HIỆU QUẢ KINH TÉ, KỸ THUẬT VÀ XÃ CỦA CỐNG ĐẬP
Đạihọc Thủy lợi,HàNội
Hội Thủylợi Nam
Tóm Tắt: Nội dung bài báo này nhằm phân so sảnh các hiệu quả môi trường vàđặc biệt là về kinhtế của cống đập bản dầmvới cống truyền thống và cong truyền thống cải Phần đầu bài báogiới thiệu nguyên lý dựng cổngtruyền cống truyền thống cải tiếnvàcống đập bản Ở đây tác giả nhấn mạnh về thayđối các nguyên lýcơbản củacống đập bản đặt trênnềnđất vàcột nước thấp sovới kiểu cong truyền thống và truyền thống cải đó tácgiả phân tích so sánh hiệu quả kỹ kinh tế về mặt lý thuyếtvàchứngminh hiệu quả kỉnh tế thực tểthu được hai án thủy lợi thực tế Cà Mau: Hệ thong thủy lợi tiêu vùng và án hệthống thủy lợi tiếu vùng khi ứngdụng cống đập bản hiệu quả kinh của các dự án vượt trội hơn cổng truyền thống vàcốngtruyền thống cải
việc dụngcông nghệ cổng đậpbảndầmgiúp tiết kiệm 98,6 tỷ đồngso vớicống truyền thống và 76,922tỷ đồng so với cổngtruyền thống cải tức làm lợixấp 50% kỉnh lắp trước Ngoài ra cống đápbảndầm còn cỏhiệu quảcao về hội và môitrường sinh thái so với cống truyền thống và truyền thong cải nhờ cống đập bản dầm đựơc mở rộng được thi công trong dòng giảm đảng chi đền bù giải phóng mặt Do vậy cống đập bản dầm được BộNông nghiệp và PTNT cũng như các địa phương cho ứngdụng nhiều dự án thủy lợi ở đồng bangsông Long.
Từ công trình ngăn sông, cống truyền thống, cống đập bản dầm, hiệu quả kinh tế, hiệu quả thuật, hiệu quả môi trường.
Abstract: paper compares and analyzes the environmental, and especially economic efficiency different river barrier technologies, including traditional river barrier techniques, improved traditionalriver barrier andbeamsand slabs river
theconstructionprinciples traditional improved traditional beams and slabs river barrierwere introduced. suggested that by changing the basicprinciples constructing river barriers, beams and slabs sluice structures are more effectivethanotherriver barrier technologies terms social, environmental, and economic Secondly, by comparing different river barrier technologies actualirrigation projects, shown thattheeconomicefficiency the beams and slabs sluice structures superior to traditional sluices and improved traditional sluices. In the sub-regions Nam theapplication sluice technology saves 98.6 billion compared traditional sluices billion compared improved traditionalsluicestructures, about 50 before comparedtothe
TẠPCHÍTÀI NGUYÊN NƯỚC 59
respectively. Furthermore, the use beamsand slabs technology lowers the site clearance It also minimizes the construction's influences on social security and ecological environment.
this technology beenapplied many irrigationprojects theMekong Delta by the Ministry Agricultureand Rural Development and
Keywords: river barriers, traditional sluice technology, beams and slabs sluice technology, technical efficiency, economic efficiency, social efficiency, environmental efficiency.
