هدکشناد تایبدا یناسنا مولع و
یشزومآ هوگر یناگرزاب تییرمد
نایاپ هجرد تفایرد یارب همان دشرا یسانشراک ی
هتشر رد یبایرازاب شیارگ یناگرزاب تیریدم ی
سررب ی ثات ی ر زوت لاناک ی
ع صخش رب هناگدنچ ی
ت دنرب
رخ راتفر و ی
د رتشم ی
نا ( تعنص هعلاطم دروم
نورتکلا ی
ک )
رگشهوژپ :
رهماسراپ هشفنب
امنهار داتسا :
ولریجا هوکشاب دمحم رتکد
رواشم داتسا :
رولک یمیحر نیسح رتکد
ناتسبات 1398
2 سررب
ی ثات ری زوت لاناک عی صخش رب هناگدنچ تی
رخ راتفر و دنرب دی
رتشم نای
ناونع و :روآدیدپ مان :
سررب ی ثات ی ر زوت لاناک ی ع صخش رب هناگدنچ ی
ت رخ راتفر و دنرب ی
د رتشم ی نا هعلاطم دروم
نورتکلا تعنص ی
ک / رهماسراپ هشفنب
داتسا نا امنهار : ولریجا هوکشاب دمحم رتکد
داتسا :رواشم نا سح رتکد
ی ن حر ی م ی رولک
خیرات :عافد ۱۶
/ ۶ / ۹۸
دادعت حفص :تا 140
.ص
نایاپ هرامش :همان
اپ هرامش / هورگ مان ی
نا همان
:هدیکچ رضاح قیقحت زا فده:فده سررب
ی ثات ی ر زوت لاناک ی ع صخش رب هناگدنچ ی
ت رخ رااتفر و دنرب ای
د
رتشم ی نا نورتکلا تعنص ی
ک .تسا
شور :شهوژپ یسانش رامآ هعماج
ی قحت ی ق رتشم رضاح ی
نا نورتکلا تعنص ی
ک نارهت ناتسا م
ی زا هک دشاب
بی ن اهنآ 3۸4 رفن هنومن شور و ناگروم لودج قبط رب گ
ی ر ی رتاسد رد یلاامتحا ریغ هماناشسرپ
ااه ی
قحت ی ق مکت ار ی ل .دندنادرگزاب و هدرک هداد یروآدرگ شور
ک و ینادیم اه هناخبات
هداد یروآدرگ رازبا و یا ااه
سرپ قیقحت نیا رد هزادنا تهج .تسا درادناتسا همانش
هماناشسرپ زا هاناگدنچ عایزوت لااناک رایغتم یریگ
هوکشاب ولریجا ( ۱3۹0 )،
گنل ی رگ ( ردنلاوجسا و 20۱3
)،
رلوم - وئانکنل شناراکمه و (
2004 ) شجناس یارب ؛
سرپ زا دنرب تیصخش ریغتم ( راکآ همانش
۱۹۹7 هزادانا یاراب و ؛) یرایگ
رایغتم یرتاشم دایرخ رااتفر نا
زا
همانشسرپ اچگورماتچ
ی سیوید و ( 2000 )،
قم زا لقن هب ی
ام ی ( نااضمر و ۱3۹0
) .تاسا هداش هدافتاسا ،
شور قیرط زا همانشسرپ ییاور ییاور
ور ،اراگمه یایاور ،ییاواتحم و یروص یلمااع لایلحت و اراگاو یایا
یدییات هیاضرف نومزآ تهج .تفرگ رارق دییات دروم خابنورک یافلآ قیرط زا نآ ییایاپ و زا قایقحت یااه
رازفا مرن زا هدافتسا اب یراتخاس تلاداعم نومزآ LISREL8.58
تفرگ تروص .
هتفای اه ااناک هک انعم نیا هب تساه هیضرف دییات رگناشن قیقحت یاه هتفای: راب هاناگدنچ عایزوت ل
تکرش دنرب تیصخش عایزوت لاناک .دراد یرادانعم ریثأت نایرتشم رظنم زا کینورتکلا تعنص یاه
تکرش نایرتشم دیرخ راتفر رب هناگدنچ یراداانعم ریثأت نایرتشم رظنم زا کینورتکلا تعنص یاه
تکراش نایرتشم دیرخ راتفر رب دنرب تیصخش نینچمه .دراد اینورتکلا تعناص یااه
راظنم زا ک
دراد یرادانعم ریثأت نایرتشم .
هژاو :یدیلک یاه زوت لاناک
ی ع هناگدنچ
، صخش ی ت دنرب
، رخ راتفر ی د رتشم ی نا ، نورتکلا تعنص ی
ک .
فده و همدقم 3
1 فده و همدقم -
1 - 1 - همدقم
اب هطبار رد یتایلک ادتبا لصف نیا رد زوت لاناک
ی ع اصخش راب هناگدنچ ی
ت رخ رااتفر و دانرب ای
د
رتشم ی نا عبا و شرظن دروم داعبا ،یتباقر تیزم ،اهنآ یارب هدش هتفرگ رظن رد دا و
ااهنآ نیب طابترا
یم حیرشت و نایب و دوش
هیضرف و فادها ،تلااوس همادا رد یام نایب رضاح شهوژپ یاه
هاب .ددراگ
وظنم هدش نایب قیقحت ترورض و تیمها ،یروآون رضاح شهوژپ ماجنا ترورض یسررب ر وراملق و
دعب زا قیقحت یم نییعت یناکم و ینامز ،یعوضوم
هابنج زا قایقحت یااهریغتم ااهتنا رد و ددراگ
یم فیرعت یتایلمع و یموهفم .دنوش
شهوژپ نیا ش یهدنامزاس ریز هویش هب
مود لاصف رد ،قایقحت تاایلک لوا لاصف رد :تسا هد
حیرشت شهوژپ هنیشیپ و یرظن ینابم
،قیقحت شور هب موس لصف .تسا هدش و ااهریغتم یافرعم
نومزآ جیاتن .دراد صاصتخا شهوژپ یرامآ یاهوگلا هیضرف هب طوبرم یرامآ یاه
رد شهوژاپ یاه
را مراهچ لصف شهوژپ نیا تیاهن رد .تسا هدش هئا
نوامزآ زا لصاح جیاتن لیلحت و هیزجت اب یااه
یم همتاخ مجنپ لصف رد یتآ تاقیقحت یارب داهنشیپ هئارا و یبرجت .دبای
1-2 - هلأسم نایب
اب یپ تفرش ولونکت یژ و دیدپ را دش ن دم ل اه ی دیدج ﺐسک و اک ر ا و زف ا شی حطس ر تباق
،
ا افتس هد زا لاناک یااه وت ز عی هناگدنچ و دعتم د کای لماع دمع ه رد وت ز عی لااک و امدخ ت وسحم ب
یااام دواااش ا زا نی ر و ا رم هزو هب وط ر رتسگ هد زا وس ی تکرش اه ی هضرع دننک ه لااک و امدخ ت وم در
هجوت رق را هتفرگ ا تس . وظنم ر زا اناک ل وت ز عی هناگدنچ
، رف و نتخ وصحم ل و امدخ ت رد اب راز ه ا د ف
زا یرط ااا ق شیب زا کی اناک ل وت ز عی وت(
ز عی ا یتنرتنی
، تسپ افس ر یش و اغم هز
،یا ینفلت و )هرااایغ
ا تس . ا افتس هد زا اناک ل اه ی وت ز عی هب ر مغ اد نتش زم ا ییای زا هلمج ا زف ا شی حطس ششوپ اب
،راز
را اقت ی حطس تمدخ هب ایرتشم
،ن رف شو رتشیب ا رد و اهتن را اقت ی رکلمع د یلک تکرش
،
شلاچ اه ی ی زین هب د ابن ل دراد هک زا هلمج نآ یم وت نا هب رب زو اضت د و اعت ضر نیب اناک ل اه
