N E W S
OF THE NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN SERIES OF BIOLOGICAL AND M EDICAL
ISSN 2224-5308
Volume 3, Number 315 (2016), 138 - 143
THE COMPARATIVE MORPHOLOGY OF SKINS STRUCTURE OF ASTRAKHAN LAMBS
М. К. Tuyekbasov1, А. Е. Kydyrbayeva2, G. J. Turm etova3
1Research institute south-west livestock and crop production, Shymkent, Kazakhstan, 2R egional social innovation university, Shymkent, Kazakhstan,
3Y assaw i International Kazakh-Turkish University, Turkestan, Kazakhstan.
E-mail: elem esovna.1970@ mail.ru, gulmir_70@ mail.ru
K eyw ords: skin, gistogenetika, selection, histomorphological analysis, hem atoxylin, m icroscopic analysis, variational statistics, type o f skin, the epidermis, pilar layer, reticular layer o f the skin thickness, Karakul lamb.
A b stract. In an article on the studied histological features o f individual layers and the thickness o f the skin karakul lambs from colored and astrakhan sheep types. It w as revealed that m ost have thick skins o f astrakhan lamb, w hich is especially expressed their pilar and reticular layers. The allocation for skins type highest rates were observed in Caucasian lambs, compared to lowland types. In conclusion, each coloring karakul pelts is different depending on the type lambs.
ЭО Ж 636.082
ЦАРАК0Л ЦОЗЫСЫ ТЕР1 К^РЫЛЫМЫНЬЩ САЛЫСТЫРМАЛЫ МОРФОЛОГИЯСЫ
М. К. Туекбасов1, А. Е. ^ы д ы р б аев а2, Г. Ж. Турметова3
1О щ успк-Б аты с мал шаруашылыгы жэне е а м д ж шаруашылыгы, F 3 ^ Шымкент, Казахстан, 2Аймактык эл еум етпк инновацияльщ университет^ Шымкент, Казпкстан,
3К. А. Ясауи атындагы Халыкаралык казак-тур^ университет^ Турюстан, Казахстан
Т уш н сездер: терi жамылгысы, гистогенетика, селекция, гистоморфологиялык талдау, гематоксилин, микроскопиялык талдау, вариациялык статистика, елтiрi тиш, эпидермис, пилярлы кабат, ретикулярлы ка- бат, терi калындыгы, каракел козысы.
А н н отац и я . Макалада эртYрлi тYCтi ж эне е л п р ш к типтi каракел койы козыларынын терюш щ калын
дыгы мен онын жекелеген кабаттарынын гистологиялык зерттеулерi салыстырмалы зерттелген. Алынган мэлiметтерден каракел козыларынын терiлерi анагурлым калындау болып, бул айырмашылыктар эсiресе пилярлык ж эне ретикулярлык кабаттарда байкалган. Козыларды елтiрiлiк типтерi бойынша сараптаганда, терi калындыгынын негурлым жогары керсеткiштерi кавказдык елтiрiлiк типтi козыларда болса, теменгi мэнi жазыкгYл е л п р ш к типтiлерде алынган. Корыта келе, каракел козыларынын эрбiр тYсi елтiрiлiк т и т н е байланысты езiндiк ерекшелiктерi карастырылган.
Ауылшаруашылыгы жануарларынын терi жамылгысы физиологиялык жагынан сиякты, функционалдык мiндетi жагынан да эркашан да галымдардын назарын аудартады. Терi жамыл
гысы бул кепкомпонентп жYЙе, зерттеулердiн кепшiлiгi фрагменттiк сипатта болуы салдарынан кешендi морфологиялык жэне морфометриялык зерттеу жYргiзу ете киын. Каракел шаруашылыгы кой шаруашылыгынын айрыкша саласы, мунда мамык жYндi ан шаруашылыгынын гистогене- тикасы басым болады, мунда ешмнщ селекциясы жэне ендiрiсi кезiнде тYC басты релаткарады.
