هدکشناد یناسنا مولع و تایبدا ی
یعیبط یایفارغج یشزومآ هورگ نایاپ هجرد تفایرد یارب همان دشرا یسانشراک ی
هتشر رد ی همانرب شیارگ یژولوفروموئژوردیه یطیحم یزیر
:ناونع
یسررب وگلا
و کیمانید هناخدور
هرق وس
لیبدرا (
زا هدودحم لپ
نایماس ات
دس
نلابس )
رگشهوژپ هوکشاب هرهز
داتسا منهار ا
یرغصا دایص رتکد سا ات د واشم ر
یددم لیقع رتکد
ناتسبات 8931
رثا تیکلام و تلاصا گرب ،جیاتن اب طبترم یونعم و یدام قوقح یمامت
یروآون و تاعارتخا ،تاراکتبا زا یشان ِیاه
هب قلعتم ،شهوژپ نیا ماجنا ققحم هاگشناد
یلیبدرا یم
قن .دشاب اب ،رثا نیا زا بلطم ل
هاگشناد مان رکذ اب و هطوبرم تارّرقم تیاعر وجشناد و امنهار داتسا مان ،یلیبدرا ققحم .تسا عناملاب
بناجنیا هوکشاب هرهز
شناد هتخومآ دشرا یسانشراک عطقم ی
هتشر ی یژولوفروموئژوردیه شیارگ
همانرب یطیحم یزیر
هدکشناد ی
یناسنا مولع و تایبدا ناد
یلیبدرا ققحم هاگش
هرامش هب ییوجشناد ی
0162222669 خیرات رد هک
16 1/ 09/ زا
نایاپ همان
ناونع تحت دوخ یلیصحت ی
« یسررب وگلا
و
کیمانید هناخدور
هرق وس لیبدرا (
زا هدودحم لپ
نایماس
ات دس نلابس » )
هدومن عافد یم دهعتم ،ما
:هک موش
1 نایاپ نیا ) یرد يارب ًلابق ار همان
چیه تفا كردم هنوگ
ریاس رد یشهوژپ تیلاعف هنوگره ناونع هب ای يلیصحت هاگشناد زا جراخ و لخاد یشهوژپ و یشزومآ تاسسؤم و اه
هدومنن هئارا روشک .ما
2 نایاپ تاجردنم یمامت مقس و تّحص تیلوئسم ) همان
یلیصحت
یم هدهع رب ار دوخ .مریگ
3 نایاپ نیا ) دش ماجنا شهوژپ لصاح ،همان
بناجنیا طسوت ه
یم .دشاب
4 نارگید يشهوژپ و يملع ياهدرواتسد زا هك يدراوم رد )
هدومن هدافتسا اب و هطوبرم تارّرقم و طباوض قباطم ،ما
و هدافتسا دروم عبنم مان ،یملع یرادتناما لصا تیاعر هدومن ركذ عبانم تسرهف و نتم رد ار نآ تاصخشم ریاس .ما
5 زا تغارف زا دعب هچنانچ ) ره ای هدافتسا دصق ،لیصحت
هرهب هنوگ ... و عارتخا تبث ،باتك رشن زا معا يرادرب
نایاپ نیا زا هزوح زا ،مشاب هتشاد ار همان
تنواعم
مزلا ياهزوجم ،یلیبدرا ققحم هاگشناد یرواّنف و يشهوژپ .میامن ذخا ار 6 هئارا تروص رد ) هلاقم
نایاپ نیا زا جرختسم رد همان
شیامه نک ،اه
سنارف ییامهدرگ ،اهرانیمس ،اه عاونا و اه
مان رانك رد ار یلیبدرا ققحم هاگشناد مان ،تلاجم رکذ )رواشم و امنهار دیتاسا و وجشناد( ناگدنسیون .میامن 7 ،دوش تباث قوف دراوم فلاخ ،ينامز عطقم ره رد هچنانچ )
يلیصحت كردم لاطبا هلمج زا( نآ زا يشان بقاوع حرط ،
د طسوت تیاکش يم ار )... و هاگشنا
ققحم هاگشناد و مریذپ
یم زاجم ار یلیبدرا و طباوض قباطم بناجنیا اب مناد
.دیامن راتفر هطوبرم تارّرقم
هوکشاب هرهز اضما خیرات
مولعو تایبدا هدکشناد یناسنا
یایفارغج یشزومآ هورگ یعیبط
نایاپ هجرد تفایرد یارب همان دشرا یسانشراک ی
رد هتشر یطیحم یزیر همانرب شیارگ یژولوفروموئژوردیه ی
:ناونع
یسررب وگلا
و کیمانید هناخدور
هرق وس
لیبدرا (
زا هدودحم لپ
نایماس ات
دس
نلابس )
رگشهوژپ
هوکشاب هرهز
نایاپ نارواد هتیمك هدش بیوصت و يبایزرا اب همان
... هجرد
و مان مان یگداوناخ هبترم
ناد يهاگش تمس
ءاضما
یرغصا دایص رتکد رایشناد
و امنهار داتسا نارواد هتیمک سییر
یددم لیقع رتکد رایشناد
رواشم داتسا
ابیرف رتکد یرایدنفسا رایشناد
رواد
رویرهش 1318
هوکشاب:یگداوناخ مان هرهز:مان
)همان نایاپ ناونع سررب:
ی د و وگلا ی مان ی ک بدرا وس هرق هناخدور ی
ل ماس لپ هدودحم زا(
ی نا ت ا
نالبس دس
داتسا امنهار : یرغصا دایص رتکد
رواشم داتسا لیقع رتکد
یددم
دشرا یسانشراک:یلیصحت عطقم یعیبط یایفارغج:هتشر
یطیحم یزیر همانرب رد یژولوفروموعژوردیه:شیارگ یلیبدرا ققحم:هاگشناد یناسنا مولع:هدکشناد :عافد خیرات
/16 /1 09
:تاحفص دادعت ص401
:هدیکچ : همدقم هناخدور مهم زا اه مشچ هدنهد رییغت لماوع نیرت ز حطس یاهزادنا
یم رامش هب نیم هناخدور .دنیآ
هشیمه اه
اوم یخرب رد هک دنتسه لوحت و رییغت لاح رد ر
یم تارییغت نیا د نیاربانب .دنوش یدج تارطاخم هب رجنم دنناوت
هناخدور یکیژولوفروم تارییغت دنور هک دراد ترورض .دندرگ لیلحت و هدش شیاپ اه
:یسانش شور تارییغت و یژولوفروم شهوژپ نیا رد
هزاب یبناج هرق هناخدور یارجم زا یا دس ات نایماس لپ زا( وس
و یعرف هزاب هس هب یتاعلاطم هدودحم رد هناخدور نیا .تفرگ رارق یبایزرا دروم لیبدرا ناتسا رد عقاو )نالبس 33
هرق هناخدور یارجم یکیژولوفروم لیلحت و یبایزرا یارب .دش یدنب میسقت تکسنارت بیرض صخاش راهچ زا وس
صخاش نیا .دش هدافتسا تکسنارت شور و ارجم ترجاهم خرن ،سینروک یزکرم هیواز ،یگدیمخ هرود یط رد اه
یاه
ینامز ،2333 و2313 .دیدرگ هبساحم یتاعلاطم هناخدور یارجم یارب یدالیم2311
:اه هتفای یم ناشن جیاتن هرق هناخدور هک دهد
تمسق رتشیب رد یتاعلاطم هزاب رد وس اراد اه
سوت یردنائم یوگلا ی هع
یم هتفای تشد رب قبطنم یاهردنائم .دشاب یدایز لیسناتپ زا و دنتسه دازآ یاهردنائم عون زا اتدمع هقطنم یاه
یم رادروخرب ییاجباج و هعسوت یارب هزاب یاهردنائم هک یلاح رد ؛دنشاب
هیواز و هدوب روصحم عون زا یناتسهوک یاه
رود یط رد اهردنائم نیا یزکرم ه
هناخدور زا یتاعلاطم هزاب رد .تسا هدنام یقاب تباث ابیرقت یتاعلاطم ینامز یاه
هرق یم ینییاپ رایسب گنهآ یراد اهردنائم ییاجباج و هعسوت دنیارف وس یضرع کیمانید ریخا ههد یط رد و دشاب
.تسا هتفای شهاک یسوسحم روط هب هناخدور یارجم :یریگ هجیتن یساسا لیلد
کیمانید شهاک هناخدور یارجم یضرع
لیبدرا تشد رب قبطنم هزاب رد اصوصخم ،
هزاب(
هرق هناخدور یبد دایز رایسب شهاک هب طوبرم ،)1 هجیتن رد وس
لاس یط رد یچمای دس ثادحا ی ریخا یاه
یم یبد ،بوسر و بآ زا یدایز مجح هریخذ رب هوالع یچمای دس .دشاب شهاک تدش هب زین ار هناخدور جوا یاه
هداد هزاب رد هناخدور یضرع کیمانید هجیتنرد و .تسا هدومن تفا یسوسحم روط هب دس تسد نییاپ یاه
:یدیلک ناگژاو نالپ ،یژولوفروم
و رود زا شجنس ،یضرع تارییغت ،مرف هرق ،GIS
.وس
بلاطم تسرهف
-6 فده و همدقم
-1 -1 همدقم ...
