیلک ناگژاو

س ،راکتحا ی ر ۀ ولع ی ، ملاسا هقف ی ، دعاق ۀ ررض

، راکتحا دراوم .

:لوئسم هدنسیون * Email: taghvaee.abbas@yahoo.com

حفص تا 838 - 807 )یشهووپ هلاقم(

1 . همدقم

رظن ا رب ،داصتقا دروم رد ملاسا ی

ن نتبم لصا ی مز هک تسا ی

ن لوا عبانم و ۀی

ارب نآ ی مدآ ی نا رفآ ی هد

مز ات تسا هدش ین

ۀ لاعف ی ت هرهب و رادرب ی دوش مهارف رشب (

فارعا / 10 ) . زا د ی هاگد دااصتقا ،نآرق

اج ی هاگ و ی هو ا ی اد در مها و ی ت هب نآ یدح ا هب نآ زا هک تسا ی

گداتس ی راوتسا و ی بعت هاعماج ای

ر

تسا هدش (

ءاسن / 5 ،) ی نع ی تارقف نوتس ی

ک داصتقا قنور روشک ی

تسا ندوب ملاس و .

اج رد ی

د ی رگ ار ترازت راک ی

ک هتفرگ رظن رد لاف تسا

( هعمزلا / 10 ) ، ازا ی ن ور هن تورث ،لااف ااهنت

« حلاس هکلب ی

تسا نمؤم تسد رد هک تسا »

،یرشخمز(

1407 ق ، ج 1 : 471

،) اب رت اب هکلب ی

ن

طبار داقتعا و داصتقا ۀ

گنتاگنت ی نارون ملاک رد هک دراد دوجو ی

پ ی ربما )ص(

:تاسا هدش سکعنم

« تکرب اب ام یارب ار نان اهلاراب هزور هان دوابن ناان راگا نوچ زادنین ییادج نآ و ام نایم و امرف

م ی تفرگ ی م زامن هن و م

ی دناوخ ی م ازب ار راگدرورپ تابجاو هن و ام

ی دروآ ای م » ،یانیلک(

1407 ق ،

ج 6 : 287 .) ا زا ی ن امرف ی م هدافتسا ی دوش د لئاسم رد ملاس داصتقا هک ی

رادن ی سب مدرم ی را رثؤم

م بجوم و تسا ی

دوش د و هزور و زامن هک ی

رگ ارف ی ناشا دننک ادا ار .

اب ا ی هکن نچ زا داصتقا ی

ن مها یتی هاگ اما ،تسا رادروخرب ی

مدآ ی نا ااطخ هاب یام

دانور و

م راتفر لقع و ترطف فلاخرب ی

دننک وخ و ی دانمزآ ی رد فاراحنا هاب ار ااهنآ ،صراح و

ناگرزاب ی ، بسک م ترازت و راکو ی

دناشک

؛ ی ک ی هار زا اه ی افارحنا ی غ و ی نااسنار ی ، رااکتحا

کاروخ داوم ی

، کاشوپ ی اک و اه ی رورض ی دوت ۀ تسا مدرم .

هدع ا ی ارب ی ب هکنآ ی پ زا ی

قف رشق هب هجوت نودب ،دنزادرپب تورث و لاوما نتشابنا هب ی

ر ز و ررض و جرح و رسع و ای

نا

ا هب مادقا ،نانآ ی

ن م لمع ی ک ن دن ب و ی هنامرش ب نانچنآ ی هنامحر اهنآ هب ای شرو ام ی دانرب هاک

وگ یی م هب گرگ ی

؛تسا هدرک هلمح هاگ

ی مکچ اب ۀ مااظن ی هااگ و ی ااب ای غو دااصتقا ی

مدآ ی نا م دوبان ار ی

دننک وخ دصقم هب ات ی

دپ هتبلا ؛دنسرب ی

د ۀ هااگ راکتحا ی

واب و گانر ی

س ی سا ی م دوخ هب ی

گ ی

؛در ی نع ی هاگ ،رابکتسا ی

هاگ و روز هار زا ی

هدوت گنج هب ،رز هار زا اه

م ی آ ی د م دوخ هچنآ هب ار اهنآ ات ی

دهاوخ

، تم دعاق رط زا و دنک ی

ق دااصتقا رااشف ی

، مااظن هاب

عامتجا ی ی ک دراو هبرض روشک یم

دنک س ماظن و ی سا ی م لاچ هب ار تکلمم نآ ی

دناشک اات

ا زا ی ن رط ی ق دوت ۀ د رارق ماظن لباقم رد ار مدرم ده

و ور هب ی ورا یی ارف نآ اب دناوخ

.

هب لئسم لاح ره ۀ

اکتحا اه اک ر ی رورض ی مهم زا رت ی ن لاچ اه یی هاک تاسا رد راشب

رات لوط ی خ هبور نآ اب ور

تسا هدوب د و

ام نامز ر زین

تلود ااه رااتفرگ و ،نآ مزاوال و رااثآ

موش هدش دنا و هچ اسب ۀبنج رب یسایس ۀبنج یدراوم نینچ رد ادایپ هبلغ ،فرص یداصتقا

یم ۀیام و دبای طوقس و لزلزت

مکاح ماظن م

ی دوش و زا ازنآ لااعم ،رااکتحا موش ۀدیدپ هک

عامتجا گرزب ی

و تسا رد نآ نایز و رش ت دابم

و یدااصتقا نااگرزاب

رتاشیب ،هدرتاسگ ی

ادیپ دومن م

ی دنک

، سب ی را رورض ی هب م رظن ی دسر هک یپ زا یب نآ هب

ش هتخادرپ دو

.

