The Legal Nature of Military Sales Contracts between Iran and the United States
Mohammad Omidifard1 | Seyed Yaser, Ziyaee2
1. Ph.D. Student in International Law, Islamic Azad Universirt, Gom Branch, Gom, Iran.
Email: [email protected]
2. Corresponding Author; Associate Prof. ,Department of International law, Faculty of Law, Gom University, Gom, Iran. Email: [email protected]
Article Info Abstract
Paper Research:
Research Article
After coup d'etat of 1953 in Iran, Iran's relations with the United States entered a new phase and continued until the Shah's departure from Iran on 9th Jan. 1979, and perhaps shortly thereafter that.
Meanwhile, many contracts were signed to buy and sell military items between the two countries. But with the end of friendly relations between the two countries and the subsequent signature of Algiers Accords and the establishment of Iran-United States Claims Tribunal, allegations of breach of these contracts formed the basis for a case filed by Iran in the tribunal which is still pending. Given the lack of governing lawn in these contracts, it is important to determine their governing law which is subject to determination of their legal nature. Thus, this paper seeks to determine legal nature of arms and military equipment contracts between the United States and Iran by conducting analytical research. Given the five reasons that are a strong sign of the existence of treaty elements in these contract, it can be concluded that the contracts in question are in fact treaty under the in the sense of Vienna Convention on the Law of treaties.
Received:
2022/09/22
Received in revised from:
2022/11/17 Accepted:
2023/01/26 Published online:
--- Keywords:
Arms and military equipment contracts, Iran and United States military contracts, treaty, private contracts, public powers.
How To Cite
Omidifard, Mohammad; Ziyaee, Seyed Yaser (2022 The Legal Nature of Military Sales Contracts between Iran and the United States. Public Law Studies Quarterly, -- (--), 1-21.
DOI: https://doi.com/10.22059/JPLSQ.2021.310063.2569
DOI 10.22059/JPLSQ.2021.310063.2569
Publisher University of Tehran Press.
و ناریا نیب تاحیلست شورف یاهدادرارق یقوقح تیهام آ
اکیرم
درف یدیما دمحم
|1
ییایض رسای دیس
2
1 نیب قوقح یرتکد یوجشناد . .ناریا ،مق ،مق دحاو یملاسا دازآ هاگشناد ،للملا
:همانایار [email protected]
2 م ۀدنسیون . قوقح هورگ رایشناد ؛لوئس بی
ن للملا .ناریا ،مق ،مق هاگشناد ،قوقح ۀدکشناد ، :همانایار
هلاقم تاعلاطا هدیکچ
:هلاقم عون یشهوژپ
ناریا طباور و
یاتدوک اب هدحتم تلاایا 1591
( 22 دادرم 1112 دیدج لصف دراو ) ی
ینعی ناریا زا هاش نتفر ات و دش 22
د ی هام 1191 ادسیپ هسمادا نآ زا سپ یتدم و
یدایز یاهدادرارق ،نیب نیا رد .درک هب
روظنم ود نیسب یماظن ملاقا شورف و دیرخ
اسضما نآ ورسیپ و روشک ود ۀناتسود طباور ۀمتاخ اب .دش اضما روشک ی
هسینایب یاسه
ا یواعد یرواد ناوید لیکشت و ریازجلا اسهدادرارق نیا ضقن یاعدا ،اکیرمآ و ناری
ناوسید رد اسکیرمآ هسیلع نارسیا یوسس زا اوعد حرط یانبم هدحتم تلاایا یوس زا یرسصت مدسع هسب تسیانع اب .تسا یگدیسر لاح رد نونکا هک تفرگ رارق هدشدای ییازسسب تسیمها زا اس نآ رسب مکاسح نوناسق نیسیعت ،اسهدادرارق نیا رد مکاح نوناق سا رادروخرب نوناسق زارحا رد م م لماوع زا اهدادرارق نیا یقوقح تیهام نییعت .ت
یلیلحت و یفیصوت شور هب اکتا اب هلاقم نیا رد ،ساسا نیمه رب .تسا نآ رب مکاح شورف یاهدادرارق یقوقح تیهام هک میتسه یساسا شسرپ نیا هب خساپ لابند هب انع اب ؟تسیچ ناریا و هدحتم تلاایا نیب هدقعنم یماظن هدهاعم رصانع دوجو هب تی
یم ،اهدادرارق نیا رد رد هدسهاعم عسقاو رد دسحب دروسم یاهدادرارق هک تفگ ناوت
ینعم رظندم .دنتسه تادهاعم قوقح نویسناونک
:تفایرد خیرات 11 / 62 / 1061 :یرگنزاب خیرات
22 / 62 / 1061
خیرات شریذپ :
62 / 11 / 1061 راشتنا خیرات طخرب
:
--- هژاودیلک :اه یاسسسهدادرارق و تاحیلسسسست شورسسسف
یماسظن یاهدادرارق ،یماظن تازی جت یاسهدادرارق ،هدسحتم تلااسیا و ناریا .هدهاعم ،یصوصخ
دانتسا رسای دیس ،ییایض ؛دمحم ،درف یدیما
( 1061 .) شورف یاهدادرارق یقوقح تیهام
و ناریا نیب تاحیلست آ
اکیرم قوقح تاعلاطم. یمومع
، -- ( -- ،) 1 - 21 .
DOI: https://doi.com/10.22059/JPLSQ.2021.310063.2569 10.22059/JPLSQ.2021.310063.2569 DOI
.نار ت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم رشان
1 . همدقم
لح لصفو لاتخا زا یشان تاف اهدادرارق
سلغا رد و تسا مکاح نوناق نیعت مزلتسم یجراخ رصنع یاراد ی
اریز ،تسا نکممریغ یقوقح ظاحل هب فلاتخا لح نوناق نیا نییعت نودب دراوم للاسسم
هسلمج زا یسم م
ا یسشان تیلوئسم و دادرارق صقان یارجا ای ارجا مدع زا یشان راثآ و تاعبت نییعت و دادرارق ریسفت اسب نآ ز
لسح رد دادرارق رب مکاح نوناق نییعت بس نیمه هب .دراد گنتاگنت طابترا عوضوم نیا تاسفلاتخا لسصفو
ماگ زا یجراخ رصنع یاراد یاهدادرارق زا یشان دادرارسق رب مکاح نوناق .تسا فلاتخا ۀلصیف رد م م یاه
تسج نآ یرص تاررقم رد دیاب ار مکاح نوناق یدراوم رد یلو ،درک وجو
شیپ دادرارق رد یمن ینیب
و دوسش
نیب نارواد ای تاضق هب لسوت اب یللملا
شور اه رسب و نییعت ار نآ مکاح نوناق زارحا صاخ ی لسح
لسصفو
یم لامعا فلاتخا ( دننک
راصنا ی
، 1159 : 92 - 22 .)
