Spatial Planning
Vol. 11, No.1, Ser (40) 2021
Spatial Analysis of Formation Indicators of a Creative Village in Rural Settlements (Case Study: Sistan Region)
Hasanali Jahantigh 1, Aliakbar Anabestani 2*, Mahmoud Reza Mirlotfi 3,Omid Ali Kharazmi 4
1- PhD Candidate of Geography and Rural Planning, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran [email protected]
2- Professor of Geography and Rural Planning, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran [email protected]
3- Associate Professor of Rural Geography, University of Zabol, Zabol, Iran
4- Assistant Professor of Geography and Urban Planning, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran [email protected]
Abstract
Statement of the Problem: The existence of chaos and disorder in rural settlements has led most countries to seek identify or create new ways and means to achieve rural development.
In the present study, the evaluation of characteristics of a creative village in the field of improving the situation of rural communities is investigated.
Purpose: The aim of this study was to investigate the spatial analysis of the factors affecting the formation of a creative village in rural settlements of Sistan.
Methodology: This research was based on the descriptive-survey method and applied purpose. Documentary and field methods were used to collect the data. The sample community of this study, in addition to 28 specialists in rural and regional development, was the residents of 20 villages in Sistan. According to Cochran's formula, 308 people were selected and randomly surveyed. To achieve the objectives, SPSS, Dematel, ANP, MABAC, and GIS software were used.
Results: Based on the one-sample test (T), the mean obtained for all dimensions was greater than the theoretical average (3). The results of Demetel showed that the criteria of promotion and education had the highest impact and the criterion of risk had the greatest impact on the formation of the creative village. The results of the network analysis process showed that the component of promotion and training with a weight of 0.342 was the most important factor while the component of flexibility with a weight of 0.079 was the least important factor influencing the formation of a creative village according to experts. The results of spatial analysis of the intensity of the effect of the characteristics of the creative village using Mabak showed that 6 villages had a favorable situation, 11 villages had a moderate situation, and 3 villages had a low impact intensity.
Innovation: In the present study, for the first time, spatial analysis of the factors affecting the formation of a creative village in rural settlements has been studied using applied models.
Keywords: Spatial Analysis, Creative Village, Network Analysis Process, Mabak, Sistan Region.
لوئسم هدنسیون *
2476-3357/ © 2021. Published by University of Isfahan
This is an open access article under the CC-BY-NC-ND 4.0 License (https://creativecommons.org/licenses BY-NC-ND 4.0)
http://dx.doi.org/10.22108/sppl.2020.123383.1505
Doi:
همانرب ییاضف یزیر
لاس مهدزای هرامش ، لوا پ( ، ی پا ی 04 ،) راهب 0044
:لوصو خیرات 01
/ 40 / 99 :شریذپ خیرات 82
/ 42 / 99
:صص 000 - 28
لوئسم هدنسیون *
2476-3357/ ©. Published by University of Isfahan
This is an open access article under the CC-BY-NC-ND 4.0 License (https://creativecommons.org/licenses BY-NC-ND 4.0)
http://dx.doi.org/10.22108/sppl.2020.123383.1505
Doi:
یشهوژپ هلاقم
صخاش ییاضف لیلحت لکش یاه
یریگ ییاتسور یاههاگتنوکس رد قلاخ یاتسور
ناتسیس ةقطنم :شهوژپ ةنومن
غیت ناهج یلعنسح
،1
یلع یناتسبانع ربکا
*
،2
یفطلریم اضردومحم
،3
دیما یمزراوخ یلع
4
0 - یرتکد یوجشناد همانرب و ایفارغج
،ییاتسور یزیر دهشم یسودرف هاگشناد
ناریا ،دهشم ،
8 - داتسا همانرب و ایفارغج
یزیر ناریا ،دهشم ،دهشم یسودرف هاگشناد ،ییاتسور
0 - ییاتسور یایفارغج رایشناد ،
لباز هاگشناد ناریا ،لباز ،
0 - رایداتسا همانرب و ایفارغج
یرهش یزیر ناریا ،دهشم ،دهشم یسودرف هاگشناد ،
هدیکچ حرط هلئسم : دوجو یگتفشآ و یناماسبان رد
یاههاگتنوکس اتسور
یی بجوم هدش تسا رتشیب اهروشک رد یپ تخانش اای الخ
اههار شور و اه یی دج دی ارب ی عسوت قحت ۀ
اتسور یی ا رد .دنشاب نی
ب
،نی یبایزرا صخاش یاه یاتسور قلاخ صرع رد ۀ دوبهب
اتسور عماوج عاضوا یی
م حرطم ی دوش و دیاب رد هرب ۀ نامز ی نونک ی و هجوت هژی یا .دوش نآ هب
فده نیا: شهوژپ فده اب یبایزرا صخاش یاه اتسور ی اههاگتنوکس رد قلاخ ی
اتسور یی س ناتسی .تسا هدش ماجنا
شور شور: شهوژپ ،رضاح یفیصوت یشیامیپ فده رظنزا و
، دربراک ی .تسا یارب یروآدرگ
،تاعلاطا شور
اه ی داناسا ی و
م ینادی عماج .تفر راک هب ۀ
نومن ۀ ا نی رب هولاع شهوژپ 82
مزرد صصختم ۀنی
اتسور یی و ۀعسوت هقطنم
،یا نکااس نا 84 اتاسور
قطنم عباوت زا ۀ
س ناتسی زا نارکوک لومرف ساسارب .تسا نیب
9878 راوناخ دادعت ، 042 فدااصت شور اب و باختنا رفن ی
ااهنآ زا
جنسرظن ی ارب .دش ی تسد یبای مرن زا شهوژپ فادها هب اهرازفا
ی
، SPSS Dematel
،
، ANP MABAC
و هدافتساGIS
دش .
جیاتن : ساسارب نومزآ تT
ک هنومن
،یا نیگنایم هب تسد هدمآ ارب ی مامت ی داعبا رتشیب م زا نیگنای رظن ی ( 0 ) تاسا ااتن . جی لاِتَمید
عم داد ناشن رای
ورت جی ب زا شزومآ و نیرتشی
ثأت یراذگری عم و
رای ذپرطخ یری ب زا نیرتشی ثأت یریذپری رد
لکاش یرایگ یاتاسور
قلاخ اتن .تسا رادروخرب جی
رف دنیا لیلحت هکبش یا ناشن داد ۀفلؤم جیورت و شزومآ نزو اب 008 / 4
، مهم نیرت و راذاگرثا لماع
فلؤم ۀ فاطعنا ذپ یری نزو اب 489 / 4
، مک تیمها نیرت لماع راذگرثا رب لکش یریگ یاتسور قلاخ رظنزا ناسانشراک تاسا
ااتن . جی
لحت لی اضف یی صخاش رثا تدش اه
ی اتسور ی قلاخ اب زا هدافتسا کابام
ناشن دادعت داد 7
اتسور تیعضو ،بولطم 00 اتاسور
تیعضو و طسوتم 0
اتسور تدش مک رثا دنراد .
