Effect of herb crude extract on yield of Chinese cabbage under hydroponic system

A - 602

ผลของสารสกัดหยาบสมุนไพรต่อผลผลิตผักกวางตุ้งในระบบไฮโดรโปนิกส์

Effect of herb crude extract on yield of Chinese cabbage under hydroponic system

วรวุธ อินทะบิน^1* ศิวกร ประกอบดี¹ วิณากร ที=รัก¹ วนิดา วัฒนพายัพกุล¹ สุชาดา สานุสันต์¹และปรีชา หลวงจํานง¹ Waravut Intabin^1* Siwakron Prakobdee¹ Winakron Theerak ¹ Wanida Wattanaphayapkul¹Suchada Sanusun¹ and

Preecha Luangjamnong²

1สาขาวิชาเกษตรศาสตร์ คณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์

2ศูนย์ปฏิบัติการอุดมศึกษาหนองขวาง มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์

Email : teer.raiferll@gmail.com*

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี,มีวัตถุประสงค์เพื)อศึกษาผลของสารสกัดหยาบสมุนไพรต่อผลผลิตผักกวางตุ้งในระบบไฮโดรโปนิกส์

โดยวางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ (completely randomized desing; CRD) โดยนําผักกวางตุ้งอายุ 1 สัปดาห์

ย้ายลงปลูกในโรงเรือนไฮโดรโปนิกส์ จากนั,นทุกๆ 3 วันฉีดพ่นสารสกัดหยาบสมุนไพร 3 ชนิด ได้แก่ สารสกัดหยาบ พริก กระเทียม และตะไคร้ ส่วนชุดควบคุมไม่ฉีดพ่น จนกระทั,งถึงอายุการเก็บเกี)ยว (4 สัปดาห์) จากการทดลองพบว่า ผักกวางตุ้งที)ฉีดพ่นสารสกัดหยาบทั,ง 3 ชนิด ไม่พบรอยโรคและแมลงศัตรูพืชเข้าทําลาย นอกจากนั,นความสูงต้นมีค่า ไม่แตกต่างกันทางสถิติ (p>0.05) แต่อย่างไรก็ตามการฉีดพ่นสารสกัดหยาบตะไคร้ทําให้ผักกวางตุ้งมีนํ,าหนักสด นํ,าหนักแห้งมีค่ามากที)สุด ขณะที)ไม่ฉีดพ่นทําให้เกิดรอยโรคและแมลงศัตรูพืชเข้าทําลาย ดังนั,นจึงส่งผลให้มีนํ,าหนักสด และนํ,าหนักแห้งน้อยที)สุด จากการทดลองแสดงให้เห็นว่าการฉีดพ่นสารสกัดหยาบทั,ง 3 ชนิด มีประสิทธิภาพในการ เพิ)มผลผลิตของผักกวางตุ้งในระบบไฮโดรโปนิกส์

คําสําคัญ: สารสกัดหยาบสมุนไพร, ผลผลิต, ผักกวางตุ้ง, ระบบไฮโดรโปนิกส์

Abstract

This research aimed to study the effect ofherb crude extract on the yield of Chinese cabbage in hydroponics with completely randomized design (CRD) by transplant one week of Chinese cabbage moved into a hydroponics system plant. Then, every 3 days, spray 3 courses of herb crude extract: chili crude extract, garlic and lemongrass with the control unit is not sprayed until the harvest time (4 weeks). It was found that all three herb crude extracts on Chinese cabbage were not found disease and insect pests. In addition, the tree height was not significantly different (p> 0.05). However, the spraying of herb crude extracts of lemongrass makes Chinese cabbage have a fresh weight, dry weight is most valuable. While it is not sprayed, it causes disease and insect pests that results in a fresh weight and a dry weight as minimum. The experiments showed that all three herb crude extracts were effective in increasing the yield of Chinese cabbage in hydroponic system.

