№1

Діни тәрбиеге аса мән

берген жөн

2 3 6

Ұлттық тұтастық ұғымы аса

маңызды

Повысить уровень

образовательных структур

ҚазҰУ сарапшылары

қаңтар оқиғасын талқылады

«Кездесудің негізгі мақсаты – бол ған оқиғаға ғылыми тұрғы- да талдау жасап, себебін анықтау.

Бізге еліміздің әлеуметтік-эконо- ми калық және қоғамдық-саяси дамуы бойынша ұсыныстарды дайындау қажет. Парламентте сөй леген сөзінде ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев толық құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету және азаматтардың құқық та- рын қорғау, халықтың қауіп сіз- дігін қамтамасыз ету, діни экс- тре мизмге және терроризмге қар сы іс-қимыл жөніндегі жұ- мысты жандандыру, шағын және орта бизнесті дамытуға жәрдем- десу, әлеуметтік-экономикалық мәселелерді шешу сынды нақты міндеттер қойды», – деді ЖОО рек торы.

Сондай-ақ Жансейіт Түйме- ба ев сарапшыларға нақты мін-

Q

Q AZAQ AZAQ

UNIVERSITETI

UNIVERSITETI №1 (1827) 22 қаңтар 2022 жыл

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

www.kaznu.kz facebook.com/KazakhNationalUniversity vk.com/kazuniversity instagram.com/KAZNU_FARABI

Апталық 1948 жылдың 20 сәуiрiнен шыға

бастады

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық

университетінің Басқарма Төрағасы – Ректоры Жансейіт Түймебаев оқу орнындағы ғалым- сарапшылармен кездесу өткізді. Жиынға

қатысушылар Қазақстан тарихында алғаш рет орын алған қаңтар оқиғасын талқылады.

дет терді айқындап, бірқатар тапсырмалар жүктеді.

Талдау және мониторинг жүр гізу, мүдделі мемлекеттік құ- ры лымдарға, органдарға және әртүрлі деңгейдегі арнайы қыз- мет терге нақты ұсыныстар әзір- леу қажет.

Саяси, әлеуметтік, психоло- гия лық зерттеулер, фокус-топ- тар, сараптамалық бағалаулар, сауал намалар жүргізу.

Құқықтық бағалау, модель- деу. Идеологиялық сипаттағы іс-ша раларды өткізудің әдістері мен тех нологияларын, әлеу мет-

тік-тәрбие жұмыстарын тиімді ұйым дас тырудың әдістемелік нұсқау ла рын, алгоритмдерін құ- рас тыру.

Зерттеу бағыттары: ұлттық қа уіпсіздік; саяси реформалар, гео саяси жағдай, саяси мәдениет, саяси психология; экономика;

құ қықтық қамтамасыз ету; ги- брид ті технологиялар, кибер- қауіп сіздік; әлеуметтік саясат; дін және экстремизм; этносаралық қатынастар және т.б.

Қажеттілікке қарай тақырып- тың спектрі мен сипаты кеңей- тілетін болады.

Қойылған міндеттерді іске асыру үшін:

– салалар бойынша сарапта- ма лық-талдау топтарын құру;

жетекші-факультет декандары;

топ мүшелері-оқытушы-профес- сорлар құрамы;

– университеттің білім алу- шы лары мен қызметкерлері ара сында заманауи ақпараттық- ком муникациялық тех ноло гия- ларды қолдана оты рып, ақ па- раттық-түсіндіру жұмы сын ұйым дастыру (ақпараттан дыру ғана емес, сондай-ақ се ми нар- лар, тренингтер, коуч-сессиялар өт кізу);

– сарапшыларды барлық қа- жет ті материалдық-техникалық, ақпараттық, қаржылық ресурс- тар мен қамтамасыз ету.

Сонымен қатар білім орда сы- ның ректоры қаңтар оқиғасына байланысты фактілерді жинақ- тап, себеп-салдарын анықтауды және қиын кезден шығу жол да- рын қарастыруды тапсырды.

Кездесу барысында заң ғы лы- мының докторы Алуа Ибраева мен Дәулет Байделдинов, саяси ғылымдар докторы Сейілбек Мұсатаев, география ғылымының докторы Шерипжан Надыров, профессор Аманжол Қалыш, эко- номика ғылымының докторы Бо- лат Мұхамадиев, философия ғы- лымының докторы Бекжан Ме йір баев сөз сөйлеп, өз ұсы- ныстарын ортаға салды.

Ел тарихында тұңғыш рет орын алып, күллі Қазақстанды дүр сілкіндірген қаңтар оқи ға- сына ғалымдар сараптамалық ба ға берді.

Нұрсұлтан ЖЕКСЕНБАЕВ

Q

AZAQ UNIVERSITETI WWW.KAZNU.KZ

АПТАЛЫҚ 1948 ЖЫЛДЫҢ 20 СӘУIРIНЕН ШЫҒА БАСТАДЫ

2

№1 (1827), 22 ҚАҢТАР, 2022 ЖЫЛ

SARAPTAMA

Жыл басында еліміз тым күрделі әрі қатерлі кезеңге жолықты. Бүкіл қоғамды дүр сілкіндірген оқиғаның себептерін саралап, салдарына баға беру аса маңызды. Қазақстан кәсіби дайындалған халықаралық терроршылардың қаруланған агрессиясына тап болды. Олардың мақсаты заңды билікті құлатып, еліміздің конституциялық құрылымын басып алу болған сыңайлы. Бұл ашық соғыс жариялаумен бірдей жағдай еді.

Нәтижесінде сүйікті Алматының еңселі ғимараттары өртке оранды, халық үрейленді, көшедегі дүкендер тоналды, әскерилер мен полиция қызметкерлері, бейбіт халық оққа ұшты.

