C O T R I lYI^N
AM THUC CUA NGirdl DAO (T BA VI TRUYDN T H O N G V A B I ^ N D O I
C H C T H I THU HA
1. An uong truyen thong cua ngiroi Dao 6- Ba Vi
Ngudn luang thuc, th\ec phdm
Trudc kia, ngudn luang thyc, thyc pham ciia ngudi Dao chu yiu la san phim trdng Ugt, chan nudi, san bit, hai lugm. Luong thyc chinh la cac logi Ilia te, liia nep nuong vdi cac gidng mg ddi, vang dao. p\it veng, ngdng cdu,... cho nang suit khdng cao nhung deo, tham, ngon. Hg cdn trdng ngd, khoai, sin, rau cai canh, bao, tim bdp, ngot, su hao, gimg, rieng, hanh, tdi, dt... va khai thae ngudn Igi thyc vgt ty
nhien nhu mang, mpc nhT, nam, rau cii qua rimg... de biia an thSm phong phii, da dgng.
Ngudn cung d p thye pham eho biia an cua ngudi Dao Ba Vi ehii yiu tir chan nudi va sdn bat. Hg nudi nhieu Ign, ga de phyc vy cac djp ll, tet va khi nha cd
vi?e. ngay thudng it sii dyng. Ngudi Dao d Ba Vi cd giong Ign ban va ga ri duge coi la dac san, thit chic, an nggt va tham. De cai thien hvts. an, ngudi Dao vao rirng Ba Vi san cay, sde, nhim, ga riing, bit ca, cua, de.
HIU nhu ngudn luang thye, thuc pham ciia ngudi Dao nai day deu ty eung ty cap. Vai thang, hg mdi xuong mii di chg Mgc, chg Ch?...
dl ban thudc nam, lam thd san, mua mlm, mudi, vai tim, kim chi, dau thap...; thinh thoang hg cung mua ve md tep rupng, qua banh... Song,
Xa Ba VI ttaigc luyen Ba VI la xa duy nhat Men nay dia Ha Npi ra ifflun Bao thuoc nhom Bao Quan Chet sinh song tap trung thanh cpng dong, diem toi 88%
dan sd cua xa. Truoc nim 1368, hq sinh siing tren sum n i Ba U vdi nguon song cMnh dua vao rang. Tu HM xudng nui djnh canh djnh cu; ilte bf$t tir sau diii n n den nay, qua hinh do tti hoa maiii me, suphat hwn sau rong cite nr cMi tM hnning da taic dong diin doi song ciJa iquDi Bao noi flay. Cac thanh to vin hoa int chiit, hYing dii co t$p quan in uong ciia hQ, cii rtieu bien ddi do thich ung va hoa nhap voi bail canh moi.
ngudn thuc pham cd 6i\xoc thdng qua trao ddi mua ban khdng mang tinh thudng xuyen trong bira an.
Cdch che bien mon an vd to chuc bua an ngdy thu&ng
Hang ngay, ngudi Dao Ba Vi an com ggo te la chinh. Hp nau com bang ndi ddng, ggo dai bing ra tre cho sgeh san, trlu trude khi nau, khi com sdi thi dun nhd lira, dgi luc com phi hai mdi van noi com vao tro ndng eho chin deu. Ngoai com, hg cdn an khoai sg, ngd, sin lupc, chao bi dao, chao ngd. Mdi klii trong nha khdng cdn luong diuc, ddng bao vao rimg dao cii mai, cii nau, eu bd... de nau hoac dd len an.
Thyc pham trong biia an hang ngay ciia ngudi Dao ehi cd rau va mudi, it khi cd thjt.
Song, ngudn rau kha phong phii, ngoai rau ty trdng cdn rau mgc d rimg, ven sudi; rau ddn, rau ngdt rimg... Cach che biln chu yiu lugc, xao, niu, ran. Rau thudng dem lupc hoac nau eanh. Thinh thoang hg ciing xao rau mudng, nggn bi, su su... nhung chi vdi tdi, md, mudi, it khi vdi thit. Rau eai canh, su hao... cdn dugc muoi ehua de 3n dan.
