Brexit - tac dong va ham y cho ASEAN

Brexit - tac dong va ham y cho ASEAN

LlTU NGOC T R I N H '

Brexit - Vuang qudc Anh se rdi Liin minh chdu Au (EU) sau 43 nam gia nhgp to ehiec ndy. Diiu do da eo nhitng tde dpng nhiiu mat, cd tru&c mdt lan lau ddi, md phdn l&n ede y kiin diu eho rdng tde dpng chii yeu vdn Id tieu cue, it ra Id trong trung hgn. Brexit da vd se tde dpng din khong ehi nu&c Anh, din EU md din cd nin kinh te vd ehinh tri todn cdu. Kinh te Viet Nam, trong do co quan hi kinh ti Viet Nam v&i Anh vd EU se ra sao, dge biit, ede qude gia ASEAN se hoc dugc gi tic su ra di ciia Anh vd nguy ea tan ra eiia EU, niu Brexit tr& thdnh hiin thuc? Do Id nhieng vdn de chil yiu dugc di cap din trong bdi viet ndy.

Tir khoa: Brexit, nguy ca tan ra, quan hi Viet Nam Anh, tdc dpng lieu cue, lien kit ASEAN.

C

upc hon nhan keo dai 43 nam gifta Anh va EU da eham dirt vol ty le 52%) thuan, 48%) nguofi dan Anh phan d i i viec Anh rai khoi Lien minh chau Au (EU) sau ky trung cau dan y lich sir. Dii Luan Don va Scotland chpn a lai trong EU, nhung da s l cir tri o xit mpt thai "mat trai khong bao gia lan"

nay lai muon chia tay, virt bo thanh tuu cua gin nira thi ky xay dap, bit chip nhumg mit mat to 16m ve ca chinh tri, kinh te, ngoai giao, chi vi sg bj thiet thoi khi tham gia vai nhumg quic gia ma Lien hiep Vuong quic Anh (UK) cho la kem phat trien hom minh. Dilu do da, dang va se tac dpng toi hiu hit eac quic gia tren thi giai, trong do CO Viet Nam. Mac du chua thi do luomg dugc mpt each chinh xac, diy du va cu the hau qua nhilu mat cua "cupc ly hon thi ky"

nay, song bai vilt neu ra mpt s l tac dgng cua PGS. TS. Vien Kinh te va Chi'nh trj The giol

no, va riit ra mpt so ham y cho Viet Nam khi nuoc Anh chinh thirc chia tay EU.

1. Tai sao lai xay ra Brexit?

Brexit la thuat ngu tieng Anh ghep tu 2 chu Britain (nghTa la Lien hiep Vuang Quic Anh) va Exit (nghTa la thoat khoi). Do do, y nghTa cum tir Brexit nghTa la ung hp cho Lien Hiep Vuong Quoc Anh roi khoi khoi Lien minh chau Au (EU - Europe Union).

C6 the n6i rang, khong phai Brexit bay gior moi CO hoac no ra mot each bat ngor, ma no da dugc manh nha ngay tir nam 1973, khi Anh bat dau gia nhap vao Cgng dong Kinh te chau Au (EEC - European Economic Community), va luon ton tai am i va dai dang tu do den nay. Cae ly do chinh de xay ra Brexit la nhu sau:

a) Anh luon c6 thai do than trgng suot qua trinh hinh thanh va phat trien ciia EU, do trong

id

NhOng vin di KINH T ^ VA CHl'NH TRj TH^ GICTI S6 8(244) 2016

Brexit - tac dong va ham v cho ASEAN LLFU Ngoc Trinh

ngi bg nuac Anh, cac dang chinh tri thay nhau cam quyen luon co hai xu huang dau tranh vai nhau: i) Gia nhap Lien minh chau Au va ii) dgc lap vai to chuc nay. Dieu nay la do lich sir, dia ly va y thirc bao ve "ban sac Anh"

trong mpt bp phan khong nho giai cam quyen cung nhu trong dan chiing Anh. Chinh vi vay, nam 1967, khi Cpng dong Kinh te chau Au (EEC) thanh lap, Anh van "phot 16" to chiic nay va mai den nam 1973 Anh moi gia nhap EEC (ngay 1/1/1993 d i i thanh Lien minh chau Au). Tham chi ngay ca khi Anh da gia nhap khoi nay, nhieu nguoi dan Anh van c6 luon CO tu tuomg la Anh khong thupc ve chau Au va luon bat man voi tu each thanh vien cua EU' va cho den nay, Anh van khong tham gia Hiep uoc Shengen dugc thoa thuan ngay 19/6/1990 va cung khong tham gia dong tien chung chau Au (Euro). Dieu do c6 nghTa la, moi quan he gifta Anh va EU von da khong

"thuan buom xuoi gio" va nguofi dan Anh luon "hey hung" vai EU tir trong qua khu^

b) Chu quyen quoc gia bi chuyen giao cho mgt dinh che sieu quyen lye a Brussels, lam mat chil quyen cua nuac thanh vien. C) Anh,

Dan Anh dugc danh gia la mot sac dan bao thu va thich dijng ngoai cupc cua chau Au, nhu cai each ma khi Anh lam ba chu the gioi truac Chien tranh The gioi thu 2.

Tham chi sau khi gia nhap EU, nhieu nghi sT con chong lai viec tham gia vao dong Euro. Trong khi c^c nuorc luc dia thugc EU con tham gia Hiep trac tir do di lai (ten la Shengen), thi Anh van khong tham gia vi muon bao ve quyen Igi cho minh va nhirng chong doi trong nuoc.