، وس یرا
یناجم دع ه ا زا یا اضع ی اناک ل ا اش هر رک د هک رجنم هب رس ارود یه رق را نتفرگ ا اضع ی اناک ل ینبم
رب شهاک امدخ ت و ای رخ جو زا اناک ل وت ز عی یم وش د زیچ ی هک رب یا ﭻیه هاااضرع دننک
ه یا دمایپ
یبوخ ار هب رمه ها دن درا ،.دامحم ،والریجا هوکشاب(
،نارااکمه و ۱3۹۱
.) زا عایزوت لااناک دراکلمع
ئاسم هلمج نامزااس یبایتسد رب یمیقتسم تاریثات هک تسا ینامزاس و یبایرازاب یساسا و هدمع ل
رد هژیو هب ،شفادها هب .تسا هتشاد نایرتشم دیرخ راتفر هنیمز
م ئاس لااناک بااختنا هاب طوبرم ل
ه عیزوت ئاح یبایرازاب ناصصختم یارب هراوم ایمها نایا .تاسا هدوب تیمها ز
مواهفم رد هاشیر ،ت
4 سررب
ی ثات ری زوت لاناک عی صخش رب هناگدنچ تی
رخ راتفر و دنرب دی
رتشم نای
آرف و یبایرازاب قایرط زا هالدابم لیهاست نیانچمه و نآ یزاکرم هتاسه ناوانع هاب هالدابم دانی
لاناک دراد عیزوت یاه ،ینایواک(
،.نیسح ،ناراکمه و ۱3۹4
.) هزوح رد هدش ماجنا تاعلاطم یسررب
لاناک زا هدافتسا هک تسا نآ یایوگ عیزوت لاناک تلوهاس شیازافا راب هوباع عوانتم عایزوت یااه
.دراد اهدنرب ریاس زا نآ نتخاس زیامتم و دنرب یفرعم رد یمهم شقن ،یرتشم یسرتسد لاس رد ب تیصخش هبذاج لیلاد کرد ،ریخا یاه ریثات یگنوگچ و ناگدننک فرصم یارب دنر
آ ن
هزوح زا یکی ،دیرخ تامیمصت رب شهوژپ هاوخلد یاه
فراصم راتفر تاقیقحت هزوح رد نارگ هداننک
رد هک ینوزفازور عونت هب هجوت اب .تسا هدوب فرصم ره ،تسا هدش داجیا تلاوصحم
فراص هداننک
،اهدنرب زا یمیظع لیس باختنا اب ،لااک عون زا رظن تسا مزلا هنیمز نیا رد دنرب ناریدم .تسوربور
یصخش رد نآ یفرعم و دوخ یاهدنرب هب یشخب ت
هاک ن امطم یزااجم تیصخش کی ناونع هب اه
شبت ،دراد ار یطابترا کیرش کی هب هدش لیدبت ییاناوت هابناج هامه و ﺐاسانم یاه
مااجنا ار یا
هد یم دنرب تیصخش .دن فرصم اب دناوت
قرب ار یدنویپ هدننک تیاصخش راگا صواصخ هاب ،دنک رار
،ناراکمه و ،.نیسح ،رفینخ( دشاب تباث و بولطم ،یوق ،زیامتم ۱3۹۶
( یراجت مان .) دنرب
) تراابع
زا تسا دامن ،تمبع ،حبطصا ،مان یا
حارط
،ی ی ا کرت ی ب ی زا هک ،اهنیا ااسانش روظنم هب یی
لاااک ای ا
تامدخ ی ک هدنشورف یا
هورگ ی ناگدناشورف زا ااکب نیریااس زا
یام ر دور لاصا فداه . ی
زا دانرب
،
خشت ی ص تلاوصحم ی
ک لوت ی د د زا هدننک ی
رگ ی تسا هک ا رد ی ن ،دنور تیصخش ب دنر مهم هبنج ی
اونامچیت و لیچاپسِا( دراد ،۱
20۱۶ .)
صخش ی ت اه ی ساسا شقن دنرب ی
رخ راتفر هب نداد لکش رد ای
د فراصم دارافا .دانراد ناگداننک
لد هب اهنت هن ار تلاوصحم ی
ل درکراک شزرا ی
رخ نآ ی راد ی ی ا ام فراصم ی
رط زا هاکلب ،داننک ای
ق
انعم ی دامن ی ن بعت ی ه ا رد هدش ی ن ام لاااب ار دواخ سفن تزع و سفن هب دامتعا ،تلاوصحم ی
.دانرب
اربانب ی
،ن انعم لاقتنا لابند هب ناگدننک فرصم ی
تراابع هاب دنتاسه دواخ هاب دنرب اب طبترم ی
رد
وجتسج ی ب ﺐسانت ی ن وه ی ت راجت مان ی وه و ی ت .دنتسه دوخ
رب هعلاطم یور
راتفر دیرخ یرتشم رد یبایرازاب زا دودح تسیب لاس شیپ تروص هتفرگ تسا .
نیا اهزور تکرش یاه ورشیپ هب روظنم یسررب رتهب راتفر تاسج یرتاشم یواجو
یداایز تاهج
هیزجت و لیلحت دنیآرف میمصت یریگ دیرخ یرتشم ماجنا یم دنهد شاافک(
،نارااکمه و ،.رذآ ،رواپ
۱3۹5 هکنیا .) دارفا هنوگچ و ارچ دیرخ یم دننک زا نایلاس عوضوم یدامتم تاعلاطم
و تااقیقحت
نادنمشناد تسا
تکرش زا یرایسب ةنافاکشوم و یئزج تاعلاطم میمصت یور گرزب یاه
دیرخ یاه
فرصم لاؤس نیا هب خساپ یاتسار رد ناگدننک فرصم هک تسا یساسا یاه
هداننک هاچ یام ،دراخ
یم اجکزا یام دایرخ ارچ و ینامز هچ ،رادقم هچ و هنوگچ ،درخ
دانک ( ،.دامحم ،والریجا هوکاشاب و
،ناراکمه ۱3۹۱
.) رخ راتفر ی د فرصم هاب هرااشا هدننک آرف
دانی رخ ،بااختنا ای
د و لاااک فراصم و
1 Spáčila & Teichmannová
فده و همدقم 5
ارب تامدخ ی
هتساوخ و اهزاین یاضرا اه
تسا یلعدامحم و اایامار(
،۱
20۱۶ عاقاو رد .) هاب لایامت
دیرخ
، ی ک ارگ ی ش لمع
ِیدرف ی هب طوبرم
تسا دنرب کرت و
ی اب ی هاقبع زا فراصم هداننک نااکما و
رخ ی د ی ک تسا لوصحم ناراکمه و گناو(
،2
20۱7 .) نارادیرخ لاناک
عایزوت هاناگدنچ هاب
ناوانع
"
ینایرتشم دنتسه
هک شیب زا کای لااناک ار رد هرود یناامز هدهااشم هداش
ناامز رد یرادایرخ
هظحبم هدرک دنا کراچ و یوچ . (3
200۶ ) نارادیرخ ار
اسارب یاهراتفر دیرخ
دوخ فیرعت - یام
دننک
« ینعی رادیرخ نیبنآ دنچ هلاناک و رادیرخ نیبنآ کت لاناک
» و هجوتم دش
"هک نارادایرخ
دنچ هلاناک نیبفآ
"
هک زا عبانم نیبنآ یارب یاهوجتسج یتاعبطا
یم هدافتسا دننک
اما هلحرم رد
دیرخ نیبنآ زا رازاب یام هدافتسا نیبفآ یاه یرتاشیب داواس حطاس زا هاک یدارافا ااهنت و داننک
یم هدافتسا نیبنآ دیرخ زا دنتسه رتناوج و دنرادروخرب اب ههجاوم رد نایرتشم دیرخ راتفر و دننک
لاناک عیزوت هناگدنچ یم رارق ریثات تحت یل گناج و حون( دریگ
،4
20۱۱ .)
