MOT SO NQI DUNG CHU YEU CUA CONG DONG ASEAN
NGUYEN V A N H A *
C
6ng dong ASEAN (AC) chinh thtJc dU»c t h a n h lap ngay 31-12-2015 vcfi ba tru c6t Ik C o i ^ dong Chmh tri An ninh ASEAN (APSC), C6ng dong Kinh tS ASEAN (AEC) va Cong d6ng Van h6a Xa h6i ASEAN (ASCC). Cho den nay, M u h^t cdc ni/dc ASEAN diu nhin n h a n AC nhii la m5t t6 cMc khu vifc d l thong qua do ho c6 t h i duy tri va bao ve Itfi ich cua cac quoc gia t h a n h vien va t r e n mSt g6c do khac, hai hoa h6a giffa loi ich cua quoc gia v6i khu vifc t r e n cac plurong dien chinh tri-an ninh, kinh t e vk vSn h6a xa hoi.Ve mat t h e ch^, cac mfdc ASEAN diu xem AC la mot loai Mnh lien ket va h5i nh$p khu vifc d trinh do cao hon hi^p hoi, m6t "to chute lien chinh phu" v6i van kien phap ly la Hien chutfng ASEAN, mang lai t u cSch ph^p n h a n cho khu vifc. Cu the, cac nifdc t h a n h vifen deu col Cong dong la mot to chute khu vUt d l cdc quoc gia c6 the chia se s\i ph^t trien trong m6t nen hoa binh, on dinh va thinh viiWng; mdt khu vifc lien ket kinh t e giCia c^c niidc t h a n h vi§n thong qua thUc hiSn qua trinh tif do hoa, day m a n h hap titc; m6t khu vyc c6 nen van h6a da dang, giau ban sac, ph^t trien dong deu, ben vHng t r e n cac phUcfng dien khac nhau.
Tuy nhien, ban than cac nUorc ASEAN cung chuia dinh dang dUcfc m6 hinh chung cua AC cung nhii nhCJilig dac trUhg ccf ban cua n6 ma chi c6 the xem no nhtf la ket qua cua viec xay diftig t h a n h cong dong thdi.ba tru cot ]k APSC, AEC, ASCC.
BM viet duiSi day se dua ra nhflng danh gid v^ ket qua thuc hi§n ba tru cot cua AC vao thcfi diem duac t h a n h lap dong thM khai quat mot so' noi dung quan trong cua no va n§u len trien vong c6ng dong ASEAN trong nhCtog nam sSp tdi.
I. D A N H GIA C H U N G VE AC VAO THCfl D I E M 31-12-2015
TiJf nhang k§'t qua dat difdc vao thisi dilm thanh lap AC ngay 31-12-2015 cho ihay, AC ve thiTc chat vSn chifa hoan thanh day du nhOftig n6i dung, muc tieu ma lanh dao cac nu"cfc t h a n h vien diTa ra trong k§' hoach t6ng the 2009-2015 tren ca ba cong dong tru cot. Do d6, viec tuyen bo' hinh thanh AC v6i ba tru cot APSC, AEC, ASCC trong khi cac noi dung cua no van cbn dang dd cho thay cong dong nay mang nang tinh bilu tiicfng, chu yeu t h i hi§n y chi, quyet tam cua gicfi lanh dao chinh tri ma chu'a c6 ducfc ket qua thi/c chat. Chinh vi vay, trong
* TS. Nguy§n V5n Hk, Vi$n Nghign cQu Dong Nam A
Nehien cHu Ddng Nam A, s^ 5120163
Tuyen bo cua Chu tich H6i nghi Thuang dinh ASEAN l l n thuf 27 (Kuala Lumpur, 21-11-2015) v l vi6c thanh Wp AC da thtfa nhan: "X4y dung C t a g dong ASEAN la mbt qua trinh liSn tuc", vk "tiSp tuc cung cS hon nila ASEAN nhu \k m6t c6ng dong eg kS;
ve chinh tri, h6i nhap v l kinh tS', trach nhiSm ve xa hoi vi h a n h phuc cua nguM dan"<''. Dilu nay cang khang dinh, AC kh6ng phM la m8t thuc the da iuac dinh hinh ma tat ca v i n con dang trong qua trtah van dong d l huftig tci, no cung the hien y chi, khat vong cua gifli lanh dao va nguW d t o c4c n u * trong khu vilc.