Keywords: herb crude extract, yield, Chinese cabbage, hydroponic system

A - 603 บทนํา

ผักกวางตุ้งเป็นผักที)นิยมรับประทาน เนื)องจากปลูกง่าย ระยะเวลาการเก็บเกี)ยวเร็วสั,น ประมาณ 38-45 วัน พื,นที)การปลูกส่วนใหญ่อยู่

ภาคเหนือ ในการปลูกสามารถปลูกได้ทั,งแบบแปลง ทั)วไป และระบบไฮโดรโปนิกส์ ปัญหาที)พบคือ ผักกวางตุ้งไม่ได้ผลผลิตเท่าที)ควร เนื)องจากเกิดโรค และแมลงทําลาย ทําให้เกษตรกรต้องใช้สารเคมีในการ จัดการโรคและแมลงศัตรูผักชนิดนี, ทั,งที)ปลูกแบบ แปลง และระบบไฮโดรโปนิกส์ ทําให้ส่งผลเสียต่อ ผู้บริโภค ในปี 2545 ออกกฎหมายคบคุมการใช้

สารเคมีอย่างจริง และรณรงค์ให้ใช้สารชีวภัณฑ์ หรือ สารสมุนไพรในการเลี,ยงสัตว์ และปลูกพืช ซึ)งสมุนไพร มีฤทธิpในการกําจัดและรักษาโรคที)เกิดจากเชื)อรา แบคทีเรีย รวมทั,งไวรัสบางชนิด อีกทั,งยังช่วยกําจัด แมลงศัตรูพืชต่างๆ เช่น แทนนิน อัลลิซีน แคปไซซิน นํ,ามันหอมระเหย ที)สําคัญสารสําคัญในพืชสมุนไพรยัง มีแร่ธาตุที)เป็นประโยชน์ต่อการเจริญเติบโตของพืชทั,ง กลุ่มแร่ธาตุหลัก รอง และจุลธาตุ สารดังกล่าวมามีใน พืชสมุนไพร หรือพืชสวนครัว เช่น พริก กระเทียม และตะไคร้ (วิณากร และทนงศักดิp, 2558; จิรพร, 2555; พิมพ์เพ็ญ และนิธิยา, 2560) จึงได้เลือกพืช เหล่านี,มาสกัดสารแบบหยาบ เพื)อทําการทดสอบแบบ ฉีดพ่นทางใบกับผักกวางตุ้งที)ปลูกในโรงเรือนผัก ไฮโดรโปนิกส์ที)ไม่มีระบบการมุ้งคุมโรงเรือน เนื)องจากระบบไฮโดรโปนิกส์ เป็นระบบที)ควบคุม สภาพแวดล้อมได้ง่าย และใช่พื,นที)ในการปลูกน้อย เหมาะกับครอบครัวที)มีพื,นที)น้อย

ดังนั,นจึงทําการศึกษาผลของสารสกัดหยาบ สมุนไพรต่อผลผลิตกวางตุ้งในระบบไฮโดรโปรนิกส์

เพื)อเป็นประโยชน์ต่อผู้วิจัย ผู้ที)สนใจ และเกษตรกร ต่อไป

วัสดุ อุปกรณ์ และวิธีดําเนินการวิจัย

การศึกษาใช้แผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์

(completely randomized desing; CRD) โดย ผักกวางตุ้งสายพันธุ์ทางการค้า อายุ 1 สัปดาห์

จํานวน 380 ต้น แบ่งการทดลองออกเป็น 4 กรรมวิธีๆ

ละ 5 ซํ,าๆ ละ 19 ต้น ใช้ระยะเวลาทดลอง 4 สัปดาห์

โดยมีกรรมวิธีดังนี,

กรรมวิธีที) 1: ไม่ฉีดพ่นสารสกัดสมุนไพร (ควบคุม)

กรรมวิธีที) 2: ฉีดพ่นสารสกัดหยาบพริก กรรมวิธีที) 3: ฉีดพ่นสารสกัดหยาบกระเทียม กรรมวิธีที) 4: ฉีดพ่นสารสกัดหยาบตะไคร้

