ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Л.Н. ГУМИЛЕВ АТЫНДАҒЫ ЕУРАЗИЯ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Студенттер мен жас ғалымдардың
«Ғылым және білім - 2014»
атты IX Халықаралық ғылыми конференциясының БАЯНДАМАЛАР ЖИНАҒЫ
СБОРНИК МАТЕРИАЛОВ
IX Международной научной конференции студентов и молодых ученых
«Наука и образование - 2014»
PROCEEDINGS
of the IX International Scientific Conference for students and young scholars
«Science and education - 2014»
2014 жыл 11 сәуір
Астана
УДК 001(063) ББК 72
Ғ 96
Ғ 96
«Ғылым және білім – 2014» атты студенттер мен жас ғалымдардың ІХ Халықаралық ғылыми конференциясы = ІХ Международная научная конференция студентов и молодых ученых «Наука и образование - 2014» = The IX International Scientific Conference for students and young scholars «Science and education - 2014».
– Астана: http://www.enu.kz/ru/nauka/nauka-i-obrazovanie/, 2014. – 5830 стр.
(қазақша, орысша, ағылшынша).
ISBN 978-9965-31-610-4
Жинаққа студенттердің, магистранттардың, докторанттардың және жас ғалымдардың жаратылыстану-техникалық және гуманитарлық ғылымдардың өзекті мәселелері бойынша баяндамалары енгізілген.
The proceedings are the papers of students, undergraduates, doctoral students and young researchers on topical issues of natural and technical sciences and humanities.
В сборник вошли доклады студентов, магистрантов, докторантов и молодых ученых по актуальным вопросам естественно-технических и гуманитарных наук.
УДК 001(063) ББК 72
ISBN 978-9965-31-610-4 © Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық
университеті, 2014
2541
Кейбір программалар әртҥрлі эксперименттермен жҧмыс жасау таңдауын жасайтын виртуалды зертхананы қамтиды. Кейбір программалар жағдайларға бейімделу мақсатында және оқытудың нақты мақсатына сәйкес оқытушымен бапталуы мҥмкін. Сондай ақ, студенттер ӛз шапшаңдығында жҧмыс істей алады, ӛздерінің біліміне және дағдысына сенімді болғанша жаттығулардың жеке бӛліктерін қайталап, кӛмекші материалдарды қажетінше пайдалана алады. Олардың оқу ҥрдісінде мҥмкіндігінше дербес болуы оқу курсының бағдарламасына байланысты. Жаңа технологиялық зерттемелердің инновациялық мінездемесі жаңашылдыққа итермелейді, студенттердің оқу ҥрдісіне қызығушылықтарын арттырады және ақпараттық технологиялар және компьютерлік дағды маңызды роль атқаратын мамандыққа ҥйретудің бейресми маңызды бӛлігі болып табылады.
Алайда, қалыптасатын адамдар мен тірі жануарлар арасында қатынас компьютерлік модельдеуге толықтырушы ретінде, яғни нақтылықтың баламасы ретінде емес технологиялық жетістіктердің қуатты қҧрал ретінде қалыптастырылуына неғҧрлым мҥмкіндік жасау қажет.
Ветеринарлық және биология мамандықтары бойынша оқитын студенттердің оқыту тәжірибесінде қолданылатын виртуалды модельдер экспериментті қою шартын ӛзгертудің иілімді мҥмкіндіктерін ҧсына отырып, неғҧрлым кӛрнекі нәтижелерді алуға мҥмкіндік береді. Сонымен қатар, компьютерлік модельдер оқыту мақсатында жойылатын биологиялық объектілердің санын анағҧрлым азайтуға мҥмкіндік береді.
Қоғамдық озықтықтағы табысты жаңалықтар болашақ ҧрпақтың білімі мен тәрбиесіндегі жетістіктерге, ал ол ӛз кезегінде жаңа қоғамның іскер маманын даярлау деңгейіне байланысты. Сондықтан да болашақ мамандарды инновациялық тҧрғыда оқыту мәселесін ерекше назарда ҧстау қажет.
