к АЗ A к
№29(1498) 24 қыркүйек
2013 жыл
УНИВЕРСИТЕТ1
Апталық 1948 жылдың 20 сәуірінен шыға бастады www.kaznu.kz
«АНА ТІЛІМ - АЛАШЫМНЫҢ АИБЫНЫ»
Ж
t
1
ТІЛ
I
басгы құндылығымыз. Оны анамыздай құрметтеу, сүю - парыз. Жүрек түбін жарып шыққан
^...^жауқазын жырларын ана тілге арнаған ақындар додасында Тәрбие жұмысы жөніндегі департамент директоры Меңдүгіл Сағатқызы осылайша жастарға қарата к,ұттықтау сөз сөйледі. «Егер бізге қазак, тілінде сөйлеу хақында сын айтылса, демек, бұл - бүгіннің
t
Қазақ, тілі - ултымыздың күре тамыры, жаны мен жүрегі. Ол бар жерде қазақ мәңгі жасамақ. Ананың ақ сүтімен бойга дарыган
туған тілдің тағдыры ешкімді де бей-жай қалдырмак, емес. Олай болса улт болып уйысқан қазақтың төл тілінің мәртебесін көтеру мақсатында хеше білім мен ғылымның қара шаңырағы әл-Фараби атындагы ҚазҮУ- дың филология, әдебиеттану және әлем
тілдері факультетінде дәстүрлі «Ана тілім - алашымның айбыны» атты жыр мүшәйрасы өтті. Бул кеш Қазақстан халқы тілдерінің күні мерекесіне орай уйымдастырылып отырған Тілдер апталығының шымылдыгын салтанатты түрде ашып берді.
шындығы. Туған тілге деген жанашырлықты біз әрбіріміз өзімізден бастауға тиіспіз», - дей келе департамент директоры үш тұғырлы тіл саясатының өзекгілігіне тоқталып, жастарды үш тілді тең меңгеруге, ізденіске үндеді. Филология, әдебиеттану және әлем тілдері факультетінің деканы Гүлмира Қазыбек Елбасының:
«Тілден артык, қазына жок,. Тілден артык, байлык, жоқ», -
деген сөзін тілге тиек етті. Иә, Елбасы Нурсултан Әбішулы ана тіліміздің мәртебесін айқындап: «Қазақтілі үш тілдің бірі болып қала бермейді. Үш тілдін, біріншісі, негізгісі, маңыздысы бола береді», - деп шегелөген. Себебі, «Сөзі жоғалған журттың өзі де жоғалады», - деген ағартушы Ахмет Байтурсынов улағаты біз үшін умытылмас өсиет.
Жалғасы 8-6етте
ПАТРИОТТЫҚ СЕЗІМ ТІЛ АРҚЫЛЫ КЕЛЕДІ
ЗАМАНАУИ ҮЛПДЕ ДАМУ- БАСТЫ МЕЖЕ
Қазақ тілінің бүгінгіқоғамдағыжай-күйіне алаңдаған қауым Қазакстан халқы тілдерінің күні мерекесі қарсаңында биология және биотехнология факультет! биоалуантүрлілік және
биоресурстар кафедрасының 214-аудиториясында басқосгы. «Қазақ тілінің бүгіні мен болашагы»
деп аталған дөңгелек үсгелге республикалык, «Айқын» газетінің бас редакторының бірінші
орынбасары Берік Бейсенулы мен экономика бөлімінің шолушысы Құтмағамбет Қонысбай арнайы шацырылды. Жиынга кафедраның оқытушы-профессорлары Қ. Сапаров, Ә. Бегенов, Ә. Әметов, шацьіроищоі. улпоітч кхі(редрііньің ак,ытушы-про(рессорлары п,. і.апаров, а. оегенов,о.ом
С. Айдосова, А. Қуатбаев, Г. Сатыбалдиева, кафедра доценттері Н. Ахтаева, А. Ахметова, аға оқытушылар А. Мамурова, Н. Баймурзаев, куратор - эдвайзерлері б.ғ.к. Г. Атанбаева, Б. Уршеева және студентгер қатысты.
Жиынды ашқан профессор Қуандык, Әбенұлы: «Белгілі қытай философы Конфуций:
«Егер мен мемлекетті басқаруға тиіс болсам, алдымен
Танымал мвмлекетжәне к,оғам кзйраткері Михаил Есенәлиевтің өмірі көпкг онеге. Кешегі ректорат мәжілісінде атак,ты дипломаттың жары Майя Есенәлиева к,онақта болды. Ол Михаил Есенәлиевтің еліміздің к,алыптасуына қосқан зор үлесін айта келе, ректор Еалым Мутанулына және университет ужымына үлкен ризашылы-ғын білдірді. «Университеттің кабылдауы бізді таңғалдырды. ҚазҮУаумағына аяк, 6аск,ан сәттен қабыл алған улттық киімдегі қыздар, шоқ-шок, гүл, шынайы ыстық ықылас мені баурап алды. «Өнегелі өмір» сериясымен шыққан «Михаил Есенәлиев» кітабында да осы көңіл-күй, сыйластық көрініс тапк,ан. Бул әсерден мен алі а рыла алгам жок,», -деді ол. Осындай тосынсыймен басталған мәжіліс к,урметті к,онақты шығарып салып, күн тәртібіне көшті.
тілді түзер ем», - деген. Тіл мәселесі мемлекетіміз
Елімізде жүзден
үшін өзекті.
асгам болса, оны біріктіретін бірлік, қазақ ұлты».
білім алған
деді. Ол өзі кезеңдегі қазақ тілінің жайына тоқтала отырып, тіліміздің ғылымдағы салмағын арттыру керектігін айтты. қазак, тілі ғылымда 20 пайызды ғана құрайтынын атап өтті.
Жалғасы 2-бетте тан
Ректорат мүшелерінің назарына алдымен қашықтық- оқыту орталығының директоры Ғ. Сералин университеттегі қашықтықтан оқытуды дамыту туралы ұсынды. Ол бұл мәселеде университет сүйенер заңнамаларға тоқталып. әлемдік
тәжірибесіне шолу жасады.