Ұлттық тұтастық ұғымы аса маңызды

Әркім өз қызметіне

жауапкершілікпен қарауы тиіс Сандық кеңістікте экстремизмді анықтау

әдістері қажет

Қазіргі кезеңде халықаралық ақ- па раттық-коммуникациялық желі интернет экстремистік материал- дар ды таратуда белсенді қолда ны- лады. Бұл мәселе жаһандық сипатта және жаһандық саяси процестің не гізгі қатысушыларының бірі ре- тінде Қазақстан Республикасы үшін өте маңызды. Ғаламдық интернетті және компьютерлік коммуника ция- ның мүмкіндіктерін пайдалану экстре мистік қозғалыстар мен топ- тар дың идеологтары азаматтардың, ең бастысы, жастардың санасына әсер етеді. Экстремистер бүгінгі таң да криминалдық қызметте интернеттің шексіз мүмкіндіктерін белсенді пайдаланады. Оның ішінде:

қылмыс жасауға дайындық және оны жасау кезінде интернет-ресурс- тарды пайдалану; қоғамдық қауiптi қызметтi басқару және үйлестiру мақсатында жасырын ақпарат ал- масу; DarkCoin төлем жүйелері сияқ ты экстремистік қызметті қар- жы ландыруға арналмаған қаржы желісінің құралдарын пайдалану;

арнайы құрылған сайттарда және басқа да интернет-ресурстарда бел- сенді насихаттау бойынша жос пар- ланған ақпараттық операцияларды жүзеге асыру; жаңа қатысушыларды аталған ресурстармен заңсыз әре- кет терге тарту және т.б. Нәтижесінде соңғы жылдары экстремизм проб- ле масының нашарлауы байқалып отыр, ол қазіргі уақытта ұлттық ма- ңызы бар мәселе және Қазақ стан- ның ұлттық қауіпсіздігіне қауіп

Әркім өз қызметін, міндетін жауап кер ші- лікпен атқара білсе, еліміз еңсесін тіктері анық. Ақпараттық тех- но логиялар факуль- тетінің деканы ретінде мен де білім кеңіс ті- гіндегі IT саласының қарқынды дамуына, ци фрлық сауат ты лық- ты дамытуға, Қазақ- стан ның жарқын бо ла- шағына септігі тиер әртүрлі жобалар жа- сау ға мықтап күшімді саламын. Бұл істі бас- тап кеттік десек те ар- тық емес. Себебі біз әлем нің Португалия, Ла твия, Польша, Гер- мания сияқты мем ле- Осы бір қанды оқиғаның

себептеріне үңілер болсақ, оларды былайша тізбектеуге болар еді:

Экономикалық-әлеу мет- тік мәселелер. Бұлардың ішін де депрессивті ауыл дар- дың мүш кіл жағдайы, жер қа ты нас тарының дұрыс рет тел меуі, жұмыссыздық, табыстың аздығы, тауар, азық-түлік қымбатшылығы, халықтың несиені төлей алмауы, жастардың білім алу, жұмысқа орналасу, бас- паналы болу мәселелерінің шешілмеуі.

Елді жайлаған жем қор- лық; әсіресе жұмысқа ор на- ласу кезіндегі, бизнес жүр- гізудегі, несие алудағы жем қорлық.

Ұлттық құндылықтардың жеткілікті насихатталмауы, ұлттық идеологияның бол- мауы;

Жастардың құқықтық тәр биесінде жіберілген кем- шіліктер: заң талаптарын біл меуі, жауапкершілікті се- зінбеу.

Жастардың арасында әр- түр лі секталық діни ағым өкілдері уағызының бел сен- ді жұмыс істеуіне мүм кін- діктің берілуі.

Өмір тоқтамайды, уақыт алға жылжи береді.

Президент атап өткендей, ендігі уақытта жаңа Қазақ- станда қауіпсіздік мәселе- лер ді қолға алу, эконо ми- каны әртараптандыру, өңдеу өнеркәсібін дамыту, ауыл шаруашылығына назар ау- дару, мәдениет пен білім беру саласын дамыту, мем- ле кеттік басқаруды жетіл- діру, меритократия қағи да- тын сақтау, бюрократияның орнына цифрландыруды енгізу, жастар арасында жұ- мыссыздықты жою көз де- леді.

Президент сапалы білім бе руге ерекше назар ау дар-

ды. Бұл қоғам үшін аса ма- ңызды сала. Мектепке жақсы мұғалім керектігі, жоғары білімнің қолжетімді болуы туралы айтылды. Ол үшін грант санын арттыру көз- делді. ЖОО бәсекеге қа бі- лет тілігі назарда болып, шетелдің жетекші ЖОО- ның филиалдары ашылмақ.

Оның ішінде Ресейдің тех- никалық жоғары оқу орын- дары да бар.

Кешегі қаңтар траге дия- сын дағы жастардың әреке- ті не баға берген көптеген сарапшылар оларды білім беру, тәрбие мәселесімен бай ланыста қарастырғанын білеміз. Иә, сол күндері жас- тардың бойындағы мораль- дық, этикалық ұстанымдары айқын көрінді. Қоғамдық тәртіпті бұзып, арандату шы- ларға ерген жастардың құ- қық қорғаушыларға қол кө- теріп, адам өмірі мен ден саулығына қастандық жа сауы, мүлікті тонауға оңай баруы, мүлікті қира- туы, өртеуі – тарих, әлеу мет- тану, философия, саясат- тану, қоғамтану, дін тарихы, эстетика, этика, антро по- логия, құқықтану, қазақ тілі, әдебиеттану сияқты гума ни- тарлық пәндерге көңіл бөл- мей, пәндер сағатын үнемі қысқартып, ал кейбір пән- дерді, мысалы, тарихты тек жаңа кезеңнен ғана бастап оқытудың нәтижесі. БҰҰ Бас Ассамблеясы 1948 жылы қабылдаған Адам құқық та- ры ның жалпыға бірдей де- кларациясының 26-бабында

«Білім беру адамның жеке басының толық кемел де- нуіне және құқықтары мен негізгі бостандықтарына де ген құрметті арттыруға ба ғытталуы тиіс» делінеді.

Сон дықтан техникалық пән дерге басымдық беріл- генде руханияттың негізі қаланатын гуманитарлық

толық адам болуға ұмтылуы, ізгілік дәнін себуші зиялы болуға ұмтылуы қажет.

Ұлттық тұтастық ұғымы қа зіргі таңда аса үлкен ма- ңызға ие болып отыр. Қиын кезеңді басымыздан өт- кіздік, осы тұста бәріміз Пре зидент реформаларын қолдауымыз қажет. Ал ұлт- тық мүдде жеке адамның бар лық мақсатынан жоғары тұруы тиіс. Ұлттық құн ды- лық тек ұлт үшін емес, адам- заттық мәдениеттің көкжие- гінің кең болуы үшін, ты нысының кең, тұғы ры- ның биік болуы үшін маңыз- ды. Ұлттық құндылықты сақ тау мемлекет үшін ма- ңыз ды. Адам баласының гар мониялы дамуы үшін маңызды.

Құндылықтар сапында ұлттық кодтар мықшегедей бекіген, бекітілген. Ол – дү- ние танымның рухани өзегі, қоғамда қалыптасатын сан алуан жағдаяттардың та ри- хи себептері мен мәнін тү- сінуге мүмкіндік беретін негіз.