2 . پ ی ش ین ۀ قیقحت

لئسم ۀ د زا راکتحا ی

زابر م ای نا ؛تاسا هدواب حراطم ااملع ااملع

ی داق ملااسا ی

ًام داح و ی

ًاث رد

تک ا ب یاه هقف ی اور و یی هتخادرپ نآ هب دوخ دنا

، هب روط ی هک م ی ناوت ا تفگ ی ن راات ،ثحب ی

خ ی

دراد هقف تمدق هب و

سب ی را هنماد تسا راد

، هب روط ی هک مامت ی اهقف هتخادرپ نآ هب خیش ؛دنا

فم ای د

،هعنقملا رد قفلا و عنقملا رد قودص

ی

،ه نبا ردا ی س رد نابا ،رئاراسلا ،بذاهملا رد جارابلا

خیاش

سوط راصبتسا و بیذهت و طوسبملا رد ی

، بلح هقفلا یف یفاک رد ی ،

رلاس مسارم رد الح ،

رد ی

سورد و هاعمل رد لوا دیهاش ،فالتخم و مااکح ا هیاهن و ریرحت ،دعاوق ،هرکذت ،

افزن رد ی

،ملاکلا رهاوج کرک

دصاقملا عماج رد ی

، س ی رو عئارلا یقنتلا رد ی

، خیش لمااع رح لئااسو رد ی

،هعیشلا نارحب قئادح رد ی ،

قارن هعیشلا دنتسم رد ی

، اابطابط ضاایر رد یی

، اسح ین حااتفم رد ی

همارکلا

، خیش راصنا بساکم رد ی

، خ و نیحلااصلا جااهنم و ههاقفلا حابصم رد یی

، مخ ی ان رد ی

ریرحتلا و عیبلا باتک ،

نارکنل درپ عوضوم نیا هب نارگید و هعیرشلا لیصفت رد ی هتخا

نیا زین .دنا

نایم رد عوضوم اناگراهچ بهاذم

ۀ افنح ،یکلاام ،ی عفااش

یالبنح و ی .تاسا هداش یاسررب

نیاانچمه هااب رااصاعم ناااققحم

باااتک تروااص اای

ا هاالاقم ار نآ ااسررب ی هدرااک

؛داانا االمج زا ۀ

بحاص نارظن ، لحت باتک رد داماد ققحم ی

ل سررب و ی ملااسا هقف هاگرظن زا راکتحا ی

، مواحرم

تحا باتک رد ردص د زا راک

ی هاگد رغصا ،داصتقا و هقف ی

سررب باتک رد ی

قواقح ی اهقف و ی ود

لئسم ۀ لوقم ود وترپ رد راکتحا و هوشر ۀ

سمش ،هعماج و درف ،قلاخا و قوقح دلا

ی ن باتک رد

ناحبس ،ملاسا رد راکتحا ی

لاقم رد ۀ

« سررب ی رصانع ی هاانم زا ی دااصتقا ی ملااسا مااکحا رد

» ،

دومحم ی اپلگ ی ناگ ی هلاقم رد ا ی اب ناونع

« درن و راکتحا راذاگ

ی

» ، ظع ی ام ی نااگرگ ی الاقم رد ۀ

« سررب ی بطت ی ق ی اور ی تا ملاسا بهاذم رد راکتحا ی

» ، لق ی روپ لاقم رد ۀ

« سررب ی هقف ی راکتحا

» ،

ای ن قحت ار هلئسم ی

ق هبنج و هدرک اه

ی سررب ار نآ فلتخم ی

راک هد .دانا انتفگ ی ا رد تاسا ای

ن

مز ی هن نوزفا ،نیا رب ز ت اقم ی دا ی هدش هتشاگن تسا

م هک ی ناوت ذ دراوم هب ی

ل :درک هراشا

« بت یی ن نآرق ی دنمرواب زا ی

نورد ی رااکتحا ااب هزراابم تهج رد

» ( م ی نااجازر و ی قدااص ی

نی ر و ی حرلادبع ی م ،)ی

« ب طابترا ی ن ناسنا راگنا ی گتسبلد و ی شا هب ی ءا اهراتفر اب ی

رااکتحا ی :

م قن ی زنا ی اهراتخانش ی

راکتحا ی

» ( هآ و ی ناقهد ی مرد ی نا و ی باهاش ی هداز ،)

« ااسانش یی و

ولوا اای ت داانب ی لکااش رااب رثؤاام لااماوع گ

اای ر ی لحت شور زا هدافتااسا اااب راااکتحا اای

ل

هلسلس بتارم ی ( )AHP

( » لدنع ی ب و لس ی نام ،)ی

« واکاو ی قوقح ی بطت و راکتحا ی

ق داعاق اب نآ ۀ

هقف ی لست ی ط

» ( عامسا یل و ی سابع ی نا ،)

« دودحم ۀ عست ی ر ملااسا بهاذام هاقف رد ی

» ( رابهر ) ،

« سررب ی هقف ی قوقح و ی نورتکلا ترازت رد راکتحا ی

ک

» (ا ی دز ی درف و لع ی هداز ،)

« نامز قن

معت رد ناکم و ی

م داصم ی ق ور اب راکتحا ی

درک ی ارآ هب ی مخ ماما ین ی

» ( وسوم ی دروانزب و ی

دهم ی نا نارک .)ی زا ت اقم هلمج ی

غدغد هک ۀ ا ی ن هتشاد ار عوضوم ،

لاقم هاک تاسا ور یپ ۀ

:تسا لیذ دراوم قیقحت یپ رد لکت مکح

ی ف ی راکتحا تاهارک هب لوق ایآ .تسا نآ ۀرتسگ و

و طیلست ۀدعاق ود نیب ضراعت لح هار تشاذگ دهاوخن زاب مرج نیا رد ار نارکتحم تسد تسیچ ررض ظو

ی ف ۀ روهمج نارازگراک ی

ملاسا ی چ نارکتحم اب دروخرب رد ی

تس

2 . 1 . روآون ی

)فلا هار نورب تفر شلاچ ود زا نورب

تفر یاانعم نداد هعاسوت اب ؛تهارک هب لوق لاچ زا

جرااخ و رااکتحا دراوام ۀرتاسگ و هعاسوت هب ندش لئاق و ،تمرح رب نآ لومش و تهارک دراوم رد راکتحا ندوب رصحنم رد روهشم لوق لاچ زا ندش ش

ناگ .یکاروخ ۀ

خرب راکهار و نارازگراک ۀفیظو نایب )ب .نارکتحم اب درو

3 . موهفم سانش ی

3 . 1 . انعم ی راكتحا

زا م هدافتسا تغل لها ی

دوش خذ راکتحا هک ی

هر گولج و ی ر ی هب ،هقوذآ زا نداش ناراگ رواظنم

اهب ی تسا نآ نبا(

،روظنم 1414 ق ، ج 4 : 208 .)

اما تک هب هجوت اب ا

ب یاه هقف ی م ی ناوت نچ ار حلاطصا رد راکتحا ی

ن رعت ی ف ترابع :درک

تسا گولج و سبح زا ی

ر ی هقوذآ شورف زا اه

ی ن دروم ی زا هب ،مدرم ازفا روظنم ی

ق ی

؛تم اما

ملاقا رد ی ز نغور ، مشک ،امرخ ،وج ،مدنگ نوچ ،اه اک زا ی

نوت تابن نغور و ،یانیمخ( ی

ب ی ات ، ج 1 : 461 .) خرب ی ن نآ هب ناناملسم هک ار هچنآ ره و کمن ای

زا دانراد

، داننام ،کااشوپ

سو ،نکسم یل

ۀ لقن ی ه غ و ی ر ن ار نآ ی ز بابحتسا طوحا ربانب و هتسناد راکتحا دراوم زا ی

هاب اوتف

هداد نآ کرت دنا

،ییوخ(

1410 ج ،ق 2 : 13 .) خرب ی ق ی د رخ ی د رعت رد ار ی

ف هدوزفا راکتحا و

هتفگ رخ دنا ی د راددوخ و اک ی

ضرع زا ۀ مک ات ،رازاب هب نآ ی

با ش دو ق عاافترا و ی

تام پ ای اد

ک ن د لح(

ی ، 1419 ق ج ، 2 : 514 لح ؛ ی ، 1412 ق ج ، 15 : 331 اکرک ؛ ی ، 1414 ق ج ، 4 ، 41 ).

ااما

خرب ی د ی رگ گولج ی ر ی هب ار اک زا ،قلطم روط

ا ت ،تاعارز هار زا هچرگ ،ترااز

ثرا و هابه

هب م راکتحا ،دشاب هدروآ تسد ی

دنناد مخ(

ین ی ، 1421 ق ج ، 3 : 611 .)

