هدکشناد یعیبط عبانم و یزرواشک
یشزومآ هوگر هایگ یکشپز
اپ نای همان ارب ی رد تفای سانشراک هجرد ی
دشرا ب هتشر رد یرامی یهایگ یسانش
چراق ییاسانش قدنف ناتخرد لاوز و یگدیکشخ اب هارمه یاه
( Corylus avellana )
نیمن یولقدنف لگنج رد
رگشهوژپ :
یمساق یرغص
امنهار داتسا :
یرواد یدهم رتکد
رواشم داتسا :
یرگسع اتیب رتکد
نمهب 98
ناونع و :روآدیدپ مان اسانش
یی اه چراق ی کشخ اب هارمه یگدی
( قدنف ناتخرد لاوز و
Corylus avellana
رد )
18 اسانش
یی اه چراق ی کشخ اب هارمه یگدی
قدنف ناتخرد لاوز و
ولقدنف لگنج ی
من نی / ناردود یمساق یرغص
داتسا نا امنهار : یرواد یدهم رتکد
داتسا :رواشم نا یرگسع اتیب رتکد
خیرات :عافد 26
/ 11 / 1398
دادعت حفص :تا 134
.ص
نایاپ هرامش :همان
/یکشزپهایگ هورگ هرامش
:هدیکچ :فده لگنج اه هب لیلد عونت یتسیز و درکراک یاه یکیژولوکا زا
مهم نیرت هاگتسیز یاه یعیبط هب راممش
یم دنور . لگنج نیمن یولقدنف ناونع هب
گرزب نیرت و ممهم نیرمت هرمیخذ هامگ یمکیتنژ قدمنف .(
Corylus
avellana L
) رد روشک حرطم و تسا قدنف یمکی زا ممهم نیرمت هومیم یامه یرابکمشخ رد
امیند ومسحم
یم یرامیب .دوش یگدیکشخ
و لاوز ناتخرد قدنف یکی زا لماوع دیدهت هدننک لگنج یولقدنف نیمن تسا
و ولقدمنف لمگنج رد قدمنف ناتخرد یگدیکشخ و لاوز اب هارمه لماوع ییاسانش فده اب رضاح قیقحت ی
هداد ساسارب نیمن تخیر یاه
.تفرگ تروص یتخانش
شور :شهوژپ یسانش زییاپ و ناتسبات رد روظنم نیا یارب
97 و 98 زا ، تمسق یاه ر
،هشی ،هخاش ،هقوط
گرب و هخاشرس ناتخرد
و لاهن یاه ناوج قدنف یاراد مئلاع یگدیکشخ ،
لاوز ، مک یدشر ، زبس یکمشخ
جات تخرد ، یگدیسوپ ، زورکن و رکناش هنومن یمسررب نیا یط .دمآ لمع هب یرادرب
، 141 قطامنم زا همنومن
عمج ولقدنف لگنج فلتخم .دش یروآ
هب روظنم یزاسادج چراق
اه ، تشک یهامیگ تامعطق رد
یمحم یامه
هراصع تلام راگآ ( )MEA
و ای بیس ینیمز زورتسکد راگآ ( )PDA
ماجنا تفرگ . صلاخ یزاس همیادج یامه
یچراق اب هدافتسا زا شور یاه كون هسیر ای و كت روپسا ماجنا تفرگ . رد عومجم
، 375 هیادج زا یچراق ی
هنومن ییاسانش .دندش یزاسادج اه هیادج
یامه یچرامق رد طمس و نمج همنوگ امب هدافتمسا زا عبامنم و
یاهدیلک دوجوم و فیصوت یاه هئارا هدش رد عبانم تروص تفرگ .
هتفای اه : رد نیا یسررب
، 30 و نج 43 همنوگ ی یچرامق لمامش
Fusarium solani F. oxysporum ،
F. ،
acuminatum F. avenaceum،
F. acutatum ، F. crookwellense ،
F. thapsinum ، F. verticillioides ،
F. ،
tricinctum F. semitectum ،
Cylindrocarpon sp. ، Phoma sp. ،
Phomopsis cf. eres ، ،
Microsphaeropsis sp.
Glomerella cingulata ، Pestalotiopsis cf. colombiensis ،
Bipolaris sp. ، ،
Nodulisporium sp.
Preussia bipartis ، Alternaria alternata ،
A. atra ، A. turkisafria ، Arthrinium ،
marii Chaetomium pseudocochliodes ، Dichotomopilus pseudofunicola ،
Cladosporium cf. ،
halotolerans ،
Clonostachys rosea ،
Gelasinospora calospora ،
Hypoxylon cf. flavoargillaceum
،
Collariella cf. virescens ،
Mamianiella coryli
، Phyllactinia guttata ،
Erysiphe corylacearum
،
Tricoderma sp.
، Epicoccum nigrum
، Nigrospora oryzae ،
Rosillinia sp.
، Mycogone sp.
،
Phytophtora sp.
.دندش ییاسانش
هجیتن :یریگ رد نیب چراق یاه ییاسانش هدش ، هیادج یاه قلعتم هب نج یاه
Fusarium
،
Alternaria
و
Tricoderma
شیب زا دندوب رادروخرب یناوارف نیرت .
ا رد نی قحت قی
، نج
Fusarium
اب ناوارف ی 28 دصرد
هب دش یفرعم بلاغ یچراق هورگ ناونع .
هنوگ یاه
Fusarium solani F. oxysporum،
F. acuminatum ، F. ،
avenaceum
، F. acutatum
، F. crookwellense
، F. thapsinum
، F. verticillioides ،
F. tricinctum ،
Microsphaeropsis sp.
، Pestalotiopsis cf. colombiensis
، Bipolaris sp.
، Preussia bipartis ،
فده و همدقم 19
Alternaria atra ،
A. turkisafria ،
Arthrinium marii ،
Chaetomium pseudocochliodes ،
Dichotomopilus pseudofunicola ،
Cladosporium cf. halotolerans ،
Clonostachys rosea ،
Gelasinospora calospora ،
Hypoxylon cf. flavoargillaceum ،
Collariella cf. virescens ،
Nigrospora oryzae
نج و
Tricoderma
ا یمم یمفرعم ایند رد راب نیلوا یارب قدنف نابزیم یور ز .دومش
شرازگ نج یاه
Cylindrocarpon Phoma ،
و هنوگ یاه
Phomopsis cf. eres Epicoccum nigrum،
زا
ور ی م نابزی ارمب قدمنف ی
ا نارمی دج دمی مم ی دمشاب همنوگ . یامه
Preussia bipartis ،
Phomopsis cf. eres
،
Pestalotiopsis cf. colombiensis
، Gelasinospora calospora Dichotomopilus pseudofunicola ،
،
Collariella cf. virescens Chaetomium pseudocochliodesو
ارب ی م یاتویبوکی ا
ناری دج دمی یمم دنمشاب .
