Devising the Structure of a Nanotechnology Innovation Ecosystem (A Focus on the Role of Research and Technology Organizations in Developing the Nanotechnology Innovation Ecosystem)

(1)

Devising the Structure of a Nanotechnology Innovation Ecosystem (A Focus on the Role of Research and Technology Organizations in

Developing the Nanotechnology Innovation Ecosystem)

Mohammad Abooyee Ardakan

Associate Prof., Department of Public Administration, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran. E-mail: [email protected]

Mohammad Reza Mehregan

Prof., Department of Industrial Management, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran. E-mail: [email protected]

Neda Soltanmohammadi ^*

*Corresponding Author, PhD Candidate, Department of Public Administration, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran. E-mail: [email protected]

Abstract Objective

Nanotechnology has begun to operate in Iran since the beginning of the 1980s in line with the attention of the world community towards this technology. This innovation ecosystem has developed and obtained significant achievements, particularly in the field of science in the twenty-year life cycle of nanotechnology. However, the number of patents and the income from the sale of Nano-products have not grown in proportion with the development of scientific indicators. As the optimal activity of an ecosystem is the result of a joint effort of a diverse set of actors and the relationships among them, the purpose of this research is to analyze the current structure of this ecosystem and its communication mechanisms to make proposals for improving the design of ecosystem structure.

Methods

This is an interpretive piece of research, which carried out the Action Research strategy with three cycles of actions. Conducting this research, a conceptual model was outlined as the framework for the structural design of the Nano Ecosystem in Iran, based on the Viable System Model. Then, the actors active in the ecosystem were identified and located in the designed conceptual model to determine the established structure of the ecosystem and its shortcomings. Finally, based on the theoretical foundations and attitudes of experts, proposals for the optimal design of the ecosystem structure were made. The data of the research was collected in a targeted manner by reviewing documents, distributing questionnaires, and forming focus groups to confirm the obtained results.

(2)

Results

According to the designed conceptual model by the researchers and the goals ofthe second ten-year document on nanotechnology development, it is necessary to create an important actor called "Research and Technology Organization" to be responsible for connecting industry and university in the Innovation Ecosystem of Nanotechnology. In addition, the establishment of communication mechanisms such as industry support programs and research and development consortia are crucial for realizing ecosystem goals.

Conclusion

The purposes of the innovation ecosystem are achieved when all the actors are active and the relationships among them are properly established. In order to achieve such goals, the Innovation Ecosystem of Nanotechnology in Iran requires the creation of actors and communication mechanisms that do not currently exist. The major absent player in this ecosystem is an organization called "Research and Technology Organization", which is responsible for facilitating the process of communication between industry and university.

Keywords: Action research, Innovation ecosystem, Research and Technology Organizations (RTOs), Viable System Model (VSM), Nanotechnology.

Citation: Abooyee Ardakan, Mohammad; Mehregan, Mohammad Reza & Soltanmohammadi, Neda (2022). Devising the Structure of a Nanotechnology Innovation Ecosystem (A Focus on the Role of Research and Technology Organizations in Developing the Nanotechnology Innovation Ecosystem).

Journal of Public Administration, 14(3), 318-345. (in Persian)

Journal of Public Administration, 2022, Vol. 14, No.3, pp. 318-345 Received: March 11, 2022

Published by University of Tehran, Faculty of Management Received in revised form: June 07, 2022 https://doi.org/10.22059/JIPA.2022.342823.3154 Accepted: June 19, 2022

Article Type: Research Paper Published online: October 20, 2022

(3)

ﺣاﺮﻃ ﻲ ﺳﻮﻛا رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻴ

ﻢﺘﺴ روآﻮﻧ ي ژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ي

ﺶﻘﻧ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ

يﺎﻫ

يروﺎﻨﻓ و ﺶﻫوﮋﭘ نآ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد

نﺎﻛدرا ﻲﻳﻮﺑا ﺪﻤﺤﻣ

ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ ،رﺎﻴﺸﻧاد

، اﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﻳا ،ن

. ﻪﻣﺎﻧﺎﻳار

[email protected]:

نﺎﮔﺮﻬﻣ ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ

دﺎﺘﺳا

، هوﺮﮔ ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﻲﺘﻌﻨﺻ

، ﺪﻣ هﺪﻜﺸﻧاد ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ

، ا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻳ

ناﺮ . ﻪﻣﺎﻧﺎﻳار

[email protected] :

ﻧ يﺪﻤﺤﻣ نﺎﻄﻠﺳ اﺪ

*

* ﺪﻨﺴﻳﻮﻧ

،لﻮﺌﺴﻣ ه

،يﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد هوﺮﮔ

ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﻲﺘﻟود

، ﺪﻣ هﺪﻜﺸﻧاد ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ

، ا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻳ

ناﺮ . ﻪﻣﺎﻧﺎﻳار :

[email protected]

هﺪﻴﻜﭼ فﺪﻫ : ژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ي ا رد ﻳ ناﺮ ﻧﺎﻬﺟ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ مﺎﮕﻤﻫ ﻲ

ا ﻪﺑ ﻳ ﻦ روﺎﻨﻓ ي اﺪﺘﺑا زا ي ﻪﻫد 80 عوﺮﺷ ﻟﺎﻌﻓ ﻪﺑ ﻴ ﺖ ﺖـﺳا هدﺮﻛ ﺮـﻤﻋ ﻪـﺧﺮﭼ رد.

20 ژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ﻪﻟﺎﺳ ي

، اﻳ ﻦ ﺳﻮﻛا ﻴ ﻢﺘﺴ روآﻮﻧ ي ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫدروﺎﺘﺳد و ي

يﺮﻴﮕﻤﺸﭼ

، ﻪﺑ

ﺖـﺳا هدﺮـﻛ ﻪـﺋارا ﻢـﻠﻋ ﻪـﺻﺮﻋ رد صﻮـﺼﺧ

؛ ﺎـﻣا

ﺪﺷر ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﺺﺧﺎﺷ

ﺎﻫ ي ﻤﻠﻋ ﻲ

، ﺖﻨﺘﭘ داﺪﻌﺗ ﻮﻧﺎﻧ تﻻﻮﺼﺤﻣ شوﺮﻓ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺪﻣآرد و ﺎﻫ ﻲﻳ

،

ﻧﻮـﮕﻤﻫ ﺪـﺷر ﻲ

ﺖـﺳا ﻪﺘـﺷاﺪﻧ .

ـﺠﻧآ زا ﻪـﻛ ﺎ

ﻟﺎﻌﻓ ﻴ ﺖ بﻮﻠﻄﻣ ﻳ ﻚ ﺳﻮﻛا ﻴ ﻢﺘﺴ

، ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ كﺮﺘﺸﻣ شﻼﺗ ﻞﺻﺎﺣ ا

ي زﺎﺑ زا عﻮﻨﺘﻣ ﻳ

ناﺮﮕ ﺑ ﻂﺑاور و ﻴ ﻦ نآ ﺎﻫ ا فﺪـﻫ ،ﺖﺳ ـﻳ

ﻦ ﺶﻫوﮋـﭘ ﻞـﻴﻠﺤﺗ

ﻠﻌﻓ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲ ﻦﻳا ﺳﻮﻛا ﻴ

،ﻢﺘﺴ رﺎﻛوزﺎﺳ ﺎﻫ ي ﻃﺎﺒﺗرا ﻲ ﭘ و نآ ﻴ ﺎﻫدﺎﻬﻨﺸ ﻲﻳ اﺮﺑ ي ﺣاﺮﻃ دﻮﺒﻬﺑ ﻲ ﺳﻮﻛا رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻴ

ﻢﺘﺴ ﺖﺳا .

شور : ﺎﻨﺒﻣ ي ﻔﺴﻠﻓ ﻲ اﻳ ﻦ ادارﺎﭘ ﺶﻫوﮋﭘ ﻳ

ﻢ ﺴﻔﺗ ﻴ اﺮﮔﺮ ﻲﻳ و ﮋﺗاﺮﺘﺳا ي ماﺪﻗا ﺶﻫوﮋﭘ ﻫوﮋﭘ

ﻲ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا 3

ﺖـﺳا هﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا ﺶﻨﻛ ﻪﺧﺮﭼ .

رد

اﺮﻓ ﻳ ﺪﻨ ياﺮﺟا ﺶﻫوﮋﭘ

، ﻳ ﻚ ﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ ﻲ ﻪﺑ ﺎﻨﺒﻣ ناﻮﻨﻋ ي ﺣاﺮﻃ ﻲ رﺎﺘﺧﺎﺳ ي ﺳﻮﻛا ﻴ ﻢﺘﺴ ا رد ﻮﻧﺎﻧ ﻳ ناﺮ ﺳﺮﺗ ﻴ ﻢ ﺪـﺷ

؛

زﺎـﺑ ﺲﭙـﺳ ﻳ

ناﺮﮕ رد لﺎـﻌﻓ

ﺳﻮﻛا ﻴ ﻢﺘﺴ ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ ﻣ رد و لﺪ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﺣاﺮﻃ ﻲ ﺎﺟ ،هﺪﺷ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﺘﺧﺎﺳ ﺎﺗ ﺪﻧﺪﺷ ﻠﻌﻓ رﺎ

ﻲ ﺳﻮﻛا ﻴ ﻢﺘﺴ ﺘﺳﺎﻛ و ﻲ ﺎﻫ ي

دﻮـﺷ ﺺﺨـﺸﻣ نآ .

