هدکشناد یعیبط عبانم و یزرواشک
یشزومآ هوگر تتاابن حلاصا و تعارز
دشرا یسانشراک هجرد تفایرد یارب هلاسر عارز هتشر شیارگ ت فلع اب هزرابم و ییاسانش یاه
زره
زد دربراک ریثات هعلاطم فلع راهچ فلتخم یاه
فلع تیریدم رد شک ازم زره یاه
ر ع
هجنوی کی هلاس
رگشهوژپ :
مانکین رفعج
امنهار داتسا :
رتکد میهاربا لآ یقتدمحم
رواشم داتسا :
هنازرف میلس رتکد یناتسلقاق یئاباب یلع سدنهم
نمهب 1398
18 زد دربراک ریثات هعلاطم
فلع راهچ فلتخم یاه شک
رد فلع تیریدم ازم زره یاه
ر ع هجنوی کی هلاس
ناونع و :روآدیدپ مان
زد دربراک ریثات هعلاطم فلع راهچ فلتخم یاه
تیریدم رد شک
فلع ازم زره یاه ر
ع هجنوی کی هلاس / مانکین رفعج
داتسا نا امنهار : میهاربا لآ یقتدمحم رتکد
داتسا نا :رواشم هنازرف میلس رتکد و
یناتسلقاق یئاباب یلع سدنهم
خیرات :عافد 8
نمهب 1398
دادعت حفص :تا 106
.ص
نایاپ هرامش :همان
:هدیکچ :فده
فده زا قیقحت ررررضاح هعلاطم رثا فلع شک رد اهنآ فلتخم یاهزد و اه عرازم
هجنوی لیبدرا هقطنم رد
دوب . نیدب
روظنم یشیامزآ هب بلاق رد لیروتکاف تروص حرط
کولب یاه لماک یفداصت رد هس رارکت رد عرازم یزرواشک ناتسا لیبدرا رد
لاس یعارز 98 - 1397 ارجا دش .
شور :شهوژپ یسانش
یاهرامیت شیامزآ دربراک لماش فلع
شک یاه ناکیدارا
، ریپاتزامیا و تیدیریپ ،نوزاتنب اب
یاه زد 0 ، 25 / 0 ، 5 / 0 ، 1
، 2 و 4 رتیل رد راتکه دوب تشاک هزات هجنوی عرازم رد .
ره ترک شیامزآ زا ود همین رامیت و دهاش
لیکشت هدش دوب . تافص طوبرم هب فلع یاه زره بلاغ هک
،نابزواگ رب ،ییارحص کچیپ و
سوم و سیرلااف هلحرم هس یط دندوب
هزادنا یریگ و سپس رد رخآ درکلمع هبساحم نیچ هس یط هجنوی هفولع دش
.
هتفای اه :
زد مود و لوا یرادرب هنومن هلحرم رد داد ناشن جیاتن 4
فلع همه راتکه رد رتیل شک
شهاک دصرد نیرتلااب ،اه
فلع رد ار کشخ نزو و مکارت زد ،موس یرادرب هنومن رد .دندروآ دوجو هب نابز واگ زره
4 فلع راتکه رد رتیل شک
یاه ناکیدارا ،
تلااب ،ریپاتزامیا و تیدیریپ فلع مکارت شهاک دصرد نیر
زد موس نیچ رد نینچمه .درک لصاح ار نابز واگ زره 2
و 4 رد رتیل
فلع راتکه شک یاه ناکیدارا
، زد و تیدیریپ 1
، 2 و 4 فلع رتیل فلع کشخ نزو شهاک دصرد نیرتلااب ریپاتزامیا شک زره
واگ
فلع صوصخرد .دنتشاد ار نابز داد ناشن جیاتن ییارحص کچیپ زره
زد ،فلتخم یاهزد نیب رد لوا نیچ رد هک 4
رد رتیل
یاهزد مود نیچ رد ،راتکه 2
و 4 فلع یمامت راتکه رد رتیل زد موس نیچ رد و اه شک
4 رتیل ناکیدارا یاهزد ، 2 و 4 رد رتیل
زد و تیدیریپ راتکه 4
مکارت شهاک دصرد نیرتلااب ریپاتزامیا رتیل پ
کچی ارحص یاه فلع لک .دنتشاد ار یی ناشن جیاتن زره
زد مود و لوا یرادرب هنومن هلحرم رد هک داد 4
،ریپاتزامیا یاه شکفلع راتکه رد رتیل ناکیدارا
و مکارت شهاک دصرد نیرتلااب
یاه فلع لک کشخ نزو زد موس نیچ رد .دندرک داجیا ار زره
2 و 4 فلع راتکه رد رتیل شهاک دصرد نیرتلااب ریپاتزامیا شک
شخ نزو و مکارت فلع لک ک
یاه .درک داجیا ار زره هداد هیزجت جیاتن
فلع هبناج ود و یلصا تارثا یاه فلع زد رد اه شک
شک اه
دصرد رب کشخ نزو یط رد هجنوی هفولع هس
ینعم نیچ زد لوا نیچ رد .دش راد 2
و 4 فلع راتکه رد رتیل زد ،ریپاتزامیا شک
4 نیرتلااب کرتشم روط هب تیدیریپ راتکه رد رتیل هک دیدرگ صخشم مود نیچ رد .دندرک داجیا ار هجنوی هفولع کشخ نزو
زد 2 و 4 فلع راتکه رد رتیل زد و تیدیریپ شک
2 هجنوی هفولع کشخ نزو نیرتلااب کرتشم روط هب ریپاتزامیا راتکه رد رتیل
داجیا ار دندومن زد هک داد ناشن جیاتن موس نیچ رد یرادرب هنومن صوصخ رد . 5
/ 0 و 1 رتیل ناکیدارا ، 4 فلع راتکه رد رتیل شک
زد و تیدیریپ 1
و 2 .دندرک داجیا ار هجنوی هفولع کشخ نزو نیرتلااب کرتشم روط هب ریپاتزامیا راتکه رد رتیل
هجیتن :یریگ
هک تسا نآ زا یکاح جیاتن یلک روط هب نزو اه شک فلع زد شیازفا اب
فلع رد کشخ یاه
تفای شهاک زره
نینچمه و رت نزو ،مکارت شهاک و
هنوگ کرررشخ نز فلع یاه
ی درکلمع و زره فلع عون اب یراد ینعم هطبار هجنو
،شک زد و
)نیچ( یشاپ مس نامز دراد
.
