REPORTS OF THE NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN
ISSN 2224-5227
Volume 3, Number 313 (2017), 173 - 179
UDC 332.1(574):001.895
A A . Boltaeva N arxoz University, Almaty city
b aika01@ mail.ru
DEVELOPMENT OF SOCIAL RESPONSIBILITY OF BUSINESS IN KAZAKHSTAN
A b stra c t:In this article the m ain directions o f development o f social responsibility o f business are considered, its concept as an economic category is given.The development o f elements o f social business is presented.
Formation o f social responsibility o f the state and business is one o f the basic conditions for sustainable development. Social responsibility in the modern world is perceived not only as a charity, but also as an effective activity that enhances the business reputation and capitalization o f the company. This is a voluntary contribution of business to the development o f society, social, economic and environmental spheres. This is a conscious investment o f business in the future.
The results o f conducted specialized studies that demonstrate the low awareness o f business entities of Kazakhstan about the social responsibility o f business, as well as the lack o f a com m on understanding o f the concept o f social responsibility o f business by various stakeholders, are also analyzed.
In the author's opinion, in Kazakhstan it is necessary to improve the system o f social responsibility o f business, to develop an analytical tool for the effectiveness o f its functioning, at the legislative level, to determine the procedure for the preparation and audit o f social reporting.
Replacing these gaps is a prerequisite for im proving the competitiveness o f Kazakhstan's business.
K ey w ords: State, business, social responsibility o f business, social development, social audit, ethics, standards o f social responsibility.
УДК 332.1(574):001.895
А. А. Болтаева
Нархоз Университету Алматы к.
КАЗА^СТАНДАГЫ БИЗНЕСТЩ ЭЛЕУМЕТТ1К ЖАУАПКЕРШ1Л1Г1НЩ ДАМУЫ
А в д ат п а: Аталмыш макалада бизнестщ элеум етп к ж ау ап к ер ш ш п н дамытудыц н е п з п багыттары карас-тырылады, оныц экономикалык категория ретш де аныктамасы берш едг Э л еум етп к бизнес элементте- рш дамыту карастырылган.
М емлекет пен бизнестщ элеум етп к ж ауапкерш ш гш щ калыптасуы туракты дамудыц н е п з п шарттары- ныц бiрi болып табылады. Заманауи элемде элеум етп к ж ауап керш ш к тек кайырымдылык кана емес, сонымен катар компанияныц ю керлж беделi мен капитализациясын жогарылататын тиiмдi кызмет. Бул бизнестщ когамныц элеуметтiк, экономикалык жэне экологиялык салаларыныц дамуына коскан ерiктi Yлесi.
Бул бизнестiн саналы тYрде болаш акка салган инвестициялары.
Сондай ак, макалада арнайы жургiзiлген зерттеулердiн нэтижесi талданады, оларга сэйкес, Казакстан- дагы бизнес субъектш ерш щ бизнестiн элеуметтiк жауапкерmiлiгi ж еш нде хабардар болуыныц ете темен д е н г е й жэне эртYрлi мYдцелi жактардыц бизнестщ элеум етп к жауапкерmiлiгi тужырымдамасыныц ортак тYсiнiгiнiн жоктыгын керсетiп отыр.
Автордыц пайымдауынша, Казакстанда бизнестiн элеуметтiк жауапкерm iлiк ж ^ е с т жетiлдiру, оныц тиiмдi эрекет етуш щ аналитикалык куралдарын эзiрлеу, зацды децгейде элеуметтiк есептi дайындау ретi кажет.
173
Аталмыш мэселелердщ шешiлуi казакстандык бизнестiн бэсекеге к аб ш ет т ш п н жогарылатудыц каж етп ш арты болып табылады.
Т iр ек сездер: мемлекет, бизнеса, бизнестiн элеуметтiк ж ау ап к ерш ш п , элеуметтiк даму, элеуметтiк аудит, этика, элеум етп к жауапкерmiлiк стандарттары.