هک زین ییاهدادرارق هب
روظنم یم دقعنم یماظن تامدخ و اهلااک شورف و دیرخ
،دنوش ۀدسعاق نیا زا یسلک
انثتسم هب اهدادرارق نیا عوضوم و نیفرط تیهام ،لاح نیا اب .دنتسین یمن هک تسا یوحن
دادرارق ار ا نآ ناوت
یم دقعنم یصوصخ صاخشا نیب هک درک یقلت فرص یراجت دحابم زا عوضوم نیا .دوش
شلاسچ گنارب سی ز رد
یاهاعدا 2 و 1 ب ۀدنورپ 1
1تسا هک مه نونکا ا یواسعد یرواد ناوید رد یگدیسسر لاسح رد اسکیرمآ نارسی
هب هلاقم نیا رد ساسا نیمه رب .تسا یاهدادرارق تیهام هک میتسه یساسا شسرپ نیا هب ییوگخساپ لابند
؟تسیچ ،دنتسه دادرارق رب مکاح نوناق رب رظان ۀررقم دقاف هک اکیرمآ و ناریا نیب هدقعنم یماظن دروم رد هک یتایرظن هب تیانع اب اهدادرارق
یاراد ی مکاسح نوناق نییعت رب رظان ۀررقم دقاف ِیجراخ رصنع
،تواب( هدش حرطم 1112
: 066 - 062 هب ،) م لامجا ی هس ناوت ا نآ تیهام دروم رد ار فلتخم رظن :درسک حرطم
هب هک لقتسم دادرارق ۀیرظن تسخن
؛دنتسه دوخ تاررقم عبات ،دادرارق نتم رد یرصت مدع لیلد ۀسیرظن ،مود
ق ب دادرار ی ن للملا ی هدش
، یگژیو زا یکی دقاف هک ییاهدادرارق ینعی یراسثآ اما ،تسا هدهاعم فیرعت نیداینب یاه
نیب تادهاعم زا نیب یرواد طرش دننام( یللملا
یم ناشن دوخ زا ار )تابث طرش و یللملا رتسشیب هیرظن نیا .دهد
هیامرس یاهدادرارق دروم رد یم لامعا یجراخ یراذگ
ارق نیفرط زا یکی هک دوش تسسا یتلودریغ رگیزاب ،دادر
و یم عافد نآ زا و حرطم هلاقم نیا رد هک یرظن موس یسگژیو هسب تسیانع اب هیرظن نیا جوم هب .دوش
یاسه
هبرصحنم درف اهدادرارق دیاب ار اهدادرارق نیا یماظن تاحیلست شورف ی ب ۀدهاعم
ی ن للملا دادسملق ی ،درسک
ارسیز
عفانم نیمضت ت ج رد اهدادرارق لیبق نیا یارجا ای
س ی تسا اه تسیمکاح یاراد روشک ود یلخاد و یجراخ ی
یم دقعنم .تسا یصوصخ صاخشا تیحلاص ۀطیح زا جراخ زین ا نآ عوضوم و دنوش
یفیصوت شور هب اکتا اب هلاقم نیا -
یلیلحت ددصرد رد نآ سلاطم و هدمآرب هحورطم شسرپ هب خساپ
1 . دنچره راشا همادا رد ۀ
هاتوک ی ب ۀدنورپ هب 1
اهاعدا و ی 2 و 1 دش دهاوخ نآ ،
ارب ی هام صوصخ رد رصتخم تاعلاطا سک سی
ت ا سی ن
رات و اوعد ی چخ ۀ سر ی گد ی نآ هب :ک.ر IUSCT, 1986; Case B1, Doc. 458: 12-35 .
هب نآ لوا دنب .تسا هدش میظنت دنب را چ ب لامجا
ه عوضوم ۀقباس ی
ب ۀدنورپ رصتخم 1
د رد حرطم سی
ناو
واعد ی ا ی نار رمآ و ی اک یاسنبم رب هک هتخادرپ نآ یلعف تیعضو و اسهدادرارق
شورسف ی لسست
ی تاح نسیا رد
هدش حرطم ناوید عضاوم نایب هب ،مود دنب .دنا
ای نار رمآ و ی اک هام دروم رد ی
ت اهدادرارق ی ماسظن شورسف ی
موس دنب .تسا هدش هداد صاصتخا یرسظن بوچراسچ نیسیبت یارسب شلات رد یقوقح نیرتکد هب لسوت اب ،
یارب مزلا عت
یی ن هام ی ت اهدادرارق ی ماظن شورف ی
هب تیانع اب مرا چ دنب تیا ن رد و تسا وی
سگژ ی اسه و
تسیهام یسلیلاد ندرمش رب اب ناریا و هدحتم تلاایا نیب هدقعنم یماظن شورف یاهدادرارق صاخ رصانع ب ار اهدادرارق نیا هب کیدزن هجیتن هب و هدرک یسرر
عقاو ی ت .تسا هتفای تسد
2 . رصتخم زا ی عوضوم ۀقباس ی
ب ۀدنورپ 1
یاتدوک اب هدحتم تلاایا اب ناریا طباور ینا ج مود گنج زا پ 1591
( 22 دادرسم 1112 زسمر مسسا اسب )
« کاژآ تایلمع »
ات و دش یدیدج لصف دراو نتفر
هاش زا ناریا ینعی 12 ۀیوناژ 1515 ( 22 ید هام 1191 )
همادا ادیپ ( درک
Evans, 2011: 378
).
دنچ ،نلاک هاگن رد تقفاوم
همان یماظن دعب رد کی و1
تسقفاوم هسمان
دعب رد غ ی اظنر
2یم ،ناریپ( دوب هدروآ مهارف ار هطبار نیا یقوقح ینابم 1151
: 55 .)
داحتا یماظن ود روشک ناریا هب هدحتم تلاایا یوس زا تاحیلست ۀلارا و هلصافلاب
سپ زا هسب تردسق
ندیسر هاش ینعی پ زا اتدوک عورش ادتبا رد و دش هب
تروص یاطعا کمک اه یوسس زا یماسظن ی تلااسیا
هدحتم ۀهد لیاوا زا هک دوب ناریا هب 96
لاس ات 1520 همانرب لاق رد کسمک یاه
یجراسخ یماسظن یاسه
ناریا نارود نیا زا پ .درک ادیپ همادا هب
ناونع ت رادیرخ رد هدسحتم تلااسیا یماسظن تازی جت و تاحیلس
ۀمانرب
« شورف یاه یماظن یجراخ
1» همانرب نیا رد ناریا تکراشم .درک تکرش هدحتم تلاایا هسب
روسظنم
یماظن تاحیلست دیرخ نامزمه
اب شیازفا دمآرد نارسیا زا لسحم شورسف تسفن ماسخ زاسغآ و اسب شیازسفا
ریگمشچ تمیق رد نآ ۀهد 1516 زا رظن مجح هب ن ۀطق جوا دوخ کیدزن دش . دیرخ یمامت نیب یماظن یاه
شورف ۀمانرب لاق رد تلود ود هب و یماظن یاه
تقفاوم ۀطساو همان
ود نیسب هدقعنم یدادرارق تابیترت ای اه
هب موسوم تلود
« همان لوبق و باجیا یاه
0» پ نیا زا(
« اهدادرارق یماظن شورف ی )»
یم ماجنا .تسفرگ
1.See: Agreement relating to a Military Mission in Iran, signed on, 6 October 1947 in Tehran, UNTS, No 170.
2.See: Treaty of Amity, Economic Relations, and Consular Rights, Signed at Tehran, on 15 August 1955, UNTS, Vol. 284.
3.Foreign Military Sales (FMS) is the U.S. Government’s program for transferring defense articles, services, and training to our international partners and international organizations. See:
https://www.dsca.mil/resources/faq#:~:text=Foreign%20Military%20Sales%20(FMS)%20is,at%2 0no%20cost%20to%20taxpayers (Last visited 13 August 2020).
