N E W S
OF TH E N A T IO N A L A C A D E M Y OF SCIEN CES OF TH E R EPU B LIC OF K A Z A K H STA N S E R IE S O F S O C IA L A N D H U M A N S C IE N C E S
ISSN 2224-5294
V olum e 3, N um ber 301 (2015) U D K 336.741.28
To a question of concept of state regulation of legal relations in the subsurface use sphere
B .K alym bek b [email protected]
Kazakh national university named after Al-Farabi, Almaty, Kazakhstan
Key w ords: a subsurface, a state administration, a protection of environment, a state regulation, government bodies, an investor.
A bstract. In this scientific article the opinion o f scientists on concept of public administration, essence of the state in the subsurface use sphere is considered. The general content of public administration and state regulation, their interrelation and legal problems is characterized. Also classification of government bodies, their system in the sphere of protection of subsurface use and environment is considered. Carrying out the review on function of state regulation in subsurface use, the offer on their development is offered. Defining a role from the different points of view of regulation of the state, its special importance is specified.
Э О К 336.741.28
КазакстандаFы жер койнауын пайдалану саласында к¥кыктык катынастарды мемлекеттж реттеудщ мэселелер1
К ал ы м б е к Б.
эл-Фараби атындагы Каз¥У, Алматы. Казакстан.
Т1рек сездер: мемлекетпк баскару, жер койнауын пайдалану, коршаган ортаны коргау, мемлекетпк реттеу, мемлекетпк органдар, инвестор.
Аннотация. Бул гылыми макалада жер койнауын пайдалану саласындагы мемлекеттщ мэш, мемлекетпк баскару угымына катысты галымдардыц пiкiрлерi айтылады. Мемлекетпк баскару мен мемлекетпк реттеудщ жалпы мазмуны, езара байланысы жэне кукыктык мэселелерi сипатталады. Сондай-ак, жер койнауын пайдалану мен коршаган ортаны коргаудагы мемлекетпк органдардыц жжтелу^ жYЙесi таныстырылады. Жер койнауын пайдаланудагы мемлекеттiк реттеу функцияларына шолу жасау аркылы олардыц жетiлдiру усыныстары карастырылады. Мемлекеттiц аталган саладагы реттеу ролi эр тYрлi тургыда айкындалып, оныц мацыздылыгы керсетiледi.
Ж алпыга мэлiм, мемлекет бул - тарихи жэне кYPделi даму Yстiндегi когамдык-саяси кубылыс.
М емлекеттщ жалпы угымына, оныц негiзi мен когамда алатын орнына катысты когамда эртYрлi ойлар калыптаскан. Когамныц уйымдаскан нысаны ретiнде мемлекет оныц т т с ш ш е баскарылуы мен бiртутастыFын сактауга жэне когамныц кажеттiлiктерiн канагаттандыруга багытталган функцияларды орындауга мiндеттi. М емлекет бiр жагынан жалпы улттык жэне когамныц мYДделерiн коргауда тэvелсiз болса, екiншi жагынан кукыктык катынастыц тец тарабы ретш де азаматтык кукыктык катынастарга дербес катысу кукыгына ие. М емлекет бYкiл когамда жэне е з ш ц кызметiнде зацдылык п р и н ц и тн басшылыкка алады.
А.А. М атюхин «мемлекеттщ кы зметш щ зацдылыгы неге байланысты болады?» - деген сурагына мынадай жауап бередi: «мемлекет кызметiнiц зацды болуы оныц белек тулгалардыц, когамдык жэне
саяси институттардыц зац алдында ж а у ап к ер ш тк тер ш белгшеп кана коймай, eзiнiц де ж ауап керш ш гш белгiлеу болып табылады». М емлекет eзiн кукык аясында кызмет ететiн, eзiн осы кукыкпен шектейтiн институт ретш де кeрсетедi [2, 187 б.].
