D D D MOI TRI/OTNG KINH DOANH D D D

D D D MOI TRI/OTNG KINH DOANH D D D

GIAM D6C CONG NGHE THONG TIN V 6 I VAN H6A DOANH NGHIDP

D 6 Hu'u Hai^

Nen don gidn hod each dieu hdnh, gidng nhu hgn sd dung Windows cU kich dup chupt Id chgy, hdy tgo diiu kien ldm viec hieu qud md khong ton nhiiu thdi gian, khong qud phUc tgp giong nhu viec add cdc soft vd sd dung chung, do la nguyen ly vd cdeh thUc qudn ly trong tuang lai khi dgt cdc Gidm ddc Cong nghe Thong tin (CIO) vdo moi trUdng kinh doanh noi chung vd vdn hod doanh nghiep noi rieng cua the ky 21 - nai md cdc yeu td vi von, cong nghe, vd con ngudi dudng nhU sdp hdo hda. (J bdi viet ndy, tdc gid xin di cap den CIO vai vai trd Id nhd qudn ly doanh nghiep, trg giup cho CEO van hdnh hp mdy cua DN/to chdc mpt each thong sudt vd hieu qud, trong dd khong the khong ke den cong lao eua CIO trong viec giup doanh nghiep hinh thdnh nhdng net vdn hda mang ten ggi Vdn hda thdi @.

1. V a n h o a d o a n h n g h i d p la gi?

N h a e de'n v a n h d a doanh n g h i e p (VHDN) la n h a e den nhffng quy t i e ffng xff eua con ngffdi vdi eon ngffdi, cua con ngffdi vdi moi trffdng kinh doanh de t a n g sff hffng p h a n va s a n g tao trong eong viec, tff dd t a n g hieu qua k i n h doanh.

Tai Viet Nam va t r e n the gidi, ed nhieu quan niem ve VHDN. VHDN dffgc hieu la toan bg cae gia tri van hoa dffgc gay dffng n e n trong suot qua t r i n h tdn t a i va p h a t t r i e n eua mgt doanh nghiep, trd

t h a n h cae quan niem, t a p quan, truyen tho'ng a n sau vao b o a t dgng ciia doanh nghiep I y va ehi phoi t i n h cam, n e p suy nghi va h a n h vi eua mgi t h a n h vien eua doanh nghiep trong viec theo dudi va thffe h i e n cac muc dich k i n h doanh, t i t ca dffgc tao t h a n h b a n sac k i n h doanh cua doanh nghiep dd.

Cd t h e chia v a n hda doanh nghiep t h a n h cae t i n g bae k h a c nhau. Trong do, t i n g 1 chinh la be ndi, bao gdm each bai tri ngi l a m viee, logo, t r a n g phue eua n h a n vien... T i n g 2 la be chim gdm nhffng gia tri dffgc chia se, chap n h a n va tuyen bd^ nhff chien Iffgc k i n h doanh, muc tieu, quy t i e , t r i e t ly k i n h doanh, quy chuan dao dffc... T i n g 3 la t i n g sau n h a t gdm eac quan niem ehung nhff gia tri nen t a n g , cdt loi cua mgt doanh nghiep...

Ngay nay, VHDN trd t h a n h t a i s a n vd h i n h quy bau, la n h a n to' quan t r g n g giup- doanh nghiep tao r a lgi t h e trong moi trffdng canh t r a n h d i y khd'c liet. Trong sff tdn vong dd, VHDN ddng vai trd sdng eon. Cu t h e , VHDN giup doanh nghiep tao n e n nhffng b a n sac rieng.

VHDN la t a i s a n t i n h t h i n cua doanh nghiep, p h a n biet doanh n g h i e p n a y vdi cac doanh nghiep k h a e , tao n e n b a n s i c (phong t h a i , sac t h a i , n e n n e p , t a p tuc)

* D6 Hflu Hai, Thac sy kinh te, Vien Cong nghe Thong tin, Dai hpc Qu6'c gia Ha Npi

QUAN LY KINH TE 36 34(7/2010)

GIAM DOC CONG NGHE THONG TIN VOI VAN HOA DOANH NGHIfP MOI TRlfONG KINH DOANH [ ^ ' i | \\

cua doanh nghiep eung vdi VHDN di truyen, bao tdn cai b a n sac eua doanh nghiep qua cac the he t h a n h vien, tao ra kha n a n g p h a t t r i e n ben vffng cua doanh nghiep VHDN nhff la "bg gen" cua doanh nghiep. Nhffng doanh nghiep t h a n h cong la nhffng doanh nghiep chu trgng xay dffng moi trffdng v a n hda rieng cua minh.

