^ASEAN SAU 2015 VA TAM NHIN TCJI 2025

^ASEAN SAU 2015 VA TAM N H I N TCJI 2025

L U A N T H U Y D I J C J N G *

C

png dong ASEAN da r a d&i ngay 31/12/2015 vdi viec hoan thanh ca ban cac muc ti&u 16n dat ra: gan ket ve chinh tri, liSn k§'t v i kinh t§', c6 trdch nhiem xa hoi vk llfy ngifcfi dan lam trung tam*^; va vdi ph4n Idn noi dung cua 3 Ke hoach tong the difcfe thifc hien dung han.

Trong do, dang chu y, ve the ehe, .ASEAN se hifdng tcri mot t6 chuTc hoat d 6 i ^ chat che hcfn so vdi trUdc va diJa tren cac cd che, quy tae va luat IS, bao dam ASEAN c6 tif each phap nhan cung nhU cdc cam k§'t, thoa thuSn, dac biet ve HSn k§t kinh te, difcfc thUc thi hidu qua va dung han hcfn so vcfi tru'dc, bao g6m ca viec xtf ly cac tranh chap khong giai quyet diTcfc, cac trUtJng hop khong tuan thu*^.

Ve chmh tri-an ninh, ASEAN se trcf nen g ^ ket, t a cxSbng, tin cay Ifin nhau va chia se ngky cang nhi^u hon cac lc(i Ich chung, nha't la ve duy tri m6i trucfng khu vUc hoa binh va ^n dinh; chien tranh giCifa cac thanh vign la dilu bdu nhU khong t h i xay ra (tuy co t h i van con nhflng vu va cham nho). ASEAN se ngay cang chu d6ng hcfn trong xLf ly cdc van de v l hoa binh vk an ninh, ca d khu vUc va vdi b§n ngoai, thong qua viSc xay diftig, chia se va khuy- en khich t a t ca cac nUdc tuan thu nhGng quy tae, chuan mUc i3ftig xLf chung (quy dinh

trong TAC, DOC, cdc nguySn t^c Bali..), cung nhtf thuc day doi thoai vk hpp tdc xSy diftig 16ng tin thong qua cac di§n dkn, khu6n khd cua ASEAN nhU ARE, ADMM+....

Ve kmh te, ASEAN dang tien tdi m6t thi tmitng chung va ccf sd san xuat thong nhat, qua d6 nang cao sufc canh tranh cho ca khoi; thUcfng mai ngky cang thu$n Ipi hon, nh& vao viec cat giam thug' khong cW dp dung cho thifcfng mai n6i kh6'i ma ca thucfng mai vdi ben ngoai; mufc d6 lign ket cung s§ dat cao hon trong cac linh vufc nhU dich vu, thu hut dau tU nUdc ngoki, thi trU&ng v6'n. Hpp tac ket noi se dUpe day manh, ca ve ha tang cung nhU "phan mem" (nhU hai hoa cac thij tuc, tigu chu- an...), ca trong ASEAN va giiJa ASEAN vdi cac d6'i tac. ASEAN cung hoi nhap sSu rpng hcfn vdi kinh td' khu vUc vk the gidi, thSng qua cac thoa thuan thUOng mai tif do vdi cdc doi tac (FTA+1, RCEP...).

Vl vdn hoa-xa hpi, ASEAN se ndng cao trdch nhiSm xa h6i, tdng ciTcfng hoat d6ng hpp tdc hudng v l ngUdi dan, dac bigt Id ve giao due, y te, giao lUu nhdn dan, phuc Ipi xa hoi, quan ly thiSn tai.., nang cao t h e m y thdc cpng dong va hudng tdi ban sac chung.

*= TS. Ludn Thuy Duong, Hoc vi&n Ngoai giao. Bo Ngoai giao

Nghien ciiu Dong Nam A, so 4/2016

Tuy nhi§n, hen kS't ASEAN cung c6 gidi ban vd C6ng ding ASEAN vdo 2015 chi Id budc khdi ddu cho m^t ti§'n trinh lau ddi phia trUdc. ASEAN tuy dat muTc li§n ket eao htfn so vdi trUdc, nhihig ehu y^u mdi Id lign k^t "phan cdng", chUd di sau vdo

*^han mem" (nhat Id ve hdi hoa ndi luat, phoi hpp chinh sdeh chung vdi bgn ngoai..). Ve the che^ tuy dat muc tigu hudng tdi tS chdc hoat d6ng chdt che hcfn trgn ccf sd luat 1|, nhUhg ASEAN vSn khdng tdch khoi, nS^u khgng n6i vSn dua chii yeii vdo phUcfng cdch Idu nay Id tham van va dong thuan, tien trien tiem tien, thoai mdi vdi cdc ben, khuyen khieh va thuyet phuc thay vi "dp ddt", "triftig phat".

Vl chinh tri-an ninh, ASEAN se khdng hudng tod chinh sdch doi ngoai hay qu6c phong chung; khdng trUc ti^p tham gia giai quy^t tranh chdp d khu vUc md chu yeu vSn la tao khudn kh6, moi trUEfng thudn Im d l quan ly va giai quy^t hba binh phii hup vdi cac quy t^c, chuan mUc chung. Ve kinh t^, trinh do Hen kgt ASEAN vdo thM diem 2015 chi dat mdc khu vUc mau dich tu do trung binh, vdi cdc cam kd't md cijfa thi frUdng CO ban trong ba van d l truyen th^ng: hang hoa, dich vu, d i u tU. Chenh lech v l trinh dp phdt tri^n ti^p tuc la trcf ngai Idn cho sU hdi nhap d l y du, hieu qua ciia ASEAN. Vl vdn h6a-xa hpi, sU da dang vl van hoa, lich SLf, tdn giao se khie'n ASEAN kho dat tdi mot f thdc cpng dong va ban s^c chung manh me.