Tuy nudi nhieu ga, Ign nhung hp chi danh de dai khach quy, phuc vy nhung ngay le tet, thitc an mgn hang ngay kha don gian, cd the la md tep nau vdi mudi, tuang; vai qua trirng danh vdi la he, la hanh tuai rdi ran len; thgm chi ehi mudi
Thdng 10-2014 S6364IP,
T M h 4 «
xao vdi md Ign, gimg thai nhd xao mudi va md hoae com an vdi tuong.
Biia an hang ngay tuy dan gian, nhung khi nha cd khach quy, ngudi Dao d Ba Vi thudng md ga lupc ho|e nau canh. Canh ga la mdn an ket hgp thjt ga vdi nghe, nam huong, mde nhT, mang chua, dd hgt... Ngoai ra, ga ed the rang len vdi giing va mudi diing Iam mdn man. Khi nha ed ngudi dm, ngudi Dao thudng ham ga vdi ngh?, ngai ciru eiing cac vj thudc nam de bdi duong cho chdng khde.
Ngudi Dao Ba Vi thudng an ba bi^a sang, trua va tdi. Trong dd, an sang va tdi la biia chinh, biia trua an phy vi phai di iam nuang xa nha.
Phy nii trong gia dinh phai day tir 3 gid sang de nau cam. Luang thyc cho biia sang nau nhieu han, khdng ehi an no ma edn gdi vao ta ehudi hoac la khoai nudc dem len nuong an trua. Cung cd nha mang ggo len nuong cho vao dng tre lam com lam. Bita trua thudng an qua loa d lan nuang, cd gi an nay, thgm chi chi ein an cam vdi mudi hoge ehan cam vdi nudc sudi. Neu tranh thu kiem dugc cua, de hay san duge thii nhd thi eung de danh den bu'a tdi ca nha eiing an. Biia an hang ngay tuy dgm bgc nhung khdng khi ludn dam am, ngudi Dao kieng danh chui nhau trong biia an. Mdi khi trong nha cd miing ngon, mieng mem... hp danh cho ngudi gia, tre nhd. Khdng chi nhudng nhin, chia se miing an cho nhiing ngudi than, ngudi Dao cdn ed tap quan ehia se cho nhimg ngudi trong lang, chia theo ndc nha moi khi san duge thu ldn.
O cae gia dinh nhieu the he hoge ddng ngudi, dan dng va dan ba trong nha khdng an ciing mam. Mam ciia nam gidi thudng uu tien hon vl lugng thirc an, the hien su eham lo ciia ngudi phu nu- cho chdng con minh. Con dau trong nha khdng chi thiie khuya day sdm nau an, ma trong bQa an edn ehii ddng tiep cam canh cho eac thanh vien. Ca nha an xong, con dau cdn lay nudc ndng, khan de mgi ngudi nia tay, liy tam cho hing ngudi Idn tudi. Btira an trua tren nuang, dii khdng tach thanh mam rieng, nhung con dau vin y tir tranh ngdi an tryc dien hay ngang hang vdi bd va anh ehdng.
Khi cd thai va trong thdi gian d cfl, phy nfl Dao cd nhieu ki§ng ky trong an udng. N I U cd
thai thi ky an cam chay vi sg de sdt rau, kieng an qua dinh ddi sg thai ddi. kieng an rau than leo sg con sinh ra chan tay leo kheo, kieng an me ga, thit trau vi sg con bi den moi... Khi d efl, san phu it an thjt vi sg an nhilu md mit, n^u cd thjt chi an ngc, an md sg con bi tieu chay; kieng an xuong dpng vat, sg sau nay yeu rang. De tranh hau san, san phy kieng an thjt trau, bd, ca...