هب م رظن ی دسر ابن ،بهذم دعاوق و لوصا هب هجوت اب ی

د ظافلا رب دومج دومن

ار راکتحا و

کاروخ و هقوذآ رد ی

اه یی تابن نغور و مشک و امرخ و وج ،مدنگ نوچ ی

ز نغور و ی

نوات

اور رد هک ی

تا هدمآ ،تسا ا نوچ ؛درک رصحنم ی

ن تاسا هداش راکذ هانومن باب زا دراوم و

ا نآ دهاش ی

ن مشک هک تسا هن

زا اهنت اه اک ی ساسا ی ن ام رصع ی

تس رثا رب هکلب ، راکتحا

دازیا نآ دارفا و هعماج هب ینایز نآ من

ی دوش ؛ اربانب ی ن اب ی د اک ره رد ار راکتحا یی

دروم هک

نی زا مدرم –تسا هچرگا نآ اک کشوپ هچب دشاب -

؛داد تیارس رکتحم هاوخ

یرخ هد ی ا هار زا

د ی رگ ی هب دروآ تسد و

ارب ی نارگ شورف ی ی ا .دنک سبح هعماج هب رارضا

3 . 1 . 1 . مکح لکت ی ف ی راکتحا

3 . 1 . 1 . 1 . لاوقا املع

رد ا ی هکن ه و هدوب حوجرم راکتحا ی

چ ناحجر ی ه ،درادن ی چ فلاتخا ی ب ی ن ن اهقف ی تاس رااصنا(

ی ،

1415 ق ج ، 4 : 363 ) ، تمرح دروم رد اما یا

م ،نآ تهارک ی

نا .دراد دوجو رظن ود نانآ

3 . 1 . 1 . 1 . 1 . تهارک راکتحا

خرب ی نآ رب تاسا هوراکم راکتحا هک دنا فم(

ای ،د 1413 ق : 616 اسوط ؛ ی ، 1387 ج ، 2 : 195 ؛

بلح ی ، 1403 :ق 283 ،رلاس ؛ 1404 :ق 171 الح ؛ ی ، 1408 ق ج ، 2 : 14 الح ؛ ی ، 1418 :ق 201 ؛

لح ی ، 1413 ق ج ، 5 : 38 کم ؛ ی ، 1410 :ق 104 فزن ؛ ی ، 1368 ج ، 23 : 478 ).

3 . 1 . 1 . 1 . 2 . تمرح راکتحا

روهشم ب ی ن ،قودص( تسا راکتحا تمرح اهقف 1415

:ق 372 ،قوداص ؛ 1413

،ق ج 3 : 265 ؛

ردا نبا ی ،س 1410 ق ج ، 2 : 218 سوط ؛ ی ، 1390 ج ، 3 : 115 بلح ؛ ی ، 1403 :ق 360 نبا ؛ ،جارابلا

1407 ق ج ، 1 : 346 لح ؛ ی ، 1414 ق ج ، 12 : 165 الح ؛ ی ، 1430 ق ج ، 1 : 160 الح ؛ ی ، 1412 ق ،

ج 15 : 331 االح ؛ ی ، 1387 ج ، 1 : 409 ااکم ؛ ی ، 1417 ق ج ، 3 : 180 ااکرک ؛ ی ، 1414 ق ج ، 4 : 40 ؛

لماااع ی ، 1410 ق ج ، 3 : 218 لماااع ؛ ی ، 1413 ق ج ، 3 : 191 ااس ؛ ی رو ی ، 1404 ق ج ، 2 : 42 رااح ؛

لمااااع ی ، 1403 ق ج ، 12 : 312 ااانارحب ؛ ی

، 1405 ق ج ، 18 : 61 اااقارن ؛ ی ، 1415

،ق ج 14 : 44 ؛

ابطابط یی ، 1418 ق ج ، 8 : 283 اسح ؛ ین ی ، 1419 ق ج ، 12 : 352 رااصنا ؛ ی ، 1415 ق ج ، 4 : 364 ؛

وخ یی ، اب ی اات ، ج 5 : 494 واخ ؛ یی ، 1410 ق ج ، 2 : 13 مخ ؛ ی ان ی ، 1421 ق ج ، 3 : 601 مخ ؛ ی ان ی ،

ب ی ات ، ج 1 : 461 نارکنل ؛ ی ، 1427 : 252 ).

3 . 2 . سررب ی لاوقا

اب ،تشذگ هچنآ هب هجوت هک دش هظحلام

اعب ی رب املع ای ک ن راظن ی ؛دنتاس ااهقف یی اش نواچ ی

خ

سوط ی ، بلح ی ، لح هملاع ی ، هش ی د هاگ ،لوا ی هاگ و ،تهارک هب ی

هداد اوتف ،راکتحا تمرح هب .دنا

3 . 2 . 1 . تادنتسم لاوقا

3 . 2 . 1 . 1 . دنتسم تهارک هب لوق

ناسک ی هداد رظن تهارک هب هک لد دنچ هب دنا

ی ل هدرک دانتسا :دنا

1 . تمرح مدع لصا :

هب م رظن ی دسر ا زا نانآ دارم هک ی

ن لح لصا نامه ،لصا ی

ت ؛تاسا

ی نع ی ا رب لصا و تسا دوخ نابحاص کلم هدشراکتحا لاوما ی

ن اهنآ رب هک تسا هدواب للاح

م و ی دنناوت ق ره هب ی تم دنهاوخب هک ی .دنشورفب

2 . دعاق نآ رد هک طیلست ۀ لام بحاص ره

و تاسا یواخ لاواما راب طلسم ی راه هاب

تروص ی دهاوخب دوخ هک

، م ی دناوت وخ لام رد ی

.دنک فرصت

3 . 2 . 2 . و دقن سررب ی لد ود ره ی ل

دعاق ۀ لست ی ط هرتسگ اج ات شا یی

دعاق اب هک تسا ۀ

پ ضراعت ررض ی

اد

؛دنکن

ضوت ی :بلطم دعاق دافم ۀ

لست ی ط ا ی ن مادقا هنوگره مازنا رد دارفا هک تسا ی

دروام رد

وخ لاوما ی

فرصت هنوگره قح و دندازآ ی

دعاق دافم ،نآ فلاخرب ؛دنراد نآ رد ار ۀ

ررض

ای ن رد هک تسا ررض مکح ملاسا

ی ه و هدشن لعج ی

چ سک د هاب درادان قاح ی

ناراگ رراض

دناسرب

، د هب ررض نوچ ی

نارگ عونمم

؛تسا مارح و عواضوم قوقح رد

ۀ ا ای نار لاصا رد 40

ساسا نوناق ی

ن ی ز مه هب ی ن :تسا هدش هراشا

« ه ی چ سک من ی داناوت واخ لاامعا ی

اسو ار یل ۀ

غ هب رارضا ی

ر و یا مومع عفانم هب زوازت ی

دهد رارق .»

