University of Tehran Press
Private Law
Home Page: https://jolt.ut.ac.ir
Online ISSN: 2423-6209
Civil liability in accidents caused by artificial intelligence deep learning (case study: self-driving cars)
Nahid Parsa
Private Law Group, at University of Mazandaran, Babolsar, Iran. Email: [email protected]
ARTICLE INFO ABSTRACT
Article type:
Research Article
Artificial intelligence can have countless benefits for humanity, one of which is fully self-driving cars. With the entry of various branches of information technology, it is necessary to provide its non-technical infrastructure, such as explaining the legal aspects of the upcoming issues. Artificial intelligence can have countless social benefits, but at the same time, they may cause harm. The requirement for proper protection of consumers is that before the introduction of new technology along with the preparation of road infrastructure and legal infrastructure, it is also reviewed and modified. This research specifically and case-by-case deals with the civil responsibility of deep learning of artificial intelligence in a fully self-driving car. Who will be responsible when the AI in the self-driving car does not act according to the instructions given by the manufacturer or software developers, and the AI acts outside the framework of its instructions, according to deep (reinforcement) learning? How can artificial intelligence or those involved be held responsible by relying on the general rules of civil responsibility? After examining and pondering the laws, we find that several people, including the software designer, the self-driving car manufacturer, and the technical supervisor, may be identified as responsible, and the results of this research show that they are not up-to-date and blame-oriented. Iran's civil liability system is related to the civil liability of artificial intelligence operators. Article History:
Received February 19, 2023 Revised April 30, 2023 Accepted May 13, 2023 Published online 26 June 2023
Keywords:
civil liability, loss compensation, manufacturer, self-driving car.
Cite this article: Parsa, N. (2022-23). Civil liability in accidents caused by artificial intelligence deep learning (case study: self-driving cars).
Private Law.19 (2), 451-466. Doi: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.355602.1007176
© Nahid Parsa. Publisher: University of Tehran Press.
DOI: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.355602.1007176
تاراشتنا نارهت هاگشناد
یصوصخ قوقح
:هیرشن تیاس https://jolt.ut.ac.ir
:يكينورتكلا اپاش 6209
- 2423
یعونصم شوه قیمع یریگدای زا یشان ثداوح رد یندم تیلوئسم مامت یاهوردوخ :یدروم ةعلاطم(
)ناردوخ
اسراپ دیهان
،یصوصخ قوقح هورگ دکشناد
ة یسایس مولع و قوقح هاگشناد ،
:همانایار .ناریا ،رسلباب ،ناردنزام [email protected]
هلاقم تاعلاطا هدیکچ
:هلاقم عون یشهوژپ خیرات :هلاقم یاه
:تفایرد خیرات 30
/ 11 / 1401
:یرگنزاب خیرات 10
/ 02 / 1402
:شریذپ خیرات 23
/ 02 / 1402
:راشتنا خیرات 05
/ 04 / 1402 یم یعونصم شوه
یب دیاوف دناوت نآ زا یکی هک دشاب هتشاد تیرشب یارب یرامش
ماامت یاهوردوخ اه ناردواخ
یوردواخ رد یعوناصم شوه قیمع یریگدای یندم تیلوئسم هب یدروم و صاخ روط هب شهوژپ نیا .دنتسه مامت یم ناردوخ نآ .دزادرپ
مامت یوردوخ رد یعونصم شوه هک هاگ د ااب قبااام ناردواخ
هاهارا یاهروتاس هداش
هعسوت ای هدننکدیلوت طسوت مرن ناگدنهد
یمن لمع رازفا لمعلاروتاسد دوارااا زا رااخ یعونصم شوه و دنک
یم لمع ،)یتیوقت( قیمع یریگدای اب قباام ،دوخ یم هنوگا ؟دوب دهاوخ لوئسم یسک ها دنک
هایکت ااب ،ناوت
تسد ای یعونصم شوه ،یندم تیلوئسم ماع دعاوق رب ردنا
قامعت و یسررب زا سپ ؟تسناد لوئسم ار نآ ناراک
یم یپ ،نیناوق رد روغ و مرن حارط هلمج زا یددعتم دارفا هک میرب
ر اان و ،ناردواخ یوردواخ ةدننکدیلوت ،رازفا
ناشن شهوژپ نیا جیاتن و دنوش ییاسانش لوئسم تسا نکمم ینف هاب ةدنهد
ندواب رورمریاصقت و ندوابن زور
یا یندم تیلوئسم ماظن تسد یندم تیلوئسم صوصخ رد نار
.تسا یعونصم شوه ناراکردنا
:هژاودیلک ،هدننکدیلوت یندم تیلوئسم
،
،یعونصم شوه قیمع یریگدای .
:دانتسا ( دیهان ،اسراپ 1401 یاهوردوخ :یدروم ةعلاام( یعونصم شوه قیمع یریگدای زا یشان ثداوح رد یندم تیلوئسم .) مامت
ناردوخ ) یصوصخ قوقح . ،
19 ( 2 ) 451 - 466 .
DOI: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.355602.1007176
اسراپ دیهان© . :رشان
.نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم
DOI: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.355602.1007176
همدقم هخاش دورو اب یاه
تخاسریز تسا مزلا تاعلاطا یروانف فلتخم یاه
نآ ینفریغ
، ور شیپ لهاسم یقوقح داعبا نییبت دننام ،
مهارف
دوش ( دانیز یفیس و یناوضر ،
1396 : ص 129 ).
یعونصم شوه یم
ایازم دناوت یب یعامتجا ی
دشاب هتشاد یرامش
؛ لاح نیع رد
دنوش بیسآ ببس تسا نکمم
1.
مزلا ة زا هتسیاش تیامح فرصم
ناگدننک هدامآ رانک رد دیدج یروانف دورو زا لبق هک تسا نیا تخاسریز یزاس
یاه هداج و یا
. سریز ..
تخا یاه هدنورپ رد .دوش حلاصا و یسررب زین ینوناق ییاه
ک ه لاس رد رد هتشذگ یاه ا
درک شلات یضاق دش حرام اکیرم
دنک در ار یعونصم شوه قیمع یریگدای طسوت بیسآ عوقو
2. هدنورپ نیا اما اه
ناشن یم هب تاضق هک دنهد دنهاوخ مزلم یدوز
یعونصم شوه ات دش ،
ینیشام یریگدای
، یروانف نیا زا هدافتسا ریثأت و دننک یسررب ار اه
Sellat, 2022:p 15(
تیمسر هب و )
و دنسانشب نآ یارب یبسانم ینوناق دواراا
اه دنبایب
( Daewon, 2022: p 498
هب یعونصم شوه یندم تیلوئسم راتشون نیا رد ).
ردوخ رد یدروم روط و
مامت یاه یقوقح ماظن رد .دش دهاوخ یسررب ناردوخ
ناریا ، رابرد ینودم نیناوق ة
شوه یندم تیلوئسم
.میتسه هزوح نیا رد ماع نیناوق هب لسوت زا ریزگان و درادن دوجو قیمع یریگدای رد یعونصم ،سپ
نانادقوقح ات تسا یرورض
لضعم نیا یقوقح
ار
، هب هک دش دهاوخ زین نامزیزع روشک یقوقح لضعم یدوز
، یارب و یسررب دوجوم نیناوق ساسا رب ای حلاصا
راکهار دیدج نیناوق عضو داهنشیپ یقوقح یاه
دنهد . رد ةقباس ةنیمز قیقرت یشهوژپ
، شوه رد قیمع یریگدای هب طوبرم لهاسم
.تسا هدشن حرام یقوقح عبانم و یهقف عبانم رد یعونصم هتخادرپ عوضوم نیا هب یلک روط هب نانادقوقح یخرب
دنا ( دیشت ، 1400 :
ص 250 ) قوقح هب اهنت ای هتخادرپ یجراخ
تسا هتفرگ رارق فارجا دروم ناریا قوقح یسررب و دنا (
یرکاذ این ، 1400 ؛ تمکح و این
ناراکمه ، 1398 ) هتخادرپ یرفیک تیلوئسم هب طقف ای دنا
( یراصنا و هدازااع ،
1398 ).