تیهام هب هجوت اب رامع لواط ااب ،ماوادااب ییااهلااک ﺐالغا هاک یکینورتکلا عیانص تلاوصحم
ب زاین ،دنتسه هدیچیپ یژولونکت اب و تمیق نارگ یخرب ،تدمدنلب تیااسح و یاسررب و قایقحت ه
رتشیب یم ار نایرتشم فرط زا داهاوخب هدننک دیلوت هک ینامز هداد ناشن تاعلاطم یفرط زا .دبلط
صحم هضرع یارب لاناک کی زا رایز شدانرب هاک دراد دوجو هلاسم نیا رطخ دنک هدافتسا دوخ لو
یافرط زا .دروآ تاسدب رازااب رد یباسانم هااگیاج داناوتن و هاتفرگ رارق هدننک هضرع دنرب ششوپ لایامت دارافا هچ رگا هک دراد لابند هب ار لکشم نیا مه یتنرتنیا هضرع متسیس زا قلطم هدافتسا نرتنیا قیرط زا هک دنراد یرایسب تایاهن رد اما ،دننک ﺐسک لوصحم زا یعماج و لماک تاعبطا ت
اد لایامت داواس ماک کاتباسن و ،لاااب نینس رد دارفا هژیوب ،یخرب زا یرواضح ترواص هاب هاک دانر
هاگشورف شوراف هدرخ ای اه هاب یاسرتسد نااکما نااهاوخ نایرتاشم یافرط زا .داننک دایرخ ااه
رظن دروم تلاوصحم لاناک قیرط زا
سه فلتخم یاه نیاربانب .دنت
یم نایرتاشم یاضاقت تفگ ناوت
کرحم رگید زا تلاوصحم تفایرد رد تلوهس یارب لااناک یژتارتاسا یاه
زا .تاسا یابیکرت یااه
ناگدننکدیلوت تسا مزلا ورنیا ،ینااسر عباطا ،تااعبطا لااقتنا یاراب لااناک نیدنچ زا نامزمه
هدافتسا لوصحم شورف و تاغیلبت ،یشخب یهاگآ وصخب .دننک
هکنیا ص پ
ی تفرش اه ی ژولونکت ی ک ی
لاااس رد اااه ی خا اای
،ر رط زا اای ق ازاافا ی ش ااسرتسد ی ،تاااعبطا هااب تردااق
ود رااه ی تکرااش اااه و
فرااصم دااننک ناگ هااک ،هداد شیازاافا ار هدااش شااعاب
هام اای ت و ااب طااابترا داانور ی
ن تکرااش اااه و
فرصم دننک ناگ غت یی ر نایا مااجنا تماس هاب ار وا و هدراک رایگرد ار ققحم نهذ هک یلاوس .دبای
هک تسا نیا هداد قوس قیقحت لاناک ددعت ایآ
یم عیزوت یاه هب دنرب دنک کمک دناوت
نیاب یبواخ
1 Ramya & Mohamed Ali
2 Wang, Kao and Ngamsiriudom 3 . Choi and Park
4 . Noh and Jung Lee
۶ سررب
ی ثات ری زوت لاناک عی صخش رب هناگدنچ تی
رخ راتفر و دنرب دی
رتشم نای
فرصم اج ناگدننک یم ایآ ؟دتفیب
راراق ریثات تحت ار یکینورتکلا عیانص نایرتشم دیرخ راتفر دناوت
؟دهد لاوس لاح دصرد رضاح قیقحت ماجنا یط ققحم هک یساسا
نآ یاراب ﺐاسانم خاساپ نتفای د
تسا :زا تسا ترابع
زوت لاناک ی ع صخش رب هناگدنچ ی
ت رخ راتفر و دنرب ی
د نایرتشم تکرش
اه ی نورتکلا تعناص ای
ک
؟دراد یریثأت هچ نایرتشم رظنم زا
1-3 - قیقحت تلااوس
۱ . تکرش دنرب تیصخش رب هناگدنچ عیزوت لاناک یاه
هاچ نایرتشم رظنم زا کینورتکلا تعنص
؟دراد یریثأت 2 . تکراش نایرتاشم دایرخ رااتفر رب هناگدنچ عیزوت لاناک راظنم زا کاینورتکلا تعناص یااه
؟دراد یریثأت هچ نایرتشم 3 . تکرش نایرتشم دیرخ راتفر رب دنرب تیصخش هاچ نایرتشم رظنم زا کینورتکلا تعنص یاه
؟دراد یریثأت
1-4 - قیقحت یاه هیضرف
۱ . تکرش دنرب تیصخش رب هناگدنچ عیزوت لاناک ریثأت نایرتشم رظنم زا کینورتکلا تعنص یاه
.دراد یرادانعم 2 . تکراش نایرتاشم دایرخ رااتفر رب هناگدنچ عیزوت لاناک راظنم زا کاینورتکلا تعناص یااه
.دراد یرادانعم ریثأت نایرتشم 3 . تکرش نایرتشم دیرخ راتفر رب دنرب تیصخش کینورتکلا تعنص یاه
ریثأت نایرتشم رظنم زا
.دراد یرادانعم
1-5 - قیقحت فادها
۱ . تکرش دنرب تیصخش رب هناگدنچ عیزوت لاناک ریثأت یسررب راظنم زا کاینورتکلا تعنص یاه
.نایرتشم 2 . تکرش نایرتشم دیرخ راتفر رب هناگدنچ عیزوت لاناک ریثأت یسررب زا کاینورتکلا تعنص یاه
.نایرتشم رظنم 3 . تیصخش ریثأت یسررب تکرش نایرتشم دیرخ راتفر رب دنرب
راظنم زا کاینورتکلا تعنص یاه
.نایرتشم
فده و همدقم 7
1-6 - قیقحت یروآون
هب راب نیلوا یارب قیقحت نیا سررب
ی ثات ی ر زوت لاناک ی ع صخش رب هناگدنچ ی
ت رخ رااتفر و دانرب ای
د
رتشم ی نا رد نورتکلا تعنص ی
ک ناوانع هاب ار تعناص نیا نایرتشم و .تسا هتخادرپ نارهت ناتسا
.تسا هدیزگرب یرامآ هعماج
1-7 - شهوژپ ترورض و تیمها
تفرشیپ اه ی ولونکت ژ یکی ، ا زف ا شی حطس ر تباق
، ا تیمه د یسرتس هب اب راز ا و اجی د و اف یراد رد
ایرتشم ن زا قیرط ارا ةئ امدخ ت عیرس رت و اب تیفیک رت ر زا ابق
، ا افتس هد زا اناک ل وت ز عی هناگدنچ ار
شیاااااپ زا شیاااااب ولج مهم
ه ا هداد تس . نینچ یلمع لاومعم عفانم و زم ا ای ی دعتم ید ار رب یا
هضرع اگدننک ن هب رمه ها دراد هک زا د نآ هتس یم وت نا هب ا زف ا شی مهس اب
،راز یاقترا حطس امدخ
،ت
رف شو رتشیب ا و زف ا شی رکلمع د یلک تکرش دننکهضرع ه
رک د (
،ولریجا هوکشاب
،.دمحم ،رواپ یالع
،.هدیحو ۱3۹2 تکرش .) لاناک ندوزفا اب اه لاناک هعومجم هب رتشیب یاه
یم دوخ یلعف یاه دانناوت
تیزم دنچ هب نیمات هاگدید زا .دنبای تسد مهم
لاناک درکیور ،ناگدننک ناوانع هاب یابیکرت یااه
یرازبا ؛تهج ۱ زیم زا نتساک ) هنیزه نا
اه 2 ااب هطبار میکحت و شیازفا ) و ؛نایرتاشم
3 شیازافا )
( رئوس و لگوش ،قوف تیزم هس رانک رد .تسا دنمدوس اهنآ یارب ،شورف نازیم 2004
زا نتاساک )
کسیر نازیم لاناک تیزم رگید ناونع هب زین ار
داندرک حراطم یبیکرت یاه هتاساوخ عوانت .