КоFамныц бiркалыпты сакталуы жэне тэртiптiлiк пен зандылыкты орнату максатында, сондай-ак, мемлекеттщ одан эрi дамуы Yшiн эрбiр мемлекет eзiне тэн баскару кызметш жYзеге асырады. Баскару кызметiнсiз мемлекет eмiр CYре алмайды.
БYгiнде м емлекетпк баскару уFымына катысты Fалымдардыц эртурлi ой-пiкiрлерi бар. Мысалы, Fалым О С. Колбасовтыц пiкiрiнше, мемлекегтiк баскару уFымына накты мемлекегтiк органдардыц кызметiн жаткызу керек [3, 8 б.]. Ал, Г.В. Атаманчук м ем лекетпк баскару уFымына аныктама берген кезде билiктiк ыкпал ету принципiн ерекше атап e i ^ i . Fалымныц ойынша, мелекегтiк баскару бул - KOFамдык жYЙеге мемлеке1тiц Fылыми негiзделген, жоспарлы, туракты жэне билш-пк эсер етуi болып табылады. [4, 19 б.].
Келтгршген аныктама мем лекетпк баскару уFымынц толык аныктамасын бермейдг КоFамды реформалау, республиканыц экономикалык жэне элеум еттпк салаларында демократиялык тенденцияныц артуы «баскару» терминiн одан эрi кенщ ен тYсiнуге мYмкiндiк бередi.
Бiздiц ойымызша, Fалым Н.Б. Мухитдиновтыц устанFан позициясы жацашыл болып есептеледi.
Fалымныц усынысы бойынша, мемлеке1тiц баскару белсендiлiгiн ^ р с е т у Yшiн «ыкпал ету» терминiн
«аткару-билш ету кызметi» уFымымен ауыстырFан жeн. Оныц пiкiрi, бiздiц ойымызша, баскару тек коFамдык катынаска катысушыларFа Fана эсер етiп коймай, олардыц арасындаFы eзара байланысын да реттейдi деген дэлелмен туспа-тус келедi [5, 27 б.]. Ж алпы тусiнгенiмiздей, мемлеке1тiк баскару тек бiр Fана коFамдык катынастарды, яFни элеуметтiк, экономикалык, саяси жэне кукыктык катынастарды реттеумен шектелмейдi, ол бYкiл коFамныц, мемлеке1тiк
органдардыц тш с п дэрежеде кызмет аткаруына басшылык жасайды.
Казiргi танда мемлеке1тiц туракты дамуын жYзеге асыру Yшiн коршаFан ортаны корFау мен табиFи ресурстарды тиiмдi пайдалануды камтамасыз етудiц бiрден-бiр к е п ш мемлеке1тiк баскару аркылы жYзеге асырылады.
Жер койнауын пайдалану жэне коршаFан ортаны корFау мэселелерi мемлеке1тiц басты назарында болатын баFЫ1тардыц бiрi.
Жер койнауын пайдалану катынастары саласындаFы мем лекетпк баскару пайдалы казбаларFа менш iк кукыны мен мемлекет билiгiнiц бYкiл аумакта колдану кукыFы негiзiнен туындайтын eкiлдi жэне аткарушы органдардыц функциялары болып табылады. Жер койнауын пайдалану саласындаFы м ем лекетпк реттеудщ басты максаты экономикалык, э ш м ш т к жэне кукыктык iс-эрекеттер аркылы KоршаFан ортаны корFау мен жер койнауын утымды пайдалануын камтамасыз ету болып есептелед^
Жер койнауын пайдалану мен коршаFан ортаны корFау саласындаFы мемлеке1тiк баскару б у л - KOFам мен коршаFан ортаныц eзара байланыс негiзiнде экологиялык тэртiптi камтамасыз етуге баFытталFан мемлеке1тiк органдардыц аткарушылык билiктiк кы зм еттерш ц бiрi. Экология саласындаFы мемлеке1тiк баскару органдарыныц кызметi улттык зацнама аясында реттелед^ бул мемлеке1тiц экологиялык саясатыныц калыптасуына ыкпал етедi.