' Anh gia nhap EU lir bao gia? Lien minh chau Au (EU) ra dai tir nam 1951 vdi tien than la Cgng d6ng than va thep chau Au gom 6 quoc gia nham tan dung hoat dgng thuong mai tir do de vuc day nen kinh tl sau Chien tranh The giai thir hai. Nam 1957, Hiep aac Rome tao nen Cgng d5ng kinh tl chau Au (EEC). Anh da nhilu lin co gang gia nhap vao kh6i nay nhu'ng Tong thSng Phap liic do la Charles de Gaulle da lien tuc tir chSi dan xin gia nhap ciia Anh vao cac nam 1963 va 1967. Culi ciing den nam 1973 Anh mai trd thanh thanh vien cua EU. Tuy vay, chi 2 nam sau khi Anh gia nhap EEC, vao nam 1975 da cd mgt cuoc trung c§u dan y vl viec nudc Anh di hay d. Hon 67% ngudi Anh chgn d lai.

trong y thiic cua nhilu nha chinh trj va phan nhilu nguai dan vin con bi am anh boi "hao quang" cua dl quoc Anh cii, noi "mat troi khong bao gia lan";

c) Ci Anh luon tiem an nhftng lyc lugng chinh tri (co dau 6c dan tgc chu nghTa) chong lai EU va chi chof ca hgi rai bo EU. Nhiing nam gin day, khung hoang kinh te, khung hoang ng cong chau Au khien nhieu thanh vien EU va ng, va khung hoang di cu da day EU vao tinh canh kh6 khan, c6 the noi do la "dong ram kho" cho sy biing no ly khai ciia Anh khoi EU .

d) Nhumg nguofi c6 dau 6c Brexit 6 Anh luon tam niem rang, a trong EU, nuac Anh chiu rit nhieu thiet thoi. Nuac Anh phai ganh chiu nhumg chinh sach chung ma chau Au ap dat cho hp, EU dat ra qua nhieu luat le kinh doanh ma khong tinh den dac thii ciia nuac Anh Quan trpng hom ca la Anh phai b6 ra mpt chi phi kha 16m khi vao EU, trong khi lgi ich hp nhan lai c6 the khong tuang ximg. Hp cho rang, trong khi mpt nam EU thu hang ty Bang Anh tien phi thanh vien nhung mang lai (hay tra lai) cho Anh rat it . Chung quy lai, hp cho rang nuoc Anh ' Lan sdng di cu' til' cac nudc kem phat ttien hem trong EU, de dga viec lam, thu nhap va cac khoan trg cap khac. Ndi lo nay cang tang len trudc lan sdng di cu d at gan day tir Trung Ddng, chau Phi sang EU, lan sdng nay cung de dga den "ban sac Anh"

' Cu the, cd the lay vi du ve nghanh thep: Day la mgt ttong nhung nganh huyet mach. Nhung do nhirng rang buoc vdi thue suat cua EU ap dung chung. Khien nghanh thep khdng the nao canh tranh noi vdi thep gia re dugc nhap tir Trung Qudc. Viec nay dan den cac tap doan thep phai sa thai nhan vien. Dan den that nghiep, thieu viec lam. Chua ke den tinh trang hien nay ngudi dan ti nan nhap cu vao chau Au rat nhieu. Hg se canh tranh gianh vice lam vdi nhirng ngudi ban dia. Dong thdi, ty gia bang Anh thi cao han so vdi dong Euro, khien cho chi phi san xuat hang tai Anh dat hon so vdi cac nudc khac, do dd hang tir Anh se bj giam kha nang canh iranh so vdi cac mat hang tir nudc khac. Ddng gdp ciia Anh cho ngan sach EU nhieu ma hudng Igi ich thi khdng bao nhieu.

' Trong qua trinh van dgng de ngudi dan iing hg nudc Anh rdi khdi EU, nhirng ngudi iing hg Brexit lap di lap

NhOng van di KINH Tt VA CHJNH TRj THt GICTI So 8(244) 2016-

11

Brexit - tac dong va ham y cho ASEAN Lvpu Ngoc Trinh

dang bi EU keo tut lai, va tham chi nhieu khi hp con bi lep ve truac cac quoc gia a lyc dia gia trong mgt so quyet sach quan trpng. Dieu do la khong the chap nhan dugc doi v6a mpt quoc gia da timg CO thai "lam ba chu the giai" Vi the, de hieu vi sao hem 52%) nguo-i Anh da chpn phuang an roi bo EU.

e) Nhumg ngucri ung hp Brexit thuomg phan nan rang, trong hom 4 thap ky qua, EU da thay doi qua nhieu ca ve quy mo va ngay cang tra nen quan lieu, khien tam anh huang va chu quyen ciia Anh bi suy giam.

2. Brexit se tac dong nhu' the nao din kinh te toan cau, EU va niro'c Anh?

Day la cau hoi rat quan trpng va gay nhieu tranh cai. Viec ong David Cameron tu chiic va ba Theresa May, Chu tich Dang Bao thii, nguoi chil truomg Brexit, len lam Thii tu6mg, chic chan nguoi Anh da quylt diit ao ra di. Hp se co 2 nam dam phan voi EU vl nhilu khia canh ciia

"vy ly hon" nay tinh tir khi Anh kich hoat Dilu 50 cua Hiep uac Lisbon. Tuy vay, khi nao dilu do se xay ra? Chua ro.

Dong thai, chinh cac cupc dam phan trong khoang thofi gian qua dp nay se dinh hinh each ma Anh se ra khoi Ngoi nha chung EU nay nhu the nao va se quylt dinh mii quan he gifta Anh va EU sau cupc ly hon nay. Cac vin dl chu ylu dugc dem ra dam phan se xoay quanh cac hoat dpng thuang mai. Nlu Anh vin muon nim trong thi trudng 16m nhit thi giai vai 500 trieu nguoi, chac chan eac lanh dao EU se dua ra cai gia rat dit (ma chic se tae dpng tieu cyc din kinh te va thuomg mai eua Anh) dl ran de mpt so nuac khac eung dang lam le lam mot cupc tnmg cau dan y tuomg ty.

- "Sy do va cua cupc hon nhan da keo dai 43 nam cua cac ong lan nay" tac dgng nhu the nao se phy thupc vao cac dieu khoan sau khi Anh dam phan vai EU, dac biet la viec Anh c6 con dugc phep ty do buac •vao thi truo'ng chung chau Au nfta hay khong. Ve dai han, thi chua chac chan, song cau tra Icri hay tien doan cua hau het cac chuyen gia, cua ca nhftng nguai img hp lan phan doi Brexit deu cho rang, trong trung va ngan han, "tieu cue se nhieu han tich cue. vd do la mpt tin buon v&i hdu hit cdc nen kinh ti" Thiet hai se xay ra vai ca hai ben va thiet hai la rat lan. Khong chi EU thua ma ca the giai cimg thua*.

Nhin chung, GDP se giam rat nhieu, nen kinh te cua chau Au se hi anh huomg, boi vi hien tai cac nen kinh te chau Au dang c6 nhieu van de, nay lai thieu nuac Anh thi cang kho khan hom. Vai rieng nuac Anh, khi Anh ra khoi EU, vi tri cua Luan Don c6 thi bi thay dii do khong con nhumg uu dai, hang hoa khong thi dich chuyen ty do gifta cac quic gia trong khii.