Бизнестiн элеуметпк жауапкершiлiгi соцгы жылдары Казакстанныц юкерлш жэне гылыми орталарында белсендi талкыга салынуда. Когамныц туракты дамуында элеуметпк Yлес идеясы бизнестi жYргiзудiн еркениетп белгiсi ретiнде бизнес-когамдастыктар жэне мемлекетпк курылымдар тарапынан колдау табуда. Бул эаресе, казакстандык iPi кэсiпкерлiкте басымырак керiнедi, десек те, ез кызме^нде бизнестiн элеуметтiк жауапкершiлiктужырымдамасы мен элементтерш жузеге асыратын шагын жэне орта кэсшорындардыц саны да есiп келедт
Елбасы Нурсултан Эбiшулы Назарбаевтыц «Казакстан-2050» стратегиясы калыптаскан мемлекеттiн жаца саяси багыты» атты Казакстан халкына Жолдауында «Бiздiн басты максатымыз - 2050 жылга карай мыкты мемлекеттiн, дамыган экономиканыц жэне жалпыга ортак ецбектщ негiзiнде берекелi когам куру»-деп басты максатты керсеткен болатын.Соныц iшiнде «Элеуметпк саясаттыц жаца принциптерi - элеуметпк кепшдштер жэне жеке жауапкершiлiк» атты белiм карастырылган. Ондагы ец басты максат - элеуметтiк кауiпсiздiк жэне азаматтарымыздыц бакуаттыгы.Бул - когамдагы турактылыктыц ец жаксы кепiлi. Бiздiн когамда уакыт сынына тетеп бере алатын жацартылган жэне элдекайда тиiмдi элеуметпк саясатка деген сураныс есiп келедт Элемдiк тэжiрибе керсеткендей, элеуметтiк саясаттыц м ш из жэне эмбебап Yлгiсi жок. Бул барлык азаматтары сол элеуметпк жуйеге канагаттанатындай бiрде-бiр когамныц жоктыгы сиякты.
Элеуметтiк кауiпсiздiк жэне азаматтардыц бакуаттыгы мэселелерiн шешу - бул эрбiр казакстандыкка эсер ететiн киын жэне ете мацызды мшдет болып табылады.
Жолдаудагы «Элеуметтiк саясаттыц жаца принциптерi - элеуметтiк кепiлдiктер жэне жеке жауапкершшк» белiмiнде элеуметтiк саясаттыц жаца кагидалары карастырылган:«...мемлекет, эсiресе, жаhандык дагдарыс жагдайында, азаматтарга ец теменп элеуметтiк стандарт кепiлдiгiн беруi тшс.Басты мшдет - кедейшшктщ есуше жол бермеу. Кедейшiлiк ешбiр казакстандык Yrn^
элеуметтiк перспективага айналмауы керек. Мемлекет элеуметпк колдауды тек буган муктаж топтарга гана керсетуi т т с ^ з енiрлердi дамытуда элеуметтiк тенгерiмсiздiк мэселелерш шешуге назар аударуга тиiспiз. Бiз ецбекпен камтуды камтамасыз ету жэне ецбек телемi саясатын жацгыртуга тшсшз. Бул айтылып отырган кагидалар бiздiц елiмiзде ец езектi мэселелер мен колга алу керек жагдайлар. Сонымен катар бул мэселелердi колдау жумыстары ец алдымен енiрлер мен аймактарда жургiзiлу керек»[1].
Осындай Елбасы койган саликалы мiндет тургысында элеуметтiк жацгыртулар мен элеуметтiк кепiлдiктердi жYзеге асыру Yrn^ уйымдагы элеуметтiк баскарудыц дамуын камтамасыз ету мэселелерi ете езекп болып табылады.
¥йымныц элеуметтiк дамуы оныц элеуметтiк ортада жогаргы дэрежеге кетершгендшш керсетедi - заттай,когамдык жэне рухани шарттарда,уйымныц жумысшылары ецбек етедi жэне отбасыларымен бiрге турады,сол жерде кажеттшктердщ колданылуы мен сараптауы жYзеге асырылады, тулгалар арасында объективтi байланыс орнатылады,олардыц моралды-этикалык кундылыктарыныц мацыздылыгы табылады. Осыган байланысты,элеуметтiк даму бiрiншi кезектеп тапсырмаларды орындауы кажет.
Элеуметпк баскаруда тагайындау адамдарга ерекше эсер етедг Оныц непзп есеб1 элеуметтiк баскару белiмдерден турады жэне уйымныц ецбек жагдайына тш сп кызметкерлер1 Yшiн жасайтын жэне туракты жаксарту денгейiне жететш процес.