университеттер Жалғасы 2-бетте
БҮГІНГІ САНДА БҮГІНГІ САНДА: БҮГІНП САНДА:
ӨРКЕНИЕТ ШАМЫ...
б-Бет
100 КІТАП
ЖЕЗ
ҚОҢЫРАУ
БІЗ ЖЕТЕТІН
ШЫҢДАРЫ КӨГВ БИІКТІКТІҢ...
В-еет
К азак
•- •іи»иіиег^ки«*..«ги•it
УНИВЕІ»СИТЕТ1 АҚПАРАТ ■1
■ РЕКТОРАТ
Басы 1-бетте
ЗАМАНАУИ ҮЛГІДЕ ДАМУ - БАСТЫ МЕЖЕ
«Wake up» іске кірісті
Жуырда ғылыміі-технологиялық, паркте студенттік бизнес- инкубатор негізінде «Wake ир» атты жаңа инновациялық компания өз жумысын үсынды. Компания жаңа бизнес-жобаларды цурып, оларды нарык,к,а шыгарумен айналысатын болады. Бұл кездесуге «Wake up»
Қашықтықтан оқыту жүйесін дамытудағы мақсат - университетіміздің білім беру технологияларын заманауи әлемдік үрдістерге сәйкес дамьпу.
университеттің білім беру қызметіне жоғары сұранысты
қанағаттандыру. ҚазҰУ-дың
мейлінше әлемдік қауымдасгықтың бірыңғай білім беру кеңістігіне етене араласуын қамтамасыз ету болып отыр. Орталық директоры қашықтык.тан ок.ытудың стратегиялық
кезең-кезеңге бөліп іске асыруды ұсынды.
Жүйенің артықшылығы ретінде икемділік, жаңа тұрғыдан контентті қалыптастыру, өнеркәсіппен байланыс, бақылау ортасын қалыптастыру, академиялық үтқырлық аталды. Университет басшысы академик Ғалым Мұтанұлы жобаны саралай келе, факультеттер мен кафедраларға оның жүзеге асуына
міндеттеді.
белсене атсалысуды
компаниясының өкілдері - Асхат Абжанов, Диас Нургожин, гылым және инновациялык, і^ызмет жөніндегі департамент директоры Хайді
Тасибеков, информатика кафедрасының меңгерушісі БайдәулеТ Урмашев, ацпараттық жүйелер кафедрасының Menfepyiuici Тимур Бакибаев және студенттер к,атысты.
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ ректоры Ғалым Мүтанов бастамасымен ғылыми-технологиялық паркте жалпы
суреттер көмегімен ерекше сыйлықтарды дайындаудың қызмет көрсету жүйесі.
* KARAOKE:
университеттік студенттік бизнес-
«Караоке» мобильді инкубатор өз жұмысын бастағаны белгілі.
Оның негізгі мақсаты университеттің
қосымшасы сүйікті әндердің алдын-ала тізімін дайындайдауға мүмкіндік береді.
бағыттарын айқындай отырып. оны Әйгерім ӘЛІМБЕКОВА
«ДЕМОКРАТИЯ КҮНІ>
АТАЛЫП ӨГП
инновациялық жобаларын жүзеге асыру үшін студенттерді тәжірибе негізіндетарту, сонымен қатар инновациялық кәсіпкерлік аймағында кәсіби к.ұзыреттілікті дамыту болып табылады.
Инновациялық кәсіпкерлікті дамыту мен қолдаудың айқын бір өрнегі - бизнес
ТАХІ-ТАХІ: «ТахіТахі»такси қызметін көрсету сайты.
* түлікті
АВАНГАРД: Емдік қасиеті бар азық- интернет-дүкендерінен
алудың мүмкіндігі бар.
сатып
инкубациясы. Инкубация шарттары шағын кәсіпорындарды құру мен дамыту барысында туындайтын кедергілерді жеңуде едәуір көмегін тигізетіні даусыз.
Бизнес-инкубатор жаңадан ашылған
Бірлестіктің мақсаттарының қосымшаларды
алға бірі дайындау
қойған мобильді Қазақстан нарығында озат болу.
Қазіргі компаниясы
уақытта «Wake КазҰУ-дың
up»
ғылыми-
БҰҮ-н^іің Қазак,сган Республикасындағы өкілдігі мен әл-Фараби атындағы Қазак, улттық университет/ арасындағы ынтымак,тасгык, келісім аясында 17 к,ыркүйекте журналистика факультетінде «Демократия үшін медиаүндеулер»
атты халықаралык,дөңгелек үстел өтті. Жиынға ҚР-дағы БҰ¥-ның қоғамдық ақпаратдепартаментінің өкілі Власгимил Самек, «Wikibilim» қоғамдык, корының президент! Нүрбек Матжани және журналистика факультетінің профессорлары мен оқытушылары, студенттері катысты.
кәсіпорындарға.
септігін тигізетін
бизнестің дамуына шаруашылык. іс- әрекеттері мен офистік қызмет жүргізу үшін өндірістік және офистік. т.б.
технологиялык, паркімен бірге жаңа start
up компанияларын құруды жоспарлг отыр.
«Wake up» компаниясыныңжобалары кездесу қонақтарының қызығушылығын оятты.
БҰҰ Бас Ассамблеясы 2007 жылдың 8 қарашасынан басгап 15 қыркүйекті «Халык,аралык, Демократия
ак,паратгык, қолжетімдік, сандық теңдік мәселелері, мемлекеттік шешім қабылдау процесіне азаматтардың қатысуы
орындарды тиімді шарттар негізінде беру арқылы қолдау көрсетеді.
WAKE UP атты бренд Алматы нарығында 2008 жылдан бері бар.
Бұл бренд шағын ивент-агенттігінен бастау алған болатын.
