Қазақстан Республикасының Терроризмге қарсы күрес орталығы туралы ережені бекіту туралы Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 24 маусымдағы № 588 Жарлығы. Шешім № "Қазақстан Республикасындағы діни экстремизмге және терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі 2013-2017 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 24 қыркүйектегі 648 қаулысы. Шешім № "Қазақстан Республикасында діни сенім бостандығын қамтамасыз ету және мемлекеттік-конфессиялық қатынастарды жетілдіру жөніндегі 2007-2009 жылдарға арналған бағдарламаны бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 5 желтоқсандағы 1185 қаулысы .
Шешім №. "Қазақстан Республикасының дін саласындағы мемлекеттік саясатының 2017-2020 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 19 қыркүйектегі 580 қаулысы . Шешім №. "Қазақстан Республикасында діни экстремизмге және терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі 2013-2017 жылдарға арналған кезеңге арналған мемлекеттік бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 23 қазандағы 1141 қаулысы. Шешім №. "Қазақстан Республикасында діни экстремизмге және терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі 2018-2022 жылдарға арналған кезеңге арналған мемлекеттік бағдарламаны бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 15 наурыздағы 124.
Қазақстан Республикасының дін саласындағы мемлекеттік
2015-2021 жылдардағы қызметі туралы есептерге сәйкес, т.б. 7 жыл ішінде азаматтар мен діни бірлестіктер өкілдерінен діни сенім бостандығы құқықтарына қатысты 115 өтініш түсті [41]. Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, 2022 жылдың екінші тоқсанында елімізде 3853 діни бірлестік пен олардың филиалдары, яғни 18 діни бірлестік тіркелген [42]. 2017 жылы 8 қыркүйекте кеңес таратылды [45] және 23 қазанда Дін істері және азаматтық қоғам министрлігі жанынан Діни бірлестіктермен байланыс жөніндегі кеңес құрылды [46] .
Осыған орай, дін саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырудың 2021-2023 жылдарға арналған кешенді жоспарында қоғамда, оның ішінде дін өкілдерін деструктивті идеологияның таралуына жол бермеуге бағытталған іс-шараларға жыл сайын мемлекеттік бюджеттен теңге бөлінетіні айтылған. . бірлестіктер. Діни экстремизмнің алдын алу үшін онжылдыққа, яғни 2013-2017 және 2018-2022 жылдарға [55, 56] мемлекеттік бағдарламалар бекітіліп, оларды жүзеге асыруға бюджеттен 373 миллиард теңге бөлінді. 2021 жылы 2899 маманы бар 232 ақпараттық-түсіндіру тобы (бұдан әрі – АТТ) түрлі форматтағы 28 мыңнан астам іс-шара өткізді [58].
2020 жылдың 1 қазанындағы мәлімет бойынша, Қазақстанда 2505 мүшесі бар 229 АТТ мамандардың қатысуымен 2020 жылдың 8 айында 1 млн. Интернет кеңістігінде діни экстремизмнің алдын алу мақсатында 2021 жылдың өзінде БАҚ пен әлеуметтік желілерде 133 мыңнан астам материал орналастырылды.
Дін саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырушы мемлекеттік
Дін саласындағы саясатты іске асырудағы мемлекеттік органдардың
2013 жылғы 24 қыркүйекте Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Қазақстан Республикасындағы діни экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі 2013-2017 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама бекітілді [55]. 3-кесте – Діни экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі 2013-2017 жылдарға арналған бағдарламаның міндеттері мен іс-шаралар саны. Жобада дін саласындағы мемлекеттік саясаттың айтылған қағидаттары мен жұмыс әдістері 2017-2020 жылдары жүзеге асырылатыны және осы кезеңде 15 шараның жүзеге асырылатыны айтылған.
Тұжырымдаманы іске асыру жоспарында 60 іс-шара нақтыланып, оның 13-і бойынша ақпарат және 3-і бойынша ұсыныстар Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне ұсынылсын [105]. Сондықтан тұжырымдамада «Діни экстремизмнің алдын алу және оған қарсы іс-қимыл жөніндегі міндеттерді іске асыруда орталық мемлекет пен ЖАО жұмысының жеткіліксіз тиімділігі» байқалады, яғни 2017-2020 жылдар кезеңінде «мекемеаралық дін саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі ынтымақтастық, ұтымды моделі әзірленетін болады» және «Дін саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырудағы М және V тиімділігінің критерийлері мен көрсеткіштері», бірақ біз атап өтеміз. бұл жұмыстар атқарылған жоқ. тәжірибе жүзінде жүзеге асырылады. 2018 жылғы 15 наурызда Қазақстан Республикасында діни экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимылдың 2018-2022 жылдарға арналған жаңа мемлекеттік бағдарламасы қабылданды [56].
Бағдарламада соңғы төрт жылда 440 қазақстандықтың лаңкестік әрекет аймағына шығуына рұқсат етілмегені (2014 жылы - 62) және қабылданған шараларға қарамастан азаматтарымыздың лаңкестік әрекеттерге қатысу мәселесі көтерілгені айтылған. шетелде өзекті болып қала береді. Бас прокуратура әзірлеген 2013-2017 жылдарға арналған бағдарламамен салыстырғанда, ҰҚК дайындаған бұл құжатта қаржының қандай іс-шараларға бөлінетіні көрсетілген. Екінші жағынан, Қазақстан Республикасы Президентінің 2017 жылғы 31 қаңтардағы сөйлеген сөзін іске асыру жөніндегі жалпымемлекеттік іс-шаралар жоспарының 63-тармағында аталған бағдарламаның мазмұны мен оны жүзеге асыруға бөлінген қаражат бағытталу керектігін атап өтеміз. оның алдын алу және діни экстремизмнің салдарымен күреспеу.