Б^дан баска, каракел шаруашылыгында каракелдщ тауарлык к¥ВДылыгын аныктау кезiнде елтiрi т и т н щ (б^йралану пiшiнi мен елшемi) мацызы Yлкен. Жогарыда баяндалганды ескере отырып, каракел койы козысыныц елпрюшщ гистоморфологиялык ерекшелштерш зерделеу кезiнде бiз козылардыц елтiрi типiне жэне тYсiне айрыкша назар аудардык. Осы белiмшешц максатка сэйкес- тiгi, б^л тершщ гистоморфологиялык к¥рылымыньщ тYC пен козылардыц елтiрi т и т н щ арасын- дагы езара байланыс пен езара шарттылык дэрежесiн аныктау жэне зацдылыктарды айкындау, бiздiц пiкiрiмiзше, б^л келешекте тYCтi каракел шаруашылыгындагы селекциялык процестердi жетiлдiруге мYмкiндiк бередi.
Зерттеу эдктемесь Зерттеулер Yшiн бастапкы материал «Ощустш-Казакстан мал шаруашы
лыгы жэне еймдш шаруашылыгы гылыми-зерттеу институты» ЖШС селекциялык-генетикалык орталыгыныц каракел койы козылары болды. Терiнiц гистопрепараттарын дайындау жэне терь кылшыкты жамылгы к¥рылымын зерттеу Н. А. Демидовтыц жэне т.б. [1] эдютемей жэне каракел шаруашылыгы институтыныц эдiстемесi бойынша, КaзКШFЗИ гистоморфологиясыныц тYрлен- дiрiлген зертханасымен [2] жYргiзiлдi. Гистокесiндiлердi бояу келесiдей жYргiзiлдi: микротом пышагынан алынган кесiндiлер Судан III бояуына салынды, б^л бояу май бездершщ май косын- дыларын саргылт тYCке бояйды, б^ныц бiрiншiлiк жэне е ю н ш т к фолликулдарды аныктау кезiнде Yлкен кемегi бар. Судан бояуынан алынган кейндшер алдымен 50 градустык спиртте, одан кейiн дистилденген суда шайылды жэне жетiлген жэне ^рыктанган фолликулдардыц жасушаларында ядролык заттарды аныктау Yшiн гематоксилин Кораччи бояуыныц ерiтiндiсiне кешiрiлдi. Гематок- силиннен кесiндiлер дистилденген суга, одан соц заттык эйнекке орналастырылды. Созылган гистокесiндiге желатин + глицерин коспасыныц Yлкен тамшысын тамызылды жэне жамылгы эйнепмен абайлап жабылды. Микроскопиялык талдау МБИ-3 микроскопыныц кемегiмен келей керсеткiштер бойынша жасалды: терiнiц бетше катысты тiк керiнiсте дайындалган препараттарда:
эпидермис биiктiгi 7х40 ^лгайтылган кезде аныкталды. Тершщ пилярлык жэне ретикулярлык кабаттарыныц калыцдыгы 7х3,5 ^лгайтылып елшендг Нагыз терiнiц байланыстырушы тiндiк талшыктарыныц к¥рылымы (7х40). Микроскоптаудыц экспозициялык интервалдары зерттелушi к¥рылымдардыц шамаларыныц эркелкiлiгiмен тYсiндiрiледi. 0рбiр гистопрепараттагы елшеу саны 20. Эксперименталдык деректер М. К. Туекбасовтыц, Б. Турумбетовтiц [2] эдiстемелiк ^сынымы бойынша МК-61 микрокалькуляторды пайдаланумен, вариациялык статистика эдiсiмен биомет- риялык жолмен ецделдi [3, 4].