Ұлттың барлығы мен бір- лігін танытатын, тұтастығы мен тұғырын анықтайтын – тілі. Сондықтан ұлт үшін ең басты мәдени-рухани құн дылық – тіл. Ұлттың ор- тақ тағдыры бар, ортақ рухани құндылықтары бар, ортақ ділі мен мінезі бар, ортақ ұлттық коды бар.

Осының бәрінің басын қосып, тұтастыққа жет- кізері, ұстанар ұста ны мы- ның таразысы, дү ние та- нымның те мір қазығы – ана тілі, ұлт тілі. Келешек жас- тар ды дұрыс жолмен тәр- биелеудің басты құралы да осы болмақ керек.

Анар САЛҚЫНБАЙ, филология ғылымының

докторы, профессор ғы лымдардың маңызы ес- керілуі міндетті. Жастар бо- йындағы отансүйгіштік, қо- ғам да ізгі қарым-қатынас жа сау қабілеті, адамзаттық құн дылықтар мен игілік тер- ді бағалау, ата-баба тари хы- на, ана тілге, ұлттық дәстүрге деген құрмет гуманитарлық білімнің негізінде қалып та- сады. Біз ең алдымен маман- ды емес, адамды тәрбие лей- міз. Бүгінгі студент ертең

2022 жыл еліміз үшін ауыр басталды. Қаңтардың қасіреті бүкіл Қазақ елінің қабырғасын қайыстырды. Өткен істен сабақ ала отырып, біз бұл жағдайдың енді қайталануына жол бермеуіміз керек. Болған қырғында әртүрлі сала өздігінше жапа шекті.

Көптеген мекеменің әп-сәтте тас-талқаны шықты. Осы орайда, Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаевтың саясатына қолдау көрсетіп, елімізді көркейтуге бір кісідей атсалысуымыз қажет.

Қазақстандағы, оның ішінде Алматыдағы болған террористік шабуыл кезінде барша азаматтар қиын жағдайда қалды. Ел азаматтары тыныштық, бейбітшілік атауларының шын мағынасын түсінді. Әлемдегі әсем қалалардың бірі Алматымыздың өртеніп, тоналып, бір-ақ күнде құлазып қала бергені бәріміздің қабыр ға- мыз ға батты. Қаламызды, қаладағы тұрғындарын қорғаймыз деп, қауіпсіздік саласының қызметкерлері құрбан болып жатты.

Қарапайым тұрғындар аяқасты 20 мың лаңкес шабуылының құрбанына айналды. Осы күндері барша азаматтарымыз үшін, әріптестеріміз үшін, студенттеріміз үшін алаңдаумен болдық.

кет терінің үздік оқу орындарымен тәжі ри- бе алмасып, жаңа оқу б а ғ д а р л а м а л а р ы н даяр лау үстіндеміз.

Факультет қыз мет- керлері мен білікті оқы тушылары хал қы- мыздың кемел бола ша- ғының жандануына

үлес қосар сапалы ұр- пақ тәрбиелеу үшін аян бай еңбек етеді.

Байдәулет ҰРМАШЕВ, ақпараттық технологиялар факультетінің деканы төн діретін мәселе ретінде қа рас - тырылуы мүмкін.

Осылайша экстремизм көрініс- те рін анықтауға, алдын алуға және жолын кесуге бағытталған тиімді ша ралар кешенін іске асыруды қажет етеді. Интернетті пайдалана отырып, экстремистік көріністерге қарсы тұру бүгінде күрделі мәселе болып отыр.

Болған оқиғаларды саралай оты- рып, ақпараттық қауіпсіздік маманы ретінде Қазақстанның ұлттық қа- уіп сіздігі үшін маңызды болып та- бы латын әлеуметтік медианы талдау арқылы экстремизмді (діни және саяси экстремизм) сандық кеңіс тік- те анықтау әдістерін зерттеу ор та- лығын ашу және мемлекет тара- пынан осы тақырыпқа арналған ғылыми бағдарлама бастау қажет деп санаймын.

Шынар МҮСІРӘЛИЕВА, Ақпараттық жүйелер кафедрасының меңгерушісі

Q

AZAQ UNIVERSITETI

WWW.KAZNU.KZ

3

№1 (1827), 22 ҚАҢТАР, 2022 ЖЫЛ АПТАЛЫҚ 1948 ЖЫЛДЫҢ 20 СӘУIРIНЕН ШЫҒА БАСТАДЫ

Ақпараттық технологиялар маманы ретінде қаңтар айында болған осындай оқиғалардың қалай алдын алуға болатынын көрсеткім келеді.

Алматы қаласы бойынша шамамен 11 мың бейнекамера орнатылғаны белгілі. «Қаңтар оқиғасы» кезінде лаңкестер өз әрекетін алдымен осы камераларды жоюдан бастады. Нәтижесінде 766 камераны істен шығарған.

Бейнелерді тану

алгоритмі – терроризмге қарсы құрал

Камералар арқылы террористік, лаңкестік шабуылдардың алдын алу жолдарын ұлттық уни верситет мысалында көрсетуге болады. Толы- ғы мен университеттің барлық камералары ар- қылы машиналық оқыту және бейнелерді тану ал горитмдерінің кө- мегімен студенттердің, оқытушылардың және кез келген адамның іс- әрекетін алдын ала болжауға болады. Нақ-

Елімізде орын алған қайғылы жағдай жайлы айтпай, бейжай қалу мүмкін емес. Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаев айтқандай, «Тәуелсіздік тарихында біз алғаш рет аса күрделі және қатерлі кезеңге» тап болдық. Еліміз осы күндері ауыр сынақты бастан өткерді. Сын сағатта Мемлекет басшысының батыл шешімдер қабылдауының және халқымыздың даналығы мен сабырлығының арқасында еліміздің егемендігі мен тәуелсіздігін сақтап қалдық. Соңғы күндері болған жағдай әр қазақтың жүрегінде ойып тұрып орын алды. Бұл – тарих. Бұл – әрқайсымыз үшін өте қымбатқа түскен сабақ. Қаншама қыршын кеткен жас сарбаздың өмірі, қанша қарапайым халықтың өлімі есімізде мәңгілік қалады. Осы сабақтан нәтиже шығарып, әр қазақстандық еліміздің дамуына үлес қосуы керек.

