การศึกษาแบบจําลองและลักษณะทางสถิติของความเขมรังสีดวงอาทิตยในประเทศไทย
โดย
นางสาวพิมพร ผาพรม
วิทยานิพนธนี้เปนสวนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาฟสิกส
ภาควิชาฟสิกส
บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร ปการศึกษา 2550
ลิขสิทธิ์ของบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร
โดย
นางสาวพิมพร ผาพรม
วิทยานิพนธนี้เปนสวนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาฟสิกส
ภาควิชาฟสิกส
บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร ปการศึกษา 2550
ลิขสิทธิ์ของบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร
RADIATION IN THAILAND
By
Pimporn Phaprom
A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree MASTER OF SCIENCE
Department of Physics Graduate School SILPAKORN UNIVERSITY
2007
และลักษณะทางสถิติของความเขมรังสีดวงอาทิตยในประเทศไทย ” เสนอโดย นางสาวพิมพร ผาพรม เปนสวนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาฟสิกส
……...
(รองศาสตราจารย ดร. ศิริชัย ชินะตังกูร) คณบดีบัณฑิตวิทยาลัย
วันที่...เดือน... พ.ศ...
อาจารยที่ปรึกษาวิทยานิพนธ
รองศาสตราจารย ดร.เสริม จันทรฉาย คณะกรรมการตรวจสอบวิทยานิพนธ
... ประธานกรรมการ (รองศาสตราจารยจํานงค ธํารงมาศ)
.../.../...
... กรรมการ (อาจารย ดร. ดุษฎี ศุขวัฒน)
.../.../...
... กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร. เสริม จันทรฉาย) .../.../...
ง
คําสําคัญ : รังสีดวงอาทิตย / อัตราสวนความเขมรังสีกระจายตอรังสีรวม / ดัชนีเมฆ/ ดัชนีความใสของ บรรยากาศ/ สัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศและพื้นผิวโลก
พิมพร ผาพรม : การศึกษาแบบจําลองและลักษณะทางสถิติของความเขมรังสีดวงอาทิตยใน ประเทศไทย. อาจารยที่ปรึกษาวิทยานิพนธ : รศ.ดร. เสริม จันทรฉาย. 266 หนา.
ในงานวิจัยนี้ ผูวิจัยไดทําการพัฒนาแบบจําลองเชิงสถิติสําหรับคํานวณรังสีกระจายจากคา สัมประสิทธการสะทอนของบรรยากาศและพื้นผิวโลก (ρEA) คาดัชนีเมฆ (n) และคาดัชนีความใสของ บรรยากาศ (Kt) โดยคาสัมประสิทธการสะทอนของบรรยากาศและพื้นผิวโลกและคาดัชนีเมฆจะคํานวณ จากขอมูลภาพถายดาวเทียม GMS 5 ระหวางป ค.ศ. 1996-2000 รวมกับขอมูลความเขมรังสีดวงอาทิตยจาก สถานีเชียงใหม อุบลราชธานี นครปฐม และสงขลา ระหวางป ค.ศ. 1995-2006 ในการวิเคราะหขอมูล ผูวิจัยจะนําคาสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศและพื้นผิวโลก คาดัชนีเมฆ และคาดัชนีความใส ของบรรยากาศ มาหาความสัมพันธกับอัตราสวนความเขมรังสีกระจายตอรังสีรวม และทําการหา แบบจําลองทางสถิติของความสัมพันธดังกลาว โดยพิจารณาทั้ง 4 กรณี ไดแก กรณีขอมูลรายชั่วโมง ราย ชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน รายวัน และรายวันเฉลี่ยตอเดือน หลังจากนั้นผูวิจัยจะนําแบบจําลองที่ไดของแตละ สถานีมาทดสอบสมรรถนะ โดยใชขอมูลอิสระซึ่งมิไดนํามาสรางแบบจําลอง จากผลที่ไดพบวา แบบจําลองที่พัฒนาขึ้นโดยใชขอมูลดัชนีความใสของบรรยากาศ มีสมรรถนะดีที่สุด โดยคารังสีกระจาย รายวันเฉลี่ยตอเดือนที่ไดจากแบบจําลองมีคาสอดคลองกับผลการวัด โดยคาความแตกตางในรูปของ root mean square difference (RMSD) ในกรณีขอมูลรายวันเฉลี่ยตอเดือนของสถานีเชียงใหม อุบลราชธานี
นครปฐม และสงขลา มีคาเทากับ 9.1%, 5.4%, 10.6% และ 10.8% ตามลําดับ นอกจากนี้ ผูวิจัยไดศึกษา ลักษณะทางสถิติของความเขมรังสีรวมจากเครือขายสถานีวัดรังสีดวงอาทิตยของประเทศไทย จํานวน 37 แหง จากการศึกษาการแปรคาในรอบวันและการแปรตามฤดูกาลในรอบป พบวาคาสูงสุดของความเขม รังสีรวมรายชั่วโมงจะเปลี่ยนแปลงไปในแตละเดือน และคาความเขมรังสีรวมรายวันเฉลี่ยตอเดือนจะ เปลี่ยนแปลงไปตามฤดูกาล โดยสถานีวัดสวนใหญมีคาสูงสุดในชวงเดือนเมษายนและพฤษภาคม สุดทาย ผูวิจัยไดเสนอผลการแจกแจงทางสถิติของรังสีรวมรายชั่วโมงและรายวัน
ภาควิชาฟสิกส บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร ปการศึกษา 2550 ลายมือชื่อนักศึกษา...
ลายมือชื่ออาจารยที่ปรึกษาวิทยานิพนธ ...
จ
KEY WORD : SOLAR RADIATION/ DIFFUSE FRACTION/ CLOUD INDEX/ CLEARNESS INDEX/ ATMOSPERIC-EARTH ALBEDO
PIMPORN PHAPROM : A STUDY OF MODELS AND STATISTICAL CHARACTERISTICS OF SOLAR RADIATION IN THAILAND. THESIS ADVISOR : ASST.