هنوگ ییاسانش اه
یمم یملگنج نامتخرد یگدیکشخ و لاوز اب هارمه یچراق ی همب ار ینایامش كممک دمناوت
تیریدم یرامیب عون نیا دیامن اه
.
هژاو :یدیلک یاه هضراع
لاوز ، ناتخرد یملگنج ، لاممش رمغ نارمیا چرامق ، یزکامخ یامه ،
Fusarium
،
Corylus avellana
1 - فده و همدقم
1-1 - مها و لگنج تی
نآ
لگنج هیامرس اه یم وسحم روشک ره یلم یاه
دنوش ، نآ زا تسرد هدافتسا و تظافح ،اه
رب هولاع رفآ تورث ینی یاقب ، حم ی تسیز یم نیمضت زین ار لگنج دوجو .دنک
روانهپ روشک رد اه
هعسوت ،تظافح یارب ار یساسح تیعقوم ،دراد رارق نیمز یکشخ دنبرمک یور عقاو رد هک ناریا یم دوجو هب شهوژپ و یقن( دروآ
ناراکمه و داژن 1389
.) دیلوت نژیسکا و شهاک هدنیلاآ اه یکی زا
ؤم نیرترث دیاوف لگنج اه رد یگدنز ناسنا تسا . رد عومجم
، 60 دصرد زا نژیسکا یفرصم ناهج
سوت ششوپ یهایگ دیلوت یم دوش . رب ساسا یخرب اهدروآرب ره راتکه لگنج رداق تسا نمض
ذج زاگ
،كینبرک هنلااس
5 / 2 نت نژیسکا ( زاین 10 رفن رد لاس ) ار دازآ دنک . شهاک یگدولآ
یتوص ، ذج درگ و رابغ ، ذج یخرب یاهزاگ ییایمیش و
زا نیب ندرب یرایسب زا یرتکاب اه ،
چراق اه و تارشح رضم زا دیاوف رگید ناتخرد قطانم یلگنج وسحم یم
دوش . لگنج یاراد اه
شزرا تسیز یاه ا زا تظافح هک دنتسه ییلااب هوقلاب یعامتجا و یداصتقا ،یطیحم
متسیسوکا نی
20 اسانش
یی اه چراق ی کشخ اب هارمه یگدی
قدنف ناتخرد لاوز و
یم ناوارف تیمها زئاح نآ رد یلوصا ریغ فرصت و لخد هنوگ ره زا یریگولج و ناویک( دشاب
یربنق و وجهب 1396
.)
رد لاس 1343 رتفد ینف یسدنهم عبانم
یعیبط ناریا
، رامآ یمسر تحاسم لگنج یاه روشک
ار 18 نویلیم راتکه هدرک ملاعا تسا
رجاهم یورم(
1392 .) هک تسا یلاح رد نیا ساسا رب
شرازگ نیرخآ وئاف ،یناهج رابوراوخ نامزاس
(
1FAO
،) لگنج لک طس ناریا یاه
لاس رد
2017
، 7 / 10 یم راتکه نویلیم لگنج نامزاس یمسر رامآ نیرتدیدج .دشاب
و عتارم ،اه
روشک یرادزیخبآ زین
رد لاس 1397 تحاسم لگنج یاه ار ناریا 32 / 14 نویلیم راتکه ملاعا
.تسا هدرک هجوت اب
هب نیا اهرامآ یم ناوت تفگ هک لگنج یاه روشک رد لاح شهاک هدوب و نیا
نانچمه دنور همادا
.دراد هنارس لگنج رد ناریا یارب ره رفن 2 / 0 راتکه تسا یلاح رد ، هک
نیگنایم یناهج نیا رادقم دودح 7 / 0 تسا راتکه .
هولاع لگنج طس یمک شهاک رب تیعضو ،اه
هنوگ بیکرت و عونت و یفیک یا
نآ اه رییغت زین و هدرک
ًامومع تسا هدوب تیفیک شهاک تهج رد .
لگنج اه زا زابرید لحم یگدنز ناییاتسور و
لگنج ینانیشن هدوب هک یگدنز یتشیعم دوخ ار
زا لگنج نیمأت یم دندرک . لگنج ، هب ناونع هاگارچ ماد ، نابیتشپ دیلوت یرادماد ، هصرع یا یارب
نیمأت نیمز و دیلوت یزرواشک و
لحم ةیهت داوم مزلا یارب زاس و تخاس هناخ
یاه ناییاتسور و
رد لاس یاه ریخا ، هیهت و شورف وچ قاچاق یارب نیمأت دمآرد هدوب تسا و تمه یفطاوع(
ناراکمه 1390
تیریدم .) لگنج
اه هب ناونع یکی زا عبانم مهم دیلوت ، رایسب مزلا و یتایح تسا .
رد یدصت یرگ عبانم یلگنج هب ناونع یکی نیرتدنمشزرا زا عبانم
یعیبط ناهج ، لیخد ندرک
هرهب نارادرب یلحم زا نیا عبنم ، یارب تیریدم یتکراشم لگنج
اه زا تسا یتایرورض هک
رد همانرب
لمع تیریدم نیا هصرع یاه یعیبط دیاب هب نآ هجوت ناراکمه و نارمع ییاباب یلع( دوش 1393
).
میسقت یدنب لگنج اه ی ا ی نار ییایفارغج قطانم ساسا رب ورم(
ی رجاهم 1392 )
لگنج
لگنج لماش ،ناریا لامش یاه لگنج و )یناکریه( یرزخ یاه
نارابسرا یاه
لگنج
لگنج لماش ،ناریا رغ ونج و رغ یاه سرگاز یاه
لگنج
لگنج لماش ،ناریا یزکرم تلاف یاه لگنج و ینابایب یاه
یناتسهوک یاه
لگنج
لگنج لماش ،ناریا ونج یاه لحاوس یاه
لخ جی سراف نامع یایرد و
1-2 - ول قدنف لگنج
تحاسم اب ولقدنف لگنج 97
/ 207 هلصاف رد عبرم رتمولیک 9
ناتسرهش ونج یرتمولیک
و نیمن 25 لکش( تسا هدش عقاو لیبدرا ناتسرهش یرتمولیک 1
- 1 تیعقوم رظن زا لگنج نیا .)
و یمیلقا یارش ،یناکم لگنج زا )نوتوکا( رذگ لگنج كی ،یهاگشیور
لگنج هب یناکریه یاه -
1Food and Agriculture Organization of the United Nations
فده و همدقم 21
یم وسحم نارابسرا یاه یمتسر( دوش
یفیرش و ایک 1397
لگنج نیا .) بی
ن فارغج ضرع ی
ا یی
"
10
°3822
"ات 04
°24 38 یلامش فارغج لوط و ی
ا
"یی 30
°31 48
" ات 03
°34 48 قرش ی
.تسا هدش عقاو ایرد طس زا عافترا رثکادح
د هقطنم نیا ر 1850
طس زا عافترا لقادح و رتم
ایرد 1500 .تسا رتم یروهمج اب قرش لامش زا و نلایگ ناتسا اب قرش زا ولقدنف لگنج
مه ناجیابرذآ یمتسر( تسا زرم
ناراکمه و ایک 1396
.) نیگنایم هامدادرم رد ولقدنف یامد 5
/ 37
هجرد سویسلس هام نمهب رد و
1 / 21 - هجرد سویسلس نیگنایم .تسا
یگدنراب رد هنایلاس نیا
لگنج دودح 9 / 378 یلیم یم لاس رد رتم یفیرش و ایک یمتسر( دشاب
1397 .)