Діни тәрбиеге аса мән берген жөн

Қаңтардағы қырғында діни мә селелер көрініс тапты. Аң шы- лық дүкендерінен қару-жарақты то нап, кездейсоқ кетіп бара жат- қан адамдарды атты. Көліктерін тар тып алды. Көлік бермегеннің көлігін өртеп, өзімен лас іске ермегенін өлтірді. Ең қиыны – сыйлас інімізден, достығымыз жа расқан бауырдан айырылдық, қара жамылған қаншама отбасын естідік, қиын-ақ. Нақты ақпарат бойынша құрбан болған жандар аз емес. Қаза тапқандардың ба- сым көпшілігі қарақшылар мен лаң кестер, сондай-ақ олардың қолы нан қаза тапқан бейбіт тұр- ғындар қаншама?! Өте өкінішті.

Отан үшін жанын бергендерді қас терлеу біздің қасиетті боры- шы мыз болмақ. Мұндай сұмдық енді қайталанбаса екен дейміз.

Алдағы уақытта діни тәрбиеге аса мән берген жөн. Сондықтан діни экстремизмге қарсы іс-қи- мыл жөніндегі жұмысты жан дан-

дырудың маңыздылығын ерекше атап өтуге болады. Осы жерде мектеп қабырғасынан бастап, ЖОО-да діни сауаттылықты кү- шейту қажеттілігі туындайды.

Жас тардың барып жүрген ме шіт- терін де бақылау, мазмұнын са- рап тау, талдау керек. Жастарды оқытумен қатар, олардың бос уа қытында немен айналы са ты- нына да баса назар аударған жөн.

Зеріккен, бос жүрген жастар уа- қыттарын әртүрлі сайттарға кіріп, уағыз тыңдау салдарынан аз ғырғандардың жетегіне еріп кетуі әбден ықтимал. Сон дық- тан студенттердің өздері қы- зық қан үйірмелеріне (бассейн, шахмат, теннис т.б.) тегін ба- руын қамта ма сыз еткеніміз дұ- рыс болар еді.

Осы оқиғаны пайдаланып, жас тардың дүкендерден азық- түлік, дүние-мүлікті тонауы да жалпы халықтың әлеуметтік- экономикалық әлсіреуінің нақты

көрінісі. Осы орайда, жастардың жұмысқа араласпай, табыссыз жүруіне аса мән берген абзал.

Жұмыс берушілердің тапшылығы байқалады, сонымен қатар өн- діріс орындары тарапынан сы- нақ мерзімдерінде ақы төленсе дей міз. Алғашқы жұмысқа қа был- дау кезінде де жастардан жұмыс өтілін талап етуі де белгілі бір деңгейде жастардың жұмысқа орналасуына кедергі келтіреді.

Осының салдарынан студенттер қа лаған жұмыстарына уақытында орналаса алмай, көптеген қиын- дықтарға (яғни басқа салаға ада- сып кетулері, оның ішінде та- бысы аз уақытша жұмыстарға кі руі т.б.) тап болары анық.

Ғылым мен білімнің қазіргі таңда мәселелері өте өзекті. Осы тұс та, әсіресе, оқытудағы өндіріс- тік тәжірибенің рөлі маңызды.

Сту денттердің өндірістік практи- ка сы студенттердің теориялық білімдерін бекітуді, сондай-ақ практикалық дағдыларды мең- геру ді қамтамасыз етеді. Өн ді- рістік практикадан өту бары сын- да студенттерден өндірістік прак тиканың бағдарламасы, тап- сырма алу, күнтізбелік кесте, есеп беруді дайындау бойынша нұс- қаулар да талап етіледі. Сон дық- тан бакалавриаттарды дайын дау- дағы өндірістік тәжірибе есебіне қойылатын талаптар ғылыми нәтижелермен тығыз байланыста қамтамасыз етілуі тиіс. Бұл зерт- теу дің ғылыми тәсілдерін қалып- тас тыра отырып, шығармашылық кәсіби ойлау дағдысын қалып тас- тыруды және бірыңғай білім (оқу және тәрбие), ғылым және тәжірибелік үдерістерді қамта ма- сыз етуді; әр студентке шығар ма-

шылық тұлғасын қалыптас ты- руға, ғылыми зерттеу және ғы лы ми шығармашылық бағыт- тағы конкурстарға әрқайсысына сұранысқа сай және мүмкін дік- теріне орай толыққанды қа ты- суды қалыптастыру қажет және бұл жастардың экономикалық бағытта өсуіне зор мүмкіндік береді. Осы бағытта университет та ра пынан студент жастардың көптеп ғылымға араласуына мүм- кіндік жасау жағын қайта қа рас- тыру қажет. Осы негізде сту- денттерді ғылыми тәрбиелей оты рып, өндіріске жол ашуға және әлеуметтік қолдауға мүм- кіндік берер еді.

Қазіргі таңда студенттерді әлеу меттік қолдау аса маңызды.

Жатақхана мәселесі де біржақты шешімін таппағаны айқын. Сон- дық тан студенттерді жатақ ха- намен толық қамтудың, тіпті тегін тұрғызудың жолын қарас- ты ру қажеттілігі туындайды. Қа- лаға келген студент жастардың жалдамалы пәтерлерге орна ла- суға қаржы таппай жүргенде, әртүрлі көздерден қаржылай демеу байқаса, осындай келеңсіз жағдайға әкелуінің айқын көрі- нісі болуы мүмкін.

Ел басына түскен осындай сы- нақты қайыспай, біртұтас ел бо- лып еңсере білдік. Талай қиын- дықтан өткен Қазақ елі бұл сын нан да сүрінбей өтеді. Біз бі лімді ұрпақ ретінде мұн дай жағ дайға енді жол бермеуіміз қажет.

Сымбат БӨЛЕГЕНОВА, Жылуфизика және техникалық физика кафедрасының профессоры

Білім беру форматы жаңартылса игі

Осыған байланысты химия саласының ма ма- ны ретінде жаңа Қазақ- стан құруда білім беру са ла сында қандай өз- герістер қажет деп сара- ла сақ, алдымен орта мек- теп бағдар ла м а ла рын да жаратылыстану пән де- рінің сағатын кө бейту қа жет екені байқалады.

Себебі бүгінгі күнде орта мектеп бағдар лама ла- рын да химия, биология, гео графия, физика пән- де рінің сағаты қысқарып кеткен. Керісінше, осы пәндер орта мектептерде заманауи техникалық

құралдармен жаб дық та- лып, тереңдетіліп оқы- ты луы қажет. Мысалы, Жа пония мемлекетінің та ри хында саяси-эко но- ми калық дағдарыстан шы ғу жолын іздеген кез- де алдымен жас ұрпақтың тәр биесіне көңіл бөлін- ген. Олар ұлттық тәр- бие мен қатар, мектеп бағ дар ламасында жа - ратылыстану пән де рінің жоғары деңгейде өтуіне қатты ден қойған.