ขัQนตอนการดําเนินการวิจัย

ประกอบด้วย ขั,นตอนการเตรียมการทดลอง และขั,นทดลอง

1. ขั,นเตรียมการทดลอง ได้แก่ การเตรียม โรงเรือน สร้างโรงเรือนปลูกผักไฮโดรโปรนิกส์ระบบ ท่อพีวีซี จํานวน 20 รางปลูก รางละ 19 หลุมปลูก

2. ทําการเพาะต้นกล้าผักกวางตุ้งไฮโดรโป นิกส์ด้วยฟองนํ,าเพาะต้นกล้า ทิ,งต้นกล้าไว้ 1 สัปดาห์

หรือใบเลี,ยงสมบูรณ์ก่อนนําไปปลูกในโรงเรือน 3. การเตรียมสารสกัดสมุนไพร นําสมุนไพร มาแบบสดมาล้างและบดให้ละเอียดแล้วหมัก 72 ชั)วโมง โดยใช้อัตราส่วน สมุนไพร 1 ส่วนต่อ นํ,าสะอาด 10 ส่วน เมื)อครบกําหนดหมักกรองแล้วนําไปใช้

อัตราส่วนการใช้ 1 ลิตรต่อนํ,าสะอาด 20 ลิตร 4. วิเคราะห์คุณภาพนํ,าพื,นฐานก่อนการ ทดลอง โดยใช้นํ,าบาดาลในการทดลอง คุณภาพนํ,า แสดงในตารางที) 1

ตารางที= 1 ผลวิเคราะห์คุณภาพนํ,าบางประการ สิ=งที=วิเคราะห์ ผลวิเคราะห์

EC 0.068 µs/cm³

pH 6.42

DO 3.21 mg/L แอมโมเนีย 0.35 mg/L อัลคาไลน์ 185 mg/L อุณหภูมินํ,า 28 ⁰C ความกระด้างของนํ,า 25 mg/L

A - 604 5. ขั,นทดลอง สุ่มผักกวางตุ้งลงรางปลูก

ที)มีขนาดต้นใกล้เคียงกัน คํานวณปริมาตรนํ,า แล้วเติม ปุ๋ยเอบี อัตรา 1:200 โดยใส่ครั,งแรก 100 เปอร์เซ็นต์

และเติมปุ๋ยรอบที) 2 จํานวน 50 เปอร์เซ็นต์ เมื)อผัก อายุได้ 14 วันหลังปลูก ระหว่างนี,ควบคุมค่า EC ให้อยู่

ระดับ 2.00-2.50 µs/cm³ ทําการฉีดพ่นสารสมุนไพร ทุกๆ 3 วันหลังจากปลูกได้ 1 สัปดาห์ โดยฉีดพ่นทาง ใบ และเก็บข้อมูลการเจริญเติบโตทุก 7 วัน และ ผลผลิตผักเมื)อสิ,นสุดการทดลอง

ข้อมูลที=เก็บรวบรวม 1. อัตราการรอดตาย 2. ความสูงต้น 3. จํานวนใบ

ข้อ 1-3 ทําการเก็บข้อมูลทุกๆ 7 วัน 4. นํ,าหนักผลผลิตรวม (ไม่ตัดแต่ง) 5. ความยาวราก (เซนติเมตร)

6. นํ,าหนักสดรวมราก (กรัม) 7. นํ,าหนักแห้งรวมราก (กรัม) ข้อ 4-7 ทําการเก็บข้อมูลเมื)อสิ,นสุดการ ทดลอง และข้อที) 7 ทําการอบที)อุณหภูมิ 80⁰C ระยะเวลา 48 ชั)วโมง

8.ศึกษารอยโรค และการเข้าทําลาย แมลงศัตรูพืช โดยการสังเกต

วิเคราะห์ข้อมูลจากสูตรที)ใช้ในการทดลอง โดยคํานวณหาค่าเฉลี)ยของข้อมูล จากนั,นนําข้อมูล วิเคราะห์หาความแปรปรวน (One way anova) ของ ข้อมูลโดยใช้วิธีการ Duncan's multiple range test (DMRT) ที)ช่วงความเชื)อมั)น 95 (*) และ 99 (**) เปอร์เซ็นต์ โดยใช้โปรแกรมสําเร็จรูปทางสถิติ