22 اسانش
یی اه چراق ی کشخ اب هارمه یگدی
قدنف ناتخرد لاوز و
دودح رد هک هداد ناشن هقطنم كیتسیرولف هعلاطم 191
زا هیارآ 145 و نج 47 هریت
هداوناخ .دراد دوجو لگنج نیا رد یهایگ
Lamiaceae
،
Rosaceae
،
Asteraceae
،
Poaceae
و
Fabaceae
هب مهم ناونع هداوناخ نیرت
عومجم رد هک دنتسه هقطنم رد دوجوم یهایگ یاه
، 6 / 47
هیارآ لک زا دصرد یم لماش ار اه
ناراکمه و معطم یمیظع( دنوش 1390
یسررب .) هداد ناشن اه
یم لیکشت قدنف ار لگنج بلاغ هنوگ هک هب رصحنم هنوگ ود .دهد
لماش قدنف شزرا اب و درف
L.
Corylus avellana
و
C. maxima Miller
هتفرگ ماجنا تاعلاطم .دراد دوجو ولقدنف هقطنم رد
رون هنوگ ،قدنف هک تسا هداد ناشن هدوب دنسپ
و هنماد ریاس هب تبسن ار یبرغ و یبونج یاه
تهج شیب یایفارغج یاه یم یجرت رت
هب هقطنم رد قدنف شنکارپ .دهد هنماد رد یلک روط
یعافترا 1350 ات 1540 هب نییاپ تاعافترا زا .تسا هدش عقاو ایرد طس زا یرتم تاعافترا فرط
یم هتساک هنوگ نیا مکارت و دادعت لااب هنوگ اب و دوش
پیت ،زرمم ، رک ،یروا ،شار لیبق زا ییاه
یم نیزگیاج دوش
یفیرش و ایک یمتسر(
1397 هب قدنف .) رایسب شقن ،گنهاشیپ هنوگ ناونع
ارقتسا رد یمهم فح و ر
ا لاهن تظ ( دراد یلگنج هنوگ یاه
Clark et al 2008
گرب عیرس هیزجت .) -
كاخ یزیخلصاح و یکیزیف صاوخ حلاصا ببس قدنف یاه یاه
یم یلگنج دوش
(
Bombeli et al
.)2002 لکش
1 - 1 - ولقدنف لگنج ییایفارغج تیعقوم
فده و همدقم 23
1-3 - نآ تیمها و قدنف
قدنف زا نج
Corylus
، هریت
Betulaceae
، اب مان یملع
Corylus avellana
و اب مان یاه
یمومع
Filber tree
،
Hazelnut tree
و
Cobnut tree
هتخانش یم دوش . نج
Corylus
دودح 25
هنوگ دراد هک اهنت هن هنوگ نآ زا رظن یداصتقا و
هب یداژن تیمها دراد . قدنف
، تخرد كچوک و ای
هچتخرد تسا یا اب عافترا 5 رتم
، كی هیاپ
، یاراد لگ یاه كت یسنج ، لگ یاه رن ب ه تروص نوتاش
و هنهرب و لگ یاه هدام ب ه تروص هشوخ یا و یاراد ششوپ ، گرب یاه نآ درگ ای مخت یغرم نهپ ،
كون زیت اب ود فیدر هنادند ، هب گنر زبس اب یگربمد هب لوط
ًابیرقت كی یتناس رتم و هویم نآ درگ ای
هبش مخت یغرم و نراک راد هزادنا هب 5 / 2 - 5 / 1 یتناس رتم تسا .
قدنف یموب اپورا ، یایسآ ریغص و زاقفق یتباث( تسا 1385
.) قدنف یاراد هاگشیور یاه
یدودحم رد
روشک تسا هک هدمع نآ رد زرم لگنج یاه نلایگ و لیبدرا رارق یمیظع( دراد
معطم و ناراکمه 1390
هاگشیور .) قدنف دنبرمک رد اتدمع قدنف یعیبط یاه
و روشک زیخ رد
ناوان ،تاروکشا قطانم ،
شلات ، لاچونید ، یلگ غاد ، توملا ، مراط و ولقدنف یتباث( دنراد رارق
1385 ساسا رب .) شرازگ
( وئاف لاس رد )FOA
2017 طس اب ناریا روشک ، تشکریز
17589
راتکه و نازیم دیلوت 15645 درکلمع سوتم اب و نت 8895
راتکه رد مرگولیک
، روشک نیمتشه
یم ناهج رد قدنف هدننک دیلوت دشاب
. زغم قدنف هب لیلد نتشاد دودح 17 دصرد نغور ، 2 / 17
دصرد تاردیهوبرک و
13 ات 17 دصرد نیئتورپ و ریداقم یدایز داوم یندعم و نیماتیو اه یم دناوت
شقن یمهم رد هیذغت و یتملاس ناسنا هتشاد دشاب (
2004 and Akinci Ozdemir
).
دنف هولاع ق
یم ایند رد یرابکشخ مهم و هدمع تلاوصحم زا یکی هکنیا رب تلاکش عیانص رد ،دشاب
زین یزاس
یم رارق هدافتسا دروم یم مضه لباق یتحار هب قدنف رد دوجوم یبرچ .دریگ
عبنم نینچمه و دشاب
نیماتیو و رچ یاهدیسا زا ینغ وچ زا و یشیارآ مزاول و بط رد نآ نغور زا و تسا اه
رد نآ
لبم هناخلگ رد ترارح داجیا یارب نآ تخس هتسوپ زا و یزاس یم هدافتسا اه
مهم .دوش نیرت
بیکرت هتخانش هدش ییوراد قدنف هدام یتنآ یروموت اب مان یراجت
Taxol
تسا هک یارب نامرد
عاونا ناطرس اه هب راک یم دور (
Hoffman and Shahidi 2009
).