компаниясының
«Wake up»
Хайдар Сүлейменұлы СО- VAIO.COM мобильді қосымшасы мен сайтының артықшылықтары туралы сұрақ қойды. Компания өкілдері бұл мобильді қосымшаның ерекшелігін әлемдегі кез- келген автокөліктің VIN-кодын ақысыз көрсеткен нәтижелі
түрде тексеруге болатындығымен
күні»
күн
деп әлем
жариялады.
елдеріндегі
Бұл атаулы демократия қағидаттарының сақталуы мен демокра- тиялык, к,ұндылык.тардың к.алыптасуын бағалайтын ерекше күн. Биыл «Демокра
тия күнінің» басты ұраны «Демократия үшін жаңа үндеулер» деп аталды. Бұл - заманның саяси, әлеуметтік, экономика- лық-экологиялык, және технологиялык, пікірісайыстары аясында адамдардың тікелей не сенімді өкілдері арқылы
және рөлінің артуы, демократиялық қағидаттарға негізделген гуманитарлык, технологиялардың прогрессивті өркендеу к,ұралы ретінде танылуы жолындағы масс-медианың рөлі, адам мен қоғам арасындағыжауапкершіліккеқабілеттілікті қалыптастырудағы медиатехнологиялар тақырыбын талқылады. Жиын соңында журналистика факультетінің профессоры, саяси ғылымдарының докторы Гүлмира Сұлтанбаева I Халықаралық журна-
жобаларына тоқталсақ. «Washer Саг» - мобильді автожуғыштар. Жоба 0,5 литр арнайы автокөлікті жуу қоспасының көмегімен 40 литр суды қажет ететін дәстүрлі автожуғыштарды алмастыруды көздеп отыр. «Wake Up Cleaning» - ғимараттардың фасадтарын жуу. Арнайы
түсіндірді. Сонымен қатар Байдәулет Амантайұлы «Гиппократ» мобильді. - қосымшасы көмегімен тапсырыс берген дәрі-дәрмектерді үйге жеткізудің қызмет көрсету шаралары және тапсырыс беруден басқа да қызметтерін жақсарту технологияның көмегімен фасадты
жөнінде өз ұсыныстарын білдірді.
Елімізде бизнес бастамаларды қолдау бойынша жаңа жобаларды іске асыру,
дауыс беруі және сол берген дауыстың маңыздылығына назар аудару.
Журналистика факультетінде өткен халык,аралық бас қосуда жиналғандар қазақстандық БАҚжәне саяси сауаттылық.
листика және коммуникация жазғы мектебінің тыңдаушыларына және дәріс берген ұстаздарға куәліктер табыс етті.
ЕңлікАҚЖІПТ
1
MttMikwaAIr 'B'U-nVii'U-ni - Гһ I T'MIII
тіліиіёв квцес
Нашақорлыққа қарсы үгіт-насихат шаралары аясында 20 қыркүйек J күні Алматы қаласында Қазақстан Т Республикасының Мәдениет және 1 Ақпарат министрлігі Ақпарат және
Әлем» қоғамдық бірлестігінің төраға
«КТК»
орынбасары Н. Айтуғанова, арнасының продюсері ГӘбіқай,продюсері
4
мұрағат комитетініңтапсырысы
«Ұлан» Республикалык. балалар мен жасөспірімдерге арналған газетінің бас редакторы Б. Мажитов, ҚазҰУ- бойынша «Жарық Әлем» қоғамдык,
қоры (Караганды облысы) БАК,-қа
лпияптАн семинао-тоенинг өткізді.
дың журналистика деканының
факультеті ғылыми-инновациялык,
; арналған семинар-тренинг өткізді.
Шараның мақсаты журналисттерге нашак,орлықтың алдын-алу мәселесі бойынша ақпарат жазуы барысында біліктілігін арттыруға көмектесу.
Семинарға Салауатты өмір салтын қалыптастыру орталытының жетекшісі А. Мырзаханова, «Жарык,
MEM
жүмыс жөніндегі К.Мысаева және
орынбасары журналистика факультетінің студенттері к,атысты.
Болашақ журналистер бұл дәрісген үлкен сабак, алды.
Ақерке НҰРБЕКОВА, журналистика факультетінің 1 курссіуденті
жуатын адам жұмыс үдерісі кезінде тұрады. «Wake Up technology» жобасы - мобильдік қосымшалар мен сайттарды әзірлеу. Wake Up technology - бірлестік қызметініңаса перспективті бағыты.
Қазіргі таңда осы бағытта аталмыш бірлестік 7 сәтті жобаларын әзірледі:
экономиканың басым секторына жұмыс - істейтін өндірісті жаңарту, жаңғырту істейтін
немесе ұлғайтуға бағдарланған жобаларға кең қолдау қарастырылып отыр. Бұл кездесу кешінде компания басшылары
COVAIO.COM - әлем бойынша мобильдік қосымшалар мен сайттардың а втоха ба рл а н д ы ру.
* EX3M.KZ айырықша
жабдықтаудың интернет-дүкені
* ГИППОКРАТ - «Гиппократ»
атты мобильді қосымша қажетті дәрі- дәрмектерге тапсырыс беріп, төлеуге мүмкіндікбереді.
* INSTASHOKO.COM gram әлеуметтік жүйесінен
Басы 1-6етте
таныстырып қана берілген
қоймай.
жобалармен сонымен қатар жаңа мобильді қосымшалар мен сайттарды құру бойынша өз пікірлерін жеткізді. Олардың жұмысының нәтижелері көрсетілді. Кездесуге келген қонақтар жастардың бизнес-инкубатор дамуына осыншама үлес қосьщ
Insta- алынған
жатқандарына таңғалысты. Кездесү Т қорытындысында қонақтар «Wake upii компаниясының жобаларын талқылап, ұжымға сәттілік тіледі.
Сайран БАЯНДИНОВА
ПАТРИОТГЫҚ СЕЗІМ ТІЛ АРҚЫЛЫ КЕЛЕДІ
Өз кезегінде сөз алған Берік Бейсенұлы
«Айқын» газетінің ұлттық мүдде, тіл, діл, ак,параттык. қауіпсіздік пен Елбасы
З.Қабдолов сынды алпауыттардан
саясатын халык,к.а кеңінен түсіндіру
тәлімді дәріс алғандығына тоқталды. Ол жастарды ауызбіршілікке, белсенділікке, талапшыл болуға шақырды.
