СЕКЦИЯ 13. ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҦЛТТЫҚ ЭКОНОМИКАНЫ ЖЕТІЛДІРУ
13.1 Жасыл экономика - G-global коммуникативті
5824
1436. Рысбекова А.Р. Криминологическая характеристика женщины -
преступницы на Украине……… 5152
1437. Сулейменова М. Имплементация международно-правовых норм, регламентирующих право на жизнь в национальное законодательство Республики
Казахстан……… 5154
1438. Тишбеков Б.М. Қазақстандағы өлім жазасының кейбір мəселелері.. 5157 1439. Финк Д.А. Причины дорожно-транспортных происшествий в
странах Европы, Азии и Соединенных Штатах
Америки……… 5159
1440. Ыбырайым А.М. Причины девиантного поведения несовершен-
нолетних... 5162 1441. Шуляк Р.В. Проблема судейского усмотрения……… 5164
СЕКЦИЯ 13. ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҦЛТТЫҚ ЭКОНОМИКАНЫ
5825 1456. Әкімбергенова
Әйгерім
Тұтынушылық сұраныс: ерекшеліктері,
факторлары, мəселелері... 5301 1457. Байгарашева Б.М. Сложности, перспективы и пути решения проблем
по переходу к «Зеленой экономике» в РК………… 5306 1458. Бектасова Алтын
Сабировна
Курс Казахстана на прогрессивный «Зеленый»
экономический рост……… 5309
1459. Берикболова Б.Ш Жаскайрат А.С.
Сагындыкова Ф.
Единый Накопительный Пенсионный Фонд……… 5314
1460. Болтаева Айсулу Турлыбеккызы
Зарубежный опыт повышения энергоэффектив- ности как условие модернизации зеленой
экономики………. 5318
1461. Бҧлақбай Азамат Мҧратбекҧлы
Қарашығанақ кен орнында MWD өлшеу жүйесін жанама оқпанды бұрғылауды автоматтандыруда
қолдану тиімділігін бағалау ... 5322 1462. Волошина Е.А. Инвестиционный капитал в Республике
Казахстан………. 5327
1463. Дюсембаев А.Е., Калданулы Б., Айтыкенов М.М.
Развитие малого и среднего предпринимательства
в Казахстане………. 5331
1464. Ералина Ф.М. Бюджеттік реттеудің тиімділігін арттырудың
жолдары... 5337 1465. Eрниязoвa A.,
Бaқытжaнoвa A ., Xaштaeвa А.
Қaлдықтaрды бaсқaру жүйeсiн жeтiлдiру... 5341
1466. Ертаскызы А «Жасыл экономика » ииновациларды дамыту
құралы ретінде... 5344 1467. Есенбек Гулдана
Абдуахитқызы
Қазақстанның адам капиталы сапасын жоғарлату
мəселелері... 5348 1468. Есентаева Д.К. Оценка и учет финансовых инвестиций………… 5352 1469. Есниязова Ботагоз Триботехника – как отрасль «зеленой экономики» 5355 1470. Ешенбаева С.Ә. Қазақстан Республикасындағы табиғи
ресурстардың экологиялық жағдайы... 5359 1471. Ешкеева А.Н. Политика республики Казахстан по привлечению
прямых иностранных инвестиций……… 5361 1472. Жакиянова А.С.,
Каримбекова М.С.
Қазақстан Республикасындағы газдарды тазалау
жүйелері жəне олардың қоршаған ортаға əсері... 5365 1473. Жанбырбаева
Динара Тилековна
Оптимизация деятельности банка по управлению
кредитным портфелем………. 5368 1474. Жанузакова Назерке
Болатбековна
Экологические аспекты водоснабжения в г.
Астане………. 5373
1475. Жигалова А.А. «Зелѐная экономика»: опыт, проблемы и
перспективы...
5379 1476. Жолумбетов Елдар
Маратбекович
Глобализация мировой экономики: украинский
кризис ……….. 5382
1477. Жолумбетов Елнур Маратбекович
Роль инвестиции в развитии сельскохозяйственной
продукции в РК……… 5386
1478. Жумабаева Замзам Государственно- частное партнерство в РК……..
5391
5826 1479. Жҧмабекқызы А.,
Есқақова Ф.
«Жасыл» экономика- Қазақстан дамуының жаңа
векторы... 5396 1480. Жунусова К.Ж. Проблемы обеспечения экономической
безопасности Республики Казахстан……… 5399 1481. Жунусова К.,
Рахимова А., Советова Д.