یروآون : رد شهوژپ رضاح یارب نیتسخن راب لیلحت ییاضف لماوع رثؤم راب لکاش یرایگ یاتاسور قلااخ
رد یاههاگتنوکاس
اتسور یی اب هدافتسا زا لدم یاه یدربراک یسررب هدش تسا .
هژاو یاه :یدیلک لیلحت اضف
،یی اتسور ی ،قلاخ دنیارف لیلحت هکبش
،یا
،کابام ۀقطنم ناتسیس .
22 / همانرب ،ییاضف یزیر لاس
مهدزای هرامش ، لوا پ( ، ی پا ی 04 ،) راهب 0044
همدقم هزورما رتشیب اتسور طانم یی
اهروشک رد ی
شلاچ اب هعسوت لاح رد اه
ی فلتخم ی مزرد ۀنی دااصتقا
،ی عاامتجا ی و
ز تسی حم یطی هبور ( دنتاسه ور
Obonyo and Fwaya, 2012: 2
.) نایا شلااچ ااه هاب هارامه عاض یتیریدام هاب
بقع یگدنام طانم ییاتسور هدش رجنم
تسا . رد نیا
،نایم تلاکشم یداصتقا
لماش یراکیب ،یلاصف دامآرد ماک و
،رقف زا مهم نیرت عناوم یور شیپ هعسوت
رد نیا طاانم تاسا (
Surchev, 2010: 237; Nemirschi and Craciun,
2010: 39
)
؛ نیا رد تسا یلاح هک
یط نورق
،یدامتم اتسور
هب یناکم ۀباثم یاراب
یگدانز و ،دایلوت شاقن و تایهام
یرثؤم هتشاد
؛تسا ا دوجو اب نی
ارش رد طی زورما ی هاب و طاساو ۀ ور اهدادای تالود تالاخد و غت و ااه
تارایی کباس
گدنز
،ی رود رد ۀ لوت زا راذگ
،ییارگدی سب
یرای هب اهاتسور زا اج
ی هرهب دنم ی اوتحم زا ی عاسوت ۀ رادایاپ ااب یرادایاپان
و هجاوم نمض
تسدزا نداد تیعمج دوخ
رد دنیارف ترجاهم دپ اب
ۀدی لخت ۀای عمج یاتی رخت و بای دابلاک ی هابور ور
دنتسه تسار(
،ناراکمه و ملق 0091
: 009 .)
ئاف یارب شلاچ نیا رب ندمآ
هعسوت و اه نایا رد ؛تسا هدش هئارا یعونتم یاهدرکیور و اهراکهار ،اهاتسور نتفای
هامانرب رد نوگانوگ یاهروشک باوس و براجت یسررب اب نیب ر
ۀاهد زا ییاتاسور ۀعاسوت یزای 0914
و ااهدرکیور ،
هدافتسا یاهدربهار هقبط هتسد راهچ رد هنیمز نیا رد هدش
یدااصتقا یاهدرکیور ؛تسا هدش صخشم و کیکفت ،یدنب
یتعنص و یضارا تاحلاصا ،زبس بلاقنا ،یزرواشک ۀعسوت(
،یاساسا یااهزاین نیمأت( یعامتجا یاهدرکیور ،)یزاس
ور ۀعسوت رد تکراشم یدبلاک یاهدرکیور ،)یلحم تاعامتجا ۀعسوت و ییاتس
- همانرب( ییاضف ،ییاتسور زکارم یزیر
اتسور ۀعسوت -
همه ییاتسور ۀعسوت( عماج یاهدرکیور و )ییاتسور ۀعسوت رد یرهش یاهدرکراک و یرهش و هابناج
،یرفعج و یجلاعتسا( ؛)رادیاپ ۀعسوت ،هچراپکی 0090
: 00 تشیب هک تسا یلاح رد نیا ؛) ۀتشذگ یاهراکهار ر
هعاسوت
تعنص دننام ی
یزاس عسوت و ۀ زرواشک مهاراف ییاتاسور طاانم یعاامتجا و یداصتقا یرادیاپ یارب ار مزلا طیارش ،ی
هدرکن دنا جلاعتسا(
،ی 0020 : 24 شور و ااههار الخ اای تخانش یپ رد اهروشک رتشیب نیا دوجو اب ؛) دایدج ییااه
تیلاعف ۀعسوت و دندمآرب ییاتسور ۀعسوت قحت یارب هب قلاخ یاه
ییاتسور ۀعسوت رب راذگریثأت لماوع زا یکی ۀلزنم
مساق( دش حرطم ،ناراکمه و ول
0092 : 84 ؛
Figueiredo and Raschi, 2013: 1; Ramjit, 2015: 3
.)
یم هنیمز نیمه رد یم هک تسا یموهفم تیقلاخ تشاد نایب ناوت
یماامت رد یتیدوداحم حیاه نوداب ار نآ ناوات
هصرع شیاپ نتاشاذگرانک یاتح اای رظن دیدجت اب و دناسر روهظ هب یتسیز یاه راف
،وان یطیاراش ،دواجوم یااه
هدیدنسپ و رتراگزاس ریذپ اب نیا رب هولاع ؛درک داجیا رت
هرهب نمض تیقلاخ لوصا یارجا و ش ،لااح ناامز رد یدنم
یم هدیجنس و رتهب تیریدم و یربهر ناوت هب ؛تشاد هدنیآ ۀرابرد یرت
هدایا راب زاکرمت هک یروط هاب وان رااکفا و ااه
فاطعنا ،رترادیاپ یطیحم یداصتقا و رتریذپ
،یدوجس و یروسای( دش دهاوخ رجنم رت 0097
: 8 یاخرب ،نیاب نیا رد .)
هوژپ کم دیوید دننام نارگش نانارگ
(0
8448 ) هایرظن نایا رد .داندرک لاامعا ییاتاسور طانم ۀرابرد ار قلاخ ۀیرظن
هفرح رد دارفا بذج اب ییاتسور طانم هک تسا نیا رب داقتعا نااغمرا هاب ار یدااصتقا دشر ،قلاخ یاه
یام .دانروآ
1 David McGravan
صخاش ییاضف لیلحت یاه
لکش ییاتسور یاههاگتنوکس رد قلاخ یاتسور یریگ )ناتسیس ۀقطنم :شهوژپ ۀنومن(
اکمه و غیت ناهج یلعنسح / نار
29
کم ۀعلاطم جیاتن یم ناشن نانارگ
هاتسور و رهش ۀموح طانم دهد لغاش رد دارفا دایز تبسن اب ا
نازایم ،قلااخ یااه
هاب دارافا زا یرایاسب ینونک ینامز ۀهرب رد هکنیا .دنراد ار یلغش دشر و دیلوت یروانف شریذپ ،عارتخا تبث زا یدایز اتسور طیحم هب تشگزاب هاقلاع
دنم ،دان نااشن مها زا تای مز دواجو و اتاسور هانی
یااه ا رد قلااخ نای
طاانم دراد
(
McGranahan and Wojan‚ 2007: 202
) اب ؛ دوجو ا یااشگهار ییاتاسور تایقلاخ ااب طبترم لماوع ییاسانش نی
ناسنا شرورپ و بذج ،یرادهگن یارب ار مزلا ۀنیمز و تسا طانم نیا ۀعسوت یام دااجیا قلاخ یاه
نیاننمه ؛دانک
هابرجت زا لصاح یفنم جیاتن رما نیا دوجو داح نیراتمک هاب ار ییاتاسور ۀعاسوت نیاشیپ یااه
یام ۀدانیآ و دنااسر
هدننکراودیما یم مقر طانم نیا یارب ار یا
( دنز
Donald et al.‚ 2008: 11
)
؛ نیاربانب حم طی یاه اتسور یی هاب هجوت اب
ناوت اه ی وقلاب ۀ سب رای دایز
، اب دی تیفرظ یاه سم رد ار دوخ ری
ا و دارفا ندنارورپ هدی
یااه و قلااخ نیاننمه
حم یاطی
ارش اب راگزاس و قلاخ طی
نونک ی دننارورپب
؛ ا رد نی شقن تسناوت دنهاوخ تروص اه
ی عت نیی دننک ۀ دواخ ار ا راتهب اافی
ک ن و دن هدنیآ رد عسوت هب
ۀ اپ رادی دنوش لئان
؛ دننامه اتسور داصتقا یی
هک نآ راثآ اهزرم ات ی کرد ماه اتاسور زا رتارف
م ی ،یدوجس و یروسای( دوش 0097
: 8 .)
