Giai phap cum lien ket nganh thuc day phat trien
Lang nghe tmyen thong da my nghe Non Nu'dc
PHCIWG V A N THANH"
Tom t^t
Vdl lich sff Mnh thdnh vd phdt triin han 400 ndm, Ldng nghi truyin thd'ng dd my nghe Non Nudc (qudn Ngu Hdnh San, TP. Dd Nang) da vd dang phdt trien mgnh me, nhiiu sdn phdm xudt khdu ra cdc nudc tren thi gidi, ddng gop ldn vdo sUphdt triin kinh ti- xd hot dia phuang. Trong bd'i canh cgnh tranh ngdy cdng gay gdt, phdt triin Ldng nghe truyen thdng dd my nghe Non Nudc cdn dua tren cum lien kit ngdnh dephdt huy ndng luc vd lgi thi cua Ldng nghe theo hudng ben vffng.
Tif khoa: ciim Uin kit ngdnh, ndng lite cgnh tranh, Ldng nghe truyen thd'ng da my nghi Non Nudc Summary
With a history of formation and development over 400 years, Non Nuoc handicraft stone traditional village (Ngu Hanh Son disirict. Da Nang city) has been developing strongly, many products are exported to many countries in the world that contribute greatly to the local socio- economic development. In the context of increasingly fierce competition, developing Non Nuoc handicraft stone traditional village needs to be based on industrial cluster to promote the capacity and advantages of the village in a sustainable way.
Keywords: industrial cluster, competitive capability, Non Nuoc handicraft stone traditional village GIOI THIEU nganh du'dc phan biet thong qua 4 yeu
td': (1) Sff gidi ban ve dia ly; (2) So Iffdng Ly thuye't ve cum lien ke't nganh da dffdc ap dung cac nganh cdng nghidp; (3) Mo'i lien he;
5 nhieu qud'c gia, nhff: My, Anh, Nhat Ban, Han Qudp, va (4) Ldi the' canh tranh. Cach tid'p can Trung Qud'c..., dem lai nhieu ke't qua tich cffe gdp phan nay xem xet kha nang canh tranh cua nang cao nang life canh tranh cho cac nganh, cung nhff mdt cdng ty cd lien quan de'n viec thifc cho cac qudc gia nay. Do dd, viec tog dung ly- thuye't cum hien cua cac cdng ty khac v^ cic yeu t6' Hdn ke't nganh vao phat trien lang nghe ddng vai trd ra't khac gan lien vdi nhau trong chudi gia quan trgng nham nang cao nang lyc canh tranh cua cac tri gia tang, trong quan he khach hang - chu the trong lang nghe va la dieu kien d^ phat trien ben khach hang, hoac trong mdt bd'i canh dia vitng lang ngh6 trong dieu kidn hdi nhap qud'c te'hien nay. phffdng hoac khu vffc.
Tff cac khai niem ve cum lien kd't nganh cua cac tac Tdm lai, cum lien ke't nganh cd the gia: Porter, Weber..., dong thdi phan tich kha nang va difdc xay dUng dffa vao hai tru cdt quan dieu kidn phat trien cum lien ke't nganh cf Lang nghe trgng dd la: (1) vai trd cua sff tap trung truyen thd'ng da my nghd Non Nffdc, tac gia de xuat cac ve mat dia ly cua boat dgng kinh te'; (2) kid'n nghi de phat trien Lang nghe mgt each ben vffng. tinh "lien kd't" va "lidn quan". Bdi, cum ., , „. li^n ket nganh khdng phai la mot tap hdp CO SO LY THUYET rdi rac cua mdt nhdm cdng ty bat kJ ma
nd dffdc gan ke't bdi sy tirong hd va dffdc Ly thuyit ve lgi thi cgnh tranh cda Porter cdng hffdng bdi tac ddng lan tda tich cffe Michael Porter (1998, 2008) cho rang, cum lidn kd't Hay ndi each kh^c, sffe manh chung cua nganh la mdt nhan to'tao ndn nang Iffc canh tranh ciia cum lidn ke't nganh Idn hdn tong siJc doanh nghiep va qud'c gia. Theo Porter, cum lidn kd't manh cua cac thanh vien rieng Id ggn lai.