Формирование хлопково-текстильного кластера в
Казахстане ………. 5403
1482. Жылкайдарова А. Қазақстан Республикасының шағын жəне орта бизнестің қаржылық менеджментінің тиімділігі
жəне оның проблемалары... 5412 1483. Загидуллина Г.Н,
Чепикова Е.А
Основные проблемы и пути их решенияпри образовании кластеров в легкой промышленности Казахстана………
…..
5417 1484. Загипарова Г.С Современное состояние и актуальные проблемы
налогово-бюджетной политики РК………. 5422 1485. Захарова Е.С. Пути развития зеленой экономики в Казахстане на
примере системы JIPTO……… 5425 1486. Иманбалан Айнур
Арманкызы
Решение вопросов утилизации отходов в РК... 5428 1487. Исахан Д.Т. Формирование и развитие «зелѐной» экономики
Казахстана………. 5432
1488. Исенова К.К. Астана EXPO-2017: направления и привилегии.
Роль молодежи в подготовке к «Астана EXPO-2017
……….
5435 1489. Исламбек А.С. Социальная политика Казахстана в сфере
образования и здравоохранения ……… 5439 1490. Ищанова Р. Развитие зеленой экономики в Казахстане……….
5442 1491. Қабылдин А.М. Қазақстан Республикасындағы «жасыл
экономиканың» дамуын мемлекеттік қолдау... 5445 1492. Калипова К,
Аманжолова Д..
Развитие инновационного предпринимательства в
Республике Казахстан……….. 5448 1493. Калиева С.С. Сүт өнімдері өндірісінің экономикалық
тиімділігі... 5454 1494. Калиева М.Д. Коммерциялықбанктердің принципіретінде несие
саясатының мақсаты... 5457 1495. Каракесекова А.С.
Кҧраш Н.П
Қазақстанның инновациялық дамуын басқару
сапасын жетілдіру... 5460 1496. Лотова А,
Асанхан Е
Жасыл экономика – g-global коммуникативті платформасындағы диалогтың жаңа бағыты
ретінде... 5462 1497. Минов Станимир
Любомиров
How a firm’s competetive environment influences the choice of business strategy telecommunication
industry perspectives……….. 5465 1498. Минов Станимир
Любомиров
Analysis of the relationship between
telecommunication firm’s performance, role of luck
and market specific circumstances……… 5469 1499. Мҧзапбарова А.Ж. Кəсіпорынның пайдалылығы жəне оны арттыруды
жоспарлау жолдары………. 5472
1500. Муратова А.А. Органическое земледелие как один из способов
укрепления продовольственной безопасности 5476
5827
страны...
1501. Мухамедалиева Л.З., Конырбеков М.Ж.
Энергосбережение в ЖКХ - основа «Зеленой»
экономики Казахстана……….. 5479 1502. Мухамеджанова Г.Г. Зеленый рост и зеленый бизнес: проблемы и
перспективы в Республике Казахстан………. 5482 1503. Мухаметқанова А.Ж. Альтернативные источники энергии как условие
модернизации экономики………. 5487 1504. Мҧқҧшева Ә.
Қалдыбаева Т.
Рахман Ш.
Жасыл экономика. Энергияның балама көзі –
биогаз... 5492 1505. Мҧхатай Гҥлім
Шынтанқызы
Қазақстандағы «Жасыл экономика» жəне оның
даму жолдары... 5496 1506. Мырзалина Н.Б. Қазақстан Республикасындағы жұмыссыздық
деңгейі жəне оны төмендету жолдары... 5501 1507. Нукенева М.Б. «Зеленая» экономика как новый курс развития….. 5504 1508. Нҧрмағамбет И.И. Зеленая экономика - шаг к созданию «чистого
будущего»………. 5506
1509. Нурашева С.Н. Экономические аспекты регионального развития
Республики Казахстан... 5511 1510. Нҧрғали А. Н. Күн сəулесі – болашақтың сарқылмас
энергиясы... 5516 1511. Нурпеисова А.Е.,
Атимова М.Е.
Совершенствование системы управления отходами как одно из приоритетных направлений развития
«Зеленой экономики»……… ….. 5520 1512. Омар П.С. «Зеленая экономика»: глобальный тренд
развития.казахстанский путь……… 5525 1513. Орынбаев Н.М.,
Мукатова Е.Р.