GIỚI THIỆU CHUNG Cong truyềnthong
Các cống đã xây dụng trước đây ở vùng đất yếu ven biển của nướcta cũng như trên thế giới đều theo mô hình chung công nghệ cống truyền thống (hình truyền thống làm việc dựa trên các nguyên Ổn định chịu chống trượt của cống do trọng trên nền cứng thì trọng sinh ra ma sát giữa đáy và nền để giữ cống, còn ở nền yếu thì ngàm cống vào nền nhờ hệ cọc đế giữ cống và cộng thêm cả ma Có thể gọi đây là cống trọng hay còngọi cống khối tảng. Ônđịnh chống lún của loại hình cống này nhờ
nếu cống được xâytrên nền cứng và nhờ cọc nếu cống được xây dựng trên nềnyếu. định chống thấm theo nguyên lý đường viền ngang, tức nhờ sựkín khít giữađáy cống vànền. Ổn định chống xói của cống chủ yếu nhờ vào hệ thống bể và tường tiêu năng Do những đặc điếm làm việc loại cống truyền thống thườngcókhối lượng xây nênthường bị thu hẹp, chỉ còn khoảng 25-40% tiết diện lòng Hơn thế nữa, các cống truyền thống thiết theo ba nguyên lýtrên phải được thi công tại tronghố móng khô. Kết quả môitrường thái vùng xây dựng cống thường chịu nhữngtác động tiêu
Hình Mặt bằng cống truyền thống
Hình Mặt cắt ngang cống truyền thống
Cống truyềnthống cảitiến
Sau khi công nghệ cống đập trụ đờ ra đời và thicôngthành công cống Thảo một đon tư vấn thiết đã thiết kế phần thân cống truyền thống trong khung vâycọc ván thép, còn phần tiêu năng phòng xói như cống đập trụ đỡ và gọi truyền thống cải tiến, truyền thống cải tiếnđã áp dung hai nguyên cơ bản của đập trụ đỡ mở rộng cống để thi côngsân
tiêu năng bằng thảm đá thả trong nước và xây dựng cống giữa Ưu điểm của cống truyền thống cải tiến với cốngtruyền thống cống được mở rộng, thi công được giữa sông, nhưng nhược diểm của nó thân cống vẩn như cống truyền thống, vìnguyên chịu vàchốnglún vẩn của cống truyền thống. Hình dưới đây trình bày mặt bàng và cắt ngang cống truyền thốngcải
Hình2a: Mặt bangcống truyền thống cảitiến
Hình Mặt cắt ngang cổng truyền thống cảitiến
TẠPCHÍ NGUYÊN NƯỚC
Cổng đập bản dầm
Cống đập bản dầm được đề xuất trong hướng nghiên cứu đập hạ chìm năm 2007. Các cống đập bản dầm được thi côngtrong đúc, sau làm nổi và dắt đến vị trí xây dựng đã chuản
sằn móng, đập dạng bản dầm làm việc theo nguyên chính. Thứ nhất, ổn định chịu chống trượt, ma sát (lực dính) giữa đáy và nền, nhờ trọng lượng bản thân cống, nhưng ở đây trọng lượng nhiều với cống truyền thống. Thứ on định chống lún theo nguyên lýtải trọng công trình lên nền
chịu của nền, khác hẳnvới cốngtruyền thống. Thứ ổn định chống thấm cũng như cống truyền thống, tức theo nguyên đường viền ngang, nhờ sự kín khít giữa đáy cống và
Thứ tư, ổnđịnh chống xói của cống nhờ thảm đá hoặc tấm tông, nhờ đã mở rộng tiết diện cống để cho tốc trước và sau cống nhỏ lưu tốc xói cho phép của gia cố, tự như cống đập trụ Thứ năm, trong quá trình dắtvàđánh đắmđến tríthiết cống ổn định theo định luật Achimed. Chỉ cónguyên chốngthấm giống hoàntoàn với cống truyền thống, còn nguyên lýchịu cũng giống nguyên cốngtruyền thống, nhưng khác về giá trị, còn ba nguyên hoàn khác với cống truyền thống.