Cung nhin nh$n tren khia canh v t o dtog va p h i t trien, c4c nha lanh dao ASEAN coi AC la c8ng dong cua cac co M i t h i h i t o tr§n ba tru c6t chinh tri an ninh, kinh t l , van h6a xa hoi: co h8i tao ra su co ket, lito k i t vS chinh tri, ca hoi doi voti hoi nhap va li§n ket v l kinh t l , cd hoi de cung nhau chia se trach nhiem xa M i cho moi nguM dan trong ASEAN, bao v§ vk giO gin ban sac, nen van h6a da dang trong ASEAN. Trong do, v l cliinh tri-an ninh, nen tang dl xay dUng AC di(a tren sU lien ket long giOa cac quoc gia c6 chu quyin, d l y manh help tac chinh tri-an ninh, giai quylt c4c tranh chap bang bi$n ph4p hba binh, ding thcfi thich flng Unh hoat v4i nhOng thay dli 4 ben ngoM. Qu4 trinh x i y dJng c a n g d6ng cung giup cho c4c mldc trong khu vuc cung nhau chSng lai cac the lire gay mat dokn k i t , chia re va mS^t on dinh khu vifc nhu phong trko h i i giSo cue doan, c4c phong trko li khai ngky ctog ph4t trien trong khu vUc, chu nghla khiing bo...
Vl kinh t l , AC gop phSn thuc day qu4 trinh tang truSng va phat t r i l n Idnh te, dem lai s J thinh vuong cho toan the c4c
„- iwiSc t h t a h vien cung n h a mpi nguM dan
trong khu vUc. Trong d6, n i n tang cua c trtah tSing tnfcmg vk phdt t r i l n kinh t l c C6ng d i n g dua t r e n vi6c thitc h i | n cac s4 k i l n hM nh^p khu vuc nho: tao r a mat t trdtmg, CO sd s t o xuat tha'ng nWEt thani qua quA trinh bl do hoa h t o g hoa, dich v g j d4u ta, dbng vIn, lao d8ng co ky nSng; hinH thknh mSt khu vac c6 tinh canh tranh caffj mot khu vac ph4t trien d i n g diu vk 1 nhap vko n I n kinh t l toan cau.
Ve van hoa, xa M i , AC se dam b4o.ehef^
cac quoc gia t h a n h viSn phkt trien trong '^ _ mot m8i tnlcfng c8ng bang, dan chu, l»a . ; hop cho t i t ca c4c dan t8c vk quS'c gia * t h a n h vi8n ASEAN, xoa h& doi ngheo, tbu hep khoang each phat trien th6ng qua hOp , tac, giiip dS l&n nhau; bao ve va thuc day quyen con ngaSi; dO'i ph6 hieu qua vdi cac nguy CO, tai pham xuySn quSc gia; thvic day CO c h i phat trien ben vQng nham bko v6 moi traifng, nguin tki nguyen thiSn nhiSn ciia khu vac, giO gin di skn van h6a va bao ve chat laong s i n g cCia ngUiJi dan ASEAN;
d l y manh hop tac trong Hnh vac giko due, dko tao, phkt t r i l n khoa hoc ky thukt vl sa phat t r i l n vOng m a n h cua cac qu8c gia thanh vi8n vk cua ca c6ng ding.
Tinh den thang 9-2015, ASEAN da dat khoang 94% c4c biSn phap trong k l hoach t i n g t h I cua 3 cong dong tru c8t. Trong cac thknh t l xay dOng APSC, cac nadc tMnh vi8n da thUc hien daoc 132/146, dat 90%
ckc bien phap, hoat d8ng d l r a trong k l hoach tong the giai doan 2009-2015. Vfti 6 thknh to APSC, ASEAN da thac hiSn hoac trien khai c6 hi8u qui 6 ckc thknh to Ik hop tkc cUnh tri, chia se ckc chu&i mtffi Ong xvif, xky dong Ibng tin vk ngan ngira xung dot, giai quyet xung d8t, k i l n tao hba binh sau xung dot.
Doi v«i hop tkc chinh tri, ASEAN da
I
Nguyin Van Hcl ~ MQI sffngi dung chu yeu cua Cong dSng ASEAN
thuc day vk md rfing cac hoat dSng nang cao h i l u biet v l h § th^ng chinh tri, lich suf, van h6a cua cdc niTofc i h a n h vi§n, thuc day cac gia tri. dfin cha, n h a n quyen, quan tri tot.. Cdic nUdc t h a n h vi§n da xSy dang, hoan thign c4c cong cu, ca chS' trong viec
^n gia hoa binh, an ninh khu vUc nhif Hig'n diifcfng ASEAN, Hi§p ifdc HOU nghi vk Htfp tac Dong Nam A (TACX. Bgn canh do, ASEAN tigp tuc giOf vai trb chu dao trong cac t h I d i e hcfp tdc da phifimg n h a DiSn dan An n i n h Khu vifc ASEAN (ARF), Cap cao D6ng A (EAS), Hoi nghi B5 tnJ&ng Quoc phbng ASEAN KB rong (ADMM+).