Индустриальная революция – переход к зеленой
экономике... 5528 1514. Орынбасар К. О. Зеленый офис - как активная экологическая
позиция компании... 5530 1515. Перенчук М.П. Формирование стратегий международного
маркетинга под влиянием ценовой политики»…… 5533 1516. Пернебекова Ә. М. Современное состояние и проблемы гостиничного
бизнеса в индустрии туризма в Республике
Казахстан...
5537 1517. Пинега Т.В. Перспективы развития субъектов лакокрасочной
промышленности на основе экологизации
производства………..
5540 1518. Рамазанова Н.С. Жаһандану жағдайындағы «жасыл экономиканы»
дамыту қажеттігі мен маңызы……… 5544 1519. Рамашова А.Н. Қазақстан Республикасы ұйымдарында кадрлық
əлеуетті инновациялық басқару... 5548 1520. Рамм А.В.,
ТулекЕ.С.
Управления утилизации твердых бытовых
отходов…... 5552 1521. Сагидоллаева С. Қазақстан Республикасының инновациялық даму
перспективасы……… 5555
1522. Сагиндыкова А.Б. Современное состояние индустрии строительных
материалов в Казахстане………. 5559 1523. Сағынғали А.Р. Экологиялық экономика ерекшеліктері мен 5564
5828 мəселері....
1524. Садыглы Нигяр Фаик кызы
Экологический консалтинг как фактор развития зеленных технологий в экотуризме Азербайджана
(на примере северо-западной части Республики)… 5567 1525. Сайрамбай Е. А. Қазақстанның «Жасыл экономика» бағытындағы
жолы жаһандану заманындағы елдің тұрақты дамуының кепілі ретінде...
5572 1526. СаметееваМ.А. ҚР агроөнеркəсіп кешенін орнықты дамуын
инвестициялауды жетілдіру жолдары... 5576 1527. Скендирова Д.М. Вклад некоммерческих организаций в практику
модернизации государства и гражданского
общества в Республике Казахстан... 5580 1528. Сламбеков Ануар Салық əкімшілігінің тиімділігі жəне оны жетілдіру
жолдары... 5584 1529. Тайбеков Д.Д. Сущность и теоретические основы обеспечения
экономической безопасности... 5589 1530. Талпакова Ж.Е. Байқоңыр –ғарыштық жібек жолы...
5595 1531. Тлеубердиева С.С. Переход на «Зеленую экономику» как фактор
системных преобразований в экономическом
развитии республики Казахстан... 5599 1532. Тлеугулова А.А. «Зеленая» экономика: глобальный тренд развития.. 5602 1533. Торебекова А.Е. Арал маңында «жасыл экономиканы» дамыту
негізі – экологиялық жағдайды тұрақтандыру... 5607 1534. Тохтарова Ж.К. Концессия: мемлекеттік – жеке серіктестіктің
тиімді механизмі ретінде... 5610 1535. Тӛлеу Н.М. Қазақстан-2050 стратегиясы жəне «Жасыл»
экономика мəселелері... 5613 1536. Умаргали Д Инновации – движущий фактор глобальной
конкуренции... 5616 1537. Фрибус А.А Некоторые аспекты в международном опыте
финансирования зеленой экономики... 5621 1538. Хайтбаева Ф,
Хайтбаев Ф
Инновационная экономика , как фактор
креативности развития экономики Казахстана... 5624 1539. Хасенова К.Е Зеленая экономика – основа для решения
экономических проблем ВКО... 5629 1540. Шавлинская А.М. Зеленая экономика - новый вектор устойчивого
развития……… 5634
1541. Шарипова Ж.К. Развитие банковской системы в условиях
глобализации... 5637 13.2 Туризм саласын дамытудағы заманауи мәселелер
5641 1542. Абильдина К.Р. Развитие малого бизнеса в сфере туризма……… 5641 1543. Азизова Самира
Саядгызы
Возможности развития треккинг туров в Азербайджане (на примере Аг-Гельского национального парка)...
5645 1544. Алиппаева Г.С. Государственное регулирование развития туризма
в Казахстане……… 5649
1545. Аскар Асель Особенности развития туризма……… 5652 1546. Аскаралиева Н.Д. Специфика учета в туризме... 5654
5829
1547. Борзова Ю.А. Индустрия гостеприимства в Республике
Казахстан: проблемы развития………. 5656 1548. Величко Е.В,
Мазин В.