اقطنم راظن زا ی

م ای نا ا ای ن هداعاق ود

؛تسا هجو نم صوصخ و مومع تبسن ی

نع ی و قارتفا هدام ود ای

ک ؛دانراد عاامتجا هداام

دعاق نوچ ۀ

لست ی ط ، ررض تافرصت ی

و غ ی ر ررض ی کلام لماش ار م ی دوش

؛ داعاق ،لباقم رد ۀ

رض ر تافرصت ناکلام

یررض ۀ و

زین اس ی ر رراض ماکحا ی

غ ای ر رد ار هاناکلام تافراصت زا

مرب ی گ ی ،در اربانب ی ن ا ی ن تافرصت دروم رد هدعاق ود ی

وخ لاوما و کلم رد کلام هک ی

مازنا

م ی دهد د هب ررض بجوم و ی

نارگ م ی دوش پ ضرااعت مه اب ، ای

اد ام ی داننک اراب . ی ا لاح ای ن

د ضراعت ی

هاگد اه ی

؛تسا توافتم اهقف اخرب

ی راب نآ داعاق هاک دانا ۀ

لاست ی ط تاسا مداقم

( سوط ی ، 1387 ، ج 3 : 272 و 273 ؛ نبا ردا ی ،س 1420 ق ، ج 2 : 382 ؛ الح ی ، 1413 ق ، ج 2 : 268 ؛

سح ین ی ، 1419 ق ، ج 7 : 23 ) اعب و ی دعاق ۀ م مدقم ار ررض ی

دننک ناهفصا(

ی ، 1418 ق ، ج 1 :

441 و 442 س ؛ ی ناتس ی ، 1414 :ق 328

؛ نبا ،هامادق 1388 ، ج 5 : 52 ) مواس هوراگ و ی

هاب لائاق

صفت ی ل

؛دنتسه ی نع ی داشاب حااف و گرزاب رراض راگا

، داعاق ۀ رراض ام مداقم ی دواش

راوزبس(

ی ، 1423 ق ، ج 2 : 556 ).

ا لاؤس ای ن رراض هاچ تاسا ی

مااظن هاب للااخا زا رت ااب

داصتقا ی ی ک شک رازنهان هب و روشک ی

ند ب مدرم هک ،تسا نآ ی

هرااچ ز ای ر ای غو رز رابکتاسا

گ رارق ی دنر داصتقا راشف رثا رد و ی

گدنز دنناوتن ی

تحار ی دنشاب هتشاد

راذگنوناق ا

ی نار ارب ی م عمج ی نا ا ی ن هار هدعاق ود بسانم لح

ی دام رد ۀ 132 ندام نوناق ی

پی داهنش :تسا هدرک

« سک ی من ی دناوت فرصت دوخ کلم رد ی

ااسمه رراات مزلتسم هک دنک ی

ه

فرصت رگم دوش ی

اراب و فراعتم ردق هب هک ی

تاجاح عافر ای

ا دانک دواخ زا رراض عافر

»

زوتاک(

ی ،نا 1393 : 94 و 95 ) ، اربانب ی ن تافرصت ی د هاب رارضا مزلتسم هک ی

ناراگ داشاب

، عوانمم

تسا هدش ملاعا .

ب هب ی نا د ی رگ تافرصت رد ی

اراد هک ی طرش ود لیذ

:دشاب

)فلا زادنا هب ۀ ب هن ندوب فراعتم ی

دحزا

؛فراعتم

)ب تجاح عفر دصق هب یا

دوخ زا ررض عفد ،

دعاق ۀ لست ی ط م مدقم ی دوش ، اس دروم رد اما ی

ر ز تافرصت ی

رابنا د ی راگ داعاق ۀ ار رراض

اب ی د درک مدقم .

ارب ی وب لاثم ی اشان عوبطمان ی

رادوااگ ثاداحا زا ی

راداغرم و ی

زاکرم رد

رهش ، غ ی فراعتمر وب و

ی شان ی تخپ زا لومعم زپو ی

ب فراعتم ه

م رامش ی آ ی د . اربانب ی ن سباح

خذ و ی هر کاروخ ندرک ی

اه ی ن دروم ی زا ترواصرد ،ااهنآ نتشاذگ انگنت رد و مدرم ی

هاک ساک

د ی رگ ی کاروخ نآ ی

اه وب زا ،دشاب هتشادن ار ی

رادواگ عوبطمان ی

راداغرم و ی

فرااعتمان رات

تسا و نیازا ور اب ی د دعاق ۀ قوذآ راکتحا زا و تشاد مدقم ار ررض ۀ

گولج مدرم ی

ر ی .درک

زا ا ی ن ب ی ،نا رحت مدع لصا باوج ی

م ن ی ز

؛دش نشور ی

نع ی د الوا لاصا هک تسا تسر ی

تسا هدش راکتحا لاوما تمرح مدع

، لو ی ا ی ن اج ات لصا یی

مااظن هاک تاسا ماراتحا لباق

گدنز ی دوت ۀ د هب و دنکن لتخم ار مدرم ی

نارگ ز و ررض ی

نا ا هاب هجوت اب و دنزن ای

ن ح یث ای ت

ف هب روبزم ار رکتحم مکاح هک تسا نتخور

کاروخ ی اه ی ن دروم ی زا م ی دنک

؛ مدع لصا نوچ

دعاق اب تمرح ۀ

تسا نآ رب مکاح هک ررض

، پ ضراعت ی

اد م ی دنک . نوزفا ا رب ای ،ن دواجو ااب

اور ی ،تا د ی رگ اج یی ارب ی قاب لصا هب کسمت ی

من ی دنام .

4 . حص ی ح ۀ بلح ی

یحص تیاور رد یبلح م

ی وگ ی د زا تراح قداص ماما )ع(

اسک دروم رد مدرک لاؤس ی

هاک

م راکتحا ار هقوذآ ی

دنک داش ناراگ راظتنم و ام ن

ی دانام آ ، ای ا انچ ی ن چ ای ز ی ن ی وک تاس

تراح )ع(

:دومرف ز هقوذآ رگا ی

دا دوت و هدوب ۀ

اشگ رد مدرم ی

رااشف و دنشاب ی

ناانآ راب

لاکشا ،دوشن دراو ی

ن ی تس ، کاروخ رگا اما ی

مک ی با ب دشا گ راراق اانگنت رد مدرم و ی

دانر رد[

ای ن امن اهر هقوذآ نودب ار مدرم و دننک راکتحا ار هقوذآ هک تسا هورکم ]تروص ی

دان راح(

لماع ی ، 1403 ق ، ج 12 : 313 ).

4 . 1 . سررب و دقن ی

ای ن اور ی ت ربتعم دنس رظن زا تسا

ه و ی چ لاکشا ی درادان

، وار ماامت نواچ ای

نا اع نآ ا و لد

هدزاود ماما ی ن نتم رظن زا و دنتسه ی

ز م تهارک رب تل د ی

دنک .

