หรือเป็นศาสนาใหม่

(1)

หรือเปนศาสนาใหม ความทาทายของประเทศไทย

ผศ. ชมพู โกติรัมย

มหาวิทยาลัยศรีปทุม thitipan@spu.ac.th.

ดูเหมือนวาการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับสังคมไทยไดสรางความซับซอนไปมากที่เดียว โดยเฉพาะ การเปลี่ยนแปลงดานเทคโนโลยีไดสงผลกระทบตอวิถีชีวิตที่เคยเปนอยูของเรา การกระจายตัวของ เทคโนโลยีไปในทั่วภูมิภาคของโลก บางครั้งอาจเกิดการปะทะกันระหวางรูปแบบวิถีชีวิตที่มีเทคโนโลยีเปน พื้นฐาน หากพิจารณาชาติไทย โดยที่ความเปนชาตินั้น ไมใชหมายถึงการมีแผนดิน มีประเทศอยูอยาง เดียว แตรวมถึงวัฒนธรรมจริยธรรมและสํานึกรวมในความเปนผูรูคุณแผนดิน เวลานี้เกิดปญหาแลวใน สังคมเราโดยที่เยาวชนคนที่จะมาสรางชาติในอนาคตของเราขาดสํานึกและยอมรับในการรักษา

ขนบธรรมเนียมจารีตประเพณี ทั้งนี้เปนเพราะเยาวชนคนรุนใหมตกอยูในกระแสเสพวัตถุ รวมถึงนิยม ชมชอบในกระบวนการของแฟชั่นเพื่อความทันสมัย สิ่งเหลานี้ดูเหมือนวาไมเสียหายอะไรแบบเสียเลือดเสีย เนื้อในฉับพลันทันดวน แถมยังเปนกระแสในสังคมอีก แตขอยืนยันวาเปนความจริงบางประการใน ระยะเวลาอันสั้น แตในระยะยาวแลวมันก็เหมือนกับกาฝากที่อยูบนตนไมใหญในทีสุดแลวตนไมตองยืนตน ตายเฉกเชนกับ ความภาคภูมิใจในความเปนชาติที่สะสมวิธีคิดในวิถีธรรมคือวิถีพุทธสิ่งเหลานี้มันกําลังเลือน หายไปจากเยาวชนคนในชาติ เพราะไดปลอยใหกาฝากทั้งหลายปกคลุมดึงรัดจนมองหาตนเดิมแทบไมเจอ และเรื่องนี้ไมไดรับการเหลียวแลจากฝายกระทรวงวัฒนธรรมในฐานะมีหนาทีเหมือนผูเฝาประตูหนาบาน จากสิ่งแปลกปลอม อยางเปนระบบและตอเนื่อง หากเปรียบเทียบในสวนของการเมือง เศรษฐกิจแลวมีความ เสียหายตอชาติบานเมืองไมนอยไปกวากันนัก เมื่อกาลผานไปผลิตผลแหงบรรพบุรุษไทยบางสวนไดถูก กลืนกลายละลายดวยลัทธิวัตถุนิยมที่มีพลังขับดวยทุน และพลังขับของลัทธิวัตถุนิยมนี้ไดไหลบาจากเมืองสู

ชนบทที่ความสัมพันธแบบพึ่งพาอาศัยกันแบบดั้งเดิม เปนตางคนตางอยูมีลักษณะเปนปจเจกบุคคล ตรง จุดนี้ทําใหขาดจิตสํานึกรวม ขาดความรับผิดชอบตอผูอื่นและสวนรวม ทําใหระบบควบคุมที่มีประสิทธิภาพ ที่สุดคือความเปนชุมชน ขาดหาย ขาดการควบคุมในระดับชุมชน(ชั่วชั่งชีดีชั่งสงฆ) ขาดจิตสํานึกเชิง จริยธรรมสูง เปนผลใหเกิดปญหาเชิงจริยธรรม เชน การทุจริต การใสรายรายวันทางการเมือง การหยา ราง คานิยมเชิงคุณความดีเสื่อม การเบี่ยงเบนทางเพศในหมูเยาวชนเปนตน โดยเฉพาะในเรื่อง คานิยม โดยที่คานิยมนั้น ซึ่งครั้งหนึ่งคนในสังคมยอมรับรวมกันวาหลักธรรมทางศาสนาเปนสิ่งมีคุณคา เปนกรอบแหงความดีของสังคม และเปนประเพณีแหงความเชื่อในฐานะเปนวิถีชีวิตแหงความเปนไทยลด นอยถอยลง โดยเฉพาะสังคมเมืองเปนสังคมรอยตอระหวาง สังคมจารีต-สังคมวัตถุ (ความคิดแบบ ตะวันออก-ตะวันตก) มีแนวโนมใหความสําคัญกับคุณธรรมและจริยธรรมนอย ขาดศรัทธาในศาสนา ระบบ การใหคุณคาทางสังคมเปลี่ยนแปลงไป