اب ناتسیس 897
نیا رب هولاع ،اتسور یگیااسمه رد نتفراگرارق لایلد هاب ،تسا راوتسا ییاتسور تیعمج ۀیاپرب هک
؛دراد یصاخ تیمها یکیتیلوپوئژ و یسایس ظاحلزا ناتسکاپ و ناتسناغفا یاهروشک ب
ه روط هنکاس زا یلاخ هک ی نداش
هبور شلاچ اب ار هقطنم نیا یسایس تایح تسا نکمم یتیعمج تارییغت و نآ یاهاتسور یاهاتسور .دنک ور
ناتاسیس
یط هرود اه یتسرفرجاهم شقن یدامتم ی هتشاد
دنا ؛ ب ه روط هنکاس زا یلااخ اهاتاسور زا یداایز داداعت هنایلااس هاک ی
یم شیپ رد ار ترجاهم هار ناییاتسور و دنوش م
ی دنریگ اهرامآ . ی هب تسد هدمآ زا رامشرس ی اه ناشن یام داهد داداعت
زا اهاتسور 0420
لاس رد 0071 هب 897 لاس رد اتسور 0091
شهاک هتفای و 828 لاخ اتسور ی
هنکاس زا تاسا هداش
،ناریا رامآ زکرم(
0071 - 0091 هاب نارایا ییاتسور طانم رد هعسوت عناوم و لئاسم هکنیا هب ملع اب ور نیا زا ؛) هژایو
نتخانشن هب ناتسیس ۀقطنم رد فرظ
تی یاه رد قلاخ ا
نی م طانم طوبر ا فده ،تسا نی
،شهوژپ هولاع
رب ییااسانش
صخاش یاه یاتسور قلاخ
و نییعت لکش رب رثؤم لماوع ییاضف لیلحت ،اهنآ نیب طباور و رثا نازیم یاتاسور یرایگ
نایب بلاطم هب هجوت اب .تسا ناتسیس ییاتسور یاههاگتنوکس حطس رد قلاخ شسرپ ،هدش
یم حرطم ریز یاه :دوش
0 . لماوع رثؤم رب لکش یریگ یاتسور قلاخ
رد ۀقطنم ناتسیس مادک
؟دنا
8 . لیلحت ییاضف صخاش یاه لماوع رثؤم رب لکش یریگ یاتسور قلاخ
رد ۀقطنم ناتاسیس رد
عاضو دواجوم
هنوگچ
؟تسا
2 - تایبدا و ینابم یرظن شهوژپ
قلاخ ی
،ت یتیلاعف تسا هک لوط رد ۀرود یگدنز ناسنا هعسوت یم دبای و تایضتقم و
طیحم یاه یگداونااخ ااخ
رد تیصخش روهظ یاه
قلاخ رثؤم عقاو یم دوش (
Simonton, 2000: 120
.) زا ب ی ن عاونا قلاخ ی
،ت قلاخ ی ت اتسور یی
هب ۀباثم هار ی ارب ی عسوت ۀ اپ ی راد اتسور عماوج یی
هب و ی هژ هعسوت رتمک عماوج رد ی
هتفا حرطم دش ( ساق م ول ،نارااکمه و
94 / همانرب ،ییاضف یزیر لاس
مهدزای هرامش ، لوا پ( ، ی پا ی 04 ،) راهب 0044
0092 : 00 اتسار رد .) ی
أت یی د مها ی ت قلاخ ی ت اتسور یی
، نارااکمه و لااحدرآ (0
8407 ) اراب ی عاسوت ۀ اتاسور یی هاس
ور ی درک هئارا م ی دنهد
؛ ور ی اهدرک ی عسوت ۀ ناکم ی
، عسوت ۀ داصتقا ی عسوت و ۀ قلاخ ی ت اهدادعتسا و ی
درف ی . برجت ی تا
م ناشن ی دهد ارب ی عسوت ۀ اتسور یی اب ی د ور هب ی درک و هجوت موس ی
هژ ا ی تشاد ؛ ی نع ی لکش گ ی ر ی قلاخ ای ت طاانم رد
اتسور یی فرظ ساسارب ی
ت اه ( اتاسور گنهرف و
Ardhala et al., 2016: 672
امه رد .) ی
ن هانیمز نارااکمه و روفلااب ،
( 8402 ا رب ) ی ن عسوت هک دنرواب ۀ
نتبم ی قلاخ رب ی ت اتسور
،یی اناوت یی وقت ی ت هکبش ااه ی لمااعت ی هاک دراد ار باجوم
ندم تلاخد ی
، گنارب ی گتخ ی راک ،هعماج ساسحا رفآ
ین ی م قلاخ لوحت و ی
دوش اههاگشزومآ . ی
رنه ی
، هراوناشج ااه
و
لاس ن اه ی اهرنه ی لحم ی
، تصرف اه یی ار ارب ی ا ی داج تلاماعت کرتشم
مهاراف ام ی داننک هاک فرظ ای ت قلااخ عاماوج
اتسور یی ار زین وقت ی ت یم دننک (
Balfour et al., 2018: 235
.) اتاسور موهفم رد عقاورد ی
زاکرمت و رواضح ،قلااخ
لوت ی
،ناگدننکد وجشناد و نادنمشناد ،نادنمرنه
ی نا تنس و ب نانکش ا پ ی تفرش ا اتسور ر ا .دراد طابت ی
ن قلاخ هورگ ی
ت ار
م تدش ی دنشخب ارب و ی د ی نارگ دنتسه باذج
؛ ننمه ی ن اضف ی قلاخ ی ک اتسور ای ا ار هاقطنم یام
دنزااس لکاش و
م ی دنشخب
scotte‚ 2006: 57( .)
