479
3. Manthina V., Agrios A.G. Facile synthesis of Zn1− xCoxO/ZnO core/shell nanostructures and their application to dye-sensitized solar cells //Superlattices and Microstructures. – 2017. – Vol.
104. – P. 374-381.
4. Wen F. et al. Shell morphology and Raman spectra of epitaxial Ge− SixGe1− x and Si− SixGe1−
x core-shell nanowires //Journal of Applied Physics. – 2017. – Vol. 121. – №. 23. – P. 234302.
5. Bae S.Y. et al. Influence of In incorporation on the electronic structure of ZnO nanowires //Applied Physics Letters. – 2005. – Vol. 86. – №. 3. – P. 033102.
6. El-Molla S. A. et al. Effect of preparation method, loading of Co3O4 and calcination temperature on the physicochemical and catalytic properties of Co3O4/ZnO nanomaterials //Materials Chemistry and Physics. – 2017. – Vol. 185. – P. 44-54.
7. Meng X.Q. et al. Influence of ZnS and MgO shell on the photoluminescence properties of ZnO core/shell nanowires //The Journal of Physical Chemistry C. – 2009. – Vol. 114. – №. 3. – P. 1467- 1471.
8. Han S., Zhang D., Zhou C. Synthesis and electronic properties of ZnO∕ CoZnO core-shell nanowires //Applied physics letters. – 2006. – Vol. 88. – №. 13. – P. 133109.
ӘОЖ 539.173.8
СИНТЕЗДІ ЭЛЕМЕНТТЕР Кӛшербай Мӛлдір Мағзамқызы
kosherbay.moldir5@gmail.com
Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті, 5В011200-химия мамандығының 2-курс студенті, Алматы, Қазақстан
Ғылыми жетекшісі –Азимбаева Г.Е.
ЮНЕСКО (UNESCO) да Дмитрий Иванович Менделеевтің Периодтық кестесіне 150 жыл толуымен биылғы жылды периодтық кесте жылы, химиктердің жылы деп белгілегені бізге мәлім. Бірақ та, кәсіби химик емес, қарапайым адамдар периодтық кесте жайлы мектептен таныс болса да, оның құрамдас элементтері толыққаны туралы біледі ме? Қазіргі химиялық элементтердің периодтық жүйесінде 118 элемент белгілі. Еліміздегі мектеп оқулықтарының бас бетіндегі кестеде небәрі 110 элемент бейнеленген. Жаңадан басылып шығып жатқан кітаптарда жаңа мәліметтерді енгізбеуіне байланысты қазіргі таңда бұл дерекпен оқушылар таныс емес. Химиялық элементтердің периодтық жүйесінің тарихына үңіліп кӛрейік. 1869 жылы периодтық заң ашылады. Оның алғашқы нұсқасын Д. И.
Менделеев 1869-1871 жылдары шығарған. Периодтық жүйенің қазіргі кездегі нұсқасында элементтер екі ӛлшемді кестеге жинақталған. Алғашқы кестеде Менделеев әлі ашылмаған бірнеше элементтер (галлий Ga, скандий Sc, германий Ge) бар екенін болжап, оларға кестеде тиісті орын қалдырады, кейбір қасиеттерін күні бұрын айтып берді. Сонымен қатар Менделеев марганецке (қазіргі технеций Тс және рений Re), теллурге (полоний Ро), йодқа (астат At), цезийге (франций Fr), барийге (радий Ra), танталға (протактиний Ра) ұқсас элементтердің бар екенін айтқан.
XIX және XX ғасыр жаңа элементтердің жаппай ашылуымен ерекшеленеді. Оларды рудадан, тіпті ауа құрамынан бӛліп алды. 1896 жылы француз ғалымы А. Беккерель уран рудаларынан кӛзге кӛрінбейтін сәулелер шығаратынын, олардың фотография пластинкаларына әсер етіп, ауаны иондандыратынын байқаған. Элементтердің табиғи радиоактивтігі және α-бӛлшектердің болуы 1896 жылы француз ғалымдары - радиохимиктер А. Беккерель мен М. Склодовская-Кюри, физик П. Кюридің есебінен анықталса, 1919 жылы Э. Резерфорд бір элементтің екінші элементке жасанды жолмен айналуы туралы зерттеу нәтижелерімен бӛлісті. Атомның ішінде электр зарядтарының орналасу тәртібін анықтау үшін 1911 жылы Резерфорд ӛзінің шәкірттері Г. Гейгер және Э. Марсденмен бірге α- бӛлшектер шоғын ӛте жұқа алтын фольгадан ӛткізіп, бірнеше тәжірибелер жасады. Осы
1
480
ң .