Нәтижесінде жапондар азғана уақыттың ішінде әлемдік нарықты өз- дерінің тех но ло гия сы-

«Қасіретті қаңтар» оқиғасынан кейін еліміздің өркендеуіне қандай жұмыстар атқару қажет деген сұрақтар туындап отыр. Қазақта мынадай асыл сөз бар: «Ел боламын десең, алдымен бесігіңді түзе». Қаңтар оқиғасы кезінде сырттан келген бүлікші топтың ықпалына еріп, сауда орындарын тонауға араласқан жастар да болды. Сондықтан алдымен жас ұрпақтың тәрбиесіне арналған этнопедагогикалық ұлттық бағдарлама жасалуы қажет.

ты рақ айтсақ, жеке адам дардың, жиналған топтардың жасаған әре- кеттері қа расты ры ла- тын болады. Мұндай жобалар факуль те ті міз- дің лабо ра тория ла ры н- да жас ғалымдардың кө мегімен жүзеге асы- рылып жатыр. Осы ақылды ка ме ра ларды (экстремистік, тер ро- рис тік, лаңкестік топ- тар ды анықтайтын ка- ме ралар) фа куль тет тің кіреберісіне, әрбір ау-

мен жаулап алды. Яғни Қазақстан индустриялық ел болғандықтан, химия- лық өндіріс салаларында қызмет атқаратын білікті мамандарды даярлау бү- гін гі күннің басты, өзекті мәселесі болу керек. Сон- дықтан осындай озық елдердің іс-тәжі ри бе- леріне сүйене отырып, жас ұрпақты тәрбие леу- дегі білім бағдарламасын жаңа форматта жасауы- мыз қажет.

Майра ҚАЛАБАЕВА, химия ғылымының

кандидаты ди торияға және ка ме-

ралар бар орындардың бар лы ғына, тек ғана уни вер ситет дең ге йін де емес, Ал маты қаласы, респуб лика деңгейінде ор на ту ды ұсынамын.

Бейімбет ДӘРІБАЕВ, Ақпараттық технологиялар факультеті Информатика кафедрасының меңгерушісі

BEZBEN

Q

AZAQ UNIVERSITETI WWW.KAZNU.KZ

АПТАЛЫҚ 1948 ЖЫЛДЫҢ 20 СӘУIРIНЕН ШЫҒА БАСТАДЫ

4

№1 (1827), 22 ҚАҢТАР, 2022 ЖЫЛ

Мәдениеттанушы ре- тінде қорытынды жа са- сақ, халықтың наразы болуына көп мәселе түрт кі болды. Ең ал ды- мен жылдар бойы ше- шілмеген әлеуметтік және экономикалық проб лемалар негіз бол- ды. Сонымен қатар үне- мі еленбей қалатын мә- селе, ол – мәдени және ру хани тәрбиенің әл- сіздігі. Митингке шық- қан дардың 30 пайызы орта жастан жоғарылар, яғни оның ішінде қарт адамдар мен әйел-ер аралас адамдарды көр- сек, қалған 70 пайызы жастар. Бұл жастардың жағдайы көпті ойлан ды- руы тиіс дегенді біл- діреді.

«Жастардың көбі жұ- мыссыздар немесе жұ- мыс іздеп бас сау ғалап келгендер» деген жо ра- малдар айтылуда, иә, онымен де келісеміз.

Себебі Алматының тө- ңі ре г інде басқа өңір- лер ден көшіп кел ген- дер мен табыс табуға кел ген азаматтар көп- теп қо ныс тануда. Жыл- дан-жыл ға келген дер- дің са ны көбеймесе, азаяр емес. Алматы – үлкен ме гаполис, ол бүгінде та быс көзінің ошағы бо лып отыр.

Осы әлеу мет тік топ

Өз ішкі жанайқайы- мен бой көрсеткен ха- лық талабы, басқа қыл- мыстық топтар мен дес труктивтік діни ағым дардың көз де ген- дерін жүзеге асыруға да негіз болды. Әрине,

«әлеу меттік әділетсіздік»

категориясын әркім әр- қалай түсінеді, өз өмі- рінде әркім өз бетінше бағалайды. Бірақ солай- ша адамдардың басын шыр айналдыруға, дес- трук тивтік діни топтар қатарына тартып әке- туге болатынының да куәсі болып отырмыз.

Осындай қысылтаяң шақ та Мемлекет бас- шысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың жасаған ба- тыл қадамдары, конс- трук тивтік шешімдері, кө терген кон цеп туал- дық мәселелері билік пен халықты бір қадам Енді өткен іске өкіну

мен зардаптармен күрес- кен нен пайда жоқ, басты мәселе – туындаған дағ да- рысқа арқау болған алғышарттарды жою, дау- жанжалға алып келген себептердің алдын алып, қоғамдағы толғағы жеткен өзекті мәселелерді шешу, келешекте мұндай қате лік- терге жол бермеу.

Орын алған жағдайдың ерекшелігі мен қиындығы оның гибридті сипатта болуымен тікелей бай ла- нысты. Қазақстандағы туын даған халық нара зы- лығы әлеуметтік-эко но ми- калық себептерден от алып, өршіп дамыған са- йын түрлі мүдделі күштер мен саяси кландардың ық- палына ұшырады. Соның кесірінен бейбіт бас тал- ған митингтер қасақана ұйым дастырылған аран- да туларға ұрынды: жаппай тәртіпсіздік, түрлі-түсті төң керіс техно ло гия ла- рынан бастап, терро рис- тік шабуылдар, кри ми- нал ды құрылымдардың қыл мыстық әрекеттері, ван дализм мен маро дер- лік, билік үшін талас-тар- тыс пен мемлекеттік төң- керіс жасауға талпыныс жа сауға дейінгі іс-әрекет- тер дің аралас-құралас жү- руімен ерекшеленді. Оның үстіне шиеленіскен жағ- дай ды реттеу мақсатында билік тарапынан мем ле- кеттік ауқымда төтенше жағдай жариялануы, ко- мен данттық сағат ен- гізілуі, ҰҚШҰ бітімгершілік күш терінің көмекке ша қы- рылуы, бірнеше күн интер нет пен теле ди дар- дың өшірілуі алыпқашпа әңгіме мен үрейді күшей- тіп жіберді. Бұл мәселені

зерт теуде айтарлықтай қиын дықтар туғызуда, тек кешенді талдау жасау ар- қылы ғана мәселенің байы бын түсініп, мән-маз- мұнын ашуға болады.