یااه
شخب نایرتشم قیقد یدنب
زا یرایسب هجیتن رد .تسا هتخاس یرورض ار رازاب رت تکرش
فداه اب اه
زه شهاک و رکب یاهرازاب هب یبایتسد هنی
متاسیس اراس هب دوخ عیزوت یاه یابیکرت عایزوت یااه
هتفر ا ،ینایواک( دن ،.نیسح
،ناراکمه و ۱3۹4
.) ز ی ار تکرش ام اه ی شاخب دانناوت ااه
ی زا یرتاشیب
رتشم ی رترثوم روط هب و دنهد رارق فده ار ی
شخب هب اه ی دج ی د رتشم ی ا راب هوبع .دنسرب ای
،ن
زوت زا هدافتسا ی
ع هلاناک دنچ اناوت
یی وگخساپ یی ن هب ی اهزا ی رتشم ی نا ازافا ار دوجوم ی
ش ام ی داهد
ناراکمه و این ینیسح(
،۱
20۱3 تیزم نیرتمهم زا .) نااکما ،هناگدنچ عیزوت لاناک یژتارتسا یاه
رب زا یهاگآ ،یرتشم یارب یتحار شیازفا ،رتشیب نایرتشم هب یسرتسد تاسا شوراف شیازافا ،دن
،ردنلاجسا و رگیگنل(
20۱3 .) هتفای اریز تسیرورض قیقحت نیا اسا نیا رب :نآ زا لصاح یاه
یم رداق ار ناریدم ،زورما تخس یتباقر رازاب طیارش رد لااناک یاحارط ااب اات دزاس
یااه
اصتقا و یناامز راظن زا هفراص هاب نوراقم ،دامتعا لباق ،لااب تینما اب ،عونتم عیزوت ،یدا
.دننک بذج دوخ تمس هب زین ار ابقر نایرتشم و ظفح ار دوخ ینونک نایرتشم یم کمک ناریدم هب نوچ یدراوم تیاعر اب ات دنک
هئارا لاااک هاب طوبرم تاعبطا رواطب
؛فافش و قیقد حضاو
ق ندوب ی تم ؛فلتخم یاهلااک لااب
ب ندر س ی متس ا ی انم ی تاخادرپ ؛
1 Hoseininia et al.,
۸ سررب
ی ثات ری زوت لاناک عی صخش رب هناگدنچ تی
رخ راتفر و دنرب دی
رتشم نای
سرتسد ی هاتوک نامز تدم رد لااک هب و ؛
هدروآرب رتاشم تارااظتنا نتخاس تاهج رد ؛ی
ضر شیازفا نرادرب ماگ نایرتشم یرادافو و تیا
؛د
تاقیقحت ماجنا زا لصاح جیاتن هاضرع میات و ناریدام لایبق نیا زا ی
راب ار ناگداننک نآ
یم ش ،دواخ نایرتاشم تیصخش رتشیب هچ ره تخانش اب ات دراد ار دواخ دانرب تیاصخ
فرصم اب ﺐسانتم ناگدننک
یفرعم ،یحارط .دننک هضرع و
یم یشناد هب ار ناریدم ،دنبایرد هک دناسر
تیصوصخ ای دنرب تیصخش هانوگ ناسنا یاه
زا دنرب کی یزاس زیامتم رد مهم یرازبا ،دنرب کی .تسا شیابقر
تکرش ناریدم نش یاتاسار رد ار کینورتکلا تعنص رد لاعف یاه
هاک یراصانع ییااسا
فرصم دیرخ راتفر ناگدننک
یم دوبهب ار یم یرای ،دشخب
.دناسر
یم ار یهاگآ نیا ناریدم هب ب ،نایرتشم رتشیب هچ ره تیاضر ﺐلج یارب هک دهد
ه هژایو
لاناک زا ار اهنآ زاین دروم تلاوصحم رادافو نایرتشم تسد هب و هدرک هضرع یعونتم یاه
( دنناسرب اهنآ دمحم ،ولریجا هوکشاب
،ناراکمه و ۱3۹۱
.)
1-8 - ورملق شهوژپ
تسگ یعوضوم ورملق هس رد قیقحت نیا هر یم رارق یناکم و ینامز ،
:زا دنترابع هک دریگ
1-8-1 - یعوضوم ورملق :شهوژپ
قیقحت نیا یعوضوم ورملق شیاراگ ،یناگرزاب تیریدم هزوح رد
یم یبایرازاب نواچ ییااه هزااس یسررب هب نآ هنیمز رد هک دشاب
زوت لااناک ای
ع هاناگدنچ
،
صخش ی ت دنرب ر و رخ راتف ی د رتشم ی نا .تسا هدش هتخادرپ
1-8-2 - یناکم ورملق :شهوژپ
ورملق یناکم تکرش رضاح قیقحت کاینورتکلا تعنص رد لاعف یاه
نارهت ناتسا یم
.دشاب
1-8-3 - ینامز ورملق :شهوژپ
هداد یروآ عمج و قیقحت دروم رد هعلاطم تاعبطا و اه
قایقحت رد
ینامز هزاب ۱3۹7
ات ۱3۹۸ هتفرگ تروص .تسا
1-9 - شهوژپ یاهریغتم یتایلمع و یموهفم فیرعت
1-9-1 - شهوژپ یاهریغتم یموهفم فیرعت
:هناگدنچ عیزوت لاناک ااب تکراش کای نآ رد هک تسا یژتارتسا عون کی هناگدنچ عیزوت لاناک
شم تلاوصحم ،فلتخم عیزوت لاناک نیدنچ زا هدافتسا فرصم هب ار هبا
یام هاضرع ناگداننک دانک
فده و همدقم ۹
و رگیگنل(
ردنلاجسا ،۱
20۱3 .)
:دنرب تیصخش صاصتخا یانعم هب هک تسا دنرب کی راتفگ و راتفر هوحن عقاو رد دنرب تیصخش
جاراگایت و دمحا( تسا زیامت هب یبایتسد یارب دنرب هب ناسنا تیصخش رتکاراک و تافص ،2
20۱5 .)
نایرتشم دیرخ راتفر :
فرصم راتفر یام ار هداننک
ناوات خ ،بااختنا دانیارف ،لاااک فراصم ،دایر
هدیا ،تامدخ .تاسناد تبیاامت و ااهزاین نتخاس هدروآرب یارب ار براجت ای اه
م ،لواکلب ی
ن ای درا و
3لگنا ( 200۱ فرصم راتفر ) مز ناونع هب ار هدننک
ی هان اعلاطم یام یتا هاک دانناد لاعف راب
ای ت ااه ی
فرصم هدننک هدااس هژاو لایلحت هاب و هدوب زکرمتم
"
یام دایرخ مدرام اراچ داننک
"
، یام دزادراپ
اونامچیت و لیچاپسِا(
،4
20۱۶ .)