Чернобыльская зона как перспективный маршрут
экстремального туризма……….. 5660 1549. Ермаханова А.И. Балқаш аймағындағы туризмнің даму жағдайы.... 5663 1550. Ермеков Бақытжан
Ермекҧлы
Туристік фирмалар қызметіндегі маркетингті жетілдіру (Шығыс Қазақстан облысы
материалдары негізінде)... 5665
1551. Есенгалиева Т.А. Атырау облысындағы іскерлік туризмнің дамуы
мен перспективасы... 5670 1552. Жунисбек Т.С. Развития индустрии туризма в республике
Казахстан – один из основных источников
дохода………. 5673
1553. Жҧмабеков Бейбарыс
EXPO – 2017 қарсаңында Сыр өңірінің туристік
əлеуетін дамыту жолдары... 5676 1554. Калиева А.Е. Шығыс Қазақстан облысында емдік-сауықтыру
туризмінің даму қарқыны... 5681 1555. Карплюк К.В. Перспектива развития промышленного туризма в
Украине(на примере Днепропетровского
региона)……… 5684
1556. Карплюк К.В. Опыт экологического туризма Швейцарии для повышения конкурентоспособности
туристической отрасли государства……… 5688 1557. Кенжембетова Ж.К. Состояние и перспективы развития туристской
деятельности в Казахстане……… 5691 1558. Красников П.Д. Основные тенденции развития международного
туризма……… 5695
1559. Кубаева М. А. Қонақ үй индустриясындағы отандық бренд
қалыптасуының мəселері мен мүмкіншіліктері... 5700 1560. Ли А.О. Развитие индустрии туризма с использованием
модели государственно-частного партнерства…… 5703 1561. Маулен А.Т. Экологический туризм – один из новых
направлений роста «Зеленой экономики»... 5706 1562. Муратова Жансулу Развитие медицинского туризма в Республике
Казахстан………. 5709
1563. Мукатова Р.А. Туристік индустрия дамуындағы туризм
менеджменті мен инфрақұрылымның рөлі... 5712 1564. Мҧхтар Л.К. Activities of the regional integration processes in
tourism in South-east Asian countries………. 5717 1565. Нурпеисова А.Е. Туристский кластер как инструмент повышения
конкурентоспособности отрасли………. 5719 1566. Пернебекова А.М. Современное состояние и проблемы гостиничного
бизнеса в индустрии туризма в Республике
Казахстан... 5723 1567. Сабырова З.Ш. Казахстан – страна с обеспеченными природными
и социально-экономическими ресурсами для
развития индустрии туризма……….. 5726 1568. Сағидуллақызы Ж Жасанды аттракцияға негізделген туристік өнім
қалыптастыру жолдарымен оның туристік
бизнестегі қолдану үлгілері... 5731 1569. Садуова Р.А. Современное состояние и проблемы развития 5735
5830
туризма в Республике Казахстан………..
1570. Сапиева А.П. Жамбыл облысы, Жуалы ауданы, Шақпақ өңіріндегі табиғи ресурстар жəне олардың
туризмде қолданылуы... 5739 1571. Снасапина А.С.
Касымханкызы А.
Ақтөбе облысындағы Әйтеке би ауданының
туристік мүмкіндіктері... 5742 1572. Ставицкая А.В. Повышение роли государственного содействия
развитию образовательного туризма... 5746 1573. Стеблянко И.О. Развитие туристической отрасли Украины:
проблемы и перспективы……… 5750 1574. Сҥйіндікова А. Е Қазақстандағы санаторлы – курорттық туризмнің
даму болашағы... 5753 1575. Тажибаев Т.К Развитие индустрии туризма в Республике
Казахстан... 5755 1576. Тайлюбек А.А. Государственное регулирование туристской
деятельности в Республике Казахстан... 5758 1577. Талпакова Ж.Е. Байқоңыр – ғарыштық жібек жолы... 5760 1578. Шилибекова Б.С. E-marketing the main in providing of the world
tourism product... 5764
5207
захвата. Таким образом, сначала бедность, а затем уже потенциальность захвата судов, ввиду расположения страны, являются предпосылками для зарождения пиратства. И существующая аксиома о том, что нужно бороться не с последствиями, а причинами верна, и главной и приоритетной целью сделать осуществление гуманитарной помощи «пиратским» государствам.
В действительности, на сегодняшний день предпринимаются огромные попытки решения данной проблемы: консолидация, кооперация и сотрудничество государств - все они имеют положительный характер воздействия на решение данной проблемы. Но существуют факторы, которые будут толкать людей на совершение девиантных поступков вновь и вновь. Конечно, сомалийский синдром является неким своеобразным камнем преткновения в деле борьбы с пиратством, с которым можно и нужно бороться. И только когда международное сообщество будет действовать сообща в решении крайне важных и экстренных ситуаций, без лоббирования своих интересов, которые будут идти вразрез с интересами мира, только тогда решится этот вопрос в мирную и положительную сторону.