Сон дықтан да қоғамдық ғы лым дардың барлық са- ла лары тізе қосып қи мыл- дап, осы бағытта кешенді ғылыми-зерттеу жұмыс- тарын жүргізуі тиіс.

Еліміздегі халық толқуы тұрмыстық хал-ахуалдың нашарлауынан, инфляция мен жаппай қым бат шы- лық, жұмыссыздық, ай- мақ тардың әркелкі дамуы әсерінен ішкі стихиялық көші-қонның күшеюі, ауыл шаруашылығы мен ауыл-аймақтардың азып- то зуы, әлеуметтік әді лет- сіздік сияқты қарапайым халықтың өміріне тікелей қатысты себептерден бас- тау алғандықтан, мем ле- кет тік билік те, зерттеуші зиялы қауым да әлеу мет- тік-экономикалық блокқа ерек ше назар аударуы қажет. Әсіресе халықтың әлеуметтік-экономикалық хал-ахуалының на шар- лауы наразылық көңіл күйдің өршуіне, экс тре- мизм мен радикалды іс- қимылға әсер етуші аса маңызды фактор болып табылады. Ал ашынған наразы тобырды экстре- мис тер де, террористер де, криминалитет те, саяси кландар да, сыртқы күш- тер де өздерінің мақсат- мүд делеріне сай пай да ла- нып кете береді.

Біз халық наразы лы- ғы ның зардаптарымен кү ре сіп, наразылыққа шық қан дарды жаппай жа за лағанымызбен, дағ- да рыстан қашып құ тыл- маймыз. Ең алдымен сол

халық наразылығын туғы- за тын себептер мен өткір мәселелерді шешіп ал- майын ша, жағдай жақ сар- майды.

Жоғарыда аталған іс- ша ралар кешені саяси- идео логиялық қызметпен тығыз өрілуі тиіс, яғни азаматтардың саяси сауат- ты лығын күшейтуді, сая- си-құқықтық мәдениет дең гейін арттыру мен па- триотизмге тәрбиелеуді басты назарда ұстаға ны- мыз жөн. Алайда соңғы жыл дары жоғары оқу орын дарында бірнеше гу- манитарлық пәндерді топ- тас тырып бірге оқытатын

«Рухани жаңғыру» бағ дар- ламасы енгізілді. Бұл өз кезегінде берілген тео- рия лық білімді пысықтап, тия нақ тауға арналған прак ти калық семинар са- бақ тарының жаппай қыс- қаруына алып келді. Сөй- тіп, болашақ маман дар дың рухани-гума ни тарық бі- ліммен қару ла нуына жет кілікті көңіл бөлінбей қал ды. Саяси сауатты, құ- қықтық мәдениетті, ұлт- жанды, отаншыл жас- тарды тәрбиелеу үшін осы мә селені шешуіміз қа жет. Сая саттану, әлеу- мет тану, мәдениеттану, құқықтану, дінтану сияқ- ты гумани тар лық пәндер сту дент терге міндетті түр де және жеке-дара, толыққанды оқытылуы ауадай қажет.

С.МҰСАТАЕВ, Саясаттану және саяси технологиялар кафедрасының профессоры, саяси ғылымдар докторы Қаңтар трагедиясы дүниежүзін дүр сілкіндіріп, халықтың қабырғасын қайыстырып отыр. Жалпыұлттық аза тұтуға ұласқан қайғылы жағдай қоғамдағы қордаланған саяси-экономикалық, әлеуметтік және рухани мәселелердің көп екенін тағы да дәлелдеп берді. Жылдар бойына жалғасып келе жатқан жемқорлық, жағымпаздық пен көзбояушылық кесірінен халықтың мұң- мұқтаждықтары ескерілмей, елдегі өзекті проблемалар шешілмей, билік пен халықтың арасындағы байланыстың үзілуі, байлар мен кедейлер арасындағы әлеуметтік теңсіздіктің тереңдеуі түбінде бір қантөгіс пен төңкеріске әкелері анық болатын. Бұл әлемдік тарихта әлдеқашан дәлелденген қағида болса да, өкінішке қарай, одан дұрыс сабақ ала алмадық.

Әлеуметтік теңсіздік қантөгіске алып келді

жақындатты. Халықтың үмітін оятты, болашаққа деген сенімін арттырды.

Президент жіберілген олқылықтар мен қа те- лік терді шешу қажеттігін ерек ше атап өтті. Бұл жер де тек жай ғана қол- дап қойған жеткіліксіз.

Қазақстан Рес пуб ли ка- сы ның барша азамат та- ры ел тыныштығы мен халық тұрақтылығы үшін жауапты екенін се- зінгені абзал. Өмір дең- гейін көтеру үшін, ер-

кіндік туын батыл жел бірету үшін, әлемдік аренада кеудені тік кө- теріп жүру үшін әр қай- сымыздың (үйдегі тәр- биеден бастап, жоғары би лік қызметіне дейін) жауапкершілігіміз бар екенін түсінген маңыз-

ды. Жанна

ҚАҢТАРБАЕВА, Дінтану және мәдениеттану кафедрасының доценті

Ел тыныштығын сақтауға бәріміз жауаптымыз

Бұл – рухани тәрбиенің әлсіздігінің көрінісі

Қазақ халқының бастан кешкен кешегі қайғылы жағдайлары көптеген нәрселерді қайта қарауды, халық үндеуіне назар аудару қажеттігін, тыныштық пен тұрақтылықтың құндылығын бағалау керектігін барлығымызға да жеткізген секілді.

Жыл басындағы дүрбелең елімізді дүр сілкіндірді. Мемлекетіміздің тарихында мәңгі есте қаларлықтай қасіретке ұрындық. Барлық баспасөз құралдары мен телеарналарда сан түрлі көзқарас пен сараптаулар жасалуда.

амал сыз на ра зыларға айналды.

Осы жағдайға бай ла- нысты көптеген мәдени бел сенділер жастарда патриотизм мен рухани идеологияның жоқ ты- ғын айтуда. Идеология іздеп, көп жастарымыз дес труктивті діни ағым- дарға ұрынып жатыр.

Рухани азық іздеп, бі- лер-білмес діни авто ри- теттерге сенім артып, қа те жолға түсіп кетуде.