هژاو :یدیلک یاه فلع ،هجنوی
هدوت تسیز ،ییاراک ،شک
همدقم 19
1 - فده و همدقم
1-1 . همدقم
هجنوی هک تسا هدش یلها هفولع هایگ نیلوا و ایند یا هفولع هایگ نیرت مهم هجنوی 1
هب ناوتیم هجنوی یایازم زا .دور یم رامش هب ماد هیذغت ظاحل زا شزرا اب هایگ کی ناونعب یم نیماتیو عاونا و فلتخم یندعم و ینیئتورپ داوم ندوب اراد و ماد یارب یکاروخ شوخ .دشاب هجنوی ماد فیلعت اب نینچمه و زاین دروم ریش و تشوگ نیمات رد یمهم شقن
یم افیا کاخ یزیخلصاح هجنوی .دنک
تظفاحم یبآ ،یداب شیاسرف لباقم رد ار کاخ اهراز
یم هجنوی زا لاومعم ،هدش کاخ بیرخت ثعاب یفیدر ناهایگ تشک هک یقطانم رد .دننک
یم هدافتسا نیمز تیبثت دوبهب یارب ،یمیرک( دوش
1384 .)
وی هجن رد هفولع ناهایگ نیب یا
تشک ریز حطس نیرتشیب نتشاد اب هژیو هاگیاج زا
یا
یم بسانم طیارش رد هک هلاس دنچ تسا یهایگ هجنوی .تسا رادروخرب لاس نیدنچ دناوت
،دشاب دلوم بآ ،یکشخ عقاوم رد هایگ نیا ددرگیم ثعاب هجنوی رد قیمع یاه هشیر دوجو
ظاحل نیا زا و دروآ حطس هب ار زا یکی .تسا یا هژیو تیمها یاراد رگید ناهایگ هب تبسن
.دشاب یم زره یاه فلع دوجو هجنویرد دشر عناوم کرتشم عبانم بسک یارب تباقر اب اهنآ
ید و رون ،اضف ،اذغ ،بآ هلمج زا تیاهن رد و ییاذغ شزرا ،دشر شهاک ثعاب نبرکدیسکا
هنیزه شیازفا یم هفولع تیفیک شهاک و دیلوت یاه
ش ماد ،دنو تشوگ و ریش و مومسم ار اه
Medicago Sativa
1
20 زد دربراک ریثات هعلاطم
فلع راهچ فلتخم یاه شک
رد فلع تیریدم ازم زره یاه
ر ع هجنوی کی هلاس
یم شهاک ار اهنآ فلع یخرب عوبطمان یوب داجیا .دنهد
یاه هدروارف تیفیک زا زره یماد یاه
یم ،یوسوم( دهاک 1380
شور زا یکی ،بیترت نیدب .) ،دیلوت لیسناتپ ظفح یارب رثوم یاه
فلع تیریدم یاه
،ناراکمه و دنز( تسا زره 1386
فلع لرتنک یارب .) یاه
شور هجنوی زره -
هب یفلتخم یاه یم راک
دور ،ناراکمه و نایرب(
2011 ) یارب هارمه ناهایگ ،هتشذگ رد .
فلع لرتنک یاه
یم رارق هدافتسا دروم هجنوی دیلوت و رارقتسا هلحرم رد زره و دنتفرگ
فلع یاه یم لرتنک یرثوم روط هب زره دندش
،ناراکمه و زنومیس(
1995 .)
2-1 - تيريدم يقيفلت
فلع ياه زره
شک فلع و ندرک باقرغ ،یششوپ ناهایگ ،مخش ،یعارز یاه شور زا ،شور نیا رد یتعارز و ناکم ره رد ینف رظن زا یخرب دش رکذ هک ییاه شور زا .دوش یم هدافتسا اه
.تسین هدافتسا لباق فلع یقیفلت تیریدم
یاه اب هک تسا یصاخ یتیریدم متسیس زره
رد فیط زا یطیحم تسیز و یداصتقا ،یعامتجا تدم زارد بناوج نتفرگ رظن زا یعیسو
شور فلع تیریدم یاه یاه
یم هرهب )ییایمیش و یکیژولویب ،یعارز ،یکیزیف( زره و دریگ
فلع مکارت ظفح اب ات تسا ددصرد یاه
نیئاپ نازیم هب زره ،تراسخ یداصتقا هناتسآ زا رت
و بسانم درکلمع بسک نیمضت بیسآ ندناسر لقادح هب اب رادیاپ
و یطیحم تسیز یاه
نیمأت ار ناگدننک فرصم تملاس ،یعیبط عبانم بیرخت دیامن
،یفجن(
1386 .) فلع لخادت
هنیزه و دوش یم لوصحم تیفیک و تیمک شهاک ببس ،یزرواشک یاهدنیارف رد زره یاه وصحم نامدنار شیازفا هک ینامز .دنهدیم شیازفا ار یزرواشک یاه یاه هنیزه شهاک و ل
دریگب رارق رظندم زره فلع لرتنک .