Trong giai doan sau 2015, ASEAN se tiep tuc thuc day cdc no lUc xay dung vd cung CO Cdng dong ASEAN, trong do ASEAN se cung co vi the' nhU mdt to chdc Hen Chinh phu, m§t t6 chdc hpp tdc khu vUc md vdi sU gin ket v l chinh tri chat che

hem, Hgn kg't v l kinh te d mdc cao hcfn vd sU rdng bu^c phdp ly chat che hcfn. ASEAN van giO" dUpc vi tri, vai tro quan trpng, vin Id m^t tdp hpp luc lupng chinh tri, mpt doi tdc kinh t^ ddng k l md cdc nudc Idn phdi tinh den.

C$ii£ d o n g ASEAN sau 2015 Tai Hdi nghi Clip cao ASEAN lan thd 23, cdc Lanh dao ASEAN da ra Tuyen b^

k h i n g dinh xdy dung m&t tam nhin -ASEAN sau ndm 2015'3 dUa trSn nhOhg thdnh quS dd dat ducfc t r o i ^ viec thUc hi$n L6 trinh xay dung Cong d6ng ASEAN (2009-2015), t r i i n khai Ke hoach tdng the v l k§t nSi ASEAN, gdp ph&i xdy diftig m§t khu vUc Ddng Nam A hoa binh, tU do vd thinh vUpng cho ngUcfi dan.

Mdc du da gan ket trong mdt Cdng dong, c6 the thdy ASEAN cdn rdt nhilu du dia d l c6 t h i thuc day Ugn ket vd hoi nhip len mOt mdc cao hcfn, toan didn hcfn vdo sau ndm 2015, ca v l ndi khd'i vd vdi fagn ngodi. Trong qud trinh dd, ASEAN tigp taac c6 nhilu thudn Ipi, trong do c6: mdt mdi trUdng khu vUc cof ban la hoa binh vd 6n dinh; e6 t i m nlun phat t r i i n phu hpp xu hudng Hdn ket, hdp tdc ngay cdng gia tdng d khu vUc; nen tang thudn Ipi tren ca sd nhihig thdnh qud dat dUpc trong ti^n trinh Hen kd't vd xdy dUng Cong d o n ^ cdc nUdc Idn ti^p tuc coi trpng va muon thuc day htfp tdc vdi ASEAN...

NhCttig thdnh tUu ma ASEAN dat dUpc trong hcfn 40 ndm phdt t r i i n da the hidn nhOn^ diem manh cua ASEAN, la nhiJng ygu to' thudn Ipi d l ASEAN dUa Hgn kg't vd hpi nhdp len mdt mdc cao hom. Thd nhdt, eac nude thdnh vien da kilm die dUpc mdu t h u i n ndi kho'i d l ciing hUdng tdi cdc I d ich ehung bdn ngodi ("hudng ngoai"), cung

Ludn Thiiy Duang - ASEAN sau 2015 vd tdm nhin tdi 2025

dfil phd vdi sU Idi kdo, can thiep ciaa edc nUdc Idn vd ciing t r a n h thu hpp tdc kinh tfi', phdt t r i i n vdi cdc nUdc Idn. Thd hai, cdc nUdc thdnh vien da Iinh hoat dieu chinh, b l sung muc tieu va ccf che van hdnh eiia t6 chdc ASEAN b ^ g cdc sdng kig'n phu hcfp m5i khi mdi trudng bdn ngodi thay ddi, nhd d6 v ^ duy tri dUpc loi ich chung vd sU gan ket trong ASEAN'^'. Thd ba, ASEAN duy tri lg.p trUcfng trung l^p tUPng ddi vd can bang trong quan he vdi cdc nUdc Idn; ddng thdi, giiJT nguygn t i c khdng ddi diu, khdng chdng lai nUdc Idn ndo, nhd d6 duy tri vai trd trung tam cua td chdc.

T i y c6 nhilu dilm manh, dilm thudn,, ASEIAN ciii^ bbc Id mdt sd h a n chg' Idn.

Thd nhat, cac nude ihdnh vien qud da dang vd chgnh Igch v l mpi mdt nen thUdng kho thdng nhat, doan ket vd d l hi cdc Ipi ich ben i^oai tdc ddng, cd v l kinh td', chinh tri vd an ninh. TCf sU phu thudc kinh td d i n dg'n phu thu^c v l ehinh tri, an ninh, qudc phong vdi ben ngodi. MSi nUdc thdnh vien lai co quan he g i n gui vdi mdt ddi tdc khdc nhau khien ASEAN kho duy tri tieng noi chung ve cdc van d l khu vUc vd qudc t^. ThU hai, cdc nUdc ASEAN van r i t trung thdnh vdi chu nghia dan tpc vd cdn nhilu vSh d l song phUdng chUa dupe giai quydt, nhU t r a n h chap bign gidi, Idnh thd, van de ton giao, ddn tpc tiiieu sd...

khie'n long tin trong ASEAN chi d mdc dp trung binh, cdc nUdc "canh gdc" chii quyen vd Icri ich qud'c gia r a t chdt che nen hpp tdc thi dupe nhUng hdi nhap thi khd, nhdt Id hpi nhap chinh tri, an ninh. ASEAN cung chUa sSn sang tao r a cdc the chd ngang hdng, do Id chua noi den cac vaii de bao trtim chu quyIn quoe gia. Thd ba, ASEAN khdng CO nUdc hodc nhdm nUdc lanh dao.