D6ng thcfi, ASEAN cung tiep tuc mrs rong, cung CO quan M dSi thoai vdi cAc doi tac, cac cil&ng qu6c Idn nhif My, Trung Quoc, N h a t Ban, EU, X n Do, Nga..
Doi v6i AEC, tiieo bao cao tCf Ban Thi/
ky ASEAN, t i n h den 31-10-2015, trong tong so 506 cac bien p h a p cua bieu danh gia (AEC Scorcard) bao ^ m 54 cac bign phdp lAi tden cao (HPMs) dutfc difa r a tai AEMs t h a n g 3-2015, c^c nuSc ASEAN da hoan t h ^ n h 469 cac bien phap, tCtc la h o ^ ihknh 92,7% ke hoach. Trong 4 n6i dung, muc tieu cua AEC Uii c6 2 ndi dung, muc tigu khdng hoan tiianh ke hoach d l ra.
Trong do, noi dung mdt t h i trU&ng v^ ctf sd san xu^t th6hg rihat dat 256 bien phap t r e n tong so 277 bien phap v6i U Ig 92,4%.
Noi dung mot khu vUb c6 t i o h canh tranh cao tin. dat 154 trong t6ng s^ 170 bien ph^p, tCic ]k dat la IS 90,5%. O hai noi dung m5t khu vUc p h a t t r i l n d o i ^ deu va h5i nhSp vao n e n kinh t ^ toan c^u, cac niidc t h a n h vien ASEAN dIu da hoan thknh 100% muc tigu d l ra*^'.
Trong khi do, k^t quS thufc hign ASCC dtfcfc danh gi^ t o ^ dign tai H6i nghi thij 19 cdc Quan chiJc crfp cao ASCC (SOCA) va
H6i nghi thiJ 14 cua H6i d i n g ASCC diln r a trong hai ngky 6 va 7/10/2015. Trong d6, cac B6 tniofng phu trach ASCC da tuygn b^: "den cu6'i nam 2015, ASCC da thufc hign diigc hau hg^ c^c n6i dung trong Ke hoach t i n g t h i 2009-2015"<3'. Tuy nhign, nhflng danh gia k^t qua of viec thifc hien cac bign phap cu t h i khong dUtfc cac CO quan nay difa ra. Theo danh gia giffa ky cua Kg' hoach tong t h e ASCC, 57 trong so' 61 (khoang 93%) bien phap cua 7 Imh viic diroc thifc hienf**.
H . MOT S O N O I DUNG CHU YEU C ^ A A C
Tuy chu'a dugc dinh hinh mot each ro n e t nhulig v6i nhOttig tuygn bo cua ASEAN ve AC vk 3 cong dong tru cot, dong thcfi nhumg kg't qua t£( cac hoi nghi d cdc cap khSc nhau thcfi gian qua co the thay AC dUtfc xky ditog diia trgn cac muc tieu, n6i dung va cung la nhflng dac tnfng chu yeu sau day:
ThU nhdt: Xay dUng tinh c6 kit, doan kit trong AC. Viec hign thflc hoa AC g6p phan lam gia tkng sfl co ket gifla cac nifdc thanh vien ASEAN vdi nhau va giGa cac niJ&c thanh vign v6i Cong dong ASEAN thong qua cac boat dong hoi nhap va hop t^c v l chinh tri, an ninh, lien ket va hoi nhap ve kinh te, hoi nhap va phat trien van hoa xa hoi. Su" c6' ket cf day t h i hien d viec gan ket khong chi gifla cac gicfi lanh dao chinh tri, giOfa chinh phu c^c nUdc thanh vign ma con the hien d sif gan k§t giOa cac t l chflc xa hoi cdc nifdc va dac bigt Ik s\J co ket giOfa nguM dan cac mSdc vdi nhau.
Trong APSC, tinh chat co ke't gop phdn tao lap mot n I n tang cho si/ hinh thanh mot y chi chinh tri chung cho. toan khu vifc doi v6i ca cac van d l doi ngoai va doi
noi. Do nhOng d&c tinh hiSn c6 cua ASEAN, nen tdng nay khSng xuSt phkt ttt ckc hi§p dinh hay thSa thu|m rkng bu6c v4 mkt phkp ly, ttr sif ap dat cua ckc the c h i khu vac ma ttt sa nu8i daSng v l m6t v t o menh chung, m8t y thuTc cOng dong chung ma ckc nadc t h a n h vi8n cimg chia se.