мақсатында қызмет ететінін айтты. «Тіл - ұлттың тарихы, жан, барлық ізгіліктің бастауы. Патриоттық сезім де тіл арқылы келеді», - дей келе, ол патриотизмнің биік шыңы тілді ұмытпау, құрметтеу деп ой түйді. Тіл туралы толғанып өз ойын ортаға салған Құтмағамбет Қонысбай:
«Өз тіліңді білмеу - өз еліңді білмеу, өз анаңдыбілмеу», -деп кадапайтты. Белгілі журналист осы шаңырақта Қ. Мырзалиев,
ЙШіі
Тіл төңірегінде толғамдарымен бөліскен аға буынның ақыл-кеңесін ұйып тыңдаған жастар қауымы да тілге деген жанашырлықтарын айтып, өз ойларымен бөлісті. Жиын соңында 1 курс студенті Құлымбет Қанат орындаған Секен Тұрысбековтың «Көңіл толқыны» күйі көпшілікке жақсы көңіл-күй сыйлады.
Әйгерім ӘЛІМБЕКОВА
К,аз
ҰУ
технопарк! «Қаэақстан кашбасшысы-8О'13» медалімен марапатталдыҚ азақ ^
т:Уі
УНИВЕІ>СИТЕТ1
■ 27 СЕНТЯБРЯ-ВСЕМИРНЫЙ ДЕНЫУРИЗМА
МАМАН МІНБЕРІ
Станислав ЕРДАВЛЕТОВ,
Д.Г.Н.. профессор кафедры рекреационной географии и туризма:
Имея опыт составления такого плана
В результате этой, моей первой поездки в Польшу мое сердце полностью было отдано
географии туризма
- Станислав Рамазанович, позвольте Вас поздравить с Всемирным днем туризма! Ведь Вы являетесь одним
по специальности «Экономика и
подарил мне две бесценные по тем временам книги; «География отдыха и из первооткрыва телей туризма
в Казахстане и внесли вклад в его развитие.
территориальная организация туризма», мне не составило особого труда это сделать. При этом мною учитывался опыт их разработки во многих университетах.
туризма» Е.А.Котлярова (М.: Мысль,
- Спасибо за поздравления! В начале
где ранее были специальности
1978) и «Рекреационная география»
Н.С.Мироненко и И.Т.Твердохлебова (М.:
МГУ, 1981).
или хотелось бы сказать о том. как стал
отмечаться этот праздник. 5 декабря 1969 года Генеральной ассамблеей ООН неправительственная организация МСОТО была
специализации по туризму: советских, польских, болгарских, а также одного французского (университет Мариньяк) и одного американского (Миннесотский университет).
- Каково сегодня состояние туризма в Казахстане? Что нужно сделать для его успешного развития в стране?
реорганизована в межправительственную Всемирную
Итак, к набору студентов 1996
- Говоря о сегодняшнем дне развития туристскую организацию (ВТО). Через
год был принят ее устав. В 1975
года этот план был утвержден советом университета. Вопреки сомнениям
туризма, приходится констатировать
году устав ВТО ратифицировали. и поэтому этот год считается
официального образования ВТО.
годом В 1979 году Генеральной ассамблей ВТО в г.Торремолинос (Испания) был учрежден
«Всемирный День туризма», который, начиная с 1980 года, отмечается 27 сентября.
-А как создавалась кафедра туризма в КазНУ им. аль-Фараби?
- Что касается кафедры туризма КазНУ, то она была создана в 1996 году. Говоря об открытии кафедры, прежде всего надо сказать о том, что до этого мне удалось / уюсобствовать открытию первого в 1*й*ахстане и Средней Азии факультета туризма в составе Независимого университета «Туран», куда я был приглашен деканом этого факультета. В том же 1992 году по моему предложению была открыта кафедра туризма в АГУ им.
Абая, куда я затем пришел заведовать ею.
Затем мне хотелось открыть отделение туризма в родном для меня КазНУ. Эту идею удалось начать воплощать только в 1995 году, когда в классификаторе появилась специальность под названием
«Социально-культурный туризм».
сервис и Однако руководство университета сомневалось в необходимости открытия такой специальности. Дескать, не будет желающих обучаться. Мне удалось убедить и министра Минмолтурепорта Б.С.Айтимову и ее заместителя А.ГКима написать ректору К.Нарибаеву письмо о необходимости организации подготовки туристских кадров во флагмане казахстанских вузов.
После этого разрешение
мне. наконец, дали составить рабочий учебный план по новой специальности.
руководства университета, успех был полный. Конкурс составил 15 человек на место, это самый высокий показатель
тот факт, что в Казахстане до сих пор практически не сложилась индустрия туризма
атрибутами
со всеми необходимыми рекламой, торговыми после факультетов юридического и
экономического. Благодаря высокому конкурсу, были приняты самые лучшие студенты. И они таковыми и остались.
услугами, транспортом, размещением, питанием, обеспеченностью связью и др.
Задаче современной
создания в Казахстане высокоэффективной успеваемость была в последующем
высокая у всех. А принято было 60 человек.
индустрии туризма препятствует ряд причин объективного и субъективного характера. Сегодня хотелось бы - Как давно Вы занимаетесь этой
деятельностью? С чего начался Ваш интерес?
- 1 декабря 1980 года я отправился на месячную стажировку в Польшу, Варшавский, Лодзинский и Ягеллонский университеты. В Варшаве познакомился с деканом географического факультета профессором Витольдом Кусиньским, в Ягеллонском университете - с Ядвигой Варшинской
Последние, одними из
и как
Антони известно.
ведущих
Яцковским.