PROF. SERM JANJAI, Ph.D. 266 pp.
In this work, models for calculating diffuse solar radiation from satellite - derived earth- atmospheric albedo, satellite - derived cloud index and clearness index were developed. The satellite – derived earth-atmospheric albedo and cloud index were calculated from GMS-5 satellite data collected during 1996-2000. Solar radiation measured at 4 stations : Chiang Mai, Ubon Ratchathani, Nakhon Pathom and Songkhla during 1995-2006 were also used for the development of the models. The satellite-derived earth-atmospheric albedo, cloud index and clearness index were correlated with the diffuse fraction. Statistical models for calculating diffuse solar radiation for the cases of hourly data, monthly average hourly data, daily data and monthly average daily data were obtained. The performance of the models were tested using independent data sets. It was found that the models based on clearness index performed best. The monthly average daily diffuse radiation calculated from these models were in good agreement with the
measurement, with the root mean square difference (RMSD) of 9.1%, 5.4%, 10.6% and 10.8%
for Chiang Mai, Ubon Ratchathani, Nakhon Pathom and Songkhla, respectively. In addition, global solar radiation collected from 37 solar radiation measuring stations over Thailand were also analyzed. Diurnal and seasonal radiation were studied. The peaks of hourly radiation vary with the months of the year. Monthly average daily global radiation changes in the course of the year with the maxima in April and May for most stations. The statistical distribution of hourly and daily global radiation were also presented.
Department of Physics Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2007 Student's signature ...
Thesis Advisor's signature ...
ฉ
ในการศึกษาระดับปริญญามหาบัณฑิตนี้ ผูวิจัยไดรับทุนผูชวยวิจัยจากหองปฏิบัติการ วิจัยฟสิกสบรรยากาศ ภาควิชาฟสิกส คณะวิทยาศาสตร มหาวิทยาลัยศิลปากร ซึ่งผูวิจัย ขอขอบคุณไว ณ ที่นี้เปนอยางสูง
ผูวิจัยขอขอบพระคุณรองศาสตราจารย ดร. เสริม จันทรฉาย ซึ่งเปนอาจารยที่ปรึกษา ผูใหคําแนะนําดานวิชาการ พรอมทั้งจัดหาทุนวิจัย เครื่องมือ อุปกรณ และขอมูลสําหรับใชในการ ดําเนินงานวิจัย
ผูวิจัยขอขอบพระคุณรองศาสตราจารยจํานงค ธํารงมาศ หัวหนาภาควิชาฟสิกส คณะ วิทยาศาสตร มหาวิทยาลัยศิลปากร ที่ใหการสนับสนุนดานงานบริหารตางๆ และขอขอบพระคุณ อาจารย ดร. ดุษฎี ศุขวัฒน อาจารยประจําภาควิชาคณิตศาสตร คณะวิทยาศาสตร มหาวิทยาลัย เทคโนโลยีพระจอมเกลาธนบุรี ที่กรุณาเสียสละเวลามาเปนกรรมการสอบวิทยานิพนธ
ผูวิจัยขอขอบคุณอาจารยประสาน ปานแกว และอาจารยสุมามาลย บรรเทิง ที่ให
คําแนะนําดานการวิเคราะหขอมูลภาพถายดาวเทียม ขอขอบคุณเจาหนาที่กรมอุตุนิยมวิทยา กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร และกรมพลังงานทดแทนและอนุรักษพลังงาน กระทรวงพลังงาน ที่ใหความอนุเคราะหสถานที่ติดตั้งเครื่องมือและขอมูลประกอบการทําวิจัย
นอกจากนี้ ผูวิจัยขอขอบคุณ คุณรุงรัตน วัดตาล คุณตรีนุช จันทราช คุณธารา สีสะอาด คุณยุทธศักดิ์ บุญรอด คุณวิทยา ทานะมัย และนักวิจัยทุกทานของหองปฏิบัติการวิจัย ฟสิกสบรรยากาศ ภาควิชาฟสิกส มหาวิทยาลัยศิลปากร ที่ชวยเหลือในการอาน เรียบเรียงขอมูล และสอบเทียบหัววัด รวมทั้งสนับสนุนงานวิจัย
ทายสุดนี้ คุณประโยชนที่เกิดจากวิทยานิพนธฉบับนี้ ผูวิจัยขอมอบใหกับบิดาและ มารดารวมทั้งคณาจารยทุกทาน เพื่อตอบแทนพระคุณที่ไดชวยใหผูวิจัยประสบความสําเร็จใน การศึกษา
ช สารบัญ
หนา
บทคัดยอภาษาไทย ง
บทคัดยอภาษาอังกฤษ จ
กิตติกรรมประกาศ ฉ
สารบัญตาราง ฎ
สารบัญภาพ ฒ
สัญลักษณ ว
บทที่
1 บทนํา 1
1.1 ความเปนมาและความสําคัญของปญหา 1
1.2 วัตถุประสงค 2
1.3 ขอบเขตของงานวิจัย 2
2 หลักทางวิชาการและงานวิจัยที่เกี่ยวของ 3