4. The Letter of Offer and Acceptance (LOA) is the government-to-government agreement that identifies the defense articles and services the USG proposes to sell. See:
ات ناریا لاس 1512 رقت
ًابی 2266 هرقف یماظن شورف دادرارق هناگادج
هسب روسظنم دسیرخ حلاسس و تامدسخ
یماظن هطوبرم شزرا هب 26 درایلیم .درک اضما هدحتم تلاایا اب رلاد
نوتسس رست ب ناسیب هسب اسی اهدادرارق نیا ۀدمع تمسق ناریا رد میژر رییغت هب رجنم عیاقو ۀحوبحب رد س یاضما اب ناریا یماظن ۀمانرب تارقف مهافت ناونع اب یدن
ۀمان 1 ۀیروف
11515 لسمع رد و دسش یرگنزاب
لاس رد ناریا رد میژر رییغت اب .دش فقوتم 1191
نداد نر اسب و تسشاذگ یدرسس هسب ور روسشک ود طباور
عیاقو 11 نابآ 1192 رد جردنم تاد عت هب هدحتم تلاایا هجیتن رد و دش عطق بط ۀثداح و مهاسفت
ۀسمان
ب .درکن لمع روکذم و ترافس نارحب لابند ه
« هینایب ریازجلا یاه
2» رب لمتشم دنچ
ی ن ۀسینایب هلمج زا دنس
ۀینایب و یمومع لح
لصفو ،اضما تافلاتخا دی
ناو یواعد یرواد -
پ نیا زا( اکیرمآ و ناریا
« ناوید » اسی
« یرواد ناوید )»
هدنورپ و یسأت سعد و نارسیا هیلع ییاکیرمآ عابتا یواعد هلمج زا یفلتخم یاه
ود یوا
( دش حرطم نآ رد رگیدکی هیلع روشک دمحا
ی ناتساو و ی نغلادبع ،ی 1121 : 9
؛ قوقح روما زکرم ی
ب ی ن للملا ی
ری تسا رو مج ،ی 1121 : 219 - 225
؛ قوقح روما زکرم ی
ب ی ن للملا ی ر ی تسسا روس مج ،ی 1120 : 209 - 161 ؛
قوقح روما زکرم ی
ب ی ن للملا ی ر ی تسا رو مج ،ی 1120 : 265 - 226 نسیا زا یسکی .) پ
هدسنور هسب موسسوم اسه
ب ۀدنورپ ای یماظن یاهدیرخ 1
.تسا لباقتم یاوعد هرقف کی و هناگادج یاعدا شش رب لمتشم
غلبم ،ناریا رد یسایس میژر رییغت زا پ 9
تسخادرپ زا یادسج رلاد نویلیم هسک ییاسه
ساسسارب
،دوب هدش ماجنا قباس میژر نامز رد هدقعنم یماظن شورف یاهدادرارق هب
روط یدقن ربماون رد 1515
هب دوسخ دس عت نیا هب اکیرمآ یلو ،دش تخادرپ اکیرمآ هب یماظن تاودا یکدی تاعطق تفایرد روظنم
هک درکن لمع مز
ی هن زاس یاعدا 1 ب ۀدنورپ 1
( دش
IUSCT, 1981, Case B1, Doc. 1: 7
تلود ود .)
هدحتم تلاایا و ناریا رد
1 ربماون 1525 وعد نیا رد هحلاصم هب میمصت ا
گ دنتفر و تقفاوم همان ا ار ی
ۀدام قفو و دندرک اضما صوصخ نیا رد 10
یکرتسشم تساوخرد ناوید دعاوق رد
11 ربماوسن 1525
رودص یارب أر
تقفاوم نیا یانبم رب ی .دندرک ناوید میدقت همان
یأر رودسص هسب مادسقا یرواد ناوید
زج ل قفاوت دروم دراوم ساسارب ی تلود ود
رک د م اسب سیترت نیا هب و هسب هدسحتم تلااسیا تسیموکح
https://www.dsca.mil/foreign-customer-guide/letter-offer-and-acceptance-
loa#:~:text=As%20mentioned%20earlier%2C%20the%20LOA,requirements%20identified%20in
%20your%20LOR (Last visited 13 August 2020).
1. See: 36. Memorandum of understanding concerning the revisions of Foreign Military Sales (FMS) letters of offer and acceptance, UNTS, Vol. 1168. Electronic copy is available at:
https://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/Volume%201168/volume-1168-I-18582-English.pdf (last visited 2 December 2018) .
2 . ارجام ی ناگورگ گ ی ر ی نابآ رد هام 1192 ب ، ی هقباس هبرصحنم و و دوب درف سی ک س نارسحب ی سسا ی قوسقح س ی مع سی ق طسس رد سلخاد ی و
بی ن للملا ی هب ب .دروآ لابند ی نا ی ه اه ی ازجلا ی ر قوقح لاق و رازبا عقاو رد ی
تلود هک تسا یاه
ا ی نار و آ رم ی اسک ارسب ی ا لسح سی ن نارسحب
س ی سا ی قوقح س ی اس و ی ر خا تافلات دودسم وغل هلمج زا ی
ت اراد یی اه ی ا ی نار ب ه بحم( دنتفرگ راک ی
، 1111 : 9 ).
تخادرپ 1،266،666 رلاد
ب ۀدنورپ یاعدا نیا ناریا هب 1
( درک ادیپ هلصیف
IUSCT, 1989, Case
8 - B1, Doc. 724 paras 1 1).
یاعدا 0 طوبرم هب فلاتخا رد هدحتم تلاایا و ناریا تلود ود صوصخ
ندنادرگزاب یسملاقا
دوسب هسک
شیپ زا بلاقنا یملاسا یارب تاریمعت و یزاس ب هب هدحتم تلاایا لاسرا
هدش دندوب یملاقا ای تسا
هسک
هب روظنم ماجنا شزومآ یاه یلمع رد کاخ هدحتم تلاایا یقاب
هدنام دندوب . عامتسسا و یاول لدابت زا پ
لزج یأر رودص هب مادقا ناوید نیفرط تایعافد ی
یاعدا دروم رد 0
.دومن یاسعدا رد ار دوسخ یأر ناوسید
عفن هب را چ ندسنادرگزاب زا هسک یملاقا یا ب تخادرپ هب تبسن هدحتم تلاایا ات دومن ررقم و رداص ناریا
( دنک مادقا ،دوب هدومن یراددوخ ناریا هب ا نآ
IUSCT, 1991, Case B1, Doc. 860: para 10 2.)
اعدا ی 9 ب ۀدنورپ رد ناریا 1
اعم هب ی تف ن ۀ اهدرگلاب ی دیلوت تکرش لب رتپوکیله طوسبرم
وسب .د رد
عقاو ناریا دقتعم تاداریا ،دوب دوجوم
رد یرادیرخ یاهدرگلاب ا نآ ییاراک هدش
ار هب نازیم موسود شهاسک
هداد تسا و نیاربانب هدحتم تلاایا دیاب
موسود شزرا لک اهدادرارق ار هب ناریا دنادرگزاب . دی ناو رودسص اب
لزج مکح
1ی اظن شورف یاهدادرارق هک هتکن نیا هب تیانع اب و ار اسعدا نسیا حرط یارب یقوقح یانبم یم
مهارف من ی دننک درک در ار اعدا نیا ، (
IUSCT, 1988, Case B1, Doc. 593: para 36 0).
اعدا ی 2 اعدا یی ا هک تسا ی نار هب روظنم رد ی تفا تراسخ رب لمتشم هک تسا هدرک حرطم تراسخ اسه
ی
اهاعدا هب طوبرم ی
جنپ روکذم ۀناگ تسا
. سقفاوم ساسارب هتبلا ناسکما راس چ و کسی یاسهاعدا رد نیفرسط ت
یاعدا رد ناوید یأر و درادن دوجو هدنورپ نیا رد یگدیسر دنور همادا رد شخب نیا هب طوبرم تراسخ هبلاطم 9 یفتنم ار یلزج یاعدا نیا تاراسخ هب یگدیسر ناکما زین م
ی دزاس تاد عت ضقن یاعدا هب لباقتم یاعدا .
ا تظافح روما دروم رد یدادرارق هقبط ملاقا و دانسا ز
یدنب یوس زا هک تسا طوبرم هدحتم تلاایا شترا ۀدش
( تسا هدش حرطم ناوید رد هدحتم تلاایا
IUSCT, 2016, Case B1, Doc. 2888
.)
یاهاعدا 2 و 1 یشان زا 1166 هرقف زا و هدسش حرسطم ناوسید رد هسک تسا یماظن شورف یاهدادرارق
هب هطوبرم ۀدنورپ هب یگدیسر س مغر
زا شیب ندش یرپ 06
هسمادا زوسنه ناوسید رد نآ تسبث نامز زا لاس
یاعدا تفگ دیاب اعدا ود نیا تیهام صوصخ رد .دراد 2
ب ۀدنورپ 1
ادستبا رد هسب تروسص دازاسم ۀسبلاطم
1. Full text of the Award is availabla at: https://jusmundi.com/en/document/decision/en-the-islamic- republic-of-iran-v-the-united-states-of-america-partial-award-on-agreed-terms-claim-1-award-no- 452-b1-ft-monday-12th-june-1989#decision_4023 (Last visited 14 August 2020).