Theo do, APSC se g6p ph4n giiip ckc na*c ASEAN hadng tdi tinh dokn k i t , h a n che nhuiig khkc bi8t v l nhOng vkh d l chung ciia khu vvfc nhU v&i d l t r a n h chSp lanh tho, dSu t r a n h chohg chu nghla khung bo, ly khai, ha6ng tdi thu hep hay loai bo nhimg khkc bi&t v l quan d i l m doi v6i mSt so' van d l ciia khu vac n h a Biln D8ng, quan h§ ASEAN-Trung Quic vk ckc nUdc Idnkhkc.
Trong AEC, tinh cS k i t t h i hien S vi8c buy dong cong dong ckc doanh nghi^p vk Idiu vac t a nhan tham gia vko quk trinh hop tkc vk phkt trien chung ciia ASEAN.
AEC daoc t h a n h lap se tao r a sU lien k i t ve thaong mai, dau tu, dich vu, von, lao dong icy nang vk phkt t r i l n san xuat giOfa ckc na6c thknh vien ASEAN, d i n tao nen mat chinh t h i gin k i t . Dong thM, AEC g6p p h i n nkng cao nang lUc canh tranh vk hai nhkp ciia tokn khu vUc vdi t a ckch Ik mot c8ng ding chfi kh8ng phai Ik nhm t a g6c do phkt trien cua tOng nadc thknh vien ri§ng re.
Cbn doi v6i ASCC, tinh c l k i t t h i hi$n d chi, mpi nUofc thknh vi8n deu mong muon ASEAN se tr4 thknh m8t Cong dong cimg nhau phkt triln, ciing nhau chia se ckc thknh qua ciia phkt triln, dbm hoc vk giup d& ISn nhau thang qua giam d6i ngheo, nkng cao phiic loi ciia ngabi d t o ASEAN, thu hep khoang ckch phkt trien, bao ve m8i tracmg, phat trien b i n vOng, n t o g cao ch^t laong song cho moi ngubi dan ASEAN, bao
Nghien cOu D6ng flam k, s65l2016_,
t i n vk phkt t r i l n ckc n I n vSn h6a cflae d t o tOc, ckc quSc gia thknh-rift)...
TM hai: Mdt Cing dSng A a » ^ - * : | nguDi din va coi ngutn d t o lA trung a ^ j j ^ Ckc naflc thknh v i l n ASEAN dIu n h * * i ; | col con ngabi Ik trung t t a l , l i muc tSto hadng tdi cua AC. Vi6c h i t a thoe h«k APSC, AEC, ASCC Ik nhkm hUSng d j i j ngabi d t o ASEAN. AC coi con nguW Ik J ^ S ^ t l quan trong trong sa phkt t r i l n cua tofc J be Cong ding. Khi mBt C8ng dong phU t r i l n hadng tori ngubi d t o vk coi nguM d t o la trung tarn thi khk n t o g phat huy tti4.\J doto ket trong m i l qu6'c gia vk trong tcAri '•
COng dong se duoc dSy manh. Cung vfli qua trinh do, kha nkng h^i nh^P "vk phkt triln ciia c a n g ding se daoc n t o g 18n. H i t o t h # hba APSC se giup cho moi ngubi dan trong khu vac CO t h i daoc h a t o g ckc dilu kita phkt trien trong hba binh, k h l n g c6 ckc moi de doa ve an ninh, n g t o ngiia vk loai bo chiln tranh, dem lai mai trabng phkt trien I n dinh, thinh vaong. HiSn thUc hba AEC se giup cho ckc nufic thknh vi§n cb t h i d l y manh hop Uc kinh te, thuc d l y tkng tnlorng GDP vk gia t t o g thu nhap, chia se nhiing thknh quk phat t r i l n mot each c&i^.
bang, nang cao phfic loi cho ngacn d t o ckfi nadc trong khu vifc. H i t o thac hba ASCC se giup cho ngUbi d t o ckc nadc ASEAN cb i h l cai thian ckc dilu k i t o xa h l i , duy tri vk bao ton ckc nen v t o hba da dang trong khu vac, bao ve m6i trabng va phkt t r i l n ben vflng.. Theo db, chinh phu ckc nuUc ASEAN dkc biet coi trong viec phat t r i l n nguoh n h t o lac, nhlit Ik t h i h6 t r i , chu&i hi ddy du nhiing ky n t o g c4n t h i l t d l ho cb t h i tham gia vko cac khu vac kinh te dang mS TQng vk chinh ho se daoc hadng loi tiJ qua trinh db. Trong quk trinh phkt trien ASCC, lac laong lao dbng cua ASEAN s8 daOc
Nguyen Vdn Bd. - M^t s^n^i dung chu yeu cHa Cgng dong ASEAN
c h u ^ hi tlb hem thdng qua dau kf nguon l^c n h i l u hon cho gi&o due vk dko tao, phdt t r i l n khoa hoc va cong nghg... D^y dutfc xem n h u Ik m&t c h i ^ lUicfc chu ylu cho v i ^ tao r a vigc 1km, gidm d6i ngheo vk sif khac bigt v l kinh t e xa hpi, dain bao tdng trUdng kinh te vdi t^ng b ^ g .