Қолданылған әдебиет
1. Шукаев Д.Н. Компьютерное моделирование.- Алматы: КазНТУ, 2004. 136с.
2. Концепции современного естествознания: учебник для вузов, под ред. А.П.
Садохина, из-во Эксмо,– Москва, 2006 год.
3. Дромашко С.Е. «Математическое и компьютерное моделирование в биологии», Издательство:ИПНК, 2009г.
4. R.Summers, S.Hudson et al, Computer Simulation Studies and Biomedical Research, Animal Welfare Information Center Newsletter, vol. 6
УДК 378.147:001.895(574)
БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДА 3D STUDIO MAX ЖӘНЕ АНИМАЦИЯЛЫҚ МОДЕЛЬДЕУДІ ҚОЛДАНУДЫҢ НЕГІЗГІ ӘДІС-ТӘСІЛДЕРІ ЖӘНЕ
МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ
Жапарова Бакытгуль Кудайбергеновна [email protected]
Қазақ инновациялық гуманитарлық–заң универитеті, Семей, Қазақстан Ғылыми жетекші – физика-математика ғылымдарының кандидаты,
доцент Қҧрманбаев Е.А.
3ds Max - ҥш мӛлшерлі модельдеу бағдарламасы. Бҧл бағдарламаны толығымен танып білу кӛп уақытты қажет етеді. Сол себепті кӛп уақытты алмау ҥшін модельдеудің керек деген бӛлімдеріне тоқталып ӛтеміз. 3ds Max және анимация модельдеуі бізге тек қана архитектура және дизайн жҧмыстарында керек деп қарастырайық. Мысалы, бҧл бағдарламаны қолдану жҥйесінің соңында студент, оқушы немесе қарапайым қолданушы қанша % ҥйреніп шығады деген сауал бәрінің санасында жҥрген шығар. Толық санды айта
2542
алмасам да, 70% аумағында ҥйреніп шығады теп толық сенемін. Себебі, бҧл бағдарламаны қолданған әрбір пайдаланушы ӛзіне керек бағытта жҥреді. Яғни, толық жҥз пайызды айтпасақ та, қызықты бҧл бағдарлама міндетті тҥрде кӛп пайызды нәтиже береді деген ҥміттемі.
3ds Max жобасын жасап шығару және оны толық біліп шығу ҥшін не істеу қажет?
1. Интерфейс бағдарламалары. Қандай батырмаларды басу қажет.
2. Модельдеудің қҧралдары және оларды рационалды тҥрде қолдану.
3. Материалдармен мәтіндермен дҧрыс жҧмыс істеу алу және оларды объектіге дҧрыс орналастыра білу.
4. Камераны орнату, кадрлар компазициясын қҧру.
5. Тҥстерін баптау.
6. Знать параметры рендера Vray рендерінің параметрлерін білу, жаңсақтың жылдам және сапалы болу.
Бір жағынан бҧл бӛлімдер кеңейтілген тҥрде болғанымен, ал басқа жағынан сіздің проектіңізге арналған 95% оқиғасымен бҧдан қарапайым алгоритм жасап шығаруға болады.
Программаны орнатудың инструкциясы
3ds Max – ҥш мӛлшерлі графикада ең жақсы қҧралдын бірі. Ҥш мӛлшерлі анимацияларды қҧрастыруға арналған профессионалдық программа. 3dmax программасын ғалам тордан оңай және бірден тауып алуға болады. 3dmax-ты біз кҥнделікті ӛмірімізде барлық салаларда қолданамыз. Мысалы, кинематограф, компьютерлік индустриясында, мультипликацияда, машина сонымен web дизайн қҧрастыруда. Бҧның кӛмегімен қалай жеңіл қҧралдарды қҧрастырсақ солай ауыр модельдерді де қҧрастыруға болады. Модельдеудің бірнеше техникасын қосып айтатын болсақ: полигональді, рациональді сплайндар негізінде, Безье қҧралының негізінде және де дайын геометриялық модельдер. Әр тҥрлі амалдарды ӛзара байланыстыруға болады. Бҧл программада жаңбардын жаууы, судың ағысы, жел, т.б эффектілерді жасап шығараға ҥлкен мҥмкіндік бар. Әр тҥрлі жағдайларда шаштың, жҥннің, киім-кешектің объектілерін жасап шығаратын мҥмкіндігі бар. Алда айтып кеткендей ғаламтордан іздеу жолынан 3ds max программасын тегін жазып алуға болады. Программа профессионалдық болғандықтан, оны меңгеріп шығу ҥшін бір жыл немесе одан да кӛп уақыт алуы мҥмкін. Алайда 3ds max туралы қазіргі кезде кӛптеген видие сабақтармен кітаптар басылып щыққан, әліде жасалып шығуда. Сол себепті 3ds max программасын компьютерді, ғаламторды қолданушылардың әрбірі тегін жазып алуына болады. Алайда қандайда бір объектіні жасап шығару ҥшін 3d max –та конструктор беттес қҧралдар бар.