یلو بحاص ا رد تهارک لئاسو ی

ن اور ی ت تمرح رب لمح ار رک

تاسا هد ذ(

ای ل دواخ

ای ن دح ی ث ) مه مه قح و ی

ن تسا ، اانعم هاب تاغل رد تهارک هکارچ ی

و تامرح زا ماعا

هب ،تهارک م راک

ی دور و اور اب هچنآ ی

ت راگزاس ی

؛تسا تمرح رب نآ لمح ،دراد

5 تمرح رب تهارک تللاد یگنوگچ . نآ یضوت رد هک دراد زاین یواکاو هب لئاسو بحاص رظن م

ی وگ یی م ی : ک ی اسمخ ماکحا زا ۀ

هقف ی تسا هورکم رد و

حلاطصا هب

لمع نآ ی بوالطم کرات هاک

، الو ی بااکترا یاراد

ن باقع ی تس هتفگ هورکم ، م

ی

؛دوش اب لاح ی د د ی د تاهارک راشت راصع رد

ی ع ن ای ز امه رد ی ن

انعم ی حلاصا ی ب ه م راک ی هتفر ی ا م لامعتسا تمرح و نآ زا معا رد ی

هدش .تسا

ژاو ۀ

« هرک » دض تغل رد

«

ّبحا » ب ه تسا هتفر راک :

« شلا هِرَک ی

َء هاَرَک و ۀاهاَرَک و اهرُک ای

،ۀ

هَِّبَحَأ فلاخ (»

یفطصم میهاربإ ،

ب ی ات ، ج 2 : 785 نبا ؛ ،سراف 1404 ق ج ، 5 : 173 ).

اربانب ی ن انعم ی وغل ی

« هرک » اشوخان و نتشادن تسود ی

دن م و رد و تاسا ندواب ضواغب

آی تا اور و ی تا مه هب هجوت اب ی

ن تسا هدش لامعتسا انعم

، ی نع ی

« هرک » اهدربراک رد ی

نآرق ی

اور و یی حلاطصا تهارک رد روهظ ی

- ضوغبم لمع ی

قن زا عنم هک ی

من ی دانک ،درادان–

هکلب تهارک رد رصع ت رش ی ع انعم هب ی

« ندوب ضوغبم »

ن تامرح ااب هاک هداش لامعتسا ای

ز

هراپ زا ؛تسا راگزاس ا

ی آ زا ی تا م هدافتسا ی دوش هک

« هرک » انعم نامه رد ی

وغل ی ب ه هتفر راک

:دننام تسا :لافنا( َنوُمِرْزُمْلا َهِرک ْوَل َو َل طابْلا َل طْبی َو َّقَحْلا َّق حی ل 8

) ؛ ًااعْوَط اای تْئا ِضْرَأْل ل َو اهَل َلاقَف

تلصف( اهْرک ْوَأ /

11 )

؛

ُمکیَلَع َب تک سَع َو ْمکَل ٌهْرک َوُه َو ُلات قْلا

ی ٌریَخ َوُه َو ًائیَش اوُهَرکَت ْنَأ

هرقب( ْمکَل /

216 ).

ا زا ی ن آ ی تا م هدافتسا ی دوش هب هرُک و هرَک هک ی

ک ااشوخان رد و هدوب انعم ی

دن یاانعم( ی

)یوغل هدش لامعتسا .دنا

اما اعب زا ی آ ی تا م هدافتسا ی دوش ب تمرح رد هرک هک ه

راک تسا هتفر .

رواس رد ۀ ءاراسا

سپ هن زا ی لام لکأ و د وا لتق و انز زا یت

ی م اظن و ی ر م نآ ی امرف ی د ُهُئیاَس َنااک کا لذ ُّلک( :

ءارسا( )ًاهوُرکَم کِّبَر َدْن ع /

38

« ) مه ۀ تسا روفنم وت راگدرورپ دزن هانگ اهنیا

» نشور و ؛

ا هک تسا ی

ن ش لامعتسا تمرح رد هورکم و هدوب مارح ناهانگ .تسا هد

مه ی ن اور رد دربراک ی

تا ن ی ز م هدهاشم ی

دوش . اور رد یت ی ب ی نا ما هک تسا هدش ی

نمؤملار ی ن

لع ی )ع(

ضواعم زا ۀ

امرخ قسو ود ی

لباقم رد بوغرمان ی

ک امرخ قسو ی

تاهارک بوغرم

هتشاد دنا ( ،یلماع ِّرح 1403

ق ، ج 18 : 151 ) سب و ی را لماعم هک تسا نشور ۀ

وابر روکذام ی

عطق و ملسم نآ تمرح و هدوب ی

تسا .

ربانب ای ن

« تهارک » راشت رصع رد ی

ع حلاطاصا تاهارک رد رواهظ ی

زا ماعا رد و درادان

ب تمرح و تهارک ه

تسا هتفر راک .

اور رد هک ازنآ زا ی

ت ماما ،ثحب دروم )ع(

لمج رد ۀ لوا

فن ی لمج و هدرک سأب ۀ

ب مود ی نا ی ارب ی لمج موهفم ۀ

تسا لوا

، تراح سپ )ع(

وامرف هک :د

« هِّنإف ی هرک » هب لزنم ۀ ا ی ن :دوش هتفگ هک تسا

« فی ه سأب » .تاسا تامرح نآ رهاظ و ناایب هاب

رگید اور رد ی ود ،ت وصت تلاح ی

ر :تسا هدش ااشگ تلاح

ی و ، اض تالاح ی

؛ق رد تالاح

اشگ ی فن ، ی تسا هدش سأب ا نآ موهفم هک

ی ن اض تالاح رد هاک تسا ی

سأاب ،ق و تاباث

غ ی ر فتنم ی

؛تسا ی نع ی هن راکتحا زا تلاح نآ رد دارفا ی

هدش اور هب هجوت اب هک دنا ی

تا باب -

هب هک دوز ی دمآ دهاوخ -

ا ، ی ن زنت ،سأب ی ه ی تسین ب هکل رحت ی م ی ؛تاسا ی انع ی ماض ااب ی م ۀ

اور ی تا د ی رگ م تل د تمرح رب هک ی

دننک

، اب ی د ا ی ن انعم هب ار تهارک ی

سو ی ع لمااش هاکنآ

ن تمرح ی ز م ی دوش نوزفا .تفرگ رظن رد ، ا رب

ی ،ن ای هکن داننامب هقوذآ نودب مدرم

، رواما زا ی

م نآ بق هب مکح لقع هک تسا ی

دنک نچ رد زاوج هب مکح و ی

ن دراوم ی ن عراش قاذم زا ای

ز

عب ًادج ی د اربانب ؛تسا ی

ن ماما )ع(

ا رکذ اب ی ن م هلمج ی هتساوخ ی ک زاکترا رما ی

نآ لاقع هاک

م کرد ار ی

دنک

، لعت ی ل نک د .

نتفگ ی وخ ققحم هک تسا یی

ن ی ز ذ رد ی ل ا ی ن حص ی ح ۀ بلح ی مه ی ن تشادرب ار ندوب معا

هدومرف و هدرک تسا

« : ماما تاملک رد تهارک )ع(

حلاطصا تهارک و تمرح زا معا ی

تسا

انعم رد روهظ و ی

مود - حلاطصا تهارک –ی

؛درادن و رد یاور تا مااما هاک هداش دراو ابر

لع ی )ع(

ابر زا تهارک تشاد و–

لاح ب هکنآ ی درت ی د لو تسا مارح ابر ی

تاهارک ااب نآ زا

بعت ی ر تسا هدش ،

اربانب ی ،ن ای ن حص ی هح بلح ی من ثعاب ی دوش اور رد هک ای

تا ی رد رهااظ هاک

هدرک فرصت دنتسه تمرح اهنآ

ار لمح رب تهارک ینک م ( » یئوخ ب ، ی ات ، ج 5 : 495 ).