3-1 - فلع شک اه
یم بوسحم هجنوی زره یاه فلع تیریدم رثوم یاه شور زا یکی ییایمیش لرتنک .دوش نیلوا فلع شک ییایمیش زا
عون رت تابیک
،یلآ
،وت روف ید - هک دوب رد ههد 1940
تاریثات فلع یشک نآ فشک و رد ًابقاعتم یزرواشک
دروم هدافتسا رارق تفرگ . زا نآ نامز
همدقم 21
نونکات شیب زا 300 عون فلع شک هک ابلاغ یارب ناهایگ یعارز یباختنا دنتسه هب رازاب
هضرع هدش دنا یور اه شک فلع زا هدافتسا .تسا یرورض اه شک فلع بسانم تظلغ .
مهم زره فلع یدشر هلحرم .دوش نآ هب یتاراسخ ثعاب تسا نکمم ناوج یلیخ هجنوی نیمه هب ،دنرت ساسح اه شک فلع هب تبسن رت ناوج زره یاه فلع امومع اریز ،تسا براهچ ات هس هلحرم رد ابلاغ یشیور سپ یاه شک فلع ،لیلد رارق هدافتسا دروم هجنوی یگر
دنریگ یم (
Yenish et al. 1992 .)
فلع دح زا شیب دربراک شک
رب هولاع بسانمان زد ای اه یگدولآ
طیحم تسیز بجوم
زورب تمواقم رد فلع یاه زره و رییغت رولف یعیبط هدش دنا . نونکا اب نشور ندش تاعیاض
داوم ییایمیش دننام
هدنامیقاب یخرب
زا فلع شک اه هب بآ یاه ینیمزریز و
نینچمه شهاک
هدزاب نیمز یاه یزرواشک هب
لیلد دربراک دح زا شیب فلع یفرعم ،یزرواشک مومس
و شک
یم مهم رایسب بسانم زد .دشاب
( ،ناراکمه و یبسامهط لیلخ 1396
) تیریدم تهج .
هیصوت لباق ،تدم ینلاوط تروص هب ییایمیش بیکرت کی فرصم اه شک فلع هب تمواقم .تسین
4-1 - شهوژپ فده
.تسا هجنوی دننام یا هفولع تلاوصحم تشک ،روشک هعسوت یاه همانرب زا یکی .دشاب یم اه همانرب نیا کلام حطس دحاو رد درکلمع شیازفا نینچمه حرط یارجا
یاه
یم رظن هب یرورض هنیمز نیا رد یدربراک و رادفده رد هجنوی هژیو هاگیاج هب هجوت اب .دسر
22 زد دربراک ریثات هعلاطم
فلع راهچ فلتخم یاه شک
رد فلع تیریدم ازم زره یاه
ر ع هجنوی کی هلاس
یگ نایم هفولع ناها فلع ءوس رثا و یا
یاه شهوژپ نیا ،لوصحم نیا تیفیک و تیمک رب زره
.دش ماجنا
5-1 - ترورض شهوژپ تيّمها و
م نیمات رد هیلوا هدام ناونع هب یا هفولع ناهایگ دیلوت و تشک ،ینبل و ینیئتورپ داو
.تسا رادروخرب یا هژیو تیمها زا ییافک دوخ هب لین و روشک ییاذغ تینما ،یتملاس ظفح یم ریثات تحت یفیک و یمک رظن زا ار هجنوی دیلوت هک مهم رایسب لماوع زا یکی دراذگ
دوجو
فلع یاه زره یم دنشاب نیب زا ثعاب هچ رگا بسانمان زد و مومس زا هدافتسا رگید فرط زا و
یامرس نتفر فلع لرتنک مدع و زرواشک ه
یم زره ثعاب دنوش آ
یم زین تسیز طیحم یگدول -
دندرگ . نیا د قیقحت دراد رظن ر
ییاراک یسررب تهج فلع راهچ
هلمج زا شک ناکیدارا
،
رپ ی تیئوسرپ و نوزاتنب ،تید اب
زد راهچ 25
/ 0 ، 5 / 0 ، 1 ، 2 و 4 مدق لرتنک رد یرثوم
فلع یاه طسوت مس دربراک شیازفا زا یریگولج تهج بسانم زد یفرعم و هجنوی زره
نازرواشک یریگولج و
زا هب مس دورو یدعب بقاوع و تسیز طیحم
درادرب . ور نیمه زا اب
فلع دودحم دادعت هب هجوت شک
فلع لرتنک یارب هدش تبث یاه یاه
،هجنوی زره زا یکی
هار راک یاهراک فلع یفرعم ،هنیمز نیا رد یدرب
شک فلع لرتنک فده اب دیدج یاه یاه
زره
لکشم یم شزرا اب لوصحم نیا رد زاس دوش لصاح درکلمع رثکادح هک یروط هب دشاب
.
همدقم 23
2 - نابم ي پ و ي ش ي هن قحت ي ق
1-2 - هجنوي
هجنوی ای لاط ی ملع مان اب زبس ی
Medicago sativa
مان و لگنا یسی Alfalfa
زا
موگل هداوناخ زونی
هب بلغا گ هکلم ناونع
ناهای عارز ی مان هدی م ی دوش هجنوی یلصا نطوم .