Список использованных источников:
1. Конвенция ООН по морскому праву 1982 г.
2.http://assol.org.ua/index/piratstvo_21_veka_ugroza_morskoj_mezhdunarodnoj_bezopasnosti/0-623.
http://gisap.eu/ru/node/1128
4. http://morvesti.ru/analytics/index.php?ELEMENT_ID=19274 5. Конвенция ООН об открытом море 1958 г.
6. http://lenta.ru/news/2009/05/29/tribunal/
7. http://www.vesti.ru/doc.html?id=411433&cid=9
8.http://ru.wikipedia.org/wiki/Государственные_образования_на_территории_Сомали УДК 342.4(574)
ЕУРАЗИЯЛЫҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ОДАҚ:
ҚАЛЫПТАСУ ПРОБЛЕМАЛАРЫ ЖӘНЕ БОЛАШАҒЫ Жумабекова Г. С.
Л.Н.Гумилев атындағы Евразия ұлттық университетінің студенті, Астана, Республика Казахстан
Ғылыми жетекші- Ибрагимов.Ж.И.
Қазақстан Еуразия кеңістігіндегі экономикалық интеграцияның бастамасы болып табылады. Осы басталған жылы еліміздің аталған бастамасына 20 жыл толғалы отыр. Барлық осы жылдар бедерінде Қазақстан еуразиялық интеграция бастамасын дәйектілікпен ілгерілетіп келеді. Оның дәлелі ретінде 2014 жылы Кеден одағы мен Бірыңғай экономикалық кеңістіктің құқықтық базасын кодификациялау негізінде қалыптастыратын Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартты қабылдау жоспарлануда. Бұл біздің еліміз үшін ӛте маңызды құжат, себебі ол алдағы кӛптеген жылдарға мемлекетіміздің сыртқы экономикалық саясатының негіздерін анықтайды.
Қазақстан Республикасының Перзиденті Н.Ә. Назарбаев «Қазақстан-2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты қазақ халқына жолдауында атап кӛрсеткен болатын: «Біз Кеден одағын және Біртұтас экономикалық кеңістікті нығайтатын боламыз. Біздің таяудағы мақсатымыз – Еуразиялық эконмикалық одақ құру. Соған орай біз мәселелердің консенсус арқылы шешілетінін нақты мәлімдейміз. Саяси егемендікке қысым кӛрсетілмейді» [1,
5208 3 б.].
Елбасымыздың жоғарыда аталған жолдауынан мемлекетіміздің бүгінгі таңдағы даму жолында Еуразиялық экономикалық одақтың қажеттілігі айқын кӛрінеді. Қазіргі күндегі жаһандану үрдістері ауқымында экономикалық дағдарыстарға қарсы тұру, экономикалық әлеуеттерді шоғырландыру бағытында осындай мемлекетаралық бірлестіктерді қалыптастыру, оларды жетілдіру мәселелері ӛзекті болып отыр.
Сонау 1991 жылдары Кеңес Одағы ыдырау кезіндегі ел жағдайы әлі күнге дейін естен кетпестей жадымызда қалды. Сол бір тарихи күндермен қабаттасқан проблемалар мен қарама- қайшылықтардың ауырлығынан уақыттың ӛзі де бүгіле түскендей болды. Бұрын болған біртұтас шаруашылық механизмі кӛз алдыңда күйреп жатты. Жекелеген кәсіпорындар ғана емес, бү- тіндей салалар бір жамбастай құлады. Кӛптеген адамдар жұмыссыз және күнкӛріске қажетті қаржысыз қалды. Осындай кезеңде Елбасымыз ТМД құру туралы, артынан Еуразялық Одақ құру туралы, әсіресе экономикалық интеграция мәселесінде кӛп үміт күткендердің қатарында болды.