Tha ba: Mdt Cdng ddng md, hiicmg ra b&n ngooL V l bSn ch3!t, kh^c vdi mo hinh lien k i t khu vUc khitc, AC Ik m&t c&ng d i n g md, vi:^ lign k i t , hdi nh$p t r o r ^ ndi bd khu vUb, VL& hijdng tdi day manh hop tac vdi bgn ngoai, b i n g each md r6ng cSc quan he ve an ninh, chmh tri, k m h te, van hoa, xa h^i v ^ cac d S t^c trong khu vifc va tren the gtdi, d i n g thdi d l cao van de chu quyen vk loi ich quic ^ a . Tinh ch^t nhU v|ly cua AC t u b ^ t h i n n6 da bao hlun tinh doan ket giuEi cSc nude th&rih vign, d i n g theft hudng tdi qua trinh hoi nh$:p vk phSt triln. Dilu nky dUCfc the hien r5 rgt nh^t trong APSC, vi&L thuc d^y htfp t^c, lien ^ t v l chinh tri- an ninh trong ASEAN nhUng v i n duy tri ccf chi" d& thoai vdi cac doi tac chu c h i t d khu vyfc va ti^n thS' gidL D& vdi AEC, trong khi lain h a n h hoi nh§.p vk lign b^t kinh te gifla c ^ nUdc tiianh vign, cSc nUdc v I n chu tnfcoig thuc Hli ckc the c h i hop t^c ASEAN+1 vdi ckc dgi t^c Trung Quoc, Nhlit Ban, H ^ Quic t r e n cac phuong dign t u do hda thUOr^ mai, dau tU, hop t^c t ^ chinh.
D i n g thcfi cac t h i che hop t^c kinh te cbn md rdng r a t o ^ khu vUc Dong A cQng nhU ckc ^ Ha kh^c rihu EU, My.
Vigo xay dung Cgng d i n g ASEAN md, hudng r a bgn ngoM se ]k h a t n h a n trong vigc xSy dung Cong dong D6ng A, md rong quan h | vdi cac doi tac trong khu vifc dUa trgn t i n h t h i n cua ASEAN trong TAC: GiU vQng va duy tri moi trUcfng hok binh, on dinh vk hop tSc trong khu vifc; Giai quyg't
xung dgt b ^ g bign p h i p hok binh; Dau tranh ching chu nghia khung bo, ching li khai; Phfit t r i l n m5i trUEfng ben vflng vk hki hok; Day m a n h hop tSc kinh tM gifla cSc nUdc trong khu vifc theo hUdng thUc hign t u do hod trong llnh vUc thuong mai, d^u tu, tM chinh, lao dong..tiln tdi hinh thdnh higp dinh thuong mai t u do, higp dinh d4u t u tu do va d^y manh hop tac tid chinh-tien te cho t o ^ khu vUc bao g i m ASEAN+1, ASEAN+3 vk hop tac Dong A
Ck ba n5i dung, dac trUng ngu tren cua AC c6 m l i quan hg gan ket, b l sung cho nhau de gop p h i n hinh thanh m6t cong dong khu vifc. Ng'u nhU t m h co ket \k ctf sd d l c6ng ding c6 t h i thUc hien tot hon, t r i l n khai hieu qua hon ndi dung hUdng tdi nguM dSn vk ngUOc lai vigc xSy diftig thanh c6ng n&i dung hUdng tdi ngifdi dan cung gop phan cho viec cung cd' linh dokn k i t , thong nhat trong ASEAN. Trong d6, vSh d l xky diftig tinh cd kit, doan ket trong ASEIAN ]k m&t trong nhflng noi dung quan trong nhS^t, quyg't dinh nhat tdi sU thanh cSng cua viec x^y difng c6ng dong. Sd di noi dilu nay bdi tirih c6' kg't dUOc xem la van de mail ch&^
xuygn suit ckc n6i dung cua AC va ba cong dong tru cot. Tinh c l ket t h i hign d tinh dokn k i t , thong nhat lap tnfdng chung trong ckc vSh d l v l hop tkc chinh tri, an ninh co anh hudng d i n tokn khu vifc; t h i hien d trinh do lien ket va hoi nh^p cua khu vUc; cung nhau chia se nhOlig van d l chung v l phkt t r i l n ngu&n nhkn life, an sinh xa h&i, thu hep chenh lech phat trien, bao ve m&i trUcfng, bao t i n vk duy tri ban s^c van hoa cua ASEAN.