Элеуметпк уйымныц дамуымен баскару тэсшдеру гылыми тэсшд1 непзге ала отырып, элеуметпк процес зандылыктары, саяси есептеуд1 енер-бшмге,элеуметпк мэселелерд1 шешуге руксат беретш процедуралардыц жиынтыгы жэне сешмд1 элеуметпк нормативтер косындысы деп есептеуге болады. Когамдагы элеуметпк баскару процес сиякты максаттар мен мiндеттердi аныктаудыц астарында саяси мэн жатыр. Сондыктан непзп принциптердщ бiрi - оган саяси тургыдан карау принципi. Казiргi бiздiн когамда жYрiп жаткан процестер занды тYрде басшылыкка саяси тургыдан карау принципш терецдету аркылы жузеге асырылуда[2].
Десек те, Казакстанда бизнестiн элеуемттiк жауапкершiлiгiне байланысты аукымды зерттеулер санаулы гана жургiзiлген. Оныц ец алгашкысы 2008 жылы Б ¥ ¥ жургiзiлсе, соцгысын тек 2013 жылы САНДЖ зерттеу орталыгы жургiзген (1-сурет).
174
Ipi бизнес
Орта бизнес
Шагын бизнес
87
69 82
47 51
100
20 40 60 80 100 120
2013 жыл 2008 жыл
1-сурет - Казакстандагы кэсшорындардыц «Бизнестщ элеуметпк жауапкершшт женшде хабардар болуы» бойынша зерттеулер нэтижеи, %
Зерттеулер нэтижелер1 керсеткендей соцгы бес жылда бизнес екшдершщ бизнестщ элеуметпк жауапкерш ш тнен хабардар болу децгеш (С1з бизнестщ элеуметпк ж ауапкерш ш т женшде естадщз бе ?) орташа есеппен алганда 3%-га ескен (60%-дан 63%-га дешн). Соныц ш1нде 1р1 компаниялар шагын бизнеспен (47%) салыстырганда 100% бизнестщ элеуметпк ж ауапкерш ш т женшде маглуматы бар.
Шетелдш компаниялармен салыстыру барысында келес мэл1меттер алынды (2-сурет).
0
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
80 74
а 1
61
Шетелдiк кэсiпоpындаp Бipiккен кэсiпоpындаp казакстандык кэсiпоpындаp
2-сурет - Бизнестщ элеуметтж жауапкершшт женшде бшетш меншж формалары бойынша кэсшорындар саны Меншш формалары бойынша шет елдш жэне б1ршкен кэсшорындар казакстандык кэсшорын- дармен салыстырганда бизнестщ элеуметпк жауапкерш ш тнен хабардар [3].
Куантарлык жэйт, Казакстанда 2015 жылы «Бизнестщ элеуемтпк ж ауапкерш ш т. Казак
станныц 30 компаниялары мысалында Case-study» такырыбы бойынша зерттеулер журпз1лд1.
Аталмыш зерттеулер аясында бизнестщ элеуметпк ж ауапкерш ш т бойынша 46 жоба белгшенген.
Зерттеу нэтижелершщ керсетушше, казакстандык компаниялардыц басым к е п ш ш т бизнестщ элеуметпк ж ауапкерш ш тн «кайырымдылык» деп карастырады екен [4].
Сондыктан, казакстандык бизнес эл1 де бизнестщ элеуметпк жауапкерш ш тн угыну кезещнде деуге болады.
Компаниялардыц элеуметпк багыттарыныц ец бастыларынан мыналар ерекшеленедт кызмет- керлердщ дамуы, денсаулык сактау жэне каушс1з ецбек жагдайы, элеуметпк кайта курылымдау, табиги ортаны коргау кызмету ж ергш кп кауымныц еркендеук ресурстарды унемдеу, адал юкерлш кызмет.
---175---
Бгргншг багыт - цызметкерлердщ дамуы дегешм1з компанияныц элеуметпк багдарламала- рына тшстт Ол мекемедеп дарынды кызметкерлерд1 устап калуды максат ететш кызыметкер- лердщ даму стратегиясын камтиды. Компанияныц кызметкерлерд1 дамыту туралы элеуметпк багдарламалар келес багыттары пайдалана алады: уйрету жэне кэс1би машыктарыныц жет1лд1ршу1, кызметкерлердщ элеуметпк пакеттщ колданулары, демалыс жагдайларын жасау, ш ю карым-катынастырды жаксарту, кызметкерлердщ баскарушылык шеш1мдерд1 кабылдауга катысушылык бшд1руу жэне т.б.