Зерттеу нэтижелерь Каракел койы козыларыныц терiсiнiц гистоморфок¥рылымыныц жэне оныц кабаттарыныц ерекшелiктерiн нег^рлым объективтi бейнелеу максатында бiз эрбiр елтiрi типi бойынша осы зерттеулердi жеке кестелер тYрiнде ^сындык. Каракел койы козыларыныц терюшщ калыцдыгын гистологиялык зерттеулер тYсi мен елтiрi т и тн е байланысты терi пара- метрлерiнiц тYрлi шамалары болатынын керсеттi. Мысалы, жакетпк елтiрi типтi каратYCтi козы
лардыц терюшщ жалпы калыцдыгы 1810,3 мкм, C¥ртYCтi - 2002,2 мкм, ак тYCтi - 2469,4 мкм, коцыр тYCтi - 2102,9 мкм, гулигаз - 2140,4 мкм, казакы с^р - 2305,5 мкм, б^хар с^ры - 1863,9 мкм, с^рхандария с^р - 2027,9 мкм, каракалпак с^р типтi- 2118,7 мкм (1-кесте).
1-кесте - Жакетпк елтiрi типтi козылардыц терi кабаттарыныц параметрлерi
Козы ту и Эпидермис Пилярлы кабат Ретикулярлы кабат Тершщ жалпы калыцдыгы
Кара 24,5±0,27 1345,1±31,6 470,7±16,8 1810,3
Сур 23,1±0,18 1386,5±41,3 592,8±36,7 2002,2
Ак 23,4±0,23 1724,5±47,2 721,5±26,5 2469,4
Коцыр 23,7±0,34 1471,7 ±0,51 607,5±31,7 2102,9
Гулигаз (алкызыл) 24,1±0,18 1503,5±0,62 612,8±26,3 2140,4
Казакы суры 24,4±0,11 1529,7±0,76 751,4±21,5 2305,5
Бухар суры 23,4±0,26 1345,2±0,39 495,3±25,9 1863,9
Сурхандария суры 24,7±0,34 1438,5±0,42 564,7±31,4 2027,9
Каракалпак суры 25,9±0,23 1501,4 ±46,7 591,4±39,6 21187
Б^л ауыткулар тершщ жекелеген кабаттарыныц эпидермистщ, пилярлык жэне ретикулярлык кабатыныц тYрлi шамаларымен алдын ала аныкталган. Жакетик елт1р1 ти п т козылардыц арасында эпидермистщ ец Yлкен шамасы каракалпак с^р - 25,9 мкм, б^дан эрi с^рхандария с^р типтщо- зыларда (24,7 мкм), кара тYCтi (24,5 мкм), казакы с^р (24,4 мкм), гулигаз ти п т (24,1 мкм)козыларда болады. С^р, ак, коцыр тYCтi жэне б^хар с^ртипт козыларда эпидермис калыцдыгы бiрдей (23,1
23,7 мкм).Пилярлык кабат шамаларында елеулi айырмашылыктар байкалады, м^нда пилярлык кабаттыц ец аз шамасы кара тYCтi (1345,1 мкм), б^хар с^ры (1345,2) жэне с^р тYCтi (1386,5 мкм) козыларда. Ак тYCтi козыларга пилярлык кабаттыц калыцдаган ш ш ш тэн (1724,5 мкм), кара тYCтi козылармен салыстырганда пилярлык кабаттыц бiршама калыцдау пiшiнi Р<0,01 кезiнде каракал
пак с^р (1501,4 мкм), гулигаз (1503,5 мкм) жэне казак с^р ти п т (1529,7 мкм) козыларда болады.
Жакетик елтiрi типтi козылардыц ретикулярлык кабатыныц калыцдыгы сондай-ак тYсiне карай айтарлыктай езгередi. Мысалы, ретикулярлык кабаттыц ец Yлкен калыцдыгы казак с^р типтi (751,4 мкм) жэне ак тYCтi (721,5 мкм) козыларда болады, коцыр тYCтi жэне гулигаз ти п т козылар
мен салыстырганда айырмашылыктар статистистикалык т^ргыда айкын (Р<0,01), баска тYCтi козылармен салыстырганда айырмашылыктар статистистикалык т^ргыдажогары дэрежеде айкын (Р<0,001).