Ban s i c van hoa khong chi la t i m the can cffdc, la chffng minh thff de n h a n dien doanh nghiep, ma con la phffgng thffe sinh boat va boat dgng ehung eua doanh nghiep. Nd tao ra kieu b o a t dgng, kinh doanh cua doanh nghiep. Dd la b i u khong khi, la tinh cam, sff giao lffu, md'i quan he va y thffe trach nhiem, tinh t h i n hiep tac, phd^i hgp, giup dd lan nhau, tffgng than tffgng ai trong thffe hien eong viec.

Hon the nffa, VHDN eung tao ra lgi the canh t r a n h eho doanh nghiep dd.

Khong may khd k h a n de n h a n ra phong thai cua mgt doanh nghiep t h a n h cong.

Nd thffdng gay an tffgng m a n h cho ngffdi ngoai va la niem tff hao cua cae t h a n h vien trong doanh nghiep

2. Vai tro ciia V a n h o a d o a n h n g h i d p

TrUdc het: Vdn hod doanh nghiep tgo lUc hudng tdm eho todn doanh nghiep.

Mgt n e n van hda td^t giup doanh nghiep thu hut n h a n t a i va cung co' long trung t h a n h cua n h a n vien do'i vdi doanh nghiep.

Ngffdi ta lao dgng khong ehi vi tien, ma con vi nhffng nhu ciu khac nffa.

Nhieu ngffdi ddng y vdi he thd'ng nhu elu cua con ngffdi do A.Maslow de x u l t (Hinh 1). Dd la n a m cung bae khac nhau cua sff ham muo'n ed tinh khach quan d mdi cac n h a n dffgc sap xep theo thff tff tff t h a p den cao, la dgng Iffc thuc day con ngffdi boat dgng, nhffng khong n h i t thiet la ly tffdng eua hg.

Hinh 1. Bac thang nhu cau cua Maslow

Vi du chung Vl du trong DN

Thufc an

Thff thach trong cong viec

Chiirc danh

x:

.• i.'ii

Ban be or co quan

\

Tra cap

\

• ! 1 J

Lifong CO ban

3634(7/2010) QUAN LY KINH TE

[TOI

MOI TRUONG KINH DOANH GIAM DOC CONG NGHE THONG TIN VOI VAN HOA DOANH NGHlEP

Tff mo h i n h eua A.Maslow, ed the t h a y se sai l i m , neu mgt doanh nghiep eho r a n g ehi can t r a lffgng eao, se thu hut, duy tri dffgc ngffdi t a i . N h a n vien ehi trung t h a n h va gan bd lau dai vdi doanh nghiep khi hg t h a y hffng thu trong moi trffdng lam viee, cam n h a n dffgc b i u khong khi t h a n t h i e n va ed k h a n a n g tff k h a n g dinh minh de t h a n g tien. Trong n e n VHDN tdt, cac t h a n h vien n h a n thffe rd r a n g ve vai tro eua b a n t h a n trong t a p the va hg lam viec vi muc tieu chung.

Thu hai: Vdn hod doanh nghiep khich le qud trinh doi mdi vd sdng tgo.

Tai nhffng doanh nghiep ed moi trffdng v a n hda l a n h m a n h se nay sinh sff tff lap dich thffe d mffe do eao n h i t , nghia la eac n h a n vien dffgc khuyen khieh dge lap suy nghi, de x u l t s a n g kien, ke ca eac n h a n vien cap co sd. Sff khieh le nay se gdp p h i n p h a t huy tinh n a n g dgng, sang tao eua cae t h a n h vien, la eg sd cho qua t r i n h nghien effu va p h a t t r i e n (R&D) eua doanh nghiep. Nhffng t h a n h cong cua n h a n vien se tao dgng Iffc gan bd hg vdi doanh nghiep lau dai va tieh cffe hon.

ThU ha: Vdn hod doanh nghiep la mpt nguon lUc cua doanh nghiep.