являются специалистов польской географии туризма. В результате этой, моей первой поездки в Польшу мое сердце было полностью отдано географии туризма. Хотя надо отметить, что ею я увлекался еще раньше. Во всяком случае, во второй половине семидесятых годов
остановиться только на одной из них, решение которой, на наш взгляд, будет во многом способствовать выполнению этой задачи. Причина заключается в том, что туризм, несмотря на условное отнесение к «производящим» отраслям экономики, практически не рассматривается как нечто единое целое в плане государственного развития и не включается в межотраслевой баланс. Туризм должен стать отраслью народного хозяйства не только «де факто», но и «де юре», те. стать отраслью, которая входила бы в народнохозяйственный план развития Республики Казахстан.
К тому же недостаточно налажены связи отрасли со смежными отраслями, особенно по линии прямых договоров.
Все это приводит к серьезным трудностям в развитии отрасли.
и в
перспективном оперативном
в ее текущем планировании.
я руководил дипломными работами
отрицательно
управлении, сказывается
что на качестве
студентов географии
кафедры экономической
туристского обслуживания.
приводит к распылению средств. к на туристскую тематику
(работы Довнар, Цариценко, Зеленской, Касеновой и др.). А непосредственно
малоэффективному использованию после командировки в Польшу
ресурсов.
правильной
В сложившихся условиях является мысль об я
вскоре начал читать спецкурс «Основы географии туризма» студентам кафедры экономической географии.
образовании межведомственного органа сфункциями планирования, координации и контроля. который обеспечивал Особую роль в деле моего
увлечения географией туризма сыграл профессор Московского университета С.В.
нам
Ковалев, на кафедру
который. приехав к почитать лекции.
бы проведение единой политики в организации отдыха и туризма, единство руководства
Его
туристской отраслью.
рекомендации и постановления должны быть обязательными для всех участвующих в туристско-рекреационном
обслуживании министерств и ведомств.
Все без исключения области Казахстана располагают своим подбором туристско- рекреационных ресурсов, которые могут заинтересовать как внутренних, так и зарубежных туристов. Но, к сожалению, они не располагают инфраструктурными сооружениями. Объектами туристской инфраструктуры в достаточно полной мере располагают только две наши столицы: Астана и Алматы.
Исследования состояния туристской сферы республики показывают, что без поддержки со стороны государства, туризм Казахстана не сможет превратиться в доходную отрасль
индустрию туризма.
экономики - Государство должно полностью взять на себя задачу создания инфраструктуры во всех 14 областях страны это строительство автомобильных дорог, электрификация, газификация, телефонизация, создание водопроводной и канализационной сетей, объектов соцкультбыта и т.п.
Только после решения этого вопроса.
местные предприниматели могут взяться за создание объектов туристской инфраструктуры.
- Как обстоят дела на кафедре рекреационной географии и туризма сегодня?
преподаете студентам?
Какие дисциплины Вы
- В рамках туристской специальности кафедра осуществляет подготовку кадров для работы в области туризма по всем его современным направлениям:
научному. проектно-изыскательскому.
организационно-управленческому и педагогическому.
главные
А преподаю я основополагающие курсы.
формирующие в сознании студентов теоретические представления о туризме как пространственном социально- экономическом явлении и в огромной степени влияющие на мировое хозяйство.
поведение людей, окружающую среду, культурную жизнь общества и многие другие сферы человеческой деятельности. Это рекреационная география и основы туризмологии. Кроме того, я читаю курс лекций по другим обязательным дисциплинам: география международного туризма. история туризма, география туризма Казахстана.
Интервью подготовили Куаныш КОЙШЫБЕКОВ, Досжан БАЛАБЕКУЛЫ
с S3 по 27 сентября в КазНУ проходит «Неделя языков», |
посвященная Дню языков народа Казахстана |
К азак
УНИВЕКИТЕТ1
---.- ---—’ -- -r=
МЕРЕЙТОЙ
ШОҚТЫҒЫ БИІК ТЕКТ1
ТҮЛҒА
! Қадірлі у стаз, әлеуметтік саланың кәсіби майталманы,
> Казахстан Республикасының
5
қурметті қызметкері.І
Элеуметтану Академиясының ' академии, социологияғылымдарының докторы, ал-
5
Фараби атындагы Казак, улттық университетінің әлеуметтану■ жәнеәлеуметтік жумыс кафедрасының профессоры Биекенов Кеңес Үмбетжанулы бүгінде 80 жасқа толып отыр.
Кеңес Үмбетжанұлы 1993 жылы Қазак,
жаңадан
мемлекеттік ашылған кафедрасын басқарып, кәсіби социологтарды
университетінін,
«Әлеуметтану»
қазак,стандык, дайындауға
халықаралық гранттардың, оның ішінде Сорос қорының
көрсетуімен
қаржылық қолдау
«Орыс тілді халықтардың көп үлес қосты. Бірнеше жылғы
Досгастық елдерінен Ресейге миграция жасауы» (2002-2004 ж.ж.), ҚР білім қажырлы еңбек 2001 жылы әл-Фараби
атындағы ҚазҮУ-да «әлеуметтік жумыс»
және ғылым министрлігінің "Ұлттық бөлімінің ашылуына септігін тигізді.
идея Қазақстанның дамуының негізі ретінде» тақырыбындағы гранттарының иегері ретінде өзінің жоғары деңгейдегі Мерейтой иесінің әлеуметтану саласын
дамытуы элеуме'П’ану және әлеуметтік
маман екендігін басшылығымен
көрсетті.
«Мәдени жұмыс кафедрасына
элеуметтанушылары
Қазақстан қауымдастығы
мемлекеттік бағдарламасы
Онын, мұра»
аясында арасында үлкен бедөл әкелді. Кафөдраның
Қазақсгандағы ірі ғылыми орталыққа
мемлекеттік тілдегі 10 том дык, «Әлемдік айналуы
ғылымының
қазақстандық социология негізін салушы Кеңес Үмбетжанұлы еңбегінің нәтижесі.
К.Ү.Биекенов социологтары
Қазақстан Ассоциациясының, Қазақстан социологтары Академиясының Вице-президенті ретінде халықаралык.
конгрестер дөңгелек
мен конференцияларды.