Khdng gid'ng EU, ASEAN khdng c6 cdc nUdc Idn vifa manh v l kinh te, vCfa manh v l chinh tri, an ninh lam d i u tdu ddn ddt ca khdi. Thd tu, bp mdy va ccf chd' vdn hdnh ciia ASEAN chu& that hieu qua, chUa ddp dng dUUc nhu clu hpp tdc tdng cao vd xdy dung cdng ddng cua ASEAN. Sd luong cdc cudc hpp ASEAN tig'p tuc tdng nhanh, nhUng cd phan chong ch6o, k l ca d cap Bd trUdng; cp che ra quyet sdch khd khdn (mdt p h i n vi ccf che ra quyd't dinh b ^ g ddng thugn) va viec trien khai edc quyet dinh, thoa thuan thieu hieu qua (do vdn hda thuc thi chUa cao, lai khdng cd ctf chd rdng bupc, che tai). Ban thU ky ASEAN thidu nhan lUc va kinh phi ndn van chi thUc hien ehdc nang "thU ky", khong cd nguon luc d l thuc thi chinh sdch hodc tham mUU chinh sach cho cdc nUdc thdnh vign. Mpt sd nguyen tac hoat ddng ccf ban cua ASEAN (nhU ra quyd't dinh bang ddng thu^n) ddi khi lam ASEAN "tg Hgt"'5> C6 y kidn cho rang "phuong cdch ASEAN" ra't phCi hpp mdt thdi cho viec tao diftig Ibng tin vd kiem scat lan nhau de dn dinh tinh hinh nhUng nay khdng con thUc sU phu hpp khi td chdc mudn md rdng "vai trd trung tdm" cua ASEAN d Ddng A - Thdi Binh Duong.

Vi cdc han che' neu tren, ASEAN cho den nay van chUa thUc sU "manh". Hpp tde ndi khdi chUa thUc sU manh vi bp mdy cdn yeu, cdng kenh, thieu nguon lUc vd vdn hdnh chUa hieu qua. ASEAN mdi gidp phong ngifa xung dot chd chUa c6 co che hCifu hidu de kiem soat khung hoang vd giai quyd't tranh chip, vi v^y muc tidu duy tri hoa binh. I n dinh ciia ASEAN van ebn mong manh. Lign ke't ndi khdi chUa b i n vytag vi m l u sd chung v l loi ich con thd'p.

Nghien ciiu Ddng Nam A, s^412016

cdn phu thudc nhilu vao ben ngodi, va cae nUdc thdnh vidn cdn rat dan tpc ehu nghia.

Vai trd vi the' eua ASEAN d khu vUe vd the gidi chUa manh vi vai tro trung tdm cda ASEAN con hinh thdc; ASEAN chUa cd duoc tieng noi chung trong nhieu va'n d l khu vUc va quoc te quan trpng. Trong sudt qua trinh phdt trien, ASEAN ludn phai

"vdt Idn" giffa Ipi ich qudc gia va Ipi ich chung ciaa ca khd'i; giffa quan he vdi bdn ngoai va quan he vdi bgn trong; giCfa xu the' hudng tdm va ly tam; giiJa cdc bUdc di manh bao, ca'p tien, chig'n lupc vd sU thdn trpng, tiem tie'n; giiJa mong mudn va ndng lUc thuc thi, v.v.

Mdt khdc, ASEAN cung se phai xijf ly nhilu thach thdc, h a n che' Idn vd cd' hiJu, trong d6 phai ke den: tinh todn vd 10 ich qudc gia rieng cua tiftig nUdc thanh vien, nhdt Id trong quan he song phuong vdi cdc nude ben ngoai; chdnh Igch v l trinh dp phdt trien tid'p tuc anh hUdng tdi sU hdi nhap dly du, hieu qua cua ASEAN cung nhu ndng lUc tham gia hpp tdc, thUc thi cam kd't cua cdc nUdc thdnh vien; han chd vl nguon lUc, dan den sU phu thudc vdo bdn ngoai trong trien khai cdc chUOng trinh, kg' hoach phat t r i i n ciia nunh...

Xet tCf muc tieu, ban chat, cung nhU ke't qua vd chieu huftig phdt t r i i n cua ASEAN, c6 t h i du bdo dinh hUdng phdt trien cua ASEAN sau 2015 ve co ban tiep tuc theo hai hudng chinh: i) tang cUdng, lam sau sac hon nii'a Hgn ke't ndi khd'i; vd ii) hpi nhdp va gan kg't hcfn vdi khu vUc vd todn cau.