اب هجوت هب بلاطم حرطم هدش ، عسوت ۀ مز ی هن اه ی قلاخ ی ت
، رااکهار ی اراب بااسانم ی
عسوت ۀ اتسور یی تسا
؛ اریز ااناوت یی اسب ی ج امرس ی ه اه ی دااصتقا ی عاامتجا ، ی
ناااسنا ، ی اگنهرف ، ی بط و ی اع ی اراب ار ی
سر ی ند دراد هعاسوت فده هب
؛ لااح رد ی لاتاعا هاک ی
ی اک ی ان ه د رااب اااهنت ی
راگ ی ثأات ی ر افنم ی امن ی دراذاگ لاماع ،
دشر ی ۀدنبا د ی رگ ی ن ی زا م ی دوش ربا(
ی مش ی راکمه و ا ن
، 0092 : 10 .)
صخاش اه :تیقلاخ ی نیا یلصا فده
صخاش اه .تسا ییایفارغج ۀیحان کی تیقلاخ نازیم نییعت ، شور
ااه و
دراد دوجو یفلتخم و توافتم یاهریغتم سرتاسدرد تااعلاطا نیننمه و هقطنم ره طیارش هب هجوت اب هک
ام ی ناوات
نیا زا یکی لدم
اه نا ار لودج( درک هبساحم ناکم ره رد ار تیقلاخ صخاش نازیم و باخت 0
.)
:قلاخ یاتسور موهفم شهوژپ و نوتم نیب رد شاکنک
یام نااشن تیقلاخ ۀنیمزرد لتخم یاه یاتاسور داهد
،قلاخ موهفم یدیدج تسا هک زا یوریپ هب موهفم
رهش قلاخ داجیا هدش لکاش هب لاح هب ات و داحاو
و نیاب یاللملا
یرعت
؛تسا هدشن اب
نیا لاح هب یفیرعت هاتوک زا نیا موهفم یم هراشا یاتسور .دوش
ییاضف ،قلاخ تسا
هک اب اکتا رب
یاهدنیارف موب
ۀنارادم کبس
،یگدنز طیحم تسیز کاپ و
،بولطم تاناکما ۀنیمز
بذج قلااخ ۀاقبط رد ار
عیاناص ااب
یروانف حطس هب لااب
هژیو رد شخب گنهرف و رنه یم ایهم دنک و رتسب عافتنا درب - درب ییاتسور ۀعماج و
ۀقبط قلااخ و
نیننمه نابطاخم
و فرصم ناگدننک تلاوصحم
رد ار هناقلاخ نوریب
زا طیحم اتسور مهارف یم .دروآ دایلوت توراث رد
نیا اتسور یشان زا تخادرپ ح
ۀرهب ۀناکلام یاضف ییاتسور هب
ناییاتسور و
دیلوت شزرا ۀدوزافا یدااصتقا یاشان
زا
تیقلاخ یاه ۀقبط قلاخ تسا هک نیا لمکم تیلاعف یاه یتاذ اتاسور رد تادایلوت هاب
هژایو شاخب یزروااشک تاسا
تسار(
ملق ،ناراکمه و 0091
: 080 .)
1 Ardhala et al.
صخاش ییاضف لیلحت یاه
لکش ییاتسور یاههاگتنوکس رد قلاخ یاتسور یریگ )ناتسیس ۀقطنم :شهوژپ ۀنومن(
اکمه و غیت ناهج یلعنسح / نار
90
لودج - 1 : لدم صخاش هب طوبرم یاه تیقلاخ یاه
تیقلاخ صخاش حرش
یااات هاااس لدااام ( )3TS دراااانیر
ادیرولف
0
لاس رد ادیرولف درانیر 8448
صخاش هس دادعتسا
یروانف ،8
)حماست( لمحت تردق و0
رهاش کای رد تیقلاخ شجنس یارب ار0
.درب راک هب
دادعتسا صخاش )رتلااب و سناسیل( یهاگشناد کردم یاراد تیعمج دصرد باستحا اب صخاش نیا
ناشن دنهد ۀیامراس نازایم زاکرمت و رواضح ۀ
یناسنا .تسا هیحان کی رد1
یروانف صخاش هبساحم صخاش ود بیکرت اب
م ی یروانف صخاش و یروآون صخاش ؛دوش
7لااب ،لوا صخااش ؛ هانومن
ا زا ی صخااش ااه هدااس ی
یم باتزاب ار هقطنم کی رد نکاس تیعمج یروآون تردق هک تسا زاکرمت و هزادانا ،مود صخااش .دهد
هاعومجم ا عیاناص زا ی
ناشن هیحان کی رد ار یروانف اب طبترم م
ی ن دننام( دهد مر
تسیز تلاوصحم ،کینورتکلا یاهرازفا .)یسدنهم تامدخ و یکشزپ
حماااست صخاااش ،تااااااااایجوز(
تنس بوذ ،ینکش
تازلف )8
ناشن تیجوز صخاش دایز تیعمج ۀدنهد
جوز اه هب هک تسا جاودزا یارب هدامآ ای توافت و ندوبزاب زا میقتسمریغ رایعم کی ۀباثم
.تسا هیحان کی یعامتجا حماست و صخاش تنس نکش یم ناشن ار مدرم زا یهورگ یبسن دادعت ی هاب هاک دهد
زا یمیقتاسم راایعم ؛دنتاسه قلااخ هانادنمرنه ترواص
و گنهرف ناگدننکدیلوت امرس
هی نیا اب ؛تسا هیحان کی رد قلاخ یاه پ
شی ،قلااخ مدرام زا هورگ نیا یاضعا هک رف کت
های هااگ
و یگدنز کبس رد عونت یارب یمیدق لاعف
تی قلاخ یاه .دنتسه
ریغ دارفا یبسن دصرد نییعت یارب یرایعم ،تازلف بوذ صخاش موب
ی هداز اجنآ رد هک تسا یا هدش
دنا یراگید موهفم ،رایعم نیا .
داداملق هایحان یدااصتقا داشر نلامااع هاک یدارافا ؛تاسا هیحان زا نوریب دارفا ای نارجاهم یوس هب اهرد ندوبزاب شجنس یارب یم .دنوش
تایقلاخ صخاش )وروی( ییاپورا .تسا هدوب قلاخ دارفا ۀعسوت و یرادهگن و بذج ییاناوت رد اهروشک تباقر یدیلک ثحب یسررب رب لدم نیا دیکأت 2
،یرین( :عبنم 0097
: 07 )
رب بدا ساسا تای
،شهوژپ م رظن هب
ی دسر قبط و قلاخ داصتقا ۀ
قلاخ هب ۀلزنم ود ۀیرظن ساسا ی هعاسوت اب هطبار رد
زا هار قلاخ تی دنتسه حرطم
؛ هب روط ی هب قلاخ داصتقا هزورما هک لزنم
ۀ ن یوری سب لدبم رای وق ی تسا حرطم ناهج رد
سناتپ و لی یاه ز یدای ارب ی ا .دراد هعسوت نی
،داصتقا زا هبنج یکی
شخب زا اه عیرس دشر اب ی نااهج دااصتقا
،ی زا ماه
ا رظنم داجی لد هب مه و دمآرد لی
ا داجی اهدامآرد و لاغتشا ی
تاردااص ی ( تاسا
Sung‚ 2015: 89- 90
).