ﺎﻬﻧ رد ـﻳ ﺖ

،

ﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﺮ ﻧﺎﺒﻣ ﻲ ﺮﻈﻧ ي ﺮﻈﻧ و يﺎﻫ نﺎﮔﺮﺒﺧ

، ﭘﻴ ﺎﻫدﺎﻬﻨﺸ ﻲﻳ اﺮﺑ ي ﺣاﺮﻃ ﻲ ﺳﻮﻛا رﺎﺘﺧﺎـﺳ بﻮﻠﻄﻣ ﻴ

ﻢﺘـﺴ

ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻪـﺋارا .

هداد ﺎـﻫ ي ﺶﻫوﮋـﭘ

،

ﻪﺑ لﺎﺳرا ،تاﺪﻨﺘﺴﻣ روﺮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ ترﻮﺻ ﺶﺳﺮﭘ

ﻪﻣﺎﻧ ﻜﺸﺗ و ﻴ ﻞ هوﺮﮔ ﺎﻫ ي ﻧﻮﻧﺎﻛ ﻲ اﺮﺑ ي ﺗ ﺪﻴﻳﺄ ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ ﻊﻤﺟ روآ ي ﺖﺳا هﺪﺷ .

ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ : ﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲ

ژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ﻪﻌﺳﻮﺗ مود ﺪﻨﺳ فاﺪﻫا و ﺶﻫوﮋﭘ ،ي

اﻳ دﺎـﺠ زﺎـﺑ ﻳ ﺮﮕ ي مﺎـﻧ ﻪـﺑ ﻢـﻬﻣ

» نﺎﻣزﺎـﺳ و ﺶﻫوﮋـﭘ

ﻓ روﺎﻨ ي

« ﻇو ﻪﻛ ﻴ ﻪﻔ دراد هﺪﻬﻋﺮﺑ ار هﺎﮕﺸﻧاد و ﺖﻌﻨﺻ طﺎﺒﺗرا

، ﺳﻮﻛا رد ﻴ ﻢﺘـﺴ روآﻮـﻧ ي ژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎـﻧ ي

روﺮـﺿ ي ﺖـﺳا . ﺮـﺑ هوﻼـﻋ آ

،ن اﻳ دﺎـﺠ

يﺎﻫرﺎﻛوزﺎﺳ ﻃﺎﺒﺗرا

،ﻲ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﺎﻫ

ي ﺎﻤﺣ ﻳ ﺖ ﺳﺮﺴﻨﻛ و ﺖﻌﻨﺻ زا ﻴ

مﻮ ﺎﻫ ي ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺶﻫوﮋﭘ اﺮﺑ

ي ﺳﻮﻛا فاﺪﻫا ﻖﻘﺤﺗ ﻴ

ﻢﺘﺴ ﻢﻬﻣ ﺖﺳا .

ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ : ﺳﻮﻛا فاﺪﻫا ﻴ

ﻢﺘﺴ روآﻮﻧ ي

، ﻣﺎﮕﻨﻫ ﻲ ﻣ ﻖﻘﺤﻣ ﻲ دﻮﺷ ﻧﺎﻤﺗ ﻪﻛ ﻲ زﺎﺑ ﻳ ناﺮﮕ لﺎﻌﻓ نآ ﺑ ﻂﺑاور و ﻴ ﻦ نآ ﺎﻫ

ﺘـﺳرد ﻪـﺑ ﻲ هﺪـﺷ راﺮـﻗﺮﺑ

ﺪﺷﺎﺑ . ﺳﻮﻛا ﻴ ﻢﺘﺴ روآﻮﻧ ي ژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ي ا رد ﻳ ناﺮ

، اﺮﺑ ي دﻮﺧ فاﺪﻫا ﻖﻘﺤﺗ ﻪﺑ ،

اﻳ دﺎﺠ زﺎﺑ ﻳ ناﺮﮕ و رﺎﻛوزﺎﺳ ﺎﻫ ي ﻃﺎـﺒﺗرا ﻲ ﺪـﻨﻣزﺎﻴﻧ رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا

ﺮﺿﺎﺣ لﺎﺣ ﺪﻧراﺪﻧ دﻮﺟو

. ﻢﻬﻣ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﻦﻳا ﺐﻳﺎﻏ ﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻦﻳﺮﺗ ،

ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ

» يروﺎﻨﻓ و ﺶﻫوﮋﭘ نﺎﻣزﺎﺳ

« ﻞﻴﻬﺴﺗ ﻪﻔﻴﻇو ﻪﻛ ﺖﺳا

هﺎﮕﺸﻧاد و ﺖﻌﻨﺻ طﺎﺒﺗرا ﺪﻨﻳاﺮﻓ ار

ﺮﺑ دراد هﺪﻬﻋ .

هژاوﺪﻴﻠﻛ ﺎﻫ : ماﺪﻗا ﻫوﮋﭘ ﻲ

، ﺳﻮﻛا ﻴ ﻢﺘﺴ روآﻮﻧ ي

، نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ي روﺎﻨﻓ و

،ي ﺳ لﺪﻣ ﻴ ﻢﺘﺴ ﺎﻫ ي ﻧﺎﻣ ﺎ ژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ﻮﻧﺎﻧ ، ي

.

دﺎﻨﺘﺳا : اﺪﻧ ،يﺪﻤﺤﻣ نﺎﻄﻠﺳ و ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ ،نﺎﮔﺮﻬﻣ ؛ﺪﻤﺤﻣ ،نﺎﻛدرا ﻲﻳﻮﺑا )

1401 .(

ﺣاﺮﻃ ﻲ ﺳﻮﻛا رﺎﺘﺧﺎـﺳ ﻴ

ﻢﺘـﺴ روآﻮـﻧ ي ژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎـﻧ ي

ﺎـﺑ

ﺶﻘﻧ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻣزﺎﺳ

نﺎ يروﺎﻨﻓ و ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ نآ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد

ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ. ،

14 ) 3 ( ، 318 - 345 .

،ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ 1401

هرود ، 14 هرﺎﻤﺷ ، 3

، ﺺﺻ . 318 - 345 ﺦﻳرﺎﺗ

رد ﻳ ﺖﻓﺎ : 20 / 12 / 1400

ﺮﺷﺎﻧ : ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد

ﺶﻳاﺮﻳو ﺦﻳرﺎﺗ : 17 / 03 / 1401

ﻪﻟﺎﻘﻣ عﻮﻧ : ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ

ﺦﻳرﺎﺗ ﺬﭘ ﻳ شﺮ : 29 / 03 / 1401

نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ© رﺎﺸﺘﻧا ﺦﻳرﺎﺗ

: 28 / 07 / 1401

doi: https://doi.org/10.22059/JIPA.2022.342823.3154

(4)

319 ،ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ

1401 هرود ، 14 هرﺎﻤﺷ ، 3

ﻪﻣﺪﻘﻣ نﺎﻣرآ يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﻠﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺖﻠﻣ ﻪﻤﻫ

ﺎﻫ ﺖﺳا . رد ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ نوﺮﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر يرﻮﺌﺗ يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪﺷر رﻮﺗﻮﻣ ار ترﺎﺠﺗ از

ﻲﻣ نورد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر يرﻮﺌﺗ ،ﺪﻧاد ،شزﻮﻣآ ﻪﺑ از

ﺶﻫوﮋﭘ و يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ

ﺪﻴﻛﺄﺗ دراد . ﻦﻳا ﻖﺑﺎﻄﻣ و يرﻮـﺌﺗ

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺎﺑ ﺪﻳﺎﺑ دﺎﺼﺘﻗا ،ﺶﻧاد ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ دﺎﺼﺘﻗا يروﺎﻨﻓ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻫ

ﺖﻛﺮﺷ و ﻪﺘﻓﺮﺸﻴﭘ يﺎﻫ ﺪـﻨﻛ ﺪـﺷر نﺎـﻴﻨﺑ ﺶـﻧاد يﺎـﻫ

) يﺪﻳز و تاﺮﻴﻣا ،1

2019 .(

ﺶﻧاد ﺪﻴﻟﻮﺗ و يروآﻮﻧ ﺮﺑ ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ نﻼﻛ فاﺪﻫا رد نﺎﻴﻨﺑ