2. Full text of the Award is availabla at: https://jusmundi.com/en/document/decision/en-the-islamic- republic-of-iran-v-the-united-states-of-america-partial-award-on-agreed-terms-claim-4-award-no- 525-b1-ft-tuesday-12th-february-1991#decision_3970 (Last visited 14 August 2020).
3. Partial Award.
4. Full text of the Award is availabla at: https://jusmundi.com/en/document/decision/en-the-islamic- republic-of-iran-v-the-united-states-of-america-partial-award-claim-5-award-no-370-b1-ft- thursday-16th-june-1988 (Last visited 14 August 2020).
هب .دش حرطم هدحتم تلاایا تلود هب ناریا یناما قودنص زا یتخادرپ ترابع
هداس رت نسیا هسیلوا لکسش رد
یعدم ناریا یاعدا قودنسص زا تسشادرب قیرط زا تامدخ و ملاقا دیرخ تباب زا ار یصخشم غلبم هک دوب
لباقم رد یلو ،تسا هدرک تخادرپ هدحتم تلاایا هب ناریا یناما ساسارب
تروص باسح اه خیراست است هک یی
نلوژ 1515 رد ی تفا هلارا تامدخ و ملاقا نازیم ،هدرک تمک یغلبم ناریا هب هدش
ر تسشادرب غسلبم زا هدسش
زا
نیا .تسا یناما قودنص لاح رد
جوم هب هک تسا ی مهافت
مان نروم ۀ 1 ۀیروف 1515 هدحتم تلاایا تلود
،نخسس رسگید هسب .دوسب هدسش نارسیا هسب یناسما قودنسص یفاضا هوجو نتشاد درتسم هب د عتم ساسسارب
تروص باسح اه نلوژ ی 1515 هب یلیوحت ملاقا و تامدخ رادقم ای
نار اب ربارب 9 / 5 م یل ی را د نسیا .دوسب رلاد
یناما قودنص زا هدشرسک غلبم هک دوب یلاح رد اسب ربارب
1 / 11 ددسع ود نسیا فلاتسخا .دوسب رلاد دراسیلیم
یاعدا تیهام رگنایامن 2
ب ۀدنورپ 1
لکش ودب رد یسنعی ددع ود نیا توافت .تسا نآ یریگ
2 / 1 دراسیلیم
یقاب رب لمتشم عقاو رد غلبم هب یناما قودنص ۀدنام
266 سیلیم نسیا لسحم زا هسک دوسب یغلاسبم و رلاد نو
.دوب هدش تخادرپ ییاکیرمآ ناراکنامیپ هب یماظن تامدخ و ملاقا دیرخ ت ج قودنص تخادرپ غلبم عمج هک دش یعدم اعدا نیا حرط زا پ هدحتم تلاایا هسب نارسیا یناما قودنص زا هدش
جوم تروص باسح اه نلوژ زا پ ی 1515
هک یتامدخ و ملاقا لابق رد نارسیا هب بلاقنا عوقو زا شیپ
اب ربارب ،تسا هدش لیوحت 11
غسلبم هک تسا هدیقع نیا رب هدحتم تلاایا هنیمز نیا رد .تسا رلاد درایلیم
9 / 5 نلوژ ات هک تسا یتامدخ و ملاقا ۀنیزه هب طوبرم رلاد نویلیم 1515
تشادرب ناریا یناما قودنص زا
چیه نامز نآ رد و تسا هدش چ
ی ز رد یرگید نسیا رد دسجوم هوسجو ماسمت و هدسنامن یقاسب یناسما قودنص
قودنص هب تسرد .دوب هدش هنیزه ی
1
یاعدا 1 ب ۀدنورپ 1
،تسسا هدسش تشادرب قودنص زا ا نآ تمیق هک تسا یتامدخ و ملاقا هب طوبرم
لیوحت ناریا هب یلو هدشن
دنا اب لداعم یملاقا و تامدخ روشک نیا ناریا یاعدا هب انب . 1
/ 2 یلیم ار رلاد درا
هب تروص اوسعد حرسط خیراست رد هک تسا یلاح رد نیا ،تسا هدرک تفایرد یضتقم تروسص
باسسح اسه ی
هلارا اب لداعم ناریا هب هدش 9
/ 5 غلبم ینعی مقر ود نیا فلاتخا .دوب رلاد درایلیم 0
/ 1 عوسمجم رلاد درایلیم
یاعدا رد ناریا یاعدا و هتساوخ یاعدا 11
ب ۀدنورپ 1
یم لیکشت ار هب رصحنم یفلاتخا مقر هتبلا .دهد
هنیزه یسخرب رد هسکلب ،تسسا هدرک حرطم ار ا نآ تفایرد مدع یاعدا ناریا هک تسین یملاقا تمیق ای اه رد زسین دوسب هستفاین لاقتنا ناریا هب ا نآ تیکلام یلو ،دوب لیوحت ۀدامآ و هدش هتخاس هک یملاقا زین دراوم
هدش حرطم اعدا نیا نوزفا .دنا
ا رب هب ار غلابم هدحتم تلاایا ،نی هنا ب
اه یراد گن ۀنیزه هلمج زا فلتخم ی
1. Bridie McAsey, 2016, The Recent Settlement at the Iran-United States Claims Tribunal: Historical Context, Implications, and the Future – Part I. available at:
http://arbitrationblog.kluwerarbitration.com/2016/03/18/the-recent-settlement-at-the-iran-united- states-claims-tribunal-historical-context-implications-and-the-future-part-
i/?doing_wp_cron=1597225313.7237000465393066406250 (Last seen 12 August 2020)
ریاس ای ملاقا زه
ی هن اه ود رضاح لاح رد .دنتسه اعدا نیا عوضوم هک تسا هدرک تشادرب یناما قودنص زا
یاعدا 2 و 1 نامأوت هب ناونع رد یگدیسسر لاسح رد یماظن شورف یاهدادرارق زا یشان دحاو یلام یاوعد
اوید .دنراد رارق ن تسا مکاح نوناق نییعت مزلتسم یواعد نیا هب یگدیسر1
تیهام اب یمیقتسم طابترا هک2
.دراد یماظن شورف یاهدادرارق 3 یماظن شورف یاهدادرارق تیهام دروم رد اکیرمآ و ناریا فلاتخا .
دراوسم زا یسکی ،هدش لدابت نیفرط نیب هک یحیاول هب تیانع اب دسحب
گنارب سی ز نسیا رد رسب مکاسح نوناسق اوسعد
اهدادرارق ،تسا یماظن شورف ی هکارچ
،خسسف تیلوئسسم هلمج زا اهدادرارق نیا هب طوبرم تاعوضوم زا یرایسب
یگدیسر ۀجیتن رب ا نآ ریثأت هک ...و ریسفت دعاوق غ
ی لباقر نسیا رسب مکاسح نوناسق نیسیعت مزلتسسم ،تسسا نامتک
اهدادرارق سا صاخ یقوقح نونف و لوصا عبات هک تس ،لاح نیا اب .ت
هچنآ نوسنف و لوصا نیا هب لسوت زا شیپ
یراسجت یاسهدادرارق فلاخرسب ارسیز ،تساهدادرارق نیا یقوقح تیهام نییعت ،دریگ رارق هجوت دروم دیاب یقوقح نیب نیفرط یگژیو ،یلومعم یللملا هب
ناونع یسم اهدادرارق نیا عوضوم و تلود تمسس هسب ار اس نآ تسیهام دسناوت
تادهاعم بی ن للملا نیسیعت رسما رد لوادستم نوسنف و لوسصا هب لسوت هب یزاین رگید تروص نیا رد .دهد قوس ی
نیب اهدادرارق رب مکاح نوناق و تسین یللملا
ب ی درت ی د نیب قوقح ، .دوب دهاوخ اهدادرارق نیا رب مکاح للملا
دیرخ دروم رد یرواد ناوید دزن هحورطم فلاتخا رد تم تلاایا ،ناریا ِیماظن یاه
تسا رواب نیا رب هدح
هب هلمج زا یماظن شورف یاهدادرارق یمامت هک هب هراشا لیلد
« تاحیلست تارداص لرتنک نوناق »
نتم رد
و تسا هدحتم تلاایا یلخاد نوناق عبات ا نآ ازا
ی ن ور هدحتم تلاایا نوناق ی نی
ز یمامت و تسا مکاح نآ رب
اهدادرارق هدحتم تلاایا و ناریا نیب یماظن شورف ی دنوسش ریسسفت هدحتم تلاایا یلخاد نیناوق قفو دیاب
(
IUSCT, 2012, Case B1, Doc 2257: 258-280
.)