สถานที=ทําการศึกษาทดลอง

แปลงวิจัยเกษตรศาสตร์ ศูนย์ปฏิบัติการ อุดมศึกษาหนองขวาง และห้องปฏิบัติการคุณภาพนํ,า ทาง การเกษ ต ร คณะเท คโ นโลยีการเกษ ต ร มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์

ผลการวิจัย

การศึกษาสารสกัดหยาบสมุนไพรต่อผลผลิต กวางตุ้งในระบบไฮโดรโปรนิกส์ ในการทดลองครั,งนี, อัตราการรอดตายของผักกวางตุ้ง 100 เปอร์เซ็นต์ทุก กรรมวิธี และข้อมูลการเจริญเติบโต และผลผลิต อธิบายผลการทดลองในตาราง

ตารางที= 2 รอยโรค และการเข้าทําลายแมลงศัตรูพืชของผักกวางตุ้งที)ใช้สารสมุนไพรฉีดพ่นในระบบไฮโดรโปรนิกส์

สัปดาห์ที) 1-4 กรรมวิธี

สัปดาห์ที)

1 2 3 4

รอยโรค แมลง รอยโรค แมลง รอยโรค แมลง รอยโรค แมลง

ไม่ฉีดพ่น - - - 5% 1% 8% 3% 15%

ฉีดพ่นสารสกัดพริก - - - -

ฉีดพ่นสารสกัดกระเทียม - - - -

ฉีดพ่นสารสกัดตะไคร้ - - - -

หมายเหตุ รอยโรค และการเข้าทําลายของแมลงศัตรูพืชคิดจากจํานวนต้นทั,งหมดต่อต้นที)เกิด คิดเทียบเป็น เปอร์เซ็นต์

จากตารางที) 2 พบว่าการใช้สารสกัดหยาบ พริก กระเทียม และตะไคร้ ไม่พบว่ามีรอยโรค หรือ ลักษณะที)บ่งบอกว่าเกิดโรค และยังไม่พบว่ามีแมลงกัด แทะ หรือลักษณะของหนอนชอนไป หรือหนอนห่อ ยอด ต่างจากที)ไม่ฉีดพ่นสารสกัดหยาบที)พบมีรอยโรค

มีลักษณะใบแห้ง รอยหนอนชอนใบ ไม่พบลักษณะ หนอนห่อใบหรือการเข้าทําลายยอดอ่อน และการกัด แทะของแมลงในสัปดาห์ที) 2-4

A - 605

ตารางที= 3 ความสูงของผักกวางตุ้งที)ใช้สารสมุนไพรฉีดพ่นในระบบไฮโดรโปรนิกส์ สัปดาห์ที) 1-4

กรรมวิธี ความสูง (cm) สัปดาห์ที)

1 2 3 4

ไม่ฉีดพ่น 5.05 7.28 13.54 25.01

ฉีดพ่นสารสกัดพริก 5.21 7.46 14.69 25.27

ฉีดพ่นสารสกัดกระเทียม 4.81 7.04 13.99 24.91

ฉีดพ่นสารสกัดตะไคร้ 5.11 7.29 14.82 25.44

F-test ns ns ns ns

SEM 0.08 0.08 0.28 0.11

C.V. (%) 3.15 2.18 3.93 0.89

หมายเหตุ -ns คืออักษรตามแถวแนวตั,งเดียวกันมีความแตกต่างกันอย่างไม่มีนัยสําคัญทางสถิติ (p>0.05) วิเคราะห์

โดยวิธี DMRT, SEM คือ ค่า Standard Error of measurement จากตารางที) 3 ผักกวางตุ้งที)ปลูกในระบบ