رد نایا ،نیاب
ۀقبط قلاخ هک یشخب زا ۀیامرس یعامتجا رد
طانم ییاتسور بوسحم
یم
،دوش یاعبنم یاساسا رد طاانم ییاتاسور
؛تسا هب نیا لیلد رب هک شنک یاه اهنآ ثأت ری یم دراذگ و تیفیک یگدنز عماوج ییاتسور ار
زا ره رظن دوبهب یام ؛داشخب
هب هک یروط اتسور
یاه ۀیامرس یاراد یعامتجا
،رتشیب هب یتحار هب عابنم تخاناش و
یهااگآ یااقترا ۀانیمزرد دایلوت
و
شزرا هدوزفا یسرتسد دنراد
و تیلاعف یاه یداصتقا ار یدیدج
لخ یام ؛داننک نیاننمه زا
تایلاعف یااه یدااصتقا
1 Richard Florida
2 Talent
3 Technology
4 Tolerance
5 Human Capital
6 High-Tech
7 Melting Pot
8 Euro– Creativity Index (ECI)
98 / همانرب ،ییاضف یزیر لاس
مهدزای هرامش ، لوا پ( ، ی پا ی 04 ،) راهب 0044
دوجوم شیوخ زین تظافح یم
دننک و یتح بجوم دوبهب نآ یم دنوش
Batjargal‚ 2007: 606(
؛) یاضعا ۀقبط قلااخ
ن زی تارظن یتوافتم ۀرابرد تیفیک کی لحم ااخ دانراد و نایا دارافا تایفیک گدانز ی ار ۀژایو امن اهرهاش ی
دانناد
McGranahan and Wojan‚ 2007: 202(
؛) هب یروط هک دندقتعم ۀقبط قلاخ رد طانم ییاتسور زین
عمجت یم دبای هک
رد نیا تروص یورین ۀکرحم ۀعسوت یداصتقا دهاوخ
دوب . اهنآ زا نیا هیرظن اب یرایسب زا للادتسا اه تیامح یم داننک .
اهنآ داقتعا دنراد زا لیلاد یلصا بذج ۀقبط قلاخ هب طانم
،ییاتسور تورث
،روشک مکارت مک تیعمج و ۀطبار هژیو اب
یرایهد تسا
Stolarick et al.‚ 2010: 22( نیب نیا رد هتبلا .)
طانم ییاتسور اب
یرایاسب زا
تلاکاشم رد
زا تاسد
نداد ۀیامرس یناسنا هبور ور دنتسه ناناوج(
رجاهم هب
،اهرهش ینایوجشناد هک
هب هاگشناد یم
،دنور شناد یناگتخومآ هک
یارب ندرکادیپ راک
هب اهرهش م ی دنور )
؛ کی نیزگیاج بسانم
یارب لح نیا
،تلاکشم بذج
دارفا هقلاع دنم هب یگدنز
رد تساتسور
Jarábková and Hamada‚ 2012: 10(
؛) اب نیا لاح ۀقبط قلاخ ییاتسور اهنت
دارفا رجاهم هاب طاانم
ییاتسور دنتسین
و نانکاس یلصا اتسور زین ناوت تیقلاخ ار
دنراد و وزج ۀقبط قلاخ یم بوسحم .دنوش
هب روط یلک قلاخ ۀقبط ییاتسور
زا ود هورگ لیکشت
؛تسا هدش هورگ
،لوا نانکاس قلاخ نادنواتاسور( ییاتاسور
و )قلاخ هورگ
،مود دارفا یقلاخ دنتسه اب هک هجوت هب یگژیو یاه یاتسور
،قلاخ نآ ار یارب یگدنز باختنا و هب نآ
ترجاهم هدرک
.دنا یاضعا ۀقبط شیارگ رما نیا هب قلاخ دنراد
رد هک عماوج قلاخ عمجت دنبای و سپس هکبش یا یارب
دوخ هب دوجو .دنروآ قلاخ ۀقبط
ًافرص ییاتسور لیصحت
ناگدرک ای مولع ناگبخن حطس
لااب داننامه ،دنتاسین هاننآ
رد
رهش هدید یم ۀقبط ؛دوش ییاتسور قلاخ
رداق تسا شخب یاه یدیدج ار هاب دااعبا ،یدااصتقا ،یعاامتجا
یاگنهرف و
یتیریدم اتسور
دیازفیب تصرف و یاه
یدیدج ار یارب تفرشیپ اتسور
رد سایقم یلم و یلمارف داجیا تسار( دنک و ملق
،ناراکمه 0091
: 080 .)
یرایسب زا ناگدنسیون هلمجزا
ناراکمه و کیرلاوتسا (0
8404 ) هدیقع دنراد طانم ییاتسور لیسناتپ
یدایز یاراب
ناکم یبای شخب اه ی قلاخ دنراد و یتح ناریدم ییاتسور م
ی دنناوت ۀقبط قلاخ ار بذج
؛دننک هب رواط ی هاک طاانم
ییاتسور زین
م ی دنناوت یرایسب زا طیارش ۀژیو نایب هدش هک بذاج ۀقبط قلاخ هب
،تساهرهش هلمجزا
طیاحم ،بواخ
گنهرف ای تاناکما ار یعامتجا هئارا
دنهد ناگروم . و
ناراکمه (8
8449 ) هدیقع دنراد ناریدم ییارجا اتسور م ی دانناوت
زا هس درکیور یدربهار یارب
تیامح زا هرهب هعسوت دنرب
. نیا شور اه سااسارب ۀعاسوت
،یالحم ۀعاسوت ،یدااصتقا
تیقلاخ و
دادعتسا تساهنآ .
درکیور
لوا رد طابترا اب یگژیو یاه
،یلحم ثاریم
،یگنهرف تنس
اه و طیارش یعیبط تاسا . نایا دراکیور
هعسوت ۀجیتنرد هدافتسا زا عبانم یلحم یارب ۀعسوت یرگشدرگ تسا
. رد نیا
،درکیور نارایهد
ییاتسور دایاب
ییااضف
تملاسم زیمآ و تحار یارب ۀئارا براجت ربتعم هتشاد دنشاب .
درکیور
،مود ۀعسوت یداصتقا ار
اب تیامح زا لاعف تی یاه ینیرفآرااک هتاسجرب
ام ی دانک . رد نایا ،دراکیور
یرایهد دیاب کی طیحم بسک راکو بسانم یارب نانیرفآراک یلحم
داجیا ای زا لاعف تی یاه اهنآ تیامح دنک .
1 Stolarick et al.
2 Morgan et al.
صخاش ییاضف لیلحت یاه
لکش ییاتسور یاههاگتنوکس رد قلاخ یاتسور یریگ )ناتسیس ۀقطنم :شهوژپ ۀنومن(
اکمه و غیت ناهج یلعنسح / نار
90
درکیور
موس رب زاین هب تیامح زا تیقلاخ و
دادعتسا رد هد یرای یاه ییاتسور و
یایازم هدافتاسا زا
نیانچ
ینابیتشپ رظنزا
دشر یداصتقا رمتسم
دیکأت دراد . داصتقا قلاخ رد طانم ییاتسور رد
روضح رانه و گانهرف ؛تاسا
نیننمه ۀعسوت
ینتبم رب تیقلاخ زا
هار تیامح زا یاهدادعتسا یرنه
اب فده ینابیتاشپ زا
رانه و عیاناص یتاسد و
همانرب اه ی یشزومآ یحارط
و ارجا هدش تسا (
Jarábková and Hamada, 2012: 2- 4
.)