Cống đập bản dầm được Cục Sở hữu trí tuệ, thuộc Khoa học Công nghệ, cấp bang độc quyền sáng che theo Quyết định 24597 QĐ-SHTT, ngày 16.05.2012. Đen nay hàng chục cống ở một tỉnh như, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mâu, Kiên Giang đã được xây dựng theo công nghệ cống đập bản Nhờ thayđối những nguyên cơ bản về xây dựng cống trên vùng đất yếu, nghĩa thay đối hoàn toàn kỳ thuật xây dựng cống, với công nghệ cống truyền thống vàtruyền thống cải tiến, nên
cống đập bản dầm có được hiệu quả cao về kỹ thuật, kinhtế và môitrường sinh thái. Dưới đây, trình bày những kếtquả nghiên cứu về tính hiệu quả cùa việc áp dụng công nghệ cống đập bản dầm, cống truyền thống và truyền thống
tiến.
cổ'
Hình Sơđồkhônggian cống đậpbándầm
HIỆUQUẢ KỸ THUẬT
Việc ứng dụng công nghệ cống đập bản dầm mang hai hiệu quả đột phá mặt kỳ thuật.
việc giảm nhẹ khối lượng công trình và nhờ đó giúpgiảm được khối lượng công việc xử nền. Ket cấu thânđập cống đập bản dầm gồm bảnđáy và trụ biên đều dạng nhẹgồm bản và dầm, không phải khối tảng, như cống truyền thốngvàtruyền thống tiến. nềncống đập bản dầm không phải xử bằng móng cọc như đối công nghệ cống truyền thống và truyền thống cải tiến. Chính nhờ giảm nhẹ tải trọng cống, cống đập bản dầm có thể dụng hiệu quảtrên những nền đất yếu, tận dụng được chịu tải, dù nhỏ của nềnđất
Công nghệ cổngtruyền thống khi xâydựng vùngđồng bằng ven biến với nền đất yếu đãáp dụng nguyên ổn định trọng bằng kết
khối tảng của cống trên nền đất
với cống truyền thống và truyền thống cải tiến thường phải làm móng cọc để chống Điều này chẳng khác nào chất tải nặng nền đất yếu,rồi phải xử nền như dùng móng cọc.
Đó một lầmvà điều không họp về kỳ thuật. Nhưng trước đây khi chưa có loại cống mới thì phải xây cống theo công nghệ truyền thống. Cống đập bản dầm loại cống có kết cấunhẹ nên có thểđặt ngay trên nềnđất yếu để ổn định chống trượtvàchống không cần xử lý nền móng cọc, bởi vì cống vùng triều chịu chênh lệch cột nước nhỏ, chỉ khoảng khi tínhthêm các trường hợpcựcđoan cũng chỉ Vấn đề quan trọng khi nghiên cứu về cống trên nền đất yếu,GSTS TrươngĐìnhDụ,tácgiả của cống này, đã nhận biết cống truyền thống (kiểu cống khối tảng) trên nền đất cứng hoặc trên nền đất yếu cóxử móng cọc cổng được áp dụngđể chịu tải trọng ngang tức cột nước cao. vậy áp dụng cống truyền thống vùngđất yếu, cộtnướcthấp không họp gây lảng
Việc mở rộng tiết diện cống bản dầm, khoảng gần gấp đôi cống truyền thống, đưa ba hiệu quả kỳ thuật quan trọng. Thứ nhất, kết cấutiêu năng phòng xói được giảm bớt đáng Cầnlưu ý cáckết cấutiêu năng ở cống truyền thống, thường các lóp tường bể bằng bêtông cốt thép đồ cũng như xói dự phòng và phầnnối tiếp bằng đá đổ, mộttrong những phậntốn kém gâylảng phí,trong xây dựng cống vùng ven biển. Những kết cấu này phải thi côngtrong móngkhô.Phầnkết cấu tiêu năng phòng xói này thường chiếm đến 25% giá trị công trình. Công nghệ cống đập dạng bản dầm chỉyêu cầucáckết cấu tiêu năng đongiản, bằng thảm đá, được thi công bằng cách thả trong dòng chảy, tốc qua đây đã được giảm
khoảng lần cốngtruyền thống. Việc công thả thảm đá hoặc tấm bê tông được thực hiện ngay ngay trong dòng chảy. Chi phí hạng mục nàykhoảng giátrị côngtrình.