Н.Ә. Назарбаев ӛзінің «Еуразиялық одақ: идеядан болашақтың тарихына» атты мақаласында: «Бүгінде КСРО ыдырағаннан кейін құрылған мемлекеттердің жақындасу үдерісін еуразиялық интеграция деп атау дағдыға енді. Бұл ұғымды талдамашылар мен сарапшылар кеңінен пайдаланады және ең маңыздысы, ол таяу және алыс шетелдердегі саяси элитаның табиғи сӛз саптауына айналды. Бүгінде Еуразиялық Одақ құру идеясы кері итеру сезімін туғызбайды және ешкімді де таңдандырмайды. Мұның сыртында ол туралы ең жоғары деңгейде таяудағы мақсаттар және нақты интеграциялық жоба ретінде айтылады» [2, 4 б.] – деп атап кӛрсетті.
Ӛйткені, елдің тәуелсіздігін нығайтудағы, дағдарысты еңсерудегі, экономиканы кӛтерудегі, адамдардың тұрмыс деңгейін арттырудағы ӛңірлік интеграцияның шынайы мүмкіндіктерін жақсы түсіндік. Осы сол кезде кӛтерілген бұл мәселе ӛз алдына қойған мақсаттарына жетіп келеді және де біз қарастырып отырған жұмысымыздың негізгі тақырыбы, яғни Еуразиялық экономикалық одақтың 2015 жылы 1 қаңтарында қабылдануының ӛзі Президентіміздің ойының жүзеге асып келе жатқанының кӛрінісі.
Еуразиялық одақ қалыптастыру идеясын Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті 1994 жылы Мәскеудің М. Ломоносов атындағы университетінің дәрісінде баяндады.
Бұл идеяны елбасымыз Ресейдің ең ежелгі университетіндегі ғылыми элитаның аудиториясында кездейсоқ жариялаған жоқ. ТМД құрылғаннан кейін екі жылдан соң-ақ пайда болған кӛп қырлы интеграциялық үдерісті тығырықтан шығару жӛніндегі берік шешіммен бүкіл Достастықтың интеллектуалдық элитасына тікелей ұсыныс жасады. Сол бойда-ақ бір топ ғалымдар бұл ұсынысты қызу қолдады. Бұл идеяны бұқаралық ақпарат құралдарында кеңінен талқылауға да ғалымдар қатысты [3, 97 б.].
Осы Мәскеу университетінде Елбасы ТМД-ның уақыттың объективті талаптарына жауап бермейтінін және мүше мемлекеттердің біздің халықтарымыз аса мұқтаж болып отырған инте- грациясын қамтамасыз ете алмайтынын ашық айтты. Сондықтан неғұрлым нақты принциптерде іс-қимылдар жасайтын жаңа мемлекетаралық бірлестік құру қажеттігі пісіп-жетілді. Сол кезде
«Мемлекеттердің Еуразия Одағын қалыптастыру туралы» жобасы үстінде қызу жұмыстар жүрді және ол 1994 жылдың маусым айында жарияланды. Бұл жоба 1994 жылы ТМД елдерінің баспасӛзінде ең кӛп назар аударылған бастама болды. Шолушылардың кӛбі оны «ең тосын», «ең күшті әсер туғызған» жоба деп бағалады [4, 218 б.].
Ал бүгінгі таңда елімізде қызу талқылатып жатқан мәселе үш ел арасындағы Еуразиялық экономикалық одақ құру жоспары. Астанада ӛткен былтырғы мамыр кездесуінің қорытындысы бойынша Қазақстан, Ресей және Беларусь 2015 жылдың 1 қаңтарынан бастап Еуразиялық экономикалық одағы ӛз жұмысын бастайды деген келісімге келіп отыр. Сонымен қатар, үш
5209
елдің мемлекет басшылары тарапынан «Интеграциялық үдерістерді одан әрі дамытудың бағыттары туралы» шешім алынып, үш ел үкіметі мен Еуразиялық экономикалық комиссияға Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартты дайындай жӛніндегі тапсырма берілген. Алайда, баспасӛз беттерінде бұл шартқа қарсылық білдіріп, мынадай түйіндер жариялауда: «Бiз бұған дейiн де бiрнеше мәрте қазақ мемлекетiнiң тәуелсiздiгiне қатер тӛндiретiн интеграциялық процестерге ӛз қарсылығымызды бiлдiрдiк. Еуразиялық экономикалық одақ құру дегенiмiз – Ресейдiң империялық амбициясынан, бұрынғы Кеңес одағын жаңғырту идеясынан туындаған Кремльдiң экспансиялық бастамасы» [5, 2 б.].
Еуразиялық экономикалық одақ құру КСРО-ны қайта жаңғыртуға ұмтылыс болып табылмайды. Саяси егемендік ешқашан мызғымақ емес. Бұл – барлық қатысушы мемлекеттер – Қазақстанның, Ресей мен Беларусьтің біржақты ұстанымы. Экономикалық интеграция ұлттық мемлекеттілікті нығайтып, оны экономика арқылы барынша орнықты ете тусу үшін дамытады.