هبور یرگید یدج لاچ اب تهارک هب لوق هک تسا ینتفگ تاسد هاکنیا نآ و تاسور

زاب تکلمم یداصتقا ماظن للاخا رد ار نارکتحم م

ی دراذاگ راگید ناایب هاب ؛ ارباانب

ی ن ،راظن

ااهنت و هدرکن یفلاخ راک چیه مدرم هدوت زاین دروم یاه اک ای ییاذغ داوم راکتحا اب رکتحم ؛تاسین ماراح هورکم لمع هک تسا نشور رایسب و تسا هدش یهورکم لمع کی بکترم یآ و یاسآ بلس و مدرم تشیعم رد جرم و جره دازیا ا نماان

هب و یعامتجا یگدنز ندرک

،تاسا هوراکم لمع کی یملاسا تموکح نتخاس لزلزتم و ندناشک لاچ هاب

رواط ی هاک

ار نآ ،ناعراشتم هاب داسر هاچ اات نلاقااع اایآ تسا هدشن بکترم ار یمرج چیه رکتحم م ی ذپ ی دنر مزتلم نآ هب و م

ی دنوش

6 . سم دنت تمرح هب لوق

اور ی تا ددعتم ی تک رد ا ب یاه رف ی ق ی ن هدش دراو تسا

ام تامرح راب تال د هک ی

دانک هاک

هب روظنم اور هب طقف راصتخا ی

تا تک رد دوجوم ا

ب یااه اش ی هع ام هاتخادرپ ی

دواش ا هاک ای ن

اور ی تا م هورگ جنپ رد ار ی

ناوت هتسد دنب ی :درک

6 . 1 . تسد ۀ هن :لوا ی هب راكتحا زا قلطم روط

1 . نبا تیاور قداص ماما زا حادق

)ع(

:هدوامرف ربمایپ :دومرف هک اسک

ی و تراازت هار زا هاک

ناگرزاب ی ن ی اهزا ی هت ار مدرم ی

ه ق هب و ی تم تخا رد هن داع ی

را م رارق نانآ ی

داهد

، تامحر زا

هرهب دنوادخ رافن و نوعلم رکتحم و تسا دنم

ی ن تاسا هداش لمااع راح(

ی ، 1403 ق ، ج 12 :

313 .)

6 . 1 . 1 . دقن و سررب ی

ای ن اور ی ت رد و دراد راراق دایز نب لهس نآ قیرط رد نوچ ،تسا لمأت لباق یدنس رظن زا

یو تقاثو دروم رد یلاجر بتک فلاتخا

رظن زاب ،تل د رظن زا اما ؛دراد دوجو من

ی ناوات زا

تیاور نوچ ،درک هدافتسا ار تمرح نآ م

ی وگ ی د : هکنآ ااب و دانک هاضرع رازااب هب ار اه اک

ااک ۀاضرع زا نواچ راکتحم و تاسا رادرواخرب یهلا تمحر زا ،دشورفب بسانم تمیق راددوخ ی م ی دنک رایبعت نایا و تاسا موراحم تامحر نایا زا ،دشورفب یفازگ تمیق اب ات

،تسا یفیلکت مکح کی هک تمرح رب تل د من

ی دنک یاقلاخا روتاسد کای اب رتشیب هکلب ،

زاس :دومرف تراح هک تسا یوبن نیا زارتمه و تسا راگ

« ود( تاسا هدش نیرفن )هابترم

دوش هعماج راب رس هک سک نآ »

،ینیلک(

1407 ق ج ، 5 : 72 ،یلماع رح ؛ 1403

ج ،ق 17 : 31 .)

تاسا هداش نیرفن و نوعلم ،دزادنیب نارگید رب ار یوخ یداصتقا راب ینیگنس هک سک نآ ب تل د تیاور نیا رد نیرفن هک ۀانیمز رد و یاقلاخا ماکح کای رتاشیب و هدرکن تمرح ر

هعماج راب رس ار دوخ هک نانآ و لبنت دارفا هوکن م

ی دننک .تسا هدش دراو ،

2 خیش . قودص تیاور م ی دنک : لع ماما ی )ع(

مه رد راکتحا زا ۀ

هن ،اهرهش ی

تسا هدومن

لماع رح(

،ی 1403 ق ، ج 12 : 313 ).

6 . 1 . 2 . دقن سررب و ی

زاب ا رد ی ن اور ی ت هب هن قلطم روط ی

هن و هدش راکتحا زا ی

، م تمرح رب تل د ی

دنک .

3 زا مارو تیاور . پی

ربما )ص(

هاک :دوامرف هااگن ی هرد ،مدانکفا دزود هاب ا

ی د ای مد هاک

م ی شوج ی

؛د :متافگ دزود کلام هب ا

ی !کالام ا ای ن ااج ،هرد ی ک ی تاس :تافگ ااج ی هاس

هورگ ر مئاد صاخشا ،نارکتحم انز ن د و رمخلا

رح(

لماع ی ، 1403 ق ، ج 12 : 313 ).

6 . 1 . 3 . دقن سررب و ی

زا ا ی ن اور ی ت چ راهچ ی ز م هدافتسا ی دوش :

فلا ) هب راکتحا زا هن قلطم روط

ی .تسا هدش

ب ) در رد ،نارکتحم ی

ف بارش هدش هدرمش انز ن د و ناراوخ

؛دنا

ج ) بارش راوخ ی ل د و ی تسا مارح انز رب

، ن راکتحا سپ ی

ز اب ی د

؛دشاب مارح

د ) ناسک قح رد طقف منهج هب نتفر ی

ام ماراح بکترم هک تسا ی

دنواش

، لامع هانرگو

من دزود ندش راپسهر بجوم هورکم ی

دوش .

4 یلع ماما . )ع(

دومرف : یناامرفان هک تسا یراکهانگ رکتحم صخش ام

ی دانک ،یابرغم(

1385 ، ج 2 : 35 ).

6 . 1 . 4 . دقن سررب و ی

،مثا ی نع ی راک مازنا نآ زا دارم و ،هانگ ی

تسا ن للاح هک ی

تس نابا(

،رواظنم 1414 ق ، ج 12 :

5 ) صع و ی نا انعم هب و تعاط لباقم رد ی

نامرفان ی تسا ،بغار(

1412 ق : 570 ) ا رد هک ای ن

صع تروص ی

نا ا ،تروص ود ره رد و دوب دهاوخ مثا زا معا ی

ن اور ی ت تامرح راب تال د

هب راکتحا م قلطم روط

ی دنک و من ی ناوت هوراکم لامع رب نوچ درک هدافتسا ار تهارک نآ زا

قلاطا هانگ من

ی دوش .

5 . پی ربما )ص(

اور رد یت ی :تسا هدومرف

« رازاب قنور بجوم هک یصخش ام

ی دواش داننام

گنج ادخ هار رد هک تسا یسک م

ی دنک راکتحا رازاب رد هک سک نآ و م

ی دنک یاسک داننام

تسا هدش رفاک دنوادخ باتک هب هک تسا

» ( یاپ ،هدن 1382 : 432 ).