...
...
...
...
13
-1 -2 ب ی نا هلأسم ...
...
...
...
...
13
-1 -3 لاؤس اه ی شهوژپ ...
...
...
...
11
-1 -4 ضرف ی ه اه ی شهوژپ ...
...
...
...
11
-1 -5 فادها شهوژپ ...
...
...
...
11...
-1 -1 ترورض و
ّمها ی ت شهوژپ ...
...
...
...
11
-2 قیقحت هنیشیپ و ینابم
-2 -1 همدقم ...
...
...
...
...
11
-2 -2 نالپ مرف ی ا لکش تاحطسم ی ارجم ...
...
...
11...
-2 -3 لماوع رثوم رب لکش سدنه ی هناخدور اه ...
...
...
22
-2 -4 -1 هناخدور اه ی قتسم ی م ...
...
...
...
22
-2 -4 -2 هناخدور اه ی گ ی وس یی ...
...
...
...
24
-2 -4 -3 هناخدور اه ی اب وگلا ی ردنائم ی ...
...
...
25..
-2 -4 -3 -1 هوحن لکش گ ی ر ی ردنائم ...
...
...
...
22
-2 -4 -3 -2 عاونا ردنائم ...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -4 -4 هناخدور اه ی اب وگلا ی رش ی نا ی ( باعشنا ی ) ...
Error! Bookmark not defined.
-2 -5 غت یی تار ارجم ی هناخدور اه ...
...
Error! Bookmark not defined.
-1 قیقحت شور
-3 -1 همدقم ...
...
...
Error! Bookmark not defined.
-3 -2 داوم و شور اه ...
...
Error! Bookmark not defined.
-3 -2 -1 داوم ( هداد اه ی ) قحت ی ق ...
...
Error! Bookmark not defined.
-3 -2 -2 شور سانش ی ...
...
Error! Bookmark not defined.
-3 -3 هقطنم هعلاطمدروم ...
...
Error! Bookmark not defined.
-3 -4 مز ی ن سانش ی هقطنم تاعلاطم ی ...
Error! Bookmark not defined....
-3 -5 لقا ی م هقطنم تاعلاطم ی ...
...
Error! Bookmark not defined.
-3 -5 -1 شراب هقطنم تاعلاطم ی ...
...
Error! Bookmark not defined.
-3 -5 -2 امد ی هقطنم دروم هعلاطم ...
Error! Bookmark not defined....
-3 -1 فارگوپوت ی هقطنم تاعلاطم ی ...
...
Error! Bookmark not defined.
-3 -2 ه ی ژولورد ی هقطنم تاعلاطم ی ...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 هتفای و جیاتن قیقحت یاه
-4 -1 مدقم ه ...
...
...
Error! Bookmark not defined.
-4 -2 جارختسا ارجم
ی هناخدور زا ور ی واصت ی ر هراوهام ا ی ...
Error! Bookmark not
defined.
-4 -3 هزاب دنب ی ارجم ی هناخدور هرق وس ...
Error! Bookmark not defined.
-4 -4 زرا ی با ی لکش تاحطسم ی ارجم ی هناخدور ...
Error! Bookmark not defined.
-4 -4 -1 زرا ی با ی ژولوفروم ی هناخدور اب هدافتسا زا صخاش واز ی ه زکرم Error! Bookmark ی
not defined.
-4 -4 -2 زرا ی با ی ژولوفروم ی هناخدور اب هدافتسا زا صخاش رض ی ب مخ ی گد ی ...
Error!
Bookmark not defined.
-4 -5 گنهآ ترجاهم ی ا اجباج یی ارجم ...
Error! Bookmark not defined.
-4 -1 را ز ی با ی م ی ناز غت یی تار ارجم ی هناخدور اب هدافتسا زا شور تکسنارت ...
Error!
Bookmark not defined.
-4 -2 عمج دنب ی زرا ی با ی غت یی تار بناج ی ارجم ی هناخدور هرق وس ...
Error! Bookmark not
defined.
-5 هجیتن و ثحب یریگ
-5 -1 همدقم ...
...
...
Error! Bookmark not defined.
-5 -2 تن ی هج گ ی ر ی ...
...
...
Error! Bookmark not defined.
-5 -3 نومزآ ضرف ی تا ...
...
Error! Bookmark not defined.
-5 -4 پ ی تاداهنش ...
...
...
Error! Bookmark not defined.
... عبانم ...
...
11
لکش تسرهف اه
2لکش 1- - هقبط دنب ی هناخدور اه ساسارب اهوگلا ی فلتخم ...
...
22
2لکش 2- - هناخدور قتسم ی
،م خ ی باز ( ر ی لف )،
بادوگ ( لوپ ) و سم ی ر طخ رعقلا ...
24
2لکش 3- - امن یی زا هناخدور اه ی گ ی ئوس ی ...
...
...
25
2لکش 4- - و ی گژ ی اه ی رج ی نا رد عطاقم فلتخم مخ اه ...
...
...
22
2لکش 5- - عاونا اهردنائم ساسارب و ی گژ ی اه ی مز ی ن سانش ی هرد ...
Error! Bookmark not
defined.
2لکش 1- - هنومن ا ی زا هناخدور اه ی رش ی نا ی ( باعشنا ی ی ا سوموتسانآ )
...
Error! Bookmark
not defined.
3لکش 1- - عقوم ی ت هقطنم دروم هعلاطم رد لامش برغ روشک ...
Error! Bookmark not
defined.
3لکش 2- - مز ی ن سانش ی هقطنم تاعلاطم ی ...
Error! Bookmark not defined.
3لکش 3- - هقبط دنب ی لقا ی م ی هضوح آ رب ی ز هرق وس و هزاب تاعلاطم Error! Bookmark not ی
defined.
3لکش 4- - م ی گنا ی ن شراب هناهام ا ی هاگتس اه ی س ی تپون ی ک بدرا ی ل و گشم ی ن رهش ...
Error!
Bookmark not defined.
3لکش 5- - زوت ی ع ناکم ی شراب و امد رد حطس هضوح هرق وس و هدودحم دروم هعلاطم Error! ....
Bookmark not defined.
3لکش 1- - م ی گنا ی ن امد ی هناهام ا ی هاگتس اه ی س ی تپون ی ک بدرا ی ل و گشم ی ن رهش ...
Error!
Bookmark not defined.