ﻴﻛﺄﺗ ﺪ ﺖﺳا هﺪﺷ

، ﺎﻣا

ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﻦﻴﺑ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﻠﻠﻤﻟا ﺺﺧﺎﺷ

ﺶﻧاد دﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ نﺎﻴﻨﺑ

گﺮﺒﻣﻮـﻠﺑ ،2

ﺖـﺑﺎﻗر و3

ﻲﻧﺎـﻬﺟ يﺮﻳﺬـﭘ 4

يروآﻮـﻧ ﻢﻬـﺳ رد

ﻲﻤﻧ شراﺰﮔ بﻮﻠﻄﻣ ار ناﺮﻳا دﺎﺼﺘﻗا ﺪﻨﻨﻛ

. يروﺎﻨﻓ نﺎﻴﻣ رد لﺎﺳ رد ﻪﻛ يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ،ناﺮﻳا رد رﻮﻬﻇﻮﻧ يﺎﻫ

يﺎـﻫ 1380 ﺎـﺑ

ﺎﻌﻓ ﻪﺑ عوﺮﺷ يرﻮﻬﻤﺟ ﺖﺳﺎﻳر ﺖﻳﺎﻤﺣ ﺖﺳا هدﺮﻛ ﺖﻴﻟ

) ،يﺪﻤﺣا و يﺪﻫاز زا ﻞﻘﻧ ﻪﺑ 1395

( ﻪـﺑ ﻲﻟﻮـﺒﻗ ﻞـﺑﺎﻗ يﺎﻫدروﺎﺘﺳد

ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻢﻠﻋ ﻪﺻﺮﻋ رد صﻮﺼﺧ .

ﻲﻃ رد 20 رد يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ لﺎﺳ زا نﺎﻬﺟ رد ﻲﻤﻠﻋ تﻻﺎﻘﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﺒﺗر ،ناﺮﻳا

57 لﺎﺳ رد 2001 ﻪﺒﺗر ﻪﺑ 4 لﺎﺳ رد 2020 ﺎﻘﺗرا ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ .

ﻪﺒﺗر تازاﻮﻣ ﻪﺑ 4

ﻋ ﻪﺻﺮﻋ رد ﻢﻠ

ﻦﻴـﺑ ﻞـﻠﻤﻟا ، ناﺮـﻳا ﺖـﺒﺛ رد

5ﺖﻨﺘﭘ ﻮﻧﺎﻧ ﺖﺳا هدﺎﺘﺴﻳا نﺎﻬﺟ ﻢﺘﺴﻴﺑ هﺎﮕﻳﺎﺟ رد .

لوﺪﺟ رد 1

ﺖﻨﺘﭘ داﺪﻌﺗ و تﻻﺎﻘﻣ داﺪﻌﺗ ﻦﻴﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ سﺎـﻴﻗ رد ناﺮﻳا يﺎﻫ

ﺖﺳا هﺪﻣآ ﻲﻠﺻا يﺎﺒﻗر ﺎﺑ .

لوﺪﺟ 1 . ﺎﺒﻗر ﺎﺑ سﺎﻴﻗ رد ﺖﻨﭘ ﺖﺒﺛ و ﻢﻠﻋ يﺎﻫدروﺎﺘﺳد ﻪﺋارا رد ناﺮﻳا ﻪﺒﺗر ﻦﻴﺑ ﻪﺻﺮﻋ رد

ﻲﻠﻠﻤﻟا

يﺎﻫدروﺎﺘﺳد ﻪﺋارا ﻪﺒﺗر نﺎﻬﺟ رد ﻲﻤﻠﻋ رﻮﺸﻛ مﺎﻧ

رد تﻻﺎﻘﻣ داﺪﻌﺗ ﻮﻧﺎﻧ هزﻮﺣ ﻮﻧﺎﻧ ﺖﻨﺘﭘ ﺖﺒﺛ ﻪﺒﺗر

نﺎﻬﺟ رد ﺖﺘﻨﭘ داﺪﻌﺗ

هﺪﺷ ﺖﺒﺛ ﻪﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ داﺪﻌﺗ ﺖﺒﺴﻧ

ﺖﻨﺘﭘ داﺪﻌﺗ

1 ﻦﻴﭼ

83230

3

736

08

/ 113

2 ﺎﻜﻳﺮﻣآ

26583

1

4913

41

/ 5

3 ﺪﻨﻫ

18552

18

42

71

/ 441

4 ناﺮﻳا

12190

20

37

25

/ 329

5 ﻲﺑﻮﻨﺟ هﺮﻛ

10379 2

941

03

/ 11

لﺎﺳ نﺎﻳﺎﭘ رد 2020

ﻮﻧﺎﻧ يوﺎﻨﻓ هزﻮﺣ تﺎﻣﺪﺧ و تاﺰﻴﻬﺠﺗ ،تﻻﻮﺼﺤﻣ شوﺮﻓ ناﺰﻴﻣ 44487

ﺖـﺳا هدﻮﺑ لﺎﻳر درﺎﻴﻠﻴﻣ

ﻪﻛ 6 ﺪﺻرد ﺖﺳا ﻲﻠﺧاد شوﺮﻓ ﻲﻘﺑﺎﻣ و تاردﺎﺻ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نآ )

يروﺎـﻨﻓ دﺮﺑرﺎـﻛ شﺮﺘـﺴﮔ ﺪﻨﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ شراﺰﮔ زا ﻞﻘﻧ ﻪﺑ

،ﻮﻧﺎﻧ 1399 .(

ﺖﻨﺘﭘ داﺪﻌﺗ رﺎﻣآ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﻳﻮﻧﺎﻧ تﻻﻮﺼﺤﻣ شوﺮﻓ و ﺎﻫ

لﺎﺳ رد ﻲ ﺮﻴﺧا يﺎﻫ

ﺶﻳاﺰـﻓا نﺎـﻨﭽﻤﻫ ﺎـﻣا ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓﺎﻳ

نﺎﻬﺟ رد ناﺮﻳا ﻢﻠﻋ ﻪﺒﺗر ﻦﻴﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺎﺑ سﺎﻴﻗ رد

ﺖﻨﺘﭘ داﺪﻌﺗ ﻲﻳﻮﻧﺎـﻧ تﻻﻮـﺼﺤﻣ شوﺮـﻓ ناﺰﻴﻣ و هﺪﺷ ﺖﺒﺛ يﺎﻫ

دراد دﻮﺟو .

ﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻤﻠﻋ ﺪﺷر ﻦﻴﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻲﻳاﺮﭼ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻲﻣ يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ يدﺎﺼ

ﺪﺷﺎﺑ ﻲﺳرﺮﺑ و ﺚﺤﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ .

ﻪـﺑ

ــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1.Amirat and Zaidi

2. Knowledge Economy Index 3. Bloomberg Index

4. World Economic Index

5 . ﺖﻨﺘﭘ ﺖﺒﺛ ﻮﻧﺎﻧ يﺎﻫ

، ﻦﻴﺑ ﻪﺻﺮﻋ رد ناﺮﻳا ﺖﻨﺘﭘ نﻮﻧﺎﻛ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻲﻠﻠﻤﻟا

نﺎﻜﻣا ﺖﺳا ﺮﻳﺬﭘ .

(5)

ﺣاﺮﻃ ﻲ ﺳﻮﻛا رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻴ

ﻢﺘﺴ روآﻮﻧ ي ژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ي

ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺎﺑ ﺶﻘﻧ ﺮﺑ /...

نارﺎﻜﻤﻫ و نﺎﻛدرا ﻲﻳﻮﺑا

320

دﺎﻘﺘﻋا ﺮﺘﻴﭙﻣﻮﺷ نﻮﭽﻤﻫ ﻲﻧاﺪﻨﻤﺸﻧاد لﺎﺳ رد1

1942 شﻮﺑ ، لﺎﺳ رد2

1945 ﻮﻟﺎـﺳ ، لﺎـﺳ رد3

1956 ﺰﺘﻳوﺎـﻣاﺮﺑآ و لﺎـﺳ رد4

1956 ﺶﻬﺟ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻲﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ ود ﻲﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و

ﺪﻧﻮﺷ : 1 . ﻃ زا تارﺎﻜﺘﺑا و يروآﻮﻧ ،ﺖﻴﻗﻼﺧ ﺖﻴﻓﺮﻇ ﺶﻳاﺰﻓا ﻖﻳﺮ

ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺶﻫوﮋﭘ رد يراﺬﮔ ﺑ رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ شزﻮﻣآ و ﺎﻫ

ﻪ ﻪﺘﺳﻮﻴﭘ ترﻮﺻ 2

. ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻴﺑ نداد طﺎﺒﺗرا شزﻮﻣآ و ﺎﻫ

و رازﺎـﺑ ﺎـﺑ ﺎـﻫ

نآ يﺎﻫزﺎﻴﻧ .

ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺖﻴﻓﺮﻇ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻦﻳا ﺶﻳارآ ﻲﻣ ﻞﻜﺷ ار يروآﻮﻧ يﺎﻫ

ﻪـﻛ ﺖﺳا تﺎﻋاﺮﺘﺧا و تﺎﻋاﺪﺑا نآ ﺪﻨﻳآﺮﺑ و ﺪﻫد

ﺖﺳا يدﺎﺼﺘﻗا ﺶﻬﺟ ﻞﻣﺎﻋ )

،ﻲﻟﺪﺒﻋ 1386 .(

ا ﺮﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ،سﺎﺳا ﻦﻳ ناﺮﻳا يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ

ﻲﻣ ار دﻮﺧ يﺎﺒﻗر ﺎﺑ سﺎﻴﻗ رد ناﻮﺗ

ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺖﻴﻓﺮﻇ رد يروآﻮﻧ يﺎﻫ

ﺖﺴﺟ ﻮﺟو دﺮـﻛ . ﻢﺘـﺴﻴﺳ

ﻪﻜﺒـﺷ يروآﻮـﻧ يﺎـﻫ ناﺮﮕﻳزﺎـﺑ زا يا

رد ﻪـﻛ ﺪـﻧدﺪﻌﺘﻣ5

نآ ﺎـﻫ

،

ﺖﻛﺮﺷ ،گرﺰﺑ و ﻚﭼﻮﻛ يﺎﻫ هﺎﮕﺸﻧاد

نﺎﻣزﺎﺳ و ﺎﻫ ﻲﻣﻮﻤﻋ يﺎﻫ

ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ يروﺎﻨﻓ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺶﻧاد ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫ

ﻚـﻳ رد ﺪـﻳﺪﺟ

ﺪﻧراد ﻞﻣﺎﻌﺗ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ رﻮﺸﻛ ﺎﻳ ﻪﻘﻄﻨﻣ )

ﺲﺘﻛﻮﮔ و ﻦﻛﺮﻣ

،6

2011 (.

ﺎﻔﻣ ﻲﻠﻣﺎﻜﺗ ﺮﻴﺳ رد ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻢﻴﻫ

ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ،يروآﻮﻧ يﺎﻫ

ﻦﻳﻮﻧ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ يروآﻮﻧ ﺮﺗ

ﺖﺳا . ﺖﺳا ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻦﻴﺑ يرﺎﻜﻤﻫ ﺮﺑ يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا .

و ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ طﺎﺒﺗرا

ﻲﻣﺎﻤﺗ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ﺐﺟﻮﻣ ﺪﺷر يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﻤﻠﻋ ﺖﺳا ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا

) ناﺮﮕﻳد و وژ ،7

2020 .(

ﺶﻫوﮋﭘ روﺮﻣ نﺎـﺸﻧ ﻦﻴـﺸﻴﭘ يﺎﻫ

ﻲﻣ ژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ﺪﻫد ﺶـﻘﻧ و ناﺮﮕﻳزﺎـﺑ زا يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻤﺘﺴﻴﺳﻮﻛا دﺮﻜﻳور ﺎﺑ نﻮﻨﻛﺎﺗ ناﺮﻳا رد ي

نآ ﺎﻫ دراﺪﻧ دﻮﺟو .

اﺬﻟ يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﻚﻳ نآ لﺎـﺒﻧد ﻪﺑ

يرﺎﺘﺧﺎﺳ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﺎﺗ ﺖﺳا دﻮﺟو مﺪﻋ ﺎﻳ و دﻮﺟو

ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻂﺑاور و نآ ﺎﻫ ﻦـﻳا رد ار ﻢﺘـﺴﻴﺳﻮﻛا

ﺪـﻨﻛ ﻞـﻴﻠﺤﺗ .

ﻦـﻳا زا ،يور

لاﺆﺳ ترﺎﺒﻋ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ا

زا ﺪﻧ :

1 .

؟ﺖﺳا ﻪﻧﻮﮕﭼ ناﺮﻳا رد يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﺣاﺮﻃ

2 .

؟ددﺮﮔ ﻖﻘﺤﻣ نآ فاﺪﻫا ﺎﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻧﻮﮕﭼ ناﺮﻳا رد يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا يرﺎﺘﺧﺎﺳ بﻮﻠﻄﻣ ﻲﺣاﺮﻃ

يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ ﺶﻫوﮋﭘ

رد اﻳ ﻦ ﻲﻣ روﺮﻣ يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا و يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳ ،يروآﻮﻧ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﻲﻤﻠﻋ تﺎﻋﻼﻃا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا ﺎﺑ ﺶﺨﺑ رد و ﺪﻧﻮـﺷ

ﺎﻬﺘﻧا ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻘﺑﺎﺳ و هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ

ﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺶ

ﺖﺳا هﺪﻳدﺮﮔ ﻪﺋارا .

يروآﻮﻧ گﺮﺒﻧزور و نﻮﺴﻠﻧ زا ﻞﻘﻧ ﻪﺑ لﺎﺳ رد

1993 ﺞﻳار يروآﻮﻧ يﺎﻨﻌﻣ ﻦﻳﺮﺗ

» ﺮﻓ يﺪﻨﻳا ﺖـﺳا

ﺖﻛﺮـﺷ ﻪـﻛ و ﺎـﻫﻻﺎﻛ ﻲـﺣاﺮﻃ ﺎـﻫ

ﻲﻣ ترﺎﻬﻣ نآ رد و هدﺮﻛ ﻲﻠﻤﻋ ﺖﺳا هزﺎﺗ نﺎﺸﻳاﺮﺑ ﻪﻛ ار يﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺪـﻨﺑﺎﻳ

« )

رﺎﺒـﺴﮕﺗا و ﺎـﮕﻧارا ،كﻮـﻛ

8ﺎﻳ ، 1997 .(

1. Schumpeter 2. Bush 3. Solow 4. Abramovitz

5

Actors . . هوﺮﮔ ،داﺮﻓا ﻪﺑ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ

و ﺎﻫ ...

ﻲﻣ ﻪﺘﻔﮔ ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻪﺑ ردﺎﻗ ﻪﻛ دﻮﺷ ﺪﻨﺘـﺴﻫ ماﺪﻗا و يﺮﻴﮔ

)

يد و ﺮﻨﺗرﺎـﮔ موﺎـﺑ ،ﺲﻧﺮـﺑ ،ﻞـﻳاو

1985 .(

6.Mercan and Göktaş 7.Xu, Hu, Qiao & Zhou 8. Cooke, Uranga & Etxebarria

(6)

1401 هرود ، 14 هرﺎﻤﺷ ، 3

ﻠﺗﺎﻛ ﻪﻜﻧﺎﻨﭼ لﺎﺳ رد ﺮ

2008 ﻲﻣ هرﺎﺷا

ًﻻﻮﻤﻌﻣ يروآﻮﻧ ،ﺪﻨﻛ ﻪﺑ

ترﻮﺻ

»

ﻪـﻧﻮﮔ ﻪـﺑ ﺎﻫرﺎﻛ مﺎﺠﻧا ﻖﻳﺮﻃ زا شزرا ندروآﺪﻳﺪﭘ يا

ﻔﺘﻣ توﺎ

« ﺎﻳ

» هزﺎﺗ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ رﺎﻛ مﺎﺠﻧا ﻖﻳﺮﻃ زا شزرا ﻖﻠﺧ

« ﻲﻣ ﻒﻴﺻﻮﺗ دﻮﺷ

.

ًﻻﻮﻤﻌﻣ يروآﻮﻧ

ﻪـﻘﺒﻃ ﻲﻋﻮـﻨﺘﻣ دﺎﻌﺑا ﺎﺑ يﺪـﻨﺑ

ﻲﻣ دﻮﺷ : لﻮﺼﺤﻣ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﺪﻨﻳاﺮﻓ 

يروآﻮﻧ: ﻪﻨﻳﺰﻫ ،ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ ار ﻦﻴـﻌﻣ ﺖﻣﺪـﺧ ﺎـﻳ ﻻﺎـﻛ لﺎﺳرا و ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫ

ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ رد ،ﺪﻫد

ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ يروآﻮﻧ ﺖﻴﻔﻴﻛ ،لﻮﺼﺤﻣ يﺎﻫ ﻲﻣ ﺎﻘﺗرا ار دﻮﺟﻮﻣ تﻻﻮﺼﺤﻣ

تﻻﻮـﺼﺤﻣ ﺎـﻳ ﺪـﻨﻫد

ﻲﻣ ﻲﻓﺮﻌﻣ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ ار يﺪﻳﺪﺟ ﺪﻨﻛ

.