1-9-2 - شهوژپ یاهریغتم یتایلمع فیرعت
:هناگدنچ عیزوت لاناک تلااوس طسوت ریغتم نیا
۱ ات ۱۱ طاسوت هدش یحارط هوکاشاب
والریجا ،
( دمحم ۱3۹0 گنل ؛) ی رگ ردنلاوجسا و (5
20۱3 رلوم ؛) - وئانکنل شناراکمه و (۶
2004 ) هزادنا یرایگ
.تسا هدش تیصخش :دنرب
هفلؤم طسوت ریغتم نیا صخاش اب( تقادص یاه
شواخ ،قدااص ،اراگ لامع :یاه
صخاش اب( ناجیه و قایتشا ؛)ور شوخ ،جازم و تیحباص ؛)دیدج ،یلیخت ،هیحور اب ،روسج :یاه
صخاش اب( یگتسیاش صخاش اب( لامک ؛)قفوم ،شوهاب ،دامتعا لباق :یاه
تاسود ، بکااب :یااه
یتخسرس ؛)ینتشاد صخاش اب(
هماناشسرپ قایرط زا و ،یافرعم )تخسرس ،شدرگ لها :یاه 42
( رکآ یلاوس ۱۹۹7
هزادنا ) .تسا هدش یریگ
نایرتشم دیرخ راتفر :
هفلؤم طسوت ریغتم نیا یاه
مرگرس و تّذل ،ی
رخ ی راد ندوب مظنم ،
رخ ی اهد ی هدامآ ، رخ ی د ناونع هب ی ک ور ی داد و ب ی گقبع ؛ی همانشسرپ قیرط زا 22
یلاوس
اچگورماتچ ی
سیوید و (7
2000 زا لقن هب ؛)
،ناضمر ،.دمحمدیس ،یمیقم .دیجم
( ، ۱3۹0 )
هزادنا .تسا هدش یریگ
1 Langegger & Sjölander 2 Ahmad and Thyagaraj
3 Blackwell, Miniard & Engel 4 Spáčila & Teichmannová 5 Langegger & Sjölander 6 Müller-Lankenau et al.,
7 Chetthamrohgchai & Davies
2 نابم - ی پ و ی ش ی هن قحت ی ق
همدقم مود لصف رب یا
قیقحت یملع یریذپ هیجوت اسا ،قیقحت هنیشیپ و یرظن ینابم عاقاو رد یراظن یناابم .دانا
یرو ت لدم و تایرظن ،اه زا یاکی باختنا تهج ار هنیمز و حرطم ار عوضوم هب طوبرم فلتخم یاه
تایرظن رت ،جیار رب یلدم عادبا ای و اهنآ زا یبیک یم مهارف اهنآ اسا
.دنروآ
لاصف نایا رد ،لوا لاصف رد قایقحت حرط هئارا زا سپ اتسار نیمه رد یاسررب و هاعلاطم هاب
یرظن تایبدا .تسا هدش هتخادرپ هزوح نیا رد هدش ماجنا نیشیپ تاقیقحت و
یرظن شحابم لوا شخب رد غتم
ری زوت لاناک عی هناگدنچ .تسا هتفرگ رارق شحب دروم
ریغتم یرظن شحابم مود شخب رد .تسا هدش نایب دنرب تیصخش
شحابم هب موس شخب دیرخ راتفر ریغتم یرظن
نایرتشم .تسا هدش هداد صاصتخا
:تسا هدش یزیر حرط ریز تروص هب )یشهوژپ شحابم( مراهچ شخب راتخاس شهوژپ روشک لخاد رد هدش ماجنا یاه
شهوژپ روشک زا جراخ رد هدش ماجنا یاه .تسا هدمآ قیقحت یرظن بوچراچ قیقحت مجنپ شخب رد
هناگدنچ عیزوت لاناک :لوا شخب
2-1 - یبایرازاب
یروانف تفرشیپ ،یناهج تباقر هب هجوت اب فراصم دیدج یاهزاین و اه
میادارااپ ،ناگداننک یااه
تکرش تباقر هب رجنم تارییغت نیا .دنتسه رییغت لاح رد مادم یتباقر داعبا رد نامزمه روط هب اه
یم یبایرازاب و تاطابترا ،عیزوت ،دیلوت ،لوصحم هعسوت و یحارط هلمج زا فلتخم ،عاقاو رد .دواش
.تسا هدرک دشر یدامتم نایلاس لوط رد تیمها ظاحل زا یبایرازاب ﺐاسک یایند رد هک یدرف ره
تیلباق هنیمز رد یشناد دیاب تسا ریگرد راک و رد ارایز ؛داشاب هتاشاد یباایرازاب یاهدادعتسا و اه
تایزم ﺐاسک هاب قفوم ،یبایرازاب ماجنا نودب یراک و ﺐسک یتباقر طیحم نایرتاشم ظافح و ااه
،.نیانبلا ما ،یناابرق یداسا ،.نیسح ،یناجنفسا یسابع( دوب دهاوخن ۱3۹۶
.) رعت ای ف رازاب ای با ی زا
لاس ۱۹35 لاس ات 2007 - 20۱3 غت یی ر ا .تسا هدرک ی
ن ور رب ادتبا رد هتشر ی
زوت ای
،ع راب اداعب
ور ی اظو ی ف دم ی نار حارط هب طوبرم ی
هت و ی ه ی ک رازاب هعومجم ی
با ی اهن رد و تشاد زکرمت ی
ت اب ر
نامزاس اه ی رط زا( لماک تکراشم ی
ق امتم اب دوخ طباور ی
ز هدننک رد )اه وج عما ی لاعف هک ای ت ااه ی
راجت ی م ماجنا ار اهنآ ی
ا .تشاد زکرمت ،داد ی
ن موهفم لماکت زاس
ی ور راب طاباضنا و مظن ی
ااهدرک ی
رازاب ی با ی اب تکرش هک تسا هدش زکرمتم ی
د ارباانب و دانک ذاختا ار نآ ی
ن دروام رد هاک تاسا مزلا
مشچ نچ زادنا ی ن ور ی اهدرک یی ح لاح رد هک فرصم رب هوبع رضا
،ناگداننک امج
ع روآ ی اسو ی ع رات
ن ار نارادماهس ی
ز م لماش ی رورض ،دوش ی
تسا تنمیلکناس(
-
۱4زلِت ، 20۱7 .)
فیرعت رلتاک پیلیف رظن هب اما ،هدش نایب یبایرازاب یارب ینوگانوگ یاه :تسا ترابع یبایرازاب ،۱5
هتساوخ و اهزاین یاضرا تهج رد یناسنا یتیلاعف زا قیرط زا اه
هداس یموهفم رد هلدابم دنیآرف رات
یم اسانش و رازااب لاک و اابقر ،نایراشم ییاسانش یبایرازاب :تفگ ناوت هاب تامداخ و ااهلااک ندنا
،نایرتشم س و نایرتشم تیاضر
آرف یبایرازاب عقاو رد .تسا نامزا ییااناوت نیب هک تسا یدنی
یااه
یم داجیا لداعت نایرتشم یاهزاین و تکرش اسیفن ،عاجاش( دانک
،نارااکمه و ،.ه ۱3۹7
نامجنا .)