Cac lgi ich kinh te khi con la thanh vien cua EU se bi lay di. De bii dap lai, Anh se phai dyng len cac rao can trong xuat nhap khiu va cac thoa thuan song phuang. Dilm tich cyc la Anh khong c6 nhilu rang buoc voi EU nen Anh se de dang hanh dpng d l liy lai chu quyln cua minh, nhe ganh hon vai ng cong va nhap cu, theo do, nguy ca khimg b l se giam.

2.1. Tdc dpng ngdn hgn

i) O Anh, tam ly hoang loan, mit phuang huang bao trum ngay sau khi co kit qua Brexit; nhilu ngan hang Anh mit 30%

lai khau hieu "350 Irieu Bang/tiidn se dugc giu lai di phuc vu cho cac Chtmng trinh dich vu y te qudc gia thay vi nop cho EU' da gay in tugng rit manh, ldi cudn dugc nhieu ngudi ung hg Brexit.

' Hau het cac chuyen gia kinh tl mudn Anh d lai va ndi rang neu ra di tdc do tang ttTjdng cua Anh se sut giam manh, dong bang ylu di dang kl va trung tam tai chinh London se chiu nhilu thiet hai. Kg ca nhung chuyen gia kinh te ung hd Brexit cung phai thira nhan ring cd nhung tac dong tieu cue frong ngin va trung han. Phai den nam 2030 Anh mdi cd thi giau ban.

12 -NhOng vin di KINH Tt Mk C H I N H TRj TH^ GICTI So 8(244) 2016

Brexit - tac dong va ham v cho ASEAN Lwu Naoc Trinh von hoa, thi truang chung khoan Luan Don

syt giam hon 8%) sau nua gia biet ket qua kiem philu Brexit. Dong Bang Anh mat gia nghiem trgng, giam 12%) so vai truac ngay 23/6. Dy bao kinh t l Anh va EU nam 2016 va cac nam tiep sau se tang truong cham lai, tham chi suy thoai'.

ii) Dong bang Anh mat gia, dan den nhirng bat on tren thi truomg tai chinh - tien te the gioi;

Cu the la 2,08 nghin ty USD da bi cuon phang khoi thi truomg chimg khoan toan cau trong phien giao dich ngay thu Sau (23/6), ngay ma cir tri Anh bo phieu chpn roi khoi EU. Gia tri va vi the dong euro lap tire bi tae dpng tieu cyc theo huomg sa siit cung vai dong bang Anh*, trong khi gia vang, USD va nhat la yen Nhat da tang.

' Ngan hang Goldman Sachs da ha mirc du bao tang truong kinh le loan cdu them 0,1 diem phan ttam xudng 3,1% cho nam 2016. Ben canh dd, GDP ctia Anh se bi thiet hai khoang 2,75 diem phan tram trong 18 thang tdi do nhung bien ddng ve thuang mai sau chien thang ciia Brexit. Goldman Sachs cung ha mirc dir bao tang trudng nam nay ciia Anh xudng 1,5%, thap hon 0,5 diem phan tram so vdi du bao trudc dd. Ddng thdi, ngan hang nay ciing ha mirc dir bao tang trudng nam 2017 cua nudc nay xuong 0,2%, thap han 1,8% so vdi du bao trudc. GDP cua khu vuc Eurozone se giam 0,5 diem phan tram xudng 1,25% trong vdng 2 nam tdi.

Trong khi dd, dtr bao tang trudng niia cudi nam 2016 cua My cQng bi ha tir 2,25% cua du bao trudc xudng 2%. Dan theo hUp://eajef.vn/sau-brexii-kinh-le-anh-se- i-oi-vao-siiy-lhoai-nam-2017-201606271004093 73. chn.

Theo CNN va CNBC, gia tri ddng bang roi xuong mirc 1 GBP ngang gia 1,35 USD lan dau tien sau 31 nam ke tir nam 1985. GBP giam gia den 11% vao ngay 24/6/2016, giam so vdi tat ca cac ddng tien chinh khac tren the gidi va la miic giam trong ngay ldn nhat tir trudc den nay. Mirc sut giam ciia bang Anh so vdi yen Nhat (JPY) rit ro ret, 1 GBP ddi dugc 133,18 JPY vao luc 12 gid 27 phut gid Hdng Kdng, giam manh so vdi muc trudc dd la 1 GBP ddi dugc 160 yen Nhat vao diu ngay giao dich 24/6 d chau A. Ddng tien chung euro eung giam xudng diem day ke tir thang 5 la 1 EUR ngang gia 1,0909 USD. Din theo hllp://lhanhnien.vn/kinh-doanh/niioc-anh-roi-eu-bang- anh-roi-xuong-day-3I-nam-716622.html.

2.2. Tdc dpng trung vd ddi hgn

Tde dpng todn cdu

i) He thong tai chinh tien te toan cau chic chin se phai dieu chinh lai; cac quan he va cac luat chai kinh t l c6 the se dugc bien tap lai.

it ra, tilng noi va ty le phieu bau gifta cac quoc gia trong cac t l chiic kinh te, tai chinh va tien te quoc te se phai dugc phan dinh lai.

ii) Brexit he mor kha nang se dien ra mgt cupc sap xep lai quyen lyc, cac moi quan he kinh tl, cac duomg bien giai va cac he tu tucmg (theo duomg lii dan tgc chu nghTa) tren toan the gioi

Chdu Au ''vg lay " Diiu ndy dicgc thdy trin nhieng net ehinh sau:

i) Nuae Anh dirt ao ra di se gay ra mgt ganh nang mai va lam tram trpng them nhirng thach thuc ve kinh te van con ton tai chua dugc giai quylt cho toan khoi EU, nhu cuge khung hoang ng cong, van de di cu, vi khong con nuac Anh de ciing ganh vac;

ii) Do kinh te Anh hien chiem khoang 1/6 GDP ciia EU, 1/10 gia tri xuat khau cua EU va hau het cac quoc gia chau Au deu co thang du thuomg mai voi Anh, nen Brexit chac chan se tac dpng tieu cyc den thuomg mai va kinh te ciia EU va ciia cac quoc gia thanh vien. Theo eanh bao cua Co quan tu van tai chinh va kinh te Euler Hermes, Bi, Ireland, Ha Lan, Dire, Phap The New York Times (My) ngay 26/6 cd bai viet nhan dinh Brexit khdng chi de dga lam tan ra EU, ma edn dat ra mdt nguy co ldn hon nhieu, dd la trat tu the gidi hau Chien tranh the gidi thir 11 do My va cac ddng minh ciia My de ra cd the ciing se bj tan ra.