(2)

แมแบบทางศาสนาขับเคลื่อน สังคม

แมแบบของลัทธิบริโภคนิยม ขับเคลื่อนสังคม

ลัทธิบริโภคนิยม คือตัวขับพลังความความโลภออกมาแสดงผลซึ่งกลายเปนกระแสใหญอีก กระแสหนึ่งที่ครอบงําทั่วทั้งโลก มีอิทธิพลตอการเลือกตีคา ใหคามนุษยในเชิงวัตถุมากความเชิงคุณ ความดีในทุกเพศทุกวัย แมแตวัยรุนก็ยอมขายตัวเพื่อการไดมีโทรศัพทมือถือ เลยกลายเปนเอาคุณคา แหงความเปนมนุษยของตนไปผูกติดอยูที่การบริโภค ตัวเองจะมีคุณคานาภาคภูมิใจแคไหน ไมไดอยู

ที่คุณความดี แตกลับเชิดชูเงินตรามากกวาความดี และการเลียนแบบวิถีชีวิตตะวันตกขยายตัวรวมทั้ง มีความนิยมในวัตถุมากขึ้น ความเขาใจวัฒนธรรมในฐานะเปนสวนหนึ่งของวิถีชีวิตลดลง วัฒนธรรม กลายเปนสวนหนึ่งของ สินคาบริการ โดยเฉพาะการบริการนักทองเที่ยว อนึ่งลัทธิวัตถุนิยมในฐานะ เปนตัวกระตุนความโลภ ไดเปนชนวนใหเกิดสงครามระหวางกัน ในสภาพปจจุบันนี้ เปนที่ยอมรับกัน ทั่วไปโดยไมมีใครแยง วากําลังตกอยูในวิกฤตกาลอยางหนัก ใกลตอความวินาศยิ่งขึ้นทุกที ทั้งนี้

เนื่องมาจากการที่โลกตกเปนทาสของวัตถุ หรือวัตถุนิยม ! ที่เปนอยางนี้ ไมใชเปนเฉพาะพุทธศาสนา เปนหมดทุกศาสนา ^;เพราะ วาโลกทั้งโลก มันถูกครอบงําดวยวัตถุนิยม หรือความเจริญอยาง แผนใหม คนในโลกกําลังหายใจเปนวัตถุ แลวก็บูชาวิชาเทคโนโลยีที่จะชวยใหสําเร็จประโยชน

สําเร็จตามความตองการในทางวัตถุ เขาบูชาเทคโนโลยีแทนสิ่งที่เรียกวาศาสนา. ศาสนาไมมี

วัตถุให เหมือนเทคโนโลยี ; ศาสนามีแตความรูแจงในฝายจิตฝายวิญญาณให. สวนคนไม

ตองการ เพราะวาเขาเห็นวา ไมรูจะเอาไปทําอะไร ; ฉะนั้นจึงไมพอใจ ไมชอบศาสนา ถือเปน ของทําใหเสียเวลา เปนของครึคระ. (‘ พุทธทาส’ บรรยายในโอกาสงานอบรมครูของทางราชการผูพักแรมอยูที่คายธรรม บุตรเมษายน)

ครั้งหนึ่ง เหลาศาสนิกของบรรดาศาสนาทั้งหลายลวนแต มีองคศาสดาสถิตยอยูในจิตใจ มีหลักธรรม นําทางชีวิต แตในปจจุบันแนวคิดเชิงคุณคา ความดี ความงาม ณ ปลายทางของชีวิตนั้นไดถูกแปลก แยกไปบางแลว เงินกลายเปนตัวกลางความสัมพันธแทนที่ความรักความเอื้ออาทร มองเพื่อน มนุษยในฐานะเปนเหยื่อที่จะเอาประโยชน เมื่อเงินกลายเปนตัวกลาง คนในสังคมจึงทําทุกวิธีทางเพื่อ เปาหมายคือเงินเพราะเงินสามารถแทนที่ดวยแกวสารพัดนึก และเปนที่ยอมรับของคนในสังคม ดู

เหมือนวาแนวคิดดังกลาวกําลังมาแรงซึมซับในสังคมไทยทาทายองครวมแหงความคิดหลักเชน มัก นอย สันโดษ เปนตน ดูเหมือนวาลัทธิวัตถุนิยมนี้เปนประหนึ่ง(กลายเปน) ศาสนาใหม โดยที่ศาสนา หลักของโลก(พุทธ คริสต อิสลาม) มีพิธีกรรมที่คงความศักดิ์สิทธิ์ เพื่อเปนอุบายนําคนเขาสูศาสนา อีกทั้งยังทําใหชีวิตมีคามีความหมาย และสรางแรงจูงใจใหใกลชิดความดีอันนิรันดรใหแกชีวิตหลังตาย แมนสิ่งจูงใจนี้ไมอาจสัมผัสไดทางกายแตไดกลายเปนกรอบ เปนตัวชี้นําสังคมทางจิตวิญญาณ ใน สวนของลัทธิบริโภคนิยมนั้นมีแรงดึงดูดไมนอยสําหรับคนที่ตองการใหชีวิตของตนอยูในกระแสโดย