هعومجم ار یبایرازاب دوخ ریخا فیرعت رد ،اکیرمآ یبایرازاب لایوحت و طابترا ،قلخ یاهدنیارف زا یا
هویش هب یرتشم اب طابترا تیریدم نینچمه و نایرتشم هب شزرا شنارادماهس و نامزاس هب هک یا
هتسناد ،دناسرب دوس ناراکمه و ،.نسحدمحم ،یکرابم( دنا
، ۱3۹5 ب .) رازا ی با ی اانعم هاب ی وجتاسج
ارب ی ی نتفا ﺐسانم ت ر ی ن ب و رازاب شخ اه یی اگنب هک تسا ه
م ی دناوت رد آ م ترواص هاب ااجن ایف
رتد و
روضح رترثؤم ی
دبا وگخساپ و ی
ن ی اهزا و خ هتساو اه ی درم م هب .دشاب د ترابع ی رگ رازاب ای با ی ات ب ش
آ ارب تسا هناهاگ ی
ت خ ص ی ص هب ی هن ا و عبانم ی داج عون ی ت خ ص ی ص رازاب رد . هب ب ی نا د ی راگ
، رازاب ای با ی
لاعف زا تسا ترابع ی
ت ی ناسنا ی اضرا تهج رد ی
ن ی اهزا و خ هتساو رطزا اه ای ق رف آی دان هالدابم هاب و
14Sanclemente-Téllez 15 Philip Kotler
۱2 سررب
ی ثات ری زوت لاناک عی صخش رب هناگدنچ تی
رخ راتفر و دنرب دی
رتشم نای
هعومجم ا ی لاعف زا ی ت اه ی ناگرزاب ی گ ف م هت ی دوش رج هک ی نا اک لا اه یا خ زا ار تامد فرصم ات دیلوت
یم تیاده ییاهن ،نارااکمه و ،.زاملواس ،ناواجون( دنک
۱3۹7 .) لباق ای ت ااه ی رازاب ای با ی ااهوگلا ی
گنهامه هدیچیپ و
زا یا تراهم لاعف و شناد ،اه ای
ت ااه یی هاک دنتاسه ااهنآ قایرط زا
تکراش ااه
یم دنناوت جورخ هب ار دوجوم عبانم ی
اه ی دبت رازاب شزرا هب طوبرم ی
ل .دننک لباق ای ت ااه ی لک ای د ی
رازاب ی با ی زا دنترابع ؛
اناوت یی نامزااس لاماوع و فده رازاب کرد ی
طبترام ،نآ هاب لااقتنا شخبراثا
هعسوت شناد ی
هتفا هب یلخاد روظنم
یاشخب یهااگآ
، انغ ی زااس ی ای ا ینواگرگد آرف
ی دان هعاسوت
لوصحم ناگروم و اکلَک(
،۱۶
20۱۹ .)
2-2 - یبایرازاب هتخیمآ
هعومجم زا تسا ترابع یبایرازاب هتخیمآ فادها هب لین یارب تکرش هک یبایرازاب یاهرازبا زا یا
یم هدافتسا نآ زا دوخ یبایرازاب ،ناواجون( دنک
،.زاملواس ،نارااکمه و
۱3۹7 ندرواب .) (۱7
۱۹۶4 )
هب ار نآ و هدرک یفرعم ار یبایرازاب هتخیمآ موهفم ۱2
ب هاقبط حراش نایا هاب راصنع :دراک یدان
ب همانر تمیق ،لوصحم یاه لااناک ،دانرب ،یراذاگ
،ااقترا ،تااغیلبت ،یاصخش شوراف ،عایفرت یااه
هتسب هتفای لیلحت و لقن و لمح ،تامدخ ،لااک شیامن ،یدنب قحم ،ندرواب زا سپ .یعقاو یاه
نااق
هقبط هب یدنب آ زا یفلتخم یاه یراف ترابلا .دانتخادرپ یبایرازاب هتخیم
هاتخیمآ یاراب داعب ود۱۸
ب بایرازا هتسب :تسا هتفرگ رظن رد ی شوراف و تااغیلبت( ااهرازبا و ،)یدانب هتاسب و لوصحم( یدنب
ریزیل و یلیک .)یصخش یام داهنشیپ هقبط هس۱۹
و تااطابترا هاتخیمآ ،لواصحم هاتخیمآ :داننک
گنیلراد .عیزوت هتخیمآ رد ار هتخیمآ یاهریغتم نوسپیل20
4 یام میاسقت هاقبط هاتخیمآ :داننک
،شوراف هتخیمآ ،لوصحم تالاب و توچاسریتاو .عایزوت هاتخیمآ و تااطابترا هاتخیمآ
هاتخیمآ2۱
و عایزوت ،تامیق ،لواصحم و هدراک فیرعت رازاب هب خساپ یارب دیفم رصانع زا یبیکرت ار یبایرازاب ( دندرک یفرعم یبایرازاب هتخیمآ یاهریغتم ناونع هب ار تاطابترا .نیاسح ،رفینخ ،.دبیم ،یمیرک
،
۱3۹۶ .) یتراک کم هقبط کی22
یدنب 4 یفرعم رازبا نیا زا هلماع تسا هدرک
هک 4 رصانع و دراد مان یپ
لیکشت ،ناواجون( عایزوت و ،عایفرت ،لواصحم ،تمیق :زا دنترابع نآ هدنهد زاملواس
، ،نارااکمه و
۱3۹7 .)
16 Kaleka & Morgan, 17 Borden
18 Albert Frey 19 Kelly & Lisers 20 Darlling
21 Waterschoot & Bulte 22 MacCarthy
2-2-1 - ق تمی
رد هک یرصانع زا یکی رازاب
ی با ی ئاح ز مها ی ت اش تسا خ ص یق تم تسا . یق تم زا تاسا ترابع
غلبم ی لوصحم تباب هک یا
خ ش باسح هب تمد خ
ص ای ا نامزااس ام رواظنم ی
دواش د زا . ای هاگد ی
درتسگ ه رت
، یق تم شزرا عومجم اب تسا ربارب اه
یی فراصم هک داننک
ه ازا رد ی راهب ه دانم زا نداش
م زا یا ی صاح ل نتشاد زا کی
ق لوصحم مل یا
کی خ تمد زا م تسد ی داهد اعرد . ی ن لااح
، یق تام
شزرا هعومجم اه
یی تسا فرصم هک ارب ناگدننک
ی ش عفانم خ ص ی اخ نتاشاد زا دو ای
ا تاسا ف دا ه زا
اک لا ی ا یم هلدابم تمدخ ،ناراکمه و ،.زاملوس ،ناوجون( دننک
۱3۹7 .) تاسا یاشزرا رادقم ،تمیق
فرصم هک تاخادرپ تامداخ و لاااک زا هدافتاسا ای کلمت زا لصاح یایازم تفایرد تباب ناگدننک
یم دننک ،ناراکمه و ،.دمحا ،یرادرس(
۱3۹3 .) تمیق یراذگ شقن یروحم و نییعت هداننک یا اب ر
راتفر فرصم هدننک دراد . فرصم هدننک ماگنه باختنا کی لوصحم ای تمدخ یاهروتکاف یافلتخم
ار رد رظن یم دریگ هک تمیق یکی زا نیرتمهم ییاهروتکاف
تسا هک اهنآ دروام یاسررب و یباایزرا
رارق یم هد د و هچنانچ تمیق نآ نوراقم هاب هفراص داشاب نآ لواصحم اای
تمداخ ار بااختنا و
رخ ی یراد یم دنک ،نارااکمه و ،.یالع ،یمظاک(
۱3۹4 .) ق ی تام راذاگ ی هان ااهنت راب دنمدواس ی
لوصحم ثأت ی ر دراد هکلب پ ی ما دنمتردق ی ار رد دروم دنرب لوصحم هب فرصم هدننک لاقتنا م ی داهد .
ق ی تم اب ی د شزرا ی ک لوصحم ار سکعنم دنک . رد رازاب ی با ی
،لوصحم شزرا
ی ک لواصحم لمااع
ی
تسا زا هوحن طابترا ق ی تم نآ اب ازم یا یی هک رتاشم ی ساپ زا رخ ای د لواصحم رد
ی تافا ام ی دانک
،.دازهب ،هدازربکا ،.ابیرف ،نایرگسع(
۱3۹4 .)
2-2-2 - لوصحم
م چ لوصح ای
ز ی اراب هاک تاسا ی
ااضرا ی ن ای زا ای ا هتاساوخ ا ی ام هاضرع رازااب هاب ی
.دواش رد
مصت ی م گ ی ر ی رازاب ،لوصحم ةرابرد ی
با ن ااه ای زا هابنج دانراد ااه
یی ک داننام ی ف ای
،ت دانب هتاسب ی
،
و ی گژ ی راجت مان ،ﺐسچرب ،اه ی
، وحت و تشگرب ،هارمه تامدخ ی
ل سررب ار لوصحم ةضرع و ی
دننک
( .نیسح ،رفینخ ،.دبیم ،یمیرک ،
۱3۹۶ .)