° Sau Brexit, nhieu ngudi (khdng chi d chau Au) dang dat ra cau hdi, tai sao chiing ta phai lien ket? Phai chang can xem xet lai van de toan cau hda, van de hdi nhap qudc te nhu la mdt xu hudng tat yeu cua nhan loai. Chii nghia qudc gia dang trd lai d ca Anh va My. Nhilu qudc gia khac d chau Au ciing dang cd y dinh trung ciu dan y de tach khdi lien minh chau Au.

NhOng vin di KINH Tt VA CHINH TRj THt GICTI S6 8(244) 2016- 13

Brexit - tac dong va ham v cho ASEAN Lwu Ngoc Trinh

va nuac phi thanh vien la My se bi thiet hai do la ban hang 16m ctia A n h "

iii) La ca hgi dl chit nghTa dan tiiy va chu nghTa dan tpc ngoc dau day a khong it cac quoc gia khong chi trong pham vi EU. Bai vi, khi da CO tiln le Brexit, khong ai c6 the khang dinh se khong CO nhumg quoc gia khac trong so 28 nuoc thanh vien EU lgi dyng quyet dinh cua Anh de doi dgc lap. EU c6 the se cang bi chia re va co nguy CO tan ra (Hieu iing Domino), do tam ly ly khai khoi EU cung ton tai trong mpt bg phan khong nho cac chinh khach va dan chung a Phap, Italia, Ha Lan, Tay Ban Nha (doi lanh tho Gibraltar do Anh chiem),...'^. Brexit da khien nhieu nguoi nhac lai dy doan ciia Ly Quang Dieu ve nguy co tan ra cua EU trong tuomg lai khong xa''.

iv) Theo nhieu canh bao, day cung c6 the la CO hpi de nuoc Nga troi day va tac dgng den khoi thong nhat cua EU.

U'dc tinh, can can thuang mai ciia Dire ddi vdi Anh cd the bi giam 6,8 ty euro/nam, trong dd nganh d td cua Due that thu xap xi 2 ty euro. Thiet hai ddi vdi cac doanh nghiep Phap la khoang hon 3 ty Euro/nam.

^ Theo Pew, hai nudc cd quan diem khdng iing hg EU cao han ca Anh la Hy Lap vdi ty le chiem tdi 71%, Phap la 61%, ttong khi Anh cd 48%. Kit qua d cac nudc khac nhu Dire la 48%, Tay Ban Nha 49%, Ha Lan 46% hoac Thuy Diln 44% gan vdi nhung con sd ma mgi ngudi thay d Anh. Din theo hilp://vnexpress.net/lin-luc/lhe-gioi/phan-ticli/tac-dong- cua-brexit-toi-eu-va-viet-nam-duoi-goc-nhin-chuyen- gia-duc-3427618.htmi

' Cau chuyen "Brexit" dugc danh gia khdng chi diing lai d nhirng he luy ddi vdi nen kinh tl Anh ma cdn din tdi nhiing tac dgng xiu tdi su gin kit ctia to^n khu vuc.

Theo kit qua mgt cudc tham dd du luan do hang Ipsos- MORI thuc hien, cd gin 50% sd ngudi dugc hdi tai 8 nudc thanh vien EU (gdm Bi, Phap, Due, Hungary, Italia, Ba Lan, Tay Ban Nha va Thuy Diln) da bay td mong mudn cd co hdi dugc nhu cac cir fri Anh, nghia la dugc tham gia bd philu vl viec nudc minh cd nen tilp tuc d lai EU hay khdng. Din theo htlp://lvck.vn/phan- tich-ky-lhual/brexit-lac-dong-the-nao-den-kinh-le-anh- 167.html

Dil t h i nao di nfta, Brexit trong trung va dai han se khiln cho vi the va tieng noi cua EU bi sirt me it nhilu, it ra thi vi thi cua nen kinh t l EU va ciia d i n g Euro chac chan se bi sa silt. Dung truac tinh hinh d6, de thich iing va giam thilu tac dpng tieu cyc ciia Brexit, EU bupc phai diy manh cai t l 6 nhieu khia canh (phlic lgi va bao hiem xa hgi, phan chia lai tilng n6i, quyln va lgi giua cae thanh vien, dilu chinh lai quan he gifta EU va cac nuac thanh vien,...)

Nu&e Anh se ra sao?

Chia re vi chinh tri:

Npi bp nuoc Anh se bi phan ra, chia re, do mau thuan sau sac gifta cac dang phai, cac dia phuong, cac nh6m dan (ung hp va phan doi Brexit);

Co nguy CO Gibraltar (lanh tho tranh chap giua Tay Ban Nha va Anh), Bac Ailen, Scotland,... c6 the doi ly khai, tham chi Lien hiep Vuong quoc Anh co the diing truac nguy CO bi tan ra, va nuac Anh se bi suy yeu, neu chinh phil va cac dang phai 6 Anh khong e6 nhiimg img pho hgp ly.

Kinh ti Anh himg "soc "

Theo ehinh phu Anh, trong trung va dai ban, GDP cua Anh co nguy ca mat khoang 100 ty Bang Anh (145 ty USD) trong nam 2020, nguoi dan Anh se bi mit khoang 950.000 viec lam, d i y ty le thit nghiep 6 Anh len 3%i. Nhin tong the, chinh phii Anh uoc

Theo tien sT Enrico Pels, Trung tam Nghien cuu qudc te, Dai hgc Bonn, Dire, neu khdng cd cai each, cac chien dieh rdi khdi EU ctia cac nudc thanh vien cd thi tang frong tuang lai, khi Anh cd thi khdi phuc sau Brexit va tang frudng kinh tl nhanh han EU. Dieu nay cd the ngan EU dn dinh va anh hudng tdi ca cac khu vuc khac. Dan theo http://vnexpress.net/tin-tuc/the- gioi/phan-lieh/lac-dong-ciia-brexit-toi-eu-va-viet-nam- diioi-goc-nhin-chuyen-gia-duc-34276l8.html.

14 -NhOng van di KINH Tt Mk CHiNH TRj TH^ GICTI S6 8(244) 2016

Brexit - tac dong va ham v cho ASEAN LiFU Ngoc Trinh

tinh, nlu "dao thoat" khoi EU, quy mo nen kinh t l nuac nay se giam 3,8%) 1,5% tinh den nam 2030 tiiy theo tinh huong'^

Tac dgng lau dai ban c6 le se lien quan tai thuomg mai quoc te cua Anh, bai Anh se phai dam phan lai cac dieu khoan thuang mai vai cac nuac EU, ciing nhu voi 161 thanh vien WTO, vi lau nay Anh dugc dai dien boi EU tai to chuc nay.