و دنتسسه دادرارق دوخ تاررقم عبات عقاو رد یماظن شورف یاهدادرارق هک تسا یعدم ناریا لباقم رد ( دنوش ریسفت ،ریسفت ملسم لوصا ساسارب دیاب
IUSCT, 2002, Case B1, Doc. 1726: 31-35
زا دسیابن .)
رد .تسسا هتسشاد تیانع هحورطم عوضوم رب مکاح نوناق هب ،نیا زا شیپ یرواد ناوید هک تشاد رود رظن هدنورپ زا یکی تلاایا نوناق ندوب مکاح رب ینبم ییاکیرمآ ناهاوخ للادتسا لباقم رد ناوید هحورطم یاه
یم را ظا عوضوم رب هدحتم :دراد
....«
یب ناوید کی ناوید نیا ن
هسماند ع ناسمه و تسسا هدسش یسسأت هماند ع جوم هب هک تسا یللملا
یسم عسنم ناوید هب هعجارم زا دنشابن ناریا ای هدحتم تلاایا ۀعبت هک ار یصاخشا .دسنک
ارباسنب ی ن ناوسید دسنچره ،
1 ب ۀدنورپ فلتخم یاه یاعدا صوصخ رد رتشیب تاعلاطا سک یارب . 1
،یناگداچ برع :ک.ر 1151
: 111 - 152 .)
2 . ق نییعت صوصخ رد ،یناگداچ برع :ک.ر یماظن شورف یاهدادرارق رب مکاح نونا
1155 : 1201 - 1222 .
یم ار یلخاد قوقح دناوت هب
ناونع نیب قوقح تاررقم هب یتسیاب اما ،دنیزگرب تمیزع ۀطقن للملا
هراسبرد عوسضوم
دشاب هتشاد رظن زین هحورطم
» یقوقح تامدخ رتفد(
بی ن للملا ،یرو مج تسایر ی 1150
: 121 - 125 .)
نوزفا یاعدا رد هدحتم تلاایا تیلوئسم صوصخ رد رظن ملاعا ماگنه یرواد ناوید نیا رب 9
ۀدسنورپ
ب 1 یم را ظا م تباب زا یتیلوئسم هدحتم تلاایا ،لامعا لباق نوناق زا غراف ،دنک درادسن اوعد عوضوم دراو
(
IUSCT, 1988, Case B1, Doc. 593: para 25
ناوسید هک تسا نآ زا یکاح لاثم نیا و نیشیپ لاثم .)
هدحتم تلاایا و ناریا روشک ود زا یکی یلخاد نوناق لامعا هب لیام هب
ناونع فلاتسخا رسب مکاسح نوناسق
و تسین لباقم رد هب ناونع نیب ناوید کی هب لیام یللملا
نیب قوقح لامعا للملا
هب ناونع رسب مکاح نوناق
تسا هحورطم فلاتخا ،یبحم(
1111 : 111 - 126 ۀدام هب تیانع اب ناوید عضوم نیا .) 9
ۀینایب لح لصفو
ررقم هک ریازجلا فلاتخا م
ی دراد :
« ه ی تأ رواد ی مصت ذاختا ی
م رابرد ۀ اعر ساسارب ار دراوم مامت ی
ت ناوق ی ن
تاررقم و داد دهاوخ ماجنا قوقح
ی ب قوقح و تراجت قوقح لوصا و ی
ن للملا هب ار ا رد و درب دهاوخ راک سی
ن
اهدربراک دروم ی
ناگرزاب فرع ی
، غت و دادرارق دافم یی
تار تسفرگ دهاوخ رظن رد ار لاوحا و عاضوا
» ذاسختا ،
یستح ، سیترت نسیا هب .تسا هدیشخب تعسو ار مکاح نوناق باختنا ت ج ناوید دیدحلاص ۀزوح هک هدش شیپ یم یرظن لیلاد و بوچراچ یسررب زا یاسهدادرارق هسب ناوسید درسکیور هسک دوسب داقتعا نیا رب ناوت
نیا یرادروخرب هب ناوید نیا داقتعا زا یکاح یماظن شورف اهدادرارق
نیب یقوقح تیهام زا .تسا یللملا
زا شیسپ و اوسعد عوضوم یاهدادرارق رب مکاح نوناق دروم رد نیفرط فلاتخا هب تیانع اب تسیهام نآ
یم لکش ار هدنورپ م م للاسم زا یکی هک اهدادرارق نیا نمض ،دهد
لحت ی ل مکاسحم ریاسس زا هرداص یارآ
نیب هدنورپ ریاس رد یرواد ناوید نیا ۀیور نینچمه و یللملا و هدسقعنم یاسهدادرارق تسیهام دروسم رد اسه
م هک میتسه یساسا شسرپ نیا هب خساپ لابند هب ،ا نآ رب مکاح نوناق شورسف یاسهدادرارق یقوقح تیها
یماظن هب وی هژ هدحتم تلاایا و ناریا نیب هدقعنم یماظن شورف یاهدادرارق یقوقح تیهام
؟تسیچ
4 یماظن شورف یاهدادرارق تیهام نییعت یرظن بوچراچ .
نیب رصنع یاراد یاهدادرارق یم ار یللملا
هب ناوت روشک یلخاد نوناق عبات مکاح نوناق نییعت ماگنه عوسبتم
ار اهدادرارق لیبق نیا هکنیا ای ؛درک نیفرط زا یکی تحت
ماظن قوقح یلمارف دومن دقعنم .
نیدسب رد سیترت
یلخاد دادرارق کی عقاو رد دادرارق لوا ضرف دادملق
یم دادرارق مود ضرف رد یلو ،دوش ماسظن زا لقتسسم
و یلخاد قوقح ازا
ی ن ور یدادرارق یلمارف
یم دادملق ن عبات هک دوش
نسیا دیابن یلو .تسا یلمارف یقوقح ماظ
یم دقعنم روشک ود نیب هک یقفاوت ره ،ناونع زا غراف هک تشاد رود رظن زا ار هتکن یم ،دوش
یسگژیو دناوت
نیب ۀدهاعم فصو هدهاعم رصانع ندوب اراد اب و دشاب هتشاد یللملا نیب
هب ،دریگب دوخ هب یللملا هسک یوسحن
نیب تادهاعم راثآ زا یللملا
دوسش ترتم نآ رب ار تادهاعم ریسفت دعاوق ساسارب ریسفت هلمج .
م سی نا کسی
لمارف دادرارق ی
اب دادرارق نیب یللملا دراد دوجو توافت هدش
؛ لوا ی دادرارق ی لمارف قوقح ماظن عبات هک تسا ی
مود و تسا ی
دادرارق ی درادن ار ندوب هدهاعم رصانع هک تسا
، یسم راسب نآ رسب تادسهاعم راسثآ اما دوسش
و
هب عون ی هبش دنتسه هدهاعم نآ اریز ،
هنوگ ۀدام زا هک 2
یمرب نیو تادهاعم قوقح ۀماند ع کسی ناونع ،دیآ
( درادن نآ تیهام رب یریثأت دنس
UNCLOT, 1969: Art.2
.)
فلاخرب اعدا ی هدحتم تلاایا شورسف یاسهدادرارق رسب هدسحتم تلااسیا نیناوق تیمکاح صوصخ رد
هب ار ا نآ هک یماظن ق یوحن
یم لیدبت هدحتم تلاایا یلخاد قوقح عبات یلخاد دادرار هتکن نیا هب دیاب ،دنک
( دسنرادن ناوسید ییاسضق ۀسیور رد ینادنچ شقن نیفرط یلخاد نیناوق هک درک هراشا
Crook, 1989: 297
.)