Кабырга елтiрi типтi козылардыц терiсiнiц калыцдыгы жакетпк елтiрi типтi козылармен салыстырганда бiршама ж^ка жэне тYсiне карай ез ерекшелiктерi болады (2-кесте).
2-кесте - Кабырга елт1р1 т и п т козылардыц тер1 кабаттарыныц параметрлер1
Козы TYсi Эпидермис Пилярлы кабат Ретикулярлы кабат Тершщ жалпы калыцдыгы
Кара 22,7±0,32 1224,2±24,5 411,3±17,5 1658,2
С^р 23,3±0,27 1329,5±31,4 543,2±31,8 1896,0
Ак 25,7±0,19 1680,5±56,4 701,8±36,3 2408,0
Коцыр 23,4±0,34 1381,5±41,3 626,5±29,2 2031,4
Гулигаз (алкызыл) 26,2±0,41 1465,2±56,3 665,2±47,1 2156,6
Казакы с^ры 27,3±0,26 1598,4±22,8 617,1±17,4 2242,8
Б^хар с^ры 24,5±0,14 1279,5±41,3 536,2±21,9 1835,2
Сурхандария с^ры 25,9±0,26 1382,5±31,9 597,4±36,5 2005,8
Каракалпак с^ры 25,7±0,21 1403,6±46,7 614,5±52,3 2043,8
Баска тYCтi козылармен салыстырганда (Р<0,001) казакы C¥ртYCтi козылардыц эпидермистщ калыцдыгы мейлiнше Yлкен болады (27,3 мкм). Кабырга елтiрi ти п т козылардагы эпидермистiц ец аз калыцдыгы кара тYCтi (22,7 мкм), с^р тYCтi (23,3 мкм) жэне коцыр тYCтi (23,4 мкм) козылардыц арасында аныкталган. Ак тYCтi, гулигаз жэне с^р тобыныц козыларыныц эпидермисiнiц калыц
дыгы 24,5-26,2 мкмшепнде ауыткиды. Пилярлык кабаттыц калыцдыгында бiршама айырма
шылыктар байкалады, тYCтер кимасында олар айтарлыктай. Мысалы, ак тYCтi (1680,5 мкм) жэне казак с^р (1598,4 мкм)тишнщ козылары пилярлык кабаттыц калыцдаган ш ш ш м ен сипатталады, ал ез кезегiнде кара тYCтi (1224,2 мкм) жэне б^хар с^р тYCтi (1279,5 мкм) козыларда ец ж^ка пилярлык кабат болады.
Пилярлык кабаттыц бiршама орташаландырылган ш ш ш с^р тYCтi, коцыр тYCтi, с^рхандария с^р, каракалпак с^ржэне гулигаз тYCтi козыларда болады, олардыц параметрлерi 1329,5-1465,2 мкм шепнде болады. Козылардыц тYсiне байланысты елеулi айырмашылыктар ретикулярлык кабаттыц калыцдыгында да байкалады. Ретикулярлык кабаттыц ец аз калыцдыгы кара тYCтi козыларда аныкталды, б^дан эрi бiршама калыцдаган ретикулярлык кабат б^харс^р (536,2 мкм), с^р тYCтi (543,2 мкм) жэне с^рхандарияс^р типтi (597,4 мкм) козыларда байкалады. Ретикулярлык кабаттыц калыцдау шамасына карай келес топка казак с^р (617,1 мкм), коцыр тYCтi (626,5 мкм) жэне гулигаз ти п т (665,2 мкм) козылар кiредi, ал ретикулярлык кабаттыц ец жогары шамалары ак тYCтi козыларда аныкталды (701,8 мкм). Жазык елтiрi типтi козылардыц терюшщ жекелеген кабаттары мен жалпы калыцдыгын зерттеу (3-кесте), эпидермис калыцдыгыныц 23,5-26,3 мкм шегiнде ауыткитынын керсетп, б^л кезде кара тYCтi (24,3 мкм), с^р тYCтi (24,5 мкм) б^хар с^р (24,7 мкм),
коныр тYCтi (24,8 мкм) козылармен салыстырганда эпидермистщ ен Yлкен калындыгы казак сур (26,3 мкм), каракалпак сур (25,9 мкм) жэне сурхандария сур (25,6 мкм)типт козыларда болады, ал эпидермистщ ен аз шамасы ак тYCтi козыларда болады (P<0,01).