Еюншг багыт - денсаулыц сацтау жэне цаутыз ецбек ортасы. Ол компанияныц элеуметпк багдарламасындагы денсаулык сактау жэне жумыс орындарындагы кауш аздш т кездеген, зацмен б ек тл ген нормаларга непзделген шарттары.
Жогарыда айтылган компанияныц элеуметпк белсендшгш камтитын багдарламалар мыналар:
ецбект коргау жэне каушиздш техникасы, мекемедеп кызметкерлерге медициналык кызмет керсету, санитарлык-гигиеналык шарттардыц орындалуы, мекемеде бала туу мен ана болуга колдау керсету, кэсштш сыркаттыц алдын ал шаралары жэне т.б.
Ушгншг багыт - элеуметтгк цайта цурылымдау -дегешм1з кайта курылымдауга шакырган кызметшшщ жагдайы ушш жасалынатын компанияныц элеуметпк багдарламасы (эдетте мекемедеп курылымдык езгерютерге байланысты кэаби кайта даярлау, жумыска туруда жэрдемдесу акпараттык наукандар мен ю шаралар журпзшеду кызметтен кыскартуга тускен кызметкерге етемдш телемдер телеу жузеге асырылады).
Тврттш1 багыт - табиги ортаны цоргау цызмет1 жэне ресурстарды унемдеу шаралары - коршаган ортага зиянды эсерд1 кыскартуды максат етедт Табиги корларды унемд1 тутынуга, кайтадан пайдалану жэне калдыктарды кэдеге жаратуга шакырады, коршаган ортаныц ластануын алдын алу шаралары, экологиялык каушс1з ецщрю процестершщ журпзшуу келш тасымалдарыныц экологиялык кауш из болуы , кегалдандыру акциялары жэне мекемеде
«сембшктердщ » журпзшуш т.б. шараларды камтиды.
Бестш1 багыт - жергшкт! цауымдастыцты дамыту - эр тулга ж ер гш к т б1рлест1ктщ дамуына улесш коса отырыпжузеге асады. Компаниялар эр турл1 элеуметпк багдарламалар журпзедт Элеуметпк коргансыз калган когамныц карттарына кемек керсету акциялары, бала мен жасесшр1мдерге жэрдемдесу шаралары, шаруашылык, турмыстык-коммуналдык салаларды дамыту шаралары, ж ер гш к т б ш м жэне спорттык ужымдарга демеуш1 болу, ж ергш кп мэдени, тарихи ескетюштерд1 коргап, сактау шаралары, элеуметпк тургыда мацызды зерттеулерд1 колдау жэне кайырымдылык акцияларына катысу, тагы сол сиякты ю шаралар журпзедт
Алтыншы багыт - адал !скерл!к тэж!рибе. Оныц максаты- мекеменщ жабдыктаушылары, бизнес-серштестеру клиенттер1 арасындагы езара карым-катынастыц эдшетп де адал болуы. Бул- жабдыктаушылар, бизнес-серштестер, клиенттер жэне баска да катысы бар тулгаларга деген акпараттык ашыктык. Акпараттык ашыктык дегешм1з баскару, тутынушылар кауымдастыгы, кэшби б1рлест1ктер мен мемлекетпк курылымдармен жумыс ютегендеп эд1лд1к, карым-каты- настыц ашык жэне тура болуы. Мысалы, темею сататын компаниялардыц кэмелетке толмаган жасесшр1мдерге темею сатудан бас тартуы, сондай-ак мемлекетпк баскарма, тутынушылар кауым
дастыгы жэне турл1 кэсшодактык ужымдар сиякты когамдык уйымдармен кызметтес болуы [5].