Theo nghien cuu cua Truang Kinh te va Khoa hgc chinh tri London, sy sut giam ve FDI lien quan den Brexit c6 the keo dai 10 nam, khien FDI vao Anh giam 21% cimg ky.

Nghien ciiu nay tham chi con cho rang dong von FDI se thao chay khoi nuac Anh do nhung bat on lien quan den cac thoa thuan thuomg mai trong tuong lai, chi phi boat dpng cua cac cong ty da quoc gia tang, hay co the la viec tiep can thi truofng chung (EU) kho khan hon truac'*

Theo IMF, trong truomg hgp lac quan nhat khi Anh van dugc tiep can thi truong chung va nhanh chong xua tan bat on, GDP cua Anh se '^ Td ehire Hgp tac va phat trien kinh tl (OECD) nhan dinh, ngudi dan Anh se ngheo di neu qude gia nay rdi khdi EU. Cu thi, trong vdng 4 nSm, tire la tinh den nam 2020, mdi ngudi lao dgng d Anh se chiu tdng thiet hai bing mdt thang lucmg hien tai (3.200 USD). Tdng san pham quoc ndi (GDP) ciia Anh se giam 3,3% trong 4 nam tdi va giam 5,1% vao nam 2030. Nhii'ng tac dgng tir bat dn kinh te, thue tang, viec giam lao ddng di cu vi muc dich kinh te va nhimg bien ddng ddi vdi ddng bang la nguyen nhan chinh dan tdi su sut giam nay. Dan theo http://Wck.vn/phan-tich-ky-lhuat/brexit-tac-dong-lhe- nao-den-kinh-te-anh-167. html.

"• Tdng FDI vao Anh tinh tdi thdi diem nay dat khoang 1.000 ty bang (khoang 1.418 ty USD), 50% trong sd nay la tir cac nudc thanh vien EU. Trong trudng hgp Anh rdi khdi EU thi vdn dau tu true tiep nude ngoai, thay vi dd vao Anh, se chuyen hudng sang Phap hoac Dire, Italy. Ben canh dd, London cung se khdng dugc hudng nhirng uu dai nhu thue nhap khau d muc thap hoac bing 0%. khi tiep can thi trudng 58 nudc tham gia 36 thda thuan thuang mai cua EU. Mac dii vay, con s6 nay cd the thay ddi tiiy thugc vao cac cudc dam phan giira Anh va EU trong vdng it nhat hai nam tdi.

giam 1,4% vao nam 2021, Con theo kich ban xiu, tii'c Luan Don bj chan duomg vao thi truang chung EU, t i n thit v l GDP se len din 4,5%). Ngud'i tieu dimg va cac doanh nghiep Anh CO thi bj thiet hai den 9 ty bang (13,2 ty USD) tiln thul nhap khiu b l sung moi nam.

Nhu vay, IMF eanh bao, dii Anh c6 the tiet kiem dugc mpt khoan kha dong gop vao ngan sach EU sau khi riit khoi lien minh, nhung con s l nay chi nhu "muoi bo be" trong dai han, khi so voi ton that nay sinh do bat on va chi phi thuang mai tang gap nhieu lan'^.

Khong nhumg thi, Luan Don rat c6 the se danh mit vi thi la Trung tam tai chinh lan cua chau Au noi rieng va the giai noi chung. FDI cung theo do ma tim duomg den cac nuac khac is "Luc dia gia" nhu Phap, Due hay Italy. Dong bang Anh mat gia, nen kinh te chao dao, cac cong ty Anh dau tu ra nuac ngoai se phai tinh toan lai ke hoach ciia hp.

3. Brexit va Viet Nam

C6 the noi, neu Anh roi EU, chac chan se c6 tac dpng den Viet Nam, song hien van chua co tinh toan cu the, va cung rat kho xac dinh chinh xac, nhtmg theo nhan dinh buac dau cua nhieu chuyen gia, ve ca ban la khong 16m.

Ve ly thuyet, ddu tu true tiep (FDI) eiia Anh vdo Viet Nam eung c6 the bi tac dpng tieu cyc.

Tuy vay, hien nay, do FDI ciia Anh 6 Viet Nam khong nhieu lam, so va quy mo cac dy an FDI eua Anh o Viet Nam khong 16m lam, va Viet Nam chi la doi tac nh6 cua Anh, nen sire tac dpng cung se khong 16m.

Trong khi cac nude mat nhieu cdng sire de hdi nhap, giam mgi chi phi thu tuc, tao ra ctia cai cdng an viec lam, dot nhien Anh lai tach khdi EU se cd rit nhilu chuyen rac rdi, thiet hai. Cac nha dau tu dang khai thac uu the ciia nhau gid tach ra se mat nhirng uu thi. Tit ca cac lgi the cdng hudng se mat di. Luc nay, cae nha diu tu vao Anh se phai thiet lap lai thi trudng va mit nhilu thdi gian, chi phi cho nhiing thu tuc khac.

NhOng van di KINH Tt Mk C H I N H TR! THE GICTI So 8(244) 2016- 15

Brexit - tac dong va ham v cho ASEAN Lyu Naoc Trinh

Diu tu lau nam se khong co anh huomg gi nhieu, do Viet Nam ngay cang hap dan trong thu hiit diu tu FDI, nhung dy an dau tu lau nam eiia BP, Rolls-Royce... van mang lai ty suat lgi nhuan cao. Hom nfta, Vict Nam dang c6 quan he chinh tri vai Anh rat tot''*.

Theo mpt so nhan dinh, dau tu mai cua Anh vao Viet Nam c6 the bi anh huang, do khi kinli te trong nuac Anh suy thoai, Chinh phii Anh se coi trpng va khuyen khich dau tu npi dia, tao them cong an viec lam cho nguoi dan, nen se ban che chuyen tien va cong nghe ra nirac ngoai.

Tuy nhien, a chieu ngugc lai, cac dy an dau tu cua Viet Nam tai Anh se chiu anh hu'6mg nhieu hom. Theo Cyc Dau tu Nuac ngoai, luy ke den het nam 2015, Viet Nam co khoang 1.049 dy an dau tu tai Anh, tong von dang ky dat 2.074,7 trieu USD, nhung toe do dau tu tinh theo gia tri c6 xu huong giam sau giai doan 2010, chi con dat 774,8 trieu U S D "

Vi thieang mgi song phuang, Anh va Viet Nam chi c6 hgp tac quy mo nho khoang 5,4 ty USD (2015), gan bang kim ngach nhap khau cua Diic tir Anh chi trong thang 4 nam 2016.