'Truang Dai hoc Kinh te, Dai iigc Da N i n g
Ngdy nhdn hdi: 28/03/2019. Ngdy phdn bien: 20/04/2019. Ngdy duyet ddng: 24/04/2019
114 J Dif bdo
n i l
Ly ludn dia ly kinh timdi Theo quan niem ve cum lien ke't nganh cua Krugman (1991), ngudn gd'c hinh thanh cum lidn ket nganh phan nhi^u la do ldi the' kinh te' nhd quy md hdn la do ldi the' so sanh. Krugman cdn cho rang, viec hinh thanh cac cum lidn kd't nganh cd tinh ngiu nhidn, dong thdi nhd sff md rdng__ quy md kinh te' mdt each ben vi^ng. Ong da nha'n manh vai trd ciia yeu to' ldi tffe gia tang theo sff hen kd't (interdependently increasing remms), tinh kinh td' bdn trong va ben ngoai theo quy md (internal and external economies of scale). Trong nghidn cffu, Krugman da phan tich va chi ra rang, sd di dgng cd khie'n cac doanb nghiep chu y d gan nhau, dd la nhu cau giam chi phi giao dich va tiep nhan lan tda tri thffc.
Vdi nghien cffu nay, tac gia da tao nen mong cho ly luan dia iy idnh te'mdi.
THUt TRANG AP DUNG CU/VJ UEN I^ET NG^NH TAI L A N G NGHE TRUYEN THONG DA MY NGHE NON Nu'dc
Dffa tren each tid'p can cua Porter, tac gia danh gia cum Hen ke't nganh Lang nghi truyen thd'ng da my nghe Non Nffdc diia vao hai tru cot quan trgng:
Tru cot thff nhd'l - Vai trd cua sff tap trang ve mat dia ly cua hoat dgng kinh
£e': Theo Ban Quan ly Lang nghe truyin thd'ng da my nghe Non Nffdc, nam 2018, Lang nghe cd hdn 20 doanh nghidp va 500 cd sd san xua't, kinh doanh ldn, nhd dang hoat ddng, tao ra hdn 105.000 san pham cac loai vdi gia tri san xua't dat binh quan khoang 200 ty dong/nam va giai quye't cho hdn 5.000 lao ddng/nam.
Ta't ca cac cd sd san xua't dffdc quy tu vao khu vffc dia Iy nha't dinh, dd la khu san xuat t§p trung lang nghe vdi dien tich 35,5ha tai khu vyc phifdng Hda Hai, qu|n Ngu Hanh Sdn, TP. Da Nang. Hd thdng ha tang ciia khu san xua't tap trung difdc dau tffdongbd, tff dffdng giao thdng, he thd'ng didn, cap thoat nffdc, xff ly chat thai, ve sinh mdi trffdng, phdng chd'ng chay no, cung ffng nguydn lieu, vat tff, gidi thieu, quang ba san phim, kho bai, dao tao, chuyen giao cdng nghe... nSm ddc lap vdi cac khu dan cff vdi tong kinh phi dau tff hdn 170 ty dong.
Tru cdt thff hai - Tinh "lien ket" va
"lien quan": Lang nghe truyen thd'ng da my nghd Non Nffdc vdi be day Hch sff hdn
400 nam da trai qua nhieu qua tiinh phat trien tff tha'p de'n cao: tff sd khai vdi cac dung cu thd sd, chi lam d mgt vai^ hg gia dinh rdi nhan rgng ra nhilu hd va cff the' phat trien cho de'n ngay nay vdi hdn 500 cd sd ldn nhd, dffdc tich tu trong mdt cum san xua't cung vdi khu trffng bay va thffdng mai nam d cac tuyd'n dffdng Vo Nguydn Giap - Trffdng Sa, Huyen Tran Cong Chiia, NguySn Duy Trinh, Ld Van Hie'n... da tao ndn mgt khd'i lien ket ty nhien.
Tuy nhidn, hien nay md'i lien ket giffa c^c chu the trong cum lang nghe vdi cac chii the khac ngoai cum cdn rdi rac, chffa chat che, ndn nang Iffc canh tranh cdn rat tha'p.
Danh gia cu the nhffng mat thuSn ldi v^ ban che trong thyc hien cum lien kd't nganh tai Lang nghe truyen thd'ng da my nghd Non Nffdc, nhif sau:
Thuan lai
Cum Hen ket nganh lang nghe da hinh thanh gan nhff dong bg, khang dinh vi tri quan trgng dd'i vdi sff phat trien quan Ngu Hanh Sdn va TP. Da NSng. Cu the, Lang nghe dffdc quy hoach vao mgt vung san xua't tap trung vdi didn tich tren 35,5ha tai phffdng Hda Hai, sy tich tu cac doanh nghiep cung nganh vao khu san xua't tap trung nay ra't ldn vdi hdn 500 doanh nghiep chuyen san xuat cac san pham tffdng dong nhau la hang my nghe da Non Nffdc, so'Iffdng lao dgng tap trung cao, san xua't ra cac san pham gia tri cao, xuat kh^u thi trffdng nhieu nffdc tren thd'gidi...