3لکش 2- - زوت ی ع تاعافترا رد هقطنم دروم هعلاطم ...
Error! Bookmark not defined.
3لکش 8- - زوت ی ع ش ی ب رد هقطنم تاعلاطم ی ...
Error! Bookmark not defined.
3لکش 1- - م ی گنا ی ن امد ی هناهام ا ی اههاگتس ی س ی تپون ی ک بدرا ی ل و گشم ی ن رهش ...
Error!
Bookmark not defined.
4لکش 2- - صخاش اربNDWI
ی شخب ی زا هناخدور هرق وس ( 2222لاس م ی دال ی ) ...
Error!
Bookmark not defined.
4لکش 3- - هزاب دنب ی ارجم ی هناخدور رق ه وس رد هدودحم تاعلاطم ی هب هارمه تکسنارت اه
...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
4لکش 4- - شزارب اود ی ر رب اهردنائم ی ارجم ی هناخدور هرق وس رد 2222لاس م ی دال ی Error! ...
Bookmark not defined.
4لکش 5- - شزارب اود ی ر رب اهردنائم ی ارجم ی هناخدور هرق وس رد 2212لاس م ی دال ی Error! ...
Bookmark not defined.
4لکش 1- - شزارب اود ی ر رب اهردنائم ی ارجم ی هناخدور هرق وس رد 2211لاس م ی دال ی Error! ...
Bookmark not defined.
4لکش 2- - واز ی ه زکرم ی و دنور غت یی تار نآ رد هس هرود نامز 2222ی 2212، 2211و
...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
4لکش 8- - غت یی تار ناکم ی و نامز ی صخاش رض ی ب مخ ی گد ی رد هناخدور هرق وس ...
Error!
Bookmark not defined.
4لکش 1- - هوحن هبساحم صخاش خرن ترجاهم ارجم ( )Rm
...
Error! Bookmark not
defined.
4لکش 12- - دنور غت یی تار ناکم ی و نامز ی خرن ترجاهم ( )Rm
رد هناخدور هرق وس ...
Error!
Bookmark not defined.
4لکش 11- - غت یی تار م ی گنا ی ن بد ی هنالاس هناخدور هرق وس رد ا ی هاگتس ماس ی نا ...
Error!
Bookmark not defined.
4لکش 11- - غت یی تار م ی گنا ی ن بد ی هناهام ( درورف ی ن و درا ی تشهب ) هناخدور هرق وس ...
Error!
Bookmark not defined.
لودج تسرهف اه
3لودج 1- - میسقت یدنب یمیلقا نترامد ...
Error! Bookmark not defined.
3لودج 2- - میسقت یدنب یمیلقا نترامد یارب هقطنم دروم هعلاطم ...
Error! Bookmark
not defined.
3لودج 3- - میسقت یدنب هژربمآ یارب هقطنم دروم هعلاطم ...
Error! Bookmark not
defined.
3لودج 4- - م ی گنا ی ن بد ی هناهام و هنالاس ا ی هاگتس اه ی ه ی رتمورد ی دور هناخ هرق وس ...
Error!
Bookmark not defined.
4لکش 1- - وصت ی ر هراوهام ا ی
Sentinel
تمسق ی زا هقطنم تاعلاطم Error! Bookmark not ی
defined.
4لودج 1- - م ی ناز هعسوت سوق اه ی ردنائم ساسارب هزادنا واز ی ه زکرم ی Error! Bookmark .
not defined.
4لودج 2- - سقت ی م دنب ی وگلا ی هناخدور رب ساسا رض ی ب مخ ی گد ی ...
Error! Bookmark
not defined.
4لودج 3- - داقم ی ر غت یی تار ژولوفروم ی ک ی ارجم ی هناخدور هرق وس اب شور تکسنارت ...
Error!
Bookmark not defined.
6 - فده و همدقم
6 6 - - همدقم هنااخدور یژولوفروموئژ کی رد هناخدور یارجم یاهدنیارف و مرف نیب لماعت هعلاطم یا
هناخدور یژولوفروم .تاااسا یناکم ای ینامز سایقم هخااااش یا
نیمز مولع زا یهجودنچ یا
یم ااسا نکمم هک دااشاب هب ت
دریگ رارق ر ن دم یکیژولوفروموئژ صاخ عوااضوم کی ناونع .
مهم زا یکی هناخدور رتسب یاهرتماراپ یکیرتموئژ فیاصوت هناخدور یژولوفروم فادها نیرت
بوسر لاقتنا و دماج داوم ،بآ نایرج یکیروئت شناد هیاپ کمک اب نآ یلصا للع ریسفت و تاااسا هزادنا. هفم کی ارجم مرف لیلحت و یریگ و هتاااشذگ یکیژولوفروم نایب یارب ار یمو
یم ایهم ارجم لاح نآ تیزکرم بلغا و دزاااس
نییعت و تخانااش یارب شالت تاعلاطم رد اه
هزادانا و یگرزب .تاااسا ارجم تارییغت شرتاااسگ و یریگ
هناخدور هک لیلد نیا هب کی اه
طیحم طیارااش تارییغت اب می نت ییاناوت هناخدور یارجم و دنتااسه زاب متااسیاس د ار ی
درا
،یمیحر(
هناخدور ،نیارباانب .)1316 متاااسیاااس اه
یوگلا هک دنتاااسه ییایوپ الماک یاه
یم رییغت نامز لوط رد هتاسویپ روط هب اهنآ کیژولوفروم و یرانک شیااسرف ،ورنیازا و دنک
بیااسآ ،یفرااش و ینامی( دنراد یپ رد ار اهزرم ییاجباج و یلحاااس تاااسیااسات هب یناااسر
:1311 وژپ رد .)36
هزاب یکیژولوفروم تارییغت راااضاح شه هرق هناخدور زا یا
لپ زا( واااس
یم رارق یسررب دروم )نالبس دس ات نایماس .دریگ
6 2 - - هلأسم نایب
مهم زا یکی تورث نیرت
یم یبآ تلم کی یاه هناخدور رد یراج تروص هب هک دشاب
یاه
م ،رارقتااسا رد نآ ریثات لیلد هب و تااسا نایرج لاح رد روااشک نآ ناک
هعااسوت و ینیزگ
یدابآ هکبااش ،اهرهااش ،اه تیمها یاراد هتااشذگ زا اه هناخدور ،یزرواااشک و یطابترا یاه
هدوب یهجوت نایااش متسیس هب نااسنا ،رطاخ نیمه هب و ؛دنا
هناخدور یاه یکی ناونع هب یا
یتایح زا لیکشت راصانع نیرت هدنهد
هبنج زا ،نیمز حطس ی تسا هدومن هجوت یعونتم یاه
فده و همدقم 14
ی(
، ناراکمهو یناام .)1381
هناخدور اه موادم روط هب غت لاح رد
یی ر و دنتاااسه ینوگرگد .
یانعم ا ی ن هتفگ ار یدارفا لاااس هک ی نا دامتم ی رد رانک هناخدور نکااس اه ی و هتااشاد یا
ب ه
لاعف ی ت اه ی زرواشک ی هتشاد لاغتشا دنا
هب ینشور کرد هدرک دنا و لومعم روط هب تارطاخ
ب ،نانآ ی رگنا تکرح اه ی عاااضوم یلحم ای ی و
ینوگرگد هناخدور داعبا
هب اه و مارآ ترواااص
ردت ی ج ی ژر تحت(
ی م داع ی رج ی نا و ) یا لکاش هب ناهگان
ی
، ارش تحت ی
ط س ی بال یم اه اب دش .