БYгiнде жер койнауын пайдалану катынастары кукыктык катынастардыц бiр турi болып табылFандыктан, оныц тараптарыныц бiрi ретiнде мiнде1тi турде мемлекет катысады, дэлiрек айтканда, мемлекет бул катынастарFа жер койнауыныц корFалуын, утымды жэне нысаналы максатта пайдаланылуын камтамасыз етудi, зандылыкты сактай отырып жYзеге асыратын кузыре1тi мемлекеттiк органдар аркылы катысады.
Казiргi кезде зац эдебиеттерщде жер койнауын пайдалану кезщде коршаFан ортаны корFаудаFы мемлекетпк баскару мен мемлекетпк реттеу терминдершщ eзара байланысы бар екендiгi анык. Егер де мемлекетпк баскару уйымдастырушылык кызметт кeрсететiн болса, жер койнауын пайдалану катынастарын мемлекетпк реттеу сол кызметтц мазмунын бiлдiредi. Сондыктан да, бул увымдарды бeлiп-жарып карасты руа болмайды. Жер койнауын пайдалану кезщде коршаFан ортаны корFау катынастарын мемлекеттк регтеудiц мазмунына: коршаFан ортаны корFау мен корFауFа арналFан уйымдастырушылык, экономикалык, кукыктык алFышарттарды куру жэне камтамасыз ету; жер койнауын пайдалану кезщде коршаFан ортаны корFау кезiнде мемлекетпк бакылауды жYргiзу; жер койнауын пайдалану катынастары субъектшершщ кукыктары мен мудделерiн корFау; жер койнауын пайдалану саласындаFы кукык бузушылык жасаFан тулFаларды занды жауапкершiлiкке тарту жатады [6, 412 б.].
М емлекет барлык шараларды уйымдастырушы ретiнде жер койнауын утымды пайдалану мен коршаFан ортаны корFау саласында колданыстаFы кукыктык куралдар мен эдiстермен бакылау жYргiзе алады. Казак тiлi терминдерiнiц салалык Fылыми тусiндiрме сeздiгiнде «бакылау» деген сeзге аныктама
береди Буган сэйкес, бакылау - б е л гш бiр объектiнi арнайы кадагалап карап, зерттеп, кабылдап тYсiну эдiсi. Ал, жер койнауын пайдалану мен коргауды бакылау Казакстан Республикасындагы мемлекеттiк баскарудыц элементi ретiнде езiндiк максат пен мiндеттерге ие, олар: мемлекеттiк органдардыц, жеке жэне зацды тулгалардыц жер койнауын утымды пайдалану мен коргауына катысты талаптарды, нормаларды жэне баска да шараларды тиiстi тYPде орындауды камтамасыз ету; Казакстан Республикасы жер койнауы туралы зацдарыныц бузылуын аныктау жэне жою; азаматтар мен зацды тулгалардыц бузылган кукыктарын калпына кел^ру; жер койнауын пайдалану ережелерiн, жер койнауы кадастры мен жер койнауы мониторинпсш жYргiзудiц дурыстыгын сактау; жер койнауын утымды пайдалану мен коргауга катысты шаралардыц орындалмау фактiлерiн аныктау болып табылады.
Жер койнауын пайдалану мен коршаган ортаны коргаудагы м ем лекетпк органдарды Yш топка жiктеvге болады: 1) жалпы екш етп органдар; 2) ведомствалык екiлеттi органдар; 3) арнайы екш етп органдар [7, 86 б.]. Ж огарыда карастырылган пiкiрлердi саралай отырып, олардыц эркайсысыныц емiр CYPVге кукыгы бар деп есептеуге толык болады. Бiздiц кезкарасымыз бойынша, бул мэселеш шешуде басты сурак болып белгш мем лекетпк органдардыц кандай орын алатындыгы, одан кейiн кандай екiлеттiктерi бар е к е н д т , кандай кызметтердi аткаратындыгы табылады. Казакстан Республикасында жер койнауын утымды пайдалану мен коргауды камтамасыз ететш экономикалык, кукыктык, уйымдастырушылык мэселе ретш де сипаттай келе, кандай органдардыц тек жалпы немесе тек арнайы жэне баска функцияларды аткаратындыгын аныктау ете киын.