نوزفا :هک تسا هدیقع نیا رب ناوید ییاکیرمآ سانشرس تاضق زا یکی نیا رب
« هب ردان دراوم رد ناوید هب رما نیا .تسا هتشاد تیانع نیفرط یلخاد قوقح
هب ناوید لیامت مدع لیلد
تسا رگید فرط یلخاد قوقح هب نیفرط یلخاد قوقح یجرت ( »
Brower & Brueschke, 1989: 637
.)
هب تسیمکاح یاراد تسلود ود نیسب یجراسخ یماسظن شورسف یاسهدادرارق تیهام دروم رد یلک تروص
هب م لامجا ی هس ناوت یرظن ار فلتخم ۀ :درک حرطم
ق ۀیرظن ،لقتسم دادرارق ۀیرظن ب دادرار
ی ن للملا ی هدسش و
نیب ۀدهاعم ۀیرظن زیاسمت و کسیکفت رب یراثآ هچ یقوقح ظاحل هب هک دوش حرطم شسرپ نیا دیاش .یللملا
نیب یاهدادرارق نیب یللملا
هب خساپ رد .دراد دوجو تلود ود نیب هدهاعم و هدش یسم رسظن
واسفت نسیا دسسر ت
هب هک یضوت نیا اب .تسا یلمع ۀدیاف یاراد ،دشاب هتشاد یرظن ۀبنج هکنآ زا شیب تروص رد لومعم روط
دسننک ینوناسق عبات ار نآ دنراد یعس نیفرط فلاتخا زورب ضرف رد ،دادرارق رد مکاح نوناق هب یرصت مدع نیمأت رتشیب ار ا نآ عفانم هک صخشم رما ودب رد رگا تروص نیا رد .دنک
عقاو رد دادرارق تیهام هک دوش
یب مکاح نوناق ،تسا هدهاعم نیب قوقح کش
نیب تابثا یلو ،دوب دهاوخ للملا قوسس و دادرارق ندش یللملا
یتمس هب نآ نداد رترود
ًاتبسن یلخاد نوناق ورملق زا تخس
رت .دوب دهاوخ
،لوا رظن ساسارب تروصرد
ی هک نیب رصنع یاراد دادرارق کی رد ب یللملا
نآ ،دوشن هجوت مکاح نوناق ه
صاسخ یقوقح ماظن زا دادرارق للاقتسا و تلاصا ۀیرظن هب هیرظن نیا .دوب دهاوخ دوخ تاررقم عبات دادرارق .تسا فورعم یم و تسا دوخ رب مکاح و سانم عقاو رد دادرارق ره هیرظن نیا ساسارب 1
لسوت نودب دناوت
یارب مزلا نیناوق یمامت یقوقح ماظن کی هب ( دهد هلارا ار نیفرط طباور میظنت
،تواب 1112 : 066 نسکل ،)
هب و دتسین یصاخ یقوقح ماظن زا دادرارق للاقتسا ناکما رب للاق یخرب زاربا ار هدیقع نیا تحارص
هدرک دنا
هک
« دادرارق ره
ًاترورض تسا هتسباو یروشک کی نوناق هب »
،یراسصنا(
1159 : 92 ،مود رسظن ساسسارب .)
ق هک یرظن ینعی نیب هب للا
ییاهدادرارق ندش یللملا یم دقعنم ناگناگیب اب تلود هک تسا 2
زا یسخرب ،دنک
یم دقعنم ناگناگیب اب هک ییاهدادرارق نیسب ۀسبنج دوسخ تعیبط یاضتقا هب ،دوش
نسیازا و دسنراد یسللملا ور
1.The "Vacuum" theory
1.The Internationalization theory
نیب قوقح لومشم یم دادرارق روشک نوناق نیشناج ای هک دوب دنهاوخ للملا
ت ار نآ ای دوش یسم لیمک
.دسنک
درفنم رواد ییوپود طسوت هیرظن نیا
« )وکپاست( یسبیل یبرع یرو مج و وکازگت »
نارادسفرط و هدسش زارسبا
( تسا هدنامن نوصم زین داقتنا زا هتبلا ،دراد زین یدایز
Fatouros, 1980: 136
نسیا ،هسکنیا رسکذ نایاسش .)
( در یرواد یارآ یسخرب رد هیرظن
Paulsson, 1984: 145
رب رد و ) تسسا هدسش هستفرگ هدسیدان رسگید یسخ
(
Kuwait v. Aminoil, 1982: 976
نوزفا .) یرواد طرسش جرد هک دنراد هدیقع هیرظن نیا هب نلالاق نیا رب
یم جراخ یلخاد مکاحم تیحلاص ۀزوح زا ار نآ هک دادرارق رد یم ،دنک
دسناوت هسب ناوسنع ینمسض باسختنا
نیب قوقح .ددرگ یقلت یللملا
وس ۀیرظن ساسارب ،م
هب ناونع ۀدام تسخن دنب رب ینتبم ،راتخم رظن 2
تادسهاعم قوسقح نویسسناونک
نیو 1525 ،
« هدهاعم » نیب یقفاوت یانعم هب تسلود ناسیم هک تسا یللملا
اسه هسب تروسص دسقعنم بوستکم
یم نیب قوقح و دوش زا غراف و دشاب هدش جرد طبترم دنس دنچ ای ود ای کی رد هچ ،تسا مکاح نآ رب للملا
مان یم هداد نادب هک یصاخ نیب قوقح نویسیمک .دوش
شیسپ حرسط رسب دوسخ حرسش رد للملا داوسم یوسن
نروم تادهاعم قوقح نویسناونک 1522
حلاطصا صوصخ رد
« نیب قوقح تیمکاح تحت لسلملا
» دسقتعم
رصنع جرد هب یموزل هک تسا
« دصق » ترابع رد
« نیسب قوقح تیمکاح تحت لسلملا
» ارسیز ،درادسن دوسجو
ام ترورض یب و وس کی زا ،دنتسه تلود هک هدهاعم کی نیفرط تیه
ناکما ندوب بولطمان و ندوب هقباس
نیب و یلخاد قوقح نیب باختنا تلود یارب للملا
ار نویسیمک ،رگید یوس زا هدهاعم کی داقعنا نیح رد اه
ترابع جرد فرص هک دناسر هجیتن نیا هب
« نیب قوقح تیمکاح تحت للملا
» رسصنع ۀدنرادربرد ضورسفم
تلود دصق نیدب ؛تسا هدهاعم داقعنا رد اه
نیب قوقح هک انعم .تسا مکاح هدهاعم رب للملا
تراسبع
« تسحت
نیب قوقح تیمکاح للملا
» هب روظنم تسقفاوم نایم زیامت داجیا هسمان
اسه ی نیسب قوسقح تسحت هسک یسللملا
نیب یم رارق للملا تقفاوم ریاس و دنریگ
همان اه یی هب یم راک هب هک دور ر
تسحت ،تسلود ود ناسیم داسقعنا مسغ
رارق )رگید یتلود یلخاد نوناق تیمکاح تحت ،نیفرط یضارت اب ای( نیفرط زا یکی یلخاد نوناق تیمکاح یم ترابع جرد ایآ هک ار شسرپ نیا نویسیمک .دریگ
« نیب قوقح ساسارب د عت داجیا دصق للملا
» اب ی د هب
یم هدوزفا فیرعت ریخ ای دش
، هب یسررب تقد رک
د هک دندوب دقتعم نویسیمک یاضعا یخرب . زا هدافتسا
نسیا
تسین بولطم لمع رد ترابع
، یم ترابع نیا جرد اریز تلود هک دشاب انعم نیا هب دناوت
نسیا هراوسمه اسه
هتشاد رایتخا رد ار هنیزگ نیب قوقح نایم ات دنا
یلخاد و للملا هب
ناونع هسب تسسد هدسهاعم رسب مکاح قوقح
،دننزب باختنا حرد
لا ی هک دسقتعم رسگید یسخرب .تسسا هتسشادن دوجو هدهاعم نیفرط یارب هنیزگ نیا لغا
جرد رد هک دندوب ۀ
نیب قوقح عبات ار تلود ود نیب قفاوت ًاموزل هدهاعم کی نیفرط تیهام ،لوا رارق للملا
یم نع ،دشاب هتشاد طابترا هلوقم نیا هب نیا هک ییاج ات هک دیسر هجیتن نیا هب نویسیمک .دهد رد دصق رص
ترابع
« نیب قوقح تیمکاح تحت للملا
» هراشا هک تفرگ میمصت نینچ و تسا هدش هدناجنگ رصنع هب یا
هب روبزم فیرعت رد دصق درواین لمع
» (
International Law Commission, 1966: 189
.)