Lang nghe truyen thdiig da my nghe Non Nffdc cd cac kiiu tS chffc san xua't, kinh doanh dd la: (1) Hinh thanh dang doanh nghiep lien hdp thffc hien ta't ca cac khau cua qua trinh cdng nghe va san xuat cho dd'n san pham cud'i cimg va tryc tiep tieu thu san pham thdng qua showroom cua doanh nghiep; (2) Hinh thanh cac cd sd san xua't theo dang dat hang cua cac doanh nghiep ldn trong lang nghe, day la loai hinh kha pho bid'n d lang nghS chie'm ty le ra't cao de'n 90%; (3) Hinh thanh theo kieu chi kinh doanh cac san pham thu cdng truyen thd'ng trdn cd sd dat hang lai cac cd sd san xua't; (4) Hinh thanh cac doanh nghiep van tai;
(5) Hinh thanh cfic doanh nghiep chuyen cung cap nguon nguyen Hdu; (6) Hinh thanh cac doanh nghidp, cac cd sd dich vu sffa chffa va cung cap may mdc thie't bi cho lang nghe; (7) Hinh thanh cac dich vu ngan hang hd trd cho doanh nghiep vay de md rdng san xua't, kinh doanh.
Nhffng khd khdn, hgn chi
- Thie'u cd che', chinh sach cu the de khuye'n khich va hd trd phat tri^n cac cum lidn kd't nganh lang nghe.
Khd khan nffa la sff phd'i hdp cd che' chinh sach phat trien cum lien kd't nganh lang nghe vdi cd^che' chinh sach phat trien cdng nghidp hd trd lang nghe.
- Sff ba't cap cua ke't ca'u ha tang trong vide dap ffng yeu cau phat trien cum lien ke't nganh lang nghe. Mac du Lang nghe truyen thd'ng da my nghd Non Nffdc cd Idi thd' hdn so vdi cac lang nghe khac trong nffdc va nhffng nam gan day da dffdc quy hoach md rdng vao khu san xua't tap trung, nhffng ha tang trong trong cum lang nghe con han che', yd'u kem, thie'u ddng bg, kem tinh k^t nd'i. Cdng tac phan Id san xua't chffa phu hdp vdi dieu kien va dac thu san xua't ciia Lang nghe; hoat dgng xff ly cha't thai, nffdc thai vSn la van de cdn nan giai, chffa the giai quye't triet de'.
115
Cdng nghiep hd Urd, nguyen lieu dau v&o cdn khd khan, khdng on dinh. Ca cum nghe chi cd vai cd sd tai dia phffdng cung ca'p nguydn Heu da, cdn lai la phu thuoc vio cac doanh nghiep cung ca'p nguyen lieu tff cac tinh phia Bac, nhif: Thanh Hda, Nghd An, nen thie'u tinh ben vffng.
- Phan ldn cac hoat dgng cua cac cd sd san xuS't, kmh doanh va doanh nghiep trong nganh da ray nghd Non Nffdc gap nbi^u khd khan, nhat la nang lyc canh tranh cdn nhieu ban chd', do phan ldn cd sd/doanh nghiep chifa xay dffng dffdc thffdng hidu, chffa khang dinh dffdc uy tin tren thi trffdng. Dia diem san xua't, kinh doanh cua doanh nghidp hau he't la tff phat, phan tan, thid'u tap trung, chffa cd quy hoach de dinh hudng san xua't quy md ldn, ngudn vd'n tff cd cua cac cd sd, doanh nghiSp tuy cd tang len, song chffa dap ffng yeu clu san xua't, kinh doanh thffc tidn.
- Md'i quan hd hdp tac. Hen ke't giffa cac doanh nghiep lang nghe vdi nhau va vdi cac td chffc lidn quan cdn rdi rac va kem hieu qua. Quan hd Hdn kd't giffa cac chu the trong cum hoac chifa dffdc thie't lap, hoac ne'u da dffdc thie't lap, thi cung cdn long leo, khdng thffdng xuydn va kem hidu qua. Bdn canh dd, mot so' doanh nghiep boat ddng trong ciing mgt khau, mot linh vffc khdng nhffng khdng lidn ke't vdi nhau, ma ngu'dc lai con canh tranh vdi nhau.