Viet Nam cung c6 thang du thuomg mai lan voi Anh trong thofi gian dai, khoang 4,8 ty USD

Theo Cue Dau tu nudc ngoai (Bd Kl hoach va diu tu), tinh luy kl din het thang 12/2015, Vuong qudc Anh hien dang diu tu vao 241 du an tai Viet Nam, vdi tdng vdn dang ky dat 4.739,3 trieu USD, dimg thir 15 trong sd 110 ddi tac dau tu tai Viet Nam. Ngoai ra, cac cdng ty Anh thudc British Virgin Island da diu tu vao 623 du an tai Viet Nam vdi tdng sd vdn 19.275,31 trieu USD.

Vdn diu tu cua eac nha dau tu Vuong quoc Anh tap trung nhieu nhit trong ITnh vuc kinh doanh bit ddng san, vdi 8 du an cd tdng vdn dau tu dang ky 2,06 ty USD, chi chiem 3,6% ve sd du an nhung chilm 46,43%

tdng vdn dau tu dang ky. LTnh vuc cdng nghiep chl bien, che tao dung thir hai va thu hut dugc sd lugng du an nhilu nhat vdi 79 du an, tdng vdn diu tu dang ky 1,37 ty USD, chilm 35,59% sd du an va 30,98% tdng vdn dau tu dang ky. LTnh vuc khai khoang dirng thii' 3, chiem 15,58% tdng vdn diu tu dang ky.

Din theo http://cafef.vn/brexit-co-tac-dong-toi-fdi-anh- viet-20160623155927508.chn.

(2015). Trong so cac ban hang cua Vict Nam, Anh chi chilm vi tri rat khiem ton, 2,9%) tong kim ngach xuit khiu va 0,44%o tong kim ngach nhap khiu ciia Viet Nam (va tuomg ditang 15%o gia tri xuit khiu ciia Viet Nam vao khu vyc EU). Hem nft'a, hiu hit cac mat hang nhap khau til' Anh diu c6 the dugc thay the tuomg doi de dang, nlu bit cu dieu gi xay ra doi voi cac nguin cung cap. Do do, doi voi Viet Nam, do Anh khong phai la thi truomg lan cua Viet Nam, khong c6 nhilu diu tu hai chieu, nen nhumg tac dpng tryc tiep tir viec Anh ra di la khong 16m va cac bat lgi do co the dugc bii dap bai cac dam phan song phuang giua hai nuoc. Tuy nhien, theo nhieu danh gia, trong trung va dai ban, khi kinh te chau Au bi anh huong tieu cyc thi xuat khau cita Viet Nam vao EU kh6 ma tang nhanh dugc. Nhu cau nhap khau sc giam, cac rao can sc dugc Anh dat ra dc bao ve, vi the xuat khau se kh6 khiin ban.

Tac dpng thyc sy a day la bat nguon tu nhung bat on ve tuomg lai ciia EU, do Anh la nuac xuat khau rat nhieu vao EU va vai tro cua Anh trong EU rat lan, nen khi Anh ro'i di, EU se yeu han. Cho nen, mac dii nhung tac dpng tryc tiep tu viec Anh ra di la khong Ion, nhung se CO nhung tac dpng den quan he gifta Viet Nam vai EU (EU hien la thi truang xuit khiu lan thu 2 cua Viet Nam, chilm toi 19,1%) kim ngach xuit khau va 6,3%) kim ngach nhap khiu cua Viet Nam.

Anh huomg 16m nhit din Viet Nam neu Anh rai khoi EU chinh la triln vpng Hiep dinh thuang mai FTA giu'a EU va Viet Nam. Hiep dinh thuomg mai nay, vai rit nhilu thoa thuan phlic tap, da dugc ky kit vao thang 12/2015 voi toan bg van kien dugc cong b l rpng rai tu dau thang 1 nam 2016. Tuy nhien, do hiep dinh nay chua dugc phe chuan boi Nghi vien chau Au, dam phan c6 the phai bit diu lai mot each rieng re gifta Viet Nam vai Anh va Viet Nam vai EU 16 -NhOng vin di KINH T^ VA C H I N H TRj THt GICTI So 8(244) 2016

Brexit - tac dong va ham v cho ASEAN Ltfu Ngoc Trinh (khong e6 nuac Anh). Trong ca hai truang hgp,

van de c6 le la sy khac biet thofi gian cho cac thu tyc hanh chinh hom la viec phai dam phan lai tir diu.

Van de anh huomg lan thu 2 c6 le la ty gia, it nhat la bien dgng trong ngan ban, tac dpng tieu cyc den cac san pham xuat khau cua Viet Nam sang Anh. Vi Bang Anh giam gia se khien eac san pham cua Viet Nam dat do hom a Anh va EU, trong khi san pham cua Anh lai c6 lgi the tren thi truomg toan cau.

Ngoai ra, Viet Nam ciing nen tinh den tac dgng day chuyen, vi dong Bang Anh giam gia se khien dong NDT phai dieu chinh giam theo de duy tri sue canh tranh cho hang Trung Quoc.

Dieu d6 se tao ap lye len VND va hang xuat khau cua Viet Nam.

Viet Nam phdi irng pho thi ndo v&i Brexit?

Viec Anh roi EU se khien xuat nhap khau cua Viet Nam giam hoac kho khan. Tuy nhien, hau Brexit, chac chan hai nuac se tien hanh dam phan lai mot so hiep dinh kinh te, thuang mai song phuang, va Viet Nam vai tu each la mpt nuoc dang phat trien rat c6 the se dugc nuoc Anh phat trien danh cho nhftng dieu khoan thuan lgi va uu dai hon. Tuy vay, de CO the toi da h6a dugc nhung thuan lgi va uu dai d6, Viet Nam phai chii dpng linh boat va khon ngoan trong qua trinh dam phan cac Hiep dinh nay.

Ve xuat nhap khau va dau tu, Viet Nam can tim them thi truang mai de giam su di xuong ciia boat dpng xuat nhap khau va dau tu tir Anh vaEU.