«Жер койнауын жэне жер койнауын пайдалану» зацына сай, жер койнауын м ем лекетпк баскару жYЙесiне жэне жер койнауын пайдаланушылардыц кызметiне мем лекетпк бакылауды жYзеге асыратын мемлекеттiк уэкш етп к органдардыц курамына мыналар: 1) Казакстан Республикасыныц Yкiметi (16- бап); 2) К узы ретп орган (17-бап); 3) М унай мен газ саласындагы vэкiлеттi орган (18-бап); 4) Индустриялык саясатты реттеу саласындагы уэкш етп орган (19-бап); 5) Жер койнауын зерттеу жэне пайдалану ж ен ш деп vэкiлеттi орган (20-бап); 6) Пайдалы казбаларды барлау мен игеру ж ен ш деп орталык комиссия жэне кец таралган пайдалы казбаларды барлау мен игеру ж ен ш д еп ещраралык комиссиялар (21-бап); 7) Коршаган ортаны коргау саласындагы уэкш етп орган (25-бап); 8) Жер койнауын пайдалану саласындагы езге де у экш етп органдар (26-бап); 9) Облыстыц, республикалык мацызы бар каланыц, астананыц жергiлiктi аткарушы органдары (27-бап) жатады [1]. Жер койнауын пайдалану саласындагы керсетш ген мемлекеттiк vэкiлеттiк органдардыц курылысыныц соншалыкты кYPделiгiне карамастан, оныц тиiмдi кызмет аткаратындыгында кYмэн туындайды. Мемлекет экономикасыныц осындай мацызды саласындагы катынастарды реттеудi жYзеге асыратына, осыншама мем лекетпк органдардыц болу себебш ен ез кызметтерш тиiсiнше камтамасыз ете алмайды. Казакстан Республикасыныц экономикасыныц даму кезецдершде аталган мемлекеттiк курылым бiрнеше рет езгертш ген болатын, алайда буган карамастан мемлекет пен жер койнауын пайдаланушылар арасында элi де дау-дамайлар толастамай жатыр.
Жер койнауын пайдалану саласындагы мем лекетпк реттеу функцияларын жетiлдiрv Yшiн, бiздiц ойымызша, мынадай мацызды iC-эрекеттер аткарылуы тиiс. Бiрiншiден, уксас жYргiзv пэнiндерi бар мемлекеттiк органдардыц функцияларыныц кайталануы мен екiлеттiктерiнiц тYЙiсvлерiн кыскарту кажет. Екшшвден, мемлекеттiк органдардыц бакылау-кадагалау iC-шараларына белiнетiн каржыны азайтуымыз керек. Yшiншiден, ведомсвтолар арасындагы кедергiлер мен жер койнауын пайдаланушыларга ыкпал ету аясын улгайтуга багытталган кYрестi жоюуымыз т и с . Терпншвден, шаруашылык жYргiзvшi сvбъектiлердi (жер койнауын пайдаланушыларды) тексеру жYргiзvмен алацдатуды азайту керек. Бул усыныстардыц барлыгы Казакстан Республикасы экономикасыныц туракты дамуыныц жэне экономикалык тэvелсiздiгi мен каушстздЫнщ, жер койнауын игеру катынастарын кукыктык реттеудщ сенiмдi кукыктык механизмдерiн жасаудыц мацызды шарты болып саналады. М ундай багыт жер койнауы vчаскелерiнiц тiзiмi бойынша конкурс етшзу, жер койнауын пайдалану кукыгын беру, жер койнауы учаскелерш пайдалану келiсiм шарттарын жасасу мен езгерту кездерiнде сыбайласу мYмкiндiктерiн азайтуга жэне жоюга ез ыкпалын тигiзедi.