Ngoai ra, hp cdn kieng an nhiing qua hinh trdn, tham chi ca triing, vi sg sa da con; ky Sn eae logi rau day leo nhu bi, biu, mudp... vi sg mgc day trong ngudi; kieng an thjt ga rirng sg con bj cam... Do kieng nhu vgy, bua an ciia san phy ngudi Dao Ba Vi khi d cii rit dam bac, chii yeu an com vdi mudi nudng than hoa, gimg rang mudi, rau ngdt, bd cdng anh, tam bdp, rau bao, cae rau Ianh, mat, nhilu chat sat. Sau sinh, san phu dugc an thit ga nau rugu eai, ehan gid nau chao, nhQ'ng mdn an bd, giiip san phy chdng hoi phuc siic khde va cd nhieu sua.
Cd the thay, bfla an thudng ngay ciia ngucri Dao Ba Vi kha dan gian ve sd mdn, each che bien, bdi thanh phin ehinh ehi ed cam, rau.
Nhiing mdn dugc che tu eac logi thye pham ciia rirng da tao nen huong vj rieng trong bfla an truyen thdng eiia ngudi Dao nai day.
Cdch che bien mdn dn vd to chuc bira an trong ngdy le, tit
Neu nhu ngay thudng, ngudi Dao Ba Vi chii yeu an cam te thi trong cac ngay ll, tit hp c6 them cac Ioai banh va xdi dugc chl biln tir gao nep. Banh dng (dua peu) vdi nguyen Ii?u va each lam gidng nhu banh chung nhung dai, nhan dugc lam tir vimg, lac hoac gimg; banh day {dua tdu) lam tir xdi nip gia nhuyen, ben ngoai phii ldp virng rang vang; banh ran (dua pong) Um tir bdt gao nep, nan d^t, khdng nhan, dugc lam vimg ben ngoai rdi ran vang ngap trong md; diia chdng la xdi dd chin, nam thanh nim rdi gdi ben ngoai la dong, de hd phan tren, de eung trong ll cap sac hay dam chay dua ngudi chit len thien dang. Ngoai ra, edn cd banh trdi, banh tro, banh mat..., cd the an khdng hoae an vdi dudng mat;
thudng de an ehai, khdng dang eiing.
Dip le tet, ngoai banh, ngudi Dao d day edn lam xdi mau. Xdi cd ba mau dd, tring, vang dugc nhudm tir nhthig cay la tu nhien. Bk cd mau do
I
So 364 Thang 10-2014thi lugc cay hiing iam xi hoac cay vang; mau vang do nudc cu nghe gia nat trdn vdi ggo, mau tim tgo bdi cay hiing lam pua... Khi cung, hg trdn deu cac mau va ggi dd la cmn hoa. Tuy nhien, cung CO vai gia dinh di rieng mdi mau thanh timg phan, tgo thanh xdi hoa nhieu mau rit dep.
Neu nhu bira an ngay thudng cua ngudi Dao it cd thjt thi trong ngay le, tit dii nha ngheo ciing cd con ga ho|c Ign dl cung td tien va mdi hg hang.
Mdn an duge chl bien tir thjt Ign gom cd: thjt Ign va npi tgng lupc (tung o ch^p), tiet canh (hdng giang), canh xuang hirii (bung van)... Khi md Ign to, an khdng hit, hg chl thanh mdn thjt sly khd (o lgp), thit udp chua (o ip xiu), thit rang (o xao), thit nudng (o chy), thjt ngam md dl an din. Cac mdn an che biln tir thjt ga gdm cd: thjt ga luge, eanh ga, ga rang man... Ngoai ra, cdn ed: thjt trau sly khd nau khe, thjt trau luge, thjt trau xao girng, niu me hay khi chua. Thit de cung dugc chl biln theo kilu Iugc cham tuong hoac xao gimg. Thjt sdc niu mang khd (bciy hai chdu bdp) la mdn khdng thi thieu de ciing than linh, td tien va phyc vy eac thay Ie, thay hat trong le cap sic...