2.1 แหลงกําเนิดของรังสีดวงอาทิตย 3 2.2 ความสัมพันธทางเรขาคณิตระหวางโลกกับดวงอาทิตย 4 2.2.1 วงโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย 4 2.2.2 ทรงกลมทองฟาและทางเดินปรากฏของเทหวัตถุ 5 2.2.3 ทางเดินปรากฏของดวงอาทิตย 7 2.2.4 การบอกตําแหนงของดวงอาทิตย 9 2.2.5 เวลาและตําแหนงของดวงอาทิตย 11 2.2.6 มุมตกกระทบของลําแสงอาทิตยบนพื้นเอียง 14 2.3 รังสีดวงอาทิตยนอกบรรยากาศโลก 15 2.3.1 สเปกตรัมของรังสีดวงอาทิตยนอกบรรยากาศโลก 15 2.3.2 คาคงที่สุริยะ (solar constant) 16 2.3.3 รังสีดวงอาทิตยนอกบรรยากาศโลกบนพื้นราบ 16 2.4 มวลอากาศที่รังสีดวงอาทิตยเคลื่อนที่ผาน (optical air mass) 18
2.5 งานวิจัยที่เกี่ยวของ 19
2.5.1 กรณีขอมูลรายชั่วโมง 19
ซ สารบัญ (ตอ)
บทที่ หนา
2.5.2 กรณีขอมูลรายวัน 22
2.5.3 กรณีขอมูลรายวันเฉลี่ยตอเดือน 25
3 วิธีดําเนินการวิจัยและผล 27
3.1 การเตรียมขอมูลภาพถายดาวเทียม 27 3.1.1 การหาสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศและพื้นผิวโลก
ในชวงความยาวคลื่นของชองสัญญาณดาวเทียม หรือ ρEA 29 3.1.2 การคํานวณดัชนีเมฆ (cloud index) 31 3.1.2.1 คาสัมประสิทธิ์การสะทอนของพื้นผิวโลก (ρg) 31 3.1.2.2 คาสัมประสิทธิ์การสะทอนสูงสุดของเมฆ (ρc) 33 3.1.2.3 คาสัมประสิทธิ์การสะทอนของเมฆ บรรยากาศ
และพื้นผิวโลก (ρ) 33
3.2 การเตรียมขอมูลความเขมรังสีดวงอาทิตย 37 3.2.1 เครื่องวัดและอุปกรณบันทึกขอมูล 38 3.2.2 ชวงเวลาของขอมูลที่นํามาใชในงานวิจัย 43
3.2.3 การอานขอมูล 44
3.2.4 การควบคุมคุณภาพขอมูล 45 3.2.5 การสอบเทียบเครื่องวัดความเขมรังสีดวงอาทิตย 47
3.3 การวิเคราะหขอมูล 53
3.3.1 การสรางแบบจําลองทางคณิตศาสตรสําหรับคํานวณอัตราสวน รังสีกระจายตอรังสีรวมจากสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศ และพื้นผิวโลก (Earth-Atmospheric albedo, ρEA) 53
3.3.1.1 ขอมูลรายชั่วโมง 53 3.3.1.2 ขอมูลรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน 56 3.3.1.3 ขอมูลรายวัน 59 3.3.1.4 ขอมูลรายวันเฉลี่ยตอเดือน 61 3.3.1.5 การทดสอบสมรรถนะของแบบจําลอง 63 3.3.2 การสรางแบบจําลองทางคณิตศาสตรสําหรับคํานวณอัตราสวน
รังสีกระจายตอรังสีรวมจากคาดัชนีเมฆ (Cloud index, n) 72
ฌ สารบัญ (ตอ)
บทที่ หนา
3.3.2.1 กรณีรายชั่วโมง 73 3.3.2.2 กรณีรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน 75 3.3.2.3 กรณีรายวัน 78 3.3.2.4 กรณีรายวันเฉลี่ยตอเดือน 80 3.3.2.5 การทดสอบสมรรถนะของแบบจําลอง 82 3.3.3 การสรางแบบจําลองทางคณิตศาสตรสําหรับคํานวณอัตราสวน
รังสีกระจายตอรังสีรวมจาก คาดัชนีความใสของบรรยากาศ
(Clearness index) 89
3.3.3.1 ขอมูลรายชั่วโมง 89 3.3.3.2 ขอมูลรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน 97 3.3.3.3 กรณีขอมูลรายวัน 101 3.3.3.4 ขอมูลรายงันเฉลี่ยตอเดือน 108
3.4 สรุปผล 113
4 การศึกษาลักษณะทางสถิติของความเขมรังสีดวงอาทิตยสําหรับประเทศไทย 117 4.1 การเตรียมขอมูลความเขมรังสีดวงอาทิตย 117 4.1.1 สถานที่ตั้งของสถานีวัด 118 4.1.2 การติดตั้งเครื่องวัดและอุปกรณบันทึกขอมูล 120 4.1.3 อุปกรณการวัดและการบันทึกขอมูล 123
4.1.4 การอานขอมูล 137
4.1.5 การควบคุมคุณภาพขอมูลและการสอบเทียบเครื่องวัด 137
4.2 การวิเคราะหผล 141
4.2.1 การแปรคาความเขมรังสีรวมตามเวลาในรอบวัน (diurnal variation) 141 4.2.2 การแปรคาความเขมรังสีรวมตามฤดูกาลในรอบป
(seasonal variation) 179
4.2.3 การแจกแจงคาความเขมรังสีรวมรายวัน 198 4.2.4 การแจกแจงคาความเขมรังสีรวมตลอดทั้งป 236
5 สรุป 256
บรรณานุกรม 258
ญ สารบัญ (ตอ)
หนา
ภาคผนวก 261
ประวัติผูวิจัย 266
ฎ สารบัญตาราง
ตารางที่ หนา
3.1 แสดงคาสัมประสิทธิ์การสะทอนของพื้นผิวโลก (ρg) ของสถานีวัด 4 แหง
ในป ค.ศ. 1996-2000 32
3.2 แสดงตัวอยางของคาสัมประสิทธิ์การสะทอนของเมฆ บรรยากาศ และพื้นผิวโลก (ρ) ของสถานีเชียงใหมในป ค.ศ. 1996-2000 33 3.3 แสดงตัวอยางของคาสัมประสิทธิ์การสะทอนของเมฆ บรรยากาศและพื้นผิวโลก (ρ)
ของสถานีอุบลราชธานีในป ค.ศ. 1996-2000 34 3.4 แสดงตัวอยางของคาสัมประสิทธิ์การสะทอนสูงสุดของเมฆ และพื้นผิวโลก (ρ)
ของสถานีนครปฐมในป ค.ศ.1996-2000 34