صخاش یاه یاتسور قلاخ لماش جنپ لماع فاطعنا
،یریذپ
،راکتبا
،یریذپرطخ یربهر
و تکراشم تسا
لوداج(
8 .)
-لودج 2 : صخاش اه ی اتسور ی قلاخ
صخاش حرش
فاطعنا یریذپ و شریذپ ییاناوت
نتشاد یهاگن توافتم هب طیحم و راتفر بسانتم اب یاکی ،نآ هانومن زا یااه افوم رد راما فااطعنا یریذاپ .تاسا
یاتسور قلاخ تیلباق شریذپ دیاقع و شزرا یاه ار دیدج دراد و رتمک هب شزرا یاه هتشذگ لیامت دراد و هب نایا بایترت
ناکما هعسوت ار مهارف یم .دنک
راکتبا ییاناوت
هب یریگراک هار لح یاه و یراکتبا دیدج یارب لح تلاکاشم ،نارااکمه و یامیحر( یمیداق 0098
رد ) یاتاسور
قلاخ دوجو .دراد
یریذپرطخ رد یناوتان
لوبق یاهدمایپ تسکش ای نامه سرت زا
،رطخ یکی زا تلاکشم و شلاچ یور شیپ یاه ینیرفآرااک
و ۀعاسوت
یداصتقا طانم ییاتسور هب لیلد دوبمک ۀیامرس یفاک رد نیا فلاخرب .تسا طانم ،لوامعم
یریذاپرطخ دارافا
یاکی،
زا
صخاش یاه یاتسور قلاخ .تسا
یربهر ییاناوت
درف ای یدارفا یارب تیاده اتسور تیقلاخ تمس هب .تسا
نیا دارافا دایاب ترداق ذوافن رد ناایم مدرام و ۀایحور
هتشاد تیقلاخ .دنشاب
تکراشم تیوقت
تاطابترا
،یعامتجا تکراشم یعامتجا و یاقترا یهاگآ بجوم لخ
،شناد
،شناد ۀریخذ تیریدم
شناد و ۀعااشا
،شناد و راثآ نآ هب ۀعسوت ینیرفآراک یهتنم یم هب .دوش روط یلک رد یاتاسور قلااخ مدرام رد رواما ،یعاامتجا ،یاگنهرف
یداصتقا و یسایس میهس و رگیدکی اب دحتم .دنتسه
،ناراکمه و یمیحر( عبنم 0098
تسار( ؛) ،ناراکمه و ملق 0091
)
( Walter et al., 2007 )
(, Kushalakshi, 2014 )
شهوژپ ةنیشیپ شهوژپ هب شخب نیا رد یم هراشا ییاه
لودج( دنراد رضاح شهوژپ اب ار ییانعم تبارق نیرتشیب هک دوش 0
.)
ناشن شهوژپ ۀقباس و تایبدا یسررب زا لصاح دهاوش یم
شهوژپ نونکات دهد قلااخ یاتسور ۀرابرد یکدنا یاه
یسررب عوضوم ندوبون و یگدرتسگ ،یگدینیپ ،عونت لیلد هب و هدش ماجنا هایرظن نیودات یاراب شلاات ،هداش
هاک یا
هب ،دنک نییبت ار رظندم ۀدیدپ تیلک تروص تردن
یم ناشن عوضوم اب طبترم نوتم رب یرورم جیاتن .تسا هتفرگ داهد
ا مادکره هیرظن ز شخب ،اههاگدید و اه هدرک یسررب ایاوز یضعب زا مه نآ ار عوضوم زا ییاه
هاب نونکات هننآ .دنا رواط
بحاص یخرب ،نیب نیا رد ؛تسا نآ اب طبترم لماوع و قلاخ رهش هب طوبرم ثحابم ،هدش هجوت نآ هب هدرتسگ نارظن
وت نآ ااب طبترم لماوع و قلاخ یاتسور ۀلوقم هب یجراخ و یلخاد هتاشاد هاج
،ینیرفآرااک ۀراابرد ار یثحاابم و دانا
90 / همانرب ،ییاضف یزیر لاس
مهدزای هرامش ، لوا پ( ، ی پا ی 04 ،) راهب 0044
هدرک یسررب ییاتسور قلاخ یرگشدرگ و قلاخ یاتسور یام هجیتنرد .دنا
و یراذاگرثا ۀانیمزرد تاشاد ناایب ناوات
صخاش ییاضف لیلحت .تسا هدشن ماجنا یشهوژپ نونکات قلاخ یاتسور یاه
لودج 3-
: شهوژپ شهوژپ عوضوم اب طبترم یاه
)لاس( رگشهوژپ شهوژپ جیاتن
مساق ( ناراکمه و ول 0092
جیاتن ) م ناشن ی دهد ریداقم م نیگنای مامت ی هفلؤم اه ی رگشدرگ ی هب قلاخ انثتسا ی ر کسی یریذپ ( 99 / 8 ) شیب زا 0 تسا
هب هک تیعضو بولطم یاهاتسور فده رظنزا رگشدرگ ی قلاخ دراد هراشا .
یمشیربا و ناراکمه ( 0092 ۀیاپرب )
جیاتن
،شهوژپ زا هاجنپ یاتسور هعلاطم
،هدش تفه اتسور اب ۀعسوت عیانص یتسد ناکما یبایتسد هب ۀعسوت رادایاپ
ییاتسور ار
؛دنتشادن کی نیننمه اتسور
صخاش ۀعسوت رادیاپ رفص دراد .
( ینیسح و یملاک 0097
جیاتن ) م ناشن ی دهد اتسور ی وخ نیی ز تخاسری یاه اتسور ی دراد ار قلااخ
؛ ا راب نای تاسخن سااسا نی
ااگ م
، و بذاج
هدامآ زاس ی ن یوری ناسنا ی یارب شریذپ شقن اه ی ون نی ا و داجی رتسب ی بسانم هب روظنم ئارا ۀ ا هدی یاه .تسا قلاخ
تسار ناراکمه و ملق (
0091 هب یرظن راتخاس ) تسد
لماش شهوژپ لوا شخب زا هدمآ 01
و هفلؤم 09 قلااخ ۀاقبط هاب زاایتما نیرتاشیب .دواب فرعم
« اتسور هب نارجاهم »
ب ا 428018 / 4 هب زایتما نیرتمک و دصرد
« ناگتسب اب تاطابترا »
اب 401082 / 4 .تشاد لعت دصرد
Kamarudin et al. (2018) یم ناشن جیاتن
هعلاطم قلاخ یاهاتسور دهد شور زا هدافتسا اب هدش
سیاف داننام تاغیلبت دیدج یاه و بوایتوی ،کواب
هتسناوت رازاب شقن ینیرفآراک ۀعسوت ۀنیمزرد دنا
.دنشاب هتشاد یرثؤم
Can and Ngo (2017) یم ناشن جیاتن
گنود یاتسور دهد لیسناتپ مَل
تاسا مزلا سااسا نایا راب ؛دراد قلااخ یرگاشدرگ یاراب ار مزلا یاه
هتسب .دشاب هتشاد دوجو هقطنم نیا رد ییاتسور یرگشدرگ و یرگشدرگ ،مسیروتوکا هلمجزا یعونتم یرگشدرگ یاه
Ardhala et al. (2016) هاعلاطم یاهاتسور رد قلاخ یرگشدرگ تعنص ۀعسوت داد ناشن جیاتن
هاک دراد زااین لاماع رااهچ هاب هاجوت هاب هداش
ترابع :زا دنا 0 یژرنا . ،یساسا یاه 8
هبذاج . ،یرگشدرگ یاه 0
،کرحت و یسرتسد تیلباق . 0
.لوصحم ۀعسوت .