«Баланы – жастан»

де мекші, баланың тәлім- тәрбие мәселесіне ерек- ше көңіл бөлінуі тиіс, бүгінгі бала – ертеңгі аза мат. Ол не көріп, не үйренді, білімнен басқа қандай мәдени шара- лармен, үйірмелермен айналысып, бойына не сіңірді, қандай кәсіпке дағдыланды – осыны түбегейлі және бірінші шешуіміз қажет.

Баланың тұлға болып қалыптасуына мемлекет

мектеп тұсынан білім- нен басқа, қосымша те- гін мәдени үйірмелер ұйымдастыру керек. Ба- ланы жастайынан кә- сіпке, өнерге, қолөнерге, спортқа баулуға тиіспіз.

Соның бәрі қолжетімді болуы маңызды.

Кәсіп пен мәдени дағ- дыға үйренген бала өз өмірін ұйымдастыра бі- леді, бойында өзіне де- ген сенімі артып, жауап- кер шілікті сезінеді, тұлға болып қалыптасады, оған дәлел өте көп. Ал кез келген тұлға, ол – жауап кершілігі мен өзі- не деген сенімі жоғары адам. Ондай адам ада- сып, бас сауғалап, қаң- ғы рып, өз еліне зиян тигі зетін ешбір қыл мыс- қа бармасы анық.

Айжан КҮДЕРИНА, Дінтану және мәдениеттану кафедрасының аға оқытушысы

TARAZY

Q

AZAQ UNIVERSITETI

WWW.KAZNU.KZ

5

№1 (1827), 22 ҚАҢТАР, 2022 ЖЫЛ АПТАЛЫҚ 1948 ЖЫЛДЫҢ 20 СӘУIРIНЕН ШЫҒА БАСТАДЫ

TOCHKA ZRENIA

ном и судом; участие народа во всех принимаемых государством важнейших решений, касаю- щих ся экономики, политики, прав человека, путем ре фе- рендумов, опросов, публикаций в СМИ, от крытых диалогов. Так- же пола гаем, что необходима сущест венная со циаль но-эко но- ми ческая поддержка со труд ни- ков правоохранительных ор га- нов и их членов семьи. Особенно это касается жилья, заработной Произошедшие события, с которыми Казахстан

столкнулся в начале января, стали вызовом безопасности, угрозой суверенитета и потери государственной

целостности. Взвесив все возможности силовых и правоохранительных органов, занятых противостоянием беспорядкам хорошо подготовленных вооружённых боевиков в ряде регионов страны, Глава государства принял очень правильное на тот момент решение – обратиться к главам государств-членов Организации договора о коллективной безопасности (ОДКБ) за

помощью. Такое решение Президента РК К.К.Токаева было обусловлено тем, что на пространстве Евразии ОДКБ является единственной работающей структурой коллективной безопасности.

11 января 2022 г. Прези- дент Рес публики Казахстан К-Ж.К.То каев выступил на засе- дании обеих палат парламента.

Его речь представляла собой глубокий и ёмкий анализ тра ги- чес ких событий, которые происходили несколько дней назад и привели к введению чрезвычайного положения в республике. События начинались с вполне мирных демонстраций с понятными требованиями.

Нуж но отметить, что Президент в те же дни, можно сказать – часы, принял срочные меры:

цены на сжиженный газ были воз вращены на прежний уро- вень, правительство ушло в отставку, начались расследования

Необходимы кардинальные меры

на предмет ценового сговора газовых компаний. Тем не менее, демонстрации приобрели масш- таб ный характер. Они охватили девять областей, крупнейшие города Казахстана.

Анализ причин январской тра гедии 2022 г. и тяжелых последствий по всей стране, ги- бель мирных жителей и со труд- ников правоохранительных ор- га нов показал, что необходимы кар динальные меры по прео бра- зо ванию всего государственной системы. Для того, чтобы пре дот- вратить злоупотребления и кор- рупцию, поднять Казахстан на высокий уровень во всех сферах необходимо строго придер жи- вается принципов демо кра ти-

ческого развития. Эти принципы действуют во всех развитых ст- ранах, с высоким уровнем жизни.

Это следующие принципы:

строгая сменяемость власти (сроки должны быть точно определены, нарушение таких сроков должно строго нака зы- ваться законом); меритократия;

открытость и прозрачность при- нимаемых властью решений; не только формальное, но и реаль- ное равенство всех перед зако-

ности в эти черные дни, по ло - жи тельно оценивают не ожи - данно решительные дейс твия, пред при нятые пре зидентом К. К. То каевым для разрешения самой острой фазы кризиса.

Многие люди надеются на то, что обладая реальной властью пре- зидент и его команда предпримет более энергичные шаги по остро необходимому политическому и социально-экономическому реформированию Казахстана.

20 января Европейский пар- ла мент большинством голосов принял резолюции из 27 пунктов содержатся призы прекратить политически мотивированные преследования граждан и осво- бодить произвольно задер жан- ных граждан, положить конец безосновательным арестам и пыткам в Казахстане. Мы тоже поддерживаем это решение.

Президент начал работу по В первую очередь

хотела бы выразить соболезнования семьям погибших в январском конфликте.

Началом произошедших в Ка захстане в первые дни января событий явились стихийные уличные митинги жителей, прежде всего нефтяников, города Жана-Узень, возмущенных одно- мо ментным двукратным повы- ше нием цен на сжиженный газ для автотранспорта. Учитывая, что в Западном Казахстане примерно 80% автовладельцев заправляют машины газом, который в разы дешевле бензина, а также то важное обстоятельство, что население этого нефте га- зового региона страны в своей мас се недовольно своим жиз- ненным уровнем и социальным обеспечением, можно понять, почему протестные настроения очень быстро, 2-3 января, охватили жителей всех четырех областей, а затем перекинулись почти на все другие регионы Казахстана (в меньшей степени на Северо-Казахстанскую об- ласть). Наиболее драматические события, сопровождаемые мас- со выми актами насилиями, жестким противостоянием, че- ло веческими жертвами, под жо- гами зданий и автомашин, грабежом и мародерством имели место в Алматы. Они начались позднее, 4 января и продолжались несколько дней. Именно в г.

Алматы и в Алматинской области не случайно до сих пор сохра- няется комендантский час.

Не обладая достаточно ши ро- кой информацией, могу выска- зать несколько соображений в отношении вышеописанных событий. Прежде всего в казах- стан ском обществе за про шед- шие годы произошли глубокие изменения, накопились социаль- но-экономические и поли ти-

Январская трагедия

ческие проблемы, которые не ре шались или решались поло- вин чато и с запозданием. Среди них следует отметить демонс тра- тивное и колоссальное мате- риаль ное расслоение общества, неравенство граждан перед законом, повсеместная кор руп- ция, расширяющаяся пропасть между властью и народом, пре- не брежение элементарными принципами устройства сов- ре мен ного демократи ческого го су дар ства, включающими раз де ление законодательной, ис пол нительной и судебной ветвей власти, реальная вы бор- ность представителей народа на всех уровнях, а в перспективе создание конструктивной оппо- зи ции и др.