Жер койнауын пайдалану кезшде коршаган ортаны коргауда мемлекеттiк реттеудщ н е п зп функцияларына: жер койнауы мониторинп мен кадастрын жYргiзv, экологиялык сараптама, корашаган ортаны коргау мен жер койнауын пайдалануды мемлекеттiк бакылау жYргiзу, жер койнауын пайдаланганы Yшiн акы телеу, коршаган ортаны ластаганы Yшiн телемакыны белгiлеvдi жаткызуга болады. Бул функциялардыц барлыгы нормативтiк кукыктык актшерде керiнiс тапкан. Кецес Yкiметi ыдыраганга дейiн жер койнауын пайдалану антропогендш кызметтiц саласы ретiнде мемлекеттiц гана колында болган. XX гасырдыц 90-жылдарыныц бiрiншi белiктерiнде Казакстанда жер койнауын
пайдалану объектшерГ (жер койнауы учаскелерГ, пайдалы казбалардын кен орындары, инфракурылыс жэне т.б.) бГрте-бГрте жеке компаниялардын, сонын гшщде ш ет елдш компаниялардын иелштерше ете бастады. Жеке жер пайдаланушыларга шаруашылык ж урп зу функциясы, инвестициялау, геологиялык барлау жумыстарын ж урпзу, кен орындарын табу, пайдалы казбаларды барлау мен минералдык ш иизаттарды кайта ендеу жумыстарын ж урпзу артылды. М ем лекетпк шаруашылык субъектшершщ шектеулГ катысуымен жеке секторга жер койнауын пайдалану жэне пайдалы казбалар мен езге де минералдык шишзат ресурстарына билш ету кукыктары бершдГ [8, 12 б.].
Бунын непзГнде жеке шаруашылык ж урп зу субъектшерГ, сонын шет елдш компаниялардын улесГ бар комапниялар, мемлекеттщ м е н ш т болып табылатын жер койнауын пайдалану объектшерш экгмш ш к-ш аруаш ылык е р к гн д т н жэне одан туске пайданы иелендг Ал, мемлекет ез кезегшде жер койнауын пайдалану талаптарын белгшеу мен оларды жер койнауын пайдаланушылар тарапынан орынадауын кадагалауга багытталган реттеу ш ш к жэне кадагалу функцияларын калдырды.
Зан эдебиеттершде экономика саласындагы катынастарды мемлекеттщ реттеудеп релГ эр турлГ тургыда карастырылады. Мысалы, жер койнауын пайдалану катынастарындагы мемлекеттщ релш галымдар Л.Н.
Нурсултанова жэне С.З. Зимановтын мемлекеттщ шет ел инвесторларымен шарттык катынастарындагы релше арналган теориялык идеяларын непзге ала отырып, мынадай корытындыга келедг
- мемлекет жер койнауын пайдаланушы инвесторлармен шарттын аясында тендей серштес жэне талаптардын орындалуына жауапты бола отырып Казакстан Республикасынын у экш етп органы аркылы инвесторлармен жер койнауын пайдалану туралы шарт жасасады, сол аркылы е з ш н конституциялык жэне функционалдык кукык кабш етп гш жузеге асырады, мемлекеттщ кауш издш мудделерш бшдГредц
- мемлекеттщ мунай кен орындарын игеру жобасына катысты акциялардын бГр белЫ н иелену кукыгын мемлекеттщ саяси-кукыктык статусы жэне ен бГршшГ кукыгы деп карастыру керек;
- мемлекеттщ сатуга ш ыгарылган жоба пакетш деп белЫ н иелену мемлекеттщ басты кукыгы болып есептеледц
- мунай саласына катысты шарттык катынастарда мемлекет пен инвесторлардын мудделерш кезен- кезещмен канагаттандырудьщ туракты факторы эрекет етедц
- мемлекет пен инвесторлар арасындагы шарттык катынастарда кукыктык аспектшермен катар, ешмдГ белу ж е т н д е п келГсГмде моралдык аспектшер де басты релге ие;
- мемлекеттщ м ум кщ дш мен онын кызметш щ нэтижелЫ мемлекеттщ Казакстан халкы уш ш езГнщ улттык мудделерш коргау мен камтамасыз етумен багаланады;
- шарттык катынастарда мемлекет екг релдГ катар алып ж уредь бГршшвден, тен кукыкты суб ъ ект ретгнде, ешншГден, республиканын экономикалык жэне саяси ка у ш азд Ы н каматамасыз ету функциясын иеленушГ ретш де[9, 11 б.];
Жер койнауын пайдалану саласында мемлекеттщ алатын орны мен релш езара жакындату максатында мынадай н еп зЫ ережелер заннамада керш ю табуы тшс.