3.5 แสดงตัวอยางของคาสัมประสิทธิ์การสะทอนของเมฆ บรรยากาศและพื้นผิวโลก (ρ) ของสถานีสงขลาในป ค.ศ.1996-2000 35 3.6 แสดงชวงเวลาของขอมูลความเขมรังสีดวงอาทิตยที่นํามาใชในงานวิจัย 43 3.7 แสดงผลการสอบเทียบเครื่องวัดรังสีรวมของ 4 สถานี เมื่อป พ.ศ. 2550 52 3.8 แสดงสมการแบบจําลองสําหรับคํานวณคาความเขมรังสีกระจายรายชั่วโมง
จากคาสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศและพื้นผิวโลกรายชั่วโมง 55 3.9 แสดงสมการแบบจําลองสําหรับคํานวณคาความเขมรังสีกระจายรายชั่วโมง
เฉลี่ยตอเดือนจากคาสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศ
และพื้นผิวโลกรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน 58
3.10 แสดงสมการแบบจําลองสําหรับคํานวณคาความเขมรังสีกระจายรายวัน
จากคาสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศและพื้นผิวโลกรายวัน 60 3.11 แสดงสมการแบบจําลองสําหรับคํานวณคาความเขมรังสีกระจายรายวันเฉลี่ยตอเดือน
จากคาสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศและพื้นผิวโลก
รายวันเฉลี่ยตอเดือน 62
3.12 แสดงคาความแตกตางของความเขมรังสีกระจายรายชั่วโมงที่ไดจากการวัดและการ คํานวณจากสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศและพื้นผิวโลกรายชั่วโมง 65 3.13 แสดงคาความแตกตางของความเขมรังสีกระจายรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือนที่ได
จากการวัดและการคํานวณจากสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศ
และพื้นผิวโลกรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน 67
ฏ
ตารางที่ หนา
3.14 แสดงคาความแตกตางของความเขมรังสีกระจายรายวันที่ไดจากการวัดและการ
คํานวณจากสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศและพื้นผิวโลกรายวัน 70 3.15 แสดงคาความแตกตางของความเขมรังสีกระจายรายวันเฉลี่ยตอเดือนที่ไดจากการวัด
และจากการคํานวณจากสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศ
และพื้นผิวโลกรายวัน 72
3.16 แสดงสมการแบบจําลองสําหรับคํานวณคาความเขมรังสีกระจายรายชั่วโมง
จากคาดัชนีเมฆรายชั่วโมง 74
3.17 แสดงสมการแบบจําลองสําหรับคํานวณคาความเขมรังสีกระจายรายชั่วโมง
เฉลี่ยตอเดือนจากคาดัชนีเมฆรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน 77 3.18 แสดงสมการแบบจําลองสําหรับคํานวณคาความเขมรังสีกระจายรายวัน
จากคาดัชนีเมฆรายวัน 79
3.19 แสดงสมการแบบจําลองสําหรับคํานวณคาความเขมรังสีกระจายรายวัน
เฉลี่ยตอเดือนจากคาดัชนีเมฆรายวันเฉลี่ยตอเดือน 81 3.20 แสดงคาความแตกตางของความเขมรังสีกระจายรายรายชั่วโมงที่ไดจากการวัด
และการคํานวณจากดัชนีเมฆรายชั่วโมง 85
3.21 แสดงคาความแตกตางของความเขมรังสีกระจายรายรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน
ที่ไดจากการวัดและการคํานวณจากดัชนีเมฆรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน 85 3.22 แสดงคาความแตกตางของความเขมรังสีกระจายรายรายวันที่ไดจากการวัด
และการคํานวณจากดัชนีเมฆรายวัน 88
3.23 แสดงคาความแตกตางของความเขมรังสีกระจายรายรายวันเฉลี่ยตอเดือนที่ไดจากการวัด และการคํานวณจากดัชนีเมฆรายวันเฉลี่ยตอเดือน 88 3.24 แสดงสมการแบบจําลองสําหรับคํานวณคาความเขมรังสีกระจายรายชั่วโมง
จากการregression 91
3.25 แสดงคาความแตกตางของความเขมรังสีกระจายรายชั่วโมงที่ไดจากการวัด
และคาจากการคํานวณดัชนีความใสของบรรยากาศรายชั่วโมง 94 3.26 แสดงคาความแตกตางของความเขมรังสีกระจายที่ไดจากการวัดและคาการคํานวณ
จากดัชนีความใสของบรรยากาศรายชั่วโมง โดยเปรียบเทียบ
กับแบบจําลองตางๆ 95
ฐ
ตารางที่ หนา
3.27 แสดงสมการแบบจําลองสําหรับคํานวณคารังสีกระจายรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน
จากคาดัชนีความใสของบรรยากาศรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน 99 3.28 แสดงคาความแตกตางของความเขมรังสีกระจายรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน
ที่ไดจากการวัดและคาจากการคํานวณจากคาดัชนีความใสของบรรยากาศ
รายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน 101
3.29 แสดงสมการแบบจําลองสําหรับคํานวณคารังสีกระจายรายวันจากคาดัชนีความใส
ของบรรยากาศรายวัน 104
3.30 แสดงคาความแตกตางของความเขมรังสีกระจายรายวันที่ไดจากการวัด