Muc tieu cua VHDN la n h a m xay dffng mgt phong each quan tri hieu qua, dffa boat dgng eua doanh nghiep vao ne nep va xay dffng mdi quan he hgp tae t h a n thien giffa eac t h a n h vien trong doanh nghiep, lam eho doanh nghiep trd tharth mgt cgng ddng lam viec t r e n tinh t h i n hgp tac, tin cay, gan bo, t h a n thien va tien thu. Tff dd, hinh t h a n h t a m ly chung va long tin vao sff t h a n h cong cua doanh nghiep. Do dd nd xay dffng n e n VHDN lanh m a n h , tien bg, dam bao sff p h a t t r i e n eua mdi ea n h a n trong doanh nghiep. VHDN cang m a n h , doanh nghiep cang can it chi thi, m e n h lenh, so dd td chffc, ehi dan eu t h e . Cac cong ty x u l t sac t r e n the gidi deu ed mgt he thdng gia tri, mgt ban s i c rieng khong

ai b a t chudc duge: dd la "Cd g a n g eung cap eg hgi eho mgt sU p h a t t r i e n n h a n h chdng" eua h a n g Intel; "Quan ly theo tinh t h i n ehff ai" eua eong ty Trung CUffng;

"Phue vu Td qudc t h o n g qua budn ban" cua h a n g Samsung; "Cai dep t r o n g b a n h Hamburger" cua Mc Donald... Nhffng gia tri van hoa nhff vay la cgi ngudn eua nhffng eai tao trong cac cong ty.

Nhff vay, VHDN r i t quan t r g n g trong qua t r i n h s a n xuat k i n h doanh, viec xay dffng VHDN p h a i dffgc thffe h i e n mgt each ddng bg t r e n t i t ca eac m a t t r a n . N h a t la trong t h d i dai bung nd CNTT h i e n nay, khi v a n hda CNTT b a t d i u dffgc ehu t r g n g thi viee xay dffng hay thay ddi nhffng n e t v a n h d a dd d i u t i e n e i n bat ngudn tff ehinh cap dieu h a n h . Tai Viet Nam, k h a i n i e m CIO k h o n g cdn la trong linh vffe CNTT, tuy n h i e n trong moi trffdng k i n h doanh t h o n g thffdng, CIO chffa dffgc biet den nhieu. CIO - Chief Information Officer - Giam ddc eong nghe t h o n g tin, ngffdi dieu h a n h mgi van de lien quan t d i eong n g h e eua doanh nghiep/td chffc. Tuy vao tffng linh vffe, tffng n g a n h nghe ma mffe do quan trgng va sff ddng gdp cua cac CIO k h a c nhau.

Tai nhffng DN/to chffc sff dung nhieu yeu td CNTT trong b o a t dgng cua m i n h thi CIO thffe sff quan t r g n g , CIO k h o n g dffng lai d vai tro ky t h u a t nffa m a da ehuyen sang hffdng l a n h dao chie'n Iffgc va phat t r i e n kinh doanh. Tuy n h i e n , khi ma CNTT chi gdp sffc m g t p h i n nhd trong viec bd trg qua t r i n h t d n t a i thi CIO cO b a n chffa dffgc ehu t r g n g ca trong cong tac dao tao, h u a n luyen, eung nhff bd nhiem, p h a n eong cong viee,

Trong qua t r i n h xay dffng VHDN, xet vai tro cua CIO t r e n phUffng dien lanh dao: CIO quyet dinh n e n dUa r a chie'n luge gi va hoach dinh ke hoach mue tieu nao trude m a t va lau dai eho doanh nghiep. Nhffng ke hoach dd p h a i phu hgp vdi t r i e t ly k i n h doanh, dao dffc kinh

^ QUAN LY KINH TE

3634(7/2010)