Hai hudng ndy bd sung va hd trp cho nhau;

trong do, Hgn ke't ndi khd'i Id co sd, n i n tang d l ASEAN hdi nhdp hieu qua vdi khu vUc vd the' gidi, va hdi nhap vdi ben ngoai se tao sdc ep budc ASEAN phai ciing cd.

nang cao chdit lupng Hdn ket ndi khdi vd hidu qua hoat dpng.

Ddng thdi, thUe te t r i i n khai Ld trinh xdy dung Cpng ddng ASEAN vd bilh chuyin trong tinh hinh thd' gidi vd khu vUc dang dat ra cho ASEAN yeu clu tiep tuc c$p nh$t, bd sung ke hoach phdt trien cua minh, trong dd cd vide bd sung cdc thdnh td mdi, ca d ba tru cdt: chinh tri-an ninh, kinh te vd vdn h6a-xa h§i, eung nhU quan he vdi cdc ddi tdc bdn ngodi.

Vl hgp tdc vi chinh tri-an ninh, ngodi vide tidp tuc muc tieu eo ban Id bao dam mdi trUdng hda binh vd an ninh, khdng c6 chien tranh vd xung ddt thdng qua cung cd cde quy tae vd chuan mUc dng xi3f chung, cdc khudn khd dd'i thoai vd hpp tdc, vd dng pho hthi hieu hcfn vdi edc thdch thdc phi truyin thd'ng..., dU bdo ASEAN se tdng cudng vd bd sung hpp tdc v l mdt sd linh vUc sau: hpp tde v l qudn sU vd qudc phdng trong khudn khd ADMM/ADMM+; chdng phd bien vu khi huy didt hdng loat, tilp nd'i vd nhan Ign cdc nd lUc thUc thi vi m^t khu vUe Ddng Nam A khong c6 hat nhdn (SEAWFZ); chdng bu6n bdn ngUdi, trong d6 c6 vide hoan tat Cdng Ude ASEAN vl chdng buon bdn ngUdi, bdo dam an ninh bien gidi vd chdng nh|tp cU trdi phep, thoa thudn v l midn thi thuc cho cdng ddn ASEAN vd hudng tdi thi thUc chung cdng ddn ngoai ASEAN, chdng tdi pham kinh te vd rda tiln...

Ve hgp tdc kinh ti, tig'p tuc hdi nhap kinh te sdu sac hon, ca v l thUOng mai, dich vu, d i u tu, tai chinh, lao dpng, hdi hba cdc quy dinh vd chinh sdch, tdng cUdng kdt ndi

"phan cdng" vd "phIn mim"... n h l m dat dupe muc tieu tdng gdp doi GDP vd giam mpt nda ty Id nghfeo ddi vdo 2030'^*. Theo

Ludn Thuy Duong - ASEAN sau 2015 vd tdm nhin tdi 2025

nghien cdU ciia ADB, neu tien hdnh cdc ehinh sdch tao bao vd phCi hpp, ASEAN c6 the dat tdi khu vUc kinh td' TU cUdng, Dung nap, Canh t r a n h vd Hda hop (Rich- Resilient, Incluside, Competitive, Harmonious) vdo ndm 2030, vdi mpt khong gian kinh te hodn todn khdng co bien gidi, khdng eo cac hdng rao thue quan va phi thue quan ddi vdi sU liAi chuyen hdng hda, dich vu, thdnh td san xuat; dong thdi xd ly tdt cde thdch thde v l quan ly dn dinh kinh te vi md vd tdi chinh, hdi nhdp kinh te' vd tang trudng ddng diu, ndng cao sdc canh tranh vd tinh sdng tao, cimg nhU bao tdn tdi nguydn vd mdi trUdng*"^.

Ve hgp tac vdn hda xa hoi, se tap trung ddp dng cdc nhu clu cua ngUdi ddn nhU mdi trUdng, y te, giao due, giao lUU van hoa.., nang cao y thdc cpng ddng va cung cd ban sac chung. Bdn canh dd, mdt xu hudng dang chu y vd dang dUpe nhilu nUdc noi de'n Id can thuc d l y hon niJa mdt Cdng ddng ASEAN "I3fy ngUdi ddn 1dm trung tam"

(People-centered ASEAN), phat trien theo hudng ddp dng mong mudn chung cua ngUdi ddn, tdng cUdng ddi thoai va tao dilu kien cho cac t i n g Idp nhdn ddn, td chdc dan sU tham gia nhilu hon vdo xdy dUng cdc muc tidu, kd hoach phdt trien cua ASEAN, trong do tap trung vdo quan tri td't, tao ctf hpi ddng diu, xda ddi giam nghea..

Trong quan h§ vdi bdn ngoai: se tid'p tuc hpi nhdp vd g i n k i t sau hon vao khu vUe vd todn cau. Ve chinh tri-an ninh, tap trung tao dUng vd cung cd khudn khd cdc quy t i c , chuan mUc dilu chinh quan he giiJa cdc nUde trong khu vUc (nhU TAC, cdc Nguygn t i c BaU, DOC...), gom ca kha ndng md rdng khudn khd ndy ra todn chdu A- Thdi Binh Duong*^; tidp tuc tdng cUdng ddi