Компанияныц нэтижел1 элеуметпк саясаты оныц непзп кажетпктерш жузеге асыруга жэне бэсекелеспкке катысуга мумкшшшк бередт Бул когамныц, инвесторлардыц, акционерлердщ мекемеге деген сешмш арттыра туседу сонымен катар мекеменщ бэсекеге кабш еттш п жогарылайды. Элеуметпк жауапкерш ш п бар бизнес колайлы элеуметпк ортаныц келешекте узак мерз1мд1 жэне дамуда туракты болуын камтамасыз етедг
Элеуметпк жауапкершшк - эр тулга ез ерюмен тацдайтын, зац талаптарынан тыс жаткан тусш1к. Ол- когамныц кундылыктарын байытатын кэсшкерлердщ ерш т м1ндет1, ез ерюмен кабылданган шеш1мт
Заманауи уйымдар ушш элеуметпк жауапкершшк мына мумкшшшктерд1 бередт - пайданыц есу1 бизнестщ есуш каркындата туседц
- компанияларга езшщ коршаган ортаны коргау, этикалык сала жэне баска элеуметпк кызметш сипаттайтын, элеуметпк жауапкерш ш п бар инвестицияларга кол жетюзу мумкшшшгш бередт Компанияларды элеуметпк жауапкершшк тургысынан багалайтын б1рнеше индекс бар. Ол FTSE4Good, Dow Jones Sustainable Index, жэне т.б.;
--- 1 7 6 ---
- операциялык шыгындарды кыскарту, мысалы ендipiс калдыктарын азайту аркылы немесе электр энергиясыныц пайдалануыныц тиiмдiлiгiн кебейту немесе кайта ецдеген материалдарды сату аркылы;
- брендп «жаксарту» жэне компания абыройын кетеру. Бул компанияга бизнестiц жаца багыттарын ашады;
- тутынушылардыц адалдыгын сактау, сауданы кетеру, (тутынушылар ешмнщ табигат пен коршаган ортага зиянсыз екенш б ш п с келеду кейб1р тутынушылар т ш т ондай ешмге кеб1рек акша телеуге дайын );
- енiмдiлiктi жэне ешмнщ (кызметщ) сапасын жогарылату;
- кызметкерлерд1 кызыктыру жэне устап калу (кез келген адам кундылыгы оныц кундылыгымен б1рдей компанияларда жумыс ютеуд1 калайды);
- бил1к органдарыныц тарапынан наразылыкты азайту;
- тэуекел баскарудыц нэтижелшгш арттыру;
- бэсекеге кабш еттш кп жогарылату [6].
Заманауи компаниялар казipгi куш практикалык жуйелер мен корпоративтш эдеп, жогары элеуметтiк жауапкеpшiлiк децгей сиякты нэрселерге муктаж. Бул жерде ец к ер екп с ол бизнестеп езара карым-катынастардыц, халыкаралык стандарттарга сай келу жэне оларды колдану.
Осы жагдайда материалдык жэне материалдык емес кундылыктарыныц пайда болуы, жумыс орындарыныц косылуы немесе азаюы, кызметкерлердщ адал жумыс ютеу1 аркылы элеуметтiк функция жузеге асырады.
Элеуметпк жауапкершшк зацнан ерекшеленед1 жэне уйымныц кызметкерлершщ, кала тургындарыныц, аймактардыц, елдщ элеуметпк жагдайларына ер1кп п ш р б1лд1ру ретшде карастырылады. Б1здщ ойымызша, элеуметпк жауапкершшк т у с ш т уйымныц немесе мекеменщ элеуметпк ортаны дамыту ушш ез кызметшщ нэтижелерш багалауды бшд1редг
Элеуметпк жауапкершшк - экология, элеуметпк эдшд1к, тец кукылык секшд1 жагдайларды камтитын кец аукымды тусш1к. ¥йымдар каржы, олардыц когамга жэне экологияга сэйкес коршаган орта эсер1 секшд1 уш салада ез жауапкершшктерш керсету кажет. Бул тек кэсшкерлшке гана емес, сонымен катар, уюметпк, элеуметпк жэне ер1кп уйымдарга катысты [7].
Б1здщ кезкарасымыз бойынша, элеуметпк жауапкершшк стандарттары, элеуметпк жауапкершшк есеб1 мен багалауы, элеуметпк аудит сиякты элементтерден куралган кэсшкерлш, мемлекет, азаматтык уйым арасындагы жылдам байланысты кадагалауды жузеге асыратын элеуметпк жауапкершшк жуйесш куру кажет.
Элеуметпк жауапкершшк стандартын айтарлыктай б1рнеше елдер ш1нде каз1рп тацда басты релд1 алгашкы тацда, букшэлемдш азамат кукыгы декларациясымен, Б¥¥(Б1р1ккен ¥лттар
¥йымы) балалар кукыгы уйымымен жэне баска уйымдармен аныкталган элеуметпк жауапкершшк уйымдарын камтамасыз ететш ноpмативтiк талаптарды, саяси процедураларды курайтын кужаттар алады [8].