สมาชิกในสังคม การให

คุณคา

(3)

รูสึกวาวัตถุหรือสิ่งเสพตางๆ ทําใหชีวิตมีเปาหมายนาภาคภูมิใจ โดยผานวิธีการ(พิธีกรรม)หลาย อยางเชนทางการโฆษณา การขายตรง เครดิตการด เปนอาทิ

ความทาทายใหมในกระแสวัตถุนิยม

โลกในสภาพปจจุบันเกิดการปะทะระหวางวัตถุนิยมกับจิตนิยมดั้งเดิม ฐานความคิดอันเปน ตัวกําหนดชีวทัศน โลกทัศนกําลังถูกทาทายจากกระแสใหมในนาม วัตถุนิยมที่เดินทางดวยอํานาจทุน ไดอยางเสรีกาวขามพรมแดน โลกกําลังกาวหนาแตทางวัตถุ โดยไมมีความกาวหนาทางวิญญาณ ตรงนี้เปน็ความทาทาย สังเกตเห็นจากระดับความใหความสําคัญ ตอศาสนาหรือกระแสทางศาสนา เปนไปอยางชาดูแทบนิ่งสนิทแมจะมีการเคลื่อนไหวอยูบางเฉพาะในกลุมคนเดิมแทบไมมีการถายเท ไปยังคนวัยรุนกลุมใหมเลย ตางจากกระแสวัตถุนิยมเปนกระแสที่แรงถีกระตุนเหลาผูเสพสุขยิ่งกวา ศาสนิกเปนไหนๆ คนในโลกกําลังคิดจะจัดการโลกใหมีสันติภาพได โดยอาศัยความกาวหนาทาง เทคโนโลยี เศรษฐกิจแตปรากฎวาลมเหลวในทุกเรื่องของสันติภาพ ในขณะเดียวกันโลกยิ่งกาวหนา ในทางความเห็นแกตัวเปนตัวขับเคลื่อน ควบคูไปกับความกาวหนาทางเทคโนโลยีเปนเครื่องมือ เขาปลมสดมภชวงชิงเอาวัตถุดิบ และการขยายตลาดแบบผูกขาดในนามผูดีภายใตกลไกของโลกใน นาม องคการคาโลก องคการสหประชาชาติบางอันเปนโลกบาลที่เปดกวางไดเขามาขับเคลื่อนใน ระดับความคิดทางสังคมดังนี้

1.ทําใหคนในโลก คอย ๆ กลายเปนคนเห็นแกตัวจัด แทนที่ความคิดประเทศชาติ เพื่อสวนรวม 2.ทําใหคนมีจิตใจเสื่อมทางจริยธรรม กลาแสดงออกในสิ่งที่เคยปกปดในเรื่องเพศ สิ่งที่เคยเห็นวาเปน เรื่องลามก มีเพศสัมพันธอยางเปดเผย

3.ทําใหแสวงหาเมืองขึ้นทางการคาเพื่อระบายสิ้นคาแสวงหาผลกําไรไรขีดจํากัด

4.ทําใหเสียดุลยภาพระหวาง วัตถุ-จิตใจ โดยมีเปาหมายแหงการพัฒนาประเทศที่มักเอียงไปดานใด ดานหนึ่ง

เทาที่กลาวมานี้ นาจะมองภาพ ความกาวหนาทางวัตถุที่ไมไดดุลยภาพาทางวิญญาณ เปนปฐมเหตุ

แหงวิกฤตตางๆโลกใบนี้ สิ่งนี้เรียกไดวา ซาตาน ก็เปนได สังคมขับเคลื่อนสวนทางความดี โดย แสวงหาวัตถุเกินความจําเปนเพียงพอยังชีพ สนองอํานาจความอยากอยางเมามันเปนที่ประจักษแลว วา โลกแหงวัตถุนิยม แพรระบาดดุจดังโรคราย ปลายทางแหงความมืดนั้น ความละอายแกใจ จิตสํานึกเชิงจริยธรรมและความคิดโดยเห็นแกประโยชนของชาติ มีความเปนชาตินิยม ดวยการทุมเท อยางสุดกําลังทั้งองคกรศาสนา และรัฐบาลรวมดวยชวยกันกระตุนใหเกิดกระแสแหงธรรมในศาสนา กลับมา