และการคํานวณจากคาดัชนีความใสของบรรยากาศรายวัน 106 3.31 แสดงความแตกตางของความเขมรังสีกระจายรายวันจากการวัดและการคํานวณ
จากคาดัชนีความใสของบรรยากาศ โดยเปรียบเทียบกับแบบจําลองตางๆ 107 3.32 แสดงสมการแบบจําลองสําหรับคํานวณคารังสีกระจายรายวันเฉลี่ยตอเดือน
จากคาดัชนีความใสของบรรยากาศรายวันเฉลี่ยตอเดือน 110 3.33 แสดงคาความแตกตางของความเขมรังสีกระจายรายวันเฉลี่ยตอเดือนที่ไดจากการวัด
และคาจากการคํานวณจากคาดัชนีความใสของบรรยากาศรายวัน 112 3.34 แสดงคาความแตกตางของความเขมรังสีกระจายรายวันเฉลี่ยตอเดือนที่ไดจากการวัด
และคาจากการคํานวณโดยเปรียบเทียบกับแบบจําลองอื่นๆ 112 3.35 แสดงคาความแตกตางจากการวัดของแบบจําลองสําหรับคํานวณความเขม
รังสีกระจายจากตัวแปร 3 คา ในกรณีขอมูลรายชั่วโมง รายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน รายวัน และรายวันเฉลี่ยตอเดือน 114 4.1 แสดงรายชื่อและที่ตั้งสถานีวัดของเครือขายสถานีวัดความเขมรังสีดวงอาทิตย 119 4.2 แสดงชวงเวลาของขอมูลความเขมรังสีรวม จากเครือขายสถานีวัดความเขม
รังสีดวงอาทิตยที่ใชในงานวิจัย 137
4.3 แสดงคาผลการสอบเทียบคา sensitivity ของสถานีวัดทั้ง 37 แหง 139 A1 แสดงขอมูลความเขมรังสีรวมรายวันเฉลี่ยตอเดือนสถานีเชียงใหม 262 A2 แสดงขอมูลความเขมรังสีกระจายรายวันเฉลี่ยตอเดือนสถานีเชียงใหม 262 A3 แสดงขอมูลความเขมรังสีรวมรายวันเฉลี่ยตอเดือนสถานีอุบลราชธานี 263 A4 แสดงขอมูลความเขมรังสีกระจายรายวันเฉลี่ยตอเดือนสถานีอุบลราชธานี 263
ฑ
ตารางที่ หนา
A5 แสดงขอมูลความเขมรังสีรวมรายวันเฉลี่ยตอเดือนสถานีนครปฐม 264 A6 แสดงขอมูลความเขมรังสีกระจายรายวันเฉลี่ยตอเดือนสถานีนครปฐม 264 A7 แสดงขอมูลความเขมรังสีรวมรายวันเฉลี่ยตอเดือนสถานีสงขลา 265 A8 แสดงขอมูลความเขมรังสีกระจายรายวันเฉลี่ยตอเดือนสถานีสงขลา 265
ฒ สารบัญภาพ
รูปที่ หนา
2.1 แสดงโครงสรางของดวงอาทิตย 4
2.2 แสดงวงโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย 4
2.3 แสดงโลกและทองฟา 6
2.4 แสดงลักษณะของทองฟา 7
2.5 แสดงตําแหนงของดวงอาทิตยเมื่อเทียบกับศูนยสูตรโลก 8 2.6 แสดงทางเดินปรากฏของดวงอาทิตยบนทองฟา 8 2.7 แสดงการบอกตําแหนงของดวงอาทิตยโดยใชระบบอาซิมุธ-อัลติจูด 9 2.8 แสดงการบอกตําแหนงของดวงอาทิตยโดยใชระบบศูนยสูตร 10 2.9 แสดงการแปรคาในรอบปของความแตกตางระหวางเวลาดวงอาทิตยกับเวลา
ดวงอาทิตยเฉลี่ย (Et) (Iqbal, 1983) 12
2.10 แสดงมุมตกกระทบของลําแสงอาทิตยบนพื้นเอียง 14 2.11 สเปกตรัมของรังสีดวงอาทิตยนอกบรรยากาศโลก (Iqbal, 1983) 15 2.12 แสดงรังสีเฉพาะขณะในระนาบตั้งฉากกับทิศของรังสีและระนาบของพื้นราบ 17 3.1 ตัวอยางภาพถายดาวเทียมใน satellite projection 28 3.2 ตัวอยางภาพถายดาวเทียมใน cylindrical projection ซึ่งหาพิกัดแลว 28 3.3 แสดงความสัมพันธระหวางคา BRIT และ Pseudo-reflectivity ของขอมูล
ภาพถายดาวเทียม 29
3.4 แสดงการแจกแจงความถี่สะสมของคาสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศ
และพื้นผิวโลก (ρEA) รายชั่วโมงของ 4 สถานี ระหวางป ค.ศ. 1996-2000 30 3.5 แสดงการแจกแจงความถี่สะสมของคาดัชนีเมฆรายชั่วโมงของ 4 สถานี
ระหวางป ค.ศ. 1996-2000 36
3.6 แสดงตําแหนงที่ตั้งของสถานี (A) เชียงใหม (B) อุบลราชธานี (C) นครปฐม
และ (D) สงขลา 38
3.7 แสดงภาพ (a) เครื่องวัดรังสีรวม และ (b) เครื่องวัดรังสีกระจาย
ของสถานีเชียงใหม 39
3.8 แสดงภาพเครื่องบันทึกขอมูลรังสีรวมและรังสีกระจายของสถานีเชียงใหม 40 3.9 แสดงภาพเครื่องวัดรังสีรวมและรังสีกระจายของสถานีอุบลราชธานี 40 3.10 แสดงภาพเครื่องบันทึกขอมูลรังสีรวมและรังสีกระจายของสถานีอุบลราชธานี 41
ณ
รูปที่ หนา
3.11 แสดงภาพ (a) เครื่องวัดรังสีรวม และ (b) เครื่องวัดรังสีกระจายของสถานีนครปฐม 41 3.12 แสดงภาพเครื่องบันทึกขอมูลรังสีรวมและรังสีกระจายของสถานีนครปฐม 42 3.13 แสดงภาพ (a) เครื่องวัดรังสีรวมและ (b) เครื่องวัดรังสีกระจายของสถานีสงขลา 42 3.14 แสดงภาพเครื่องบันทึกขอมูลรังสีรวมและรังสีกระจายของสถานีสงขลา 43 3.15 แสดงตัวอยางขอมูลดิบจากสถานีอุตุนิยมวิทยานครสวรรค
บันทึกเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2549 44
3.16 แสดงลักษณะขอมูลที่ผิดปกติ ซึ่งจําเปนตองตรวจสอบ 46 3.17 แสดงกราฟระหวางความเขมรังสีดวงอาทิตยจากไพราโนมิเตอรมาตรฐาน