زج نتخادرپ هلاقم نیا عیدب تاکن زا ه
ی و رت
یدروم نیا هب رت عوضوم
، ییاضق یارآ زا هدافتسا ناهج رد دوجوم
، ناریا قوقح اب بسانتم یدربراک یاهداهنشیپ و .تسا
ادتبا
قیمع یریگدای موهفم یم نایب
دوش سپس و ره
هثداح نلاوئسم زا کی ا
لماش یعونصم شوه ،
یعونصم شوه حارط ،
ةدننکدیلوت ناردوخ
ا ییاسانش و نآ زا سپ یسررب دوجوم نیناوق هب هجوت اب نانآ تیلوئسم یانبم
.دش دهاوخ تیلوئسم نینچمه
ینف ر ان تیلوئسم تیاهن رد و هدننکدیلوت یتراظن و یتباین دروم
یسررب رارق یم .دریگ
قیمع یریگدای موهفم مرن رازفا اه یعونصم شوه و ،
دوخ یتاذ للاقتسا رب هولاع یم ،
دوخ دیفم رمع لوط رد دنناوت دنروآ تسد هب یرتشیب للاقتسا یتح
(
Erkan, 2023: p 14
ا .) تسا یزومآدوخ لیلد هب نی
( Jaiden, 2023: p 10
نیاربانب ).
، هب یعونصم شوه للاقتسا تسا نکمم
میمصت هک دشاب یدح متیروگلا زا نآ یریگ
یاه مرن رازفا دنک یاخت
( Stix, 2022: p 11
بیسآ ثعاب هجیتن رد ).
ییاه هک دوش
لباق زگره شیپ
ینیب دنتسین . عقاو رد
، ناسنا ار دصق
ِیریگدای رد و هتشاک یعونصم شوه رد قیمع
یعونصم شوه یدیدج دصق
زا ار مرن رازفا همانرب یزیر تسد هب هدش یم
ناشن دصق زا لکش نیا .دروآ یم
نامه دهد متیروگلا هک روط
اه ار یعونصم شوه رکفت
رییغت یم هد ن د رییغت زین یساسا دصق یم
لماکت و دنک یم
ار دصق زا یدیدج لکش و دبای تسد هب
یم طسوت ادتبا رد هک دروآ
همانرب سیون همانرب یزیر دوب هدشن
ًلاثم . تسا هسردم سوبوتا اب دروخرب لاح رد وردوخ .
شناد دهد همادا ریسم هب رگا ار نازومآ
دوش دوخ نانیشنرس گرم ببس لااب تعرس لیلد هب تسا نکمم دوش فقوتم رگا و تشک دهاوخ .
خر هداج رد یفداصت یتقو
یم دهد ، تواضق هدننار نودب نیشام یم
بحاص و دوخ هکنیا ای دهدب نیشام بحاص زا تظفارم هب ار تیولوا دیاب ایآ هک دنک
1 مادختسا یعونصم شوه ورخ دننام . قیمع یریگدای رثا رد لگوگ تا تابور یعونصم شوه یراتخمدوخ ،ییااعا تاروتسد زا نوزامآ تکرش ةدننک
یعونصم شوه ،
ملیف نیبرود یاج هب هقباسم تدم رسارس رد هک یرادرب .ربوا هیلع گربزره ةدنورپ رد لاست یوردوخ یاهروتسد زا ورخ ،تسا هداد ناشن ار رواد ساط رس پوت
Djemil et al v. Tesla Inc. 3: 2021 cv 05251-2021-Monet v. Tesla, Inc.-cv-00681-EJD (N.D. Cal. Jul. 13, 2022).
2. Gill v. Whitford (138 S. Ct. 1916 (2017)) - Sevatec, Inc. v. Ayyar, 102 Va. Cir. 148 (Va. Cir. Ct. 2019). - Aerotek, Inc. v.
Boyd, 598 S.W.3d 373 (Tex. App. 2020). - Darty v. Columbia Rehabilitation and Nursing Center, LLC, 2020 U.S. Dist.
LEXIS 110574 (N.D. Ill. 2020); Figueroa v. Kronos Incorporated, 2020 U.S. Dist. LEXIS 64131 (N.D. Ill. 2020).
Rucho v. Common Cause (139 S. Ct. 2484 (2019)) - Spokeo, Inc. v. Robins (136 S. Ct. 1540 (2016))
سوبوتا زا ات دنک ینابرق ار نیشام ةسردم
دنک تظفارم هچب زا رپ
Henz, 2021: p 4(
ای ناحارط ایآ یدراوم نینا رد ).
هعسوت ناگدنهد
؟دنتسه لوئسم یعونصم شوه
هثداح نلاوئسم یندم تیلوئسم کی رد تسا نکمم ةثداح
شقن یدایز دارفا ناردوخ یوردوخ رد یعونصم شوه کی یرکف للاقتسا ای قیمع یریگدای زا یشان
دنشاب هتشاد تیلوئسم و .
یعونصم شوه یندم تیلوئسم
لاس رد 2017 ، اپورا ناملراپ ةدیا
یعونصم شوه و ناردوخ یاهوردوخ یارب یقوقح تیصخش یکینورتکلا تیصخش ناونع اب ار
.درک یفرعم ،نیاربانب1
تکرش اب ار یعونصم شوه یقوقح تیصخش یخرب یاه
نیمز رد ار نآ و هدرک هسیاقم یراجت ة
تیلوئسم
هتفریذپ یعونصم شوه دنا
( یراصنا و هدازااع ،
1398 : ص 55 ا 86 ؛ دیشت ، 1400 : ص 245 .) یقوقح تیصخش ناریا قوقح رد
تسین انشآان یرابتعا
؛ تکرش دننام یدراوم یاه
نآ یارب تراجت نوناق رد هک یراجت هتفرگ رظن رد لقتسم یقوقح تیصخش اه
تسا هدش .
داجیا اکرش عامتجا اب هک تسا یضرف دوجوم کی تکرش هک دوش داریا دیاش یم
دوش . یش کی هنوگا اما ء
ینعی
ناردوخ یم دناوت دشاب یقوقح تیصخش دجاو
؟ رد هک تشاد ناعذا دیاب ةقباس
ایشا هک دراد دوجو یرایسب دراوم ناریا ینینقت
دنشاب هتشاد لقتسم یقوقح تیصخش
؛ و هکرت یقوقح تیصخش دننام ةدام
3 دوصم هیریخ روما و فاقوا و جح نامزاس نوناق
1362 هفوقوم لام لقتسم یقوقح تیصخش ییاسانش رد ،
ةدام 1 ناق دوصم ییایرد نو 1343
یتشک لقتسم یقوقح تیصخش و ،
ةدام 1 ةمانساسا ت قودنص
أ تراسخ نیم یاه
دریگ رارق هجوت دروم دیاب هک یعوضوم اما .قودنص لقتسم تیصخش ملاعا و یندب
ةدام 588 .تسا یقوقح صاخشا هب یقیقح صاخشا قوقح و فیلاکت یااعا و تراجت نوناق ،نیاربانب
دیاب یقوقح صاخشا یاراد
هاگتماقا ، ییاراد
، ظرل و ة دنشاب نتفای نایاپ .
تسا لقتسم ییاراد یاراد هن یعونصم شوه اما ،
ظرل هن ة صخشم نآ نتفای نایاپ
تسا
، نآ هاگتماقا هن .
هتبلا یم کلام هاگتماقا نیرخآ هک دش یعدم ناوت یم
یوردوخ و یعونصم شوه هاگتماقا ناونع هب دناوت
یقلت ناردوخ .دوش
ًاساسا هدرک ههارا یقوقح تیصخش زا نانادقوقح هک یفیرعت یمن یعونصم شوه لماش دنا
.دوش ضرف رد اما
دهد ماجنا ار مادقا نیا دیاب یسک ها تسین صخشم همیب ذخا هب مازلا .