رد و تسایسآ یبرغ بونج و ناریا 470
هدرب نانوی هب ناریا زا حیسم دلایم زا لبق لاس
.تسا هتفای لاقتنا اهروشک ریاس و ایلاتیا هب اجنآ زا و هدش د زا
هاگدی لماکت
،ی دبم أ لصا ی
هجنوی دزن رواخ ار کی
سآ و یای زکرم ی اب ی د .تسناد نیا سنج 60 هنوگ دراد هک کی موس
اهنآ دنچ هلاس و ود موس هلاسکی یم دنشاب . نیا هایگ رظن زا تیفیک هفولع و ییاذغداوم و
نازیم یژرنا بولطم و ناهایگزا کاروخشوخرایسب
هدوب و رد دشر ماد اه رثوم یم دنشاب .
عبنم رایسب یبوخ تهج دیلوت دهش و شرورپ روبنز
،لسع ینغ زا
،نیئتورپ راشرس
عاونازا
نیماتیو اه هب صوصخ نیماتیو
، K
،E
و C
داومA
یندعم زا لیبق میسلک و تسا … نیا .
نآ تشک هتبلا .دنک یم تداع اه کاخ عاونا هب و هدرک دشر ییاوه و بآ هنوگ ره رد هایگ یاوه و ینش یاه نیمز رد و دراد ار درکلمع نیرتهب بسانم و زیخلصاح یاه کاخ رد م نادنچ لوصحم درس ( درادن یبسان
،توواک رسنات 2015
.) حلاصارد کاخ
یریگولجو زا
شیاسرف بآ
رایسب بسانم م ی دشاب لمحت. دایز تبسن هب طیارش صاخ یهاگشیور معا
زا
طیارش دعاسمان
،یطیحم کاخ
بآو ییاوه و هتشاد و هب تلع دوجو عونت یکیتنژ رد نایم
هنوگ یاه
،هجنوی نیا هایگ هب ناونع کی مرژ مسلاپ ینغ بوسحم هدش
و عبنم یکیتنژ اب
یشزرا تهج حلاصا هجنوی یاه هلاسدنچ یم
یسابع( دنشاب یسرمهاش
،ناراکمه و 1390
).
2-2 - مها تي هجنوي
یمیدق زا و زونیموگل هریت زا هجنوی هفولع ناهایگ نیرت
تسا یا ،ناراکمه و زتنا(
2002 .) هوک( اپورا بونج ،ریغص یایسآ یحاون زا لاامتحا هجنوی اشنم و ناریا )زاقفق یاه
.تسا ناتسنمکرت
،نیئتورپ یدایز رادقم یاراد هایگ نیا و یژرنا ،فلتخم یاه نیماتیو
تیفرظ حلاصا ،کاخ یزیخلصاح یارب هجنوی زا نینچمه .تسلااب یریذپ مضه تیلباق ینییاپ هیلا رد نژورتین و یندعم داوم جارختسا و چلام تروص هب کاخ و بآ یرادهگن ،ناراکمه و توواک( دوش یم هدافتسا 2015
.)
هناوج هجنوی یمارآ هب و دراد یمارآ ینز
یم رقتسم زین رارقتسا نیلوا نامه رد اما ،دوش
تسیز و یلاع ششوپ یم دیلوت یدایز هدوت
هیلا تسا رداق هجنوی هشیر .دنک هدرشف یاه
دشخب دوبهب ار کاخ یریذپذوفن و دنکشب ار کاخ ،ناراکمه و زتنا(
2002 .) یاراد هجنوی
هشیر یم و تسا یقیمع یاه قامعا زا دعب هب مود لاس زا دناوت
دروم تبوطر کاخ فلتخم
مک ربارب رد و نیمات ار دوخ زاین دنک تمواقم یبآ
،نوسلراک(
1983 .) یدایز عونت هجنوی ماقرا
ًاتبسن ناهایگ هورگ رد هجنوی .دنراد یروش لمحت رظن زا یم رارق یروش هب لمحتم
و دریگ
40ESP
ات 60 یم لمحت ار دصرد تسیز دیلوت ییاناوت لیلد هب هجنوی .دنک
تیفیک ،لااب هدوت
بوانت زا یرایسب یساسا ءزج ،تزا یتسیز تیبثت و لااب ییاذغ یم بوسحم یهایگ یاه
دوش
،ناراکمه و زتنا(
2002 .)
26 زد دربراک ریثات هعلاطم
فلع راهچ فلتخم یاه شک
رد فلع تیریدم ازم زره یاه
ر ع هجنوی کی هلاس
یم هجنوی دلوم هعرزم کی رمع لوط ات دناوت
5 ییاناوت ،قطانم یخرب رد اما ،دشاب لاس
ات ار دوخ دیلوت 20
یم ظفح لاس م زین تشادرب رد هجنوی .دنک
اریز ،تسا درف هب رصحن
ره هفولع تشادرب 25
ات 45 ناکما دشر لصف یط رابکی زور تسا ریذپ
،زرموس(
1981 .)
3-2 - گ هاي يسانش هجنوي
دنچ یهایگ هجنوی ( زونیموگل هریت زا یفلع و هلاس
Fabaceae یاراد ،)
42 ،مزومورک
هچگرب هس گرب ،رپوت و رادزغم هقاس لگ و یا
هشوخ یاه تسا یا
،ستار و نوسکرید(
1985 .) هشیر یاراد هجنوی هب .تسا فورعم هجنوی هیلوا هشیر هب هک میقتسم و تسار یا
هناوج ثعاب هپل ریز تمسق ،هیلوا هشیر شیادیپ تازاوم یم کاخ حطس زا جورخ و ینز
.دوش
گ راهچ ًابیرقت و هدش رپ یا هدرشف و دنلب ًاتبسن یمیشناراپ لولس زا هجنوی یلصا هقاس شو
یغرم مخت هجنوی یاه هچگرب .دراد یفیرظ ًاتبسن و دایز تاباعشنا هجنوی یلصا هقاس .تسا حطس رد اه کرک مکارت .تسا هدش هدیشوپ یناوارف اه کرک زا یریز حطس رد و هدوب لکش یهاتوک گربمد یاراد ینایم هچگرب .دنتسه هریت زبس اه هچگرب ،تسا رتمک گرب ییور هچگرب هک یلاح رد تسا یم لصو گربمد هب ًامیقتسم و هدوب هچگربمد دقاف یرانک یاه
،ناراکمه و دابآ فیرش یردیح( دنوش 1380
هب یشیور ومن و دشر زا هایگ تلاح رییغت .)