GIAM DOC CONG NGHE THONG TIN VOI VAN HOA DOANH NGHlfiP MOI TRlfONG KINH DOANH [ ^ ' i I j

doanh ma doanh nghiep minh da cam ke't. Cac Ngan h a n g , hg ed mgt he tho'ng eac dich vu tff dgng hoac b a n tff dgng phuc vu khach h a n g nhff Auto Bank, Kiosk, NH dien tff (e-Banking)... Hg ndi rang hg eung cap dich vu tot n h a t - dd la tuyen ngon ngay tff khi d i u t h a n h lap, dd cung la lgi the canh t r a n h vo h i n h - niem tin cua khach h a n g - dd'i vdi n g a n h kinh doanh tin dung nay. Cau hdi dat ra la cae CIO da lam nhff the nao? Trffdc tien, hg tim toi, nghien effu va dffa ra he tho'ng cac dich vu se cung cap, hg phai dieu h a n h ehung cho thong suot, ddng thdi k e t hgp vdi cac bg p h a n khac de dam bao tinh chinh xac, do tin cay eua ehung. Hg cung chinh la ngffdi quyet dinh de truyen ba tff tffdng va van hda kinh doanh cua cong ty tdi tffng n h a n vien, tdi tffng khach h a n g e i n thdng qua cac cong nghe nao tre co sd t a t ca nhffng quyet dinh ve CNTT phai co dao dffc, cd van hda. Nhff vay eac CIO vffa gdp p h i n xay dffng uy tin, thffgng hieu eho doanh nghiep vffa tao nen t a n g vffng chac cho vi tri eua hg trong doanh nghiep khi ma ty le n h a n vien t a m phue khau phuc luon giff d mffe kha cao. Ben canh dd, hg eung gdp p h a n quyet dinh den viec xda bd khoang each van hda giffa cae vung mien, quo'c gia thong qua I n t e r n e t ma n e n mdng la t h a n h tffu cua CNTT. Chung ta co the thay eac budi hgp Online d i n dffgc thay the cho eac budi hgp Offline ton kem, m a t nhieu thdi gian. Nhff vay viec truyen ba van hda doanh nghiep trd n e n de dang hon, ca do'i vdi chu the va khach the cua doanh nghiep Cong cu truyen ba van hoa khong bd huge vao website cua doanh nghiep ma cd the thong qua yahoo mes- senger, blog, facebook... nhffng m a n g xa hgi dffgc nhieu ngffdi sff dung.

Tren phffgng dien quan ly: CIO la ngffdi trffe tiep quyet dinh va dieu h a n h qua trinh sff dung CNTT lam eong cu cho viee td chffc can bg, quan ly n h a n sff,

quan ly eae dff lieu khach hang... trd n e n dgn gian va t h u a n tien hgn. Cong viec cua n h a n sff dffgc chuyen mdn hda mgt each t r i e t de, dem lai cai nhin tich cffe cho cac n h a n vien khi hg dffgc doi xff eong b a n g va minh bach. Vdi nhffng co sd dff lieu thong tin ma CIO thu t h a p va lffu trff - day la mgt ngudn can cff de p h a n loai, xep h a n g n h a n vien dffgc chuan xac - tff dd giup n h a quan ly d p cao hgn cd nhffng quyet dinh che do thffdng p h a t hgp ly. Vo h i n h dung CIO da ddng gdp vao eong cugc xay dffng tot moi quan he hai hoa giffa n h a n vien vdi cap quan ly va giffa eac n h a n vien vdi nhau. T r a n h tinh t r a n g d i n tdi sff mau t h u i n , dd^ ki ma eg sd dd la nhffng ket qua cong viee trong qua khff khdng dffgc eong n h a n . Mat khac, xu hffdng hien nay, nhieu eong ty da eho phep mgt sd^ n h a n vien co the lam viec tai b a t cff noi nao hg mudn, mien sao cdng viec hoan t h a n h dung thdi b a n va dat hieu qua cao n h a t . Trong moi trffdng di dgng nay, cae giam dd^c cong nghe thong tin (CIO) dang phai do'i m a t vdi nhieu thach thffe mdi, lam the nao de hg truyen ba dffgc van hda cua doanh nghiep minh tdi tffng t h a n h vien? Va de quan ly dffgc cac t h a n h vien trong cong ty thffe hien dung nhff thda t h u a n ve t h a i do, traeh nhiem vdi cong viec can thffe hien nhffng phffOng phap gi?

Khong gio'ng vdi cac chffc n a n g quan ly khac, CIO cd kha n a n g sang tao n h i t trong each dieu h a n h cua minh. Xuat p h a t tff chinh dae diem cua CNTT, ffng dung t h a n h qua lao dgng - cu the la eae p h i n mem, eac soft vao viec don gian hda qua trinh s a n xuat, trao ddi, mua ban, quan ly cua doanh nghiep/ td chffc.