،عقاو رد غت یی ر نوگرگد و ی رمتاااسم و موادم هناخدور ره رب مکاح لواااصا زا ،
ا ی راماااش هب
یم دیآ هک ماوت و تکرح اب نایرج
د بواااسر و بآ غت ،نآ رتاااسب ر
یی ر و لوحت ااااس رد ی ر
تایاااصواااصخ اااسدنه
ی یم قافتا هناخدور دتفا
ر همانرب تنواعم(
ی ز ی دربهار ترا ن و ی
،
:1311 .)1
زا تاعواضوم لک
ی د ی و یسااسا سدنهم ملع رد ی
دم و ی ر ی ت هناخدور هلوقم ژولوفروم ی
هناخدور یارجم یم اه
داااشاب م نآ کمک هب هک ی
تاعالطا هعومجم هب ناوت مدواااس
یدن رد
صوصخ سدنه لکش
ی
، فورپ ،رتسب مرف ی
ل لوط ی
، ضرع عطاقم ی
غت و یی ر ناکم و لکش اهنآ
رد یط نامز دااش لئان ژولوفروم .
ی هناخدور ه ا زا هبنج یاه یعونتم لباق تااسا یبایزرا زا ،
لیبق مز ی ن اساناش ی
، سم عون ی
،ر ال ی ه دنب ی
، هناد دنب ی داوم و رتسب هرانک اه و ، ناوت و ژرنا ی
اااس ی باال اه ی هناخدور یا رد تاعلاطم . دروم
ژولوفروم ی هناخدور اااس و اه ی
بال اه فده اب
تخاناش لک
ی ،لکش دنور و ،هعسوت دنیارف
غت یی تار نآ رو نم هب و یبایزرا
لحت ی ل پ ای راد ی
و اسرف ی ش لحاوس هناخدور و اه لوصح دنمنوناق هب ی
اه ی یمومع یم ماجنا دریذپ
اربانب . ی ن
،
تخانااش تیهام
م و ی ناز غت یی ار ت هداتفا قافتا یم ببااس
ددرگ لیالد اااسرف ی ش هرانک ه ا ی
ااااسااناااش ار هانااخدور یی
دنور و یتآ ا ی ن دپ ی هد ار داد رارق یبایزرا دروم جاح(
ی ب ی ولگ و
،نارااکمه :1312
-43 .)58 هرانک و ارجم یرادیاپان ،عقاورد بباااس اهنت هن هناخدور یاه
نیمز هب تارااسخ هزااس و یزروااشک زیخلاصاح یاه
ات و اه هناخدور لحاس رواجم تاسیس
یم عومجم زا یهجوت نایاش دصرد عقاوم ییعب رد شیاسرف زا لصاح تابواسر هکلب ددرگ
یم لیکااشت ار هناخدور نایرج طااسوت هدااش لمح تابوااسر لک ،ناراکمه و یوگیم( دهد
،دورناکااسارااس یرغااصا زا لقن هب2313 .)1315
تنرد ی
،هج یبایزرا وگلا ی ژولوفروم ی ک ی
هناخدور اه تهج ارااش کرد ی
ط یلعف ااسناتپ و ی ل غت یی تار لامتحا ی آ رد اهنآ ی هدن ترورااض
یم دبای هنت و ا هطااساو نیدب م
ی ناوت شنکاو بط ی ع ی غت هب تبااسن ار اهنآ یی
تار بط ی ع ی و یا
اشان تامادقا ی
ارجا زا ی هژورپ یاه ااسم الاصا ی
ر و یزااسرادیاپ لحاواس
پ ی ش بی ن ی درک و
فده و همدقم 15
م ی ناز اجباج یی
، غت یی تار ا و داعبا وگل ی ار اهنآ دومن صخااشم لروچ(
ی ،ناراکمه و :1371
.)211 ژولوفروم ی ،هناخدور س تخانش ملع
ی متس لک مرف ،لکش ر ن زا هناخدور ی
، ایصوصخ ت
ه ی لورد ی ک ی
، فورپ و اتاسار ی
ل لوط ی ن و رتاسب ی
ز ناکم دنور ی
مز غت یی تار نآ م رامش هب ی
دیآ .
هطاااساو هب یبایزرا
ژولوفروم ی ک ی م هناخدور ی
راااش ناوت ای
ط نونک ی اااسناتپ و ی
ل غت یی ر تا
لامتحا ی آ رد ار نآ ی
هدن درک کرد یبولطم وحن هب عاماااسا(
ی ل ی ،ناراکمه و :1313
.)87
هااناااخدور فلتخم یاااهوگلا ،اوه و بآ لاایبق زا یعونتم یاااهروتکاااف ریثااات تااحت اااه
گناس نیمز ،یساناش یم لکش یناسنا لماوع شقن و ،یکیژولوردیه ،تخاس
یرغصا( دنریگ
ناکاااساراااس ،دور
یکیلوردیه لئااااسم رتهب کرد و تخاناااش رو نم هب ،ورنیا زا .)1316
هناخدور هب یفاک شناد بسک ،یتفربآ یاه ترورض نآ یوگلا ای نالپ لکش صوصخ رد هژیو
یم هناخدور ،دبای یم نایرج میقتسم ترواص هب تردن هب اه
اهنآ ریسم ،رگید نایب هب و دنبای
.تسا یسونیس یاه مخ و چیپ یاراد هناخدور ،قطانم یخرب رد نینچمه
هخاش دنچ هب اه
یم میااسقت یم قحلم رگیدکی هب اه هخاااش نیا ،تاااسد نییاپ رد اددجم و دندرگ
دنواااش
،ینامی(
هزاب کیمانید و وگلا رضاح شهوژپ رد .)1381 دروم لیبدرا وس هرق هناخدور زا یا
.تااسا هتفرگ رارق یااسررب هوک هتااشر زا وااس هرق هناخدور
یاه رغاب و شوقزب و رد
و بونج
برغ بونج یم همااشچرااس لیبدرا
لیبدرا تااشد زا روبع نمااض دوخ ریااسم رد و دریگ
بآ یلخلااب هالمج زا تاماااسق نیا یرااج یااه عمج ار یاچ
یم یروآ هناخدور نیا .دیامن
هنماد نیکاشم رهاش برغ لامااش رد و هدز رود ار نالباس هدوت یلاماش یاه لحم رد رهااش
رها هناخدور بآ قنجوک تمااس هب مئاق فارحنا کی اب س ااس و هدرک تفایرد زین ار یاچ
یم نایرج لاماااش یم )دور هرد( دورد مان و دبای
هب زودنالاااصا لحم رد ماجناراااس و دریگ
یم هیلخت سرا یزرم هناخدور ناتسا یمئاد یاه هناخدور هلمج زا هک نیا اب وس هرق .دواش
لیبدرا ددرگ یم بواااسحم هرق .