دصق دقاف یعونصم شوه رگید یوس زا تسا
ًافرص و
هب ار دوخ هب ییااعا دصق ةصنم
روه یم دناسر
؛ دای دراوم رد رگم یعونصم شوه هک قیمع یریگ
میمصت و رکفت دوخ یریگ
یم دنک
، یلاحرد رد هک ةمه تیصخش یاه یضرف یقوقح نآ
دارا اه ة ناسنا یعمج یاه
ارجا ار دوخ رد لیخد یم
دننک
،نیاربانب .
.تسین لوبق لباق یعونصم شوه یقوقح تیصخش
و حارط یندم تیلوئسم هعسوت
ةدنهد مرن رازفا مامت یوردوخ رد ناردوخ
رد ةمه یفاک لمعلاروتسد یااعا مدع ای فادها رد داضت رثا رد ناردوخ یاهوردوخ هک یدراوم راخ لرتنک زا
یم دنوش و
لقتسم یمیمصت یم
دنریگ هثداح عوقو ببس و یم
دنوش ای حارط دیاب هعسوت
ةدنهد مرن رازفا تسناد لوئسم ار .
تیعقوم اریز یاه
و حارط طسوت دیاب یناهگان سوت
هع هدنهد شیپ ینیب لمعلاروتسد و یاه
ااعا یعونصم شوه هب مزلا یم
ای حارط و دش هعسوت
هدنهد
ماجنا زا نداد دانتجا نآ یم
درک
ًلاثم . ناسنا یارب طقف نوا یعونصم شوه دروم کی رد یاه
دوب هدش یحارط تسوپدیفس
هایس کی تسناوتن دنک ییاسانش ناسنا ناونع هب ار تسوپ
( Alshamrani, 2022: p 4 ).
ناسنا زا هورگ ود یگدنز ای گرم نیب وردوخ هک ینامز ای فادها داضت اب هابار رد اه
میمصت هب رااان یریگ
یم نیا هب دوش
و ناحارط هک لیلد هعسوت
ناگدنهد درکن ااعا دراوم نیا یارب ار همزلا لمعلاروتسد
ه دنا دش دنهاوخ هتخانش لوئسم نآ .
اه دیابن
تسوپ گنر ساسا رب ار دارفا ،
داژن
، و . کی رب ..
دنهد یرترب رگید و
یب هار هک دننک یحارط یروط ار یعونصم شوه دیاب ار راخ
هثداح دیدشت ببس ندش فقوتم رگا و دوش فقوتم ای دریگب شیپ رد یم
نیا رد هک دننک یحارط یروط ار یعونصم شوه دوش
1. www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-8-2017- 0051_EN.html?redirect.
ات ر خیر ؤ تی : 11 ید 1400 .
ناردوخ عقاوم رادشه ینف نار ان هب
هد د نآ و میمصت راب اه دنریگب هدهع رب ار فادها داضت عقاوم رد یریگ
. هک یدراوم رد اما
قیمع یریگدای ساسا رب یعونصم شوه
ًاقیقد دراوم یخرب رد هک دشاب هدیسر عناوم و طیرم زا یکرد هب دوخ فلاخرب
یاهروتسد ای حارط
هعسوت هدنهد لمع دنک ای یاهروتسد و حارط تیلوئسم شریذپ ایآ دریگب هدیدان ار ییااعا
هعسوت ةدنهد
مرن رازفا ؟تسا نکمم ،نیاربانب
نآ تیلوئسم یانبم تسا مزلا قوقح زا تیامح نوناق ساسا رب اه
فرصم ناگدننک تامدخ و لااک ،
زا تیامح نوناق فرصم
ناگدننک وردوخ
، یندم نوناق
، و نوناق تیلوئسم کیکفت هب یندم
دیجنس دوش ه .
و ناحارط یندم تیلوئسم هعسوت
ناگدنهد مرن
رازفا قوقح زا تیامح نوناق رد فرصم
ناگدننک لااک
، بوصم 1388
هکنیا صیخشت رد مرن
رازفا لااک کی ای تسا تمدخ کی رظن هب
یم ندوبن هراشا لباق و ندوبن سوملم هب هجوت اب دسر مرن
رازفا هب
کیدزن تمدخ اریز .لااک ات تسا رت
داوم قبط 338
و 350 میسقت هتسد هس هب نایعا یندم نوناق یم
دنوش
؛ ملاع رد هک نیعم نیع
تسا هراشا لباق راخ قادصم نییعت زا دعب زین همذلا یف یلک و نیعم رد یلک نیع و
دوهشم و سوملم یم
دنوش . تروص ره رد اما
قباام ةدام 2 قوقح زا تیامح نوناق فرصم
ناگدننک لااک من یتوافت ی
دنک مرن رازفا تمدخ ای دشاب لااک .
هب طوبرم دعاوق اریز
ههارا و لااک ناگدننکدیلوت تیلوئسم تسا هدش نایب هباشم و ناسکی روط هب تامدخ ناگدنهد
( ینیداب ، 1391 : ص 520 ا 525 ).
اما
و حارط تیلاعف هک تسا یندم نوناق دعاوق ثرب رد یلصا توافت هعسوت
ناگدنهد ةهارا
دشاب تمدخ هب طوبرم دعاوق داب زا و
ةراجا
یسررب عیب هب طوبرم دعاوق قیرط زا و دشاب لااک شورف ای دوش یسررب صاخشا .دوش
.تسا راخ ام ثرب زا عوضوم نیا لاح ره رد
ةدام 2 قوقح زا تیامح نوناق فرصم
ناگدننک ههارا تیلوئسم لااک هدرک صخشم ار تامدخ ناگدنهد
، اما
، نآ یارب ییانبم
تسا هداد عاجرا یمومع دعاوق هب و هدرکن نییعت (
فیس و یناوضر ،
1396 : ص 136 ) نوناق هک اجنآ زا و ماجنا وغل لمع راذگ
یمن دهد ( ینیداب ، 1391 : 520 ) نوناق بیوصت هدشدای
یمن لابند هب و دشاب یندم نوناق یمومع دعاوق لامعا رارکت لابند هب دناوت
اریگتخس یانبم هن
فرصم زا تیامح یارب یرت هدننک
تسا ( مساق هداز ، 1378 : ص 44 )
،سپ . هک میورب یرگید نوناق غارس هب دیاب
نوناق اب دحاو ییانبم هدشدای
نوناق زا لبق و دراد هراشا دروم
تسا هدش بیوصت زین .
یانبم نوناق نیا رد تلع نیمه هب دیاش
تسا هدشن رکذ تیلوئسم .
نوناق اریز اق رد راذگ
قوقح زا تیامح نون فرصم
ناگدننک دوصم وردوخ 1386
ار تیلوئسم یانبم نایب
زا تیامح نوناق رد نآ رارکت هب یزاین رگید و هدرک فرصم
ناگدننک صخشم ار تیلوئسم عون طقف و تسا هدیدن تامدخ و لااک
تسا هتسناد یکارتشا عون زا و هدرک
،نیاربانب . قوقح زا تیامح نوناق تسا هتسیاش
صم فر ناگدننک یسررب دروم وردوخ دریگ رارق
.
و ناحارط یندم تیلوئسم هعسوت
ناگدنهد مرن
رازفا قوقح زا تیامح نوناق رد فرصم
ناگدننک وردوخ
بوصم ، 1386
زا تیامح نوناق فرصم
ناگدننک رد وردوخ
ةدام 3 هب رواب یخرب تسا هتفریذپ ار ضرم تیلوئسم نانادقوقح زا (
ینیداب و
،ناراکمه 1391
: ص 26 ).