Hon thế nữa việc mở rộng tiết diện cống còn giúptăng được khảnăngtháo vàlấy nướccủa côngtrình.
Việcgiảmnhẹkết cấu cống bảndầm, đã đưa công nghệ thi công cống trong dòng chảy theo định luật Acsimet, rất hiệu quả: đập bảndầm đúc cống ở khác rồilàm nổi, dắt và đánh đắm vào móng,. Tuy có nhiều công đoạn, nhưng các côngđoạn đều dễ thực hiện và có thê được tiên hành một cách chủ động như việc chọn và thi công đúc thường rất thuận Điều này giúp tránh được việc đào móng khô ở vùng đất yếu để đặt cống, vì đây việc khó khăn nhấttrongthicông cốngtruyềnthống, kểcảviệcđào móngcốngtrên cũng nhưđào móng dưới lòng sông, thường bị sạt trượt mái xử rất tốn kém và kéo dài thời gian thicông, ví dụ thi công móng cống Phó Sinh (Bạc Liêu) cực kỳ vất vả do thường xuyên bị sạt dù mái đã mở đến m=8. Cách thi công này cũng giúptránh được đào kênh dẫn dòng thi công đối với cống phải thi công qua mùa mưa. Việc đào móng cống trong nước ở vùng đất yếu, có hiệu quảkỹ thuật đáng kê là đào móngvới máithang đứng, có đã đàosâu tới 2m như cống đập xà lanPhước Long,màkhônghềbị sạttrượt.
Do cổng đập bản dầm xâydựng được ở giữa dòng sông, mà bờ có thế có dân cư sinh sống, điều màcốngtruyền thống không thể thực hiện được, nên công tác đền bù giải phóng mặt bằng rất nhỏ với cống truyền thống. Đây cũng một trong những ưu điểm nổi trội của cốngđập bảndầm cốngtruyềnthống.
2.1.Hiệuquả kinh
Nhờcónhữngnguyênlýmới, đưa đến những
TẠP CHÍ TÀI NGUYÊN NƯỚC
hiệu quả kỳ thuật, cho cống đập bản dầm đạt được những hiệu quảlớn về mặtkinh
Việc áp dụng cống đập bản dầm giúp giảm lớn khối lượng xây lắp bộ phân thân cống, bao gồm bản đáy và trụ biên, bản đáy, trong cống truyền thống, chiều dày bản đáy cống thường từ 0,7m-l,5m, tính trung bình lm. Với cống đập bảndầm, chiều dày trung bình của bản đáy, cả bản và dầm khoảng 0,4 giảm tới 60%. Nhưng cống đập bản dầm phải mở rộng bản đáy theo chiều vuông góc dòng chảy B với giảthiết gấp hai lần thì hiệu quả giảm khối lượng bản đáy trên thực tế còn khoảng 20%. phần trụ biên: Chiều dày trụ biên trong cống truyền thống thường từ 0,6m
l,2m, lấy trung bình khoảng 0,9m. Chiều dày dầm bản của trụ biên của cống đập hạ chìm trung bình chỉ còn khoảng 0,36m. Tính ra hai trụ biên của cống đập bản dầm có hiệu quả giảm được 60%khối lượng với cốngtruyền thống.
Bảnđáy vàtrụ biên khối lượng chínhcủacác loại cống. Cả bản đáy và trụ pin của cống đập bản dầm tính gần đúng giảm được 40% khối lượng với cống truyền thống, cũng là 40%
giátrị côngtrình. Con này cũnggàn đúng với tính toán hiệu quả giảm khối lượng thân cống của các cống đập hạ chìm đã xây dựng trong thực
Bên cạnh đó, việc áp dụng công nghệ cống bản dầm giúp giảm khối lượng cọcvàchi phí thi công cọc (thường chiếm khoảng giá trị công trình), giảm khối lượng sân tiêu năng, gồm các tường, các be và dự phòng trước và cống (thường chiếm khoảng 25%
giátrị công trình). Các giảipháp tiêu năng bằng thảm đá được áp dụng thay thế chỉ chiếm khoảng 5% giá trị công trình. Do đó, hiệu quả thực tế của giải pháp tiêu năng giảm được 20% trị côngtrình.