Khac vdi noi dung, dac trUng ve xay dung tinh c6' ket, noi dung hudng tdi ngudi dkn, coi ngUdi dan la trung tam cua AC lai Ik n5i dung phan nhilu mang tinh chat
g Nshien dtu D6ng Nam A, s& 512016
bieu taong khi lanh dao ckc nubc ASEAN dIu coi ngobi dto, con ngabi Ik dli tuong, muc tiau diu ylu cua vi6c xky dOng c8ng dong. Trong db, ngabi dto ASEAN se daoc chu trong vk qum tkm tr8n mpi phaong di^n ta moi trabng sing hba binh. In dinh din dbi song hoat d6ng kinh te, phflc loi, cbng bSng xa hai. Trong TuySn b6 Kuala Lumpur (4-2015) vl mbt cong ding ASEAN haSng tdi ngabi dto, coi ngobi dto Ik trung tkm da nhto manh: "Tilp tuc hinh thknh Cbng dSng ASEAN daa trto nhitag nguySn tic CO bm, habng tffi ngabi dto, coi ngObi dto Ik trung tkm, S do, moi ngabi dto, ckc bto, ckc khu vac trong xa hbi cb thi dbng gbp vk duac haSng loi tU m^t c^ng ding kit nil vk Mi nh|p hon bao gIm nkng cao hop tkc trong ckc tru cOt vl chinh tri an ninh, kinh tl, vto hba xk Mi vl sa phkt triln ben viing, c8ng bang vk bao trvim"<». Trong khi db, n^i duni xky dvftig cbng ding mS, habng ra bSn ngoki Ik n5i dung bo sung quan trong vk cto thiet cho viSc xay dong hai noi dung c?ng ding neu ra 6 tren.
m. TRI£N VONG XAY D^(NG AC Dl cb thi hieu rb hon vl triln vong thac hito AC, chtog ta bat d4u vbi vi^c trinh bay n8i dung Kl hoach Tam nhto Cong dong ASEAN 2025 mk ckc nha lanh dao ASEAN da dl ra nhto dip tuySn bo thanh l$p AC vko ihtog 11-2015. B6n canh db, triln vong db cung daoc phto' Hch, dknh gia tr6n ba dkc trung, neidung quafl'lrong cia AC mk ASEAN dang Ittlbng tbi dilc dl ckp 4 trSn Ik xay dOng tinh co kit, doto kit trong ASEAN, habng tbi ngabi dto, coi ngaW dto Ik trung tam vk mgt Cong ding mS, habng ra ben ngoki.
Ke hoach Tim nhin Cang ding ASEAN 2025 daoc trinh bky nhto dip thknh l&p
AC cb ba nhbm nW dung quto trong: IX) Quylt tkm cung cS c§ng ding, xky dong vk l&m s&u sac quk trinh hW nh4p nhfan hi0n thac hba mbt AC d^Ja trto nhflng ngiiyto-.s tic, habng din ngabi dkn, coi BguW dto %f trung ttoi; noi ngabi dto c6 thi dl^
habng ckc quyIn con ngiM, ckc qayin t # . | CO bto; chit laong cube sing cao hon, ngli) _ dto ctag daoc hatog nhilu lai ich ttt v i ^ ^ xky dang c?ng d&ng; tkng cobng f t h f i c - ^ ^ tinh doto ket thing nhkl, bto sic dning -i doa trto cac muc tiSu, nguyen tSc ciia Hi& ''j diaong ASEAN, (ii) Xky dong m6t c 8 ^ ' ^ ding hba binh, In dinh, ta cttbng vbi viSc f ntog cao nang lac nhim d8'i phb vbi ckc ^ thach thfic cb biau qua; mbt ASEAN habng ra ban ngoki trong cbng ding ckc quIc gia tota c4u nhang vIn duy tri vai trb trung tam cua khu vac; m8t c^ng ding cb cac nSn kinh t l vOng manh, hoi nh^ip cao, nkng cao kit noi vk thu hep khokng ckch phkt triln;
ntog cao nkng lac, nha bat cac cO hbi vk giai quylt nhuhg thach thilc trong thjp kj t*. Ciii) Gbp phSn bo smg cho Di&i dto ^ 2030 cua Lien Hop QuIc vi sa phkt triln i bin vtagb^gnhongng lac nkng cao m(!c ! sing ciia ngabi dto<«>. Til nhilngtrtnh bay a tren cho thSy, Kl hofich T&m nhto AC 2025 chinh Ik sa tilp nSi nhflng n8i dung cbng viec mk ASEAN choa thi giki quy* ; nhkm hi?n thac hba ckc muc tiSu trong nhiing nkm sip tbi.