ات نیمهد زا راهب رد لگ یاه هخاش دیلوت .دوش یم زاغآ هجنوی یاه لگ دیلوت اب یشیاز اتسبات لصف رد و هجنوی هقوط زا هرگ نیمهدراهچ تروص هقوط هرگ نیمهد ات نیمشش زا ن
رب و دنراد یرتشیب هقاس عافترا دننیشن یم لگ هب راهب رد هک ییاه هجنوی زا یضعب .دریگیم تفاب یگدمآرب لگ لیکشت ماگنه .دنتسه اراد یرت هاتوک هقاس عافترا ناتسبات رد سکع وجوب نیذآ لگ کی یگدمآرب ره زا و هدمآ دوجوب گرب روحم رد متسیرم لگ ره .دیآ یم د
لگ گنر .تسا یگدام کی و مچرپ هد ،گربلگ جنپ اب ماج کی و هساک کی یاراد هجنوی سنج یاه هنوگ و فلتخم ماقرا Medicago
گنراگنر ای و درز ،دیفس ،شفنب تسا نکمم
،ناراکمه و راگتسر( دشاب 1384
دادعت ور نیا زا تسا یصاخ تایصوصخ یاراد هجنوی لگ .)
رشح زا یدودحم یدیئولپ یلپ رطاخ هب یگژیو نیا ،دنتسه رثوم هجنوی یناشفا هدرگ رد تا
،ناراکمه و یناکلودنم( تسا هجنوی ندوب 1393
.)
4-2 - هجنوي يژولوکا
.تسا رودقم فلتخم تاعافترا و قطانم رد هجنوی تشک رد یهجوت لباق عونت هجنوی
یم ناشن دوخ زا طیحم اب یراگزاس یحاون زا هایگ لکش .دهد
همین هراح قطانم ات بونج یا
هب بونج زا هایگ دشر تدم لوط .تسا عونتم ،نییاپ ات لااب تاعافترا زا و لامش لدتعم یم شهاک لااب هب نییاپ تاعافترا زا و لامش ،ینواعم و یزیگنچ( دبای
1386 .)
هجنوی نیرتشیب دشر
ار رد یقطانم دهاوخ تشاد هک یاوه
،کشخ یباتفآ و مرگ و بآ
ًاتبسن یدایز رد سرتسد هتشاد
دشاب . هجنوی رد لباقم تارییغت ییامد
ساسح هدوبن و رداق
تسا 60 - 50 هجرد یتناس دارگ ریز رفص و ای 50 هجرد یتناس دارگ یلااب رفص ار نودب همدص
لمحت دنک . نیچ جنپ رثکادح ات ،ریسدرس و یناتسهوک قطانم رد هجنوی رد نیچ دادعت
ات دنراد ایرد حطس زا یمک عافترا هک یقطانم ردیلو ،هدوب 15
ناکما هجنوی تشادرب زین نیچ
زا شیب لاس ره رد هجنوی زا ،ریسدرس و یناتسهوک قطانم رد .تسا ریذپ 2
ات 4 هب نیچ
جنوی یلک روط هب .دیآ یمن تسد یاه کاخ رد ای و بوطرم دح زا شیب یاه کاخ رد ه
.درادن یشخب تیاضر نادنچ درکلمع نازیم ،دنشاب کنهآ دوبمک راچد هک یدیسا رد
هسیاقم اب ریاس ناهایگ هفولع
،یا لیلدب دشر ددجم و عیرس سپ زا
،تشادرب تمواقم
رد
ربارب یکشخ و
،امرگ دیلوت هفولع یذغم و زین تیبثت کیژولویب نژورتین
یلوکلوم
،اوه
ًابلاغ
دروم هجوت نازرواشک تسا
. نیا هایگ
ًاتبسن لمحتم هب یروش و یسرمهاش یسابع( تسا
،ناراکمه 1390
).
28 زد دربراک ریثات هعلاطم
فلع راهچ فلتخم یاه شک
رد فلع تیریدم ازم زره یاه
ر ع هجنوی کی هلاس
1-4-2 هجنوی یاه یلخاد
2-4-2 - یموب ماقرا
:ینادمه هجنوی مک اتبسن گرب و خاش اب یبشخ و دنلب یاه هقاس یاراد یرهاظ رظن زا
دودح هجنوی نیا عافترا .تساه هجنوی ریاس زا رت کچوک ییاه گرب و 85
.تسا رتم یتناس
هجنوی ریاس رب عون نیا یرترب ،یمیرک( تسا ناتسمز هب تبسن نآ یلااب تمواقم ،یناریا یاه
1369 مه و ناسارخ ،ناجیابرذآ رد .) یم تشک یعیسو روط هب ناد
ییلااب نیئتورپ و دوش
نآ هنایلاس نیچ .)ینواعم و یزیگنچ( دراد 3
ات 4 هنایلاس و تسا نیچ 8
ات 15 لوصحم نت
یم دیلوت کشخ ،یمیرک( دنک
1369 .)