1-4 - شهوژپ ترورض و تیمها
ولقدنف لگنج ی
من نی گرزب ناونع هب نیرت
مهم و نیرت خذ هری هامگ تنژ یمکی قدمنف (
Corylus
avellana
تسا حرطم روشک رد ) و
یراممیب تمیمها هب هجوت اب همب امه
و لاوز و یگدیکمشخ هژمیو
یراممیب درومم رد هدش ماجنا دودحم رایسب و مک تاعلاطم نتفرگ رظن رد اب و ناهایگ هب تراسخ -
تخرد یاه یارمجا زا یلصا فده .دش ماجنا شهوژپ نیا ،نیمن یولقدنف لگنج ًاصوصخ و قدنف
شهوژپ نیا
، تیریدمم رد نآ جیامتن زا هدافتسا و قدنف تخرد یچراق رولف ییاسانش یدمعب یامه
24 اسانش
یی اه چراق ی کشخ اب هارمه یگدی
قدنف ناتخرد لاوز و
یرامیب و رخم لماوع لرتنک و اه یرامیب
یم لوصحم نیا رد از .دشاب
2 - نابم ی پ و ی ش ی هن قحت ی ق
2-1 - لاوز ناتخرد یلگنج
لاوز و ثعاب یگدیکشخ یدوبان
یم لگنج یجیردت گرم و ناتخرد دوش
هتسب و هب یارش
یم دناوت روط هب هتسهآ ای عیرس دهد خر . تاحلاطصا
Decline
و
Dieback
یارب فیصوت مئلاع
لاوز یرامیب هدافتسا
یم .دوش
"
Decline
"
رد تقیقح ترابع ا تس زا كیراب ندش هنت ، هزورلک
ندش و یناوتان رد دیلوت گرب ، شهاک دشر و یگدیکشخ ییاهتنا
هخاش اه
(Staley 1965)
و هژاو
"
Dieback
"
هب گرم هخاش اه هراشا دراد و یم دناوت اب رییغت رد تبوطر كاخ ای اب لماوع یرامیب از
هارمه چراق زا یشان یاهرکناش .دشاب یم اه
.دننک كشخ ار تخرد دنناوت
Dieback
مئلاع زا
صخشم
Decline
یم دناوت یدادعت .دشاب زا
بیسآ
،ناسانش لاوز
لگنج ار هب ناونع كی یرامیب
صاخ رد ن رظ یم .دنریگ لاوز لگنج ار یم ناوت هجیتن یگدیکشخرس هدرتسگ
و دیدش هنوگ یاه
ددعتم رد لگنج ( تسناد
Ciesla 1994
گرم .) هدرتسگ
یرایسب زا
هنوگ یاه یتخرد رد
لگنج یاه فلتخم یلامش یاکیرمآ زا
لاس 1997 ات 2008 شیب زا 10 نویلیم راتکه ار تحت
ریثأت رارق هداد ( تسا
Raffa et al 2008
) لگنج . یاه یاپورا یزکرم و شخب ییاه زا یاکیرمآ
رخاوا رد یلامش ههد
1970 راچد لاوز دندش دیدش .
تراسخ لگنج رد ناملآ هب لیلد لاوز
دیدش ات دودح 50 دصرد زا ناتخرد ار لماش یم و دش یط لاس جنپ
، یرامیب رد نیب ناتخرد
.تفای شرتسگ تراسخ
ناتخرد تحت ریثات لاوز زا 8 رد دصرد لاس
1982 هب 50 دصرد رد لاس
1984 دیسر و ات لاس 1987 رد ، 50 دصرد فقوتم یگدیکشخرس .دش دیدش
رد لامش قرش
تلاایا هدحتم اکیرمآ رد ههد 1980 قافتا ( داتفا
Krahl-Urban et al 1988
).
جنپ ،متسیب نرق رد
هب اکیرمآ رد هجوت لباق یلگنج یگدیکشخ دروم ( دمآ دوجو
Auclair et al 1997
همین .) مود نرق
متسیب دادعت زین یدایز
لگنج رد قطانم یریسمرگ و
لدتعم راچد لاوز و یگدیکشخرس دندش
(
Smith 1990
).
شنت لگنج ،ییاوه و آ یاه ثعاب و هداد رارق ریثات تحت ایند رسارس رد ار اه
یم ناتخرد ریم و گرم ( دوش
Allen 2009
) یارش نینچمه . آ
و ییاوه ریثات یمیقتسم رب
ییایوپ تیعمج تارشح یلگنج و یاهرگرامیب یچراق
دراد (
Hicke et al 2006
).
متسیسوکا یعیبط یاه
لگنج دننام اه
هدیچیپ هدنزریغ و هدنز لماوع زا یرایسب لماش و دنا
یم یور رب هک دنشاب هدنز لماوع نیا زا یکی .دنراد لباقتم رثا رگیدکی
، چراق ک دنتسه اه ه
هب لیلد
داجیا یور تراسخ ناتخرد
و تیفیک و تیمک شهاک اهنآ
زا یشان تراسخ لرتنک اهنآ
زا تیمها
تسا رادروخرب ییلااب .
لماوع یرامیب از لوئسم یرایسب زا یگدیگشخرس اه
دنتسه . یزاسادج و
ییاسانش قیقد
لماوع یرامیب یاز رثؤم و نییعت عون شنکمهرب اهنآ
اب ناتخرد لاومعم لکشم
( تسا
Girsh and Shankara Bhat 2008
.)
دادعت یدایز زا چراق اه هب لاهن یاه ناوج هلمح یم دننک ببس و هچهایگ یریم ، یگدیسوپ
هشیر بجوم و تراسخ
دایز رد ناتسلاهن یم
دنوش . چراق یاه لماع هتوب یریم زا همه ناوارف دنرت
هک قف هب لاهنون اه ، نآ مه رد زاغآ هلحرم یشیور ناش هلمح یم دننک . هچنانچ هب عقوم اب یرامیب
هلباقم دوشن ، همه لاهن اه ، هب هژیو هنوگ یاه ینزوس گرب ، لاتبم و هب تعرس هدرمژپ هدش و
یم دنریم . رد قطانم یلگنج وطرم و اتبسن
،مرگ چراق اه هب یناوارف تفای یم دنوش . رد نیا
قطانم
، لگنج اب یاه كاخ یاه وطرم رد ضرعم بیسآ یرتشیب دنتسه . لماوع یطیحم زا
لیبق ترارح ، رون و تبوطر ، هتشذگ زا هکنیا رد یدنمورین تخرد
شقن یساسا دنراد ، یطیارش
هب دوجو یم دنروآ هک نکمم تسا یارب زورب یرامیب یاه ناتخرد یلگنج دعاسم ای دعاسمان دشاب
هریزج(
یا 1390 لاوز و یگدیکشخرس صوصخ رد هک یتاعلاطم ساسا رب .) یلگنج ناتخرد
نج زا یخرب ،تسا هتفرگ ماجنا :تسا ریز حرش هب هضراع نیا رد لیخد یچراق مهم یاه
2-1-1 - سنج زا یشان رکناش Hypoxylon
هنوگ زا ییاه نج چراق ی .
Bull Hypoxylon
هنت هخاش و اه یملگنج نامتخرد زا یرایسب یاه
نازخ یمم هدوملآ ار راد نک
من .د
Hypoxylon
نممج زا یممکی یاممه
جمیار و لوادمتم هداوناممخ
ی
Xylariaceae
هب ( تمسا یریمسمرگ هممین و یریسمرگ قطانم رد هژیو
2000 Mazzaglia et al
) .