ไฮโดรโปนิกส์ โดยใช้สารสกัดฉีดหยาบพ่นต่างกัน 3 ชนิด พบว่า ความสูงของต้น สัปดาห์ที) 1, 2, 3 และ4 ในการทดลองที)ฉีดพ่นสารสกัดหยาบพริก กระเทียม

และตะไคร้ ไม่แตกต่างจากที)ไม่ฉีดพ่น (กรรมวิธี

ควบคุม)

ตารางที= 4 จํานวนใบของผักกวางตุ้งที)ใช้สารสมุนไพรฉีดพ่นในระบบไฮโดรโปรนิกส์ สัปดาห์ที) 1-4

กรรมวิธี จํานวนใบ (ใบ) สัปดาห์ที)

1 2 3 4

ไม่ฉีดพ่น 4.63^ab 7.13^a 7.52^a 8.45

ฉีดพ่นสารสกัดพริก 4.70^a 7.05^a 7.15^ab 8.41

ฉีดพ่นสารสกัดกระเทียม 4.53^b 6.37^b 6.71^b 8.22

ฉีดพ่นสารสกัดตะไคร้ 4.51^b 5.31^c 6.57^b 8.35

F-test * ** * ns

SEM 0.04 0.39 0.20 0.05

C.V. (%) 1.81 11.97 5.73 1.15

หมายเหตุ -^abc คืออักษรตามแถวแนวตั,งเดียวกันมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ p<0.05 (*), p<0.01 (**) วิเคราะห์โดยวิธี DMRT, SEM คือ ค่า Standard Error of measurement

จากตารางที) 4 ผักกวางตุ้งที)ปลูกในระบบ ไฮโดรโปนิกส์ โดยใช้สารสกัดฉีดหยาบพ่นต่างกัน 3 ชนิด พบว่า สัปดาห์ที) 1 ในการทดลองที)ฉีดพ่นสาร สกัดหยาบพริกจํานวนใบมากกว่าที)ไม่ฉีดพ่น (กรรมวิธี

ควบคุม) ที)ฉีดพ่นสารสกัดหยาบกระเทียม และที)ฉีด พ่นสารสกัดหยาบตะไคร้ ตามลําดับ สัปดาห์ที) 2 ใน การทดลองที)ฉีดพ่นสารสกัดหยาบพริกจํานวนใบไม่

แตกจากที)ไม่ฉีดพ่น (กรรมวิธีควบคุม) แต่แตกต่าง

อย่างยิ)งจากที)ฉีดพ่นสารหยาบกระเทียม และตะไคร้

ตามลําดับ สัปดาห์ที) 3 ในการทดลองที)ไม่ฉีดพ่น จํานวนใบมากกว่าที)สารสกัดกระเทียบ และตะไคร้ แต่

ไม่แตกต่างจากที)ไม่ฉีดพ่นสารสกัดหยาบพริก ตามลําดับ และสัปดาห์ที) 4 จํานวนใบในการทดลองที) ฉีดพ่นสารสกัดหยาบพริก กระเทียมและตะไคร้ ไม่

แตกต่างจากที)ไม่ฉีดพ่น (กรรมวิธีควบคุม)

A - 606

ตารางที= 5 นํ,าหนักผลผลิตรวม และความยาวรากของผักกวางตุ้งที)ใช้สารสมุนไพรฉีดพ่นในระบบไฮโดรโปรนิกส์ เมื)อ สิ,นสุดการทดลอง

กรรมวิธี สิ)งที)ศึกษา

นํ,าหนักผลผลิตรวม (กรัม) ความยาวราก (cm)

ไม่ฉีดพ่น 5,200.63^b 20.03

ฉีดพ่นสารสกัดพริก 6.300.42^a 20.37

ฉีดพ่นสารสกัดกระเทียม 6,210.03^a 18.26

ฉีดพ่นสารสกัดตะไคร้ 6,780.81^a 17.90

F-test * ns

SEM 0.31 0.57

CV (%) 10.04 5.99

หมายเหตุ -^ab คืออักษรตามแถวแนวตั,งเดียวกันมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ p<0.05 (*) วิเคราะห์