Жазык елтiрi типтi козылардын пилярлык кабатынын калындыгында да тYсiне байланысты белгiлi бiр айырмашылыктар байкалады. Мысалы, баска тYCтi козылармен салыстырганда ак тYCтi козылардын пилярлык кабатынын калындыгы ен Yлкен болады (P<0,001). Сур козылардын арасында пилярлык кабаттын ен Yлкен шамасы казак сур тишнщ козыларында болады (P<0,01), каракалпак сур жэне сурхандария сур ти п т козылардын пилярлык кабатынын шамалары 1364,9
1317,4 мкм шепнде болады (P<0,1), ал ен жука пилярлык кабат бухар сур ти п т козыларда болады (P<0,01).
3-кесте - Жазык елтiрi типтi козылардыц терi кабаттарыныц параметрлерi
Козы ту и Эпидермис Пилярлы кабат Ретикулярлы кабат Тершщ жалпы калывдыгы
Кара 24,3±0,41 1147,8±29,4 387,6±16,5 1559,7
Сур 24,5±0,19 1242,5±36,2 419,2±15,7 1686,2
Ак 23,5±0,12 1620,4±41,7 670,4±32,9 2314,3
Коныр 24,8±0,17 1346,5±52,6 554,8±33,7 1926,1
Гулигаз (алкызыл) 25,2±0,26 1394,4±43,2 582,3±40,2 2001,9
Казакы суры 26,3±0,73 1432,9±14,7 625,3±12,5 2084,5
Бухар суры 24,7±0,42 1245,3±26,5 517,6±26,7 1787,6
Сурхандария суры 25,6±0,28 1317,4±31,2 541,4±51,4 1884,4
Каракалпак суры 25,9±0,35 1364,9±42,7 596,5±42,3 1987,3
Коныр тYCтi (1346,5 мкм) жэне гулигаз ти п т (1394,4 мкм) козылардын пилярлык кабатынын калындыгы бiрдей дерлш (P>0,1). 0 з кезепнде, кара тYCтi (1147,8 мкм) жэне сур тYCтi (1242,5 мкм) козыларда пилярлык кабаттын ен аз шамалары болады (P<0,001).
¥ксас YPДiс ретикулярлык кабаттын курылымында да байкалады, тек мундагы айырмашылык, пилярлык кабатпен салыстырганда ретикулярлык кабаттын шамалары аз болады (P<0,001).
Ретикулярлык кабаттын ен Yлкен калындыгы ак тYCтi (670,4 мкм) жэне казак сур ти п т (625 мкм) козыларда аныкталды, коныр тYCтi, гулигаз, бухарсур, сурхандария суржэне каракалпак сур типтi козылардын ретикулярлык кабатынын калындыгы 517,6-596,5 мкм курайды, ал ретикулярлык кабаттын ен аз шамалары (P<0,001) кезiнде кара тYCтi (387,6 мкм) жэне сур тYCтi (419,2 мкм) козыларда. Тершщ жекелеген кабаттарынын калындыгында белгiленген айырмашылыктар тершщ жалпы калындыгында бiлiндi. Мысалы, осы керсетюш бойынша баска тYCтi козылардын терiсiнiн калындыгымен салыстырганда ак тYCтi козылардын терiсiнiн жалпы калындыгынын шамасы ен Yлкен болады (2314,3 мкм, P<0,001). Гулигаз жэне казак сур тишнщ козыларынын терюшщ калындыгы 2001,9-2084,5 мкм шепнде болады, бухарсур, сурхандария сур жэне каракалпак суртипт козыларда бул керсетюш 1787,6-1987,3 мкм курайды, ал ен темен керсетюштер (1555,7
1686,2 мкм) кара тYCтi козыларда.