یتاعلاطم هزاب رد واااس نوناک نیدنچ لخاد ای ترواجم زا
یم روبع یتیعمج .تسا هتفرگ تروص نآ فارطا رد یدایز یاهزاس و تخااس ورنیا زا .دنک
مهم زا یکی هرق هناخدور یارجم اب طبترم لائااااسم نیرت
هب طوبرم یتاعلاطم هزاب رد واااس
هرانک یرادیاپ و یبناج تارییغت یم هناخدور یاه
کاخ ،رگید فرط زا .داشاب اه
زیخلصاح ی
یم هک دراد دوجو هناخدور نیا تروااجم رد یداایز هب دناوت
و یاااضرع کیمانید هطاااساو
.دنوش جراخ سرتسد زا بآ نایرج طسوت و هداش بیرخت هناخدور یارجم هرانک شیااسرف
فده و همدقم 11
ف اب طبترم لئاسم لیالد هب راضاح قیقحت نیاربانب یارجم یبناج کیمانید و هرانک شیاسر
یم و تسا رادروخرب یدایز تیمها زا هناخدور هزاب ییاسانش اب دناوت
زا هناخدور ینارحب یاه
نایاش کمک یبناج یرادیاپ ر ن یارجم یبالیس تشد و ارجم تیریدم صوصخ رد یهجوت
.دنک افیا هناخدور 6 1 - - لاؤس شهوژپ یاه
تیاده و فادها یاتسار رد یم رطم ریز رش هب یتالاوس رضاح شهوژپ دنور
:دوش
-1 هرق هناخدور یژولوفروم یور رب ار ریثات نیرتااشیب ییاهریغتم هچ دروم هزاب رد وااس
؟دنراد هعلاطم -2 یم ییوگلا عون هچ یاراد هعلاطم دروم هزاب رد وس هرق هناخدور ؟دشاب
6 2 - - هیضرف شهوژپ یاه
ایاضرف هک تاسا مزال همادا رد یبایزرا هب هجوت اب .دوش رطم قیقحت تالاواس یارب یت
یم رطم ریز رش هب یتایضرف ،قیقحت تایبدا و یتامدقم :ددرگ
-1 مهم هراانک داوم و یژولوتیل هداننک لرتنک لاماوع نیرت
هرق هناخدور یژولوفروم ی
یم هعلاطم دروم هزاب رد وس .دنشاب
-2 دروم هزاب رد وس هرق هناخدور یوگلا ناچیپ( یردنائم ،هعلاطم
یم )یدور .دشاب
6 5 - - شهوژپ فادها هدمع فده ود شهوژپ نیا یم لابند ار ریز ی
:دنک
-1 هرق هناخدور یارجم تارییغت یبایزرا یتاعلاطم هزاب رد وس
-2 لکااش و کیمانید رب رثوم لماوع لیلحت و یااسررب یریگ
هرق هناخدور یوگلا د وااس
ر
هعلاطم دروم هزاب هزاب ییاساناش دننام یرگید فادها یم یشیاسرف رادیاپان یاه
فادها بوچراچ رد دناوت
.دنریگ رارق قوف
6 1 - - شهوژپ تیّمها و ترورض
فده و همدقم 12
هناخدور ثات تحت اه ی
ر فلتخم لماوع ی
لیبق زا تایصوصخ مز
ی ن سانش ی
، ه ی ژولورد ی ک ی
،
ژولوفروموئژ ی
ک ی
، و هوحن ی هرهب رادرب ی اهنآ زا شوختاسد غت
یی ر لوحت و یم دنوش (ی نام ی و
فرااش ی 1311، .) متااسیااس یتفربآ یاه هناخدور یارجم ،نیاربانب ییایوپ و کیمانید یاه
یم بواااسحم ،ناراکمه و هداز یریخ( دنتاااسه یفلتخم تارییغت غرعم رد هک دنواااش
،عقاورد .)1316 رتاااسب
هانااخدور اه
ریثات تحت هروتکاف
ا یاهریغتم و ینوگانوگ
زا هراومه
لوحت و رییغت رد وگلا و اتااسار ،لکااش ،داعبا ر ن یم
دنااشاب هناخدور . هک ییاه
یثات تحت ر
دایز یریذپرییغت اب و دیدااش یبالیااس میژر یم
یاراد دنااشاب هب تبااسن یتوافتم طیارااش
هناخدور تخاونکی میژر اب یاه یم
دناشاب هناخدور . لیاس و یلاصف یاه
یبا اراد ی تیساسح
لوحت و رییغت هب یرتااشیب دنتااسه
قوف تارییغت دنور هب هجوت مدع . قو یناوارف و رکذلا
عو
بالیاااس کی ره هک فلتخم بوانت اب یاه
یم یاااصاخ یبد یاراد دناااشاب
زاین و دنم داعبا
روبع یارب رتاسب زا یباسانم دنتاسه
رد بلغا بالیاس دراوم ار دیداش یاه
هدااش بباس و
ار یناوارف تاراسخ حت
یم لیم دننک ،یوضر(
:1387 .)84 ،نیاربانب یگژیو
یژولوفروم یاه
هناخدور یم تارییغت راچد هراومه ،نآ کیمانید یگژیو هطاااساوب اه تارییغت نیا و دناااشاب
یم هزااااس رب داناوت هناخدور یور رب هک ییاه
هداااش ثادحا اهنآ هیاااشاح ای و اه تارثا ،دنا
هعومجم .دنک لیمحت یبولطمان ماوع زا یا
یگژیو ،نایرج یبد ،رتااسب بیااش لیبق زا ل ه
یا
بالیااس تدااش و یناوارف ،رتااسب داوم نامز و ناکم دعب رد ار هناخدور یژولوفروم هریغ و اه
یم صخشم ،ناراکمه و دشرا( دزاس
:1386 -115 .)183
هرق هناخدور مهم زا یکی وااس
بآرپ و نیرت هناخدور نیرت
یم لیبدرا ناتااسا یاه اب .دااشاب
هب هجوت یربراک رارقتاسا هاگتنوکاس لیبق زا( فلتخم یاه
هیشاح رد )یزرواشک یضارا و اه
یم ترورااض هناخدور یارجم کیمانید و یژولوفروم یاسررب ،هناخدور نیا قیقحت نیا .دبای
هابنج زا یم تیمها زئاح فلتخم یاه یم هلمجزا ؛داااشاب
و کاخ عبانم زا تظافح هب ناوت
ناخدور نوماریپ یزروااشک یاضارا هجیتنرد هک درک هرااشا ه
شیاسرف و یبناج کیمانید ی
یم بیرخت هناخدور یارجم هراانک یم نینچمه .دنواااش
یکیژولوفروموئژ تارطاخم هب ناوت
بوسر و هرانک شیااسرف زا لاصاح .درک هراشا هناخدور تسد نییاپ رد نآ بقاعتم یراذگ
تاسد نییاپ رد نالباس ینزخم داس دوجو هب هجوت اب هنیمز نیا رد یسررب ،یتاعلاطم هزاب
،دراوم نیا رب هوالع .دوب دهاوخ رادروخرب یدایز تایمها زا ارجم یبنااج کایماانید و وگلا یم هاانوگ ره رد هاانااخدور یارجم یکیژولوفروم تاااعلااطم تروراااض و تاایمها هااب ناوت
فده و همدقم 18
هاماانرب هزااااس ثادحا تاهج یزیر ثادحا لیبق زا( هناخدور نیا یور رب ای ترواجم رد اه
لپ )اه .درک هراشا
- 2 قیقحت هنیشیپ و ینابم
2 6- - همدقم هب یقیقحت هنوگره یرورض و هیلوا لحارم زا یکی یشهوژپ یر ن ینابم و تایبدا رورم
یم رامش هتخادرپ قیقحت عوضوم صوصخ رد نیداینب میهافم هب لصف نیا رد ،نیاربانب .دیآ
ش ای مرف نالپ لیبق زا یتاحالطصا و میهافم و تسا هدش یاهروتکاف ،ارجم یتاحطسم لک
هناخدور عاونا ،هناخدور یارجم یکیژولوفروم تارییغت رب رثوم و یتاحطسم لکش ر ن زا اه
لکش رب رثوم لماوع .تسا هتفرگ رارق یسررب و ثحب دروم اهنآ یریگ
2 2- - نلاپ ارجم یتاحطسم لکش ای مرف
هصخشم زا یکی هناخدور یارجم یساسا یاه
نالپ اه
1مرف ای یم نآ یتاحطسم لکش .دشاب
نالپ یم لرتنک ار ههاربآ یعضوم ای یلحم بیش مرف هس راتخاس ؛دیامن
نکرد نایرج یدعب -هرا
یم رثاتم ار ارجم یاه هدرتسگ فیط رب قیرط نیا زا و دزاس