กับไพราโนมิเตอรที่ สอบเทียบ 47
3.18 แสดงการสอบเทียบไพราโนมิเตอรที่สถานีเชียงใหม เมื่อเดือนมกราคม 2550 48 3.19 แสดงการสอบเทียบไพราโนมิเตอรที่สถานีอุบลราชธานี เมื่อเดือนมีนาคม 2549 49 3.20 แสดงการสอบเทียบไพราโนมิเตอรที่สถานีสงขลา เมื่อเดือนเมษายน 2549 49 3.21 แสดงการสอบเทียบไพราโนมิเตอรที่สถานีนครปฐม เมื่อเดือนมิถุนายน 2550 50 3.22 แสดงกราฟความสัมพันธระหวางคาความเขมรังสีดวงอาทิตยที่ไดจากหัววัดมาตรฐาน
กับคาศักยไฟฟาจากหัววัดของสถานีเชียงใหม 50 3.23 แสดงกราฟความสัมพันธระหวางคาความเขมรังสีดวงอาทิตยที่ไดจากหัววัดมาตรฐาน
กับคาศักยไฟฟาจากหัววัดของสถานีอุบลราชธานี 51 3.24 แสดงกราฟความสัมพันธระหวางคาความเขมรังสีดวงอาทิตยที่ไดจากหัววัดมาตรฐาน
กับคาศักยไฟฟาจากหัววัดของสถานีนครปฐม 51
3.25 แสดงกราฟความสัมพันธระหวางคาความเขมรังสีดวงอาทิตยที่ไดจากหัววัดมาตรฐาน
กับคาศักยไฟฟาจากหัววัดของสถานีสงขลา 52
3.26 แสดงกราฟความสัมพันธระหวางอัตราสวนความเขมรังสีกระจายตอรังสีรวม รายชั่วโมง (Id/I) กับสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศ
และพื้นผิวโลกรายชั่วโมง (ρEA) ของสถานี (a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี
(c) นครปฐม และ (d) สงขลา 54 3.27 แสดงการเปรียบเทียบสมการแบบจําลองสําหรับคํานวณรังสีกระจายรายชั่วโมง
จากคาสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศและพื้นผิวโลกรายชั่วโมง ของทั้ง 4 สถานี คือ เชียงใหม (CM) อุบลราชธานี (UB) นครปฐม (NP)
และสงขลา (SK) 56
ด
รูปที่ หนา
3.28 แสดงกราฟความสัมพันธระหวางอัตราสวนความเขมรังสีกระจายตอรังสีรวม รายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน (Id/I) กับสัมประสิทธิ์การสะทอน
ของบรรยากาศและพื้นผิวโลกรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน (ρEA) ของสถานี
(a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 57 3.29 แสดงการเปรียบเทียบความสัมพันธระหวางอัตราสวนความเขมรังสีกระจาย
ตอรังสีรวมรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน(Id /I) กับสัมประสิทธิ์การสะทอน ของบรรยากาศและพื้นผิวโลกรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน (ρEA)
ของสถานีเชียงใหม (CM) อุบลราชธานี (UB) นครปฐม (NP)
และสงขลา (SK) 58
3.30 แสดงกราฟความสัมพันธระหวางอัตราสวนความเขมรังสีกระจายตอรังสีรวมรายวัน (Hd/H) กับสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศและพื้นผิวโลกรายวัน (ρEA) ของสถานี (a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 59 3.31 แสดงการเปรียบเทียบความสัมพันธระหวางอัตราสวนความเขมรังสีกระจาย
ตอรังสีรวมรายวัน(Hd/H) กับสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศ และพื้นผิวโลกรายวัน (ρEA) ของสถานีเชียงใหม (CM) อุบลราชธานี (UB) นครปฐม (NP) และสงขลา (SK) 60 3.32 แสดงกราฟความสัมพันธระหวางอัตราสวนความเขมรังสีกระจายตอรังสีรวม
รายวันเฉลี่ยตอเดือน (Hd /H) กับสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศ และพื้นผิวโลกรายวันเฉลี่ยตอเดือน (ρEA) ของสถานี (a) เชียงใหม
(b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 61 3.33 แสดงการเปรียบเทียบความสัมพันธระหวางอัตราสวนความเขมรังสีกระจาย
ตอรังสีรวมรายวันเฉลี่ยตอเดือน (Hd /H) กับสัมประสิทธิ์การสะทอน ของบรรยากาศและพื้นผิวโลกรายวันเฉลี่ยตอเดือน (ρEA) ของสถานีเชียงใหม
(CM) อุบลราชธานี (UB) นครปฐม (NP) และสงขลา (SK) 62 3.34 แสดงการเปรียบเทียบความเขมรังสีกระจายรายชั่วโมงที่ไดจากการวัดและการคํานวณ
จากคาสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศและพื้นผิวโลกรายชั่วโมง
ของสถานี (a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 64 3.35 แสดงการเปรียบเทียบความเขมรังสีกระจายรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือนที่ไดจากการวัด
และการคํานวณจากคาสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศและพื้นผิวโลก
ต
รูปที่ หนา
ของสถานี (a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 66 3.36 แสดงการเปรียบเทียบความเขมรังสีกระจายรายวันที่ไดจากการวัดและการคํานวณ