Кавказ типтi козылардын терюшщ жекелеген кабаттары мен жалпы калындыгын зерттеу (4-кес- те), кавказ елтiрi типтi козылар терiнiн жалпы калындыгы бойынша жакетпк, кабырга жэне жазык елтiрi типтi козылардан статистикалык тургыдагы айкын шамага асып тYсетiнiн керсетп (P<0,01).
Эпидермиялык кабаттын ез ерекшелiктерi болады, мысалы казакы сур тишнщ козыларынын эпидермистщ ен Yлкен шамалары (28,1 мкм), ал сур тYCтi (23,7 мкм), ак тYCтi (24,3 мкм) жэне каракалпак сур (24,8 мкм) козыларынын эпидермисшщ ен аз шамалары болады (P<0,01). Пиляр
лык кабатта ен Yлкен шамалар ак тYCтi козыларда (1866 мкм) белгшенд^ олар бул керсеткiш бойынша барлык баска козылардан статистикалык тургыдагы айкын шамага асып тYседi (P<0,001).
0 з кезегiнде казак сур типiнiн козыларында баска тYCтi козылармен салыстырганда пилярлык кабаттын негурлым жогары параметрлерi бар (ак тYCтi козылардан баска) (P<0,001).Кара тYCтi, коныр тYCтi, гулигаз, бухар суржэне сурхандария сур козылардын пилярлык кабатынын калын
дыгы бiрдей дерлш жэне 1426,4-1486,5 мкм шепнде (P>0,1).
4-кесте - Кавказ елтiрi типтi козылардыц терi кабаттарыныц параметрлерi
Козы ту и Эпидермис Пилярлы кабат Ретикулярлы кабат Тершщ жалпы калыцдыгы
Кара 26,5±0,39 1453,4±21,2 520,7±19,3 2000,6
Сур 23,7±0,18 1512,5±31,7 574,6±21,0 2110,8
Ак 24,3±0,14 1866,5±41,5 746,2±41,1 2637,0
Коцыр 25,1±0,15 1431,5±46,2 605,6±21,4 2062,2
Гулигаз (алкызыл) 26,7±0,24 1426,4±51,3 614,5±18,3 2067,6
Казакы суры 28,1±0,13 1647,5±62,4 790,9±39,5 2466,5
Бухар суры 25,4±0,19 1465,8±31,4 579,2±26,4 2070,4
Сурхандария суры 26,7±0,21 1486,5±42,1 660,2±39,8 2173,4
Каракалпак суры 24,8±0,13 1511,4±0,59 696,7±31,9 2232,9
Ретикулярлык кабатта сондай-ак езiне тэн ерекшелiктерi бар, казак сур типiнiц (790,9) жэне ак тYCтi (746,2) козылардыц ретикулярлык кабатыныц ец Yлкен шамалары болады (P<0,001), сурхандария сур (660,2 мкм) жэне каракалпак сур козыларыныц ретикулярлык кабатыныц пара- метрлерi 660,2-696,7 мкм к¥райды (P<0,1), ал ретикулярлык кабаттыц ец кiшi керсеткiштерi кара тYCтi (520,7 мкм), сур тYCтi (574,6 мкм) жэне бухар сур (579,2 мкм) козыларда.