โดยวิธี DMRT, SEM คือ ค่า Standard Error of measurement จากตารางที) 5 ผักกวางตุ้งที)ปลูกในระบบ

ไฮโดรโปนิกส์ โดยใช้สารสกัดฉีดหยาบพ่นต่างกัน 3 ชนิด พบว่า ความยาวรากสัปดาห์ที) 1, 2, 3 และ4 ใน การทดลองที)ฉีดพ่นสารสกัดหยาบพริก กระเทียมและ ตะไคร้ ไม่แตกต่างจากที)ไม่ฉีดพ่น (กรรมวิธีควบคุม)

ส่วนนํ,าหนักผลผลิตรวมต่อกรรมวิธีในการทดลอง พบว่าที)ฉีดพ่นสารสกัดหยาบตะไคร้ พริก และ กระเทียม ปริมาณนํ,าหนักรวมมากกว่าที)ไม่ฉีดพ่นสาร สกัดหยาบ ตามลําดับ

ตารางที= 6 นํ,าหนักสด และนํ,าหนักแห้งของผักกวางตุ้งที)ใช้สารสมุนไพรฉีดพ่นในระบบไฮโดรโปรนิกส์ เมื)อสิ,นสุดการ ทดลอง

กรรมวิธี สิ)งที)ศึกษา

นํ,าหนักสด (กรัม) นํ,าหนักแห้ง (กรัม)

ไม่ฉีดพ่น 6.56^c 0.64^b

ฉีดพ่นสารสกัดพริก 9.02^ab 0.82^ab

ฉีดพ่นสารสกัดกระเทียม 8.86^b 1.08^a

ฉีดพ่นสารสกัดตะไคร้ 10.08^a 1.16^a

F-test * *

SEM 0.74 0.11

CV (%) 16.72 24.37

หมายเหตุ -^abc คืออักษรตามแถวแนวตั,งเดียวกันมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ p<0.05 (*) วิเคราะห์

โดยวิธี DMRT, SEM คือ ค่า Standard Error of measurement

A - 607 จากตารางที) 6 ผักกวางตุ้งที)ปลูกในระบบ

ไฮโดรโปนิกส์ โดยใช้สารสกัดฉีดหยาบพ่นต่างกัน 3 ชนิด พบว่า นํ,าหนักสดในการทดลองที)ฉีดพ่นสารสกัด หยาบตะไคร้มากที)ฉีดพ่นสารสกัดหยาบกระเทียม และ ไม่ฉีดพ่น (กรรมวิธีควบคุม) แต่ไม่แตกต่างจากที)ฉีด พ่นสารสกัดหยาบพริก ตามลําดับ นํ,าหนักแห้งในการ ทดลองที)ฉีดพ่นสารสกัดหยาบตะไคร้และกระเทียม มากกว่าที)ไม่ฉีดพ่น (กรรมวิธีควบคุม) ตามลําดับ แต่ที) ฉีดพ่นสารสกัดหยาบพริกไม่แตกต่างจากที)ไม่ฉีดพ่น (กรรมวิธีควบคุม)

อภิปรายผลการวิจัย

จากผลการทดลองพบว่าการใช้สารสกัดหยาบ ทั,ง 3 ชนิดไม่เกิดรอยโรคและการเข้าทําลายของแมลง ตลอดการทดลอง 4 สัปดาห์ อาจเป็นเพราะในสมุนไพร ทั,ง 3 ชนิดมีสาระสําคัญในการป้องกันการเกิดโรคและ แมลง สอดคล้องกับการวิเคราะห์สารสําคัญของกรม พัฒนาที)ดิน (2554) ที)พบว่าในการหมักพืช และ สมุนไพรก่อให้เกิดสารอินทรีย์จําพวกกรดนํ,าส้ม กรด ฮิวมิก นํ,ามันหอมระเหย และสารอื)นๆ ที)มีฤทธิpป้องกัน และยับยั,งการเกิดโรคจากเชื,อรา แบคทีเรีย และ ป้องกันการกัดแทะของแมลงศัตรูพืช และการใช้สาร สกัดหยาบไม่ส่งผลต่อความสูง ความยาวรากพืช แต่