Элеуметпк жауапкершшк тэрт1бш белгшеуде кажеттшкке назар аудара отырып, элеуметпк, енеркэсштш жэне де баска уйымдар мен мекемелердщ, сонымен катар АКШ жэне Еуропа кызмет баскармалары серштеспк непзшде алгашкы халыкаралык «Элеуметпк жауапкершшк 8000» (SA 8000: 1997 жылгы) стандартын курды.
Оныц идеологиялык непз1 болып, халыкаралык уйымдар кужаттарында карастырылган балалар ецбеп жэне зорлау, эйелдер мен ерлер ецбегшщ тец теленуу бостандык, б1р1ккен техника к а у ш а з д т н куру, денсаулык сактау жэне т.б. принциптер табылады. Стандарт талаптары кез- келген географиялык аумактарга, енд1рют1к салаларга жэне мекемелерге(олардыц келемше карамастан) таралуы мумкш. Соцгы айтылган ойларды карастырып, (улттык зандылык непз1нде) жэне жогарыда айтылган жагдайларды ескере отырып, барлык кызыгушылык таныткан тулгаларга стандарт талаптарына сэйкес, ем1рге саясатты, процедураларды жэне турл1 эдютер мен тэсшдерд1 курастырып жэне етюзу кажет.
SA 8000 элеуметпк жауапкерш ш кт баскарудыц тек б1р гана мумкш эдютемесш айкындайды.
Ол ИСО 9000(сапаны баскару) жэне ИСО 14001(коршаган орта кузетш баскару) стандарттары 177
секшд1 жуйелш етюзпштерде куралган, алайда,багалау керсетюштерде колданылатын базалык мэндермен ерекшеленедт
SA 8000 тек арнайы базалык талаптарды орнатады жэне олардыц орындалуы кезещнде гана компания кажетт стандартка сай болуы мумкш. Элеуметпк жауапкершшк аудитшщ ерекш елт, ол тек компанияда фактш жагдайларды дэстурл1 турде тексерш коймай, сонымен катар компанияда арнайы сураныс ж урпзш п жэне кызыгушылык таныткан барлык когамныц (мекеме кызметкерлер1 гана емес, сонымен катар компания орналаскан аймактардыкамтиды) п т р 1 карастырылады. Ол ушш максатты топтармен сухбат журпзшедт Сураныс кезшде алынган акпарат аукымданып, объективт турле куэландырылады. Егер аудит SA 8000 стандартына сэйкес куэл1к беруге кажет оц нэтиже бермесе, сарапшылар мекеме жагдайын жаксартуга багытталган кетлдеме кужаттарын даярлау кажет. Стандарт бул турде тек элеуметпк-этикалык нормаларды устануды багалау куралы гана болып коймай, сонымен катар мекемеш тексеретш кемекш1 курал болып табылады.
Элеуметпк жауапкерш ш кп есептеу мен багалауда элеуметпк жауапкерш ш кп кадагалайтын екшш1 элемент ол - есеп беру. Жылдык есеп беру секшд1 элеуметпк сухбат бойынша есеп беруге багытталган сулба жасап алу кажет [9].
Осылайша, элеуметпк жауапкершшк бойынша есептеу курганда, непзп мэселелердщ б1р1 болып акционерлерде, менеджерлерде этика мен каржы нэтижелер1 арасында байланысты келемд1 турде багалай алмауы табылады, ал елшенуге келмейтш мэселелер назарга алынбайды. Этикалык жэне элеуметпк аспектшер уйымда сапалы табыс алу ушш непзп жылжымалы куш болып отыр жэне олардыц болашак 10 жылда аукымдану удер1с1 жалгасатын болса, олар жогаргы децгейге еседг
ЭДЕБИЕТ
[1] Казакстан Республикасылыщ Президент! - Елбасы Н.Э.Назарбаевтыц «Казакстан-2050» стратегиясы калыптаскан мемлекеттщ жаца саяси багыты» атты Казахстан халкына Жолдауы,"Егемен Казахстан газет1"№ 7 ш^1гар^1лым, 2013ж., 5-7 б.
[2] Управление социальным развитием организации: Н.Н.Богдан, М.Г.Масилова. Учебное пособие. - Владивосток:
ВГУЭС, 2009 г .- 284 с.