. . №83
. . . ң
ң [1].
XIX ң ң
1829 ,
ң – . ң
1898 . . . ң 30 ,
ң 232Th ( 14,05 ).
1898 . – .
,
. ң
. ң 192Po-218Po 27 .
209Po ( 1/2=103 ). ң
201Ra- 235Ra 35 , ң 226Ra ( ½=1600 ).
. ң
1899 . . ң
. , . ң . ң
227Ac ( 22 ).
[2].
XX ң 25 , ң 18- .
1900 . . ң
(1899). ң 222Rn ( ½= 3,823 ).
, , ,
. 1917
ң . 231Pa ( 1/2=33 ң ).
ң α- ң .
1937
, .
« » . ң ң ,
1 0,2 . ,
. ң 92Tc-107Tc 22
, ң 97 99 .
1939 №87
. ң α- ң 223Fr ( ½=21,8 )
. ,
.
1940 . ң
ң ң
. ң ң
237Np ( 1/2=2 ) [3].
1940
. ң . . ң
ң . ,
10 8 « »
1945 ң 9 . ң
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
2
481
ң ң , ң
ң . 1944
. .
, 239Pu-
241Pu- , - - 241Am-
. 239Pu- α- ң
242Cm- . . .
, ң - ң .
, 1945 NBC . .
1945 ң
, .
, . ң 143-
151 14 . ң 145Pm ( 1/2 = 18 ).
ң
, [4].
1949 . . 241Am-
α- , 243Bk- , ң .
, . ң
7 , ң 247 k ( 1/2=1380 ).
. ң , ң ,
ң ң ң .
1950 . . 242Cm- α- 245Cf-
. ң 17 , ң 251Cf (T1/2=900 ). 1850
ң ,
.
1952 . .
, XX ң
ң, ң . ң
(1955). . ң ң 255Fm ( 1/2= 20,1 .)
. ң ң
ң ,
[2, 3].
ң ( ) - ң
ң , .
ң 18 [5].
- 12 :
(1955), (1956), (1961), (1964), (1967),
(1976), (2004), (1998), (2016), (2000),
(2009) (2006).
1955 . , . , . ,
. . . ,
. . . ң ң
, . . . ,
101 .
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
3
482
252Md-258Md 6 , 258Md ( 1/2=56 , α-
1956 ). , . ң .
251No–256No . 259No
( 1,5 ).
. . . 255Lr-260Lr
6 . 256Lr.
ң (1981), (1982), (1984),
(1994), (1994) (1996) [6].
, 44 ң 5
. :
I.α- (6): Rn, Fr, Ra, Cm, Bk, Md, Cf;
II. -- (2): Es, Fm;
III. He (2): Tc, Pu;
IV.n0 (6): Pm, Po, Ac, Pa, Am, Np;
V. (17): No, Lr, Rf, Db, Sg, Bh, Hs, Mt, Ds, Rg, Cn, Nh,
Fl, Mc, Lv, Ts, Og.
і і і
1. « » Po-
(Ns)-… « », 1974.
2. : / –
: .- 2019. -416 .
3. . . 250
/ . .; . . . . – . : .- 2018. -540 . : .
4. , ,
. Record #119206927 //
(GND) — 2012—2017.
5. http://www.nnc.kz/kz/cooperation/about-jinr.html
6. https://ru.wikipedia.org/wiki/ _ _
574.64
kuanisheva2506@mail.ru
5- . . . , - ,
– . .
- . , -
,
, , ,
, .
2-20- ,
: ( ), ( ), 2
( F1 F1), ( ).
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
4