تادسهاعم قوقح نویسناونک حرش هب هک یربتعم عبانم رد هک ییاهرظن اب قباطم ،رگید فرط زا نسیو
هتخادرپ نیب قوقح ًلاوصا ،دنا همانقفاوت رب للملا
زا یرایسسب رسظنم زا و تسسا مکاسح تسلود ود ناسیم یاه
و نانادقوقح دسیاب ضرف نیا فلاخ ،تروص نیا ریغ رد و تسا ضورفم رما نیا ،اهروشک ۀیور ،نینچمه
رد تسسقفاوم سسمان ۀ ذ ی طسسبر هسسب روسسط ( دوسسش دسسیق یرسسص
Corten & Klein, 2011: 40-43; Dorr &
Schmalenbach, 2012: 35-39; Mark E., 2009: 91
ب .) ه روط ۀدام رد ،لاثم 12
تقفاوم ۀمان ماو یاطعا
لاس رد ناریا هب کرامناد تلود 1521
، هب تروص هک تسا هدش دیق صخشم
« تقفاوم ۀمان ماسمت و رضاح
دریگ رارق کرامناد نوناق تیمکاح تحت دیاب نآ زا یشان تاد عت و قوقح رگم
ای هکن هسب رد یرسگید وسحن
نیا تقفاوم همان دشاب هدش قفاوت
» (
UN, 1967: 226
.)
لاج ۀتکن رت
ای هکن
« تخاپرتلا شره »
لاس شرازگ رد 1591
نیسب قوسقح نویسسیمک هب دوخ رد لسلملا
شیپ صوصخ نسیا هسب هدسهاعم فیرعت رد یحیرص ۀراشا دیابن ًاترورض هک درک را ظا تادهاعم قوقح یون
ص هتکن نیب قوقح تیمکاح تحت دیاب همانقفاوت کی هک دریذپب ترو هسک تسا دقتعم همادا رد یو .دشاب للملا
همانقفاوت یخرب تسمیق میظنت ،اذغ دیرخ ،ماو یاطعا دننام لومعم تاعوضوم هب هک اه
دسیرخ اسی هراسجا و اسه
یم لوقنم لاوما هدش یسررب یلخاد قوقح لاق رد ،دزادرپ
ن لیلحت رد اما ،دنا تقفاوم نیا همه ،ییا
هسمان اسه
نیب قوقح ساسارب ،دنتفای داقعنا یلخاد قوقح تحت هک هدش یبایزرا للملا
تسسین م م هتکن نیا ،عقاو رد .دنا
تقفاوم کی تیعبات هک نیب قوقح زا همان
نیب قوقح دعاوق تحت ار نآ للملا کی تیفیک هکلب ،دهد رارق للملا
یم بس هک تسا هدهاعم تحت ات دوش
نیب قوقح هسک دسننک دیق نیفرط رگا یتح نیاربانب .دوش یبایزرا للملا
نیب قوقح مه زاب ،دریگ رارق ا نآ زا یکی یلخاد قوقح تحت روبزم قفاوت ؛تسسا مکاسح روبزم قفاوت رب للملا
هکارچ تلود ۀدارا زا یشان زین روبزم ۀمانقفاوت رب یلخاد قوقح یرهاظ تیمکاح تسسا هسمانقفاوت فرط یاه
»
(
Lauterpacht, 1953: 100
نوزفا .) نیب ناوید ۀیور رد ،نیا رب تیمسسر هسب عوسضوم نسیا یرتسسگداد یللملا
هسک دوسخ مادقا هیجوت ت ج رد دوخ یلخاد دعاوق هب اوعد فرط کی دانتسا تروص رد هک تسا هدش هتخانش نیب د عت کی ضقن هب ادقا نآ ندوبن ای ندوب ینوناق تیا ن رد ،هدش رجنم یللملا
طبترسم نیزاوسم ساسارب م
نیب قوقح یم ماجنا للملا
( دریگ
ICJ ; 2010: para 65 and ICJ, 2001: paras 79-91
.)
هیرظن نیا ایآ دید دیاب لاح .ریخ ای تسا یجراخ یماظن شورف یاهدادرارق رب قابطنا لباق اه
هاسگن رد
رخ یاهدادرارق لوا ی
د اه ی ماظن ی رخ رب رظان ی
د امدخ و لااک شورف و دنتسسه ت
، سلو ی سمن ی ناوست ار اس نآ
ترت ی تاب دادرارق ی راجت ی لومعم ی یلخاد ز ،تسناد ی ار ره شقن ی ک ن ا نآ رد تلود ود زا ی
ز هام ی ت راسجت ی
لومعم ی ن ی تس رخ هک ی راد دنشورف و ۀ داع ی راسجت تلاماسعم رد تامدسخ و لااک ی
راد دسن نسیا نیسنچمه .
یف اهدادرارق یسمن دسقعنم یسصوصخ رگیزاسب و تلود نیبام
دادرارسق ۀسیرظن هسب لسسوت ناسکما است دنوسش
بی ن للملا ی هدش هب نیاربانب .دوش مهارف رظن
من ی دسر یجراسخ یماسظن شورسف یاهدادرارق رب لوا ۀیرظن ود
یماسظن ملاسقا دسیرخ یاهدادرارق تیهام هک دومن هجوت هتکن نیا هب دیاب ، یترت نیدب .دنشاب لامعا لباق
هب اک هک ا نآ نیفرط و عوضوم لیلد نیب تادهاعم تیهام هب ،دراد یتیمکاح یوب و گنر ًلام
کیدزن یللملا
یم رارق موس ۀیرظن ۀزوح رد هک دوش م
ی گ ی در تسیهام دروسم رد هاگدسید نسیا طوسسبم حرسش هب همادا رد .
یم هتخادرپ تاحیلست شورف دادرارق .دوش
5 هدحتم تلاایا و ناریا نیب هدقعنم یماظن یاهدادرارق تیهام .
یب زا پ داسقعنا ۀقباسس نا اسهدادرارق
یاسهرظن و ارآ و هدسحتم تلااسیا و نارسیا نیسب یماسظن شورسف ی
حاص نارظن لیبق نیا دروم رد اهدادرارق
شورف ۀمانرب زا هدحتم تلاایا و ناریا فده هب ادتبا تسا مزلا ،
.تخادرپ تلود ود نیا طباور قایس رد اهدادرارق نیا تیهام نییعت پس و یجراخ یماظن ده ماظن شورف ۀمانرب زا ف ی
جراخ ی مأت ی ن هب ساسح ملاقا پ روظنم
ی ش س درب ی تسا جراخ ی تلااسیا عفانم و
مأت و هدحتم ی
ن نما ی ت لم ی ا ی نار دوب عفانم نیا . هب
بوخ ناشن ی یسمن ار اسهدادرارق نسیا هک تسا نیا ۀدنهد ناوست
نیب یراجت یاهدادرارق س تیمها نازیم هکارچ ،درک دادملق یلومعم یللملا
اسهدادرارق نسیا رد لسیخد عفانم یسای
.تسا هجوت نایاش ،یتح درک ناونع دیاب هراما نیا تیوقت رد
امن ی دن ۀ هدحتم تلاایا
، اسقآ ی تاسسلج رد ،نوسترون
لکش تاعوضوم عامتسا ی
لاس رد هک 1521
یرواد ناوید رد دسش رازگرب
، هسب راس ظا تحارسص هدرسک
هسک تسسا
ا عوضوم تلاماعم ی
ن امتم هدنورپ ی
ز ق زا اهدادرار ی راجت ی لومعم را ظا هراب نیا رد یو .تسا ی م
ی دراد :
« رخ صوصخ رد ام ی
د ی ک رطب ی ش ی ر سمن تبحص ی
سنک ی م ماسک دروسم رد اسم . ی
نو سی ا تسفن سی ا اسس ی ر
لومعم تاعوضوم ی
ا رد هک ی ن دی ناو من تبحص ،هدش حرطم ی
نک ی م ...