:یدزی هجنوی بآ صوصخم یدزی هجنوی .تسا هجنوی نیا حرطم یگژیو زا لااب درکلمع
تسمز نودب و لدتعم یاوه و هب و هدوب مک هجنوی نیا عافترا .دشاب یم تخس یاه نا
50
یلا 60 گرب و رتدایز گرب و خاش زا ینادمه هجنوی اب هسیاقم رد یلو دسر یم رتم یتناس
،یمیرک( تسا رادروخرب رتگرزب یاه 1386
.)
:یمب هجنوی یدزی هجنوی و ینادمه هجنوی نیب یعافترا .تسا هراح یحاون صوصخم
نآ هب .دراد رتشیب ینادمه هجنوی هب تبسن نآ لوصحم و دنیوگ یم زین نیچ تفه هجنوی
،یمیرک( تسا 1386
.)
:یدادغب هجنوی .تسا حرطم رایسب ناتسزوخ رد و تسا یریسمرگ یحاون صوصخم
یا هتوب هثج و نهپ یاه گرب یاراد .دراد یدایز یبآ جایتحا یلو تسامرگ هب مواقم رایسب طسوتم روط هب .تسا دنلب 8
ات 10 ،یمیرک( دوش یم تشادرب هجنوی نیا زا نیچ 1386
.)
3-4-2 - ماقرا جراخ ی
و یزیگنچ( نیوورپ و اسریساسم ،ارونوس ،اپوئام ،لانرو ،کادلا زا دنترابع ماقرا نیا ،ینواعم 1386 زی یسررب رد .) و ید
( یدمص 1373
یعارز مهم تافص هسیاقم اب ) 24
مقر
هب .دندوب نیریاس زا رترب یمب هجنوی هنومن ود و نامرک هجنوی ،هجنوی یجراخ و یلخاد
( رف یدزیا و ینارحب شرازگ 1377
هدام درکلمع رظن زا زاریش درمز و ینادمه ،یمب ماقرا )
.دندوب ماقرا ریاس زا رتهب کشخ
4-4-2 - جنوی یاهدربراک ه
هجنوی رذب 5
/ 8 ات 11 یم دیلوت کشخ نغور دصرد یم یگنر فراصم یاراد و دنک
.دشاب
یم بایسآ اهرذب دنوش
راوخشن فرصم هب یرتدودحم حطس رد و یم ناگدننک
اهرذب .دنسر
هنادگنر یاراد یم رارق هدافتسا دروم ذغاک هیهت رد هجنوی ربیف .دنتسه یدرز یاه
دریگ
،نایانب و یکچوک(
1373 .)
5-2 - تابيکرت ييايميش
هجنوي
نیماتیو زا راشرس هجنوی یاه
A, C, E, K دودح و زلایمآ میزنآ ،
20 ونیمآ دصرد
یژرآ ،نیزیل دیسا
،نین لینف ،نیندآ ،نیدیتسیه هجنوی .تسا نیتسیس و نیژاراپسآ ،نینلاآ
،میزینم ،کیرفسف دیسا یاراد نهآ
کینسرآ یکدنا ، و
داوم زا راشرس نیاربانب و سیلیس
تسا ییاذغ ،داژن کرت و یردیح)
1380 ناققحم داقتعا هب .) ،ردام و نوسردنا(
1999 )
چنغ هلحرم رد هجنوی ماخ نیئتورپ ه
هب ،لماک یهدلگ و یهدلگ طساوا ،یهدلگ زاغآ ،یهد
بیترت 5 / 21 ، 4 / 18 ، 9 / 15 و 5 / 13 .تسا دصرد
6-2 - فلع ياه زره هجنوي
شهاک .دنیب یم بیسآ فلتخم زره یاه فلع هلیسو هب رارقتسا هرود یط هجنوی عرازم زا شیب بلغا دیدج عرازم رد زره یاه فلع تباقر تلع هب هجنوی درکلمع 900
مرگولیک
هجنوی رد زره یاه فلع ،درب یم نیب زا ار هعرزم دیدش یاه یگدولآ رد و تسا راتکه رد س هفولع تیفیک شهاک رب هولاع تمیق تفا بب
33 ات 60 دوش یم رازاب رد نآ یدصرد
،ناراکمه و یرضحم(
1394 هب هجنوی اب زره فلع زا یفلتخم یاه هنوگ هجنوی عرازم رد .)
طیارش ،کاخ عون هب یگتسب هعرزم ره رد دوجوم زره فلع یاه هنوگ .دزادرپ یم تباقر اد هدش ارجا یتیریدم لامعا و هدش تشک یلبق تلاوصحم ،یطیحم تباقر قیقد نیمخت .در
30 زد دربراک ریثات هعلاطم
فلع راهچ فلتخم یاه شک
رد فلع تیریدم ازم زره یاه
ر ع هجنوی کی هلاس
،هجنوی و زره فلع ندش زبس خیرات هب یگتسب اریز ،تسا لکشم زره یاه فلع یریذپ فلع اوه ندش مرگ و تبوطر شیازفا اب .دراد کاخ یزیخلصاح نازیم و ییاوه و بآ طیارش هیاس رد ار هجنوی و هدرک یدایز دشر زره یاه دناوت یم بیقر زره یاه فلع ،دنهدیم رارق
توب یاه ه ،ناراکمه و یرضحم( دوش اهنآ رارقتسا عنام و هدرب نیب زا ار هجنوی 1394
.)
