CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ LOẠI HÌNH DU LỊCH
1.3. Thực trạng phát triển loại hình du lịch chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam
1.3.4. Bài học kinh nghiệm phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe từ các nước đối
Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19, đặc biệt là đối với ngành du lịch, thời gian qua ngành du lịch Việt Nam đã có nhiều phương án, giải pháp được đưa ra nhằm duy trì, khôi phục và phát triển du lịch trong trạng thái bình thường mới, nhằm đáp ứng được cầu du lịch đang bị kìm nén thời gian qua. Đón đầu một trong những xu hướng về loại hình, sản phẩm
dịch vụ du lịch được quan tâm nhiều nhất trong thời gian tới phải kể đến loại hình du lịch chăm sóc sức khỏe. Trên thế giới, sự phát triển của du lịch chăm sóc sức khỏe khá mạnh mẽ tại nhiều quốc gia như Hoa Kỳ, Đức, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan. Sự phát triển của du lịch sức khỏe ở Trung Quốc và một số nước Đông Bắc Á đã tích cực thúc đẩy phát triển loại hình du lịch này ở khu vực, trong đó có Việt Nam, hướng tới cuộc sống lành mạnh, lan tỏa tính phổ biến và giá trị cao của du lịch chăm sóc sức khỏe, đồng thời quản lý tốt loại hình du lịch này, nâng cao vị trí thương hiệu, chất lượng dịch vụ ngành, góp phần gìn giữ được bản sắc văn hóa, tài nguyên và bảo vệ môi trường.
Việt Nam có tiềm năng lớn trong phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe với những phương thuốc chữa bệnh Đông y truyền thống, tiến bộ trong chữa bệnh Tây y (IVF, ghép tạng, nha khoa…), tài nguyên tự nhiên (hệ thống suối khoáng nóng, cảnh quan thiên nhiên), tài nguyên văn hoá - xã hội. Bên cạnh đó, hệ thống cơ sở lưu trú du lịch có các cơ sở chăm sóc sức khỏe đạt tiêu chuẩn cũng là một thế mạnh sẵn có của du lịch Việt Nam. Các điểm đến như Hội An, Nha Trang, Phú Quốc, TP.Hồ Chí Minh… đã thu hút lượng đáng kể khách du lịch đến với mục đích chính là chăm sóc sức khỏe và chữa bệnh trong thời gian qua. Tuy nhiên, trên bản đồ du lịch chăm sóc sức khỏe của thế giới, Việt Nam còn khá mờ nhạt bởi chúng ta đã có nhưng làm nổi bật, làm chuẩn mực các dịch vụ chăm sóc sức khỏe/chữa bệnh dành riêng cho khách du lịch. Đồng thời, công tác xúc tiến quảng bá, phát triển thị trường đối với dòng sản phẩm này cũng chưa được thực hiện hiệu quả, bài bản. Có thể thấy, du lịch chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam mới đang ở mức độ manh nha hoặc chủ yếu là kết hợp với các loại hình du lịch khác như nghỉ dưỡng biển, nghỉ dưỡng núi, du lịch đô thị. Do đó, để phát triển thị trường đầy tiềm năng này, từ những kinh nghiệm của các nước nêu trên về phát triển du lịch, có thể rút ra một số gợi ý để thúc đẩy phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam hiện nay:
- Định hướng chính sách phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe: Để phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam, ngành du lịch cần thiết phải thực hiện nghiên cứu, điều tra toàn diện về tiềm năng, thực trạng và nhu cầu của thị trường du lịch chăm sóc sức khỏe tại Việt Naml đồng thời hoạch định các chính sách, kế hoạch, đề án phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe cho từng giai đoạn, từng khu vực, từng vùng, đặc biệt đối với những nơi có tiềm năng phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe, tạo cơ chế thúc đẩy sự tham gia đông đảo cộng đồng doanh nghiệp, cá nhân tham gia một cách tích cực, bài bản mang tính bền vững.
- Đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch, đặc biệt là các cơ sở du lịch có chuỗi hệ thống chăm sóc sức khỏe chất lượng cao. Một trong
những yếu tố mang đến thành công trong phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe ở Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Singapore là họ chú trọng phát triển cơ sở hạ tầng giao thông, cơ sở vật chất phục vụ cho du lịch. Việt Nam được đánh giá là nước có tiềm năng phát triển du lịch đa dạng, nhưng một trong những hạn chế hiện nay của chúng ta là hệ thống cơ sở hạ tầng nói chung và hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ cho phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe nói riêng còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu của nhiều đối tượng du khách. Vậy nên, cần ưu tiên, chú trọng lồng ghép đầu tư hạ tầng phục vụ du lịch với các chương trình, đề án phát triển kinh tế - xã hội chung cả nước là rất cần thiết.
- Chú trọng phát triển nguồn nhân lực cho du lịch, đặc biệt là đối với nhân lực chất lượng cao, chuyên nghiệp phục vụ cho loại hình du lịch chăm sóc sức khỏe, y tế. Thực trạng nguồn nhân lực du lịch Việt Nam hiện nay, nguồn nhân lực phục vụ cho du lịch còn thiếu, từ bộ phận chuyên môn đến quản lý, nhân lực phục vụ du lịch chăm sóc sức khỏe càng là vấn đề lớn. Hiện nay, nhân lực có trình độ đại học về chuyên môn du lịch trở lên chỉ chiếm 4%, nhân lực thông thạo ngoại ngữ chỉ chiếm 1/2, đội ngũ hướng dẫn viên thiếu hụt…Đây là rào cản lớn kìm hãm sự phát triển của du lịch Việt Nam. Trong thời gian tới, ngành du lịch Việt Nam cần chú trọng phát triển nguồn nhân lực du lịch đủ về lượng lẫn về chất. Chú trọng phát triển cơ cấu, số lượng hợp lý cả về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng.
- Đầu tư, chú trọng phát triển, ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ cao, chuyển đổi số trong du lịch. Đối với loại hình du lịch mới, sự tiếp cận và thông tin còn hạn chế, thì việc vận dụng, giới thiệu, cung cấp các gói sản phẩm, dịch vụ đến các thị trường khách, người có nhu cầu là hết sức cần thiết, đặc biệt là trong giai đoạn cạnh tranh thị trường lớn, rủi ro từ thiên tai, dịch bệnh, ảnh hưởng môi trường có xu hướng gia tăng, vì vậy việc chú trọng ứng dụng thành tựu khoa học tiên tiến, đầu tư hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin, công nghệ cao, chuyển đổi số góp phần cho ngành du lịch phát triển tiếp cận với các quốc gia phát triển, rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch, chăm sóc khách hàng, ví dụ như các phần mềm tiện ích về sức khỏe, công nghệ làm đẹp tiên tiến phát triển ở Nhật Bản, Hàn Quốc… Công nghệ làm cho cuộc sống trở nên thuận tiện, thoải mái và dễ dàng hơn. Chúng ta có thể nhận được bất cứ thứ gì chỉ bằng một cú nhấp chuột. Những thay đổi này cũng xảy ra trong lĩnh vực du lịch nói chung và du lịch chăm sóc sức khỏe nói riêng, với các thông tin đầy đủ, truyền tải nhanh, sản phẩm mới theo xu hướng phát triển, khách hàng không phải suy nghĩ nhiều trước khi lựa chọn khi sử dụng các sản phẩm du lịch mang lại.