2011 жылы қабылданған жаңа заң, 2013 және 2018 жылдары қабылданған мемлекеттік бағдарламалар мен 2017 жылдың тұжырымдамасы, кері қайтарылған 2018 жылғы заң жобасы еліміздегі лаңкестік әрекеттерден кейін әзірленді. 2018-2022 жылдарға арналған бағдарламада діни экстремизмнің алдын алу шаралары жоспарланған іс-шаралардың жалпы санының 1/3 бөлігін құрайды, бірақ діни экстремизмнің алдын алу шараларына бағдарламаны іске асыруға қажетті қаражаттың 0,55 пайызы ғана қарастырылған. . 2013 және 2018 жылдары бекітілген мемлекеттік бағдарламаларды және 2017 жылы бекітілген тұжырымдаманы іске асыратын дін саласындағы уәкілетті орган (ІІД және ІІДМ) бағдарламалар мен тұжырымдаманы әзірлеу кезінде таратылған (2013 ж.) немесе қайта тағайындалған (2018 ж.) аяқтау. оларды іске асыру мерзімі.
«Діни экстремизмнің алдын алу және оған қарсы күрес жөніндегі міндеттерді іске асыруда орталық мемлекеттік және ЖАО жұмысының тиімділігі жеткіліксіз» тұжырымдамасында осыған байланысты 2017-2020 жылдар кезеңінде «іске асыру моделі бойынша ұтымды ведомствоаралық өзара іс-қимыл. Дін саласындағы мемлекеттік саясат туралы» және «Дін саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру бойынша ЖАО тиімділік критерийлері мен көрсеткіштері». 2013-2017 жылдарға арналған бағдарламаның бірінші және негізгі міндеті «қоғамда толерантты діни сананы және радикалды идеологияларға қарсы тұруды қалыптастыру мақсатында діни экстремизм мен терроризмнің алдын алу жөніндегі іс-шараларды жетілдіру» профилактикалық іс-шараларды жетілдіру болып табылады. экстремизм мен терроризм» деген анықтама берілген. бірінші және негізгі міндет ретінде. Осылайша, діни экстремизмнің алдын алу жөніндегі 2018-2022 жылдарға арналған бағдарламалардың сапасыздығын және мемлекет қаражатының тиімсіз жұмсалуын және оларды жүзеге асыруға жұмсалатын шығыстарды байқаймыз.
Өңірлік деңгейдегі діни ахуалды талдау және мониторинг
Осыған байланысты Нұр-Сұлтан қаласында тәжірибеде ақпарат көздерінің қайталануын болдырмауға және ақпаратты шатыр, бағыт, тіл сияқты ерекшеліктеріне қарай топтастыруға арналған «LBase» плагині күнделікті пайдаланылады, ал өңдеуге арналған «SPSS» бағдарламасы. Алматы облысы мен Шымкент қаласында жүргізілген социологиялық зерттеулер аясында эмпирикалық деректер қосымша пайдаланылған, пайдаланылғаны белгілі. Ақпарат жолдаған 15 облыстың ішінде 3 облыс (Атырау, Батыс Қазақстан, Маңғыстау облыстары) түрлі себептермен 2020 жылы социологиялық зерттеулер жүргізілмегенін ескертіп, ақпарат бермеген. Атап айтқанда, ақпарат жіберген 15 облыстың 11 өңірі ғана мониторинг пен талдауға жауапты мамандардың білімі туралы ақпарат жіберген.
Мәліметтерге сүйенсек, ақпарат берген 11 өңірде мониторинг және талдау саласында жұмыс істейтін 43 маман болса, оның 8 адамы немесе 18,6 пайызының ғана академиялық магистр дәрежесі бар. Ақпаратты өңдеуге қатысты компьютерлік бағдарламаларды игеретін мамандары бар 2 өңір ғана анықталды: SPSS бағдарламалары бойынша 1 маман Қызылорда облысында және 1 маман Павлодар облысында «Аналитика» мамандығы бойынша.
Қазақстанның дін саласындағы саясатын іске асырудағы мемлекеттік
Шымкент қалалық дін істері басқармасының ресми сайты // - URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/shymkent-din/documents/1?lang=kk&type=_1. Атырау облысы Дін істері басқармасының ресми сайты // - URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/atyrau-din/documents/1?lang=kk&type=_1. Қостанай облысы әкімдігінің Дін істері басқармасының ресми сайты // - URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/kostanai-din/documents/1?lang=kk&type=_1.
Солтүстік Қазақстан облысы әкімдігінің Дін істері басқармасының ресми сайты // - URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/sko-udr/documents/1?lang=kk&type=_1. Әлібек Қиманов: Ақтөбеде екі жыл күткен оқиға болды // - URL: https://www.zakon.kz/4798891-alibek-kimanov-v-aktobe-proizoshlo-to.html. 14.10.2021 ОҚО-да экстремистік материалдарды сақтағаны және таратқаны үшін деструктивті діни ағымды ұстанушы сотқа берілді, деп хабарлайды Polisia.kz.
Талдамалық жазба