Ғаламторда 3д макс 2010 версиясын жазып алуға ҥлкен мҥмкіндік бар.
3D макс программасын қолдана отырып қандайда бір қиын объектілерді жасап шығаруға бар. Графикалық пакеттермен салыстыратын болсақ, бҧл программа ӛзінің ерекшелігімен, қол жетімділігімен жҥлделі орын алады. Себебі шынымен де 3d max программасын қолданушы маман ғана емес сонымен қатар жаң ҥйреніп жҥрген пайдаланушы да жаман емес объектілерді жасап шыға алуы әбден мҥмкін. Жақсы русификация пайдаланушыға кітапқа жҥгінбей кӛптеген элементтерді ҥйреніп білуіне кӛмек жасайды. Алайда, жасап жҥрген жҧмысымыздың жемісін кӛру ҥшін әрбір қолданушы ӛзінің еңбегіне жаңадан бір ой тауып отырса игі болар еді. 3д макс программасын қолданушы ӛзінің жасаған дизайндық моделін немесе объектісін аса нақтылықпен, сезіммен жасағаны дҧрыс.
3D Max модельдеуін және оның қҧрал- саймандарын қолдана отырып біз виртуалды дҥиенің сызбасын жасап шығарамыз. Создание этого мира делится на этапы:
Компьютерлік техникасыз қазіргі заманды елестету мҥмкін емес. Есептерді шығару ҥшін кӛптеген есептеуіш машиналары қолданылады. Қазіргі заманға дейін барлық компьютерлік техника қолданушы ҥшін тек қосымша қҧрал ретінде болған. Яғни, компьютер әртҥрлі есептеулерді ӛткізсе де негізгі жҧмыс пайдаланушының міндеті болып табылатын. Сонымен қатар, қҧрылыс жҧмыстарының масштабтық ҥлгілерін, болашаққа арналған проектілер жасап шығару т.б компьютер шығара алмайтын дҥниені пайдаланушылар шығару міндет болатын.
2543
Графикалық станциялардың пайда болуының негізінде математикалық тапсырмалар ғана емес, сонымен қатар қиындатылып келген техникалық процесстер де экранға шыға бастады. Бҧл компьютерлік ӛндірістің жаңа ғасырының келуін білдіреді.
Программист үшін ең басты қызық ол – қолданушының әр түрлі амалдарды қолдана алатынын көру және білу болып табылады. Текстік процессоры және электрондық кестеге қарағанда 3D Studio MAX сияқты өнімдері суреттердің көмегімен өмірге таңғажайып ой және қиял әкеледі.
Ҥш ӛлшемді компьютерлік модельдеу, анимация және графика адам ӛмірінің шынайы шығармашылығын жоймайды, керісінше шығармашылығын физикалық салмақтан босатады.
Әрине, айқын дағдысыз графикамен айналысу мҥмкін емес. Алайда технология бір орында тҧрмайды және мҥмкін аса алыс емес болашақта адам шығармашылығы оның ойынан ғана тәуелді болуы мҥмкін. Мҥмкін орасан мол аудандарда ҥш ӛлшемді модельдеу қолданылу ҥстінде. Мысалы, 3D Studio MAX бағдараламасын сынау ҥстінде бҧл программаны әр тҥрлі облыстарда яғни, статистикалық жарнама, телеканалдарда динамикалық бет басын және ҥш мӛлшерлі анимация жасау жолында пайдалана отырып қолданушылар ӛте ҥлкен жҧмыс жасаған.