Phan ldn cae mdn diu dugc bay tryc tilp len mam Idt la chudi ma khdng cin bat dTa. Dan dng va phu nii ngoi mam rieng. Vj tri ngdi xep theo ngdi thu, vj thS trong hp, tudi tae. Cac thay ciing eao tudi va dng chii nha thudng ngdi mgt mam, thanh ni^n ngdi vai nhau, tre eon cung vgy...
Mam cua thay cung va ngudi chii gia dinh d vi tri trang trpng nhit ddi di^n vdi ban thd td tien, trong mam ed dTa ndi tang ciia con gk ciing. Cac mam khae xa din so vdi bin thd. MSm cua dan dng d gian ngoai cdn mam ciia dan ba, tre em d gian bep. Neu mam thay eimg va nhiing ngudi Idn tudi bat dau an thi mam phy nii, thanh nien, tre con mdi dugc an.
N I U ngay thudng, viee niu nudng bip mic do dan ba lo thi ngay le tet, ddn dng giii vai trd dieu hanh, lo toan bay bi?n. CJ eae ll Idn nhu eip sic, tet nhay, ta ma... ed ri6ng thay bep ehi dao md Ign, pha thit Iam dd ciing, chia thit dl hgu ta edc thay sau budi le. CS cudi d nha gai do nha trai mang thuc pham, eii ngudi nau dudi sy ehi dao ciia hdnh miii (ong moi bSn nha trai). Song, mdn thjt sdc nau mang khd diing khi d p sle Igi do ba chii hat niu.
Ngucri Dao Ba Vi cd nhilu kieng ky trong an udrig ngay ll tit, ching hgn kieng an rau vi sgddi khd ea nam; trong dam ldn ehu yiu an thit do sg khaeh cho la cd thilu thit. BQra cam trong dam ma va chay, tit ca con chau va nhtmg ngudi din du chi an earn vdi rau chim mudi dl thi hien Idng thuang tiec. Bat cam ggo mai sau khi ciing khdng cho ngudi ngoai an, chau ngogi va con gai da di lay ehdng den choi diing bira cung kieng an ggo mdi. Neu mudn mdi khach, gia chii phai lay gao eu thdi cam. Khi an cam mdi, hp kieng ehan canh hay gap thuc an de len cam vi sg Iiia tren nuong chua kip thu hogch da dd, thu hoach rdi bi kiln an het, lo kho thdc dl bi do mdi khi cd mua bao...
Do uong
Hang ngay, khi len nuong vao riing, ngudi Dao Ba Vi udng nudc sudi tren niii. 0 nha, hg nau la che, vdi, eay mau ngudi, cay pi/ng viing veng, cay dia sdn..., cd the nau rieng hoac trgn nhieu loai vao nhau, cd tac dung mat gan, bd mau, an ngu tdt. Hg thudng diing cae la tren niu nudc tim cho san phu cimg tre nhd, song kieng nau bang cui cay thdng hoac cay san vi sg lam mat di tinh mat ciia eay thudc. Ngoai ra, dan dng Dao cdn thich udng che khd.
Rugu eiing la dd uong khdng the thieu trong ddi sdng ngudi Dao Ba Vi. Nha nao cung tu niu rugu de udng, phu nQ va dan ong deu cd the niu rugu. Rugu ciia ngudi Dao xua kia niu bing ggo nep. Vao dip mat miia, luong thuc khdng dii an, hp van nau rugu bing gao te, san, Idi cay khe.
Men Iam tir la eiia eay pinh dia va mdt sd phu gia khac nhu cay lieu lg, rieng... Rugu nau bang men la eiia ngudi Dao cd tae dung tdt cho siic khde. Khi nau rugu, hg kieng ngudi la vao nha vi sg Iam hdng rugu, nhung phu nii ed thai van cd the nau rugu. Trudc Iiic nau rugu, nha nao eung danh vai ehai rugu eai de iam ll ciing moi khi cd dam hoac cd phy nii sinh nd. Cdn cae le khae chi cin eiing bing rugu cit. Ngoai ra, rugu eat edn duge ngam vdi cac vi thudc bd, cao xuang dpng vat, ed tac dung bdi bd ca the.