1-6-2 - فلع تراسخ یاه
زره
اه یرامیب و تافآ زا یشان تراسخ هب تبسن زره یاه فلع زا یشان تراسخ نازیم لیلد هب ریخا یاه لاس رد هک تسا نآ زا یکاح ،اه شهوژپ .تسا رتلااب رایسب یزرواشک رد زره یاه فلع هژیو هب زره یاه فلع یتباقر تردق ،نیمز هرک ندش مرگ و یمیلقا تارییغت تراسخ رادقم نیا یعارز متسیس رد هکیروطب .تسا هتفای شیازفا هنبرک راهچ 10
و دصرد
نیب زره یاه فلع اب یتسیزمه هب رتشیب تیساسح لیلد هب جنرب تعارز رد 15
ات 25
تراسخ نازیم .دشاب یم دصرد زبس نامز ،زره فلع و یعارز هنوگ هب هتسب زره یاه فلع
،یعارز هایگ تباقر تردق ،یعارز هایگ هب تبسن زره فلع هچهایگ نس ای زره فلع ندش رصانع بذج ییاراک ،نیمز حطس ندناشوپ تعرس ،لصف لوا رد یعارز هایگ یوق هچهایگ سا توافتم تشاک هلصاف و مکارت ،ییاذغ
،ناراکمه و اشکلب( ت 2002
.)
2-6-2 - فلع یاه هجنوی زره
رد .تسا هدش هدروآ گرب کزان و گرب نهپ زره یاه فلع مهم تسیل ریز لودج رد یرتشیب تیمها زا ییارحص کچیپ یشوم وج ،ریشکاخ ،سس ،هجنوی زره یاه فلع نیب
دنتسه رادروخرب لودج(
2 - 1 ) .
لودج 2 - 1 - تسیل فلع یاه زره مهم عرازم هجنوی
فلع یاه زره نهپ گرب
همودق
Alyssum hirsutum M.B.
جات
Amaranthus spp سورخ
هسیک
Capsella bursa–pastoris (L.) Medicus شیشک
Chenopodium album L. کملس
کملس لاروم وگاروگ- Chenopodium murale L
سس یعارز
Cuscuta campestris Yunck.
ریشکاخ یلومعم
Descurainia Sophia (L.)
نزوس
،ناپوچ راقنم کل
Erodium cicutarium (L.) L Her, ex Aiton کل
نویفرف
Euphorbia spp.
یب یت
Galium spp. خار
قاچواگ
Lactuca serriola L. نک
هجنوی
،درز هاش
Melillotus officinalis (L.) Desr. رسفا
تفه
Polygonum aviculare L. دنب
هچبرت
Raphanus raphanistrum L. یشحو
Rapistrum rugosum (L.) All. یملش
Salsola kali L. روش
کمدنگ
Stellaria media (L.) Vill.
Xanthium strumarium L. قوت
فلع یاه زره کزان گرب
سومورب
Bromus danthoniae Thrin
وج
Hordeum spp. یشحو
نمچ
Poa spp. زره
نزرا
Setaria spp. یشحو
فلع یاه زره دنچ هلاس
ینادعمش
Geranium tuberosum L. یشحو
Acroptilon repens L. (D.C.) هخلت
گنهراب
Plantago spp.
Rumex spp. کشرت
کغیت ریش
Sonchus spp.
کرینپ
Malva sylvestris L.
ییارحص کچیپ
Convolvulus arvensis L
یشحو رگنک
Cirsium arvense (L.) Scop
32 زد دربراک ریثات هعلاطم
فلع راهچ فلتخم یاه شک
رد فلع تیریدم ازم زره یاه
ر ع هجنوی کی هلاس
3-6-2
سس-
مان ملع ی :
Cuscuta sp
مان یسیلگنا :
Dodder
سس هجنوی ملع مان اب ی
Cuscuta sp تسا
هلاسکی هداوناخ زا Conovolvulaceae
هک اب رذب ریثکت یم دبای و دقاف لیفورلک تسا
و هب تروص لگنا زا داوم یاذغ هایگ نابزیم
هدافتسا یم دنک هب ترابع رگید نیا هایگ یلآ هشیر درادن و لاماک هب هایگ نابزیم دوخ هتسباو
.تسا هقاس یاه نآ نودب گرب و تروصب هتشر یاه کزان و خن دننام هب گنر درز لیامتم هب
یجنران تسا هک هب رود هقاس و گرب هایگ نابزیم یم دچیپ و اب داجیا هنیکم ییاه هب نآ
لصتم یم دوش لکش(
1 .) زا لحم لاصتا سس هب هایگ
،نابزیم هتشر یاه یدایز جراخ هدش
و رد تاهج یفلتخم تکرح
یم دنک و ریاس مادنا یاه نابزیم و هتوب یاه رواجم ار هدولآ
یم دزاس نیا شرتسگ و
یورشیپ همادا
یم دبای و سپ زا یتدم هدوت یاه هوبنا سس تروصب
هکل یاه درز گنر و هب هزادنا یاه فلتخم رد عرازم رهاظ یم لکش( دوش 1
).
یلگنا هایگ
زا شیب .دنک یم هلمح ناهایگ زا یعیسو فیط هب و دراد یناهج یشرتسگ ،سس 160
هنوگ
اب للاتخا تروص رد ،لوصحم یمک شهاک رب هولاع هجنوی سس .تسا هدش هتخانش نآ زا ،یرپ ینامیلس و یناجناخ( دوش یم زین یداصتقا شزرا شهاک ثعاب هفولع 1384
اه لگ .)
تجم تروص هب سس رد یاراد لگ ره .دنراد رارق اه هقاس لغب رد عم
4 ات 5 و دازآ گربساک
،هتسویپ ای 4
ات 5 ،هتسویپ گربلگ 5
هتسویپ هچرب ود ،هدعاق رد ییاه سلف اب هارمه مچرپ
و 4 ،ناراکمه و لصحم دشار( تسا کمخت 1388
.)