thoai, hop tdc xdy diftig 16ng tin k i t hpp ngoai giao phbng ngifa. Vl kinh te', ASEAN se hdi nhdp sdu hon vdo kinh te khu vUc, thdng qua cdc thoa thuan nhU FTA vd n h I t Id RCEP, xdy dung cdc tuyen kg't ndi vdi cdc ddi tde. Ngodi ra, trong quan hg ddi ngoai, .ASEAN dang c6 xu hudng md rdng them quan he hpp tdc vdi cde ddi tdc khdc, nhat la edc nudc dang noi len, trong nhom (j-20, d l ddp dng nhu eau phdt tridn vd ndng cao uy tin qudc te, vdi nhjjtig Idnh thde linh hoat hon (Dd'i tdc ddi thoai theo Iinh vUc, Ddi tdc phdt triin, Khdch mdi.,). (5 cap dp todn clu, ASEAN se tdng CUdng phdi hpp quan dilm, hdnh dong eua ASEAN, the hidn hinh anh mpt khdi thdng nhdt tai cac diln ddn qudc td', tich cUc tham gia giai quyet cdc van d l todn eau'^'.

Mdt vdn d l ddng chu y khdc sau 2015 Id vi^c md rdng thdnh vign. ASEAN dd cO bdn dat dong thuan ve vigc kd't nap Timor Leste vd nhilu kha nang viec ndy se dUpc thuc day. Chac chan, vi$c Timor Leste tham gia ASEAN se tdc ddng Idn tdi qud trinh hdi nhdp va Hen ket cua ASEAN; ne'u chi xdt tdi trinh dp phat trien, ndng lUc hdi nhdp cua Timor Leste thi mat khong thu- dn se nhilu hem.

T i m n h i n ASEAN t d i 202S Tai H^i nghi cap cao ASEAN l l n thd 27 thdng 11/2015 d Malaysia, eimg vdi Tuydn bd' lich sd hinh thdnh Cdng ddng ASEAN vdo ngdy 3V12/2015, cde nhd Idnh dao ASEAN ky Tuydn bd v l "ASEAN 2025: CiJng vOng vang tie'n bUdc", mpt l l n niia kien tao tuong lai ASEAN qua bdn Id trinh mdi cho 10 nam tdi, gdm Tam nhin Cpng ddng ASEAN 2025 vd cac Kd' hoach Tdng t h i trien khai T i m nldn trdn ba tru

Nghien cOu Ddng Nam A, so 4/2016 i

cot chinh tri-an ninh, kinh te' va van hoa- xa hpi.

MUdi quoe gia co nhilu tUOng ddng nhung cung da dang v l chd dp chinh tri, lich sd, trinh dd phat triin, van hoa, ngdn ngd, da gan ket chat che vdi nhau vi mpt

"sd mdnh" cao ca, dd la duy tri hda binh, dn dinh, hpp tdc va thinh vUpng chung d khu vUc. NhOmg giai doan Heh sd khae nhau dat ra cho ASEAN nhiJng ydu clu khac nhau, nhung sd menh chung gan ket ASEAN Id b i t big'n. Trai qua nhilu thdng tram, ASEAN da tU due ket cho minh 15 muc tieu trong ban Hien chUong ASEAN, trai rdng tren tat ca cac linh vUc chinh tri- an ninh, kinh te va vdn hoa-xa hpi nham mang lai Ipi ich toan dien cho khu vUc, qudc gia vd ngUOi ddn.

T i m nhin Cpng ding ASEAN 2025 neu ro cam kg't cija cac lanh dao .ASEAN se xdy dung ASEAN vdo nam 2025 la "mdt Cdng dong hoa binh, dn dinh va tU eUcfng vdi nang lUc dUpc ndng eao de dhg phd higu qua vdi cac thdch thdc", "mpt khu vUc rdng md vdi ben ngodi trong cpng dong cdc qud'c gia toan elu, ddng thdi giiJ vOng vai tro trung tam cija minh"; "cdc nen kinh td Hen ket chat che, b i n viJng vd ndng dpng" vd

"mdt ASEAN c6 nang lUc d l n I m bat cdc CO hdi va hda giai cde thdch thdc t r o i ^ thdp ky tdi".

Trdn co sd nhihig dinh hUdng chung ndy, Tam nhin Cdng ddng ASEAN 2025 cu the hoa thdnh cdc dinh hUdng theo dac trung cija tCfng tru cot, khac hpa bdc tranh todn canh v l Cong ddng ASEAN trong thap ky tdi.

Cong dong Chinh tri - An ninh ASEAN:

Vi mgt khu vUc hba binh

T i m nhin v l Cong ddn^ Chinh tri - An ninh vdo ndm 2025 se la mdt cdng ddng doan ke't va tU cUdng, mang lai cho nguM ddn mdt cupe sdng an binh trong moi trUdng hdi hoa. Muc tidu ndy se dUpc hidn thuc hda qua 5 dae trung, do Id mgt ASEAN van hanh theo ludt Id tren cO s&

tuan thu trigt de cae nguygn t i e , chuan mUc dng xd chung cua ASEAN, cung nhU edc nguyen tac cua ludt phdp qud'c t l ve iJng xd hba binh giffa eae qudc gia va thuc day edc gid tri v l ddn chu, phdp quyIn, quan tri theo tinh t h i n thd'ng n h l t trong da dang; mdt ASEAN tU cUdng vdi kha ndng dng phd hidu qua vd Mp thdi vdi cdc thach thde; mpt ASEAN dodn ket, thoi^

nhat, chia s^ trdch nhidm chung, ddng vai tro chu dao trong cac van d l chien lUpc b khu vUc; mdt ASEAN rpng md tang cUdng quan he hpp tde sau rpng vdi cdc dd'i tac, tich cUc tham gia vd ddng gop vao cdc v &

d l todn cau; va mot ASEAN vdi t h i chd hidu qua d l ludn nhay ben va ehu ddng trUdc cdc cd hdi vd thach thdc trong thdp k y t d i