устелдер мен ҒЫЛЫМИ
семинарларды ұйымдастыруға белсене араласып келеді. Ғалымның қолға алуымен, социология кафедрасынын, ұйымдастыруымен 90-шы жылдардың соңында өткен «Социологияның қоғамды Жаңартудағы рөлі» атты халықаралык, конференция, Бүкіләлемдік Банктің қолдауымен өткізілген «Қазақстандағы
социологияның Антологиясы»
көрді.
жарық 2006 жылы алғашқылар қатарында
«Жоғары оқу орнының үздік оқытушысы»
мемлекеттік грантын республика оқырмандарына монографиялар.
жеңіп оқулықтар
алып, ғылыми мен оқу құралдарын дайындап.
конференциялар ұйымдастырды.
Қазақстандағы мен
, ғылыми семинарлар
социология ғылымының негізін салушылардың бірі К.Ү.Биекеновтің көп жылғы қажырлы еңбегі
білімді
«ҚР құрметті қызметкері», «К,Р дамытудағы сіңірген еңбегі үшін» төсбелгілерімен марапатталған.
Әлеуметтану бойынша қоғамның даму тенденциясына
дайындап.
сай жаңа оқулықтар қолданбалы социологиялық зерттеулер: АЪайтұрсынов
тәжірибе, I перспективалар»
мүмкіндіктер
шығарғандығы атындағы
үшін медалмен және марапатталды. Стамбул университетінің тақырыбындағы Корқут Туна, Хаяти Тюфекчиоглы сияқты халықаралық семинарды социология профессорымен бірлесе отырып, біріккен
■ГЫЛЫМЫНЫҢ қалыптасуы мен дамуында жобаларға қатысып, екі ел арасындағы ерекше орынға ие. Сондай-ак, 2002 жылы
елімізде алгаш рет
туысқандық, достык,. гылым мен білім К,азак,стан социологтарының
ұйымдастырылған саласындагы қатынасгардың дамуына Отандык, ҒЫЛЫМНЫҢ дамуындагы
I конгресі зор үлес ҚОСЫП, Стамбул университетінің маңыздылыққа ие. Бул конгрестің жүзеге
зор . «Қурметті профессоры»
«Бүкіләлемдегі бейбітшілік
атағын алды.
асуында да ғалымның үлесі ерекше. Осы ■ халықаралық
үшін»
дінаралық федерация конгресте Қазақстан социологтарының
Ассоциациясы
вице-президенттерінің К.Ү.Биекенов сайланды.
қурылып, бірі
оның ретінде
Кеңес Биекеновке «Элем елшісі» жоғары атағын берді.
Кеңес Биекенов 1997-2001 ж.ж. және 2003-2006 ж.ж. аралығында әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-да социология ғылымы
Кеңес талантты көшбасшы,
Үмбөтжанулы ғалым,
креативті
Биекенов уйымдасгырушы- эрекет етуші зерттеуші. Өз мамандығына адал, жоғары бойынша
төрағасы
Диссертациялык, қызметінде жүріп.
кеңестін, ғылым
интеллектілігімен.
және мәдениетімен
интелектуалдығымен ерекшеленетін саласындағы жастарға қолдау көрсетуін
тулға. Біз әл-Фараби атындағы Қазақ ерекше атауға болады. Оның демеу
үлттық университетінің әлеуметтану болуымен 10-нан аса ғылым докторы
және әлеуметтік жумыс кафедрасының мен 30-ға жуық
ужымы. шәкірттері мен ізбасарлары ғылым кандидаты
қанаттанды. Нәтижесінде Әлеуметтану және әлеуметтік жұмыс кафедрасында К.Ү.Биекеновтің әлеуметтік шындықты
мерейтой иесіне зор денсаулық пен жаңа жеңістертілейміз!
қурастыру мен үлгілеу саласында өзі қорғатқан бірқатар ғылым-докторлары мен кандидаттары қауымдастығынан құралған ғылыми мектеп қалыптасты.
К.Ү.Биекенов белгілі ғалым-зерттеуші ретінде 40-қа жуык, мемлекеттік және
Гулнапис ӘБДІКЕРОВА, әл-Фараби атындагы КззҮУ-дың әлеуметтану және әлеуметтік жумыс кафедрасының профессоры, социология гылымдарының докторы
В этом году казахстанская социология и кафедра социологии и социальной работы Казну им. аль-Фараби «переживают» свой первый значительный
юбилей - 25 лет. В 1988 году, в «эпоху перестройки» в КазГУ им. С.М.Кирова (ныне КазНУ) наряду с двумя ведущими советскими университетами - МГУ им. М.В.Ломоносова и ЛГУ (ныне СПбГУ) были открыты кафедры социологии.
Был проведен первый набор студентов, и с тех пор уже подготовлены сотни востребованных специалистов-социологов. За эти годы были на ведущей кафедре по социологии обсуждены и затем защищены десятки кандидатских и докторских диссертаций. Были созданы учебные программы бакалавриата,
магистратуры, докторантуры PhD. Все эти изменения в рамках мировых тенденций образования и науки состоялись благодаря преподавательской работе, научным исследованиям, мудрому наставничеству профессоров и доцентов кафедры Н.А.Аитова, М.С.Аженова, М.М.Тажина, К.У.Биекенова,
С.К.Угешова и других.
іыченыи’
Особое место в этом ряду занимает
проФЕссионАл U „человек
г сплйі I im'i czuizDO вЖ
профессор Пузиков М.Ф., автор множества статей и нескольких учебников по социологии, руководитель научных работ. Он автор совместных монографий на актуальные социальные проблемы.
как «Конфликты
«Проблемы пожилого
в воинской среде», социальной адаптации человека» и других. Им написаны учебники «Общая социология»,
«Социология как учебная дисциплина»,
«Политическая социология», «Социология средств массовой информации» и другие, востребованные как социологами, так и студентами других специальностей.
Михаил Федорович родился в 1933 году в селе' Куломзино Северо- Казахстанской области. Он родился в крепкой крестьянской семье, однако.
в те трудные годы выжить удалось только двоим детям из шестерых.
Благодаря своей жизнеспособности.