Domởrộnggấpđôi khẩu độcống nêngiátrị khối lượng cửa van của cống đập bản dầm tăng lên từ khoảng giá trị công trình giá trị chung của cửa van thường chiếm 30% gía trị công trình đập bản dầm. Giá trị càu giao thông cũng tăng gấp đôi lên khoảng 5% giá trị công Phần giá trịthi cônghốđúc,đào móng, dắt và đánh đắm cống đập hạ chìm thường hon giá trị thi công móng tại chồ cống truyền thống và dẫn dòng thi công khá nhiều, tuy nhiên trong nghiên cứu này coi như có giá trịxấp nhau.
Nhưvậy, nếu với cốngtruyền thống, trong cống đập bản dầm, có có những hạng mục chỉ giảmđược phầnlớnnhư bảnđáy ,trụbiên, phần nốitiếp tiêu năng, nhưngcó hạng mục giảm hăn nhưnềncọc. những hạngmục tăng vì cống đập hạ chìm được mở rộng như cửa
cầu giao thông. Vậy cộng các con giảm vàtăng đó cóhiệu quả chung gầnđúng
hiệu quả kinh tế 40% + +25% -5%
-5% =48%. Tức hiệu quả kinhtế của cống đậpbản dầm cao hơn, haytiết kiệmhơn
vớicốngtruyền thống.
Nếu vớicốngtruyền thống cải tiến, vềquy cống, các hạng mụccửavan, cầugiaothông phần nối tiếp tiêu năng, tương đương cống đập bản dầm. Tuy nhiên, phần bản đáy và trụ biên của cống truyền thống cải tiến vẫn như cống truyền thống, vẫn phải nền cọc.
trên thực cốngđập hạ chìmcó hiệu quả kinh tế vẩn cao hơn cống truyền thống tiến khoảng48%.
Trên đây chỉ một cách tính khái quát gần đúng các giá trị hiệu quả kinh tế khối lượng xây còn trong thực tế, để thấy rõ hiệu quả của công nghệ cống đập hạ chìm, công nghệ cống truyềnthống và truyền thốngcải tiến cònphảitính cả hiệu quả của giải phápthi công.
Đây làưu điểm nổitrội của cống đập bản dầm, do giá trịđền bù giải phóng mặt bằng vĩnh cửu và tạmthời, thường cũng có giátrị đối với cống truyền thống. Những con trên đây có tính chất sánh hiệuquả kinh tế mộtcáchkhái quát của công đập bản dầm với cống truyền thốngvàtruyền thống cải tiến. Tuy cũng những con đáng tin cậy, đã được thực tế chứng minh. Cụ thể trong dự'án Thủy huyện Giá Rai Bạc Liêu, các dự án tiểu vùng thủy Nam CàMau, cácđon tư vấnkhi báo cáo đầu tư đãáp dụng các công nghệ cống truyền thống, cống truyền thốngcảitiến và cống đập bản dầm để thiết kế cho từng cống và sánh, lựachọn phưong án, trình chủ đầutưphê duyệt. các dự án đó, trong khi sánh, đều thấy phưong án ứng dụng cống đậpbản dầmcó hiệu quả cao hơn phương án cống truyền thống vàtruyền thống tiến từ 40% đến 50%. Hiệu quả kinh tế cống đập bản dầm còn hơn cống truyền thống ở chồ, nếu cơ cấu sản xuất của vùng dự án thay đổi thì có thể di dời cống đập hạ chìm đến làm cống ở khác, không phảiđập bỏ tốn
2.2. Hiệuquảvề môi trường sinhthái Việc ứng dụng công nghệ đập bản dầm đế xây dựng các cống vùng đồng bằng ven biển, không nhữngđưa hiệuquả caovềkỹ thuậtvà kinhtế, cònđưa hiệu quảmôitrườngsinh thái đáng kể trong xây dựng và quản khai thác côngtrình.