^ ор ы ты н д ы . Сонымен, каракел койы козыларыныц терюшщ калындыгын жэне оныц жеке- леген кабаттарын гистологиялык зерттеулердi салыстырмалы талдау кара тYCтi, сур тYCтi, коцыр тYCтi, гулигаз, бухар сур, сурхандария сур жэне каракалпак сур типтi козылармен салыстырганда ак тYCтi жэне казак сур тукы м ш ш к типiнiц козыларыныц негурлым калыцдау терi жамылгысы болатынын керсеттi, бул айырмашылыктар эсiресе пилярлык жэне ретикулярлык кабаттарда байкалады. Сондай-ак елтiрi r a m ^ i мен терi калыцдыгы арасында да белгш бiр тэуелдiлiк байкалады, бул айырмашылыктар барлык жекелеген кабаттарда жаксы байкалады. Негурлым анык айырмашылыктар пилярлык жэне ретикулярлык кабаттарда, байкалады, терi калыцдыгыныц негурлым жогары шамалары кавказ елтiрi типтi козыларында, будан эрi жакеттiк елтiрi типiнiц, кабырга елтiрi типiнiц козыларында жэне терi калындыгыныц ец аз шамалары жазык елтiрi типiнiц козыларында, демек, терi кабаттарыныц дамуы гана емес, сондай-ак байланыстырушы талшык- тардыц орналасуы мен тыгыздыгы мацызды рел аткарады. Жалпы эрбiр тYC Yшiн, козылардыц елтiрi типше карай, езiндiк ерекшелiктер тэн.
ЭДЕБИ ЕТ
[1] Диомидова Н.А., Панфилова Е.П., Суслина Е.С. Методика исследования волосяных фолликулов. - М., 1960. - 10 с.
[2] Ерофеев В.С., Шамекенова Р.Д., Туекбасов М.К. Методика дифференцированного определения густоты шерс
тяных волокон у каракульских ягнят. - Шымкент, 1992. - 8 с.
[3] Плохинский Н.А. Руководство по биометрии для зоотехников. - М., 1969. - 255 с.
[4] Меркурьева Е.К., Шангин-Березовский Г.Н. Генетика с основами биометрий. - М., 1983. - 400 с.
[5] Туекбасов М.К., Турумбетов Б. Биометрическая обработка данных научных экспериментов в животноводстве. - Шымкент, 1991. - 20 с.
REFEREN CES
[1] Diomidova N.A., Panfilova E.P., Suslina E.S. Metodika issledovaniya volosyanyh follikulov. М., 1960. 10 p.
[2] Erofeev V.S., Shamekenova R.D., Tuyekbasov М.К. Metodika differencirovannogo opredeleniya gustoty sherstyanyh volokon u karakulskih yagnyat. Shyment, 1992. 8 p.
[3] Plokhinskiy N.A. Rukovodstvo po biometrii dlya zootehtikov. М., 1969. 255 p.
[4] Merkuryeva Е.К., Shangin-Berezovkiy G.N. Genetika s osnovami biometrii. М., 1983. 400 p.
[5] Tuyekbasov М.К., Turumbetov B. Biometricheskaya obrabotka dannyh nauchnyh eksperimentov v zhivotnovodstvo.
Shymkent, 1991. 20 p.
С Р А В Н И Т Е Л Ь Н А Я М О Р Ф О Л О Г И Я С Т Р У К Т У Р Ы Ш К У Р О К К А Р А К У Л Е В Ы Х Я Г Н Я Т М . К. Т уек басов 1, А . Е. К ы ды р баев а2, Г. Ж . Т ур м етова3
1Н ИИ Ю жно-Западного животноводство и растениводство, Шымкент, Казахстан, 2Региональный социальный инновационный университет, Шымкент, Казахстан, 3М еждународный казахско-турецкий университет им. Х. А. Ясави, Туркестан, Казахстан
К л ю чев ы е слова: кожные покровы, гистогенетика, селекция, гистоморфологический анализ, гематок
силин, микроскопический анализ, вариационная статистика, тип шкурки, эпидермис, пилярный слой, рети
кулярный слой, толщина кожи, ягненок каракульский.
А н н отац и я . В статье сравнительно исследованы гистологические особенности отдельно взятых слоев и толщина кожного покрова каракулевых шкурок ягнят от разноцветных и каракулевых типов овец. Выявлено, что наибольшей толщиной обладают шкурки каракулевых ягнят, что особенно выражено на их пилярных и ретикулярных слоях. При распределении по типу шкурок наиболее высокие показатели наблюдались у кавказских ягнят, по сравнению с равнинными типами. Вывод, каждая расцветка каракулевых шкурок имеет свои особенности в зависимости от типа ягнят.
Поступила 04.05.2016г.