Cong dSng Kinh te ASEAN: Vi mgt Mn kit thinh vi6mg

Lien ket kinh td' ASEAN se sdi ddng va sdu s i c hon trong thdp 1 ^ tdi n h I m hien thUc hoa Cdng dong Kmh te ASEAN vao ndm 2025 vdi 5 ddc tnftig, dd Id mdt nen kinh td' thdng nhat vd Hgn ket cao vdi cdc cam ke't sau hon v l thuong mai hdng hoa, dich vu, sU luu chuyin cua dau tU, lao ddr^

Idnh nghe, doanh nhdn vd vdn; mdt n i n kinh td nang ddng, ddi mdi va canh tranh thuc d l y tang trUdng theo nang suait, sdng tao vd ijttig dung cdng nghd, tri thdc trong mpt mdi trUdng canh tranh binh dang, minh bach va tham gia sdu hon vao cac

Ludn Thiiy Duang - ASEAN sau 2015 vd tdm nhin tdi 2025

chudi gid tri todn clu; mdt n i n kinh te tdng eUdng ket ndi vd Uen kdt theo ngdnh vdi cae chinh sach hdi nhdp sdu rpng hon trong 9 nganh trpng dilm Id giao thdng vdn tai, cdng i ^ h e thdng tin vd truyin thdng, thuong mai dien td, ndng lUOng, thuc p h i m vd ndng-lam nghidp, du lich, chdm sdc sdc khde, khodng sdn va khoa hpc cdng nghg; mdt cdng ddng tU cUdng va chCi trpng tdi ngUdi dan vdi trpng tdm Id mang lai phdt trien kinh td d d i ^ diu thong qua viec tang cUcfng vai trd cua cac doanh i^higp sidu nho, nho vd vffa (MSMEs), khu vUc tU nhdn, dd'i tdc cdng- tU, thu hep khoang each phat trien vd sU gdp sdc cua cdc nhom/gidi khdc cho cde no lUc hdi nhdp khu vUc; vd mdt ASEAN todn clu se hdi nhdp sdu r^ng hon vdo n i n kinh te toan cau thdng qua cde Hiep dinh Thuong mai Tu do vd cdc Thoa thudn Dd'i tdc Kmh td Todn dign (FTAa/CEPs) cimg vdi vai tro vd tieng noi chung dUpc tdng cudng tai cdc d i l n ddn kinh te toan cau.

Cpng dong Van hda - Xa hdi ASEAN: VE cdc cdng ddn ASEAN

Nhihig muc tieu van hda-sd hdi d l ra ddn nam 2025 t h i hi$n ddm da tinh nhdn vdn eua mpt Cpng ddng ASEAN t$n tam vi ngudi dan qua 5 dac trUng, do Id mdt cdng ddng gan kd't vdi sU tham gia rdng rai ciia mpi t i n g Idp trong xa hdi; mdt epng ddng dung nap mang lai Ipi ich thiet thUc vd edc CO hdi phdt trien ddng ddu hcfn eho ngUdi dan vd bao dam tdt hon cdc quyIn loi eiia ngudi ddn; mdt edng dong ben vOftig ndng cao chdt lupng cudc sdng, ddp dng nhu cau phdt trien cua ca the' hd hdm nay vd mai sau; mdt cdng ddng t u cudng se bao vd tdt n h I t cho ngUdi ddn trudc cac thdch thdc, k l ca trong nhiftig trUcmg hpp xay ra thien

tai hay tham hpa; va m$t cdng ddng ndng dpng khuyd'n khich vd tao dilu kipn cho sU nghidp "hpc tdp sudt ddi", khdng ngijfng ddi mdi, sdng tao trdn n i n tdng ban s i c chung cijia ASEAN viJa de quang bd gid tri ASEAN qua cdc "thuong hieu" ASEAN, vita ddng gdp 1dm gidu them cdc gid tri todn cau.

Tam nhin ASEAN 2025 vd hdng tram hidn phdp d l ra trong edc Kg' hoach Tdng the ciia ba tru cot sd mang lai nhilu cO hdi vd loi ieh cu the, cham tdi mpi tang Idp trong xa hdi. NgUdi tieu diing se c6 nhilu lUa chpn da dang v l hdng hda vd dich vu vdi chat luong vd chi phi phii hpp vdi minh. Hpc sinh, sinh vien, 1^ sU hay doanh nhdn co the tim t h i y cdc co hdi hpc tdp, giao luu hpc hoi, ndng cao trinh dd, tim kig'm vige 1dm hoac md rong san xult kinh doanh. QuyIn M cda phu nU, tr^ em, ngudi cao tudi va cdc nhom yeu the' se ludn dupe quan tdm, thdc d l y va bao ve. Lao ddng lanh n g h i trong 8 linh vUc dd cd thoa thudn cdng nhdn l l n nhau (ke' todn, ky sU, khao sdt, kidn true, dieu dUBng, dich vu y te', dich vu nha khoa vd du lich) c6 co hdi trai nghiem viec 1dm tai t a t ca cdc nude trong ASEAN vd co t h i 1^ vpng trong tuong lai rang cdc thoa thudn nhU vdy se tiep tuc dupe hodn thign va md rpng sang nhilu ngdnh n g h i khac.