ﻲﺠﻳرﺪﺗ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻲﺑﻼﻘﻧا 

يروآﻮﻧ: ﻲﻣ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺎﻳ ﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ رد ﻦﻳدﺎﻴﻨﺑ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻲﺑﻼﻘﻧا يﺎﻫ ؛ﺪﻧﻮﺷ

يروآﻮﻧ ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣرد ﻪﺘﺴﻫ يروآﻮﻧ ﻚﻳ ﻖﻴﺒﻄﺗ ﻲﺠﻳرﺪﺗ يﺎﻫ

ﻲﻣﺮﺑرد ار صﺎﺧ يﺎﻫدﺮﺑرﺎﻛ رد يا دﺮﻴﮔ

.

ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻪﻧاروﺎﻨﻓ  نﺎﻣزﺎﺳ

ﻲﻫد يروآﻮﻧ: يﺎﻫ هدﺎﻔﺘـﺳا رﺎـﻛ يوﺮـﻴﻧ ﻂـﺳﻮﺗ ﻪـﻛ ﻲﺗاﺰﻴﻬﺠﺗ رد ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﻪﻧاروﺎﻨﻓ

ﻲﻣ ﻲﻣ يﺎﺟ ﺪﻧﻮﺷ يروآﻮﻧ ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣرد ؛ﺪﻧﺮﻴﮔ

يﺎﻫ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻫد ﻞﻣﺎﺷ نﺎﻣزﺎـﺳ ﻲـﻫد ﺎـﻳ و نﺎﻣزﺎـﺳ ﻲـﻫد دﺪـﺠﻣ

هوﺮﮔ ﻞﻳﺪﺒﺗ ياﺮﺑ داﺮﻓا يﺎﻫ نآ

ﺎﻫ ﻢﻴﺗ ﻪﺑ يﺎﻫ ﺮﺛﺆﻣ ﻳﻮﺤﺗ و ﺪﻴﻟﻮﺗ رد ﺖﺳا تﺎﻣﺪﺧ و ﺎﻫﻻﺎﻛ ﻞ

.

ﻢﻠﻋ  يﺮﺘﺸﻣ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد رﻮﺤﻣ رﻮﺤﻣ

يروآﻮﻧ: ﻢﻠﻋ يﺎﻫ رﻮﺤﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺠﻴﺘﻧ ،

ﻲـﺻﻮﺼﺧ ﺶـﺨﺑ رد ﻲـﻤﻠﻋ يﺎـﻫ و

ﺖﺳا ﻲﺘﻟود .

يروآﻮﻧ ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد ﻪﻳﺎﭘ ﺮﺑ ،ﻪﻧاراﺪﻣ يﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫ

ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ فﺮـﺼﻣ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ و رازﺎﺑ ﻖﻴﻗد هﺪـﻨﻨﻛ

ﺖﺳا .

يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳ

د ﺮﺧاوا رد يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳ مﻮﻬﻔﻣ ﻪﻫ

1980 ﻦﻤﻳﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﺷ حﺮﻄﻣ1

.

يدﺎـﺼﺘﻗا ﻪﻌـﺳﻮﺗ و يرﺎﻜﻤﻫ نﺎﻣزﺎﺳ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻖﺒﻃ

2

لﺎﺳ رد 1997 ار يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻦﻴﻟوا ؛ﺖﺳا ﺞﻳار يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳ زا ﻒﻳﺮﻌﺗ ود ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ﻪـﻋﻮﻤﺠﻣ و ﺮـﺻﺎﻨﻋ زا يا

ﻲﻣ ﺮﻈﻧ رد ﻲﻄﺑاور يدﺎﺼﺘﻗا ﺮﻈﻧ زا و ﺪﻳﺪﺟ ﺶﻧاد زا هدﺎﻔﺘﺳا و رﺎﺸﺘﻧا ،ﺪﻴﻟﻮﺗ رد ﻪﻛ دﺮﻴﮔ

رد و ﺪـﻧراد ﻞـﻣﺎﻌﺗ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﺪﻴﻔﻣ

ﺪﻧراد ﻪﺸﻳر ﺎﻳ راﺮﻗ ﻲﻠﻣ ﺖﻟود ﻚﻳ يﺎﻫزﺮﻣ ﻞﺧاد )

لاوﺪﻧﻻ ،3

1992 .(

ﻲﻣ مود ﻒﻳﺮﻌﺗ

ﻪﻜﺒـﺷ ،يروآﻮـﻧ ﻢﺘـﺴﻴﺳ ﺪـﻳﻮﮔ زا يا

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺎﻳ ﻲﺻﻮﺼﺧ يﺎﻫدﺎﻬﻧ تﻼﻣﺎﻌﺗ و ﺎﻫ

نآ ﺎﻫ يروﺎﻨﻓ رﺎﺸﺘﻧا و حﻼﺻا ،تاداراو ،دﺎﺠﻳا ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ

ﻲﻣ دﻮﺷ ) ﺮﻓ

4ﻦﻤﻳ ، 1987 .(

ﻢﺘﺴﻴﺳ يﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ يروآﻮﻧ يﺎﻫ ﺪﻧراد ار دﻮﺧ ﻪﺑ ﺺﺘﺨﻣ5

. لﺎﻳﺎﻛ دﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ ﻢﺘـﺴﻴﺳ ﻚﻳ دﺮﻛرﺎﻛ

ﺖﺳا يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ دﺮﺑرﺎﻛ و رﺎﺸﺘﻧا ،ﺪﻴﻟﻮﺗ ،يروآﻮﻧ )

لﺎﻳﺎﻛ

،6

2008 .(

ﺪـﻨﻳاﺮﻓ رد هﮋـﻳو يﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

ﻨﻣ هﺪﻋﺎﻗ ،ﺶﻧاد رﺎﺸﺘﻧا ،ﺶﻧاد ﺐﺴﻛ ،ﺶﻧاد ﻖﻠﺧ ﻞﻣﺎﺷ يروآﻮﻧ زا هدﺎﻔﺘـﺳا و ﺶﻧاد دﺮﺑرﺎﻛ ،يزﺎﺳدراﺪﻧﺎﺘﺳا ،ﺶﻧاد ندﺮﻛ ﺪ

نآ ﺖﺳا ) ﻦﺘﻳﻻﺎﻣﺎﻫ و كﺎﺘﺳﺎﻨﻴﭙﺳا

،7

2001 : 79 .(

ﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ ﻦﻳا ﻪﺑ

ترﻮﺻ ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﺮﻳز ﻞﻜﺷ رد ﻚﻴﺗﺎﻤﺷ .

1. Freeman 2. OECD 3. Lundval 4. Freeman 5. Functions 6. Kayal

7.Schienstock and Hamalainen

(7)

ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺎﺑ ﺶﻘﻧ ﺮﺑ /...

322

ﻞﻜﺷ 1 . يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳ يدﺮﻛرﺎﻛ هﺎﮔﺪﻳد

ﻊﺒﻨﻣ : ﭙﺳا ﻴ كﺎﺘﺳﺎﻨ ﻻﺎﻣﺎﻫ و ﻳ ﻦﺘ ) 2001 : 80 (

ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا )

مﻮﺑ ﺖﺴﻳز (

آﻮﻧ يرو

ور ﻳ دﺮﻜ ﺳﻮﻛا ﻴ ﻢﺘﺴ روآﻮﻧ ي ﻳ ﻚ ور ﻳ دﺮﻜ ﺖﺳا رﻮﻬﻇﻮﻧ .

ﺳﻮﻛا ﻴ ﻢﺘﺴ ﻳ ﻚ ﺑ حﻼﻄﺻا ﻴ

ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻜ ﻲ ﺤﻣ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻴ

ﻄ ﻲ زا ﻞﻜـﺸﺘﻣ

رد هﺪﻧز تادﻮﺟﻮﻣ ﻪﻤﻫ ﻳ

ﻚ ﺣﺎﻧ ﻴ ﻪ ﻨﭽﻤﻫ و صﺎﺧ ﻴ

ﻦ اﺰﺟا مﺎﻤﺗ ي ﻓﻴ ﺰ ﻳ ﻜ ﻲ ﻏ و ﻴ هﺪﻧزﺮ ﺤﻣ ﻴ ﻄ ﻲ رﻮـﻧ و كﺎـﺧ ،بآ ،اﻮـﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ

ﺷرﻮﺧ ﻴ ﺪ د هرﺎـﺷا ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻞﻣﺎﻌﺗ رد هﺪﻧز تادﻮﺟﻮﻣ نآ ﺎﺑ ﻪﻛ درا

) ﻦﻛﺮـﻣ ،ﺲﺘﻛﻮـﮔ و 2011

.(

هزﻮـﺣ رد ﻢﺘـﺴﻴﺳﻮﻛا مﻮـﻬﻔﻣ

رﻮﻣ ﻂﺳﻮﺗ رﺎﺑ ﻦﻴﻟوا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ لﺎﺳ رد1

1993

ﺐـﺴﻛ ﻢﺘـﺴﻴﺳﻮﻛا ناﻮـﻨﻋ ﺖﺤﺗ و ﺪﺷ حﺮﻄﻣ

ﺪـﺷ هﺪـﻴﻣﺎﻧ رﺎـﻛو )