[3] http://ngoexpert.kz/upload/files/issledovaniyu_kso_sandj_dlya_fonda_evraziya_2013 .pdf [4] Корпоративная социальная ответственность. Case-study: на примере 30 компаний Казахстана. LPRC, 2015;
[5] Оксинойд К.Э. Управление социальным развитием организации. -М.: Флинта, 2007. -160с.
[6] Захаров, Я.А., Кузнецов, А.Л. Управление социальным развитием организации: учебник / - М.: ИНФРА-М., 2006. -286 с.
[7] Основы социального управления: теория и методология: учебное пособие / под ред. В.Н. Иванова. - М.: ОАО
«НПО «Экономика», 2000. - 271 с.
[8] Управление социальным развитием организации: Григорьева Н.Н.Учебный курс (учебно-методический комплекс). - Москва, 2010 г. - 543 с.
[9] https://vlast.kz/biznes/B Казахстане конфликты между бизнесом и человеком остаются скрытыми.
REFERENCES
[1] К azak stan Respublikasynyн Prezidenti - Yelbasy N.Э.Nazarbayevtyц «К azak stan-2050» strategiyasy к alyptask an m e m ^ e rt^ zhaцa sayasi bagyty»atty K azak stan khalkyna Zholdauy," Yegemen K azak stan gazeti "№ 7 shygarylym, 2013zh., 5-7 b
[2] Upravleniye sotsial'nym razvitiyem organizatsii: N.N.Bogdan, M.G.Masilova. Uchebnoye posobiye. - Vladivostok:
VGUES, 2009 g.- 284 s.
[3] http://ngoexpert.kz/upload/files/issledovaniyu_kso_sandj_dlya_fonda_evraziya_2013.pdf
[4] Korporativnayasotsial'nayaotvetstvennost'. Tematicheskoyeissledovaniye: naprimere 30 kompaniyKazakhstana. LPRC, 2015;
[5] Oksinoyd K.E. Upravleniye sotsial'nym razvitiyem organizatsii. - M .: Flinta, 2007. -160s.
[6] Zakharov, YA.A., Kuznetsov, A.L. Upravleniye sotsial'nym razvitiyem organizatsii: uchebnik / - M .: INFRA-M., 2006.
- 286 c.
[7] Osnovy sotsial'nogo upravleniya: teoriya i metodologiya: uchebnoye posobiye / pod red. V.N. Ivanova. - M .: OAO
«NPO« Ekonomika », 2000. - 271 s.
[8] Upravleniye sotsial'nym razvitiyem organizatsii: Grigor'yeva N.N.Uchebnyy kurs (uchebno-metodicheskiy kompleks). - Moskva, 2010 g. - 543 s.
[9] Https://vlast.kz/biznes/ V Kazakhstane: konflikty mezhdu biznesom i chelovekom ---178---
УДК 332.1(574):001.895
А. Б о л т а е в а УниверситетНархоз
РА ЗВ И Т И Е С О Ц И А Л Ь Н О Й О Т В Е Т С Т В Е Н Н О С Т И Б И З Н Е С А В К А ЗА Х С Т А Н Е
К л ю ч ев ы е слова: государство, бизнес, социальная ответственность бизнеса, социальное развитие, со
циальный аудит, этика, стандарты социальной отвественности
А н н о тац и я:В данной статье рассматриваю тся основные направления развития социальной ответствен
ности бизнеса, дается его понятие как экономической категории. Представлено развитие элементов социального бизнеса.
Формирование социальной ответственности государства и бизнеса является одним из базовых условий устойчивого развития. Социальная ответственность в современном мире воспринимается не только как благотворительность, но и как эффективная деятельность, повышающая деловую репутацию и капитализа
цию компании. Это добровольный вклад бизнеса в развитие общества, социальной, экономической и экологической сфер. Это осознанные инвестиции бизнеса в будущее.
Так же анализируются результаты проведенных специализированных исследований, которые демон
стрируют низкую осведомленность субъектов бизнеса Казахстана осоциальной отвественности бизнеса, а также отсутствие единого понимания концепции социальной ответственности бизнеса различными заинте
ресованными сторонами.
По мнению автора, в Казахстане необходимо совершенствование системы социальной ответственности бизнеса, разработать аналитический инструментарий эффективности ее функционирования, на законно
дательном уровне определить порядок подготовки и аудита социальной отчетности.
Восполнение данных пробелов является необходимым условием повышения конкурентоспособности казахстанского бизнеса.
179