2-2-3 - عیفرت
تیلاعف همانرب هعومجم عیفرت یاه یاه
فرصم اب طابترا رد تکرش یطابترا رد .تاسا ناگداننک
کرحم شورف )جیورت( عیفرت عقاو وک یاه
هات فرصم ﺐیغرت و قیوشت یارب هک تسا یتدم ناگدننک
یم رارق هدافتسا دروم تامدخ و لااک دیرخ هب درباشیپ ،یرواضح شوراف ،تااغیلبت لمااش ،دریگ
.... و یمومع طباور ،شورف ه و ،.دمحا ،یرادرس(
،ناراکم ۱3۹3 یتااطابترا هامه لمااش عایفرت .)
یم داجیا رازاب رد تامدخ و تلاوصحم ناگدننک نیمات هک تسا لااناک ،سکوف و رلتاک .دننک
یااه
باایرازاب یارب لرتنک لباقریغ و ؛تاغیلبت لثم بایرازاب لرتنک تحت یلصا هورگ ود هب ار یطابترا
۱4 سررب
ی ثات ری زوت لاناک عی صخش رب هناگدنچ تی
رخ راتفر و دنرب دی
رتشم نای
یم میسقت ناهد هب ناهد تاطابترا لثم م .دننک
لاباق رایغ ناوانع هاب سکوف و رلتاک هک ار یعبان
یام میقتاسم رایغ قیرط زا عقاو رد دندوب هتفرگ رظن رد لرتنک و دااجیا ااما دراک لراتنک ناوات
لکشم اهنآ یرادهگن لاناک زا رت
،نارااکمه و ،.دمحمدیاس ،دناسپ عون( تسا میقتسم یطابترا یاه
۱3۹2 .)
2-2-4 - وت ز عی
هزورما ی ک ی شلاچ زا اه ی لصا ی دم ی نار ، مصت ی م گ ی ر ی زوت هوحن دروم رد ی
ع هچاسمود .تسلااک
ش ا و ی دل ( ۱۹۹4 هک دندرک دیکات )
"
ت زو ی ع لاعف مامت لماش ی
ت اه یی ااهلااک لااقتنا هاب طوبرم ی
داصتقا ی ب ی ن لوت ی ناگدننکد فرصم و
ا هک .تسا ناگدننک ی
ن هدامآ لماش مهم زااس
و ی گنهاامه ی
،مجح و عون هب هجوت اب هدش هتخاس تلاوصحم روط هب تسا نامز و اضف
ی هضرع تلهم ناوتب هک
عت ار یی ن )شرافس ماجنا( درک (
،.نسحم ،یمولظم ،.همطاف ،ینازوخ نارگرز ۱3۹5
متسیس .) وت
ز عی
لااک هب ونع نا یشخب مهم زا رف آ دنی اب راز ای د یب ا یلخ و نیب ا یللمل
، ار یم وت نا هب ونع نا رن م ا زف را رد
انک ر رد و تمدخ اجت تر و لامح تعنص و
لقن لااک ی نااهج رد رظن تفرگ . او رد عق ا رگ اج هد اه ،
وطخ ط وه ا یی ، متسیس ر یلی و ، لیاس هیلقن وتوم یر ، اطق ر اه
، ریسم و اهامیپاوه لمح
و لقن رد ای یی
و ...
هب ونع نا تخس ا زف را تعنص لمح و لقن رد هتفرگرظن دنوش
، وع ا یلم همانرب دننام ر
زی ی
وت ز عی
، او هطس اه ی وت ز عی
، دمع ه رف و اش
،ن رخ هد رف و اش
،ن اک ر زگ نارا لمح و لقن و وت ز اگدننکعی ن
یتعنص زین رن م ا زف را متسیس وت ز عی وخ ا دنه وب د . متسیس وت ز عی زا رظن یناکم
، هلصاف نیب لااک ای
امدخ ت و رصم ف دننک ه زا ار نیب رب هد زا و رظن ز ینام زین هب ره ود رط ف کمک ینایاش دنکیم
،یفیرش(
،.ثرمویک ،ناراکمه و
۱3۹۱ .)
زوت زا فده ی
ع ا ی ن مطا هک تسا ی
نان ﺐاسانم ناامز رد تلاواصحم دواش لاصاح ،
دااقم رد ی ر
اج رد و ﺐسانم ی
زه اب ﺐسانم ی
هن اه ی هب ی هن و اوینیبااگ( تاسا هاتفرگ راراق نایرتشم رایتخا رد
ناراکمه 23 ، 20۱7 .)
وت ز عی یکی ا زا زج یا آ ةتخیم اب راز یبای ا تس هک هب رمه ها ریاس وع ا ریظن لم دیلوت
، تمیق و
عیفرت وم در هجوت رصم ف دننک ه و رتشم ی رق را یم ریگ د ا رد . نی ایم ن اگنب ه اه ا ی اصتق ید و دیلوت ی
هن اهنت دیاب اناک ل اه ی اب راز یبای و هرادا ار هعسوت
د دنه
، هکلب دیاب آ ام هد اناک دنشاب ل
اه ی دیدج ار
ا هفاض و ظفح
، و اناک ل اه ی فیعض ار ذح ف دننک . یهیدب ا تس رد وص ر یت هک اناک ل اه ی وت ز عی هب
وص تر حیحص ا افتس هد دنوش ، یتح تیزم ر یتباق شزرا و ا زف ةدو ییلااب ا اجی د یم دننک ،رواپ یالع(
،.هدیحو ،ناراکمه و ۱3۹2
.) رد هزوح سو ی رتع نامز ، ی س لک هب هک ی
متس داصتقا ی هراشا یم دواش ،
زوت ی
،ع صخت ی ص اراد و دمآرد یی
رد ی ک زوت ،رااک و ﺐاسک داصتقا رد .تسا هعماج ای
ع هاب طوابرم
23 Gubíniová et al.,
صخت ی ص گ هب لااک ی ناگدنر لک روط هب .تسا ی
، زوت ی ع لاعف مامت لماش ی
ت اه یی داوم لاقتنا هک تسا
ای عبانم داصتقا
،ی ک اهلاا ی وملم یا غ ی مر ومل ار زا ی ک شخب داصتقا ی هب لکاش رگید یشخب
یم ناراکمه و اجیتلگس( دهد 24
، 20۱2 .)
2-3 - مصت ی م اه ی مآ عیزوت دعب رد حرطم ی
ةتخ یبایرازاب
ت مص ی م اه ی زوت ی ع مصت هورگ ود هب لوصحم می
گ ی ر ی لاناک ةرابرد اه
ی زوت ای ع ماصت و ی م گ ای ر ی
زوت ةرابرد ی
ع ف ی ز ی ک ی سقت ی م م ی .دوش لاناک اه ی زوت ی
،ع هاعومجم ا ی ماه هاب هتاسباو تااسسؤم زا
لوت لوصحم هک تسا ی
د ی فرصم تسد هب ار تکرش م هدننک
ی شوراف هدامع لماش و دنناسر و ااه
شورف هدرخ .دنتسه اه
زوت ی ع ف ی ز ی ک ی رادهگن نامه لااک ی
، زاس هدامآ ی
راب لااک لاقتنا و لقن و ا
ی
رتشم ی نا .تسا ﺐسانم ناکم و نامز رد لصا ناکرا
ی کرت ی ﺐ زوت ی ع ف ی ز ی ک ی زا تاسا تراابع لاااک
رادرابنا ،لااک شرافس ی
، رادهگن ی دوجوم ی و لمح و لااک لقن
( دبیام ،یمیرک .نیاسح ،رافینخ ،
،
۱3۹۶ .) لوت رثکا ی ناگدننکد ارب
ی اهلااک ندناسر ی
لوت ای د ی فراصم تاسد هاب دواخ زا ناگداننک
زوت ی ع م هدافتسا ناگدننک ی
.دننک زوت لاناک ی
،ع هعومجم ا ی هاب هتسباو تاسسؤم زا ی
داک ی رگ ،تاسا
هک یتاسسوم لو سم
ی ت وحت ی ل لااک یا فرصم تسد هب تامدخ هدننک
یا هدافتسا تعنص ةدننک ی
راب
ا ةدهع ی ناش .تسا هدش راذگاو زوت لاناک ،عقاو رد
ی ع نامز رظن زا ی
، ناکم ی کلام و ی ت ا هلصاف ی زا ار
م ی نا مرب ی ادج دجوم هک دراد یی
هدافتاسا زا تامداخ و اهلااک اعقاو ناگداننک
ی ام ااه نآ ی
دواش .