воли. целеустремленности, оптимизму.
трудолюбию он преодолел все жизненные трудности.
Михаил Федорович всегда был публичным человеком. В молодые годы он выбрал учительскую работу, потом занялся общественной работой в комсомоле и вступил в Коммунистическую партию, был лектором Всесоюзного общества
«Знание». Его педагогическая и научная
нагрудных знаков «За отличные успехи в работе» (Высшая школа СССР), «Почетный работник Республики Казахстан»,
«Большая серебряная медаль КазНУ им.
аль-Фараби», а также многочисленных Почетных грамот.
В 1995 году Пузиков М.Ф. был переведен на молодую и перспективную кафедру социологии.
десятилетия он вложил
За эти два много сил и души в эту многогранную, социально ответственную и востребованную науку.
«Жизненный опыт дает нам радость только тогда, когда мы можем передать его другим», писал Андре Моруа.
слова особо подходят
Эти профессору Пузикову, отражают его человеческие убеждения и поступки, его отношение к работе. Михаил Федорович признается коллегами и студентами как компетентный профессионал и Личность с большой буквы, является достойным примером двум дочерям, внуку и внучке.
«Учиться надо только весело. Чтобы переваривать знания, надо поглощать их с аппетитом», подметил Анатоль Фрф^^
Профессор Пузиков уже многие гойи/
является инициатором и организатором Клуба и интеллектуальных игр студентов- социологов «Что? Где? Когда?». Они традиционно проходят во время весенней студенческой конференции. Михаил деятельность тесно связана с КазНУ им. ’ Федорович радует коллег и любимых аль-Фараби почти полвека, начиная с
1968 года. После окончания Курганского педагогического института и Высшей партийной школы как отличник учебы он был рекомендован в аспирантуру КазГУ им. С.М.Кирова. Начиная с 1971 года, он прошел путь от ассистента, доцента, профессора до заведующего кафедрой.
В 1970-1980-е годы он был ректором народного университета
студентов своими стихотворными строчками о любви, весне, красоте на
«!Вечерах поэзии» и в дни праздников.
Будущее казахстанской социологии определяется
устремления.
тем. какие образцы
ценности, поведения передаются от старшего к младшему поколению, от наставников к ученикам.
Жизненные достижения и личные позиции
«Молодого профессора Пузикова являются одними лектора» при КазГУ им. С.М.Кирова, под
его руководством студенты пятикратно
из таких маяков в профессиональном становлении современной молодежи.
становились лауреатами Всесоюзного конкурса студенческих научных работ. За особые заслуги в области образования и науки профессор Пузиков был удостоен
Н.У. ШЕДЕНОВА, д.социол.н., профессор кафедры социологии и социальной работы Казну им. аль-Фараби
SS кыркүивктБ журналистика факультетіндв «Қазакстан-Польша: мвдвни жвне
; ак,параттык, байланыстар аясындағы әркені/іеттер үндестігі» атты халықаралық деңгелек үстел әтеді
УНИВЕРСИТЕТ! МЕРЕЙТОЙ
25 қыркүйекгебелгілі ғалым, ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты.
S ХИМИЯ ғылымдарының докгоры, профессор
Нұрахметов Немеребай75 жасқа толмақ. Үлагатты устазымды мерейтойымен
t шынжүректен қуттықтаймын!
ҚазҰУ-да етіп
ұзақ жылдар бойы
^бек етіп келе жатқан Немеребай It х*хметов - ғылыммен қатар факультет тасйлдырығын аттаған студенттерді білім нәрімен сусындатқан үздік педагог. Білім алушыларға химия тілімен сөйлеуден -бастап, химияның өзегін. мазмұнын ауаттылықпен игерту арқылы өскелең ұрпаққа осы салада бағыт-бағдар беріп келе жатыр. Қазак, халк,ының еншілігіндегі Д.И. Менделеев кестесінде кездесетін 110 элементтің химия өндірісі мен өнеркәсібі, түсті металлургия, тыңайтқыштар өндірісі, газ-мұнай химиясы, силикат өнеркәсібі т.б. өнімдерінде кездесетіндігін, адам тіршілігін химиядан бөліп қарау мүмкін емес екендігін, химияны жетік меңгерудін, жолын қарастырудан шаршаған емес.
Сонымен қатар қазіргі таңда табиғатжәне оның байлығын бағалау, экологиялык,
Кеңестік жүйе қазак, халк,ының қаншама білгір тулғаларын
репрессия к,үр6андығына үшыратты.
Қызыл империяның к,урығына іліккендердің бірі жас саясаткер Садықбек Сапарбекулы туралы көпшілік біле бермейді. Ол туралы белгілі к,аламгер Ж.Әлмашулы біраз еңбектер жазды. Биыл С.Сапарбекулының 11Ожылдығына арналған республикалык, гылыми- практикалык, конференция оның туган жері Қызылорда облысы, Жаңак,орған ауданында өткелі отыр.
С.Сапарбекулы туралы не білеміз?
болуды армандап, 1998 жылы киелі
f^=.,zb,n=.i, Mz=^=4,nu,Lj п= «сыиіои, о^г, әл-Фараби атындағы КазҰУ-ға химия бақылау жасаудың да маңызы зор
екендігін болашак, мамандарға айтып келеді.
Нұрахметов Немеребай ағай химияны қазіргі заманауи педагогикамен ұштастырған ұстаз. Ол Ы. Алтынсарин атындағы Білім проблемалары институтының директоры бола жүріп, жаңаша білім берудің әдіс-тәсілдерін, мемлекеттік білім беру стандарттары мен бағалауды еліміздің білім жүйесіне енгізуге басшылық еткен. Химия жене химиялык, технология факул ьтетінің ұстаздарын дайындау мамандыгының ашылуына да тікелей ат салысып, езі емірге кептеген жаңа курстарды енгізіп келеді.
