PEMULIIIARAAN BANDAR KES KAJIAN : ALOR SETAR
Olch
AZLAN BIN MAIIMAD
Tesis ini disediakiin untuk nicnicnuhi kcperluan Diploma Lanjutan Perancangan Bandar dan Wilayah
Jahatan Perancangan Bandar dan Wilayah Kajian Senihina, Perancangan dan Ukur
Institut Teknologi MARA
• Shah Alain MEI 1994
PENGIIAl^GAAN
Ucapan terima kasih yang tidak terhingga kepada semua pihak dan individu yang telah menyumbang idc, celusan pendapat dan memberi dorongan di dalam menjayakan kajian ilmiah ini.
Terima kasih kepada Pu;in Hajjah Dasitnah bt. Hj.Omar di atas bimbingan, tunjuk ajar dan masa yang telah beliau luangkan. I
Terima kasih kepada Puan Normala Mohd. Noor, Pegawai Perancang MPKS, Encik Muhammad Zaidun Haji Kamsah, Pcnolong Pegawai Perancang MPKS dan kakilangan Majlis Perbandaran Kola Setar yang telah membantu mcnycdiakan bahan-bahan yang diperlukan.
Terima kasih kepada Encik Rosli Ahmad, Pegawai Penyelidik, Bahagian Koleksi Kedah, Perbadanan Perpustakaan Negeri Kedah yang telah membantu di dalam penyelidikan.
Terima kasih kepada Cik Khariah Alizah Mohammad, Pcnolong Pegawai Perancang DBKL, Unit Pengekalan dan Seni Bandar, Jabatan Perancang dan Kawalan Bangunan, Dewan Bandaraya Kuala Lumpur di atas kerjasama yang telah diberikan.
Terima kasih tidak terhingga kepada kedua ibu bapa dan seisi keluarga di atas galakan dan keprihatinan mereka di dalam membantu penyediaan kajian ilmiah ini.
Terima kasih juga kepada pensyarah-pensyarah Jabatan Perancangan Bandar dan Wilayah, Kajian Senibina, Perancangan danUkur, ITM di atas bimbingan, galakan dan keprihatinan\mereka.
Terima kasih juga kepada individu-individu lain yang turut membantu walaupun tidak dapat dinyatakan tetapi di hati tetap mengingati sumbangan mereka.
ABSTI^AK
Malaysia kaya dengan warisan sejarah dan kebudayaan. Sebahagian dan kekayaan ini diabadikan di dalam benluk bangunan dan negara ini niasih mempunyai bangunan-bangunan tersebut. Bangunan-bangunan warisan ini terdiri dari rumah- rumah dan is tana Mclayu Iradisional, rumah-rumah kodai Iradisional sehinggalah bangunan-bangunan kolonial yang melambangkan pelbagai corak, kesenian dan kebudayaan yang wujud. Bangunan-bangunan ini telah wujud di bandar-bandar dan telah menjadi sebahagian dari idenliti sesuatu bandar. Setelah Merdeka, negara ini telah menibangun dengan pesalnya dan turut mempengarulii perkembangan bandar-bandarnya. Ini menimbulkan pertambahan permintaan terhadap ruang- niang perniagaan di kawasan bandar. Akibat tekanan-tekanan pembangunan yang wujud khususnya di kawasan perbandaran lama yang menempatkan banyak bangunan-bangunan lama, maka beberapa bangunan warisan ini telah dirobohkan dan diganti dengan bangunan-bangunan moden. Bangunan-bangunan warisan telah menjadi mangsa pembangunan pesat negara. Namun kini telah wujud kesedaran, dari pihak individu, pertubuhan-pertubuhan sukarela hinggalah pihakrpihak berkuasa tempatan dan negeri, mengenai perlunya warisan irii dipeliliara dari pupus.
Usaha-usaha telah chjalankan dan beberapa pihak berkuasa tempatan dan negeri telah mempunyai sebuah unit khas bagi pemuliharaan dan enalanen bagi melindungi bangunan-bangunan warisan. Rancangan Struktur dan Rancangan Tempatan juga memberi perhatian terhadap konsep pemuliharaan. Maka kajian ini bertujuan unruk mengenalpasti bangunan dan kawasan bersejarah yang perlu dikekalkan dan mencadangkan tindakan-tindakan pemuliharaan yang sesuai bagi bandar Alor Setar. Ini dilakukan dengan mengkaji program-piogram yang telah dan sedang dilaksanakan oleh pihak-pihak berkuasa tempatan lain dan menganalisis potensi yang terdapat; di Alor Setar. Cadangan berupa dasar-dasar dan garispanduan pembangunan diharapkan dapat membanUx pihak berkuasa tempatan memulihara danmengawal pembangunan di kawasan pemuliharaan. Pemuliharan harus dilihat sebagai usaha memelihara warisan dan bandar bukannya sebuah muzium terbuka. Aktiviti-aktiviti yang bersesuaian perlu diteruskan agar, bandar terushidup.
P e n g e s a h a n J a b a t a n T a j u k
P e n g h a r g a a n i A b s t r a k ii
S e n a r a i J a d u a l ill S e n a r a i P e l a n iv S e n a r a i R a j a h v S e n a r a i G a m b a r vi S e n a r a i L a m p i r a n v i i S e n a r a i S i n g k a t K a t a v i i i
K A N D U N G A N
BAB 1 : P E N D A H U L U A N
1.1 PengenaJ a n . ' 1 1.2 K e n y a t a a n M a s a l a h . . . . L. 4
1.3 Tu j u a n d a n O b j e k t i i" Ka j i a n
1.3.1 T u j u a n K a j i a n . ...6 1.3.2 O b j e k t i f K a j i a n ....6
1.4 S k o p Ka j ian 7 1.5 B a t a s a n K a j i a n 8 1.6 M e t o d o l o g i K a j i a n . 9 1. 7 L a t a r b e l a k a n g K a w a s a n K a j i a n 12
1. 8 R u m u s a n 14
BAB 2 : K A J I A N T E O R I T I K A L
2.1 P e n g e n a l a n 15 2.1.1 D e f i n i s i 17