จากคาสัมประสิทธิ์การสะทอนของบรรยากาศและพื้นผิวโลกรายวัน
ของสถานี (a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 69 3.37 แสดงการเปรียบเทียบความเขมรังสีกระจายรายวันเฉลี่ยตอเดือนที่ไดจากการวัด
และจากการคํานวณของสถานี (a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม
และ (d) สงขลา 71
3.38 แสดงกราฟความสัมพันธระหวางอัตราสวนความเขมรังสีกระจายตอรังสีรวม รายชั่วโมง (Id/I) กับดัชนีเมฆรายชั่วโมง (n) ของสถานี (a) เชียงใหม
(b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 73 3.39 แสดงการเปรียบเทียบความสัมพันธระหวางอัตราสวนความเขมรังสีกระจาย
ตอรังสีรวมรายชั่วโมง (Id /I) กับดัชนีเมฆรายชั่วโมง (n) ของสถานี
เชียงใหม (CM) อุบลราชธานี (UB) นครปฐม (NP) และสงขลา (SK) 75 3.40 แสดงกราฟความสัมพันธระหวางคาเฉลี่ยของอัตราสวนความเขมรังสีกระจาย
ตอรังสีรวมรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน (Id /I) กับดัชนีเมฆรายชั่วโมง เฉลี่ยตอเดือน (n) ของสถานี (a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม
และ (d) สงขลา 76
3.41 แสดงการเปรียบเทียบความสัมพันธระหวางอัตราสวนความเขมรังสีกระจาย ตอรังสีรวมรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน (Id /I) กับดัชนีเมฆรายชั่วโมง เฉลี่ยตอเดือน(n) ของสถานีเชียงใหม (CM) อุบลราชธานี (UB)
นครปฐม (NP) และสงขลา (SK) 77
3.42 แสดงกราฟความสัมพันธระหวางอัตราสวนความเขมรังสีกระจายตอรังสีรวม รายวัน (Hd/H) กับดัชนีเมฆรายวัน(n) ของสถานี (a) เชียงใหม
(b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 78 3.43 แสดงการเปรียบเทียบความสัมพันธระหวางอัตราสวนความเขมรังสีกระจาย
ตอรังสีรวมรายวัน (Hd/H) กับดัชนีเมฆรายวัน (n) ของเชียงใหม (CM)
อุบลราชธานี (UB) นครปฐม (NP) และสงขลา (SK) 79 3.44 แสดงกราฟความสัมพันธระหวางอัตราสวนความเขมรังสีกระจายตอรังสีรวม
รายวันเฉลี่ยตอเดือน (Hd /H) กับดัชนีเมฆรายวันเฉลี่ยตอเดือน (n)
ถ
รูปที่ หนา
ของสถานี (a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 80 3.45 แสดงการเปรียบเทียบความสัมพันธระหวางอัตราสวนความเขมรังสีกระจาย
ตอรังสีรวมรายวันเฉลี่ยตอเดือน(Hd /H) กับดัชนีเมฆรายวัน เฉลี่ยตอเดือน (n) ของสถานีเชียงใหม (CM) อุบลราชธานี (UB)
นครปฐม (NP) และสงขลา (SK) 81
3.46 แสดงการเปรียบเทียบความเขมรังสีกระจายรายชั่วโมงที่ไดจากการวัดและจากการ คํานวณจากคาดัชนีเมฆรายชั่วโมง ของสถานี (a) เชียงใหม
(b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 83 3.47 แสดงการเปรียบเทียบความเขมรังสีกระจายรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือนที่ไดจากการวัด
และการคํานวณจากคาดัชนีเมฆรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน ของสถานี
(a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 84 3.48 แสดงการเปรียบเทียบความเขมรังสีกระจายรายวันที่ไดจากการวัดและการคํานวณ
จากคาดัชนีเมฆรายวัน ของสถานี (a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี
(c) นครปฐม และ (d) สงขลา 86
3.49 แสดงการเปรียบเทียบความเขมรังสีกระจายรายวันเฉลี่ยตอเดือนที่ไดจากการวัด และการคํานวณจากคาดัชนีเมฆรายวันเฉลี่ยตอเดือน ของสถานี (a) เชียงใหม
(b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 87 3.50 แสดงความสัมพันธระหวางอัตราสวนรังสีกระจายตอรังสีรวมรายชั่วโมง (Id/I)
กับดัชนีความใสของบรรยากาศรายชั่วโมง (Kt) ของสถานี (a) เชียงใหม
(b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 90 3.51 แสดงการเปรียบเทียบสมการแบบจําลองสําหรับคํานวณรังสีกระจายรายชั่วโมง
(Id/I) จากการ regression ขอมูลดัชนีความใสของบรรยากาศรายชั่วโมง (Kt) ของทั้ง 4 สถานีคือ เชียงใหม (CM) อุบลราชธานี (UB) นครปฐม (NP)
และสงขลา (SK) 92
3.52 แสดงผลการเปรียบเทียบระหวางคาความเขมรังสีกระจายรายชั่วโมงที่ไดจากการวัด และการคํานวณจากดัชนีความใสของบรรยากาศรายชั่วโมง ของสถานี
(a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 93 3.53 แสดงความสัมพันธระหวางคา Id/I กับ Kt ที่คํานวณจากสมการแบบจําลองตางๆ
เมื่อเปรียบเทียบกับคาที่คํานวณจากแบบจําลองของสถานี (a) สถานีเชียงใหม