یشیاسرف و یبوسر غراوع زا یا
هناخدور یم ریثات یا ( دراذگ
Sear et al, 2003: 60
یسم یخیرات ر ن زا .) هناخدور ر
نیلوا ،اه
یم بوسحم ییایفارغج لاکشا هدایپ هشقن یور رب هک دنوش
هدش یزاس نالپ .دنا
ک مرف هب لانا
یم فیرعت )هشقن( نالپ ر نم زا هناخدور کی لکش تروص نالپ عقاو رد .ددرگ
نایب ،مرف ک
هدنن
هصالخ هدور فلتخم عاونا رد یکیزیف یاهدنیارف عیزوت و تیهام ،نایرج زا یا یم ا
و دنشاب
هدننک لرتنک یم رامش هب یبالیس تشد و لاناک لکش یلصا ی
نالپ .دور کی ارجم مرف
هناخدور رد ارجم لکش تارییغت و یژولوفروم نییعت رو نم هب یبوخ هیلوا یامنهار یاه
یم بوسحم یتفربآ نالپ ،هناخدور هصخشم نیرت حضاو ،عقاو رد .دوش
یسدنه مرف ای مرف
( تسا نآ نالپ ،ناراکمه و یلیعامسا
:1313 ریغتم ساسا حطس زا تسا ترابع نالپ .)88
1 - Channel Planform
عبانم 22
هس لکش هب نالپ .هناخدور کی یم میسرت لباق هشقن یور رب یدعب
ن سایقم هب و دشاب شیام
،یمیقم( تسا هتسباو یتفربآ هناخدور یبالیس تشد تاصخشم و ارجم :1388
-174 .)175
2 1- - هناخدور یسدنه لکش رب رثوم لماوع اه
هناخدور یسدنه لکش یدایز لماوع یم رارق ریثات تحت ار اه
هصالخ روط هب هک ،دنهد
یم ،یمیقم( تشاد هراشا ریز دراوم هب ناوت :1388
-155 :)156
لکش نایرج یناوارف و مجح ر نم زا( یبد )هناخدور یارجم هدنهد
بآ داجیا رد نایرج ییاناوت( رتسب داوم تکرح و ییاجباج خ رد یگتسش
م یاه
؛)هناخدور هتشپ لماکت و دشر یارب ،داوم نیمات تهج تابوسر ندوب دوجوم( یبوسر راب اه
ی
هغامد
؛)یا هرانک شیاسرف تیلباق هرانک ییاناوت( اه
؛)هناخدور یشرب شنت لمحت لباقم رد اه
هرانک کینکتوئژ اب طبترم لئاسم اب طابترا رد هناخدور یارجم یرادیاپ( اه
یگتخیسگ دوت یاه
ه
؛)یا
هرانک یهایگ ششوپ شیاسرف تیلباق ،نایرج زا لصاح شیاسرف نازیم هک( اه
هرانک هرانک یرادیاپ و اه یم رارق ریثات تحت ار اه
؛)دهد
هرانک یاپ رد ینکریز شیاسرف هرانک زا هتفای شیاسرف یبوسر داوم تکرح هک( اه
ه ا
یم بجوم ار
؛)ددرگ
م یتارثا تروص هب هک( یناسنا تالخادم یارجم ریسم الصا ،هناخدور می نت دننا
هرانک یزاسرادیاپ و هناخدور متسیس یرارقرب ،یزاسدس ،اه
،یشکهز و یرایبآ یاه
یم شقن یافیا یضارا یربراک رییغت و یزاسرهش .)دنک
-2 -4 هقبط نالپ یدنب هناخدور یوگلا ای مرف
اه
خدور لاناک لکش یرایسب یطیحم یاهریغتم هکنیا هب هجوت اب یم رثاتم ار هنا
زاس ،دن
هدرتسگ هنماد تسا نکمم لاناک زا یا
.دیآ دوجو هب ددعتم یراتفر یاهوگلا و لاکشا اب اه
هناخدور همه هک دش رکذتم دیاب هورگ نیا زا یکی رد قیقد الماک روط هب اه
یمن یاج اه گ
دنری
هنومن و هناخدور زا یدایز یاه دت لیدبت لحارم رد هک دنراد دوجو ییاه
دوخ لاناک یجیر
یگژیو یم ناشن ار لاناک عون کی زا شیب هب طوبرم یاه ،نوتلراچ( دنهد
:1316 .)11
عبانم 21
نالپ هناخدور یارجم مرف هقبط یلصا یگژیو راهچ ساسارب اه
یم یدنب :زادنترابع هک دنوش
لاناک دادعت ،یمیقم( بیش ؛یبناج یرادیاپ ؛هتیسونیس ؛اه
:1388 -174 :)175
لاناک دادعت اه
هزاب رد یم توافتم اه هزاب زا یخرب رد .دشاب
کت لکش هب اه ای ارجم
یم هدهاشم یفخم ای نایامن لکش هب رگید ییعب رد و ارجمدنچ هناخدور .دندرگ
-
لاناک شیامن هب ،دنتسه رادروخرب یدودحم تیلباق ای تیفرظ زا هک ییاه یاه
یم ادیپ لیامت یلاقتنا ای ینایرش یوگلا اب هارمه ددعتم بیش رد .دننک
ک یاه ،م
یم خر یشکهز هکبش فارحنا هک یماگنه هکبش ،دهد
لیکشت بجوم هدنکارپ یاه
یم چنربانآ ای سوموتسانآ یاهوگلا متسیس رد .ددرگ
هک مک یژرنا اب ینایرج یاه
متسیس یمن هرد فک یربریز هب رداق اه لاناک دراد لامتحا ،دنشاب
ای عطاقتم یاه
.دوش داجیا هدش وحم یس نآ هرد لوط هب لاناک لوط تبسن زا تسا ترابع یگدیمخ بیرض ای هتیسون
هجرد زا و /5
هقبط )چیپاچیپ( رتالاب ات )میقتسم( 1 یم یدنب
هجرد عون .ددرگ
یسونیس هب رتمک بیش رد یردنائم هناخدور( هناخدور بیش هلیسوب ،یسونیس یم ادیپ لیامت یرتالاب هناخدور( هناخدور تفاب ،)دننک
یاه داوم رد نایرج لاح رد
هناخدور اب هسیاقم رد نگمه نایم اب یاه
هیال یرتشیب لیامت هزیرگنس و هسام یاه
یم ناشن یسونیس هب نآ لکش رییغت لاکشا و ردنائم دشر بیکرت ای عون و )دنهد
.ددرگ لرتنک )یشرب و یلاقتنا ،یشخرچ ،یشرتسگ ،هنومن ناونع هب(
تسا ترابع لاناک یبناج یرادیاپ تیعقوم قیبطت تهج هناخدور تیفرظ زا
هرد لخاد رد هناخدور رب راذگریثات یاهروتکاف .تسا هتفرگ رارق نآ رد هک یا
تارییغت و ندش ینایرش هجرد ،ردنائم دشر و تارییغت لماش ارجم یبناج یرادیاپ یم یناهگان یاهراتفر تمس هب هناخدور لیامت و گولات طخ .دشاب
یعونتم فیط ،نیاربانب مهم .دراد دوجو هناخدور یارجم یوگلا زا
لرتنک لماوع نیرت -
هدننک ،)نآ ییایف و یتقوم یریذپرییغت( نایرج یژرنا ریغتم :زا دنترابع ارجم یوگلا ی راب اب یمتسیس کی ناونع هب هناخدور هزاب ایآ هک ینعم نیدب( تابوسر داعبا و یریذپرییغت
یم لمع یرتسب راب و طولخم یس کی ای دنک
یم قلعم راب اب متس لاس رد .)دشاب
1157
( یگدیمخ بیرض ود ساسارب نملو و دلپوئل ( قمع هب غرع تبسن بیرض و )Mc
)B/D
عبانم 22
میقتسم هقبط هس هب یرهاظ ر نم زا ار اه هناخدور ناچیپ ،1
یردنائم ای یدور ییوسیگ و2
3
میسقت ب هناخدور رعقلا طخ لوط تبسن زا ترابع یگدیمخ بیرض .دندومن یدنب وط ه
ل
( تسا هزاب یاهتنا و ادتبا طاقن نیب هلصاف رد نآ روحم
Leopold & Wolman, 1957: 39-
.)85
لاناک یلک روط هب یم ار یتفربآ یاه
هقبط عون راهچ هب ناوت اچیپ ،میقتسم :دومن یدنب
-ن
،نوتلراچ( یباعشنا و یئوسیگ ،)یردنائم( یدور :1316
رد .)11 ( لکش -2
عاونا )1
ط یاهدرکیور هقب
هناخدور یدنب هبنج زا اه
.تسا هدش هداد ناشن فلتخم یاه
2 لکش 6- - هقبط همانرب تنواعم( فلتخم یاهوگلا ساسارب اه هناخدور یدنب
،یدربهار تراظن و یزیر 6106
61 : .)