V i n de d a t ra cho CIO lam the nao de xay dffng ra mgt quy t r i n h quan ly t h a t dffn gian, trong dd mgi boat dgng chffc n a n g dffgc van h a n h lien tuc mgt each ed t r a t tff va chuan xac gidng nhff sff dung mgt p h a n m e m da dffgc lap t r i n h s i n .

[TOI

MOI TRITONG KINH DOANH GIAM DOC CONG NGHE THONG TIN Vdl VAN HOA DOANH NGHIEP

Day la mgt v a n de k h o n g de d a n g vi thffe tai bg may quan ly cua cae cong ty VN r a t thieu ehuyen nghiep, eae vi giam ddc ludn xoay quanh viec quan ly ddng vo'n, t a i san ma bd qua cong doan quan t r g n g n h a t - quan ly con ngffdi. Chinh con ngffdi mdi la can nguyen t a t ca sff t h a n h bai eua doanh nghiep. Ma de quan ly eon ngffdi dffgc tdt, hay chang thay vi ra lenh va bat hg phai lam theo, h a y xay dffng nhffng ne nep- thdi quen trong mgt moi trffdng k i n h doanh t d t de hg tff nguyen thay ddi theo, eu the hffn xay dffng nhffng quy t i e ffng xff hgp tinh hgp ly, de cao gia tri con ngffdi. Ta b i t gap van hda cua mgt Mai Linh khong bao gid eau t i e n xe taxi eua khach, mgt Mai Linh vdi h a n g nghin n h a n vien t a n tuy, n h i e t t i n h . CIO n a m d dau trong Mai Linh? Vang. Hg ehinh la nhffng tdng dai vien n h a n h nhay, thao vat. Hg ehinh la n h a n vien ky t h u a t dam bao eho dong t h o n g tin giffa khach h a n g - t a i xe dffgc lffu ehay t h o n g sudt... Hay van hoa cua Microsoft dffgc the h i e n ngay trong khuon vien dai hge, the h i e n ro van hoa cua nhffng ca tinh, nhffng nd Iffc khong m e t mdi nhff trong Microsoft cd k h a u hieu "Hay nd Iffc lam viec va nd Iffc hffn nffa". Mgt ddi t a e cua Microsoft da n h a n xet r a n g trong sud't thdi gian d i i n ra dam p h a n giffa eong ty ong vdi Microsoft, ong t h a y minh p h a i lam viee vao nhffng gid g i i c t h a t la lung.

Nhieu l l n eae n h a n vien cua Microsoft ggi den b a n cong viee r i t khuya, lue t h i ong dang d khach san nao dd t r e n nffde My, lue dang d n h a ... den mffe do ong khong tin la "hg t h a t sff ed di ngu". Dieu n a y chffng td, ben canh viee tao r a moi trffdng lam viee thoai mai, p h a t huy nhffng ca t i n h s a n g tao. Microsoft eung ed nhffng quy dinh n g a t ngheo ma mgi n h a n vien deu huge p h a i t u a n thu. Chinh nhd tao ra mgt moi trffdng lam viee khuyen khich tdi da t i n h s a n g tao cua n h a n vien, k e t hgp vdi ky luat chat che

ma k h d n g m a y mde da la ye'u to' tien quye't de dffa Microsoft t r d t h a n h cdng ty tin hge h a n g d i u t h e gidi va giff vffng duge dia vi cua m i n h lau dai t r o n g moi t r u d n g c a n h t r a n h n g a y cang quye't liet n h u h i e n nay.

N h u vay k h o n g t h e phu n h a n vai tro cua cac CIO trong quan ly doanh nghiep ndi chung va xay dUng VHDN ndi rieng.

Tuy n h i e n , t a i Viet N a m h i u he't CIO con k h a md n h a t trong eong ty, vay hudng giai quye't eho bai t o a n CIO n a y :

1. C i n n h a n duge sU quan t a m tff cac n h a l a n h dao cap t r e n . Giao quyen tff quyet eho CIO eung nhff eho p h e p CIO t h a m gia vao eong t a e td chffc - xay dffng VHDN. Cac quyet dinh cua CIO can d a t tdi cap chien Iffgc. Nghien effu va Ung dung eae t h a n h tffu CNTT va eac t i e n ich cua I n t e r n e t trong viee xay dffng h i n h a n h eong ty, duy tri cam ket vdi k h a c h h a n g . Sff dung dff heu CNTT trong viec quan ly n h a n sff, tff dd gdp p h a n tao lap sff m i n h bach trong VHDN.