Song song vdi vide mang lai Ipi ich cho ngUcfi dan, T i m nhin ASEAN 2025 ciing thuc d l y sU tham gia, cam ket va trdch nhiem cua ngUcfi dan trong tien trinh xdy dung Cdng dong. Mdt Cdng ddng ASEAN hudng tdi ngUOi dan va lay ngUdi dan lam trung tam chi c6 t h i trd thdnh hien thUc khi t i t ca ngudi ddn trong khu vUc cam nhan dUpc sU hien hOU ciia Cdng ddng

10 Nghien ciiu Dong Nam A, so 4/2016 ASEAN, su gan bo vdi Cdng ddng ASEAN

vd y thdc nunh,la thdnh vien cua Cdng ddng ASEAN. Theo dd, trong 10 ndm tdi, ngudi dan ASEAN se duoc tao dilu kidn tham gia tiX khau dinh hinh chinh sach, ddnh gid chinh sdch, xdy dung chuong trinh t r i i n khai ciiiig nhU phan hdi v l tdc ddng cua chinh sdch. Su tham gia trdn tinh t h i n trdch nhidm djng se giup g i n k i t ngUcfi ddn vdi nhau vd vdi Cdng ddng ASEAN, tao n i n tang cho mdt ban sac chung ASEAN d$m dd va b i n vffng.

Budc vdo giai doan phdt t r i i n mdi vdi tdn gpi mdi Cdng ddng ASEAN dbi hoi ASEAN phdi nang cao hcfn nffa ydu td ludt le vd mdc dd rdng bupc v l phdp ly trong cdc hoat ddng cua C^ng ddng de spi ddy Hgn kg't giiJa cdc nUdc thanh vien dupe b i n chdt hem. Xay diAig mdt Cdng ddng ASEAN v^n hdnh theo luat le se tid'p tuc Id dinh hudng xuyen sud't ciia ASEAN trong 10 ndm tdi vd nhOng ndm tiep theo.

Xet tu gdc d^ chinh tri-an ninh, ASEAN se tid'p tuc d l cao vd nhan rong gid tri ciia cdc chuan mUc dng xd dd dUOc thiet lap nhu Hiep Ude Thdn thidn vd Hpp tdc d Ddng Nam A (TAC), Hipp Ude Khu vUc Ddng Nam A Khdng Vu khi Hat nhan (SEANFWZ), Tuydn bd v l tfng xd giffa edc bgn d Biin Ddng (DOC), tie'n tdi xem xdt, hinh thdnh mpt van kipn rdng budc phdp ly v l quan hd dng xd giiJa cde qudc gia d ca trong va ngoai khu vUc. Cdc nguyen tac v l ddn chu, phdp quyIn, quan tri, Hdm chinh se dupe lan toa vd Idng ghep vao ehinh sdch va thUc tien boat ddng ciia Cdng dong ASEAN de thu hep dan khdc biet vd gia tdng sU tuong ddng trong nhan thde giffa cdc nudc thdnh vien. Td kinh td', thuc day cdc nguyen tac vd quy dinh ve quan tri tdt

vd minh bach, n d i ^ eao hidu qua giai quydt tranh chip se Id ndi dung Uu tien cua tru cot ndy trong thdi gian tdi. TiX gdc 6Q vdn hda-xd hdi, ASEAN se dan thd che hda vi^c tham v&i vdi ngudi ddn trong tat ed cac khau hoach dinh chinh saeh, bao ddm tdt hon sU tham gia ciJng nhu Ipi ich se mang lai eho ngUdi ddn trong tien trinh xdy dung Cdng ddng.

Theo dudi chinh sdch h u ^ g ngoai va rdng md, ASEAN vdn dupe xem la ki tich ve mdt tap hpp cdc nUdc vffa vd nhd dd thu hut thdnh cdng n h i i t ^ ddi tde quan trong b^c nhat d toan clu tham gia vd doi^ gop vdo hpp tdc d khu vUc. Nhung theo logic thdng thudng, thdnh phan tham gia cang da dang, ludt choi cdng phdc tap, vd sdn choi ASEAN vi thd d l y h i p dan nhui^

khong it thddi thdc. Do v$y, thanh cdng cua ASEAN ciing nhu thanh cdng ciia muc tidu duy tri hoa binh, an ninh, I n dinh cr khu vUc se phu thupc rat nhilu vdo vide xCt ly hdi hoa tat ca cde mdi quan hd giCCa cac nUdc d khu vUc. Trong bdi canh dd, ASEAN dat n h I t tri cao rang se tidp tuc ciing cd viJng chic dodn ket, thdng nhat, phdt huy manh me trdch nhiem, tidng ndi chung vd' vai trd trung tdm cua ASEAN trong :mf ly cdc van d l chien lUpc, trong quan hg v6i cdc ddi tdc vd trong dinh hinh cau true khu vUc.

Mdt diem n h l h nffa t r o i ^ chinh sdch hudng ngoai cua ASEIAN la tdng cUdng ddng gdp vdo nhijtng van d l todn clu. V6i thd vd lUc dang Ign vd vai trd ngay cang quan trpng & khu vUc, ASEAN c6 dii cO sd vd dilu ki$n d l tham gia vd md rdng anh hudng d nhffng khdng gian rdng Idn hOn.