اب هابار رد نیاربانب و ناحارط
هعسوت ناگدنهد مرن
رازفا دیاب زین ساسا رب ةفسلف
نوناق هدشدای و تیامح
نایز زا هدید و حارط ریصقت تابثا و تفریذپ ار ضرم تیلوئسم هعسوت
هدنهد تابثا فرص و تسنادن طرش ار ةابار
یفاک ار تیلع
درک یقلت
،سپ . زا قیمع یریگدای رثا رد یعونصم شوه هک یعقاوم رد یاهروتسد
و حارط هعسوت هدنهد یچیپرس یم دنک نآ ای اه
هدیدان ار یم ررض دورو و هثداح ببس و دریگ یم
دوش رظن هب یم دسر ضرم تیلوئسم یلصا نکر
، ینعی ةابار تیببس یفرع نیب
ای حارط لمع هعسوت
هدنهد هدراو ررض و
، تفر نیب زا تسا ه
. مدع ای فادها داضت لیلد هب ناردوخ یوردوخ هک یدراوم رد اما
یفاک لمعلاروتسد یااعا رااان
یم میمصت لقتسم دوش یریگ
دنک هثداح ببس و یم
و حارط یارب روما نیا دوش هعسوت
هدنهد لباق
شیپ ینیب یمن رگید و هدوب هک درک اعدا ناوت
ةابار درادن دوجو تیببس .
گلا حارط اریز متیرو
یاه ای تسا هدادن ناردوخ هب ار مزلا
اهروتسد متیروگلا و اه
تسا هدرک ااعا یضقانتم
،ور نیا زا . قباام
ةدام 2 قوقح زا تیامح نوناق فرصم
ناگدننک تامدخ و لااک
و ةدام 3 قوقح زا تیامح نوناق فرصم
ناگدننک لوئسم وردوخ تسا
دوب دهاوخ ضرم تیلوئسم عون زا شتیلوئسم و نکمم .
کی هدوب ف وم حارط هک دوش للادتسا تسا مرن
رازفا یب و لماک دنک یحارط صقن
یعونصم شوه قیمع یریگدای ناکما و
لباق وا یارب شیپ
ینیب تسا هدوب تفگ دیاب اما .
ناکما هارگ یحارط نامز شناد شیپ
ینیب ار عوضوم نیا یم
دهد
، اب هلباقم ناکما
دشن فشک ناصصختم طسوت زونه نآ تسا ه
. ،نیاربانب اب یمن یحارط نامز شناد رایعم هب هجوت رد هارگ .تسناد رصقم ار وا ناوت
نامز شناد رایعم ناریا قوقح یحارط
هب تسا هتفرگن رارق هراشا دروم تحارص
، و بیع صیخشت رایعم ةابار
فرع هب تیببس
تسا هدش هدرپس
ًاعاق هک یمن ماع فرع
دم دناوت نوناق رظن
دشاب راذگ .
ثرب اب هابار رد ماع فرع اریز هب
تدش و هدیچیپ
یعونصم شوه یحارط و دیلوت یصصخت یمن
ینادنا کمک دناوت ور نیا زا .دنک
ناحارط و ناصصختم صاخ فرع غارس هب دیاب
تفر یعونصم شوه .
ع نیا رد ر ف هارگ یریگدای اب هلباقم یارب یراکهار نانچمه قیمع
یعونصم شوه شیپ
ینیب تسا هدشن
،
نآ حارط یارب یعونصم شوه قیمع یریگدای عوقو ناکما لباق
شیپ ینیب تسا هدوب
،نیاربانب .
یاب د لقادح هب رادشه تیلباق
یراتخمدوخ نامز رد یعونصم شوه یارب ار ینف نار ان هیبعت
یم درک داب نیا زا اذل ،
اب ی د ابار ة لمع نیب ار یفرع تیببس
هدراو نایز و حارط ،
دومن زارحا .
و ناحارط یندم تیلوئسم هعسوت
ناگدنهد مرن
رازفا یندم تیلوئسم یمومع دعاوق رد
رد ةدام 3 زا تیامح نوناق فرصم
ناگدننک تسا هدش هتفریذپ ضرم تیلوئسم یانبم وردوخ
؛ ظن رد هک نانچمه یقوقح ما
ا اکیرم
رم زا یشان نامض و ناکلام نامض و یشحو تاناویح یرادهگن زا یشان نامض ثرب رد یاذغ تلاوص
ی هتفریذپ ضرم تیلوئسم
تسا هدش ،
هب دودرم اما ةرود
نیمضت .تسا رود زا راخ هاگره ة
نیمضت ، هب رگید دوش هثداح ببس قیمع یریگدای رثا رد ناردوخ
دانتسا ةدام 3 نوناق هدشدای یمن و ناحارط یارب ناوت هعسوت
ناگدنهد ضرم تیلوئسم
شیپ ینیب درک ( نادقف لیلد هب هکنیا امک
ةابار دراوم رد تیببس هدشدای
نآ یارب ضرم تیلوئسم دوب دهاوخ تهاجو زا یلاخ زین اه
).
نیاربانب تیلوئسم تامومع هب دیاب
یندم ، ةدام 335 یندم نوناق
، و ةدام 1 سم مکح و عوجر یندم تیلوئسم نوناق ئ
طابنتسا ار هل .درک
هکنیا یارب یندم نوناق هاگدید زا قیداصم زا یکی وا لمع دیاب دشاب یرگید هب دراو ررض نماض یسک
هدشدای رد ةدام 307 ،
306
، ای 265 یندم نوناق دشاب
؛ تسین نماض هنرگو .
یلاحرد رارق دوخ لومش ترت ار یرتشیب دراوم یندم تیلوئسم نوناق هک هداد
تسا . سین ریصقت رب ینتبم یندم تیلوئسم زین هیماما یاهقف هاگدید زا ت
رد و ةدعاق فلاتا
، رشابم هب ها ت
بیبست هب ها دشاب ،
تسین طرش ریصقت .
هتبلا دراد دوجو ییاهدیدرت بیبست دروم رد .
یرگید هب ررض دورو فرص اهقف یخرب یقلت فلاتا ار
یم و دننک
یمن طرش ار ریصقت فلاتا رد دنناد
( ییابطابط یرهاح ،
1418 : ص 161
؛ ینیسح یناتسیس ، 1414 : ص 491 ) . نانادقوقح زا یرایسب
ناریا قواقح رد هاک دنرواب نیا رب یملااسا
سم یاانبم ریاصقت ئ
تیلو دوسرم یمن
یداعات رایظان یتاراابع دربراک و دوش ،
طیرافت
، ریاصقت و اابار زاراحا یاراب ااهقف طاسوت
ة تسا تیببس (
نایزوتااک
، 1387 : ص 165 ؛ یمارهاب یدامحا
، 1390 : ص
59 .) لهاسم زا یکی مهم
قف رد یندم تیلوئسم هب طوبرم ه
تسا یفرع دانتسا (
یغارم ینیسح ،
1417 : ص 435 ).
رگید یوس زا
نایز ربارب رد درف ییوگخساپ موزل ییاه
دراو نارگید هب هک یم
تسا ییلاقع و یفرع یلصا دنک هک تسا تیاور نیا نآ یانبم و
ره ناناملسم روبع هار رد ینایز بجوم سک دوش
تسا نماض (
ینیلک ، 1407 : ص 480 ).
نیناوق هب هجوت اب هدشدای
داوم و 12 ،
14 ، 15 ، 25 نوناق ةمیب یرابجا
، دوصم 1395 ، رد یندم تیلوئسم نوناق تسا ریصقت رب ینتبم تیلوئسم رب لصا
( یلادبا ، 1395 :
ص 133 ؛ ناقهد و ربهر روپ
، 1400 : ص 530 ) اب هابار رد یصاخ نوناق هک ینامز و عوضوم
درادن دوجو هحورام دیاب
غارس هب
و ناحارط تیلوئسم و تفر لصا هعسوت
ناگدنهد ریصقت رب ینتبم تیلوئسم ساسا رب ار
تفریذپ . ندوب یصصخت هب هجوت اب اما
یحارط یعونصم شوه ،
حارط ریصقت تابثا یارب ،
نایز هدید بور یراوشد اب ه
ش دهاوخ ور و د
ةنیزه یواعد نینا رد زین یسرداد یا
موزل لیلد هب ن زا هدافتسا
ظ هتشر ناسانشراک ر یاه
فلتخم تفای دهاوخ شیازفا .