و ﺲﻴـﺴﻴﺑ

ﻲﻨﻴﻠﻣرآ ،2

2018 .(

ًﺎﺒﻗﺎﻌﺘﻣ ﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﺰﻴﻧ يروآﻮﻧ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﻨﻴﻣز رد ﻲﺳﺎﺳا مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا )

3رﺪﻧآ

، 2006 .(

د ﻳ هﺎﮔﺪ ﺳﻮﻛا ﻴ ﻤﺘـﺴ ﻲ

رﺎﻜﻤﻫ ﺮﺑ ي زﺎﺑ ﻳ ناﺮﮕ اﺮﺑ ي تﺎﻣﺪﺧ و تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻪﺋارا و ﺖﺧﺎﺳ ﻪﺑ

ﺗرﻮﺻ ﻲ ﺑﻮﻠﻄﻣ ﻪﻛ ـﻴ ﺖ

ﺮﺘـﺸﻣ ﻞـﻛ ﻳ

نﺎ اﺰـﻓا ار ﻳ ﺶ ،ﺪـﻫد

زﺎﺑ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪﺑ و ﺖﺳا ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ ﻳ

ناﺮﮕ ﺷ و ﻴ ﻮ ة اﻳ ﺎﻔ ي نآ ﺶﻘﻧ ﻣ ﻚﻤﻛ ﺎﻫ ﻲ

ﺪﻨﻛ . ﻪـﻛ دراد يدﺪﻌﺘﻣ ﻒﻳرﺎﻌﺗ يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا

نآ زا ﻲﺧﺮﺑ ﻪﺑ ﻞﻳذ لوﺪﺟ رد ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا ﺎﻫ

:

1. Moor

2.Bassis and Armellini 3.Ander

(8)

1401 هرود ، 14 هرﺎﻤﺷ ، 3

لوﺪﺟ 2 . يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﻒﻳرﺎﻌﺗ

ﻒﻳدر ﻒﻳﺮﻌﺗ

ﻊﺒﻨﻣ

1 ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ كﺮﺘﺸﻣ شﻼﺗ يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا يروآﻮﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ زا عﻮﻨﺘﻣ يا

ﺖﺳا .

1رﻮﻣ ) 1996 (

2 ﺳﻮﻛا ﻴ ﻢﺘﺴ روآﻮﻧ ي دﺎﺼﺘﻗا ﻂﺑاور و ﻞﻣاﻮﻋ ﻞﻣﺎﺷ ي

ﺶﺨﺑ و ﺎـﻫ ي ﻏ ﻴ دﺎـﺼﺘﻗاﺮ ي

روﺎـﻨﻓ ﺪـﻨﻧﺎﻣ ي

،

ﺘﺧﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ تﻼﻣﺎﻌﺗ ،ﺎﻫدﺎﻬﻧ ﻲ

ﺖﺳا ﮓﻨﻫﺮﻓ و .

ﻪﻔﻟﻮﻣ ﺎـﻫ ي ﻏ ﻴ دﺎـﺼﺘﻗاﺮ ي ـﻳ ﺎ

روآﻮـﻧ رﺎﺘﺧﺎـﺳ ي

ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ اﻳ هﺪ زادﺮﭘ ي

، ﻓﺮﻌﻣ ﻲ روآﻮﻧ ي نآ رﺎـﺸﺘﻧا و

دزﺎـﺳ ﻦـﻜﻤﻣ ار ﺎـﻫ .

ﺳﻮﻛا ﻴ ﻢﺘـﺴ روآﻮـﻧ ي رد

ﺎﻘﻣ ﻳ ﻪﺴ ﺒﻃ ﺎﺑ ﻴ ﺖﻌ اﻳ ﺎﺘﺴ ي ﺳ ﻴ ﻢﺘﺴ ﺎﻫ ي روآﻮﻧ ي

، اراد ي ﻫﺎﻣ ﻴﺘ ﻲ ﻮﭘ ﻳﺎ ﺖﺳا . ﺲﺘﻛﻮﮔ و ﻦﻛﺮﻣ

) 2011 (

3 ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ،ناﺮﮕﻳزﺎﺑ زا لﻮﺤﺗ لﺎﺣ رد يا

ﻂﺑاور و ﺎﻫدﺎﻬﻧ ،تﺎﻋﻮﻨﺼﻣ ،ﺎﻫ

زا ﻲـﻫوﺮﮔ ﺎـﻳ ﺮﮕﻳزﺎـﺑ ﻚـﻳ ﻪـﻧاروآﻮﻧ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ياﺮﺑ ﻪﻛ ،ﺖﺳا ﻦﻴﺸﻧﺎﺟ و ﻞﻤﻜﻣ ﻂﺑاور ﻪﻠﻤﺟ زا ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻢﻬﻣ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ .

ﻊﺑﺎـﻨﻣ ،سﻮـﻤﻠﻣ تﺎﻣﺪـﺧ و تﻻﻮـﺼﺤﻣ ﻞﻣﺎﺷ تﺎﻋﻮﻨﺼﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻦﻳا رد

يدورو ﺮﮕﻳد عاﻮﻧا و ﻪﻧاروﺎﻨﻓﺮﻴﻏ و ﻪﻧاروﺎﻨﻓ ﻊﺑﺎﻨﻣ ،دﻮﻬﺸﻣ ﻲﺟوﺮﺧ و ﺎﻫ

ﻪـﻠﻤﺟ زا ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻚﻳ يﺎﻫ

يروآﻮﻧ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻫ نﻮﺳﺮﮕﻟﻮﻫ و ﺪﻧﺮﺘﺴﻧﺮﮔ

2

) 2020 (

4 ز و هرﻮﺗ ﻳ ﻦﻣﺮﻤ 2015 ﺳﻮﻛا ﻴ ﻢﺘﺴ روآﻮﻧ ي ار ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻳ ﻚ ﺤﻣ ﻴ ﻂ دﺎﺼﺘﻗا ﻲـﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ي

ﻪـﻛ ﺪـﻨﻛ

ﻄﺑاور ﻒﻠﺘﺨﻣ عاﻮﻧا ﺎﺑ ،ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تﻻدﺎﺒﻣ ﻲ

ﻪﻛ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻳ ﻚ ﺳ ﻴ ﻢﺘﺴ ﻠﻣﺎﻌﺗ ﻲ ﻣ ﻞﻤﻋ ﻲ

،ﺪـﻨﻨﻛ نآ رد

ﻲﻣ خر ﺪﻫد . ا ﺎﺑ ﻳ ﻦ لﺎﺣ ﻳ ﻜ ﻲ و زا ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي ﺮﻈﻧ زرﺎﺑ ﻳ ﻪ ﺳﻮﻛا ﻴ ﻢﺘﺴ روآﻮﻧ ي اﻳ ﻦ ضﺮـﻓ ﻪـﻛ ﺖﺳا

ﻣ ﻲ دﻮﺷ راﺬﮔ كاﺮﺘﺷا ﻪﺑ ي

ﺶﻘﻧ ﺎﻫ ترﺎﻬﻣ و ﺘﺣ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺎﻫ ﻲ

ﻫﺎﮔ ﻲ قﺎـﻔﺗا ﺮﺒﻫر ﻂﻠﺴﺗ نوﺪﺑ

ﺑﻴ .ﺪﺘﻓﺎ ﻲﻨﻴﻠﻣرآ و ﺲﻴﺴﻴﺑ

) 2018 (

5 رد ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﺰﻣﻮﮔ 2018

ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﺳﻮﻛا مﻮﻬﻔﻣ ﻪﻛ ﻴ

ﻢﺘﺴ روآﻮﻧ ي ا ﺮﺑ ﻳ دﺎﺠ رﺎـﻜﻤﻫ و شزرا ي

ﺪﻴﻛﺄﺗ دراد . نﻮﺳﺮﮕﻟﻮﻫ و ﺪﻧﺮﺘﺴﻧﺮﮔ

) 2020 (

6 نﻮﺴﻜﺟ 2011 فﺪﻫ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺎﻳ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻦﻴﺑ هﺪﻴﭽﻴﭘ ﻲﻄﺑاور ار يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا آ

ن ﺎـﻫ

ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺖﺳا يروآﻮﻧ و يروﺎﻨﻓ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻨﻛ

. ناﺮﮕﻳد و هوا

)3

2016 (

لﺎﺳ رد نﻮﺴﻨﻴﺑار و ﻮﺗﺎﻛوزﺎﻣ دﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ 2017

ﻢﻫ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﻲﻠﻣﺎﻜﺗ

،4

دﻮﺧ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻫد ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ، ﻦﻴﻳﺎﭘ و ﻲﺘﺳدﻻﺎﺑ يﺎﻫ

ﻣ ﺎـﺑ ﺖـﺳا ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ ﮓﻨﻫﺮﻓ و قﺎﺒﻄﻧا ،ﻲﺘﺳد

دراد توﺎـﻔﺗ ﺮـﮕﻳد ﻢﻴﻫﺎـﻔ .

