CHƢƠNG 2. ĐIỀU TRA VÀ ĐÁNH GIÁ TÀI NGUYÊN DU LỊCH NHÂN
2.2. Điều tra, đánh giá tài nguyên du lịch nhân văn tỉnh Ninh Bình
2.2.4. Nghề và làng nghề thủ công truyền thống
Ngƣời ta luộc cá rồi gỡ lấy xƣơng giã (nghiền) lọc lấy nƣớc ngọt nấu canh còn thịt cá rô xào lên cùng các gia vị gừng giã nhỏ, nƣớc mắm ngon, nấu cùng rau cải xanh là thích hợp nhất. Canh chua nhƣng không hẳn là chua. Nó có cái chua chua, ngọt ngọt, chua chua của cải chua, của nƣớc dƣa, ngọt mát của cà chua, đậu phụ, ngậy, bùi, giòn và thơm của cá rô, tất cả cùng hoà quyện vào nhau làm thành cái hấp dẫn của món đặc sản này.
- Cách thƣởng thức: Canh chua cá rô ăn với cơm trong bữa ăn hàng ngày
Chạm khắc đá Ninh Vân (Hoa Lƣ )
- Vị trí địa lý: Làng nghề Chạm khắc đá Ninh Vân thuộc Xã Ninh Vân, huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình.
- Lịch sử hình thành: Làng nghề này đã có từ rất lâu đời, qua đôi bàn tay của biết bao thế hệ, cùng với những biến cải thăng trầm của lịch sử vẫn đƣợc lƣu truyền tới ngày nay.
- Nghệ thuật sản xuất và sản phẩm:
+ Xƣa kia, nghề đá chủ yếu chế tác ra những sản phẩm thông dụng nhƣ chậu cảnh, cối đá, tảng đá cổ bồng, những con giống làm cảnh. Những sản phẩm nghệ thuật cao cấp bằng đá thƣờng chỉ tập trung ở những công trình văn hoá - tín ngƣỡng nhƣ nhà thờ, đền, chùa mà các nghệ nhân địa phƣơng đƣợc mời đến chế tác.
+ Ngày nay, nghệ nhân đá Ninh Vân có thể vừa sản xuất tại chỗ, kể cả sản phẩm có quy mô lớn, nặng tới nhiều tấn, vừa có thể chế tác lƣu động tại bất kỳ nơi nào trong cả nƣớc, với nhiều loại sản phẩm đá nhƣ: tƣợng thờ, tƣợng đài, tƣợng nghệ thuật, bể cảnh, thống đá, các con giống, tứ linh, lƣ hƣơng, cây đèn, cột trụ...
Với ƣu thế về nguồn nguyên vật liệu đá tại địa phƣơng, kỹ năng, bí quyết, và truyền thống nghề nghiệp, nghề chạm khắc đá ở Ninh Vân có thể đáp ứng hầu nhƣ bất kể yêu cầu nào của khách hàng từ khắp mọi miền đất nƣớc.
- Thực trạng khai thác phục vụ du lịch: Làng nghề cũng đƣợc nhiều du khách biết đến với nhiều sản phẩm độc đáo. Tuy nhiên làng nghề vẫn chƣa thực sự đi vào hoạt động du lịch phục vụ cho du lịch.
Nghề thêu ren Văn Lâm ( Ninh Hải - Hoa lƣ )
- Vị trí địa lý: Làng nghề thêu ren Văn Lâm thuộc xã Ninh Hải, huyện Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình.
- lịch sử hình thành và phát triển: Tƣơng truyền, năm 1258, khi vua Trần Thái Tông tròn 40 tuổi, nhƣờng ngôi cho con, lên làm Thái Thƣợng Hoàng đã về vùng núi Vũ Lâm (xã Ninh Hải, huyện Hoa Lƣ) tu hành và lập căn cứ địa chỉ đạo cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông lần thứ 2 (1285). Bà Trần Thị
Dung là vợ Thái sƣ Trần Thủ Độ theo triều đình nhà Trần về đây đã truyền dạy cho nhân dân thôn Văn Lâm nghề thêu ren, từ đó nghề đƣợc lƣu truyền và ngày càng phát triển.
- Nghệ thuật sản xuất và sản phẩm: Bằng những sợi chỉ mong manh, đủ màu sắc, với đôi bàn tay khéo léo, bộ óc giàu trí sáng tạo, ngƣời Văn Lâm đã thả hồn vào chỉ, vào vải để tạo nên những sản phẩm độc đáo và đa dạng nhƣ: tranh phong cảnh, ga trải giƣờng, rèm cửa, gối, khăn trải bàn,... Đây sẽ là những món quà lƣu niệm ấn tƣợng dành cho du khách mỗi khi tới tham quan Ninh Bình.
Làng nghề mỹ nghệ cói Kim Sơn
-Vị trí địa lý: Làng nghề Chiếu cói Kim Sơn thuộc huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình.
- Những yếu tố tự nhiên, kinh tế, xã hội nuôi dƣỡng làng nghề: Qua hàng trăm năm quai đê lấn biển, Kim Sơn có những bãi sa bồi mênh mông, là xứ sở của cây cói, cung cấp nguồn nguyên liệu dồi dào để nghề chế tác sản phẩm cói không ngừng phát triển.
Những năm gần đây, kinh tế thị trƣờng phát triển, đời sống không ngừng đƣợc nâng cao thì nhu cầu về các sản phẩm phục vụ đời sống sinh hoạt của nhân dân cũng gia tăng, trong đó có nhu cầu về các sản phẩm bằng cói. Chính vì thế, nghề chế tác sản phẩm cói đã đem lại nguồn thu nhập chiếm tỷ trọng đáng kể cho nhân dân địa phƣơng.
- Sản phẩm: Trƣớc đây, sản phẩm bằng cói ở Kim Sơn chủ yếu là Chiếu cói (chiếu cói Kim Sơn rất bền và đẹp, khó có nơi nào sánh nổi). Ngày nay, các sản phẩm đƣợc chế tác từ cói rất phong phú, đa dạng. Ngoài chiếu cói còn có thảm, làn, khay, hộp, đĩa, cốc, tách, mũ, túi xách,... cũng đều đƣợc làm từ cây cói.
- Giá trị đối với hoạt động du lịch: Sau khi tham quan Quần thể kiến trúc Nhà thờ đá Phát Diệm, du khách không quên tìm mua một vài sản phẩm làm từ cói ở các cửa hàng lƣu niệm ngay cạnh Nhà thờ đá hay dọc theo thị trấn Phát Diệm, để lƣu giữ kỷ niệm của chuyến du lịch và làm quà tặng cho bạn bè, ngƣời thân.