،نیاربانب نوناق تسا مزلا هتفریذپ لصا زا راذگ
رد هدش ةدام 1 لودع یندم تیلوئسم نوناق دنک
و رد شوه قیمع یریگدای
یعونصم ، دننام یدراوم هب هجوت اب ةدام
7 و 12 و یندم نوناق ةدام
522 دوصم یملاسا تازاجم نوناق 1392
و ةدام 386 نوناق
دنب و تراجت 2
ةدام 12 ییایرد نوناق 1343
، تیلوئسم حارط
تسناد ریصقت ضرف رب ینتبم زین ار و
رد هک یدراوم زا یرایسب
ضورفم ار حارط ریصقت زین اجنیا رد تسا هتفریذپ ار ریصقت ضرف یندم نوناق هتسناد
یب تابثا راب و حارط شود رب ار یریصقت
.دهد رارق یمه
نایز هک ن تابثا هدید
دنک هدوب ناردوخ رد یعونصم شوه بیع هب بستنم هدراو ررض تیافک
یم حارط و دنک
تباث دیاب هک تسا حارط نیا و دوب دهاوخ لوئسم یعونصم شوه دنک
و تیاعر ار همزلا یاهدرادناتسا یاهروتسد
مزلا ااعا ار
تسا هدرک ااعا یعونصم شوه هب ار قیمع یریگدای نامز رد رادشه تیلباق یتح و تسا هدرک میمصت نامز رد ات
ساسا رب یریگ
نآ ات دهد رادشه ینف نار ان هب قیمع یریگدای هلخادم اه
.دننک هتفرگ هدیدان ار اهرادشه و هدرکن هلخادم ینف نار ان اما دنا
.
،نیاربانب ط تیلوئسم یعونصم شوه حار
هعت کی هجیتن هب د تسا
م شوه تسا ف وم و یعونص
ار و تیفیک نیرتلااب اب
ینمیا و درادناتسا و دنک یحارط
اهنت هب دانتسا ةوق
هرهاق یم تیلوئسم زا ار وا دناوت دنک اربم
. ،اما یعونصم شوه قیمع یریگدای
یمن دناوت نآ حارط یارب ةوق
دوش دوسرم هرهاق .
یگژیو اریز ةوق
داوم رد هرهاق 227
و 229 یکی هک تسا هدش ررقم یندم نوناق
یگژیو زا یاه نآ شیپ ینیب ریذپان تسا ندوب
؛ یلاحرد لباق یعونصم شوه حارط یارب قیمع یریگدای دش نایب هک نانچمه هک
شیپ ینیب تسا یبعت اب و ة قیمع یریگدای نامز رد رادشه تیلباق عفد لباق یتح
تسا .
رط بیع صیخشت هعسوت بیع زا یحا
رگا یاهروتسد یحارط نامز رد یضقانتم
مرن رازفا هداد ناردوخ یعونصم شوه هب دوش
و هب نامز رد و فشک صقن نیا یناسرزور
شن فرطرب و
د،
تسا لوئسم یسک ها
؛ ای حارط هعسوت هدنهد یحارط هک ینامز ؟ مرن
رازفا هب نامز ینمیا یاهدرادناتسا اب و یتسرد
هضرع و یحارط دشاب هتفرگ تروص
، اما
، هب نامز ات یناسرزور
مرن رازفا و دشاب هدش یفرعم یرتلااب یاهدرادناتسا هعسوت
هدنهد هب
دشاب هدرکن هجوت اهدرادناتسا نآ
،
ًاعاق دوب دهاوخن حارط هجوتم یتیلوئسم .
دروم و مزلا ینمیا وا اریز یرواد هب هجوت اب ار زاین
تیاعر هضرع و یحارط نامز رد فرع نیا و تسا هدرک
هعسوت هدنهد فی و هک تسا ة
ندرک نمیا مرن
رازفا هب ار هدادن ماجنا یتسرد
تسا و ةابار نایز لعف نیب تیببس راب
هعسوت هدنهد .تشاد دهاوخ دوجو هدراو نایز و
رد هک ینامز اما نه
گ ما یحارط مرن رازفا ایعم نیرتلااب و ینمیا یاهرادناتسا ناردوخ یوردوخ رد دوجوم یحارط یاهر
مرن رازفا
و دشاب هدشن تیاعر یاهروتسد
هب نامز رد و دشاب هدش ااعا یضقانتم رتلااب یاهدرادناتسا دوجو اب زین یناسرزور
هب صقن یتحار
عفر و فشک لباق ،دشاب
یلو
، هجوت نآ هب ،دوشن
ره یانبم دشاب وردوخ نیمضت تدم لوط رد رگا هک دوب دنهاوخ لوئسم ود
ره تیلوئسم د
اب قباام و ةدام
3 قوقح زا تیامح نوناق فرصم
ناگدننک وردوخ ضرم تیلوئسم .تسا
اب هک دوش اعدا دیاش
هب دانتسا ةدام
12 نوناق ار ینماضت تیلوئسم هک یندم تیلوئسم نوناق میمعت لباق مه اجنیا رد تسا هتفریذپ راذگ
تسا . اما
هدعاق فلاخ نماضت تسا
حرصم دراوم رد طقف و ینوناق
یم .درک دانتسا نآ هب ناوت
دننکدیلوت تیلوئسم ة
ناردوخ یوردوخ
رد ةدام 3 زا تیامح نوناق فرصم
ناگدننک هدننکدیلوت تیلوئسم یانبم وردوخ ضرم تیلوئسم
.تسا تیلوئسم زارحا یارب
ضرم ، زارحا ةابار یفرع تیببس طرش
؛تسا هک ییاج رد هثداح بکترم قیمع یریگدای اب یعونصم شوه
یا یم دوش
ًارها نیب
هدراو ررض و هدننکدیلوت لمع ةابار
دوجو تیببس ؛درادن
لباق وا یارب قیمع یریگدای هک میوش رما نیا هب لهاق هکنیا رگم
شیپ ینیب تسا هدوب .
نامه اما هار دش نایب هک هنوگ درادن دوجو نآ اب هلباقم یارب یلح
،نیاربانب . اجنیا رد تیببس ضرف تسا نکمم
ش مکاح دوجو و دو ةابار
دوش ضرف تیببس .
شریذپ دروم ناریا نوناق رد رما نیا اما ؛تسین
هکنیا رگم تیعضو زا سایق اب
نآ ریصقت هک امرفراک تیعضو و لفط ناتسرپرس زین اجنیا رد تسا هدش هتسناد ضورفم اه
اق ه هب ل ةراما میوش هدننکدیلوت ریصقت .
اما ةراما فسلف اب مه ریصقت ة
زا تیامح نوناق قوقح
فرصم ناگدننک وردوخ ضراعت رد .تسا
مک تیامح اریز هب تبسن یرت
ةدام 3
نوناق هدشدای نایز یارب مهارف هدید
یم دنک . اظن تسا مزلا و درادن دوجو یصاخ نوناق هنیمز نیا رد ناریا قوقح رد وقح م
یق
نایز نیا ناربج یارب یصاخ اه
دوش داجیا .