یاضعا نیا نج دوجو ایند طاقن یمامت رد ابیرقت دمنراد
. ر و ومج مج زر (
1999 Ju and Rogers
،)
ilanense Hypoxylon
ار رد یمط همعلاطم یعیسو ی هک
رد ناویامت ور ی هداونامخ ی
Xylariaceae
مامجنا دمنداد ، هب یممفرعم دمیدج همنوگ كی ناونع دممندومن
. همنوگ
H. fuhreri
رد لامس 1999 زا
دش یفرعم ناراکمه و تیمسا سوت ایلارتمسا (
Smith et al 1999
نمج نمیا یاضعا .) لاوممعم
نآ اما ،دنتسه تیفورپاس اه
ب ه تروص یهامیگ تمیزاراپ ای تیفودنا زین
یم دنمشاب (
Mazzaglia et
al 2000
یم صیخشت لباق ریغ تروص هب لاومعم ناهایگ یگدولآ .) همب نامتخرد همک ینامز ات دنام
فعض ای سرتسا راچد یوحن دنوش
، یمم دامجیا ترامسخ تدمش همب دمنک
(
Joe 2000
زا یمضعب .)
هنوگ چراق نیا یاه یدایز تدم یارب
دوخ نابزیم تفاب رد مئلاع داجیا نودب گدنز
یم ی دمننک همک
تسا چراق نیا یتیفودنا تردق لیلد هب (
Petrini and Petrini 1985
.) تاقیقحت ناشن
یم دهد همک
روپسا چراق زا قیرط مخز ، دراو هخاش و هنت تخرد هدش ، پس شرتسگ یم دمبای و نیمملوا ممئلاع
28 اسانش
یی اه چراق ی کشخ اب هارمه یگدی
قدنف ناتخرد لاوز و
یرهاظ نکمم تسا یدرز ، یگدرمژپ گرب
اه و گرمم هخامشرس امه
.دمشاب زا لمصاح رکنامش نمیا
چراق تخرد وچ و گرزب لاماک اه نا
ینامسآ هب داب اب و تسا تمواقم مک و مرن ،رکناش نیا هب لاتبم
یم دنکش رد . رامهب و ناتمسبات
، لیکمشت امورتمسا زا
نیرتراکمشآ هنامشن
یامه رکنامش
Hypoxylon
تسا . نیا اهامورتسا زا
رظن لوط اب مه توامفت دمنراد و نمکمم رتمک تمسا زا
6 / 0 یتناس رمتم امت
شیب زا 3 رتم لوط هتشاد دنشاب . رد راهب ای لیاوا ناتسبات هدوت یاه یردوپ لکش لیامتم همب زبمس
ات هوهق یا ای یرتسکاخ گنر
زا مویدینک چرامق یور طمس امورتمسا همب دومجو یمم دمیآ . رد یمط
ناتسبات و
،زییامپ نمیا میخض اهامورتمسا ،
تفس و تخمس یمم دنومش و ناممزمه لمخاد
امورتمسا
مویستیرپ و
كسآ لیکشت یم دوش . هتسب هب همنوگ چرامق ، امورتمسا گممنر نمکمم
تمسا هرمقن یا ،
یرتسکاخ ات
هوهق یا و ای هایس ییاسانش .دشاب و
هقبط یدنب هنوگ یاه نمیا چرامق ًامساسا همیاپ رمب
یگژیو یاه یسنج هلحرم و
امورتمسا همک رد تمعیبط جمیار تممسا یمگژیو زممین و یامه
هملحرم
یسنجریغ هک
رد یحم تشک دیلوت یم دوش ماجنا یم دریذپ . دیاب هجوت تشاد هک مسنج هلحرم ی
نیا چرامق رد یمن دیلوت تشک یمحم دوش
(
2000 Mazzaglia et al
).
2-1-2 - یگدیسوپ شان
ی سنج زا Biscogniauxia
نمج
. Kuntze Biscogniauxia
رد لاس 1891 سوت یفرعم زتناک و
رد لاس 1979 سوت
رزوپ هب ناونع نج همتفریذپ دمش
(
Ju et al 1998
.) یزاگار لاس رد 1989 (
Ragazzi 1989
)
راب نیتسخن یارب
، چراق
Biscogniauxia mediterranea
ار زا هنوگ .درک شرازگ ایلاتیا
B.
mediterranea
سوپ لماع ی
گد ی لاغز ی م طولب ی دشاب هداوناخ هب هک
Xylaricaeae
هتسار و
Xylariales
دراد قلعت
،هنوگ نیا . دهت
ی د ارب هوقلاب ی لگنج رد طولب ناتخرد اه
تسا لماع .
بی رام ی ا ثعاب ی داج مخز اه ی تورکن ی ك ور ی لصا هنت و هخاش ،هقاس ی
تفرشیپ اب و هدش بی
رام ی
،
هدوت امورتسا یی س ی ها تن رد چراق گنر ی
هج م رهاظ هنت تسوپ نتشادرب كرت ی
دوش (
Luchi et al.
( ناراکمه و یلاو .)2005 Whalley et al 2000
) رد كی یزلام همنوگ
ی دمیدج هب مان
B.
nawawii
.دندرک یفرعم
B. mediterranea
ب لماع ، ی رام ی سوپ ی گد ی لاغذ ی ناونع هب ،طولب ی
ک ی خد لماوع زا ی
ل رد
ا رد طولب ناتخرد لاوز ی
نار ( تسا هدش هتخانش .ناراکمه و یحتفلاوبا ریم
1391 یمساق ،
.ناراکمه و نلاهفسا 1395
نج نیا زا .)
، هنوگ یاه
B. anceps
،
B. capnodes var. rumpens
و
B. plana
ارب ی لوا ی ن ارب راب ی ا رولف ی نار عار سوت ی
ط ناراکمه و ی
لاس یاه 12 - 2011 زا ،
ا لامش
ی نار
دش شرازگ
تسا ه
(
Raei et al 2014
.)
2-1-3 - یرامیب زا یشان یاه Phomopsis
هنوگ یاه (
syn. Phomopsis
)
Diaporthe
هب ، تیفودنا ،رگرامیب ناونع ای و
تیفورپاس رد
فیط
یعیسو زا تلاوصحم مهم
یتنیز ،یداصتقا و
ناتخرد یلگنج هتخانش هدش دنا (
Santos and
Phillips 2009
،
Fan et al 2016
).
نج
Diaporthe
لاس رد 1870 سوت هکستین (
Nitschke
)1870
دش یفرعم .
هنوگ تایصوصخ زا هدافتسا اب قف ادتبا نج نیا یاه یسانش تخیر
یم ییاسانش هب یلو ،دندش
نییاپ شزرا لیلد یسانش تخیر
نج نیا رد (
Sutton 1980
،)
یمونوسکات نج
ات دح یدایز هب ینژولیف یلوکلوم هتسباو تسا هدش (
Gomes et al 2013
.)