БГршшвден, жер койнауын пайдалану катынастарын реттеу кезшде, жер койнауына м емлекетпк меншште екендЫ н басшылыкка ала отырып, басымдыкты мем лекетпк жэне когамдык мудделерге беруГмГз тшс. Алайда, аталган басымдыктар жария-кукыктык бастаулардын жеке кукыктык бастаулармен балансын камтамасыз ететш Казакстан Республикасынын заннамаларына непзделуГ тшс.
Ешншвден, жария катынастардын тэуелсГз с у б ъ е к т а р етн д е, ал азаматтык-кукыктык катынастарда тен кукылы субъект ретш де мемлекеттщ екш етп гш белш карастыруымыз керек.
Yшiншiден, елдщ улттык к а у ш а з д т мен еге м ен д т уш ш манызы зор жер койнауы ресурстарынын стратегиялык жэне сирек турлерГмен (стратегиялык минералды ресурстар, iPi кен орындары) Казакстаннын кажеттш ктерш канагаттандыру ушш жер койнауынын мемлекетпк корынан жеке жер койнауы учаскелерш (пайдаланылатын жэне пайдаланылмайтын) белгшеп, оларга стратегиялык манызды нысан мэртебесш беру керек. Каз1рп танда Казакстан Республикасынын Yкiметi стратегиялык жер койнауы учаскелер тзГмш б е к т п койганымен, бул тгзГмге стратегиялык манызы бар жер койнауы учаскелерГмен катар усак жер койнауы учаскелерГ де енш кеткен. Мунын езГ аталган нормативтк-кукыктъщ актшщ сапасын тусГрш, мемлекетпк манызды объектлерД аныктау ынтасын тем ен детт жГбердг ТГзГмдетг стратегиялык жер койнауы учаскелер санын кыскартып, тек шынайы стратегиялык манызды жер койнауы учаскелерш калдыруымыз керек, сондыктан да бул тзГмдГ кайта карастырган ж ен
М емлекетте каржылык жэне технологиялык мумшндштер, шет елдш инвестициялар болмаган кезде, болашакта улттык жэне экономикалык каушсГздшт камтамасыз ету уш ш кемГрсутек шишзаты кен орындарынын бГркатарын, мысалы, Каспий тещ зш щ со л ту стгш д еп оффшорлык аймактагы кен орындарын р езе р втк кен орындарыньщ республикалык корына ен п зш кою дурыс кадам болып
саналады. Ал, усак жэне орташа кен орындарды стратегиялык жер койнауы учаскелер тiзiмiнен шыFарып, оларды н еп зш ен элеуметтiк мацызы бар жер койнауы у ч аск ес ретiнде игерiп, мемлеке1тiц ш ш каж еттш ктерш eтеуге арнауымыз керек. ОларFа катысты мемлеке1тiк-кукыктык реттеудiц стратегиялык объектшерге тэн ерекше ережелер колданылмауы тшс.
Жалпы, жер койнауын пайдалану кезшде коршаFан ортаны корFау мемлеке1тiц реттеу функциясы аркылы жYзеге асырылады. М ем лекетпк реттеу eте кYрделi процесс болып табылFандыктан, оны толыFымен тусiну Yшiн оныц жекелеген кызме1терiн карастыру кажет.
ЭДЕБИЕТ
[1] Казакстан Республикасы. 1996 жыты 27 кацтарда кабылдаетан Зац, № 291-IV - Жер койнауы жэне жер койнауын пайдалану туралы. - Алматы.: ЮРИСТ, 2011. - 96 б.