6 . 1 . 5 . دقن سررب و ی

رد ا ی ن اور ی ت بنج ود هب ۀ

ب رازاب و ملاس رازاب ی

،رام

؛تسا هدش هراشا هک نانآ

قانور بجوم

م رازاب ی دنوش ، ف دهازم ی بس ی ل سه للها ت دن هبرض رازاب هب هک نانآ و ز

رااکتحا ار سانجا و هد

م ی دننک رمز رد ۀ نارفاک ا و تاسا راگزااس تامرح ااب طقف رفک قلاطا تسا نشور ،دنا ای

ن

اور ی ت هب روط قلطم هن راکتحا زا ی

رک .تسا هد

6 . 2 . تسد ۀ هن :مود ی هب هقوذآ راكتحا زا قلطم روط

1 . ش ی خ م قودص ی وگ ی د : پی ربما )ص(

:دومرف تسا راکهانگ اهنت م راکتحا ار هقوذآ هک

ی دانک

( ،قودص 1413 ق ، ج 3 : 266 ).

2 . قداص ماما )ع(

هانگ زج :دومرف من راکتحا ار هقوذآ ،راک

ی دانک لمااع راح(

ی ، 1403 ق ،

ج 12 : 315 ).

6 . 2 . 1 . دقن سررب و ی

رهاظ ا ی ن اور ود ی ت زین م راکتحا تمرح رب تل د ی

دنک ، ،هوراکم لامع باکترم رب هکارچ

من قلاطا راکهانگ ی

دوش ، ا رد تمرح اما ی

ن اور ود ی ت و طقف ای و ۀ تاسا هاقوذآ هاب و

رواط

.تسا هدرک عنم نآ زا قلطم 6 . 3 . تسد ۀ راكتحا زا عنم :موس سپ

گنت رد زور هس زا ی

، خارف رد زور لهچ و ی

1 . اور ی ت قداص ماما زا ینوکس )ع(

هک م ی امرف ی د : اسآ رد راکتحا ی

و تاسا زور لاهچ ات

تخس رد ی اسآ لاح رد رگا سپ ،زور هس ات ی

ب ی ضرع زا زور لهچ زا ۀ

راددوخ قازرا ی

درک راکتحا ار نآ و هدومن

، رفن دروم ی ن

؛تسادخ اگنت لااح رد راگا و

ی اب ی زور هاس زا

رفن و نعل دروم ،دومن راکتحا ی

ن م رارق ادخ ی

گ ی در لماع رح(

ی ، 1403 ق ، ج 12 : 312 .)

6 . 3 . 1 . دقن سررب و ی

رد ا ی ن اور ی ت اب ی د سررب بلطم ود ی

:دوش

فلا ) رد زور لهچ هب راکتحا ققحت اسآ

ی ، گنت رد زور هس و ی

، ؛تاسا هداش دودحم

ی نع ی زور لهچ زا رتمک رگا یا

گولج هقوذآ زا زور هس ی

ر ی ن راکتحم دانک ی

؛تاس ا هاتبلا ای ن

دحت ی د ه ی چ طبر ی درادن راکتحا ققحت هب

، ن دروم ،هقوذآ رگا نوچ ی

زا داش ی د و داشاب مدرام

گولج نآ زا رکتحم ی

ر ی ا زا رتمک رد ،دنک ی

ن ن هدشرکذ تدم ود ی

ز ام قداص راکتحا ی

دانک ،

اربانب ی ن اب ی د نچ ی ن عت :تفگ یی ن ا ندرک ی ن ارب تدم ی ا هب ،راکتحا ققحت ی

ن رد هاک تسانعم

ا زا رتمک ی ن ن ،تدم ی زا ی ا هب ی ن خذ سپ ،هدوبن هقوذآ ی

هر داهاوخن ار راکتحا مکح نآ ندرک

و تشاد سپ

ا زا ی ن ن نوچ تدم ی

زا نآ هب پی اد م ی دوش هگن ار نآ زاب و تاسا هتشاد

، ماکح

پ ار راکتحا ی

اد م ی دنک نیازا ، ور لئاسوبحاص

:تسا هتفگ

« لامح ،ناامز تدام نیا نییعت

م ی دوش داشابن کارواخ نایا هاب یزاین تدم نیا زا رتمک رد هک یتروص رب

» لمااع راح(

ی ،

1403 ق ، ج 12 : 312 ).

ب ) اور تل د ی

ت تسا نشور تمرح رب

، م نوچ ی امرف ای د

« : تاسا نواعلم راکتحم »

و

هک تسا مولعم اج رد نعل

یی ؛دواش ماراح باکترم درف هک تسا هوراکم باکترم هاکارچ

ن نعل قحتسم ی

تس کای راب ار نعل ،لوا ۀتسد زا لوا تیاور رد هک دوش هتفگ تسا نکمم .

باوج رد دشابن نینچ ازنیا رد ارچ سپ ،دیدرک لمح یقلاخا روتسد م

ی واگ یی م تایاور :

لمح زا عنام ،هدش هرافک هب یرصت نآ رد هک یدعب یقلاخا روتسد رب نعل

م ی دوش نیمه و

م ی دناوت رق ی هن ا و مینادن یقلاخا زین ار تیاور نآ دوخ رد نیرفن هک دشاب ی دب

ی ن تسا ببس

بحاص هک لئاسو

راح( تاسا هدرک رکذ ترورض تروص رد راکتحا میرحت باب رد ار نآ

،یلماع 1403 ج ،ق 12 : 312 .) نتفگ ی ا رد هک تسا ی

ن اور ی ت هداشن راکذ هاقوذآ رااکتحا و

هب هن قلطم روط ی

.تسا هدش

2 . ماما رقاب )ع(

م ی امرف ی د : پی ربما درف هاگره هک تسا هدومرف ی

قوذآ ۀ لاهچ ات و درخب ار

ازفا ات هتشاد هگن ار نآ زور ی

ق ی تم پ ی اد تروصرد ،دنک ی

هک ق مامت و دشورفب ار نآ ی

تام

هقدص ارقف هب ار ب

دهد

، هرافک زاب ی نیا لمع ،هداد ماازنا هاک ار ی امن

ی دواش لمااع راح(

ی ،

1403 ق ج ، 12 : 314 ) .

6 . 3 . 2 . دقن سررب و ی

رد ا ی ن اور ی ت م هدافتسا نآ زا هک تسا حرطم زور لهچ ات ماعط راکتحا ی

دواش زا راتمک رد

ای ن من قدص راکتحا تدم ی

دنک ا هتبلا هک ی ن اور ی ت اور لاکشا نامه راتفرگ ی

ت لبق ی تسا

،

ی نع ی دحت ی د ن تسرد زور لهچ هب راکتحا ی

تس

، ا زا رتمک رد مدرم رگا هکارچ ی

ن هاب تدام

ن ماعط ی زا پ ی اد دندرک

، م ققحم راکتحا زاب ی

دوش ا باواج هاک ای

ن اور رد لاکاشا ای

ت البق ی

.تشذگ 3 . اما مدنگ قوذآ شورف ۀ

م راکتحا ار متما ی

دانک هدانب راگا و ا

ی دزد لااح رد ی

ار اداخ

ارب دنک تاقلام ی

ا زا رتهب نم ی

ن دانک رااکتحا ار هاقوذآ زور لهچ هک تسا لمااع راح(

ی ،

1403 ق ، ج 12 : 98 .)