هنوگ یاه
Phomopsis
هب ناونع لماوع داجیا هدننک یرایسب زا مئلاع یرامیب یاه یهایگ زا هلمج
هخاش و هخاشرس رکناش ،
یگدیکشخ ،
هخاش یگتخوس ،
هشیر یگدیسوپ و
هویم ، گرب یگتخوس و
فلاغ یگدیسوپ رذب
هتخانش یم دنوش (
Niekerk et al 2011
هنوگ .)
P. juniperivora
لماع
یم ورس و شون ،ردس هلمج زا یلگنج ناتخرد عاونا رکناش دشاب
(
Agrios 2005
) هنوگ .
P. citri
اب هک تسا یرگرامیب زونلام
و یگدیسوپ و هقاس ییاهتنا
هویم تابکرم هارمه تسا (
Mondal et
al 2007
).
هنوگ
P. ambigua
( تسا هدش تفای یلیش رد یربولب هقاس رکناش اب هارمه
Elfar et al
.)2013
هنومن یط رد هخاش و هنت زا یرادرب
هنوگ ،ناگورا تاغاب زا ییاپورا قدنف یاه
Diaporthe eres
اب لاوت ی ییاسانش ینژ دنچ یبای دش
تسا ه (
Wiman et al 2019
).
رکناش یور یسیسپوموف
هخاش یاه كچوک هب گنر زمرق لیام هب هوهق یا اب هیشاح هایس و هتفرورف و تسا یاهراتخاس
یچراق تروص هب لاخ
یاه هایس رد تفاب تسوپ هدید یم دنوش . رکناش یور هخاش یاه گرزب
،هتفرورف هارمه اب شرت غمص تسا . رکناش رود ات رود هک یماگنه ضرع
هخاش ار یم دریگ ثعاب
یریگولج زا
لاقتنا آ و داوم بجوم اتیاهن و هدش ییاذغ یگدرمژپ
عیرس هخاش و یم گرب دوش
(
Phillips et al 2008
).
هخاش رد یرامیب نیا یاه
كزان هب رکناش ،نسم ناتخرد یم دوجو
و دروآ
هخاشرس گرم ببس یم اه
هچهایگ هجوتم اصوصخم نآ هدمع تراسخ یلو ،دوش رد هدییور یاه
هنازخ هچهایگ مامت یهاگ هک اجنآ ات تساه هنازخ یاه
یم ار یا .دناکشخ
2-1-4 - یرامیب یشان یاه سنج زا
Fusarium
لاس رد مویرازوف نج 1809
سوت ( كنیل
Link 1809
) هنوگ بلغا .دش یفرعم یاه
یم تفای ایند رسارس رد مویرازوف وضح ،دنوش
ر مادنا رد چراق نیا یایاقب و كاخ ،ییاوه یاه
قوف یکیتنژ عونت یاراد و هدوب یهایگ هداعلا
یم یا دشاب (
Al-Hatmi 2016
لحارم .) یسنج
نیا
هب قلعتم چراق نج
یاه
Gibberella
،
Nectria
و
Calonectria
زا هتسار
Hypocreales
30 اسانش
یی اه چراق ی کشخ اب هارمه یگدی
قدنف ناتخرد لاوز و
یم دشاب . لقادح لماش مویرازوف نج رضاح لاح رد 300
و ازجم یکیتنژولیف هنوگ 20
هنوگ
یم کلپمک دشاب
O’Donnell et al 2015 ( .)
هنوگ زا یخرب اه
مویرازوف ی رگرامیب
ثعاب و دنتسه یهایگ یاه ،هقاس و هشیر یگدیسوپ
یم هویم یگدیسوپ و یدنوآ یگدرمژپ ( دنوش
Short et al 2011
هنوگ .) نج نیا زا یفلتخم یاه
هدرتسگ فیط ثعاب ناسنا رد یرامیب زا یا
یم اه ( دوش
Guarro 2013
هعومجم نینچمه .) یا
زا
تیلوباتم یاه هیوناث یمس دننام نیستوکیرت ،1
نونلآرز ،2
نیزینوموف و 3
ینآ نیتا
4اه ار دیلوت -یم
دننک هک یدج یدیدهت یارب
تینما یزرواشک ، ینمیا داوم ییاذغ و یتملاس ناهایگ ، ناسنا اه و
تاناویح وسحم یم دوش (
Marasas et al 1984
) .
هنوگ یاه
Fusarium
یم دنناوت ثعاب رکناش هقاس ، هب هژیو رد ناتسلاهن یاه دنوش مکارتم هک
رد نآ تبوطر لااب بلاغ تسا (
Hansen and Hamm 1988
چراق .)
F. circinatumis
لماع داجیا
جاک رکناش هدننک رد
لگنج اه و ناتسلاهن اه رد رسارس ناهج تسا (
Gordon et al 2011
.) هنوگ
F. laterituim
نابزیم یاراد یم فلتخم یاه
بلغا و دشاب زا
یور ناتخرد یبوچ و ناتخرد هویم
هدش شرازگ تسا
و ثعاب یگدرمژپ داجیا ،
ای هخاشرس یگدیکشخ و هخاش
رکناش یم نوش د . نیا
چراق زا یور هب ناتخرد ناونع
رگرامیب مخز هب ناوارف ی شرازگ هدش تسا ( 1982
Gerlach and
Nirenberg
) . تسا هدش شرازگ ایلاتیا رد قدنف ناتخرد رکناش لماع هنوگ نیا نینچمه (
2009
Belisario and Santori
.) هنوگ
F. oxysporum
چراق جیار دازکاخ یم دشاب و هب روط لوادتم هارمه
هنومن یاه هشیر رامیب یزاسادج یم
چراق .دوش
F. oxysporum
لاس رد 1973 هب لماع ناونع
ناتخرد یدنوآ یگدرمژپ
Pterocarpus jancok
لگنج رد یگدرمژپ .دش هتخانش ایبماز یاه
هب چراق نیا زا یشان رثؤم لماع كی ناونع
یم یقلت لگنج یگدیکشخ و لاوز رد لاوز نیا و دوش
یم رامش هب لگنج هدنهاک لماوع زا یکی ( دور
Piearce 1979
ناتسلاهن رد هدمع رگرامیب .) یاه
هنوگ ،یلگنج نج یاه
Fusarium
تسا هک
ًلاومعم اب یرامیب یاه هچهایگ یا هارمه تسا و
هنوگ لماش یاه
F. solani
،
F. acuminatum
،
F. sporotrichioides
،
F. sambucinum
و
F. avenaceum
یم دشاب (
James and Dumroese 2006
).
هیادج یاه
F. oxysporum
ًلاومعم رد
كاخ ناتسلاهن اه روضح دنراد و هب لیلد دیلوت اهروپسودیملاک یم
دنناوت یارب هرود یاه ینلاوط
هدنز دننامب (
James et al 1991
).
هنوگ یاه نیا چراق هب تروص روپسودیملاک رد
تفاب هدیسوپ نابزیم ای رد كاخ هب تروص
ریغ لاعف یم یقاب دنام ات ینامز هک سوت هشیر یاه نابزیم كیرحت دنوش (
1962 Stover
) روپسا .