Химияны оқытудың тиімді әдістерін таңдау арқылы факул ьтетте білім алушылардың әрбірінің жүрегінен орын ала білуі және әділ бағалау Немеребай ағайға тән қасиет. Ол осындай қасиетті бойына сіңірген азаматтык, болмысымен қоса, ғибраты мол ғүмырымен де кепке үлгі болған және менің емірімде ез ізін қалдырған ерекше жан. Мен ағайды студенттік кезімнен бұрын білетінмін.
Ұстаз болу балалык, бал дәурен шағымнан арманым еді. Мұғалімдік мамандықты таңдауыма туған әкемнің де ықпалы зор болды. Сол кезеңде дәуірлеп қат-қабат болып әртүрлі баспалардан шығып жата- тын «Зерде», «Мәдениет және тұрмыс»,
«Жалын» журналдарында білім және ғылым саласы бойынша еңбегі еленген педагог-ұстаздардың емір жолдары мен педагогтық қызметтерінің жетістіктері жарияланған мақалаларды ок,ып, мұғалім
әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-ға химия факультетіне түстім. Ол кезде қазіргі уақыттағыдай факультетте дайындалатын мамандық
студенттер мамандығы Ағайдың
түрлері тек
болмаған еді.
бойынша білім
химик-зерттеуші
алатын. j/<■■■■■
еліміздің түкпір-түкпірінен келген химия факультетінің студенттеріне арналған алғашқы күні оқытылатын
«Химия беташары» дәрісінен-ак, қыр- сыры әлі ашыла қоймаған бұл ғылымның болашақтағы жетістіктерінің ұшан-теңіз екеніне көзім жетіп, ғылымға деген ынтам арта түсті. Диплом жұмысымды қорғаған кезімдеамидтерді Къелдал әдісіменталдау мен қарапайым к,ұрылғыны құрастыруға да уақыт тауып, ғылымға болашағыма жол сілтей білді. Кандидаттық ғылыми жұмысымды қорғауға шыгар алдында табиғи фосфаттардың тыңайтқыштык, қасиеттерін бүге-шегесіне дейін қарапайым қазақ тілінде түсіндіріп бергені де әлі есімде. Міне, осылай к,азіргі химия және химиялык, технология факультетінің
саласына қатысты мәселелерді қозғап, мақала жазу арқылы еліміздегі білім сапасын жақсартуға өз үлесін қосып келеді.
Немеребай ағай өзұстазы, профессор жалпы және бейорганикалық химия
кафедрасында езімнің еңбек жолымды лаборанттық қызметтен бастауға бел будым. Содан кейін алғашқы педагопык, қызметті, әдетте, ассистенттіктен бастайтын болғандықтан, ағайдың өз ұсынысымен 70 жасқа толған кезінде жинақтаған еңбектерін бір жүйеге келтіруге кемегімді тигізуден бастадым.
Бұл мен үшін химик-ғалым-ұстаздың білім, ғылым саласындағы еңбектерімен толықтай терең қауышу еді.
Ағай қолы босай қалса, қолына қалам алып Қазақстан Республикасының білім
Батырбек Ахметулы Бірімжанов туралы естеліктерді айта отырып, оның студенттерге үлгі-өнеге боларлықтай есиеттерін жеткізуден жалыққан емес.
Құрметті Немеребай ағай, кележатқан торқалы тойыңыз құтты болсын! Сізге зор денсаулық, отбасыңызға амандық-саулық тілеймін. Ел үшін еткен еңбегіңіз әрқашан табысты болғай!
Н.С. ДАЛАБАЕВА, химия ғылымдарының кандидаты, жалпы және бейорганикалык, химия кафедрасының аға оқытушысы
САДЫҚБЕК САПАРБЕКҰЛЫНЫҢ ТУЕАНБІНА110 ЖЫІ
Орта Азия мен Қазақстанның комсомол активистері ол кезде осы екі тұлғаның ықпалында есгі.
Садықбек 1919 жылы партия мүшелігіне өтті. 1921 жылы Коммунистік Жастар Одағы атынан РК(б)П X съезіне делегат болып қатысты. В.И. Лениннің сөзін тыңдады. Партияның ХУ, XVI съездерінің де делегаты, К,ызылорда, Қарсақпай аудандық, Ақмола, Гурьев округтік, Ақмола губерниялық, Батыс Қазақстан облыстық партия комитеттерінің бірінші хатшысы, Қазақстан кәсіподақтар ,5^ Кеңесөкіметініңалғашқы жылдарында 'Кеңесінің төрағасы., Қазақстан өлкелік
'^імунистер жастарды қоғам жұмысына
.'■•гяртып, оларды барынша пайдалануғё партия комитетінің үгіт-насихат белімінің меңгерушісі, кернекті публицист болды.
Өкімет
тырысты. 19Т7 жылғы Қазан төңкерісінен Өкімет басында жүрген Тұрар кейін жер-жерде коммунистік билік Рысқұлов, Султанбек Қожанов, Нәзір салтанат к,ура бастады. Сол уақытта Төреқуловтар өзінің ізіне ерген қыз- жастардың жалынды
айналған Ғ.Мұратбаев
жетекшісіне және
арасынан А.Оразбаевалардын,
қыздар жігіттерді дереу к,амк,орлықк,а алып, революция істеріне баулыды. "Осыдан дарынды ұиымдастырушылар
кепке танымал болды.
есімі бірнәрсе шығады-ау" деген жасөспірім ретінде болса, қай-қайсысы да кеуделерінен кері жастардың есімі тіптен атаусыз қалды.
Өйткені жастар ұйымьіның құрылуына атсалысып, артынан кеңестік қоғам нық орнаған соң олардың арасынан "халык, жауы" ретінде атылып кеткен азаматтар да болды. Бұл азаматтар туралы кеңестік қоғамда оқуға, олар туралы жазуға тыйым
Ап кейбір итергөн жоқ. Осындай аумалы-төкпелі шақта Ташкент топырағын басқан ол үгітшілер даярлайтын партиялық курсқа келген күннен бастап-ақ басшылар назарын езіне аударды. Оныңалғырлығы, саяси тұрғыдан білімдарлығы. езгелерден оқшауланып тұрды. К,ыск,а мерзімдік курсты тез-а