لکش 2-1 - هوحن لاصتا هقاس سس هب نابزیم زا قیرط ذوفن هنیکم هب اهدنوآ
ندرک کاپ :سس تیریدم )یراجوب(
رذب ناهایگ
،یعارز
،نیجو ندنازوس نکفا هلعش(
،(
یهد باتفآ و
مخش زا نیرترثوم یاهراکهار
لرتنک یکیناکم سس
یم بوسحم یناقیم( دنوش
،ناراکمه و 1396
.)
4-6-2 - ییارحص کچیپ
ملع مان ی
Convolvulus arvensis:
لگنا مان ی س ی
: field bindweed
پ کچی ارحص یی یکی زا هد هایگ زره مهم و هلئسم زاس ایند یم دشاب گ زا و ناهای زره
تراسخ از ی م رامش هب هناتسبات تلاوصحم و مدنگ عرازم ،تاغاب ی
آ دی لکش(
15 .) یهایگ
هدنزخ یاه هشیر .دوش یم ریثکت هدنور یاه هقاس و رذب اب هک هلاس دنچ و یا هپل ود 3
یاه هقاس ،بعشنم و یعرف هشیر ،تسار یلصا هشیر ،یرتم 30
ات 100 یرتم یتناس
نیا یاه یگژیو زا دیفس و یلگ گنر اب لکش یفیق اه لگ ،دنلب و هدیشک یاه گرب ،فیرظ یهدلگ نامز .تسا هایگ ،همرتو یمیش( تسا ناتسبات رخاوا ات نیدرورف همین زا ًلاومعم
1385 .) پ اب نآ رب هولاع ندیچی
ر هناد تلاغ رود هب زی
ا ببس داجی تشادرب رما رد لکشم
م اهنآ ی پ .دوش کچی و امرس هب نادنبخی
لو تسا مواقم ی
امد ی 8 - ات 10 - تناس هجرد دارگی
Title and Author:
Study of the effect of different doses of four herbicides on weed management of one-year-old alfalfa farms
/ Jafar Niknam
Supervisor: Mohammad Taghi Alebrahim (Ph. D) Graduation date: 20 jan 2020
Number of pages:
Abstract
Research Aim: The purpose of this study was to study the effects of herbicides and their different doses on alfalfa fields in Ardabil region. For this purpose, a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted in agricultural fields of Ardebil province during 1378-98.
Research method: Experimental treatments included the application of herbicidesEradicane (EPTC + Dichloroacetamide), Peredit, Bentazone and Persuit at doses of 0, 0.25, 0.5, 1, 2 and 4 liters per hectare in the newly planted alfalfa fields. Each experiment plot consisted of two treatment and control halves. Attributes of dominant weeds such as Echium, Field bindweed, bermus, and phalaris were measured at three stages and then at the end of the alfalfa hay yield was calculated in three crops.
Findings: The results showed that at the first and second sampling stages, 4 L / ha of all herbicides produced the highest percentage of density reduction and dry weight in bovine weed. In the third sampling, the dose of 4 liters per hectare of herbicides Bentazone, Peredit and Imazetapir produced the highest percentage reduction in bovine weed density.Concerning weed, results showed that in the first China between the different doses, 4 liters per hectare, in the second China 2 and 4 liters per hectare of all herbicides and in the third China 4 liters of bentazone, 2 and 4 liters per hectare of pyridite and 4 liters of imaztapir had the highest percent reduction in ivory density.
Conclusion: In general, the results showed that with increasing herbicide dosage, weed dry weight was decreased and also density, fresh and dry weight of weed species and alfalfa yield were significantly correlated with herbicide, dose and Spray Time (Harvest). Concerning weed, results showed that in the first harvest between the different doses, 4 liters per hectare, in the second harvest 2 and 4 liters per hectare of all herbicides and in the third harvest 4 liters of Bentazone, 2 and 4 liters per hectare of Peredit and 4 liters of imaztapir had the highest percent reduction in ivory density.Total weeds showed that at the first and second sampling stages, doses of 4 liters per hectare herbicide Imaztapir, Bentazone and EPTC produced the highest percentage of total weed density and dry weight. In the third harvest, doses of 2 and 4 liters per hectare of Imazetapir produced the highest percentage of total weed density and dry weight. Results of data analysis of main and bilateral effects of herbicides at doses of herbicides on dry matter percent of alfalfa hay were significant during three crops.In the first harvest, doses of 2 and 4 liters per hectare of Imazapapir, 4 liters per hectare of Peredit jointly produced the highest dry weight of alfalfa hay. In the second crop, it was found that doses of 2 and 4 liters per hectare of herbicide Peredit and 2 liters per hectare of Imaztapir jointly produced the highest dry weight of alfalfa hay. Concerning sampling in Third harvest, the results showed that doses of 0.5 and 1 liters of EPTC, 4 liters per hectare of herbicide Peredit, and 1 and 2 liters per hectare of Imaztapir, respectively, produced the highest dry weight of alfalfa hay.
Keywords: Alfalfa, Herbicide, Efficiency, Biomass
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Agriculture and Natural Resources Department of Agronomy and Plant Breeding
Dissertation submitted in partial fulfillment for the degree of M.Sc.
in the field of agronomy the tendency of weed science
Study of the effect of different doses of four herbicides on weed management of one-year-old alfalfa farms
By:
Jafar Niknam
Supervisor:
Mohammad Taghi Alebrahim (Ph. D)
Advisor:
Salim Farzaneh (Ph. D) Ali Babaei-Ghaghelestany (M.Sc)
January 2020