Trichothecenes
1
Zearalenone
2
Fumonisins
3
s Aniatin
4
هناوج هدز زا تمسق هشیر ، یاهتنا هشیر ، هدنشک رات و
مخز یاه دوجوم رد لحم اعشنا هشیر
یعرف دراو هشیر یم دوش . چراق لماع یرامیب هب تروص نیب یلولس هب لخاد تسوپ هشیر تکرح
یم دنک یتقو و هب یاهدنوآ یبوچ
دسرب زا خاروس یاه نیب یدنوآ دراو اهدنوآ یم دوش و هب
تمسق یاه لااب ، هب فرط و هقوط هقاس هایگ تکرح یم دنک . رد نیا ماگنه
، مویلیسم نورد
دنوآ
تکرح یم دنک و مویدینکورکیم اه
دیلوت هدش و اب هریش یهایگ هب تمس لااب یم دنور . مئلاع
رثا رد یگدرمژپ دادسنا
اهدنوآ اب مویلیسم ، روپسا ، خساپ و نیسکوت دیلوت دننام نابزیم یعافد یاه
داوم هلژ و یا زولیت اه قافتا یم دتفا . رد رثا دادسنا
،یدنوآ هایگ كشخ هدش و دعب زا گرم
،هایگ
چراق لماع یرامیب هب س ط هایگ هدرم یم دسر و رد اجنآ روپسا ناوارف دیلوت یم دنک . روپسا یاه
دیلوت هدش یم دنناوت اب داب ، آ و هریغ هب ناهایگ دیدج لقتنم هدش و زین رد كاخ هب تروص
روپسودیملاک اقب
دنراد . نیا چراق ینامز هک هلحرم یسنج هتشاد دشاب ، روپسوکسآ دیلوت
یم دنک و
دازاوه تسا (
Smith 2007
.)
هدافتسا زا ماقرا مواقم رد ربارب نیا چراق یرامیب از
، نیرتهب رثا ار رد شهاک یرامیب دراد .
شور یاه یعارز و ییایمیش مه
ات یدودح یرامیب ار لرتنک یم دننک . هدافتسا زا شکچراق یاه
هورگ لوزادیمیزنب ریثات
یبوخ یور نیا چراق یرامیب از دراد . رد لاس یاه ریخا ، هدافتسا زا لرتنک
جیاتن یکیژولویب یبوخ
هب هارمه هتشاد تسا . لرتنک یکیژولویب اب
هدافتسا زا هیوس یاه ریغ
یازیرامیب
F. oxysporum
، چراق یاه تسینوگاتنآ دننام
Gliocladium
،
Trichoderma
(
Sivan
and Chet 1986
) یرتکاب و ییاه دننام
Pseudomonas
،
Bacillus
و
Burkholderia
هتفرگ ماجنا
تسا (
Haas and Defago 2005
).
2-1-5 - سنج زا یشان یگدیسوپ Armillaria
نج
Armillaria
هخاش هب قلعتم
Basidiomycota
هتسار ،
Agaricales
هداوناخ و
Physalacriaceae
لاس رد نج نیا .تسا 1857
وئاتسا سوت (
Staude 1857
) نیا .دش یفرعم
هشیر یگدیسوپ ثعاب چراق اترس رد یعارز ناهایگ و ناتخرد
یم ناهج رس ( دوش
Hood et al
هشیر ییایرلایمرآ یرامیب .)1991
یارب نیلوا راب لاس رد 1903 زا یور
Crenata castanea
شرازگ دش (
Nomura et al 1903
ناراکمه و یرواد .) (
1382 ) هعلاطم یط رد ا
رد هک ی لگنج
متاح گیب نیگشم رهش للع صیخشت روظنم هب چراق ،دنداد ماجنا طولب ناتخرد گرم و لاوز
Armillaria mellea
هب ار ناونع مهم نیرت لماع یگدیسوپ هشیر
و داجیا طولب ناتخرد لاوز
یفرعم دندرک . لماع یگدیسوپ هشیر
و هقوط ناتخرد یاراد راشتنا یناهج تسا و هنوگ
A. mellea
تراسخ لباق یهجوت ار هب هنماد یعیسو زا ناتخرد یغاب ، یلگنج و یاضف زبس دراو
یم دزاس ( ینادمه و ناراکمه 1390
.) هنوگ یاه فلتخم نیا چراق هب رگرامیب تروص و
ای وردمنگ
32 اسانش
یی اه چراق ی کشخ اب هارمه یگدی
قدنف ناتخرد لاوز و
یور هنماد یعیسو زا ناهایگ نابزیم داجیا یگدولآ یم دنیامن (
Coetzee et al 2003
هنوگ .) یاه
لوادتم نیا نج لماش
A. mellea
،
A. tabescens
و
A. ostoyae
تسا . چراق
mellea
. و A
جیار ،نآ نادنواشیوخ چراق نیرت
كاخ یاه شیب .دنتسه یلگنج یاه
یگدیسوپ تراسخ نیرت
رثا رب هشیر ییایرلایمرآ
A. ostoyae
لگنج رد بلغا ، یم هدید ییاه
جیردت هب نآ ناتخرد هک دوش
یم لاوز راچد هفقو یب یلو یم یهاگ ای دنوش
دنکشخ . رد هک یناتخرد دادعت ،یرامیب نیا رثا رب
گرب راچد ای دنتسه یدوبان لاح رد یتبوطر شنت هرود یم یزیر
دنوش
، شیازفا دهاوخ تفای .
یمن نابزیم یعافد متسیس تفرشیپ زا دناوت
هسیر ( دنک یریگولج
Solla et al 2002
).
مئلاع نیا
یرامیب لماش كچوک ،یدشر مک ندش
گرب ماگنهبان نازخ و هخاش یگدیکشخ ،اه
و اه
هخاشرس یم رهاظ تخرد یناهگان ای یجیردت گرم و اه ( دوش
Snare 2006
دوجو .) مویلسیم
دیفس و ینزبداب لکش ( هتشر یاه یچراق ) نیب تسوپ و وچ ، ناشن هدنهد چراق نیا هب یگدولآ
تسا . رد دراوم دیدش وچ یور هدولآ ناتخرد
چراق كهلاک یاه راد
گنر هب یلسع رد زییاپ رد
فارطا ناتخرد هدولآ دشر یم دننک (
Agrios 2005
).