ท
รูปที่ หนา
(b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 96 3.54 แสดงความสัมพันธของอัตราสวนรังสีกระจายตอรังสีรวมรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน
(Id /I) กับดัชนีความใสของบรรยากาศรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน (Kt)
ของสถานี (a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 98 3.55 แสดงการเปรียบเทียบความสัมพันธของอัตราสวนรังสีกระจายตอรังสีรวม
รายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน (Id /I) กับดัชนีความใสของบรรยากาศ รายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน (Kt) ของสถานีเชียงใหม (CM)
อุบลราชธานี (UB) นครปฐม (NP) และสงขลา (SK) 99 3.56 แสดงผลการเปรียบเทียบระหวางคาความเขมรังสีกระจายรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน
ที่ไดจากการวัดและการคํานวณจากคาดัชนีเมฆรายชั่วโมงเฉลี่ยตอเดือน ของสถานี (a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 100 3.57 แสดงความสัมพันธระหวางอัตราสวนรังสีกระจายตอรังสีรวมรายวัน (Hd/H)
กับดัชนีความ ใสของบรรยากาศรายวัน (KT) ของสถานี (a) เชียงใหม
(b) อุบลราชธานี (c) นครปฐมและ (d) สงขลา 102 3.58 แสดงความสัมพันธระหวางคาเฉลี่ยของอัตราสวนรังสีกระจายตอรังสีรวมรายวัน
(Hd/H) กับ ดัชนีความใสของบรรยากาศรายวัน (KT) ที่ไดจากขอมูล สถานีเชียงใหม (CM) อุบลราชธานี (UB) นครปฐม (NP)
และสงขลา (SK) 103
3.59 แสดงผลการเปรียบเทียบระหวางคาความเขมรังสีกระจายรายวันจากการวัด กับการคํานวณจากคาดัชนีความใสของบรรยากาศรายวัน ของสถานี
(a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 105 3.60 แสดงความสัมพันธระหวางคาเฉลี่ยของอัตราสวนรังสีกระจายตอรังสีรวมรายวัน
เฉลี่ยตอเดือน (Hd /H) กับดัชนีความใสของบรรยากาศรายวัน เฉลี่ยตอเดือน (KT) ที่ไดจากขอมูลสถานี (a) เชียงใหม
(b) อุบลราชธานี (c) นครปฐม และ (d) สงขลา 109 3.61 แสดงการเปรียบเทียบความสัมพันธระหวางคาเฉลี่ยของอัตราสวนรังสีกระจาย
ตอรังสีรวมรายวันเฉลี่ยตอเดือน(Hd/H) กับดัชนีความใสของบรรยากาศ รายวันเฉลี่ยตอเดือน (KT) ของสถานีเชียงใหม (CM) อุบลราชธานี (UB) นครปฐม (NP) และสงขลา (SK)ศูนยสูตร 110
ธ
รูปที่ หนา
3.62 แสดงผลการเปรียบเทียบระหวางคาความเขมรังสีกระจายรายวันเฉลี่ยตอเดือน จากการวัดกับ คาจากการคํานวณของสถานี (a) เชียงใหม (b) อุบลราชธานี
(c) นครปฐม และ (d) สงขลา 111 3.63 แสดงชนิดของ aerosol ที่สถานีวัดเชียงใหม นครปฐม และสงขลา 115 3.64 แสดงคา single scattering albedo ของสถานีเชียงใหม นครปฐม และสงขลา 116 4.1 แสดงที่ตั้งเครือขายสถานีวัดความเขมรังสีดวงอาทิตยสําหรับประเทศไทย
จํานวน 37 แหงสูตร 118
4.2 แสดงการเจาะพื้นเพื่อตั้งเสาสูงประมาณ 1 เมตร ในตําแหนงที่กําหนด 121 4.3 แสดงการติดตั้งเสาและเครื่องวัด 121 4.4 แสดงการโยงสายสัญญาณในทอพีวีซีจากเครื่องวัดไปยังภายในตัวอาคาร 122 4.5 แสดงเครื่องวัดที่สถานีตรวจอากาศรอยเอ็ด ซึ่งติดตั้งเสร็จเรียบรอย
เมื่อเดือนมีนาคม 2549 122
4.6 การอธิบายขั้นตอนการบันทึกขอมูลและการดูแลอุปกรณการวัดแกเจาหนาที่
ประจําสถานี 123
4.7 แสดงไพราโนมิเตอรของ Kipp&Zonen รุน CM11 ที่สถานีอุตุนิยมวิทยา
นครสวรรค 124
4.8 แสดงเครื่องบันทึกขอมูล (data logger) ของ Yokogawa model DC 100 124 4.9 แสดงเครื่องวัดที่สถานีอุตุนิยมวิทยานครสวรรค ซึ่งผูวิจัยและเจาหนาที่
ของหองปฏิบัติการฯไดดําเนินการติดตั้งเมื่อเดือนเมษายน พ.ศ. 2549 125 4.10 แสดงอาคารที่ติดตั้งเครื่องวัดของสถานีอุตุนิยมวิทยาแมสะเรียง จ. แมฮองสอน
ซึ่งผูวิจัยและเจาหนาที่ของหองปฏิบัติการฯ เดินทางไปสอบเทียบเครื่องวัด
เมื่อเดือนมกราคม 2550 126
4.11 แสดงอาคารที่ติดตั้งเครื่องวัดของโครงการโรงไฟฟาพลังน้ําแมสงา อ. เมือง จ. แมฮองสอน ซึ่งผูวิจัยและเจาหนาที่ของหองปฏิบัติการฯ เดินทาง ไปเปลี่ยนเครื่องสํารองไฟและของอุปกรณวัดและบันทึกขอมูล
เมื่อเดือนมกราคม 2550 126
4.12 แสดงเสาสูงที่ติดตั้งเครื่องวัดที่ศูนยควบคุมและรายงานดอยอินทนนท
กองทัพอากาศ ซึ่งผูวิจัยและเจาหนาที่ของหองปฏิบัติการฯ เดินทาง ไปตรวจสอบการทํางานของอุปกรณวัดและบันทึกขอมูล