2. Am thyx; ngiroi Dao o* Ba Vi hien nay Biin doi vi nguon luang thuc, thuc phdm Tir khi xudng nui dinh eu, chg quanh viing, cac cira hang tgp hda, eae xe ban hang Iuu ddng... kfeh thich nguai Dao mua ban nhilu
363641 Thang 10-20141
• q a b ^ q
hon. He thdng ban hang nay da eung d p th^m ngudn luong thue, thuc pham da dang cho hg.
Hien nay lua te va nep vin la ngudn luong thuc chinh ciia ngudi Dao Ba Vi, song da thay ddi vl chit do trdng cae gidng lua rugng mdi, cho nang suit cao nhung an khdng ngon, kem thom. Ngoai ra, vdi dien tieh rupng it n^n liia thu hoach ehi dii an, thgm chi nhieu nha khdng tu tlie dugc luong thuc, vi vay hp phai trdng dong gieng, san, mang... ban lay tien mua them ggo, trong khi liia nuong da bd. Mdi gia dinh Dao Ba Vt tuy cd manh vudn nhd trdng rau nhung hp van mua rau, bdi ngudn rau d vudn khdng dii thay ddi khau vj hang ngay. Ngoai rau hg cdn trdng hoac mua cae Ioai hoa qua, song, chi mdt sd gia dinh cd dieu kien mdi eoi hoa qua nhu mdn trang mieng.
Khac vdi trude kia, nay ngudn eung cap ehat dam ddng vgt cho biia Sn ehii yeu tir chan nudi va mua tren thj trudng. Hg van nudi nhilu Ign, ga nhung chi md trong cac dip le tet hogc khi cd khaeh, con chau ve sum hpp; thgm ehi khi ll tit nhieu nha ehi can mua thit va cac thyc pham khae ve lam cd.
Bien doi trong che bien bua dn ngdy thu&ng Ngay nay, ngudi Dao Ba Vi vin an cam ggo te (hdng) la chinh nhung hau het deu nau bang ndi cam dien. An sang trudc kia la bua ehinh thi nay trd thanh biia phy.
Hien nay, neu an trua tren nuang thi mang thirc an, ggo, ndi va kiem rau, eiii de nau an tai dd. Vi la biia chinh nen ngoai cam va canh rau, phai cd mdn an man. Nhieu gia dinh trong bti:a an ngay thudng da cd 4 mdn la cam, canh, xao va man; thgm chi la 5 mdn nhu cam, canh, xao, man, trang mieng. Cd thi thay, hua an thudng nhat hien nay cua ngudi Dao nai day da eai thien rat nhieu, phong phu ve mdn an va giau dinh dudng hon xua.
Cach chuan bj mdn an ciing phong phii hon, khdng chi lupc, xao, niu, ran, kho ma cdn hip, quay, rang, him, gdi... Tuy vay, each chl biln truyen thdng vin duge ua chudng bdi de Iam va khdng tdn nhieu cdng siic. Ddi liic san dugc thii rung hay kilm dugc san phim tu rimg, hp vin ehe bien theo thdi quen trudc day, bdi nd giii duge huong vj rieng eua mdn an.
NIU trudc kia gia vi khi niu nudng ehi mudi va md Ign, thi nay hiu hit cac hg Dao da quen diing bdt canh, mi chinh, nude mlm, dau an...
Cac gia vj truyin thdng nhu tdi, hanh, gieng, gimg, dt, ciing cac loai rau thmn van dugc hg ua thieh. Vi^c niu nudng cung nhanh va ti?n lgi hon, bdi cac gia dinh diu cd ndi cam di?n, nhieu nha cd bIp ga dimg song song vdi bep cui; bIp ga de niu thuc an, bIp ciii niu nudc udng va nudc tam cho ca nha, ke ca nau cam Ign.