6 . 3 . 3 . دقن سررب و ی

دودحم هب راکتحا ندرک چ

ا هب تسا نکمم ،زور له ی

ن ببس هک دشاب بلغا لاهچ اات مدرم

اد هقوذآ زور دنر

و سپ ام قاقحم راکتحا و هتشگ نآ دقاف نآ زا ی

دواش ا تال د ااما و ای

ن

اور ی ت سب تمرح رب ی

را دش ی رتد اور زا ی تا لبق ی تسا

، تقرس نوچ ی

ق ی

ًان تاسا مارح رد و

ای ن اور ی ت زا رتدب راکتحا تقرس

؛تسا هدش هتسناد اب سپ

ی د دش تمرح ی

رتد دشاب نآ زا .

6 . 4 . تسد ۀ صفت :مراهچ ی

ل ب ی ن رهش رد ،نآ مدع و هقوذآ دوجو

1 . زا قداص ماما )ع(

رااکتحا :دوامرف تراح ،دش لاؤس راکتحا دروم رد دروام رد ااهنت

ی

هقوذآ هک تسا ا

ی رخ ار ی راد ی نک ی غ و ی ر انک شرااکتحا و هدوبن رهش رد نآ زا ی

؛ ارباانب ی ن

هقوذآ رهش رد رگا یا

اک یی غ ی ر دشاب نآ زا

، ه ی چ لاکشا ی ق هب ار دوخ سنج هک درادن ی

تام

رفب رت اب شو ی لماع رح(

ی ، 1403 ق ، ج 12 : 315 )

6 . 4 . 1 . دقن سررب و ی

د ر ا ی ن اور ی ت ب ی ن تلاح ود دوبن و دوب

هقوذآ یا ،رهش رد اک ؛تاسا هداش هتاشاذگ قراف

اربانب ی ن هقوذآ رگا یا

رد هاقوذآ راگا و تاسا رکتحم ،دنک سبح ار نآ و دشابن رهش رد اک

رهش ی تفا رادهگن ار نآ و دوش ی

نارگ ات دنک لاکاشا ،داشورفب رات

ی تامرح ساپ ؛درادان

ص رد ،راکتحا ترو

ی ماعط هک تسا یا

رهش رد اک ی

تفا .دوشن

2 . ملاس طاِّنح :دیوگ قداص ماما )ع(

:دوامرف نام هاب چ وات رااک

ی تاس :مدراک ضراع

مدنگ هچ و ،متسه شورف ناوارف رد اسب

ی ، رخ هب مادقا ی

د م نآ ی منک ااگ و ، ه باایمک رد ی ی

نآ

رخ ار ی هد رادهگن و ی

م ی منک یمن و(

یام هاچ وت دروم رد :دومرف ؛)مشورف ضراع دانیوگ

رک یم :مد م :دنیوگ رکتح یم هگن هک ماگنه نآ رد( ایآ :دومرف ؛تسا سک )یراد

ی مدنگ وت زج

یم یم نم هک یزیچ :مدرک ضرع دشورف زادانا هاب یاتح ماشورف

ۀ رازاه زا تماسق کای

،مازح نب میکح مان هب یشیرق نادرم زا یکی ،انامه؛درادن یلاکشا :دومرف !تسین مه تمسق ماگنه ی هک م هاب ییاذغ داوم یام هانید

دیاسر هامه ار ای ک یام یرادایرخ ااج یزور؛دراک

ربمایپ )ص(

!مازح نب میکح یا:دومرف و درک روبع شدزن زا زا شااب رذحرب

اک رااکتحا در

ن

لماع رح(

ی ، 1403 ق ، ج 12 : 316 ).

6 . 4 . 2 . دقن سررب و ی

رد ا ی ن اور ی ت ن ی ز ب ی ن صفت تلاح ود ی

ل :تسا هدش هداد

فلا ) غ ی ر رکتحم زا یرگید سک

ن ی ،ز هقوذآ م ار اه ی دشورف .

ب ) تسد هب هقوذآ ی

ک درف ، هدش راکتحا ،

هاقوذآ رهاش رد و ا

ی غ ای ر ن نآ زا ی تاس رد .

حا لوا تروص ت

ب راک ی لاکشا تسا ، پ مود تروص رد اما ی

ربما مراکا )ص(

ج نآ زا گوال ی ر ی

تسا هدرک پ ریذحت هک تسا مولعم و

ی ربما )ص(

م تمرح رب تل د راکتحا زا ی

دنک .

3 ۀحیحص . بلح

نآ رد هک ی م

ی وگ ی د : قدااص ماما زا )ع(

دراف دروام رد ی

ار هاقوذآ هاک

م راکتحا ی دنک دوش نارگ ات

، آ هک مدرک لاؤس یا

ا ی ن اش لمع ی هتس تاسا :دوامرف ترااح

اذغ داوم رگا یی

ز ی دا اسآ رد مدرم و هدوب ی

م ی دننام لاکشا ی درادن ، لو ی کاروخ داوم رگا ی

رد مدرم و دشاب مک اشگ

ی و هدنامن د(

ام ر ی هق م رارق ی گ ی دانر ) ا رد ای ن هوراکم ترواص

اذاغ داوم نودب مدرم و دوش راکتحا هقوذآ هک تسا یی

دنواش ااهر لمااع راح(

ی ، 1403 ق ،

ج 12 : 313 ).

6 . 4 . 3 . دقن سررب و ی

ای ن حص ی هح ن ی ز ب ی ن اصفت نآ دوبمک و هقوذآ دوجو تلاح ود ی

ل یام داهد ام و ی وگ ای د : رد

لاکشا راکتحا ماعط دوجو تروص ی

درادان ، الو ی مک ترواص رد ای

با ی هوراکم رااکتحا نآ

؛دوب دهاوخ هورکم زا دارم هک تشذگ ًلابق هتبلا

هاک تسا معا یانعم تامرح

لمااش زاین ار

م ی دوش .

6 . 5 . تسد ۀ صاخ دراوم هب راكتحا ندوب رصحنم :مجنپ

1 . ماما قداص )ع(

م لقن ی دنک لع ماما هک ی

)ع(

گوالج اهرهاش رد رااکتحا زا ی

ر ی ام ی دراک و

هاگنآ تسا هدومرف :

راکتحا اهنت وم ،امرخ ،وج ،مدنگ :تسا دروم جنپ رد ی

،ز تاابن ناغور و ی

لماع رح(

ی ، 1403 ق ، ج 12 : 314 .)

2 . قداص ماما )ع(

م ی امرف ی د ناغور و ماشک و اامرخ و واج و مدنگ رد طقف راکتحا :

تابن ی لماع رح( تسا ی

، 1403 ق ج ، 12 : 313 ).

3 قداص ماما . )ع(

ربمایپ زا لقن هب )ص(

م ی امرف ی د : :تاسا دروام ش رد راکتحا ،مدانگ

ز نغور ،امرخ ،وج ی

،نوت تابن نغور ی

لماع رح( مشک و ی

، 1403 ق ج ، 12 : 314 ).

6 . 6 . دقن سررب و ی ا ی ن اور هس ی ت

ود اور ی ت هدرک رصحنم دروم جنپ رد ار راکتحا لوا

، لو ی اور ی ت دروام ش رد ار نآ موس