2 2- 6- - هناخدور میقتسم یاه
ههاربآ زا یدایز دراوم هکنیا دوجو اب روص هب هک دنراد دوجو اه هناخدور و اه
یعونصم ت
هدش لیدبت میقتسم لکش هب یسدنهم فادها رو نم هب یم تردن هب اما ،دنا
لاناک ناوت ه
یا
تارییغت الومعم ،دنشاب هتفرگ لکش ییوگلا نینچ رگا یتح .دومن هدهاشم ار یعیبط میقتسم ( تسا هدهاشم لباق رتسب عافترا و نایرج یاهوگلا رد
Charlton, 2008: 7
.) هناخدور بلغا ،اه
هرانک یاراد ،ینالوط تفاسم رد ییوگلا ،میقتسم یوگلا لیلد نیمه هب ،دنتسین میقتسم یاه
1- straight river
2- meandering river
3- braided river
عبانم 23
یم رامش هب ( نملو و دلپوئل .تسین رادروخرب یدایز تیمومع زا هک دیا
روط هب )1157
هناخدور هک دندومن غرف یدادرارق زا رتشیب هتیسونیس ای یگدیمخ بیرض یاراد هک ییاه
/5 یم1 ون زا ،دنشاب یم بوسحم یدور ناچیپ ع
کچوک و دنوش زا رت
/5 یاراد هناخدور1
یم رامش هب یضرف یوگلا کی وگلا نیا دنچره .تسا میقتسم یوگلا زا تعیبط رد و دور
لاناک .تسین رادروخرب ینادنچ تیمومع یم ار میقتسم یاه
هنکفا طورخم یور رب ناوت ه
ا
،ناراکمه و هداز نیسح( دومن هدهاشم :1313
-53 .)68 هناخدور هزاب ،میقتسم یاه یاه
یم لکش ار هناخدور زا یهاتوک اتبسن ارچ ،تسا یتقوم و رذگدوز ابلاغ تلاح نیا و دنهد
کچوک هک یب نیرت
یم تقوم دادسنا و هناخدور دادتما ای و لکش رد لالتخا و یم ن ناوت
د
نایرج داجیا اب و هدش یعضوم یگتفشآ زورب ببس زم هزاب ،یتشگرب یاه
م هزاب هب ار روب یردنائ
ههاربآ هکیروطب ؛دیامن لیدبت زا شیب یلوط رد تردن هب میقتسم یاه
غرع ربارب13 زا ناش
( لکش .دنتسه رادروخرب میقتسم یریسم -2
هناخدور تایصوصخ )2 ناشن ار میقتسم یاه
یم ،یدربهار ترا ن و یزیر همانرب تنواعم( دهد :1311
.)7
عبانم 24
2 لکش 2- - تسم هناخدور طخ ریسم و )لوپ( بادوگ ،)لفیر( بازیخ ،میق
،یدربهار تراظن و یزیر همانرب تنواعم( رعقلا 6106
9 : .)
2 2- 2- - هناخدور ییوسیگ یاه
هناخدور عون نیا همین و یناتسهوک یحاون رد اه
مک قمع ،دایز اتبسن بیش اب یناتسهوک
یم دوجو هب دایز غرع و هناخدور نیا بوسر لمح لیسناتپ .دنیآ
یم الاب اه تهج و دشاب
یم ادیپ یگدرتسگ و شخپ هب شیارگ نآ رد بآ نایرج ،دازام یژرنا فالتا نیاربانب .دنک
،
هت یم قافتا یهجوت نایاش نازیم هب فک یبوسر داوم تسشن هراوید تفربآ سنج .دتفا
ه هب ا
شیاسرف و رادیاپان ،کانبسچریغ و هناد تشرد یلک روط یم ریذپ
( لکش .دشاب -2
) 3 یحرط
هتشپ ای ریازج و یئوسیگ هناخدور کی زا یم هئارا ار نآ یبوسر یاه
هناخدور .دنک یاه
یب لومعم روط هب یئوسیگ یضرع تارییغت یاراد رطاخ نیمه هب و هدوب رادیاپان و تابث
هناخدور هنوگ نیا .دنتسه یدایز رایسب یشیاسرف دنبرمک هب موسوم عیسو هرتسگ کی رد اه
موادم روط هب همانرب تنواعم( دنتسه ییاجباج لاح رد
،یدربهار ترا ن و یزیر :1311
هناخدور .)13 یم لاغشا نایغط عقاوم رد ار دوخ یلصا رتسب لک یئوسیگ یاه
هب ،دننک
هنوگ یمرب رد بآ زین ار رتسب هراوید هک یا هراوید تیعقوم نایغط ره رد .دریگ
رتسب یاه و
یم ادیپ لماکت بآ نایرج ریسم دنک
یم رییغت یعیرس روط هب هناخدور یژولوفروم و ی
و دبا
یگتسجرب تابوسر ندنام ازجم ای و ییاجباج ببس هضوح یاه
یاهریسم ینایغط یاه
یم کورتم و یتخاونکی یاراد هناخدور تابوسر هک تسا نیا زا یکاح تیعضو نیا .دوش
هناد و نامتخاس ر نم زا یبسن ینگمه د و دنتسه )هسام و نش( یدنب
ای و هناخدور رتسب ر
هراوید یور رب یم لیکشت نآ یاه
هیال نازیم .دنوش یسر یاه
- یم مک اتبسن ییال شاب
هب و د
یم بیرخت بآ نایرج طسوت و هدش ظفح یرس نیا رد تردن بیش رتسب هراوید .دنوش
نییاپ تمس هب میالم بیش کی و تسدالاب فرط هب دنت اتبسن یم داجیا هناخدور تسد
ن .دیام
ا یم رتدنت هناخدور رتسب فک تابوسر شیازفا اب بیش نی نکمم ینایغط یبد کی رد .دوش
هب رتسب هراوید تماخض تسا ات 13
زا جیردت هب تابوسر یتشرد زا هک دسرب زین رتم 15
نییاپ تمس هب تسدالاب یم هتساک هناخدور تسد
،یدمحا( .دوش :1313
.)358
لکش تهج هتشپ یریگ
راب عبانم دوجو اه یم یرورض ،دایز رتسب
عبانم نیا بلغا .دشاب
هرانک شیاسرف و یشکهز هضوح تسدالاب قطانم زا یبوسر نیمات ای هضرع هناخدور یاه
یم لیکشت داوم .دندرگ هتشپ هدنهد
یم اه .دنشاب گنس هتخت ای )لوارگ( نش ،هسام دنناوت
عبانم 25
هناخدور یم ماوت یژرنا یالاب فرصم اب ،یئوسیگ یاه ج هک دنشاب
رایسب مجح لمح ته
یم فرص تابوسر زا یدایز هناخدور نیا .ددرگ
لاناک یاراد ابلاغ اه اب ،دنتسه یبیشرپ یاه
هنومن نیا دوجو هناخدور زا یددعتم یاه
اهنآ بآ نایرج هک دنراد دوجو گرزب یئوسیگ یاه
یم ماجنا میالم بیش اب یلاناک رد تمسق دننام ،دریگ
ب گرزب هناخدور ییاهتنا یاه مهر
ارتوپا
لاناک نیا لیکشت یارب .شدالگنب و دنه رد شیاسرف لحاوس ،اه
یم مزال یریذپ ک دشاب
یارب ه
هتشپ هعسوت و دشر ،نوتلراچ( دنوش ضیرعت یفاک هزادنا هب ،اه
:1316 .)21
2 لکش 1- - هناخدور زا ییامن یئوسیگ یاه
2 2- 1- - هناخدور یردنائم یوگلا اب یاه
دیدرگ هدهاشم رتمک هناخدور هک تسا ه
و م نم یرتسب یاراد دوخ ریسم لک رد اه
یراومهان لکش هب هتسب هکلب ،دنشاب میقتسم ،یمیلقا طیارش نینچمه و رتسب داوم و اه
مخ و چیپ و هدومن غوع ار هناخدور ریسم بآ نایرج یم لامعا هناخدور رتسب هب ییاه
دنک
ناچیپ نآ هب هک یم قالطا ردنائم ای دور
ک ددرگ هناخدور مان زا ه هدیدرگ ذخا هیکرت رد یا
،یدمحا( تسا :1313
.)347 هصخشم ،لکش هب یردنائم هناخدور کی تیلاعف و یلصا یاه
قلح یریذپرییغت نازیم و هزادنا هصخشم نیا .دراد یگتسب ردنائم یاه
رد یمهم تارثا اه
تیلاعف هناخدور لحاوس رد هتفرگ تروص یناسنا یاه یحارط زین و اه
هزاس یرادهگن و یاه
لپ لیبق زا کیلوردیه یم اج هب اهدس و اه
( دنراذگ
Garde, 2005: 206
لکش رد اهردنائم .)