اب دوجو نیا
، ةراما کیدزن ریصقت ضرم تیلوئسم هب انبم نیرت
.تسا تیامح هارگ
نایز زا یرتمک ههارا ضرم تیلوئسم هب تبسن هدید
یم دهد
، ریصقت یانبم هب تبسن نانچمه نایز یارب یرتدیفم هاگدید
هدید
دوسرم یم دوش . لاح نیا اب
، مامت یاهوردوخ دیلوت ندوب یصصخت لیلد هب یفاک تفرشیپ مدع و ناردوخ
ةعماج نیمز رد یملع ة
قیمع یریگدای ،
رد تسا نکمم ةمه
هراشا هضرع ای دیلوت نامز شناد هب هدنزاس دراوم دنک
هک دزاس اربم تیلوئسم زا ار دوخ و
دعاق فلاخ رما نیا ة
دوب دهاوخ یندم تیلوئسم مهم فده و ررضلا یهقف .
هب هجوت اب ننقم هک یدراوم
ار ضرم تیلوئسم
هتفریذپ
، دننام دام ة 3 و وردوخ تیامح نوناق ةدام
14 ةرصبت 4 ییوراد و یکشزپ روما هب طوبرم نوناق
، ضرم تیلوئسم دیاب ار
هب
تفریذپ انبم ناونع یب تابثا اب دناوتن هدننکدیلوت ات
دوخ یریصقت دوش اربم تیلوئسم زا
فرص و ةابار دهاوخ تیافک یفرع تیببس
درک . رد اریز ره ص شوه یراتخمدوخ ناکما ترو یعونصم
لباق ناگدنزاس یارب شیپ
ینیب
ًافرع تهج نیا زا و تسا هدوب بیسآ
نآ هب بستنم اه تسا
و ةابار رارقرب یفرع تیببس یم
دوش . نوناق لیلد نیمه هب مامت یاهوردوخ
ناردوخ ناملآ 2021
( Ebers,
2022: p 23
رد )
ةراب مامت یاهوردوخ ناردوخ
ار ناحارط و ناگدنزاس
، ضرم تیلوئسم یانبم رب ،
تیلوئسم داب زا و هتسناد لوئسم
یتباین م لوئس تی دهع رب ار ییاهن ة
ناگدنزاس هتشاذگ
نایز هک نیمه ضرم تیلوئسم رد .تسا هدید
تباث وردوخ رد ار بیع دوجو
دنک ةابار هتسناد ضورفم تیببس یم
ار هابار نیا نادقف دیاب هک تسا هدننکدیلوت نیا و دوش تابثا
ک دن (ب و ینیدا ناراکمه ،
1391 : ص 23 ).
ناریا ینینقت ماظن رد ،
ضرم تیلوئسم هب
تحارص تسا هتفرگن رارق هراشا دروم ینوناق چیه رد .
دوجو یدراوم اما
تسا هتفریذپ یریولت روط هب ار ضرم تیلوئسم ننقم هک دراد
؛ هلمج زا ةدام 328 فلاتا ثرب رد یندم نوناق
، ( و ینیداب
ناراکمه ، 1391 : ص 27
؛ راکدوخ و رگداد ،
1394 : ص 51 ) و ةدام 3 قوقح زا تیامح نوناق فرصم
ناگدننک وردوخ
، ( و خیاشم
ناراکمه ، 1396 : ص 48
؛ ینیداب و
،ناراکمه 1391
: ص 26 ؛ ینیداب ، 1384 : ص 417 )،
ةدام 14 ةرصبت 4 روما هب طوبرم نوناق
ییوراد و یکشزپ
، ضرم ییااخ میارج ةدام
292 یملاسا تازاجم نوناق و
ةدام 23 م قوقح زا تیامح نوناق ؤ
و نافنصم و نافل
نادنمرنه 1348
و ةدام 42 هرهب و ت افح نوناق لگنج زا یرادرب
اه عتارم و مه رد هک ة
نوناق دراوم نیا راذگ
ار ضرم تیلوئسم
تسا هداد رارق یندم تیلوئسم یانبم هررقم یارب ترلصم یهاگ .
تیلوئسم یا هیجوت ار ضرم
یم دنک . ترلصم زین اجنیا رد
نایز قوقح ظفح دعاق لامعا مدع زا یریگولج و هدید
ة ضرم تیلوئسم یایازم و ررضلا داجیا
یم یارب انبم نیا هک دنک
دوش هتفریذپ ناردوخ یوردوخ و یعونصم شوه ناگدنزاس شریذپ یایازم .
یندم تیلوئسم یانبم ناونع هب ضرم تیلوئسم
دننکدیلوت ة ناردوخ یوردوخ و یعونصم شوه ترابع
ا :زا دن
1 . یانبم و یعیزوت تلادع اب ضرم تیلوئسم ةدعاق
ررضلا یهقف قبانم
ینابم ریاس زا رت .تسا
هنیزه راب اریز یاه
ناربج
هنیزه و تراسخ یاه
کی دیلوت یعونصم شوه
رب ار نمیا و ملاس دهع
ة رارق هدننکدیلوت یم
دهد و تملاس دوب دهاوخ رااان وا و
لااب ار ناردوخ یوردوخ و یعونصم شوه ینمیا راک نیا و دربب
دیلوت یاقترا ببس هکنیا رب هولاع یم
ببس دوش یم
ات دوش
هدننکدیلوت هنیزه
یاه وردوخ ییاهن تمیق رب ار دیلوت رد ساوسو نیا دیازفیب
لکش نیا هب و هنیزه
نیب ةمه فرصم ناگدننک نکشرس
دوش و یارب ندش درسلد زا یریگولج ناردوخ و یعونصم شوه ناگدننکدیلوت
یم داهنشیپ ار تیلوئسم ندرک همیب ناوت درک
.
2 . هنیزه شهاک ببس ضرم تیلوئسم یانبم یاه
دش دهاوخ قیمع یریگدای زا یشان ثداوح رد یسرداد .
ریصقت تابثا اریز
هدننکدیلوت هدیچیپ و یصصخت رما کی قیمع یریگدای رد
تسا راه ا هب زاین و هس لقادح رظن
دراد سانشراک ؛
ملع صصختم
کیناکم ، تاعلاطا یروانف ملع صصختم
، وردوخ دیلوت صصختم نیاربانب .
ةنیزه شیازفا یسرداد یم
دبای . یلاحرد رد هک
ضرم تیلوئسم تیافک دوش زارحا یفرع تیببس هک نیمه
یم ا و دنک تابثا ار هابار نیا زارحا مدع دیاب هک تسا هدننکدیلوت نی
؛دنک هک یسک ةمه
.دراد دوخ یراک میت رد ار ناصصختم نیا
3 . یعونصم شوه قیمع یریگدای زا یشان ثداوح رد ضرم تیلوئسم یانبم زا یکی
هار یاه هم م هنیزه ندرک ینورد یاه
.تسا یجراخ 4 ةفی و . ارب رد فیعض زا تیامح نوناق تسا یوق رب
. نایز زین اجنیا رد یعونصم شوه قیمع یریگدای زا هدید
فرط
فیعض رت .تسا نایز اریز هدید
، و دیلوت دنور یگدیچیپ لیلد هب ةهارا
ناردوخ و یعونصم شوه ،
و هطاحا و یصصخت تاعلاطا
ضرع و دیلوت دنیارف زا ار مزلا یهاگآ ة
درادن نآ ینمیا یاهدرادناتسا یگنوگا و ناردوخ عضوم رد زین یلام و یداصتقا ظارل زا و
فیعض .دراد رارق رت ةفی و
یمن ریصقت ضرف و ریصقت دزاس هدروآرب ار مهم نیا دناوت
.
5 . شن قیمع یریگدای زا نایز دوش تباث هک یتروص رد یعونصم شوه قیمع یریگدای زا یشان نایز صوصخ رد ئ
هتفرگ ت
بیع تسا روط هب
م ناردوخ دیلوت هب میقتسم دنتس
یم دوش . نیاربانب هاساو دوجو فرع اه
هدیدان ار یم دریگ نیب یببس طابترا و
رارقرب یرابتعا تروص هب ار هدننکدیلوت لعف و نایز یم
هدارا نیرخآ ناونع هب هدننکدیلوت و دنک تسوا لعف هب دنتسم نایز هک یا
داختنا یم دوش .