- Vide tiep can cac nguon vd'n tin dung cdn gap nhieu khd khan, nen viec diu tff doi mdi thid't bi, cdng nghe phuc vu san xua't, uilg dung cdng nghe thdng tin trong quan ly, trong boat ddng thu'dng mai cung gap nhieu ba't cap.
- Ddi ngu quan ly doanh nghiep mdi thanh lap tuy cd trinh dd, song chffa dffdc dao tao bai ban va chffa difcfc tap hdp vao cac t6 chffc hdi, Hiep hgi nghi nghiep hoac Hgi doanh nhan, nen kha nang dilu hanh doanh nghiep cung gap ra'l nhieu khd khan.
MOTSOGIAI PHAP
Qua phan tich thffc trang cum Hdn ke't nganh d Lang nghe truyin thd'ng da my nghe Non Nffdc, tac gia de xua't mdt so' giai phap nham thiic day phffdng thffc Hen kd't san xua'l nay, cu thi nhff sau:
Thff nhd'l, TP. Dd Nang cdn cd ca chi ddc thii di ddu tuxdy dffng vd kinh doanh hg tdng cum cdngnghiep Ldng nghi truyen thd'ng dd my nghe Non Nudc. Ddng thdi, xay dyng chinh sach phil hdp nham thu hut nguon Iffc xa hdi
cho dau tlf phat trien lang nghe, dap ffng nhu cau ve mat bang san xuai, giam thieu d nhiem mdi tru'dng.
Thff hai, ndng cao cdng tdc^qudnly di ddm bdo yeu cau st/ phdt trien, phd hgp vdi dgc thii cua Ldng nghi-- Ben canh dd, diing ngan sach de dau tff md rpng khu san xua't tap trung hidn cd nham hoan thidn ha tang, phat trien thanh mot cum lidn kd't nganh hoan chinh, dap ffng nhu c^u phat tri^n cua Lang nghe.
Thff ba, cdi thien chinh sdch tin dting cho doanh nghiip trong Ldng nghi. Vide ddi mdi chinh sdch huy ddng va sff dung vd'n cua Thanh phd' cho Lang nghe can thay doi, hffdng tdi doanh nghiep va ho kinh doanh nhd le, de tao ddng lyc cho sff phat trid'n cua Lang nghe.
Ngoai ra, Thanh phd' cd the can nhac mien giam thue' cho cac cd sd khd khan, khuye'n khich cic cd sd san xuat dau tfl thay the' cac may mdc cii lac hau bang cac cdng nghe may mdc hien dai de nang cao chat Iffdng san phim, ddng Ihdi cung de giam thieu d nhidm mdi trffdng.
Thff tu, hodn thiin chinh sdch thuang mgi vd xuc tii'n thuang mgi de tieu thu sdn phdm cho Ldng nghi. Theo dd, tie'p tuc ffff tidn cho xua'l khau, gan ket thi trffdng trong nifdc vdi thi trffdng nfldc ngoai; phat huy nhffng dac di^m, nguon lyc thuan ldi cua Lang nghe va nhflng san pham cd ldi thd'canh tranh cua Lang nghe; da dang boa cac Ioai thi trffdng, nhu'ng cung can chii y dd'n cac thi trffdng trong diem. Thanh phd va quan Ngu Hanh Sdn can tang them kinh phi xiic tie'n thffdng mai san phim lang nghi.
Ben canh dd, dinh hifdng quy hoach va hinh thanh cac chudi cffa hang trung tam d Lang ngbl, cu the Ik hinh thanb chudi cffa hang va cac showroom trimg bay gidi thidu va ban san pham doc cac tuyen dffdng: Huyen Tran Cdng Chiia, Trffdng Sa, Nguyen Duy Trinh, Ld Van Hid'n.Q
TAI LIEU THAM KHAO _ _ 1. Chinh phu (2017). Nghi dinh so 6S/2017/ND-CP. ngdy 25/05/2017 quy dinh ve viec qudn ly.
phdt triin cum cdng nghiip
2. Ban Quan ly Lang nghi truyen thd'ng da my nghd Non Nffdc (2018). Tinh hinh hogt dgng cda Ldng nghe truyen thd'ng dd my nghi Non Nudc ndm 2018
3. Krugman, Paul (1991). Geography and trade, MIT Press, London
4. Porter, Michael E, (1998). Clusters and the new economics of competiuon. Harvard Business Review, Havard Business School Press, Boston
5.Pocier,M\chm\E.(200B). Clusters, innovation, andcompetittveness:Newfindings and implications for policy, presented at the EU Conference on Innovation and Clusters, Stockholm, Sweden
116