Ve trien vong, cb thi nhto ihSy, trong ba nbi dung cia c8ng ding AC thi n|i dung xky dung c^ng d&ng mft, habng ira bSn ng(&
cb the daoc xem Ik nbi dung cb thi hi$n thac hba vk mang lai thknh cbng rb rtog hbn. sa dl nbi dilu nky hbi thvfc chat trong quk trinh pMt triln xuyto suit cfla ASEAN ttt Hi?p hpi din thbi W ^^ ^^ hbi nhkp vk phkt triln thknh CBng ding nha ngky
Nguyen Van Ha - M^t son^i dung chU y^u cua Cgng ddng ASEAN
nay thi tinh eh^t md, hUdng r a ben ngoki di^jng nhu Ik t m h ch& rigng co ciia khu vifc nky. Dieu nky the h i | n trgn ck ba cong dong tru c6t Ik APSC, AEC, ASCC. Trong khi do, t r i l n vong xay dung m6t c6ng ding CO t m h c^ kgt b6c 16 ck nhflng ylu to thuan loi va nhflng thach thdc. Nhfli^ thuan 10 the hign d ch6, ASEAN da xay dtfng dUOc m&t s i n I n t^tng d l hudng tdi sif c l k i t trong hop tac ve chinh tri, an ninh khu vUc;
ASB3AN cung thknh c6ng trong vi?c xay dung tinh c6' k i t , hen k i t t h i hign d chifdng trinh hoi nhap kinh te khu vUc trgn 4 nSi dung cua AEC; ckc nUdc t h a n h vien deu hudng tdi xay diftig ckc muc tigu chung ve phkt t r i l n vkn hoa xa hoi thong qua thUc hien nhilu skng k i l n thknh c&ng.
Tuy rihign, vigc xay dung tinh c l ket trong AC cung cd t h i se gap k h a nhilu trd ngai t h i hien d viec ASEAN vSn chua t h i thong lih^t dUcfc mot s i vlin de quan trong trong hop tkc chinh tri an ninh do nhi3ng dac d i l m cua t h i che khu vifc; ASEAN la m6t khu vifc da dang v l lich suf, t8n giko va n I n van hda, sU khac bigt ve c h i d6 chinh tri, chgnh Igch phat triln... Trong khi d6, trien vong thUc hien n6i dung hudng tdi ngifdi d ^ chu'a dung ca nhkn t l hien thifc Ifin TshOng nhkn to mang tinh 1 ^ vong. Trong do, e6 nhfliig nSi dung AC co the thUc h i | n t&'t n h u duy tri vai tro trung tkm trong ckc dien dkn doi thoai, g6p phan tao r a mfii trUdng hba binh, on dinh, tranh x u i ^ d6t, cai thign quyIn con ngUdi, thuc d l y h8i nhap, tkng trudng va phat t r i l n kinh t l , nang cao tinh canh tranh, xoa bd doi ngheo, giam chenh l^ch phat triln...
Tuy nhien, n&i dung de ra cua AC hUdng tdi ngUdi dkn, coi nguM dan la trung tkm ph^n rihieu la n6i dung mong m u l n chu quan, chu ylu mang tinh bieu tUOng mk
chuk CO chuong trinh h a n h dong cu the.
El^tlu^n
Khi dknh gik mpt c6ng ding, Ernst Haas da ngu hai dkc diem chinh: Mot Id:
cong ding Ik mot t l chiifc tap hdp cdc t h a n h vign c6 long tin, tinh ban, bo trd Ian nhau vk c6 trach nhigm ve nhau. Hai Id:
ckc thknh vign trong c6ng dong tin tudng vko cSng ding, ton trong cong d i n g vk tif g ^ b6 ban sac cua minh vdi c6ng dong.
M6t c6ng dong co t h i xuat hign do ckc thknh vign co quan hg xa hoi gdn gui hoac cac thanh vien c6ng dong lien hiep lai vi mot muc dich chung co y thufc, co to chdc"'.
D l i chieu nhflng dac tinh neu trgn vdi ba n6i dung, dac trUng quan trong cua AC ma cac nha lanh dao ASEAN da ngu thi thay, nhflng n6i dung, dac trifiig do co the hoi du de tao nen m6t cong dong thUc sif cho ASEAN. Tuy nhign, nhU da trinh bay d tren, ba noi dung, dac trUng ngu tren Men tai v ^ Ik muc tieu ky vong, hUdng tdi cua cac nUdc t h a n h vien. Do do, viec xay diftig thknh c&ng AC hay kh&ng tuy thupc vko vigc ASEAN c6 hien thUc hoa dUcfc cac noi dung dat ra cho minh hay khong.