- Tăng cường công tác quảng bá về du lịch chăm sóc sức khỏe cả ở trong và ngoài nước. Hiện nay, hình ảnh du lịch chăm sóc sức khỏe của Việt Nam được du khách biết đến còn hạn chế. Do vậy, trong thời gian tới ngành du lịch Việt Nam bằng nhiều hình thức, cách thức cần tăng cường công tác quảng bá hình ảnh các điểm đến và sản phẩm du lịch chăm sóc sức khỏe cả ở thị trường trong nước và thị trường quốc tế để thúc đẩy gia tăng lượng khách này trong thời gian tới. Đặc biệt, các cơ quan đảm nhiệm về công tác xúc tiến du lịch từ trung ương tới địa phương và các doanh nghiệp cần kết hợp chặt chẽ trong việc quảng bá hình ảnh du lịch chăm sóc sức khỏe, chú trọng quảng bá du lịch nói chung và du lịch chăm sóc sức khỏe nói riêng thông qua nhiều hoạt động, hình thức khác nhau.
- Đa dạng hóa các sản phẩm du lịch chăm sóc sức khỏe gắn liền với lợi thế, tiềm năng phát triển loại hình du lịch này của Việt Nam, trong đó đặc biệt chú trọng cả tiềm năng về tự nhiên và những giá trị văn hóa, các kinh nghiệm dân gian, truyền thống trong việc chăm sóc sức khỏe bằng phương pháp đông y và đông tây y kết hợp. Trong thời gian tới, Việt Nam cần chú trọng đa dạng hóa các sản phẩm du lịch, đặc biệt là chú trọng xây dựng các sản phẩm du lịch sinh thái kết hợp phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe, các sản phẩm du lịch đặc trưng, độc đáo, mang dấu ấn riêng, tạo ấn tượng sâu sắc cho du khách với những giá trị vật chất và tinh thần, sức khỏe trên nền tảng lợi thế thiên nhiên và bản sắc văn hóa vốn có của Việt Nam.
Kết luận lại, thị trường khách du lịch chăm sóc sức khỏe trên thế giới được dự báo là sẽ tăng trưởng nhanh và mạnh mẽ trong thời gian tới sau khi ngành du lịch toàn cầu được phục hồi sau đại dịch. Nguồn cung và cầu của thị trường này có nhiều đặc điểm khác biệt so với du lịch thông thường, nên việc đáp ứng nhu cầu của khách du lịch chăm sóc sức khỏe cũng đặt ra nhiều thách thức với các điểm đến. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới khi mà toàn thế giới đặt vấn đề sức khỏe lên hàng đầu, những chuyến du lịch đầu tiên sau đại dịch sẽ có mục tiêu ưu tiên là chăm sóc, nâng cao sức khỏe cả về thể chất và tinh thần. Vì vậy, du lịch chăm sóc sức khỏe là xu hướng phát triển trong bối cảnh mới và phù hợp đối với lợi thế, tiềm năng của du lịch Việt Nam để có thể tạo nên một sản phẩm du lịch mang tính cạnh tranh cao, góp phần phục hồi và đưa ngành du lịch Việt Nam cất cánh.
Tiểu kết chương 1
Chương 1 “Cơ sở lý luận chung về loại hình du lịch chăm sóc sức khỏe và tổng quan về du lịch chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam” đã trình bày một số vấn đề nhằm giúp người đọc:
Hiểu được cơ sở lý luận chung về loại hình du lịch chăm sóc sức khỏe như:
Khái niệm về du lịch chăm sóc sức khỏe, định hướng, sự hình thành và phát triển của loại hình du lịch chăm sóc sức khỏe trên thế giới và tại Việt Nam; hiểu được cách phân loại, tiêu chí hoạt động, ý nghĩa và sự khác biệt của du lịch chăm sóc sức khỏe với du lịch truyền thống và du lịch y tế.
Thông qua việc tìm hiểu những mô hình du lịch chăm sóc sức khỏe thành công trên thế giới tại Nhật Bản, Thái Lan, bắc IRELAND và tại Việt Nam, có thể rút ra những bài học kinh nghiệm bổ ích cho việc phát triển loại hình du lịch chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam, đồng thời cũng là sự gợi mở và định hướng cho việc khai thác loại hình du lịch này tại Quảng Ninh.
CHƯƠNG 2. TIỀM NĂNG VÀ THỰC TRẠNG KHAI THÁC