Оны осы Еуразиялық экономикалық одақтың негізгі бес қағидаларынан аңғарамыз:
экономикалық прагматизм, егемендікті құрметтеу, интеграцияға қатысуға еріктілік, шешімдерді қабылдаудағы тең құқықтылық, дамудың эволюциялығы мен еуразиялық кеңістіктің ашықтығы [6, 3 б.].
Қазақстан, Ресей мен Беларусь Еуразиялық экономикалық одақты стратегиялық әріптестік пен достық рухында құру бойынша жұмыс жасап жатыр. Себебі, экономикалық интеграция әр мемлекеттің мүмкіндігін айтарлықтай күшейтеді. Экономикалық одақ әлемдік қоғамдастықпен барыншы табысты ынтымақтасу үшін құрылатынын да айта кеткен жӛн.
Бүгін де бүкіл әлемде интеграциялық трендтер үстемдікке ие болып отыр. Жаһандану мен аймақтану – ХХІ ғасырдың мейнстримі. Дүниежүзінде қазірің ӛзінде Еуроодақ, НАФТА, МЕРСОКУР, Африка одағы, АСЕАН, АТЭС сияқты және басқа да бірлестіктер құрылған.
Экономикалық интеграция жаһандық тәжірибеде бүгін де мынаны кӛрсетіп отыр: күш- жігерді біріктіру ұзақмерзімді экономиклық дивидендтер әкеледі, халықтың әл-ауқатын арттырады. Бұның дәлелі ретінде осы үш мемлектаралық Кеден одағы жетістері мысал бола алады. Бұл туралы бүгін экономика және бюджеттік жоспарлау вице-министрі Тимур Жақсылықов мәлім етті: «Бұл Қазақстан үшін ӛте маңызды құжат, себебі ол алдағы кӛптеген жылдарға мемлекетіміздің сыртқы экономикалық саясатының негіздерін анықтайды.
Қазақстанның ӛңдеу ӛнеркәсібіне тікелей шетелдік инвестициялар кӛлімінің ӛсуі осының кӛрсеткіші болып табылады. Мәселен, Кеден одағы құрылған сәттен бастап Қазақстанның ӛңдеуші ӛнеркәсібіне тартылған тікелей шетелдік инвестиция кӛлемі 88 пайызға - 2009 жылғы 1,8 млрд. АҚШ долларынан 2012 жылы 3,4 млрд. АҚШ долл. ұлғайды» [7, 1б.]
Бұл ретте, тікелей инвестицияның жалпы кӛлемі жоғарыда аталған кезеңде 34% пайызға - 21,4 млрд. АҚШ доллардан 28,3 млрд. АҚШ долларына дейін ӛсті.
Еуразиялық экономикалық одақтың құрылу негізі Ресей, Белоруссия және Қазақстан Еуразия кеңістігіндегі ӛзара ықпалдастықты нығайтуды кӛздейтінін үш мемелекет басшылары ӛз сӛздерніде атап кӛрсетіп отыр.
Бүгінгі күндегі Еуразиялық экономикалық одақтың мәселесіне қатысты сарапшылардың айтқан баяндамаларына Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев: «Еуразиялық экономикалық одақ – Кеңес Одағын қайта қалпына келтіру емес. Қалайша КСРО-ны қайта түлейді деп айтуға болады? Кеңес Одағы ӛндірістің бәрі мемлекеттік меншікте болған қатаң әкімшілік жүйеде коммунистік идеямен ӛмір сүрді. Бұл біздің оппозиционерлеріміздің немесе біздің елдер аумағында мұндай ықпалдастық болғанын қаламайтын дұшпандарымыздың бойындағы үрей ғана», – деді.
Ал, Дмитрий Медведев Ресей, Беларусь және Қазақстан құрып отырған жаңа эконо- микалық құрылымға ТМД-ның ӛзге мемлекеттері де мүше бола алатындығын жария етті. «Біз, әрине, біріккендегі әлеуетіміздің басым екенін түсінетіндердің барлығына да ашықпыз. Біз ӛзара келісе аламыз. Біз бір-бірімізді тыңдап, келісімдерге қол жеткізе аламыз. Осы ӛзара түсіністік
5210
үш ел халқының мүддесі үшін жұмыс істеудің кілті бола алады», – деп атап ӛтті.