ةدنزاس دنزاس و لوئسم وردوخ ة
دوسرم ییاهن یم
دوش . ایآ اما ناریا قوقح رد ؟تسا هیجوت لباق یتباین تیلوئسم
نایز هدید
یم هب عوجر یاج هب دناوت و حارط
هعسوت ةدنهد یعونصم شوه روط هب
و میقتسم ادتبا
هب ةدنزاس دنک عوجر وردوخ .
ایآ ینعی
ةدنزاس دنزاس ناونع هب وردوخ ة
ییاهن تیلوئسم ایآ ؟دراد یتباین تیلوئسم ةدنزاس
وردوخ ضرع نامز هب دودرم طقف ة
تسا وردوخ
؟تشاد دهاوخ یتراظن تیلوئسم زین هضرع زا سپ یارب ای
دننکدیلوت یتباین تیلوئسم ة
ناردوخ
ناریا نیناوق قبط ،
ًلاوصا نایز لعف هک تسا یصخش هجوتم تیلوئسم تسا هداد ماجنا ار راب
. لعف لوئسم یصخش یهاگ زا ره اما
نایز رارق یرگید راب یم
دریگ یتباین تیلوئسم نآ هب لا نماک رد هک یم
دنیوگ ( نیز ینیدلا ، 1398 : ص 52 ) . ناریا قوقح رد
هدماین ینوناق و هدعاق چیه رد یتباین تیلوئسم ناونع .تسا
اما ةقباس تسین انشآان عوضوم نیا اب ناریا ینینقت .
لداعم اریز
یتباین تیلوئسم
، ضامغا اب ،
ریغ لعف زا یشان تیلوئسم داهن تسا
تسا هدش رکذ نیناوق زا یدایز داوم رد هک
؛ هلمج زا ةدام 7 و
12 یندم تیلوئسم نوناق نارگراک لامعا هب تبسن امرفراک تیلوئسم و لافطا ناتسرپرس تیلوئسم اب هابار رد
، ةدام 333 نوناق
و ایشا تیلوئسم اب هابار رد یندم 318
فلتم ریغ بصاغ تیلوئسم اب هابار رد یندم نوناق
، ةدام 69 دوصم ییایرد نوناق 1343
و دوخ نانکراک لامعا هب تبسن یتشک کلام تیلوئسم ،
ةرصبت 3 ةدام 15 نوناق ةمیب یرابجا 1395 شزومآ تیلوئسم و هدنهد
هدهاشم یتباین تیلوئسم زا یدراوم زین هقف رد .زومآراک لامعا هب تبسن یم
مهم هک دوش نآ نیرت
د .تسا هریرج و هلقاع نامض اه ر
مه ة نوناق دراوم نیا ار یتباین تیلوئسم راذگ
یم ،دریذپ .ریغ لعف تیلوئسم ناونع اب اما رد
ةدام 3 زا تیامح نوناق فرصم
ناگدننک
ررقم وردوخ یم
هضرع :دنک هدننک
یحارط زا یشان بیع ای صقن عون ره عفر هب ف وم ...
، ژاتنوم ، دیلوت
، لمح و ، ...
تسا . حضاو
دنزاس دوخ طسوت تسا نکمم وردوخ یحارط هک تسا ة
حارط درف و دوشن ماجنا وردوخ یعونصم شوه
هداد ماجنا ار راک نیا
دشاب
؛ یلاحرد هک ةدام 3 نوناق ةدنزاس هدشدای و حارط لامعا لوئسم ار وردوخ
. تسا هتسناد ..
، هک انعم نیدب لوئسم ار هدنزاس
لامعا ةمه هک یدارفا دیلوت رد
وردوخ هتشاد شقن دنا
یم دناد زاس یعون هب و ن
تاعاق ناگدننکدیلوت لامعا لوئسم ار هد ،
ناحارط
وردوخ ، ناراکژاتنوم
، و لمح یدصتم یتح لقنو
یم دوخ هک دناد ناشن
ةدنهد سم دنزاس یتباین تیلوئ ة
.تسا وردوخ
ةدننکدیلوت تبقارم دیاب دوخ یوردوخ تخاس رد ناردوخ
یاه یتح ار مزلا رد
تاعاق زج ه هب ی ماجنا ییاهن لوصرم رد هتفرراک
دهد . اما ةتکن رد هجوت لباق ةمه
دراوم هدشدای لوئسم صخش هک تسا نیا یم
یب تابثا اب دناوت اربم تیلوئسم زا دوخ یریصقت
.دوش ،نیاربانب و ناحارط لامعا هب تبسن ناردوخ یوردوخ ناگدنزاس یارب هعسوت
ناگدنهد مرن
رازفا ق هیضرف ود تسا روصت لبا
.
ةیضرف لمع تیلوئسم ندوب یصخش لصا قباام هک تسا نیا لوا مینک
ره و کی ای ناحارط و وردوخ ناگدنزاس زا
هعسوت ناگدنهد مرن
رازفا و تامادقا لوئسم ار ةویش
لصا قباام هارگ هک تسا نیا رد هیرظن نیا داریا اما .مینادب دوخ ییارجا
تسا
، هتفریذپ یانبم فلاخ رد هدش
ةدام 3 زا تیامح نوناق فرصم
ناگدننک وردوخ .تسا دنزاس ار هدننکدیلوت هدام نیا اریز ة
ییاهن
نییعت یم دنک هجیتن هب دهعت عون زا ار وا تیلوئسم و یم
دناد پ . س یمن وا حارط ریصقت تابثا اب ای دوخ ریصقت مدع هب دانتسا اب دناوت
ای هعسوت ةدنهد یعونصم شوه تراسخ ناربج و تیلوئسم زا ار دوخ
نایز ربارب رد .دنک فاعم هدید
یضرف ة هک تسا نیا مود
یارب ار یتباین تیلوئسم ةدنزاس
ناونع هب وردوخ ةدنزاس
ییاهن لوصرم میریذپب
لامعا لوئسم ار وا و ةمه
تاعاق ناگدنزاس و
و ناحارط هعسوت
ناگدنهد مرن
رازفا دب ناردوخ یوردوخ رد دوجوم یاه تیلوئسم ندوب یصخش لصا فلاخ رما نیا هارگ .مینا
تسا
، هتفریذپ یانبم اب دراوم رد هدش
هدشدای ریغ لعف تیلوئسم دروم رد
، نایز زا تیامح یگمه هک هدید
،تسا یانبم نینچمه و
ةدام 3 زا تیامح نوناق فرصم
ناگدننک دنزاس دهعت ندوب هجیتن هب دهعت و وردوخ
ة وردوخ رتراگزاس تسا
و نایز زا ار هدید
ندش نادرگرس رد
خرا ة یب تابثا نایاپ ةابار
تسد زا کی ره لعف نیب تیببس هدراو نایز و وردوخ دیلوت رد ددعتم ناراکردنا
تاجن یم دهد
،نیاربانب . رد دوجوم تیعضو زا سایق اب ار ریغ لعف زا یشان تیلوئسم ای یتباین تیلوئسم دیاب
ةدام 7 و 12 نوناق
ندم تیلوئسم و ی
ةدام 69 دوصم ییایرد نوناق 1343
و ةدام 3 نوناق ةمیب یرابجا 1395 دراوم ریاس و هدشدای
، و لرتنک لیلد هب
دنزاس هک یتراظن ة
و یحارط رب وردوخ ةعسوت
مرن رازفا دنزاس تیلوئسم هکنیا داب زا و دراد ناردوخ یوردوخ رد دوجوم یاه ة
وردوخ
تسا هجیتن هب دهعت ،
نزاس اب هابار رد د
ة و ناحارط لامعا لوئسم ار وا و تفریذپ ناردوخ یوردوخ هعسوت
ناگدنهد شوه
یعونصم تسناد
؛ ریغ لعف زا یشان تیلوئسم دراوم ریاس فلاخرب هک توافت نیا اب یمن هدنزاس اجنیا رد
یب تابثا اب دناوت یریصقت
نایز عوجر تروص رد .دوش اهر تیلوئسم زا دوخ هدید
دیاب هدنزاس ةمه
اراسخ ناربج ار ت دنک
ًابقاعتم و ع هب
یانبم رب نایز لما
عوجر یکارتشا تیلوئسم ینعی لصا دنک
.