امن ای مویلیسیم تروص هب یرامیب لماع چراق هشیر
)فروموزیر(
لمخاد امی راممیب نامتخرد رد
هشیر ناتسمز داسف لاح رد یاه یم ینارذگ
تمخرد همب یمتخرد زا چرامق رامشتنا یلصا شور .دنک
امن اب رگید هشیر
ر اب میقتسم سامت و اه امن .تسا هشی
هشیر همشیر زا اه نامتخرد یامه
هدوملآ زا امی
هشیر هدنک و اه هشیر هب كاخ هار زا و ندیسوپ لاح رد یاه
تیارمس روامجم ملامس نامتخرد یامه
یم هشیرامن زا یتاعطق تسا نکمم نینچمه .دننک تاودا امب هدوملآ یهامیگ یایاقب رد دوجوم یاه
اق نیا .دنوش لقتنم دیدج یحاون هب تشاک یم چر
.دمنک ادمیپ لامقتنا ممه روپمسویدیزاب امب دمناوت
روپسویدیزاب هدنک هب ادتبا اه
یم هلمح هدیسوپ یبوچ داوم ای اه همشیرامن پس و دننک
همب امه رومط
یم بعشنم یعاعش هب و دنوش
هشیر هب ،مخز هار زا ای میقتسم روط موجه هدنز و دشر لاح رد یاه
یم هشیر یتقو .دنرب ر اب ناتخرد یاه
هشی نمکمم ،دمننک ادمیپ ساممت داسف لاح رد ای ینوفع یاه
هشیر هب ،هشیرامن لیکشت نودب و امیقتسم مویلیسم تسا ،لامح رمه رد .دمنک تیارمس ملاس یاه
ناسآ رایسب ،لماوع رگید رثا رب هدش فیعض ناتخرد هملمح درومم یومق ناتخرد زا رت
Armillaria
یم رارق دنریگ (
Agrios 2005
).
یمن هزرابم هشیر ییایرلایمرآ یگدیسوپ اب لاومعم ،لگنج رد یم یلو ،دوش
یتادمیهمت اب ناوت
هدنک فذح زا دنترابع تادیهمت نیا .داد شهاک ار یرامیب تراسخ هشیر و اه
ریخات و تخرد یاه
دنچ نامتخرد زا هدمش كامپ هزات یلگنج نیمز رد ساسح یلگنج ای هویم ناتخرد تشاک رد هلاس
ی طولب هیام دایز ریداقم عمجت و لیکشت بجوم هک یناتخرد رگید ا
Armillaria
یمم یارمب .دنومش
غاب رد یرامیب نیا اب هزرابم امی هویم یاه
یهامگ یمم ،لمگنج رد همیحان فارمطا رد یقدمنخ ناومت
امن تیارس و دشر زا ات درک رفح اهنآ رواجم و ینوفع ناتخرد همشیر
روامجم ملامس نامتخرد همب امه
ش یریگولج یم نینچمه و دو
ار هدوملآ همعطق كامخ ،یعمضوم نیخدمت شور زا هدافتمسا اب ناوت
رد چرامق مادهنا نآ فده و دوش ماجنا دیدج ناتخرد نتشاک زا لبق دیاب لمع نیا .درک ینوفعدض تسا هدولآ هعطق (
Agrios 2005
).
2-1-6 - یرامیب سنج زا یشان یاه Phytophthora
مان نج
Phytophthora
زا تاملک ینانوی
Phyto
هب یانعم هایگ و
Phthora
هب یانعم
بیرخت هدننک و هدننکدوبان ای هتفرگ
هدش و زا رظن یرامیب ییاز
، كی تیزاراپ ریغ یرابجا یم دشاب
(
Erwin et al 1996
).
نج اروتفوتیف قلعتم
هب هداوناخ
Peronosporaceae
زا هتسار
Peronsporales
شیب لماش هک تسا زا
90 هنوگ كیژولوفروم لگنج یگدیکشخ .تسا
یاه
سوتپیلاکُا متسیسوکا
یاه ایلارتسا رد رثا یگدیسوپ هشیر
یشان زا هلمح چراق
P. cinnamomi
مادهنا ثعاب 20
و دش ناتخرد نیا زا دصرد تراسخ
نیگنس هنلااس وئاکاک رد یحاون یریسمرگ
رد رثا یرامیب
"
هایس فلاغ
"
اب لماع
P. palmivora
و
P.megakarya
لاثم ییاه زا تیمها
یخیرات و یداصتقا نیا
نج رد طس یناهج یم دنشاب (
Cooke et al 2007
).
نیلوا زا شرازگ
ناریا ینتبم رب قیقحت یور نج اروتفوتیف ، سوت فیرش و داشرا رد لاس 1344 هرابرد
شیادیپ هنوگ
infestans
رد P.
لاس 1341 زا عرازم هجوگ یگنرف و بیس ینیمز لحاوس یبونج
یایرد رزخ رشتنم دش ( زا هتفرگرب داشرا
1371 هنوگ .) یاه
Phytophthora
هب ناونع تادیدهت رد
لاح روهظ متسیسوکا یاه
یلگنج رد یقطانم زا
ناهج یفرعم هدش دنا (
Hansen 2015
.)
هنوگ یاه اروتفوتیف هب
ناونع لماع یرامیب یاه فلتخم رد دادعت یدایز زا ناهایگ یعارز ، ناتخرد
یلگنج ، هویم ناتخرد یریسمرگ
و همین یریسمرگ و
ناهایگ یتنیز هتخانش هدش دنا . رد رثا
یگدولآ اب هایگ نیا هبش اهچراق ، یمیلاع ریظن گرم هچهایگ ، یگتخوس خاش
و گرب ، یگدیسوپ
هویم ، رکناش هنت هقاس و و یگدیسوپ هقوط
و هشیر رد هایگ نابزیم داجیا یم دوش هک رد رثکا دراوم
مه رجنم هب گرم یم نابزیم دندرگ
. یرامیب رد كاخ یاه اب تفاب نیگنس و دقاف یشکهز بسانم ،
تمسق یاه دوگ یعرازم و هعرزم هک
هب تروص ررکم تحت یرایبآ یباقرغ رارق هتفرگ و ای نایلاس
یلاوتم ریز تشک یبآ دنشاب
، تیمومع یرتشیب دراد ( یرداق و ینب یمشاه 1386 ).
هنوگ یاه یگدیسوپ بجوم هک اروتفوتیف یم هقاس و هشیر یاه
ناتسمز ،دنوش و درس یاه
ناتسبات هقاس و هشیر نورد مویلیسیم و روپسودیملاک ،روپسُاُا تروص هب ار كشخ و مرگ یاه یاه
یم هدنز هدولآ مادنا نیا .دننام
و روپسُاُا ،راهب لصف رد .دننامب هدنز زین كاخ رد تسا نکمم اه
وپسودیملاک یم شدنت روپسوئز دیلوت اب ر
دبای
، یم دشر مه زاب مویلیسم هک یتروص رد ،دنک
هب مویژناروپسوئز یم دوجو
روپسوئز و دروآ یاه
دازآ هدش آ رد و یم انش كاخ یگدولآ و دننک
هشیر نابزیم یاه اهنآ اب سامت تروص رد ار ساسح یاه
یم داجیا دننک
و وطرم یاوه رد .
سوئز و مویلسیم ،كنخ شیب یاهروپ
شیب ناهایگ هب یرامیب راشتنا ثعاب و دیلوت یرت یم رت
.دوش