Среди вышедших на митинги и демонстрации в г. Алматы дос- таточно многочисленных участ- ников (общей численностью

нес колько десятков тысяч) были самые разные люди, преи му- щественно молодого и среднего возраста, которые собрались не орга низованно, не имея приз- нанных и авторитетных лидеров.

Большая часть-мирно про тес- тую щие, многие из них разо- шлись, увидев агрессивное пове- де ние организованных групп

«боевиков», которые штурмовали оружейные магазины, поджигали здания и автомобили, схва ты- вались с силовиками. Были мар- гиналы и мародеры, которые в атмосфере вседозволенности на чали грабить торговые цен- тры, опозорив Казахстан перед всем миром.

Следует отметить, что боль- шинство граждан Алматы, ко- то рые испытали чувство не- удов лет воренности слабостью влас ти, допустившей широкие масштабы насилия и преступ-

улучшению благосостояния стра ны, казахстанскому народу необходимо увеличить числен- ность казахского народа, чтобы сохранить свою независимость на долгие годы. В первую очередь деньги, собранные в Народном фонде, должны открыто предос- тав ляться на жилищную помощь самым бедным слоям населения.

Многодетные семьи должны быть обеспечены жильем и на счет должны быть выделены зна- чительные средства.Считаем, что на счет каждого рожденного казахского ребенка должна быть вложена значительная сумма денег, пусть даже это не 100 000 долларов США.

Еще одна проблема, в том что, процентная ставка банков в нашей стране очень высока, например, среди банков загра- ницей есть реальная конку рен- ция, причина отсутствия такой конкуренции в нашей стране в том, что собственниками банка являются определенные лица.

Наше предложение снизить процентные ставки в банках нашей страны.

Считаем, что следует срочно возродить среднее профес сио- нальное образование (ГПТУ), которое готовило квали фи ци ро- ванных строителей, металлургов, электриков, механизаторов, сто ляров, работников легкой, пи ще вой промышленности, ра- бот ни ков сельского хозяйства (по ле водов, животноводов, вет- техников и др.). Нужно создавать новые рабочие места в про- мышленности и аграрном сек- торе, ибо безработные – это горю чий материал для не до- вольства общества.

Меруерт КУРМАНБАЕВА, доктор биологических наук, ассоц. профессор, заведующая кафедрой биоразнообразия и биоресурсов

платы, социальной защиты, ме- дицинского обслуживания.

Полагаем, что особое вни- мание следует уделять правовому вос питанию, правовому обра зо- ванию. В этой связи необходимо ужесточить требования к вузам, готовящим юристов. Должны функционировать только вузы, которые качественно готовят юрис тов. Полагаем необ хо ди- мым разработать новые, более жесткие критерии, опре деляю- щие качество образовательного процесса.

Предлагаем разработать и внедрить обязательный крат- ко срочный дистанционный курс «Права человека в пра во- вом государстве» для по вы- шения пра вовой грамотности для всех пе дагогов школ и вузов, с пов торным прохож- дением каждые 3-5 лет. Такой курс готов раз работать кол лек- тив кафедры теории и истории государства и права, конс ти- туционного и ад минис тра- тивного права и запус тить на базе МООК КазНУимени Аль- Фараби.

Алуа ИБРАЕВА, д.ю.н., профессор юридического факультета

Q

AZAQ UNIVERSITETI WWW.KAZNU.KZ

АПТАЛЫҚ 1948 ЖЫЛДЫҢ 20 СӘУIРIНЕН ШЫҒА БАСТАДЫ

6

№1 (1827), 22 ҚАҢТАР, 2022 ЖЫЛ

лежат закономерности развития пространственного мышления.

В свое время нами были на- правлены в Минэкономики и КазНУ имени Аль-Фараби кон- крет ные рекомендации по соз- данию курсов управленцев- прос транственного развития раз личного ранга, с разработкой методов и механизмов их реа ли- зации под эгидой нашего фа- культета. Работа может быть продолжена в новых условиях.

Во-вторых, Казахстан станет процветающим и конку ренто- способным государством при переходе в ближайшее время на V-технологический уклад, а через 15-16 лет на VI-техно ло- гический уклад. Эта сверх слож- ная задача, которая при условии реализации в состоянии транс- фор мировать в позитивном отношении не только качество жизни, но и качество мысли.

Направления, концептуальные подходы и механизмы такого перехода нами научно – обо сно- ваны в ряде отечест вен ных и зарубежных публикаций.

Следующий блок задач будет связан с адаптаций учебно-мето- дических дисциплин требо- ваниям отраслей, производств и технологий V и VI техноло ги чес- ких укладов. Это касается пси хо- лога – педагогических аспектов образования, без чего вышест оя- щие задачи не могут быть в полной мере решены.

Шерипжан НАДЫРОВ, доктор географических наук, профессор низкий уровень админис тра-

тивного управления терри то- риаль ной организацией на се ле- ния, как городским, так и в осо бенности сельским насе ле- нием, искусственно оголяются целые районы, форсируется строительство «ложных» агло ме- раций с катастрофическим ухуд- ше нием социальных проблем.

Целые контингенты населения становятся неуправляемыми, а это огромная угроза государству.

Решение данной проблемы заключается в нахождение путей пространственной организации территории, в основе которой Что вызвало страшные январские события? Наложение

внутренних конфликтов, противоречий, ошибок в социаль- но-экономическом развитии на внешние, геополитические причины. Какими бы ни были внутренние факторы, каждое громкое событие в самой отдаленной точке земного шара, в любом государстве непременно привлечет внимание геополитических игроков всего мира. Конечно, мы сейчас пожинаем ошибки, но смысл не в том, чтобы говорить о них, а в поиске возможностей и способов исправить их.

Как географ, я скажу, что про- изошла большая деформация прос транственной организации населения. Неравномерное рас- се ление, концентрация его в агломерациях, где наряду с услугами и технологиями со сре- доточено большое количество кри минала, стягивание «эконо- ми ческого одеяла» в отдельные регионы страны, когда большая часть остается оголенной, – все это не могло не привести к печальным последствиям. Ска- залась и слабая идеоло ги ческая составляющая в системе обра зо- вания.

Меры по ус