Trong thời gian xây dựng công trình, phần cống đập bảndầm được đúc ở đúccáchxa trí công trình, rồi dắt đến trí xây dựng và đánh đắm vào Do đó việc đào móng công trình đượctiến hành ngay trong dòngsông, nênvẩn giữ nguyên hiện trạng ven Việc đóng cừ làm tường cánh cũng dùng máy đóng cọc đặt trên xà lan, còn nơi có điều kiện thì có
thê dùng máy đóng cọc đặt trên Nói chung mọi công việc xây dựng cống đập bản dầm thể diễnratrên mặtsông,trong điều kiện bờ vướng dân Và trong thời gian thi công, tàu thuyền vẩn qua được ở đoạn sôngđó, trừ đánh đắm cống đập bảndầm trong thời gian
Đây điều mà công nghệ cống truyền thống không thể thực hiện được, bởi để làm móng khô, phải chắn cả một đoạnsông. Còn khiđào, thìmái móng xoải ra ngoài bờ Đối vớicông nghệcốngtruyền thống tiến thì có thể thi công cống tại chồ trong lòng sông, nhưng khó dẫn dòng thi công và tàu thuyền qua thế phải làmkênh dần tạm thời bên Mặt khác thời gian xây dựng cống đập bản dầm thường được rút ngắn, nên càng gây xáotrộncho vùngdự
Trong quản khai thác, cống đập bản dầm được xây dựng ở lòng sông, nêngiữ được cảnh quan tự nhiên sông nước của vùng dự
tiết diện cống đập bản dầm được mở rộng, không những thuận cho việc tháo và lấy nước mà còn đảm bảo trao đổi nước giữa thượng và hạ cống, nên gây tù đọng ảnh hưởng đến môi trường khi đóng cống, với cốngtruyềnthống.
2.3.Hiệuquảvề mặt
Công nghệ cống đập bản dầm là một kiếu cống mới, không những có hiệu quả cao về kỹ thuật, kinhtế và môi trườngsinhthái, màcòncó hiệu quả xã hội với công nghệ cống truyền thống, bởi phù họp điều kiện cống vùngvenbiểnnềnđấtyếu, cộtnước thấp.
Điềuđó dược minh chứng thông qua việc ứng dụng cống đập bản dầm vào nhiều dự án thủy ở một tỉnh ở đồng bằng sông Cửu Longtrong nhiều năm qua, không những đã tiết kiệm cho ngân sách hành trăm tỷ đồng, rút ngắnthời gian thi công, sớmđưa dự ánvàokhai
TẠP CHÍ NGUYÊN NƯỚC
thác. những dự án nhờ ứng dụng công nghệ cống đập bản dầm mới có cơ hội được thực hiên. Một ví có thể kể đến như dự án xây dựng thống thủy ổn định sản xuấttômlúa Thị xã Giá Rai (Bạc Liêu), năm 2017, khi thiết kế các cống trong dự án theo công nghệ cống truyền thống, thì vốn đầutư lên 220 vượt quá kế hoạch vốn, nên không được trên phê duyệt;
Nhưng khi ứng dụng công nghệ cống đập bản dầm, vốn đàu tư của dự án giảm xuống chỉ còn
tỷ và dựánđược trênchothực
Các dự án ứng dụng cống đập bản dầm, đã làm cho các địa phương phát triển ổn định sản xuất góp phần nâng cao đời sống người Điều đócho thấy, công nghệ cống đập bản dầm thậtsựcóýnghĩavềhiệu quả xã
Thực tế hiệu quả của cống đập bản dầm những dự án công trình.