2. Tie'n h a n h dao tao va tuyen chgn nhffng CIO thffe sff cd t a i n a n g . Hg la ngffdi am hieu ve CNTT, t a n dung cong nghe de tao lgi t h e cho doanh nghiep cua minh. Va hffn ai he't, hg thffe sff am hieu ve con ngUdi va td chffc doanh nghiep tff eae chudi gia tri, ddi thu c a n h t r a n h , t h i trffdng, dinh vi doanh nghiep. Ddng t h d i sau hg c i n thffdng xuyen dffgc dao t a o lai, effng vdi cac chffc n a n g quan ly k h a e trUde sU thay ddi de'n chdng m a t cua moi trUdng k i n h doanh.

3. Cudi cung, gid'ng n h u t a t ea nhffng ai giff effgng vi Giam doe, de p h a t huy tdt vai tro trong doanh nghiep, CIO can h o a n t h i e n chinh b a n t h a n minh.

Trong linh vffe xay dffng VHDN, mgt p h i n k h o n g nhd cho chen thudc t h a n h eong, dd chinh la t a m gUffng eua nha

QUAN LY KINH TE 3634(7/2010)

GIAM DOC CONG NGHE THONG TIN VOI VAN HOA DOANH NGHIEP MOI TRlfONG KINH DOANH [ ^ I'i 1 1

l a n h d a o . L u o n dUa r a nhffng q u y e t d i n h C N T T t h e o d u n g phffgng c h a m , t r i e t ly c u a d o a n h n g h i e p , vffa k e thffa nhffng n e t t i n h h o a cua d a n t g c , vffa k e t h g p h a i h o a v d i nhffng gia t r i dffgc t i e p t h u tff b e n n g o a i . D d n g t h d i t r o n g m g i b o a t d g n g , C I O la ngffdi di d a u t r o n g m g i v i e c , de tff dd g a n k e t m g i ngffdi t r o n g d o a n h n g h i e p l a i vdi n h a u . V H K D n g a y c a n g d d n g v a i t r o q u a n t r g n g , n h a t la nhffng y e u t d vo h i n h k h o n g c a n , do, d o n g , d e m dffgc. K i e n t o a n t a t ca cae bg p h a n eua d o a n h n g h i e p de t a o n e n m g t e h i n h t h e tho'ng n h a t t r o n g viec t a o r a b a n s i c V H K D r i e n g la m g t trong nhffng d i e u k i e n c i n v a du de t h a n h cong. T r o n g t h d i d a i b u n g n d C N T T nhff h i e n n a y , h a y t a o r a nhffng moi trffdng de C I O t r d t h a n h t h i e t yeu, h a y t a o d i e u k i e n de C I O dffa r a n e t v a n h d a m d i cho l i n h vffe q u a n ly cua m i n h v a

r g n g h g n la p h o n g e a c h cua ca h e t h o n g d o a n h n g h i e p .

TAI LIEU THAM KHAO

• Vdn hoa doanh nghiep, yeu td vdng ciia thdnh cong - D i i n dan doanh nghiep.

• Duong Thi Liiu (2006), Vdn hoa doanh nghiep, NXB Dai hoc I ^ n h te Qudc dan, Ha Noi, 2006. . _ ^ ,^, _ .. r

• Nguyin Duy Bac, Vdn hda kinh doanh, vdn hda doanh nghiep, vdn hda doanh nhdn - Quan niem vd mdi quan he.

m Co sdr nao de xay dUng Van hoa doanh nghiep? Theo www.chungta.com

• De CLiong NCS "Phdt trien vdn hod doanh nghiep cho tap dodn kinh ti nhd nUdc cua Viet Nam trong todn cdu hod" eda Do HUu Hdi, Hd Ngi, ndm 2010.

m Nguyin Manh Quan (2007), Dgo dUc kinh doanh vd Vdn hoa cong ty, NXB Dai hoc Kinh te Quo'c dan, Ha Noi. ^ ,,

i-'>:^ I q - : •:

'..ii ,i