ส่งผลต่อจํานวนใบทุกๆ การฉีดพ่นสารสกัดหยาบ จํานวนใบน้อยกว่ากรรมวิธีความคุม แต่กลับทําให้ผล ผลิตรวมมากขึ,นโดยเฉพาะที)ฉีดพ่นสารสกัดหยาบ ตะไคร้ จากข้อมูลข้างต้นจะเห็นได้ว่าการใช้สารสกัด หยาบทั,ง 3 ในแง่การเจริญเติบโตไม่แตกต่างจากการ ไม่ใช้ แต่การใช้สมุนไพร 3 ชนิดทําให้ผลผลิตมากขึ,น กว่าไม่ใช้ และเมื)อพิจารณาความยาวรากพบว่าการใช้

สารสกัดหยาบสมุนไพรฉีดพ่นผักกวางตุ้งทําให้

ผักกวางตุ้งความยาวรากของพืชน้อยกว่าที)ไม่ใช้ แต่

อย่างไรก็ตาม จิราพร (2555) และกรมพัฒนาที)ดิน (2554) ที)กล่าวว่า สมุนไพรมีสาระสําคัญหลายชนิด

และมีค่า EC สูง เพราะค่านี,บ่งบอกว่ามีปริมาณ ฮอร์โมน และแร่ธาตุที)สําคัญสูง จึงทําให้ผลผลิต มากกว่าที)ไม่ใช้สารสกัดหยาบฉีดพ่น

สรุปผลการวิจัย

การใช้สมุนไพรในรูปของสารสกัดหยาบทั,ง 3 ชนิดส่งผลต่อผลผลิตของผักกวางตุ้ง แต่ไม่ส่งผลต่อ การเจริญเติบโตมากนักที)ปลูกในระบบไฮโดรโปนิกส์

ทั,งที)ใช้สารสกัดพริก กระเทียม และตะไคร้ แต่ตะไคร้

ส่งผลต่อทําให้การผลิตดีที)สุด และสารสกัดหยาบทั,ง 3 ชนิด ยังมีประสิทธิภาพในการป้องกันการเกิดโรคและ แมลงได้ดีกว่าที)ไม่ใช้

กิตติกรรมประกาศ

ค ณ ะ ผู วิ จั ย ข อ ข อ บ คุ ณ ค ณ ะ เทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย# ที่

สนับสนุนสถานที่ และเครื่องมือในการวิจัยครั้งนี้

เอกสารอ้างอิง

กรมพัฒนาที)ดิน. (2554). การกําจัดศัตรูพืชด้วย สมุนไพร.วาสารเผยแพร่เทคโนโลยี.กรม พัฒนาที)ดิน.กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.

กทม.

จิราพร โรจน์ทินกร. (2555) คู่มือสารสกัดสมุนไพร สําหรับการเพาะเลีQยงสัตว์นํQา. คณะ เทคโนโลยีการประมงและทรัพยากรทางนํ,า มหาวิทยาลัยแม่โจ้. เชียงใหม่.

พิมพ์เพ็ญ พรเฉลิมพงศ์ และนิธิยา รัตนาปนนท์

(2560). สารคําคัญในพืช. แหล่งที)มา:

http://www.foodnetworksolution.com. 15 ตุลาคม 2560.

วิณากร ที)รัก และทนงศักดิp ธนูทอง. (2559). ผลของ สารสกัดหยาบใบหูกวางต่อการเจริญเติบโต และอัตราการรอดของกุ้งก้ามกรามในระบบ นํ,าหมุนเวียน.วารสารงานประชุมวิชาการ วิจัยระดับชาติ ครัQงที= 9. มหาวิทยาลัยราช ภัฏภูเก็ต. ภูเก็ต.