اضعا ی زوت لاناک ی ع اظو ی ف ز ی ر :دنراد هدهع رب ار تاعبطا
،)راابخا عایزوت و یروآ عمج(
لبت ی تااغ
هت(
ی ه رارقرب( امت ،)لااک تاعبطا شخپ و ی
رخ اب طابترا ای
ناراد ااب لاااک ندرکرواج( قاابطنا ،)
نی اهزا ی رخ ی راد تسد( هرکاذم ،) ی
با ی ق رس رب قفاوت هب ی
تم زوت ،) ی ع و لمح(
،)لااک ندرکرابنا و لقن
مأت ی ن لام ی ت(
مأ ی ن زه و هوجو ی
هن اه ی زوت ی ع ) هرطاخم و یریذپ
زوت هب طوبرم تارطاخم لوبق(
ی ع
لااک .) حارط ی باختنا و ی
ک س ی متس زوت لااناک ای
،ع زجت مزلتاسم ای
ه لحتو ای ل ن ی ااهزا ی تامداخ ی
فرصم عت ،ناگدننک یی
ن دودحم و فادها ی
ت اه ی اسانش ،لاناک یی
زگ ی هن اه ی لاصا لااناک ی
د ی راگ و
زرا ی با .تساهنآ زا کی ره ی دام
ی ر ی ت زوت لااناک ای
،ع اب ای د لااناک ااه ی زوت ای ع رد ،دانک بااختنا ار
هطساو اه ی گنا ،شورف ی
ةز آرااک و دروآ دوجو هب ار مزلا یی
زرا ناامز لواط رد ار ناانآ ای
با ی .دانک
زوت زا روظنم ی
ع ف ی ز ی ک ی رادهگن نامه لااک ی
، هدامآ زاس ی اراب لاااک لاقتنا و لقن و ی
رتاشم ی نا رد
.تسا ﺐسانم ناکم و نامز مصت
ی م اه ی زوت هب طوبرم ی
ع ف ی ز ی ک ی ترابع لااک هام زا دانا
ای ت زوت ای ع
ف ی ز ی ک ی زوت فده ،لااک ی
ع س و ی متس هبنج و اه ( ینامزااس یاه
.نیاسح ،رافینخ ،.دبیام ،یامیرک ،
۱3۹۶ .)
24 Segetlija et al.,
۱۶ سررب
ی ثات ری زوت لاناک عی صخش رب هناگدنچ تی
رخ راتفر و دنرب دی
رتشم نای
2-4 - عیزوت عاونا
تکرش هطساو دادعت دروم رد هک دنتسه روبجم اه مصت اه
ی م گب ی دنر . خرب ی ماهم زا رات ی ن عاوانا
زوت ی ع رازاب رد یبای تراابع تاسا زوت :زا ای ع زوت ،هوابنا و هدراشف ای
ع بااختنا ی زگ و ی اشن ی
، زوت ای ع
راصحنا .ی
زوت ی ع هدرتسگ و هوبنا ی
ک ژتارتسا ی رازاب ی با ی تکراش نآ رد هاک تاسا زا
رط ای ق هنااسر ااه ی
ز ی دا ی م ،دراد دوجو شناکما هک ی
روط هب دشورف ی
فرصم هک ناگدننک
رقت ی اب اج ره یی دانورب هاک
م وربور لوصحم اب ی
لثم دنوش تکرامرپوس
هناخوراد ،اه زنب پمپ ،اه
ی ن و اه ریاظن نآ اه لک روط هب . ی
رط زا ی ق س ی متس هدرشف تلاوصحم همه رد
دنتسه دوجوم .
زوت ی ع راصحنا ی عضو ی ت ی هضرع نآ رد هک تسا زوت و ناگداننک
ای ع دراو ناگداننک ای
ک قافاوت
راصحنا ی م ی نوش م هزاجا اهنت هک د ی
زوت دهد ی ع حم هدننک لوص
صاخ ی دشورفب ار .
زوت ی ع باختنا ی زگ و ی شن ی عون هب عقاو رد ی
زوت ی ع ی ب ی ن زوت ی ع راصحنا ی ا و نآ رد هاک تسا هوبن
هدرخ دنچ اهنت شورف
ی ک فارغج هقطنم ی
ا یی م ششوپ ار صاخ ی
رتلاااب ﺐاسانت نآ رد و .دنهد ی
حارط رد ی اهلااک و یی و اب ی گژ ی اه ی تسا هدش هتفرگ رظن رد سکول .
ای هتسد هنوگن دنب
ی زوت ی ع رد
ارب ندوب رتسد رد حطس عقاو ی
صاخ لوصحم ی
ام نااشن ار هدناشورف طسوت ی
داهد ( هوکاشاب
،.دمحم ،ولریجا ،ناراکمه و
۱3۹۱ .)
2-5 - عیزوت لاناک
ا هک تسا یریسم عیزوت لاناک فرصم هب هدننکدیلوت زا لوصحم لاقتنا یارب نآ ز
ییاهن هدننک
یم هدافتسا ،دراد زااین نآ هب یرتشم هک نامز ره رد تلاوصحم ندوب رتسد رد نازیم هب و دوش
یم هراشا ،یرادرس( دنک ،.دمحا
،ناراکمه و ۱3۹3
.) پ هلحرم ی هدا زاس ی دم ی ر ی ت زوت لاناک ی ع ساپ
رف زا یآ دن حارط ی م تروص ی گ ی در د ترابع هب . ی
،رگ لصا تکرش ی
ی ا رط اداتبا هدنزااس احا
ی لااناک
زوت ی ع م باختنا ار دوخ رثوم ی
زوت سپس و دنک ی
ع گنا صااخ رواط هب ار ناگدننک ای
هز عت ار ااه یای ن
م ی عضو رد ار اهنآ و دنک ی
ت زرا ﺐسانم ی
با ی م ی ب .دنک ار ی دم ی ر ی ت اب لاناک ی د ی ک و راتخاس ی هژ رد
لصا تکرش ی
ا رد .دشاب هتشاد دوجو ی
،اجن لاح رد ی تکرش هک ا اه
ی ن ا ار اهراتخاس ی
داج م ی ،داننک
اب ی د نامزاس راتخاس ی
اراب ار ﺐاسانم ی
زوت لااناک فداه ای
ع ااس ااب دانناوتب اات داننک بااختنا ی
ر
تکرش اه ی قر ی ﺐ عقوم و دننک تباقر ی
ت ازاب رد ار دوخ ر
بدا رد .دننک ظفح ی
،تا ی ک ی تبکاشم زا
مز رد بوابحم ی
هان دام ی ر ی ت لااناک ااه ی زوت ای
،ع لااناک بااختنا ااه
ی زوت ای ع تاسا و یواسکاپ(
ناراکمه 25 ، 20۱2 .) تکرش اه ی زوت لاناک زا روحم رازاب ای
ع رازابا ناوانع هاب ی
اراب ی امح ای ت زا
25 Paksoy et al.,