هطساو هب هک دنتسه بوانتم یاه مخ و چیپ یرس کی رب لمتشم یناحطسم هزاب ی
یاه
یم لصتم رگیدکی هب هاتوک میقتسم هناخدور زا هنوگ نیا .دنوش
ب ینییاپ بیش یاراد اه هدو
یم ادیپ هعسوت یبالیس تشد رد نینچمه و هناخدور ،نملو و دلپوئل صخاش ساسارب .دننک
-
زا رتشیب هتیسونیس ای یگدیمخ بیرض اب یاه /5
یم بوسحم یردنائم ،1 هتفای .دنوش
یاه
عبانم 21
هناخدور زا یرایسب رد هکتسا نیا زا یکاح نیققحم نیا هب انحنا عاعش تبسن ،یردنائم یاه
بیرض( هناخدور غرع هدودحم رد )یگدیمخ
ات2 یم عقاو 3 دوش (
Sear et al, 2003:
.)62
هناخدور لکش هب هجوت اب یردنائم یاه ،کیمانید ،ریگارف رویح ،دوخ هجوت بلاج یاه
هتفرگ رارق لیلحت و هیزجت دروم رتشیب ،دوخ ییاجباج زا یشان یاهدمایپ و ( دنا
Harmar
and Clifford, 2006: 825–843
.)
چیپ هجرد نا
لاناک زا ،ندش یدور فرحنم میقتسم ریسم زا یزیچان روط هب هک ییاه
هدش لاناک ات دنا مخ و چیپ یاراد هک ییاه
.تسا ریغتم رایسب ،دنتسه یلاوتم دیدش یاه
لاناک ناچیپ یاه یم رییغت نامز یط رد دور
یم لکش یتقو و دننک مخ هک دنریگ
نم یاه درف
یم ترجاهم هب یبالیس تشد رد درپ
مخ ینوریب تمس رد الومعم شیاسرف .دنزا رد و اه
هدودحم یم یبالیس تشد یجیردت نتفر لیلحت ثعاب لاناک یبناج ترجاهم هک یا ش
،دو
هتشهن لمع .تسا زکرمتم مخ یلخاد تمس رد تابوسر یراذگ
ناکما نامز نامه رد زین اه
یم مهارف ار لاناک غرع تیبثت ،نوتلراچ( دنک
:1316 .)23
نیا رد هناخدور زا هنوگ صیخشت لباق ضیرع یبالیس رتسب کی و یلصا عطقم کی اه
یم هطقن هتشپ تروص هب یبوسر راب و دشاب تروص هب زین و مخ یلخاد هراوید تمسق رد یا
هتشپ هراوید نیفرط رد بوانتم یاه هتشپ و اه
تمسق رد و عطقم هنایم رد ینایم یاه
هت نآ میقتسم یم نیشن
لکش( دندرگ -2
) 4 همانرب تنواعم(
،یدربهار ترا ن و یزیر :1311
.)8 لاناک یرتموئژ ای هسدنه یم یردنائم یاه
هعومجم قیرط زا دناوت ریداقم زا صاخ یا
یم هک ددرگ فیرعت یّمک ( یگدیمخ بیرض ای هتیسونیس هب ناوت
( ردنائم جوم لوط ،)P
،)L
ردنائم دنبرمک غرع ( 1
مخ عاعش ،)B
(2
RC
نائم سوق هیواز ،)
3رد
θ ( فطع طاقن هلصاف و )
4
مخ نیب ( اه ( درک هراشا )Z Sear et al, 2003: 62
.)
1- meander belt width
2- bend radius
3- meander arc angle
4- inflexion point
عبانم 22
2 لکش 2- - یگژیو مخ فلتخم عطاقم رد نایرج یاه همانرب تنواعم( اه
و یزیر
،یدربهار تراظن 6106
0 : .)
2 2- 1- 6- - لکش هوحن ردنائم یریگ
هوحن زا هرهچ نیرتزراب ،اهردنائم کیمانید ار تشادرب لمع ی
نایرج رد هب زکرمتم یاه
یم شیامن طخ .دراذگ
نایرج نیا ریسلا یم لکش یسوق اه
رب لمتشم ردنائم ره .دشاب
مه هب چیپ هیاپ تمسق رد ،لوحت یط رد شیب و مک هک تسا یوقلح ابیرقت ییاهریسم یم کیدزن چیپ ،رگید نایب هب .دندرگ
شیاسرف رثا رب جیردت هب دایز ءانحنا عاعش اب مارآ یاه
یم ادیپ هعسوت یضرع تروص هب رعقم هرانک چیپ سوق جیردت هب و دنک
قلح لکش هب اه ه
یاه
یم نایامن یصخشم یم داجیا ردنائم هلق رد سوق ءانحنا رثکادح .دندرگ
بدحت ،عقاو رد .دوش
یم نایامن مه لابند هب هناخدور هرانک ای لحاس کی لوط رد )مخ( چیپ رعقت و .دنوش
اهردنائم یگنوگچ هلصاف( نآ غرع و )یلاوتم هلق ود طسوتم هلصاف( جوم لوط قیرط زا
هلق رب سامم طوطخ میقتسم یم صخشم )اه
ییاهتنا دح ود نیب رتسب لوط تبسن .ددرگ
یم هتیسونیس ای یگدیمخ بیرض ار میقتسم طخ رد رتسب نامه هلصاف هب چیپ کی گ
دنیو
،یدومحم(
:1382 -11 .)15
عبانم 28
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Humanities Department of Natural Geography
Investigating the Pattern and Dynamics of Qareh-Su River in Ardabil Province (From Samiyan Bridge to Sabalan Dam)
By:
Zohreh Bashokuh
Thesis is approved for the degree of M.A.
in Hydrogeomorphology
Approved as: ………..
Signature Responsibility
Degree Name
Supervisor & Chairman Associate Professor
Dr. S. Asghari
Advisor Associate Professor
Dr. A. Madadi
Referee Associate Professor
Dr . F. Esfandiari
2019( 22 Sep )