Để minhhọa hiệu quả của việc ứng dụng cống đập bản dầm, tác giả xin nêu kết quả tính
toán hiệuquả kinh tế của hai dựán,đã ứng dụng cống đập bản dầm ở tỉnh Cà Hai bảng
trình bày dưới đây, Công TNHH HồngLâm, một trong những đơn tư vấn thiết kếhai dự theo yêu cầu của Chủđầu đê sánh hiệu quả cống đập bản dầm cống truyềnthống vàcốngtruyền thống cải
Hiệu quả kinh tế khi ứng dụng cổng đập bảndầm cho dựánHệ thống thủy lợi vùng III-Nam
Dự án đầu tư xây dựng thống thủy Tiểu vùng III Nam Cà Mau, được điều chỉnh phê duyệt năm 2012 theo công nghệ cống truyền thống với các cống có khấu độ:
7,5m; 4m, và 3m của 22 cống; tổng khẩu độ thoát nước của tiểu vùng tổng mức vốn xây lắp của các cống 201,027 tỷ đồng. Sau đãứng dụng công nghệ đập bản dầm tống kinh phí 102,410tỷ và hiệu quả như trong bảng dưới
Các liệu tiết xem bảng
Bảng Tổng hợpgiá trịxây lắp cốngtheo công nghệ cống truyền thống và công nghệ cống đập bản dầm
Tên cống
Khẩu (m) theo p/a cốngđập bản dầm
Giátrị xây trước thuế(cócửa
van) cốngđập bảndầm
Giá trị xây trướcthuế (có
cửa van) cống truyền thống
Khẩu (m) theo p/a
cống truyền
thống Tổng cộng 102.410.061.854 201.027.543.798
Cống LungTrường 7.151.186.068 19.056.931.520
CốngRạch Bần 9.762.249.944 20.982.007.619
Cống CôngĐiền 4.394.564.919 6.752.056.747
Cống Chủ Ến 6.163.145.730 8.351.861.538
CốngRạch Lăng 4.551.200.093 6.752.056.747
Cống Kênh Ba 4.430.773.826 6.932.725.605
Cống KênhTư 4.454.493.464 6.794.076.539
Têncống
Khẩu (m) theo cống đập
bản dầm
Giátrịxây trước thuế(có
van) cốngđập bản dầm
Giátrịxây trướcthuế
cửa van)cống truyềnthống
Khẩu
theo cống truyền
thống
Cống QuangĐàm 3.832.154.120 6.794.076.539
CốngMò Om 3.010.309.815 6.932.725.605
CốngRạch Lăng 3.675.849.812 7.263.422.009
CốngPhát Thạnh 3.568.461.260 7.263.422.009
Cống Biện Tràng 3.949.257.874 7.263.422.009
CốngTưCòn 4.110.311.087 6.752.056.747
Cổng ChốngMỹ 5.010.301.489 11.116.245.781
Cống ChốngMỹ 3.405.968.858 12.220.404.954
CốngRau Dừa 6.105.770.749 19.056.931.520
Cống ChốngMỹ 2-2 5.960.573.636 11.261.916.363
CốngKênh 3.687.163.974 12.220.404.954
CốngNước Đục 3.923.219.550 6.932.725.605
CốngBa 3.689.921.660 6.794.076.539
CốngBà Xã 3.682.294.649 2.057.821.902
CốngNăm Thâu 3.890.889.278 1.476.174.952
Kết quả cho thấy chi phí phần xây dựng trước thuế cho mồi mét cống truyền thống tiểu vùng III Nam Cà Mau 201,027/87=2,31 tỷ/mcống. Chi phí phần xây dựng cho mồi mét cống công nghệ đập bản dầm tiểu vùng III Nam Cà Mau 102,41/133=0,770 tỷ/m cống.