Citarella and Maglio (2014) هیاپ داد ناشن جیاتن
فوم یاه یاقطنم متاسیس کای رد تیقلاخ ساسارب یلحم داصتقا میکحت رد قلاخ یرگشدرگ تیق
.تسا هتفهن
Doncean (2013) تایفیک و اههاگتماقا نامدیچ نیب مظن و یگنهامه ،گنر بیکرت هب هجوت ،ییاتسور قلاخ یرگشدرگ هب یبایتسد یارب
یم رامش هب یرورض یرما ،تشادهب تیریدم و .دیآ
Lee and Wall (2012) یم ناشن جیاتن
ییاتاسور یرگاشدرگ قلااخ دااصتقا ،یالحم یاهاذاغ خبط ۀنیمزرد اهاتسور یایازم زا هدافتسا اب دهد
یم قحت .دبای
Stolarick et al. (2010) هب داصتقا ۀعسوت و یرگشدرگ هعلاطم نیا رد
هنیمز ۀباثم یااهرنه و یافرعم ییاتاسور عاماوج رد تایقلاخ زوراب یاه
هرف ،یمسجت هب یخیرات ثاریم و گن
.تسا هدش هدرب مان یداصتقا یتنس یاهدنیارف یایحازاب و تورث دیلوت رازبا ۀباثم
Brüntrup and Messner (2007) یم ناشن جیاتن
هنیمز رد قلاخ عیانص دهد یاراب یدرابهار یهاگیاج ،رنه و یرگشدرگ ،تایبدا ،یقیسوم نونمه ییاه
دشر و یرادیاپ ۀنادنمشوه جیورت هقطنم ،یلحم ۀدنیازف
.دنراد اپورا رد یلم و یا
هتفای :عبنم ،شهوژپ یدانسا یاه 0099
3 - شور یسانش شهوژپ
تیهام ا نی شهوژپ زا
ثیح فده
، دربراک ی هب و شور ظاحل
، صوت یفی لحت یلی تسا و ارب درگ ی روآ ی تااعلاطا
دانسا شور زا ی
م و ینادی .تسا هدش هدافتسا یماامت لمااش شهوژاپ نایا یرامآ ۀعماج
897 ااب ناتاسیس یاتاسور
تیعمج 887000
دادعت و 10092 زا شیاب اب ییاهاتسور ،بولطم جیاتن هب یبایتسد یارب ،نیب نیا رد هک تسا راوناخ
044 یسررب زا سپ .دندش باختنا هنومن یارب راوناخ ناتسیس ۀقطنم دش مولعم یرامآ یاه
84 زا شیاب یاتسور 044
صخاش ییاضف لیلحت یاه
لکش ییاتسور یاههاگتنوکس رد قلاخ یاتسور یریگ )ناتسیس ۀقطنم :شهوژپ ۀنومن(
اکمه و غیت ناهج یلعنسح / نار
91
هب اهاتسور نیا یمامت هک دراد راوناخ یاتیعمج رایعم رب زکرمت لیلد .دندش باختنا اتسور دحاو رد هنومن ۀعماج ۀباثم
قحت یارب هک تسا نیا راوناخ صخاش نتفای
میمعت و قلاخ یاتسور یاه هاعلاطم طاانم ،ااهنآ یریذپ
زا دایاب هداش
یگژیو نیرتمک لکش یارب( بسانم یتیعمج یاه
ونا یریگ تیقلاخ عا
هرهب )اه هاب ندیاسر ترواص رد اات دناشاب دنم
لومرف زا هنومن باختنا یارب ،نیب نیا رد .داد میمعت رتمک تیعمج اب یاهاتسور ریاس هب ار جیاتن ناوتب بولطم ۀجیتن لااس یراماشرس نیراخآ سااسارب .دش هدافتسا نارکوک 0091
، 84 ،رظندام یاتاسور 9878
و راونااخ 08008
رافن
اد تیعمج دادعت ،نارکوک لومرف ساسارب نیا دوجو اب ؛دنر
042 تسرپرس راوناخ
یااطخ بیراض ااب(
1 / 1 )داصرد
هب لودج( دندش باختنا هنومن ۀعماج ۀباثم 0
،اتاسور ۀانومن ماجح نیایعت یاراب هاک تاسا هجوت بلاج هتکن نیا .)
دادعت ،اتسور ره یارب تسخن 04
شسرپ شسرپ ۀیقب نایاپ رد و هتفرگ رظن رد همان همان
راونااخ یبسن مهس ساسارب اه
شاسرپ( تاعلاطا یروآدرگ رازبا ییاور و رابتعا .دش میسقت اهاتسور یمامت نیب داییأت نااگربخ و ناداتاسا ار )هامان
هرهب نیننمه ؛دندرک بحاص و ناگربخ رظن و شهوژپ یرظن ینابم زا یریگ
شاسرپ ییاور نماض ،نارظن .تاسا هامان
یارااب اپ ییااای وگ هاای یاااه هوژااپ ش رااامآ زا ۀ ااافلآ ی دااش هدافتااسا اااابنورک هااک
ااافلآ داد ناااشن ی
دااعب رد اااابنورک
فاطعنا یریذپ ( 218 / 4 دعب رد ،) راکتبا
( 201 / 4 ) ، دعب رد شزومآ و جیورت (
871 / 4 ) ( یریذاپرطخ دعب رد ، 891
/ 4 رد ،)
( یربهر دعب 828
/ 4 ( تکراشم دعب رد و ) 209
/ 4 ) تسا هک هب اپ ییای دراد هراشا دایز .