ارباسنب ی
،ن س للاسسم ی
سسا ی ا رد سی ن
دنتسه امرفمکح هدنورپ ( »
IUSCT, 1983; Case B1, Doc 277: 93
.)
نیا تیهام نییعت رد اهدادرارق
نیا داقعنا رب رظان یدیلک لیلاد هب دیاب زین اهدادرارق
لسیلد .درک هجوت
لوا رب رظان هام ی ت س ًاتاذ ی سا ی هام و ی ت ماظن شورف ۀمانرب ساسح ی
ا هک تسا سی
ن سبون هسب رسما ۀ
دوسخ
رق ی هن ا ی رب ا نآ تیهام هب
ناونع نیب ۀدهاعم ا
تاسبیترت هن و تسا یللمل دادرارسق
نیسب زا مسعا ی اسی یسللملا
.یلخاد ا هچرگا ی ن ترت اهدادرارق ی
تاسب دادرارسق ی ارسب ی دنتسسه تامدسخ و لااسک شورسف
، رد سع ی ن لاسح
تقفاوم همان اه ی ب ی ن للملا ی م بوسحم ی
دنوش اراد تلود ود هک ی
مکاح ی ت مکاسح لامعا ماجنا ماقم رد یت
ی
دصت هن و ی ارجا ت ج رد ی
س ی تسا اه ی جراخ ی هب روشک ود هدش دقعنم حلاس شورف روظنم
اربانب و دنا ی
ن
مها زلاح ًاموزل ی
ت س ی سا ی لااب یی دزن طابترا هک دنتسه ی
ک ی س فادها اب ی
تسا جراخ ی .دسنراد روشک ود ره
هزیگنا رایسب حوطس رد نیفرط یلم و یسایس یلاع عفانم ظفح عقاو رد اهدادرارق لیبق نیا داقعنا للع و اه
هک تسا نآ نلاک و یلاع مأت
ی ن روسشک ود عسقاو رد و تسسا جراسخ فرسص دادرارسق هد ع زا ا نآ ظفح و
ًلاومعم یم ظفح و نیمأت ار ا نآ هدهاعم داقعنا قیرط زا ًاتدعاق و .دننک
هک تسا نیا مود لیلد ا فرط ود ره
ی ن اراد لود اهدادرارق ی
مکاح ی ت و ب قوقح عبات ی
ن للملا نتسه .د
خس رگید هب تاسماقم یوس زا یسایس میمصت ذاختا مزلتسم اهدادرارق نیا داقعنا ،ن
حلاسص ی ت راد عباست ود
نیب قوقح هتبلا .تسا للملا
تلود ،تشاد رود رظن زا دیابن مه
یم دناوت دادرارسق یراسجت دسقعنم اسما ،دسنک
نامه ب قوقح قبط ًاساسا ،دنشاب دادرارق کی فرط تلود ود هک ییاج رد ،دش هراشا هکروط نی
لسمع للملا
یم قوقح تیمکاح و دننک بی
ن للملا یم ضرف دادرارق نآ رب هب .دوش
تیهام رگید ترابع ییاسهدادرارق
هسک
رد یادر تیمکاح دقعنم یم
،دوش هب هدهاعم رتشیب قوس ادیپ یم یم ار دراوم نیا .دنک هراسما ناوت
یوسق یا
رارق نیا داقعنا ماگنه هب هک تسناد هیضرف نیا تیوقت یارب تسسا هدوسب نیا رب فرط ود ره ضرف ،اهداد
نیب قوقح هک .تسین دادرارق رد مکاح نوناق یرصت هب یزاین رگید و تسا مکاح تابیترت نیا رب للملا
ای ن عقاو ی ت ا هک ی ن لاع طسوت اهدادرارق ی
هبتر رت ی ن مسر تاماقم ی
ماظن ی ا ی نار وسس زا ی ا سی ن روسشک
م اضما ی هدش تسا
، أت دروم ًامسر یی
د رمآ ی اک تس . رمآ ی اک ا رد ی ن ع دروم ی
ًان م را ظا ی راد :د
« ای نار ات 1515 ب ی ش زا 2266 هرقف شورف دادرارق سب هسب اس نآ شزرا هک تسا هدرک دقعنم
ی ش زا 26
م یل ی درا م رلاد ی دسر ره . ی ک ا زا ی ن لاع طسوت هک اهدادرارق ی
هبتر رت ی ن مسسر تاماقم ی
ماسظن ی ا سی نار هسب
سر اضما ی د
»....
(
IUSCT, 1983; Case B1, Doc 277: 13
.)
هکنیا موس لیلد ماظن شورف ۀمانرب رب رظان تاررقم
ی جراخ ی ( )FMS
کاح1
ی زا زوسجم ذسخا موزسل زا
ارب هرگنک ی اهدادرارق داقعنا ی
ا تحت ی ن لر ًافرص و تسا همانرب ی
رو مج م ی تسسناوت ا سی ن ار اسهدادرارق
ا هب .دنک خسف ی
ن ترت ی انع اب ی ت م هب ی ناز مها ی ت خد عفانم ی ل ا رد ی ن اسح و اهدادرارق سس
ی ت تاعوسضوم
ا رد حرطم ی
ن یم اهدادرارق ۀدسهاعم یعون داقعنا ددصرد تقیقح رد نیفرط هک درک حرطم ار اعدا نیا ناوت
نیب هدوب یللملا دنا
. ،رگید یوس رد ای
ن لاع تاماقم طقف ی
بتر ۀ ماظن ناریا ی مصت رد هک دندوبن ی
م گ سی ر ی رد
شاد شقن دادرارق داقعنا دروم دنت
، ا رد هاش دوخ هکلب ی
ن مز ی هن سب ی را ًاسصخش و دوب لاعف یاسضما دروسم رد
اهدادرارق یماظن شورف ی ذاختا یتامیمصت تامدخ و ملاقا شرافس و
م ی درک روشک ود درکلمع ،نیاربانب .
ۀدسهاعم کسی مسکح رد هسکلب ،هدسشن یسقلت یلخاد لومعم دادرارق لداعم دادرارق نیا هک تسا نیا رگنایب نیب ملا .تسا هدش یقلت یلل یم طوبرم دادرارق نیفرط یدعب ینمض ۀدارا هب مرا چ لیلد هسک ریسسفت نسیا اسب .دوش
داسقعنا زا سپ
مهافت ۀمان 1 ۀیروف 1515 هدسحتم تلااسیا و ناریا تلود ود دیدج قفاوت لیذ روبزم یاهدادرارق زا یرایسب
هتفرگ رارق دنا
هک ندوب هدهاعم نآ
ه ی چ هاگ ن و فلاتخا لحم تسسا هدوبن نیفرط عاز
ا هسچ ؛ ی هسکن نیفرسط
هتفریذپ مهافت داقعنا زا پ هک دنا انب ار یقوقح دیدج طباور ،همان
نامز تایضتقم هب رارسق ساسسا نسیا رسب
روشک هب ای ناریا هب یماظن ملاقا شورف ای لیوحت رد یلیدعت و حرج هنوگره و دنهد اسب رسگید یداس ن ای
تیاعر اب و ناریا تیاضر عفانم
ناریا ا نمض .دریذپ تروص ی
هکن مهافت هدحتم تلاایا هب ار همان
کی ناونع
1.Foreign Military Sales (FMS)