Trong ba dac trUng da ngu, xay dUng tinh CO ket, dokn ket trong ASEAN dUOc xem la 'mot noi dung mang tinh quyg't dinh doi vdi vigc xay dUng t h a n h cong AC bgn canh noi dung hudng tdi ngUdi dan, coi ngUdi dan la trung tam. Bdi vi, tinh c&' ket dUcfc xem Ik mot van de cot loi, xuygn suot ba tru cot cua AC, tCf chinh tri an ninh tdi kinh tg' vk van hda xa hoi. Viec xky dUng tiiih co kg't trong AC hien tai cung nhU tUong lai c6 nhflng diem thuan Icfi nhUng cung in chfla nhilu kho khan, thach thdc. Nhflng nSi dung cong tac dat ra nh^m xay difng mot AC dUa tren ba noi dung ngu trgn t i l p tuc
10 Nghiin ciiu Ddng Nam A, so 5/2016
daoc dkt r a trong k l hoach t i m nhto ASEAN 2025 xoay quanh ba tru c6t cua cong ding. N h a vky, viec xay dang thknh c8ng AC trong mot thkp ky tbi h o t o t o t o tuy thu8c vko vibe ASEAN hien thac hba ckc muc tiau cua k l hoach nky./.
CHU THICH
1. Chairman's Statement of the 27"' ASEAN Summit, Kuala Lumpur, 21-11-2015.
2. A blueprint for Growth ASEAN Economic Community 2016: Progress and Key Archivcments, ASEAN Secretariat, Jakarta, 11-2015, p.9.
3. Tuyln bi chung cap B6 trUlmg cua Hdi dSng Cdng dong Van hoa-xa hdi ASEAN Idn th'd 14. Ngky 07/10/2015. Kuala
Lumpur, Malaysia, http://vietnamasean.vn/Defaul t.aspx?Page=
NewsDetail&NewsId=79408.
4. ASEAN Community Progress Monitoring System 2012 (ASEAN, 2013).
5. Kuala Lumpur Declaration on a People- Oriented, People-Centred ASEAN, Kuala Lumpur, 28-4-2015.
6. ASEAN 2026: Forging Ahead Together, ASEAN Secretariat, Jakarta, 11-2015 7. Dan theo Hoc vi|n Ngoai giao, 160 cau hoi
vk dip vi Hien chuong ASEAN vk CSng dSng ASEAN, Nhk Xuat bSn The giiSi, Ha N^i, 2010, P.140, 141.
TAI U f i U THAM K H A O 1. A Blueprint for Growth ASEAN Economic
Community 2016: Progress and Key Aichivements, ASEAN Secretariat, Jakarta, 11-2016.
2. ASEAN 2015, Press Statements, The report of the ASEAN Economic Community
CouncU to the2ff''ASEANSumndt.^sia
Lumpur, 27-4-2015. "3 3. ASEAN 2025: Forging Ahead Together;
ASEAN Secretariat, Jakarta, 11-2016.
4. Asean Community Vision 2026, ASEAN Secretariat, Jakarta, 11-2016.
6. ASEAN Economic Community Blueprint 2026, ASEAN Secretariat, Jakarta, 11-2016 6. ASEAW Economic Community (AEC):
Progress, Challenges and Opportunities, Netherlands Busmess Communiiy Meeting, , Jakarta, Indonesia, 27 August 2016.
7. ASEAN Integration Report 2016, ASEAN
Secretariat, Jakarta, 11-2016. 5 o. ASEAN Security Outlook 2015,
www.asean.org, 3-12-2016.
9. Chairman's Statement of the 27* ASEAN Summit, Kuala Lumpur, 21-11-2015.
10. Kuala Lumpur Declaration on a People- Oriented, People-Centred ASEAN, Kuala Lumpur, 28-4-2015.
11. James Wallar, Achieving the Promise of the ASEAN Economic Community: Less Than You Imagine, More Than You Know, Trade, Energy, and Economic Affairs group. The National Bureau of Asian Research, 7-2014.
12. Mari PANGESTU, Lili Yan ING, ASEAN:
Regional Integration and Reforms, ERIA Discussion Paper Series, 9-2015.
13. Mid-Term Review of the ASEAN Sacio- Cultural Community Blueprint (2009- 2015). Jakarta: ASEAN Secretariat, February 2014.
14. Tereso S. TuEao, J r , Miguel Roberto Borromeo, Christopher James Cabuay, Framing the ASEAN Socio-Cultural Community (ASCC) Post 2016: Quality and Equity Issues in Investing in Basic, Education in ASEAN, ERLA Discussion Paper Series, 9-2015.
16. Tuyin bd chung dp B6 trUdng cOa Hdi ding Cdng ding Van hia-xa. hoi ASEAN lAn tM 14. Ngky 07/10/2016. Kuala
Lumpur, Malaysia, http-i/vietnamasean.vnmefault.aspx?Page=
NewsDetail&NewsId=79408.