Жақын уақытқа дейін кинематографияда спецэффектіні жасау арнайы павильондарда физикалық модельдерді, мӛлдер, тҧнық суреттер амалымен және қымбат оптикалық принтерлерді қолданған.
Енді бҧл мәселеле заманауи программалар кӛмегімен шешілетін болды. Яғни модельдерді қҧру ҥшін қаншама адамдар немесе олардың алтын уақытын кетірмей ақ жасауға болады. Ең бастысы спецэффектілерді жасап шығаратын толық ақиқатты сезінетін жалғыз бір адамды компьютердің алдына отырығызса болғаны.
Қазіргі уақытта ақиқат эффектілердің басып кіруіне ешкім таңқалмайды. Таңғажайып ертегі, ойындарда, теледидардан кӛрсетіп жатқан киноларда және мультфильмдік презентацияларда эффектілер байқалмайды. Олардың барлығын біріктіретін: компьютердің кӛмегімен жасалуы. Қазіргі уақытта біз шет елдің еңбектерін ғана емес сонымен қатар ӛзіміздің де жетістіктерімізді айта аламыз.
1998 жылы ҥш ӛлшемді анимацияларды және виртуалды технологияларды кинематографияда қолдану пайда болған.
Мысалы, қазіргі уақытқа дейін маңызды жол, бӛгет қҧрылыс проектілерін жасау қандайда бір бӛгетсіз болған емес.
3D Max моделдеуі дәне анимациясының даму тарихын қарастыратын болсақ,
Шет елдің Yost Group жаңадан ашылған фирмасы Autodesk 3D Studio проектісімен 1990 жылы жҧмыс істей бастады. Бҧл бағдарламамен қатар 2D - Autodesk Animator анимациясымен объектілерді жасау қатар жҥрді. Бірінші рет 3D Max Autodesk атмен пайда болған болатын.
Atari ST – та Джим Кент жҧмыс жасап Autodesk Animator пен байланысты болған. Ол 2D бағдарламасын жасаумен айналысқан және Animator кодының авторы болып табылады.
Алайда Джим Кент Autodesk бағдарламымен жҧмыс жасап, Yost Group фирмасынмен мҥлде байланыста болған емес.
Windows ҥшін 3D Studio 1996 жылдың сәуір айының жҧлдызында 3D Studio MAX деген атпен шыққан болатын. Бҧл Autodesk 3ds Max деген атауға дейін бірнеше рет атауын ӛзгерткен болатын. рет атауын ӛзгерткен жоқ для вышла в апреле года, уже с именем, программа неоднократно переименовывалась пока не получила сегодняшнее название - Autodesk 3ds Max.
1997 жылдың қыркҥйек айынан бастап қолданушылармен сатып алушыдар 3D Studio MAX- тың екінші тҥрін қолдануға сатып алуға мҥмкіндіктері пайда болды. Енді компания бағдарламаларды жаңадан тҥрлендіріп отырады, яғни ақырға Autodesk 3ds Max 2010 мен бірге он алтыншы версиясы да кӛп ҧзамай жарыққа шықты.
Программа 3ds Max бағдарламасы мамандардың қолдануымен кинофильмдерде қолданылып ӛндірілуде. 3D Max кӛмегімен жасалға және тҥсірілген мысалға алатын болсақ: «Люди X»,
2544
«Трансформеры 2», «История игрушек», «Гарри Поттер и узник Азкабана», «Лара Крофт:
расхитительница гробниц», «Человек-паук» сияқты бейне сюжеттермен роликтерді айтпағанда осындай фильмдер және мультфильмдер кҥн сайын даму ҥстінде. Киноны жасап жазып шығу бҧл бір ғаламат ӛнеркәсіптік дҥние, қарапайым бір сюжеттік суреттің моделін жасау ҥшін жҥздеген адамның жҧмысы кетеді. Осы заманғы киноиндустрия технологиясы арнайы 3ds Max ортасында арналған пакеттерді қолданады.