[2] Матюхин А.А., Государство в сфере права. Институциональный подход.- Алматы, 2000. -.187 с.
[3] Колбасов О.С. Экология: политика - право. М.,1976. - 180 с.
[4] Атаманчук Г.В. Теория государственного управления. Москва: «Омега-Л», 2004. - 301с.
[5] Мухитдинов Н.Б. Основы горного права. - Алматы., 1998. - С.27-28.
[6] Боголюбов С.А., Бринчук М.М., Ведышева О.Н. Аграрное право. - Москва: Проспект, 2001.- 432 с.
[7] БектурFанов Э.Е. Казакстан РеспубликасындаFЫ жер кукык катынастары. - Алматы: «Жета ЖарFЫ», 1997.
264 б.
[8] Мухитдинов Н.Б. Правовые проблемы пользования недрами. Алма-ата, 1977 - С.113-114.
[9] Нурсултанова Л.Н. Нефтегазовая промышленность современного Казахстана: исторический аспект (1985 - 2007 гг.) //Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора исторических наук. - Алматы, 2008. - С.11-12.
REFERENCES
[1] Kazakhstan Respublikasy. 1996 zhylgy 27 kantarda kabyldangan Zan, 291-IV- Zher koinauy zhane zher koinauyn paidalanu turaly.- Almaty.: JURIST,2011.-96 b.
[2] Matiuhin A.A., Gosudarstvo v sphere prava. Institutsionalnyi podhod.- Almaty, 2000.-.187 s.
[3] Kolbasov O.S. Ecologia: politika-prava. M., 1976.-180s.
[4] Atamanchuk G.V. Teoria gosudarstvennogo upravlenia. Moskva: «Omega-L», 2004.- 301s.
[5] Muhitdinov N.B. Osnovy gornogo prava.- Almaty., 1998.- S.27-28.
[6] Bogoluibov S.A., Brinchuk M.M., Vedysheva O.N. Agrarnoe pravo.-Moskva: Prospekt,2001.-432s.
[7] Bekturganov A.E. Kazakhstan Respublikasyndagy zher kukyk katynastary.- Almaty: «Zheti Zhargy», 1997.- 264s.
[8] Muhitdinov N.B. Pravovye problemy polzovania nedrami.Alma-Ata, 1977-S.113-114.
[9] Nursultanova L.N. Nephtegazovaia promyshlennost sovremennogo Kazakhstana: istoricheskii aspekt(1985-2007 gg.) // Avtorepherat dissertatsii na soiskanie uchenoi stepeni doktora istoricheskih nauk.- Almaty, 2008 S.11-12.
К ВОПРОСУ О ПОНЯТИИ ГОСУДАРСТВЕННОГО РЕГУЛИРОВАНИЯ ПРАВОВЫХ ОТНОШЕНИЙ В СФЕРЕ НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЯ
Калымбек Б.1 b [email protected]
‘Кандидат юридических наук. Доцент кафедры таможенного, финансового и экологического права юридического факультета Казахского национального университета имени аль-Фараби. Город Алматы, Казахстан.
Ключевые слова: недропользования, государственное управление, защита окружающей среды, государственное регулирование, государственные органы, инвестор.
Аннотация. В данной научной статье рассмотрено мнение ученых о понятии государственного управления, сущности государства в сфере недропользования. Характеризуется общее содержание государственного управления и государственного регулирования, их взаимосвязь и правовые проблемы. Также рассматривается классификация государственных органов, их система в сфере защиты недропользования и окружающей среды. Проводя обзор на функции государственного регулирования в недропользовании, предлагается предложение об их развитии. Определяя роль с разных точек зрения регулирования государства, указывается его особая важность.
Kalymbek B., Master of Laws.
Senior Lecturer of the Department of Customs, Financial and Ecological Law of the Law Faculty of the Kazakh National University named after al-Farabi. [email protected] Телефон: 87017216860
Поступила 15.04.2015 г.