لودج 4-
: هنومن مجح و راوناخ دادعت ،اهاتسور هب طوبرم تاعلاطا
اتسور مان دادعت
راوناخ هنومن مجح
اتسور مان دادعت
راوناخ هنومن مجح
هلاژ یا 007
00 کرتشا
078 00
کسابرک 079
00 کلیم
074 01
هپت زد 110
07 ینارجنس
019 01
هعلق ون 012
00 هناخلااب
000 00
کمخ 070
01 یرکشلریقف
118 07
ماظنریما 700
08 ونهد
تشپ یمیدا 011
00
کلم یردیح 001
01 هس
هعلق 071
01
نسح نوخ 000
00 هبآدیفس
848 02
سابع متسر 002
01 ملاسا
دابآ 188
07
هاشدمحم مرک 0080
80 هزوریف
یا 090
00
هتفای :عبنم ،شهوژپ یاه 0099
درگ زا سپ هداد یروآ
یارب ،اه مران زا اهنآ لیلحت و هیزجت
سا یااهرازفا یاپ
سا
0سا نژیاسد رپواس ، ،8
لاتمید و0
میمصت کابام ۀرایعمدنچ یریگ مران زا هدافتسا اب عقاورد .دش هدافتسا0
سا رازافا یاپ
سا یاافلآ نیایعت راب هولااع ،سا
1 SPSS
2 Super Decisions
3 Dematel
4 Mabac
97 / همانرب ،ییاضف یزیر لاس
مهدزای هرامش ، لوا پ( ، ی پا ی 04 ،) راهب 0044
هداد لامرن عیزوت یسررب و اابنورک هراهب اب اه
یرایگ زا ماسا فورگواملوک نوامزآ
0 نری
، ااب نوامزآ زا هدافتاسا
T
کت هنومن نایاپ رد و هسیاقم لماوع زا کیره یا هفلؤم نیگنایم
شش یاه نایوگخاساپ هاگداید زا قلااخ یاتسور ۀناگ
ییاتسور نایب
هبتر یارب و لتمید کینکت زا یلصا یاهریغتم نایم یلع طباور نییعت یارب .دش م یدنب
هافلؤ ااه لدام زا
مصت می یریگ عمدنچ هرای ( هک دش هدافتسا )ANP
اب رظن 82 اسانشراک زا رفن ن
نامزااس و تارادا ،ااه ناداتاسا
هاگاشناد
ارب .دش ماجنا ی
ا نی شسرپ ود روظنم حارط همان
ی مکت و لی
؛دش یاکی اراب ی اقم مااجنا هاسی
یااه اجوز ی د و یراگی
شسرپ همان اه ی کاینکت شهوژاپ نایا رد .لاتمید زا هدافتاسا ااب ااهریغتم ناایم یالع طاباور نییعت یاپ رد لاتمید
ماظن هب ار طباور تدش و تسا هدوب تاعلاطا یهدراتخاس و ندرکدنم یام یهدزاایتما تروص
لااقتنا و دجناس یریذاپ
یم ناشن ار طباور تهج فارگ یانبمرب شور نیا .دهد
)ریذاپرثا و راذگرثا( یلولعم و یلع طباور و تسا هدش انب راد
ربخ تواضق زا هدافتسا اب ار ماظن ره لماوع یام تاسد هاب ناسانشراک و ناگ
هلاسلس یراتخااس و دروآ هائارا یابتارم
یم .دنک هابتر یاراب ،راصانع نازوا وریپ نایاپ رد نزو یاقیفلت شور زا یدانب
یا یاهد نا
( یاپ هابتر لدام و )ANP
یدانب
میمصت ( کابام ۀرایعمدنچ یریگ
Mabac
) هداد لیلحت و هیزجت یارب .دش هدافتسا هب یاه
تسد یحم زا هدمآ مران ط
رازافا
8لسکا مرن و لودج .دش هدافتسا نژیسد رپوس رازفا 1
هفلؤم ، صخاش و اه یسررب یاه
یم ناشن ار هدش .دهد
کابام شور دج زا
ی رتد ی ن نکت ی ک اه ی مصت ی م گ ی ر ی دنچ عم ی هرا هک تسا ارب
ی هبتر دنب ی زگ ی هن م هدافتسا اه ی
.دواش
ای ن شور ار تسخن ی ن راب راکوماپ و س ی وور ی
0ح ( 8401 ) هئارا .دندرک ازم یا ی زا هدافتسا ای
ن ز حرش هب شور ی
ر :تسا
0 . ر هاگتسد یضای
اتن و هداس جی
اپ رادی
؛دراد
8 . اتن جی لماک ی هب تحار ی ا اب نی ب شور ه تاسد یام ؛دایآ ز ارای زرا ش ااه ی لاامتحا ی راظن رد ار رراض و دواس
م ی
؛دریگ
0 . کرت بی ا نی ور اب شور یاهدرکی
د رگی ناکما ذپ ری تاسا ؛ ا زا نای شور ور کاابام
ا نای ااناوت یی هاک دراد ار
ن یاهزای کی ولوا رازبا تی
دنب ی هدروآرب ار ربتعم دنک
.
1 Kolmogorov-Smirnov
2 Excel
3 Pamucar & Cirovic
صخاش ییاضف لیلحت یاه
لکش ییاتسور یاههاگتنوکس رد قلاخ یاتسور یریگ )ناتسیس ۀقطنم :شهوژپ ۀنومن(
اکمه و غیت ناهج یلعنسح / نار
98
لودج 5-
: هفلؤم صخاش و اه قلاخ یاتسور یاه
فاطعناذپیری
0 طیحم ظفح هب هجوت نازیم . ،تسیز
8 ،بولطم ۀدنیآ هب اتسور مدرم دیما . 0
شزرا و دیاقع شریذپ نازیم . دیدج یاه
،اتاسور مدرم طسوت 0
.
شزرا هب ندوبدنبیاپ و ظفح هب لیامت نازیم ،هتشذگ یگنهرف یاه
1 ،اتسور رد دیدج تفاب و یخیرات تفاب یراگزاس . 7
و عاراتخا زا لابقتسا .
،اتسور نانکاس طسوت یروآون 8
میمصت هب دامتعا . یریگ
همانرب و اه لیصحت و ناگبخن یاه لکش رد یلحم ناگدرک
اتاسور یرایگ ،قلااخ ی
2 .
لیصحت دارفا هب دامتعا میمصت رد هدرک
گ یری ،اتسور روما تیریدم و اه 9
هنیمز دوجو . لیصحت یراگدنام یارب بسانم یاه
یهاگاشناد نااگدرک
،اتسور رد 04 ییاناوت . راگزاس مدرم و طیحم اب ی
راکتبا
0 ییاناوت . هب یریگراک هار لح یاه یراکتبا و دیدج یارب لح تلاکشم اتسور ارگون(
،یی ،)تراسج 8 . یرازگرب لاویتسف اه و ناشج ااه یاراب
بذج رگشدرگ رد
،اتسور 0 رازگرب . ی امن یاههاگشی گنهرف
ی رنه و ی یارب وقت تی ا هدی یاه ،قلاخ 0 ز . یزاسابی رظنم و مشچ زادانا یدابلاک
،اتسور 1 ناکم دوجو . اهاضف و اه
ی مومع ی ارب ی اتسور تحارتسا
،نایی 7 اروتسر دوجو . وهق و ن
ه هناخ و یروخاذاغ یاراب
تامداخ یاهد هاب
نارگشدرگ رد
،اتسور 8 اهاضف و نکاما زا هدافتسا . ی
ز یابی اتسور یی راذگرثا و ازدمآرد رب
د