Структура 3D MAX- тың қҧрылымы
Ҥш мӛлшерлі графика және анимация вертуалды шынай ӛмірге жол ашатын, компьютерлік технологияда басты орын алатын болса, ал 3D Studio MAX Discreet команиясында ҥш мӛлшерлі модельдеуде, анимацияда басты орын алады. Бҧл бағдарлама интерактивті кең ауқымды интерфейсімен ҥлкен кҥшке ие.
Бағдарламада жасалып шығатын барлық элементтер объект деп аталады. Оларға тек қана геометриялық денелер ғана емес сонымен қатар формалар, камералар, жарықтың қайнар кӛзі және т.б жатады. Ӛз бетімен модификациялау жолымен объектілермді басқара аламыз.
Обьектілердің қҧрылу процесі ҥлгілеу деп аталады.
Қорытындылайтын болсам, дизайнерлік кӛкейтесті және архитектуралық шығармаларды жасау кезінде 3D Studio Max бағдарламасын кеңінен қолдануға болады.
Архитектордың жаңа жобасын елестету ӛте қиынға соғады. Техникалық сҧрақтарға арналмаған, бейнелік ой-пікірі жоқ адамдардың сызбасына қарап жаңа жоба кӛру мҥмкін емес. Оның суретін салу нҧсқасы және басқада жоспарлар қаншама уақытты сарп етеді.
Архитектор мен дизайнердің кӛкейдегі ойын, жаңа ғимарат немесе автокӛліктің жобасын білу ҥшін не істеу керек. Әрине, бҧл жағдайда 3Ds MAX қана кӛмекке келе алады. Осылайша мен ҥшін 3Ds MAX бағдарламасы ойлағанымды іске асыруға ҥлкен кӛмегін тигізді. Мен әлі де осы жобада тоқтап қалмай, әрмен қарай алға ҧмтылу ҥстіндемін.
Қолданған әдебиеттер тізімі:
1. Чумаченко И.Н. Шаг за шагом 3d max 8 [Текст] / И.Н Чумаченко М: АСТ. 2007. 608 с.
2. Мэрдок К. 3ds Max. [Электронный ресурс], режим доступа http://ru.wikipedia.org/wiki/3ds_Max
3. Пронин Г. В. База уроков по 3d. [Электронный ресурс], режим доступа http:
//www.3dtotal.ru/forum/forumdisplay.php?f=56
4. Пекарев Л. П.. Учебник по 3D MAX. [Электронный ресурс], режим доступа http://www.web-planets.narod.ru/webdiz/yrisov/graphiks/3dmax5/3dmax_big/index.htm
УДК 378.147:001.895(574)
GLOBAL – АҚПАРАТТЫҚ ТАНЫМДЫҚ ПОРТАЛЫ Затыбеков Ҧлан Ерғалиҧлы, Қылышбаева Қҧралай Ерікқызы
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия Ҧлттық Университеті, Астана, Қазақстан Ғылыми жетекші – т.ғ.к., профессор Жузбаев С.С.
Ақпараттық және коммуникациялық технологиялардың дамуы XXI-ғасырда бҥкіл әлемдік қоғамның дамуының басты факторына айналып отыр. Ақпараттық- коммуникациялық технологияларды мемлекет қызметіне кең ауқымды енгізудің бастапқы, алғашқы сатысында орналасқан. Қазіргі таңда, кез-келген ҧйымның кӛшбасшы позициясы – жаңа ақпараттық технологоялар негізінде электронды ақпаратты сапалы тҥрде ӛңдеу және оған ену мҥмкіндігіне ие болу.
Портал дегеніміз - мамандандырылған ақпараттық ортаға ену мҥмкіндігі.
Global ақпараттық порталы келесі мақсаттарды кӛздейді:
- Қолданушылардың жаңалықтарын жариялап отыру;