Sau Brexit, gia tri dong bang Anh va ding Euro dang mat gia va rat co the, vi the cua chiing so voi cac ngoai te khac nhu USD, yen Nhat, tham chi ca NDT, v l lau dai se sa siit tuong doi. Trong moi tuong quan do, VND sc

tang gia, keo theo gia hang xuat khau cua Viet Nam tang, tinh canh tranh giam. Boi vay, dii Ngan hang Nha nuac (NHNN) ap dyng ty gia trung tam nhung ve tong quan, ty gia tang, thi truang xuit khau se bi anh huang. Tiep theo, cin theo doi sat han dien bien ciia dong NDT.

Din nay, ding tien nay da mat gia tren 1%.

N I U Trung Quic pha gia dong NDT manh han dl h i trg xuit khiu cua hg vao chau Au, thi hang h6a ciia Viet Nam se bj tac dpng kha manh. Hang nhap khiu tir Trung Quoc vao Viet Nam cung co the tang gia. Vai thi truang nhap khiu lan nhit nhu Trung Quoc, neu ty gia khong dilu chinh kip thofi se gay ra nhung bit I n cho nln kinh te Viet Nam. Neu tinh trang nhap sieu keo dai, se lam tang nhu cau ngoai te, tac dpng den ty gia gifta tien dong va cac ding tiln khac. Boi vay, Ngan hang Nha nuac can co nhftng dieu chinh kip thai de on dinh ty gia.

4. Tir Brexit co the thiy gi vo'i ASEAN?

C6 le, truoc mit, ASEAN se chua phai doi dien vai kha nang mpt thanh vien doi ra di, vi nhftng ly le va thye te sau:

i) Dil hien nay, ASEAN van co nhung han che nhat dinh, nhung Hiep hpi van phyc vy kha tot lgi ich cua cac nuoc thanh vien.

ii) ASEAN cung mai chu yeu hpi nhap ve mat thuang mai va dau tu, (chua/hay) khong huang den mo hinh "sieu nha nuac" kieu EU.

Trong cac ITnh vyc ehinh sach khac, dac biet la lao dpng va di cu, cac quoc gia ASEAN van gift dugc quyen ty chu cua minh.

iii) Mo hinh va phuang thuc hoat dgng cua ASEAN va EU rat khac biet. Cac nuac EU hpi nhap sau hon ve kinh te lan chinh tri, an ninh va chinh sach doi ngoai. Cac quoc gia thanh vien phai hy sinh mpt phan chii quyen ciia minh khi trao quyen quyet dinh nhilu chinh sach quoc gia cho cae co quan cua EU. Dilu nay dan tai cac mau thuan gifta lgi ich quic gia vai lgi ich to chirc va lgi ich cac thanh vien NhOng vin di KINH T^ VA C H I N H TRj TH^ GICTI S6 8(244) 2016- 17

Brexit - tac dong va ham v cho ASEAN I iFu Naoc Trinh khac, nhit la trong cac giai doan khimg hoang.

Ding thai, v l co chl ra quylt dinh, cac quyet dinh cua EU dugc dua ra theo nguyen tic da so CO thim quyln (da so kep), khong mgt^ quic gia thanh vien nao co quyen phii quyet cac quylt dinh cua EU da dugc da s l kep ding y.

Trong khi d6, cac quylt dinh cua ASEAN lai dugc dua ra tren nguyen tac tham van, dong thuan, nen kha nang cac nuac thanh vien bat man voi ASEAN va doi ro'i khoi khii la rat thip^°. Dilu nay cang dugc khang dinh bai viec Hiln chuang ASEAN khong de cap tai kha nang hay quy trinh mgt nuoc thanh vien rai kh6i khoi.

iv) Mac dil vao thai diem nay, tranh chap Biln Dong dang gay chia re ASEAN, nhung rit it CO kha nang dieu d6 se day mpt nuac nao d6 vao thi phai rai ASEAN. Nhin tong the, ASEAN hien vin la mot Dien dan (mgt Cau lac bp) va mpt cong cu huru ich de giiip cae nuac thanh vien quan ly cupc tranh chap va nang cao vi the dam phan trong quan he voi Trung Quoc. Co the co mpt so nuoc muon tim kiem cac dan xep ben ngoai ASEAN de giai quyet cupc tranh chap, qua do lam giam vai tro trung tam cua ASEAN. Nhung ke ca khi xay ra, dieu nay cung khong dan tai viec cac nuoc nay muon roi khoi ASEAN, boi lgi ich ma ASEAN mang lai cho cac nuac thanh vien la khong nho'^'

Co che nay, mdt mat tao ra su thdng nhat ndi khdi, nhung mat khac cung lam cho hoat ddng cua ASEAN kem hieu qu. Do lgi ich cue bg, tham chi do true lgi, mdt hoac mdt sd nudc lgi dung ca che nay de phii quyet nhihig quan diem diing din da dugc da sd cac thanh vien nhat fri dong thuan va lam yeu sire manh,vai frd eua ASEAN.

•' Theo tien sT Enrico Pels, Trung tam Nghien eiru qudc te, Dai hgc Bonn, Dire, "neu su chia re ve eac van de quan trgng nhu franh chap Bien Ddng hoac vai trd khu vue ctia Trung Qudc gia tang trong tuong lai, su rut lui khdi ASEAN cd the xay ra, nhung khdng xay ra sdm.

Han the, cac nudc thanh vien khdng phai ddi dien vdi lugng dang kl dan sd frong ndi dia cd quan dilm chdng ASEAN, mgt su khac biet ldn vdi nhieu nudc EU". Din theo http://vnexpress. net/tin-luc/lhe-gioi/phan-tich/lac-

Tir thyc t l t i n tai ciia EU cho din nay, nhit la qua vu Brexit, thilt nghT, do miic do hpi nhap va ca chl ra quyet dinh cua EU va ASEAN rit khac nhau, nen Brexit khong tac dpng tieu cyc din qua trinh lien ket ASEAN, khong mpt thanh vien nao muon ra khoi ASEAN, vi ASEAN khong lam suy giam chii quyln quic gia. Ngugc lai, nlu mgt thanh vien ra khoi ASEAN, khong chi lam xoi mon vai tro trung tam cua ASEAN trong mpt cau triic khu vuc dang dinh hinh ma con lam suy giam vj thi cua nuac d6 trong ban d l dia chinh tri khu vyc va the giai.