Nay do ti?n lgi cua he thdng chg va cac quiy ban thyc pham nen mdt sd each dy trii thyc pham cd truyin nhu udp thit chua, say khd, ngam trong ma, udp mudi khdng cdn phd bi6n. Hp chi mudi dua, phai kho luong thyc va say thjt sdc de dung khi cd d p sac. Nhilu nha da slm dugc tu tgnh nen viec bao quan thyc pham tuai sdng va nhiing thirc an thira tot hon trudc kia.
Bfla an ngay cudi tuln d nhflng nha thuln ndng it khac bi?t vdi btra an cae ngay trong tuan vi thdi gian Iao ddng eua hp khdng cd ngay nghi cudi tuan, chi an tuoi hem khi nha cd khach hogc vao dip quan trpng. 0 mpt sd gia dinh cdng nhan vien chuc dugc nghi cudi tuln hay nhihig nha cd con em di hpe xa, cudi tuan ve tham nha thi bfla an thudng cai thien han ngdy thudng, vi dSy la dip gia dinh sum vay va hp cd nhilu thdi gian han de di ehg, chl bien mdn an. Khi nha co khach, ngudi Dao hien nay thudng di ehg mua thire an ve nau, tham chi mua dd an che bien sin nhu gid, cha, vit quay... ve dai khach.
Nhieu phong tyc tdt d?p van dugc gifl gin trong bfla Sn. Nhilu kieng ky an udng trudc day duge xda bd, nhat la kieng efl d thai phu va san phy. Nhung dd an kieng trudc kia nay khong cdn niia, hg ehi han che an nhflng do qua cay ndng hay qua lanh.
Biin doi trong che bien vd to chirc biia dn ngdy le. tet
Ngay nay, ngudi Dao Ba Vi van duy tri eac ngay le tet theo phong tuc, le vat dang ciing co ban vin nhu xua. Do kinh tl kha hon nen vi?c chuan bj ll vat ciing dugc dii diy hon, thudng cd ga va thu Ign ludc. Song, gidng Ign ban it dugc nudi do gia con gidng dit va nSng suit thip nen hg thudng ciing bing Ign tring. Cae logi
I
Sd'364 Thang 10-2014banh truyen thdng van dugc duy tri nhimg lam ngon hon. Banh ong khdng lam nhan gimg nhu xua ma nhan Igc hoae do xanh, thit Ign. Banh trdi va banh ehay cung dugc iam nhu ngudi Viet. Chi banh day va banh ran van \km nhu trude kia, tuc khdng nhan, lam vimg. Cae loai xdi dd trong djp le tet hiu hit la xdi trang hoac xdi do ma it Iam xdi mau. Cac mdn thjt chua, thjt say khd cung it nha lam. Nhiing kieng ky khdng an ga ciing ddi vdi ngudi thu ll va nhung ngudi lien quan van dugc duy tri nhung trong dam cap sic, 7 thay ciing va ngudi thy le nay chi can kieng ma dpng vgt.
Trong dip cap sic, tet nhay, dam ma... ngudi Dao Ba Vi vin duy tri mam cd la vdi thjt Ign, thjt ga lugc bay cd nggn tren mam Idt la ehudi.
Bfla ed tet cudi nam vdi mdn chii dao la thjt Ign, ga va npi tang lugc cdn cd them nem ran, cha nudng, eanh xuang ham. Mdn nudc chain tu nudc lugc thit va rau chudi non trgn mudi da dugc thay bang nudc mam vdi hanh cu tuai thai mdng ho$c chim bing bdt canh pha chanh dt.
Trong nhflng ngay dau nam moi, cac gia dinh Dao vin dung nhflng mdn truyen thdng la ga sdng thien, banh ong de cung td tien nhung mam cam ciia gia dinh ngay diu nam cdn thdm gid, cha, nem, ngm, miln xao thjt Ign vdi mgc nhT, eanh xuang ham... Tit ea bay len mam ldt la chudi hoae len bat dia tuy y thich tung gia dinh.