دننکدیلوت یتراظن تیلوئسم ة
ناردوخ
ةدننکدیلوت ناردوخ
ار هجیتن هب دهعت کی رب
تسا هتفرگ هدهع هب زاین و یعونصم شوه صاخ تیهام لیلد هب هک
هب یناسرزور یاه .دنک ادیپ همادا زین هضرع زا سپ ات دیاب موادم هکنیا هب هجوت اب
مرن رازفا چیه یمن هاگ مامت تمدخ کی دناوت هدش
هب و تراظن هب بترم و دوش دوسرم دننکدیلوت تیلوئسم ایآ دراد زاین یناسرزور
ة ای تسا هضرع نامز هب دودرم ناردوخ یوردوخ
ادیپ یرست مه هضرع نامز زا دعب هب یم
هب صقاون یارب هدنزاس ایآ ؟دنک یناسرزور
، زا سپ هک ةضرع
داجیا وردوخ یم
ببس و دوش
میمصت رب وردوخ یریگ بیسآ عوقو هجیتن رد و قیمع یریگدای ساسا
یم دوش
، نامز هب دودرم وا تیلوئسم هک للادتسا نیا اب
درادن یتیلوئسم نآ زا سپ و هدوب هضرع
، اربم تیلوئسم زا یم
؟دوش
نویسیمک طسوت هدشداهنشیپ یراکتبا تاحلاصا زا یکی ةیدارتا
اپورا ،1
رد هک ةدام 6 تسا هدمآ نآ ،
هک تسا نیا دهعت
هب ناگدننکدیلوت ةهارا
تینما مرن رازفا هب و بیسآ زا یریگولج یارب یناسرزور یریذپ
مرن یاه ،رازفا زا سپ یتح ةضرع
هب لوصرم
رازاب
، دراد همادا
2. ناگدننکدیلوت رازاب هب هضرع زا سپ دیاب ناردوخ یاهوردوخ
نآ رب ار دوخ تراظن و لرتنک دننک ظفح اه
اب و ةهارا
هب یناسرزور ،
ةهارا اقترا قیرط زا دیدج یاهدرکلمع ،
ای ةهارا هب بلاق رد لاتیجید تامدخ کی نتخاس روظنم هب موادم یناسرزور
ةیلقن ةلیسو .دننک مادقا دنمشوه ناردوخ
قوقح زا تیامح نوناق ناریا قوقح رد فرصم
ناگدننک وردوخ و لااک صیخشت یارب یرایعم
ةابار ههارا وردوخ بیع و تیببس
هدرکن دیاب ،نیاربانب .تسا تسناد فرع یرواد ار انبم و درک عوجر یمومع دعاوق هب
( و اسراپ ناراکمه ، 1400 : ص 488 ).
یرواد
ضرع نامز رد زین فرع ة
زرا دروم لااک رارق یبای
یم هضرع نامز شناد ساسا رب فراعتم ناسنا تاراظتنا ساسا رب و تفرگ یرواد
ماجنا فرع یم
دش . یلاحرد مامت یاهوردوخ دروم رد هک تسین زیاج رما نیا ناردوخ
. فرصم وس کی زا اریز دننک
ة لیلد هب فراعتم
و یعونصم شوه هب طوبرم لهاسم ندوب یصصخت و یگدیچیپ مرن
رازفا یمن دشاب هتشاد یتاراظتنا ها دناد و
زا یوس رد رگید
نمیا ناردوخ یوردوخ کی هک ینامز ات دراوم یخرب شن دیلوت رت
و یمن د تسناد دویعم ای صقان ار یلبق یدیلوت یاهوردوخ ناوت .
ًلاثم هثداح هک ینامز ات دشن داجیا یا
ةعماج ای یراراضا زمرت دیاب هک دوبن هاگآ وردوخ دیلوت ةسیک
دنک هیبعت اهوردوخ رد اوه .
اما
بیع اب هابار رد مرن
رازفا فرع یرواد دیاب هراومه ی ،
فرصم تاراظتنا دننک
ة فراعتم
، و دریگ رارق کلام هثداح عوقو نامز شناد و
ضرع نامز هن ة
.ناردوخ یوردوخ
تخس تمسق دروم رد هارگ یمن ناردوخ یوردوخ رازفا
سپ هب ار هدنزاس تیلوئسم ناوت داد یرست هضرع زا
، ثرب زج
هضرع تیلوئسم ناوخارف هدننک
ةنیمز رد هب یناسرزور اه صقاون عفر و مرن
رازفا ناردوخ یوردوخ ی ،
بنج ة زا سپ هب و هتشاد یتراظن
ادیپ یرست مه هضرع یم
دنک .
،نیاربانب یارب مرن رازفا ناردوخ یوردوخ رد دوجوم یاه ،
چیه هک مامت تمدخ کی هاگ وسرم هدش
د
یمن دنوش
، دنزاس یارب ة
نویسیمک هاگدید قباام دیاب ناردوخ یوردوخ ةیدارتا
اپورا ضرع زا سپ یارب یتراظن تیلوئسم ة
وردوخ
رظن هب ؟تسا ینامز ها ات یتراظن تیلوئسم نیا نایاپ اما .دش لهاق یم
تکرش زا یرایسب دننام دسر یاه
ةدننکدیلوت یشوگ
یاه
لیابوم
، دیلوت زا لاس دنا زا سپ هک ملاعا
یم هب رگید دننک
ًاحلااصا و داد دنهاوخن یدیدج یناسرزور زا یصاخ لدم کی
یشوگ یاه راخ هدر زا ار دوخ یدیلوت یم
دننک
، زین ناردوخ یاهوردوخ دروم رد دیاب
دوب هاگدید نیا هب لهاق ینعی ؛
ناگدنزاس
دوخ یوردوخ دیلوت زا لاس دنا زا سپ وردوخ نار
ملاعا دننک هب رگید هک و داد دنهاوخن یدیدج یناسرزور
مرن رازفا رد دوجوم یاه
.درک دنهاوخن ینابیتشپ ار وردوخ زا یصاخ لدم
نابیتشپ روتارپا ای ینف نارظان یندم تیلوئسم
هک تسا نیا یتنس رکفت ةمه
یوردوخ یاه مامت دنتسه هدننار نودب ناردوخ .
یلاحرد هک هب هدننار دیاش هتشادن نآ یتنس موهفم
دنشاب
، اما ةدننار نویسیمک ریبعت هب و ینف ر ان ای یزاجم ةیدارتا
رپا اپورا ا دنراد نابیتشپ روت روتارپا نیا .
دننام دیاش ةدننار
یتنس
مامت تراظن دشاب هتشادن وردوخ رب تقو
، اما
، لاعفریغ ار وردوخ و هلخادم وردوخ رادشه تروص رد لرتنک ار نآ ای
یم نک د . عقاو رد
1 . رد 28 ربماتپس 2022 متسیس اب هابار رد یندم تیلوئسم میظنت نآ فده هک درک رشتنم ار داهنشیپ ود اپورا نویسیمک ، تسا یعونصم شوه هب زهجم یاه
؛ هتفرگرب
نویسیمک دیفس داتک تاظحلام زا [
1 رابرد ] ة متسیس نینا زا هدافتسا .ییاه
2. Monet v. Tesla, Inc.cv-00681-EJD (N.D. Cal. Jul. 13, 2022.