Tuy nhien, Brexit cung de lai cho ASEAN (va AEC) nhiing bai hpc trong tien trinh lien ket sau nay. Mot cau hoi dat ra la ASEAN (va AEC) se di tilp nhu thi nao? ASEAN se phai hpi nhap sau rpng hom, vi day la xu the eua thai dai va yeu cau gia tang siic manh cua minh, nhung sau, rpng horn tai mifc dp nao? Co che ra quylt dinh cua ASEAN se phai thay doi ra sao de c6 the tao ra va nang cao hom siic manh va vai tro cua ASEAN (va AEC), hay van tiep tuc theo "phong each ASEAN", nghTa la van dya tren sy dong thuan. Nen chang, nhfing quyet dinh nao phu hgp vai luat phap quoc te thi tuan thil nguyen tac da so du tham quyen?

Truoc mat, ASEAN can than trpng trong viec thiic day hpi nhap, nhat la hpi nhap ve chinh tri, an ninh, cung nhu trong cac ITnh vuc nhay cam nhu di cu hay thi truomg lao dpng.

C6 le (hoac chac chan) cac nha lanh dao ASEAN va tirng nuac ASEAN cung hieu ro bai hpc nay, va miic dp hpi nhap ban che hom va c6 chgn lpc hon ciia ASEAN so voi EU hien nay la mot minh chiing cho dieu do^^*

dong-cua-brexit-toi-eu-va-viet-nam-duoi-goc-nhin- chuyen-gia-duc-342 7618. html.

" http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/phan-tich/chuyen- gia-viet-brexit-co-the-khien-chu-nghia-dan-toc-froi- day-3427754.httiil

-NhOng vin di KINH Tt VA CHJNH TR! THt GICTI So 8(244) 2016

Brexit - tac dong va ham v cho ASEAN .. Lu-u Nqoc Trjnh

Tai lieu tham khao:

1. Viet Anh: Tde dpng cita Brexit t&i EU vd Viet Nam du&i goc nhin chuyen gia Dice, http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/phan-tich/tac-dong-cua-brexit-toi-eu-va-viet-nam-duoi- goc-nhin-chuyen-gia-duc-3 427618 .html;

2. Tde dpng ciia Brexit t&i Viet Nam?, ngay 24 thang 6/2016, http://www.bbc.com/-vietnamese/vietnam/2016/06/160624_brexit_impact_vietnam__comment;

3. Nguyin Manh Le HuyIn: Brexit co tde dpng t&i FDI Anh Viet? dan theo http://cafef.vn/brexit-co-tac-dong-toi-fdi-anh-viet-20160623155927508.chn

4. Trin Ngge: WSJ: Viet Nam chiu thiit hgi l&n niu Anh r&i EU, ddn //?eo.'http://cafef vn/wsj- viet-nam-chiu-thiet-hai-lon-neu-anh-roi-eu-, ngay 15/06/2016;

5. Le Anh: Day mgnh tiip can thi tru&ng EU, Chinhphu.vn (http://cafef.vn/vi-mo-dau-tu/day- manh-tiep-ean-thi-truong-eu-20150925163538196.chn) ngay 25/09/2015.

6. Thiiy Vinh: Co nen lo Idng thdi qud vi tdc dpng ciia Brexit?, theo http://baodautu.vn/co- nen-Io-lang-thai-qua-ve-tac-dong-cua-brexit-d47837.html;

7. Tde dpng eiia Brexit din ASEAN vd Viet Nam, ngay 29/6/2016, din theo http://nghiencuuquocte.org/20I6/06/29/brexit-tac-dong-asean-viet-nam/

8. Anatole Kaletsky: Brexit's Impact on the World Economy, Project Syndicate, 17/06/2016;

9. Khanh Ly: Brexit se tdc dpng thi ndo den kinh ti chdu A? dan theo http://vneconomy.vn/the-gioi/brexit-se-tac-dong-the-nao-den-kinh-te-chau-a-

20160621073716629.htm; 21/6/2016.

10. Thanh Long: Brexit tde dpng the ndo din nin kinh ti Viet Nam? dan theo http://vvww.daikynguyenvn.com/kinh-doanh/brexit-tac-dong-the-nao-den-nen-kinh-te-viet- nam.html;

11. Tuan Ngge: Tdc dpng tic Brexit se ehua dieng lgi, thi tru&ng doi diin dp luc dieu ehinh sdu?

Theo http://cafefvn/tac-dong-tu-brexit-se-chua-dung-lai-thi-truong-doi-dien-ap-luc-dieu- chinh-sau-20160626135804278.chn, ngay 26/6/2016.

12. Tdc dpng cua Brexit cdn dgt trong ddi hgn, Nha Trang, ngay 02/7/2016, dan theo http://www.kinhtedothi.'vn/kitih-te/thi-truong-tai-chinh/2016/07/81034FE3/tac-dong-cua- brexit-can-dat-trong-dai-han/

13. Quoc Hung: Tdc dpng cua Brexit doi v&i Dong Nam A, dan theo , ngay 27/6/2016.

14. Viet Nam cdn tdng tinh chu dpng ieng pho tde dpng tie Brexit?, ngay 29/06/2016, theo http://vov.vn/kinh-te/viet-nam-can-tang-tinh-chu-dong-ung-pho-tac-dong-tu-brexit-525128.vov;

15. Long Tran: Tde dpng cua Brexit lin nin kinh ti thi gi&i, dan theo http://thebusiness.vn/bai- viet/tac-dong-cua-brexit-len-nen-kinh-te-the-gioi_ 143 O.html;

16. Hong Phlic: Brexit eo thi phu bong lin kinh ti Viet Nam, theo http://www.thesaigontimes.'vn /148150/Brexit-co-the-phu-bong-len-kinh-te-Viet-Nam.htmI, 25/6/2016.

17. Nguyen Tri Hieu: Anh r&i EU: Tiiu cue din thuang mgi, ddu tu giiia Viet Nam vd EU?

theo http://cafef.vn/anh-roi-eu-tieu-cuc-den-thuong-mai-dau-tu-giua-viet-nam-va-eu- 20160628074918516.chn, ngay 28/6/2016.

18. Van Hong: Anh hu&ng cua Brexit: Thi gi&i rimg dpng, Viet Nam chao ddo, =

19. ngay 27/06/2016, dan theo http://vntinnhanh.vn/the-gioi/anh-huong-cua-brexit-the-gioi- rung-dong-viet-nam-chao-dao-107659.

20. Dai hpc Van Hiln: Ky yeu Hpi thao ''Brexit vd Cpng ddng Kinh ti ASEAN du&i goc nhin hpi nhap". Rex Hotel, TP. HCM, ngay 3/8/2016.

NhOng vin di KINH Tt Mk C H I N H TRj THt GICTI So 8(244) 2016 j p