ﻞﻴﻤﻜﺗ ،يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا دﺮﻜﻳور ناﺮﮕﻳﺎـﺑ ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور ﺖﻴﻫﺎﻣ ﺮﺑ نآ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﻦﻳا و ﺖﺳا يروآﻮﻧ مﺎﻈﻧ هﺎﮔﺪﻳد هﺪﻨﻨﻛ

ﺖﺳا ) ،نارﺎﻜﻤﻫ و نﺎﻴﺋﺎﺒﻃﺎﺒﻃ 1397

.(

ﺶﻫوﮋﭘ ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ ﻲﺑﺮﺠﺗ يﺎﻫ

ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺳرﺮﺑ رد ﻦﻴﺑ يﺎﻫ

ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻲﺸﻫوﮋﭘ ،هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﻲﻠﻠﻤﻟا يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﺣاﺮﻃ و

ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ دزادﺮﭙﺑ .

ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺰﻴﻧ ﻲﻠﺧاد يﺎﻫ

ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺶﻫوﮋﭘ نﻮﻨﻛﺎﺗ ﺪﻫد يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎـﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا رد يا

ﺖﺳا هﺪﺸﻧ مﺎﺠﻧا .

لوﺪﺟ رد 3

ﺶﻫوﮋﭘ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﺪﻧراد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﺑاﺮﻗ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﻠﺧاد يﺎﻫ .

1. Moor

2. Granstrand & Holgersson 3. Oh et.al.

4. Coevolution

(9)

ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺎﺑ ﺶﻘﻧ ﺮﺑ /...

324

لوﺪﺟ 3 . ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻘﺑﺎﺳ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺑ نآ ﺰﻳﺎﻤﺗ و هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ

نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ

ﺶﻫوﮋﭘ ناﻮﻨﻋ

ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺑ نآ ﺰﻳﺎﻤﺗ و ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺻﻼﺧ

نارﺎﻜﻤﻫ و نﺎﻴﺋﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ) 1397 ( يﺎﻫوراد يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﻞﻴﻠﺤﺗ

ناﺮﻳا رد ﻲﺘﺴﻳز

رﻮـﺸﻛ ﻲﺘـﺴﻳز يﺎـﻫوراد يروآﻮـﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﺖﻴﻌﺿو ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ﺖﻳدﻮﺟﻮﻣ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ و و ﻂﺑاور ،ﺎﻫ

ﻲﮔﮋﻳ نآ يﺎﻫ و ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺎﻫ

ﻲﺘﺳﺎﻛ ﻲﺧﺮﺑ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ﻢﺘـﺴﻴﺳﻮﻛا ﻪﻌـﺳﻮﺗ رد دﻮـﺟﻮﻣ تﻼﻜـﺸﻣ و ﺎﻫ

ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻲـﻓﺮﻌﻣ ﻲﺘﺴﻳز يﺎﻫوراد يروآﻮﻧ .

ﻚـﻳ رد ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﻳا

رد ار لﺎـﻌﻓ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻲﻠﻛ يﺎﻤﺷ 3

هوﺮـﮔ ﺖـﺳﺎﻴﺳ راﺬـﮔ و ﻪـﺿﺮﻋ ،ي

ﻲﻣ نﺎﺸﻧ وراد يﺎﺿﺎﻘﺗ

ﺶﻫوﮋـﭘ ﺎـﺑ توﺎﻔﺘﻣ ًﻼﻣﺎﻛ نآ دﺮﻜﻳور ﻪﻛ ﺪﻫد

ﺖﺳا ﺮﺿﺎﺣ .

يﺪﻴﺣو و دﺮﻔﻨﻣ

ﻲﻠﻋ يﺪﻤﺣا ) 1396 ( و ﻢﻠﻋ مﺎﻈﻧ رد ﻲﻠﻣ يدﺎﻬﻧ ﺖﺷﺎﮕﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳ لﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ناﺮﻳا يروﺎﻨﻓ

ﻲﺘﺳدﻻﺎﺑ فاﺪﻫا ﻖﻘﺤﺗ ﺖﻬﺟ ﺎﻧﺎﻣ

ﺢﻄﺳ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد يروﺎـﻨﻓ و ﻢـﻠﻋ مﺎـﻈﻧ رد ﺮـﻴﮔرد يﺎﻫدﺎﻬﻧ يﺪﻨﺑ

ﻢﺘﺴﻴﺳ لﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ناﺮﻳا دﻻﺎﺑ فاﺪﻫا ﻖﻘﺤﺗ ياﺮﺑ ﺎﻧﺎﻣ يﺎﻫ

ﻲﺘـﺳ

ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ .

درﻮـﻣ ود رد ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﻳا ﺎـﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺰﻳﺎﻤﺗ

ﺖﺳا : ﻞﻴﻠﺤﺗ ياﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ لﺪﻣ و ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺢﻄﺳ .

ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ

ار ناﺮﮕﻳزﺎـﺑ يﺮﺘـﺸﻴﺑ تﺎـﻴﻳﺰﺟ ﺎـﺑ و ﻪﻧاروﺎﻨﻓ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﻚﻳ ﺢﻄﺳ رد ﻪﻘﺒﻃ ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ و ﺖﺳا هدﺮﻛ يﺪﻨﺑ ﻪﺑ

ناﻮـﻨﻋ و ﺶﻫوﮋـﭘ نﺎﻣزﺎـﺳ

ﻲﻣ ﻲﻓﺮﻌﻣ ار يروﺎﻨﻓ ﺪﻨﻛ

.

يزورﻮﻧ و هدازرﺎﻘﻔﻟاوذ ) 1391 ( ﺎﻧﺎﻣ ﻲﻤﻠﻋ مﺎﻈﻧ

: ﻂﻔﺣ ياﺮﺑ يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ

رد ﺖﻠﻣ و ﺖﻟود ،ﺖﻌﻨﺻ ﻂﺑاور ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ

ﻢﺘﺴﻴﺳ لﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻲﻳﺎﻫدﺎﻬﻨـﺸﻴﭘ ﻪـﺋارا ﻪﺑ ﺎﻧﺎﻣ يﺎﻫ

ﻲﻣ رﻮﺸﻛ ﻲﻤﻠﻋ مﺎﻈﻧ ماود و ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻆﻔﺣ ياﺮﺑ دزادﺮـﭘ

. ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﻳا

ﻲﻣ نﺎﻴﺑ

ـﻘﻧ ﺪـﻨﻛ هدﺮـﺧ ود رد ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا و ﻲﻋﺎـﻨﻗا يﺎﻫﺪـﻨﻳاﺮﻓ رد ﺺ

ﻢﻬﻣ زا مﺎﺠﺴﻧا و ﻲﻜﻨﻫﺎﻤﻫ ﻢﺘﺴﻴﺳ

ﺖـﺳا ﻲـﻠﻌﻓ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺺﻳﺎﻘﻧ ﻦﻳﺮﺗ .

ﺖﺳا درﻮﻣ ود رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﺎﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺰﻳﺎﻤﺗ :

و ﻞـﻴﻠﺤﺗ ﺢﻄﺳ

ﻞـﻴﻠﺤﺗ ياﺮـﺑ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ لﺪـﻣ .

ﻚـﻳ ﺢﻄـﺳ رد ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋـﭘ

اﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ ﻚﻳ ﻢﻴﺳﺮﺗ ﺎﺑ ﻪﻧاروﺎﻨﻓ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﻪﻘﺒﻃ ار ن

يﺪﻨﺑ

ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ و ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻪﺑ

ناﻮـﻨﻋ ار يروﺎـﻨﻓ و ﺶﻫوﮋـﭘ نﺎﻣزﺎـﺳ

ﻲﻣ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺪﻨﻛ .

ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫدﺎﻬﻧ و ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور ﺮﺑ يروآﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،قﻮﻓ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ روﺮﻣ زا ﺲﭘ ﻖـﻠﺧ رد

يروآﻮﻧ ﻪﻌﺳﻮﺗ و شزرا ﺪﻴﻛﺄﺗ

ﻮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا مﻮﻬﻔﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ،دراد يﺮﺘﺸﻴﺑ و ﺖـﺳا هداد راﺮـﻗ دﻮـﺧ رﺎـﻛ يﺎﻨﺒﻣ ار يروآ

ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ار ناﺮﻳا رد يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﻢﻫ و ﻒﻠﺘﺨﻣ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ زا يا

ﻲﻣ ﺮﻈﻧ رد اﺰﻓا ﻪـﻛ دﺮﻴﮔ

ﻪـﺑ ترﻮـﺻ ﻞـﻛ ﻚـﻳ

ﻲﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ رد و ﻢﺠﺴﻨﻣ ﺪﻧزادﺮﭘ

. ﺎﻳ و ندﻮﺒﻧ لﺎﻌﻓ ،ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا زﺎﻴﻧ درﻮﻣ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ زا ﻚﻳ ﺮﻫ دﻮﺟو مﺪﻋ

ﺪﻋ ﻞﻣﺎﻜﺗ م ﻢﻫ نﺎﻣز دﺮـﻛ ﺪﻫاﻮﺧ ﻪﺟاﻮﻣ نﺎﺼﻘﻧ ﺎﺑ ار ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﻦﻳا دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ رد ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻦﻳا زا ﻚﻳ ﺮﻫ .

ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ لاﺆﺳ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻲﻠﺻا يﺎﻫ ترﺎﺒﻋ

ﺪﻧا زا :

1 .

؟ﺖﺳا ﻪﻧﻮﮕﭼ ناﺮﻳا رد يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﺣاﺮﻃ

2 . ژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا يرﺎﺘﺧﺎﺳ بﻮﻠﻄﻣ ﻲﺣاﺮﻃ

؟ددﺮﮔ ﻖﻘﺤﻣ نآ فاﺪﻫا ﺎﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻧﻮﮕﭼ ناﺮﻳا رد ي

(10)

1401 هرود ، 14 هرﺎﻤﺷ ، 3

شور ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻫوﮋﭘ مﺎﺠﻧا يﮋﺗاﺮﺘﺳا

ﻲﻳاﺮﮔﺮﻴﺴﻔﺗ ﻢﻳادارﺎﭘ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻲﻔﺴﻠﻓ يﺎﻨﺒﻣ ﺖﺳا

. يﮋﺗاﺮﺘﺳا و ءاﺮﻘﺘﺳا دﺮﻜﻳور ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ماﺪﻗا

ﻲﻫوﮋﭘ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻪﻛ1

شور يﺎﻫ ﻛ ﻴ ﻔ ﻲ ﺶﻫوﮋﭘ ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺖﺳا

. دﺎﺠﻳا هﺪﻳا ماﺪﻗا

وﮋﭘ ﻲﻫ ﻲﻣ ار ﻦﻳﻮـﻟ تﺮﻛ ﻪﺑ ناﻮﺗ ناور و سرﺪـﻣ2

سﺎﻨـﺷ

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا داد ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻛ

ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ رﺎﺑرد ار دﻮﺧ ة

ماﺪﻗا ﻲﻫوﮋﭘ ﻫد ﻲﻃ ﺔ 1940 ﺪﻴﻧﺎـﺳر مﺎـﺠﻧا ﻪﺑ ﺎﻜﻳﺮﻣآ هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا رد

)

3ﺲﻧﺮﻓ

، 2000 (.

ماﺪﻗا ﻲﻫوﮋﭘ ﺪﻬﺘﻳاو و ﻒﻴﻨﻜﻣ تاﺮﻈﻧ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد لﺎـﺳ رد4

2009 ﺐـﻟﺎﻗ رد 5

ﺮـﻳز ﻪـﻠﺣﺮﻣ

ﻴﭘ هدﺎ ﺖﺳا هﺪﺷ يزﺎﺳ :

1 . ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺰﻳر : نﺎﻣزﺎﺳ ،داﺮﻓا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا رد ﺶﻫوﮋـﭘ ﺮـﺑ ﻢﻛﺎـﺣ ﻲـﻗﻼﺧا لﻮﺻا و ﺶﻫوﮋﭘ رد هﺪﻨﻨﻛ ﺖﻛرﺎﺸﻣ يﺎﻫ

ﻲﻣ ﺺﺨﺸﻣ ﺪﻧﻮﺷ

.

2 . ﻲﺣاﺮﻃ : بﻮﭼرﺎﭼ ﻪﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا رد ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ يﺎﻫ

) ﺶﻫوﮋـﭘ ﻲﻳﺎﻨﺑﺮﻳز ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ و هﺪﻳا (

ﻲـﻣ ﻪـﺘﺧادﺮﭘ دﻮـﺷ

. ،نﺎـﻣز

ا رد ﺰﻴﻧ ﺶﻫوﮋﭘ مﺎﺠﻧا ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ و هدوﺪﺤﻣ ﻲﻣ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳ

دﻮﺷ .

3 . اﺮﺟا : ﻊﻤﺟ و هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا رد هداد يروآ

ﻲـﻣ ﻪـﺘﺧادﺮﭘ ناﺮـﮕﻳد و دﻮـﺧ يﺮﻴﮔدﺎـﻳ و ﺶﻨـﻛ زا ﺎـﻫ دﻮـﺷ

.

ﻊﻤﺟ هداد يروآ ﺖﺷاددﺎﻳ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺎﻫ

ﺎﻫﺎﻳﺪـﻣ ﻲﺘﻟﻮـﻣ و ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ،هﺪﻫﺎﺸﻣ ،مود ﺖﺳد ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﻊﺑﺎﻨﻣ ،ﻪﻧازور يﺎﻫ

ﻲﻣ مﺎﺠﻧا دﻮﺷ . ﮔﺪﻛ ،هﺮﻴﺧذ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻂﺳﻮﺗ ﺲﭙﺳ ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ و يراﺬ

دﻮﺷ .

4 . ﻲﺠﻨﺳرﺎﺒﺘﻋا و ﺶﻧاد ﺪﻴﻟﻮﺗ :

ماﺪـﻗا ﻲﺠﻨـﺳرﺎﺒﺘﻋا ،ﻲﺑﺎـﻳزرادﻮﺧ قﺮـﻃ زا ﻲـﻫوﮋﭘ

ﺪـﻴﻳﺄﺗ ،نﺎـﮔﺮﺒﺧ ﻲﺠﻨـﺳرﺎﺒﺘﻋا و

هوﺮﮔ ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ و ﻲﻧﻮﻧﺎﻛ يﺎﻫ ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ﻲﺸﺨﺑ

دﻮﺷ .

5 . ﻲﻣﻮﻤﻋ و رﺎﺸﺘﻧا يزﺎﺳ

: ﻲﻣ راﺮﻗ ناﺮﮕﻳد رﺎﻴﺘﺧا رد و ﺮﺸﺘﻨﻣ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫدروﺎﺘﺳد دﺮﻴﮔ

.

هداد ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﻳ رﺎﺒﺘﻋا و

يﺎﻫ نآ

هداد ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا زﺎﻴﻧ درﻮﻣ يﺎﻫ ﻊﻤﺟ شور ﻪﺳ

ﺖﺳا هﺪﺷ يروآ :

1 . ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ شور ﻪﺑ ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ روﺮﻣ يا

؛ 2 . روﺮﻣ

ﻪﺑ تاﺪﻨﺘﺴﻣ

ﺶـﻘﻧ و ناﺮﮕﻳزﺎـﺑ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ رﻮﻈﻨﻣ يﺎـﻫ

نآ ﺎـﻫ

ناﺮـﻳا رد يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎـﻧ يروآﻮـﻧ ﻢﺘـﺴﻴﺳﻮﻛا رد

؛ 3 . لﺎـﺳرا

ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﺑ ﻪ ﺗ و نﺎﮔﺮﺒﺧ ياﺮﺑ ﻲﻧﻮﻧﺎﻛ هوﺮﮔ ﻞﻴﻜﺸ

ﺪﻴﻳﺄﺗ هﺪﺷ ﻲﺣاﺮﻃ لﺪﻣ .

لﺎﺳرا ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ بﺎـﺨﺘﻧا و نﺎـﮔﺮﺒﺧ ﻪـﺑ ﺎﻫ

ﻲﻧﻮﻧﺎﻛ هوﺮﮔ يﺎﻀﻋا ﻪﺑ

ترﻮﺻ ﺖﻓﺎﻳ ﻪﻤﺗﺎﺧ تاﺮﻈﻧ رد عﺎﺒﺷا ﻪﺑ نﺪﻴﺳر زا ﺲﭘ و ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ .

لوﺪﺟ رد 4

لوﺪـﺟ رد و ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ياﺮﺑ هﺪﺷ روﺮﻣ تاﺪﻨﺘﺴﻣ تﺎﺼﺨﺸﻣ 5

ـﮔﺮﺒﺧ تﺎـﺼﺨﺸﻣ نﺎ

ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﺖﺳا هﺪﻣآ ناﺮﻳا رد يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا رﺎﺘﺧﺎﺳ و ﺶﻫوﮋﭘ رد هﺪﺷ ﻲﺣاﺮﻃ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ .

1. Action Research 2. Kurt Lewin 3. Ferrance

4. Mcniff and Whitehead