Trong eac mdn an dd, ngudi Dao da chii y hon trong each tim udp gia vj... Trong eo cudi ben cgnh nhihig mdn an truyen thdng da xuat hien nhilu mdn mdi. Cac mdn 3n trong ngay le tet, d§e bi?t trong ed eudi khdng chi chu trpng viec tim'udp gia vj dk tSng dp ngon ma cdn chii trgng hinh thirc trinh bay sao eho dep mat.
Mam c6 Irong dip ll tit eiia cgng ddng duge ngdi 7 ngudi va cd the ddng han neu can. Cach bd tri ngdi an theo gidi, tudi tac van dugc duy tri nhung khdng qua coi trgng, cdt tao ra sy thoai mai cho ngudi an. Trong eae ngay ll tet cua edng ddng, ngudi ta cung an d mam dat trSn chieu nhung d djp cudi, thudng thue ban ghi de bay cd nhim tang tinh trang Orpng, ljch sy ciia btiB ti?e.
Hi?n nay, ngoai eae djp le va tet truyen thdng, ngudi Dao eung td ehire cac ngay ll, tet CLia Nha nudc nhu ngay Qudc khanh 2/9, ngay
30/4, 1/5,... the hi?n sy giao luu van hda tpc ngudi ciia cpng ddng ngudi Dao Ba Vi.
Bien doi trong do uong
Ngay nay khi di lam nuang, ngudi Dao mang theo nudc dun sdi dl ngudi udng. Trd vl nha, hg udng nudc dun sdi de ngudi hoae nudc duge nau tir cae logi cay la mat cd tac dung tdt cho sire khde. Udng nude ehe khd vin la sd thich cua dan dng Dao va la thir dd udng phd bien de mdi khach. Rugu cat vin dugc diing phd biln trong bfla an hang ngay va bua cd eiia ngudi Dao vi gia thanh re. Song, rugu d t niu tu gao te trdn men edng nghi?p, nen de say va uong nhieu khdng tdt cho sure khde. Ngoai rugu tring, ngudi Dao Ba Vi nay vin thich ngam rugu vdi cac loai thudc bd hay cac logi eao dk bdi bo site khde.
Nhflng dd udng edng nghiep nhu bia, nudc ngpt cung dugc ua thich va sir dung thudng xuyen trong ngay thudng va trong djp ll, tet.
Cimg vdi xu hudng bien ddi chung ciia dat nudc tir sau ddi mdi den nay, an uong eiia ngudi Dao Ba Vi dang bien ddi nhanh ehdng, the hien rd net su giao luu van hda tdc ngudi theo hudng xich lai gan han vdi vSn hda ngudi Vi?t va da tilp can vdi ldi sdng do thi. Tuy nhien, bdi tam ly ngay cang ua chudng cac mdn an do ngudi Vift che bien, nen nhieu mdn an truyen thdng da dan vang bdng nhu: thjt chua, thit say khd, xdi mau...; cac loai banh cung dugc lam gidng nhu banh ciia ngudi Vift; vifc giao luu, an udng ben ngoai eua mgt bp phan ngudi Dao va sy giam Slit mire dp kilm soat eua du lugn xa hgi din den nhflng tdn thd va kieng ky hi phai nhat.
Trudc nguy eo mat di mpt sd mdn an truyen thdng va phai nhat nhOng img xii tot d?p trong tap quan an udng eiia ngudi Dao d Ba Vi, can phai cd nhflng giai phap phii hgp de giup edng ddng ngudi Dao nai day giai quyet hgp ly gifla phat triln va giu gin ban sic van hda truyin thdng, biln nhflng gia tn tinh hoa van hda tdc ngudi thanh ndi lyc phat trien cho ehinh tpc ngudi dd trong tuang lai. Theo chiing tdi, bao tdn, phat huy gia tri van hda ngudi Dao ndi chung, Im thye ndi rieng, gin vdi du lich sinh thai, du ljch cdng ddng, du ljch nghi dudng la mdt hudng di kha thi J
C.TTH
363641 Th^ng 10-20141