Ben canh dd, khu vUc ndy da co su hien didn ciia h l u hg't cdc thach thdc an ninh phi truyin thdng ma thd gidi dang phdi doi

Ludn Thay Duang - ASEAN sau 2015 vd tdm nhin tdi 2025

mdt vdi mdc dd nghidm trpng ngay cang tdng nhu chu i ^ h i a khung bd, bign ddi khi bdu, an ninh nguon nUdc, dich benh, thign tai, tpi pham xuygn quoe gia, di cU. Do d6, viec ASEAN tham gia dong gdp tich cUc d cap dp todn clu, mdt mdt giup ASEAN dng phd va xd ly hffu hidu hon cae v l h de cap bdch do, mdt khdc n d i ^ cao hinh anh, uy tui vd vi the' qud'c tg' cua ASEAN.

Nhu vay, sU ra ddi cua Cpng ddng ASEAN the hidn su trUdng thdnh va Idn manh cua ASEAN, ddng thdi ddi hoi ASEAN d n chuan bi ky lu&ng de cd nhiJng budc phdt trien thUc chat hon trong tUong lai, xdr^ ddng vdi tam voc mdi cua ASEAN.

Td sau 2015, de ndng Hgn ket va hpi nhdp Ign mdc dp cao hon, ASEAN se cd iihiMg thuan Ipi co ban, nhUr^ ciing ddi mat vdi nhilu thdch thdc; van d l quan trpng la cdc nUdc phai c6 du y chi chinh tri de thUc hien viec nay mpt cdch hieu qua vd thUc chit.

Qua nhffng phdt trien va tiryen bd gan day, cdc nUdc ASEAN diu thd hien cam ket va quyd't tam manh me thuc day hon nffa tidn trinh xdy dung cpng ddng. Hen ket khu vUc, qua dd giup ASEAN duy tri vai trd, sU phii hop va tinh hap ddn vdi Ipi ich eiia cdc nUdc thdnh vien vd ca bdn ngodi.

Cdng ddng ASEAN chinh thdc hinh thdnh se dUd ASEAN bUdc sang mdt giai doan phat t r i i n mdi, nang dpng hon.

ASEAN se b i t diu mdt hanh trinh mdi tran day qi^et tam va tU tin hon. Mdt ASEAN Hen kd't sdu rdng chic c h i n se tiep tuc mang lai cho cdc nUdc thdnh vien vd khu vUc nhilu Ipi ich to Idn va t h i l t thUc hem. Tiep tuc phuong chdm chu ddng, tich cUc va cd trach nhidm, Viet Nam se no lUc hg't sdc minh vi tuong lai mot Cdng ddng ASEAN doan ket va vflng manhV.

CHU THICH

1. Ve tien dd thuc hidn, tinh den thdng 10/2013, ty le thuc hiSn cdc bien phap ve APSC dat 88%; vl AEC dat 79,2%; va vd ASCC dat 90%.

2. Triin khai Hiln chucfng, ASEAN da hoan thanh Hidp djnh vl uu dai vd miln trir (2009) vd Nghi dinh thU cQa Hiln chuong vl Co chd giai quylt tranh chip (2010), trong d6 co Quy tic vl trinh cdc tranh chip khflng giai quyet dUOc vd trinh cdc trUdog hpp khdng tuan thu Idn Cip cao.

3. Tuydn b d v l Cong dong ASEAN sau 2015.

4. Trong thcfi k^ Chiin tranh lanh, ASEAN dieu chinh muc tidu ba lln (tir chd chdng cac phong trdo cdng sdn Mao-it khi ra dcfi ndm 1967; sang hba giai vd kidn tao hda binh sau khi Viet Nam thS^ng nhfii, sang chdng Viet Nam trong van de Campuchia tif ndm 1979). Sau Chien tranh lanh, ASEAN bd sung muc tidu Hdn kit kinh te;

sau khung hoang tai chfnh tiin t | Chdu A, ASEAN md rpng hop tac ra Dong A; xdy dung Cdng dong ASEAN; trudc sir trdi daiy manh me cua Trung Qudc, ASEAN tao doi trpng bdng md rong hdp tac Dong A, tdng cudng can du Nga, My....

5. Nhu khi ASEAN bdn ve van de Biin Ddng

& Campuchia nam 2012; hay trong nhilu quylt dinh hpp tdc kinh te khac cua ASEAN.

6. Muc tieu do Tdng thdng Indonesia dl xult tai Cip cao ASEAN-22, thang 5/2013 tai Brunei.

7. Tham khao thdm ASEAN 2030: Towards a Borderless Economic Community, do ^^dn ADB nghien cuU.

8. Indonesia da d^ xuiCt xdy dung Hiep \i6c than thien va hop tac bao triim khu vUc An Dp-Thai Binh Duong (Indo-Pacific), tren co s5 md rgng TAC cua ASEAN.

9. De dat tOi muc tidu nay, ASEAN da thong qua Tuyen bd Bali vl Cong dong ASEAN trong Cdng ddng cdc qudc gia todn cau va Kd hoach hanh ddng trien khai Tuyen bd' ndy trong giai doan 2012-2022.