Ӛз кезегінде Беларусь басшысы Александр Лукашенко: «Ресейде, Қазақстанда, біздің елімізде де осы процеске қарсы адамдар бар. Олардың артында кім тұрғаны түсінікті. Алайда біз бәрін аттап ӛттік», – деді [8, 3 б.].
Елбасымыз ӛзінің еуразиялық интеграция идеясын ХХ ғасырдың бірінші жартысында орыс эмигранттары арасында пайда болған «еуразияшылық мектебі» жолын ұстанушылардың бәрінен де озық кеткен даңқты ресейлік ойшыл Лев Гумилевтің кӛзқарастарына сүйеніп алға тартқан болатын. 1994 жылы Мәскеу университетінде мәлімдеген Еуразиялық одақ идеясынның негізгі принциптері 2015 жылы 1 қаңтарында қабылданатын Еуразиялық экономикалық одақ құрудағы идеясының түп тамыры. Олай боса, елбасының Еуразиялық одақ құрудағы принциптеріне тоқталып ӛтсек және де сарапшылардың жоғарыда атап кеткен пікірлеріне қарсы дәлелдер келтірсек.
ХХ және ХХІ ғасырлар шегіндегі нақты тарихи жағдайларға икемдендірілген еуразияшылдыққа деген Президентіміздің кӛзқарасы тӛмендегі принциптерге негізделді:
«Біріншіден, мәдени және ӛркениеттілік факторлардың маңызын теріске шығармай-ақ, мен ең алдымен, экономикалық прагматизм негізіндегі интеграцияны құруды ұсындым. Еуразиялық Одақтың бастапқы негізі – Біртұтас экономикалық кеңістік біздің халықтарымыздың бірлесе табысты дамуының ауқымды ареалы ретінде болмақ. Екіншіден, мен әрқашанда ерікті интеграцияны жақтаушы болып келдім және болып қала беремін. Әрбір мемлекет пен қоғам жаһанданушы әлемде ӛзіндік болмысқа шексіз бас ұра берушіліктің және ӛз шекараларында тұйықталып қалудың мағынасы жоқ екендігін түсінуге дербес келуі тиіс. Үшіншіден, Еуразиялық Одақты мен әу бастан-ақ мемлекеттердің теңдік, бір-бірінің ішкі ісіне араласпау- шылық, егемендік пен мемлекеттік шекаралардың қол сұғылмастығын құрметтеу қағидаттары негізіндегі бірлестік ретінде кӛрдім. Тӛртіншіден, мен Еуразиялық Одақтың әрбір мүше елдің мүдделерін ескеретін, нақты да шынайы ӛкілеттіктерге ие, консенсус негізінде іс-қимылдар жасайтын ұлтүстілік органын құруды ұсындым» [9, 6 б.] – деп кӛрсетті.
Бұл принциптерден кӛріп отырғанымыздай Еуразиялық экономикалық одақ – Кеңес Одағын қайта қалпына келтіру емес. Тек бүгінгі жаһандану кезеңінде ел күш-жігерін арттыру, достық қарым-қатынасты ұлғайту, әлем дағдарысына қарсы тұру, ел экономикасын дамыту екенін аңғартады.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Қазақстан-2050»
стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына жолдауы //
Егемен Қазақстан. – 2012. –15 желтоқсан.
2. Назарбаев Н. «Еуразиялық одақ: идеядан – болашақтың тарихына» // Алаш айнасы. –
№191. – 2011
3. Назарбаев Н.Ә. Ғасырлар тоғысында. «Еуразия ықпалдастық пен ыдыраушылық». – Алматы Ӛнер, 1996. – 272 бет.
4. Доклад Президента РК Н.А. Назарбаев на сессии Академии социальных наук РФ на тему «Евразийский союз: новые рубежи, проблемы, перспективы» // Том ІІІ. Н.А. Назарбаев и внешняя политики Казахстана: сборник документов и материалов в трех томах / Отв. ред. Б.К.
Султанов. – Алматы: КИСИ при Президенте РК, 2010.- 340 с.
5. «Еуразиялық экономикалық одақ – Тәуелсіздікке тӛнген қатер!» // «Жас Алаш» газеті – №20.- 2013ж.
6. С. Мұса «Елбасы идеясының ертеңі еңселі» // Егемен Қазақстан, – 2014ж 1 қаңтар -
№1 (28225).
7. Т. Жақсылықов «2014ж. Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартты қабылдау