Như vậy công nghệ cống đập bản dầm với công nghệ cống truyền thống có hiệu quả làm rõ ràng.Nếu ápdụng công nghệ cống truyền thống, tổng khẩu độ thoát nước các cống 87m, chi phí phần xây dựng sau thuế 201,02 tỷ đồng. áp dụng công nghệ cống đập bản dầm, tổng khẩu độthoát nước các cống
phí xây dựng sau thuế chỉ tỷ đồng.
Như công nghệ đập bản dầm không những làm với cống truyền thống 98,6 đồng mà
còn giúp tăng khẩu độ cống thêm 46 Tỷ làm của cống đập bản dầm với cống truyền thống, cho dự án này 49%. Các liệu tính hiệu quả của cống đậpbản dầm vớicống truyền thống, trong dự ánnêutrên, cóđộtin cậy tuyệt đối, đó thực tế của hai công nghệ đã áp dụng để thiết kế cho từng cống khi dự án và đã được chủ đầu tư phê duyệt, trongđó phương án cống đậpbản dầm trong dự ánđãthicông xongtrong thực
Hiệu quả kinh tế khi ứng dụng cống đập bản dầmchodự ánTiểu vùng III, VCà
Để tính được chính xác hiệu quả của việc ứng dụng cống đập bản dầm, sánh với phương án cống truyền thống cải tiến, theo yêu cầu củaChủ đầu tư, Tư vấn thiết kế đã dựa vào
TẠP CHÍ NGUYÊN NƯỚC 67
hainguồn tài liệu tin Một tài liệu thiếtkế bản thi công và dự toán của cống, ứng dụng công nghệ đập bản dầm đã được phê duyệt. Hai tài liệu thiết kế cống Ngả Tư, khoang rộng theo phương án cống truyền thống cải tiến, có điều kiện tương tự các cống của dự cũng đã đượcphêduyệt năm 2018.
Trên cơ sở sơthiết kế của cống Ngã Tư này, tư vấn thiết kế lập đồ án thiết kế và tính dự toán cho các cống điển hình 6m, 4m theo phương án cống truyềnthống cải tiến.
Việc chọn thiết kếđiển hình này, tuy có sai
nhưng không đáng kể, điều kiện địa chất và địa hình các cống này gần giống nhau. Vì chỉ có cách này, Tư vấnthiết kế mới tính được giá trị đầu tư từng cống theo công nghệ cống truyền thống cải tiến, để sánh với cống đập bản dầm. Kết quả tính toán được trình bày trong bảng Giá trị các cống chỉ tính phần thâncống, mang cống, nối tiếp, giacố lòng dẫn và biện pháp thi công cống, không tính giá trị các hạng mục giống nhau ở haiphương cầu giao thông, đường dẫn lên cầu, nhà quản cửa van, giàn
Bảng Sosánh giá trịxây cống tiểu vùng II,III, giữa công nghệ cống đập bảndầm và cống truyền thống cải tiến
Cống Giáo Mậu 4.540.091.794 10.159.474.152 (5.619.382.358) Gồm cả đúc Cống Rạch Mũi 4.239.769.251 10.159.474.152 (5.919.704.901)
Cống Kênh Chẹt 3.339.560.688 7.437.606.364 (4.098.045.676) 4 Cống Lung Môn 3.338.105.807 7.437.606.364 4.099.500.557) Cống Bộ Tời 2.856.586.493 6.807.577.331 3.950.990.838) Cống Bộ Phát 2.709.180.426 7.437.606.364 4.728.425.938) Cống Cỏ Xước 3.048.548.816 7.437.606.364 4.389.057.548) Cống Kênh 2.718.414.840 8.524.483.631 5.806.068.791) CốngNăm Hanh 2.821.073.806 7.437.606.364 (4.616.532.557) Cống Sáu Lá 2.738.338.123 8.524.483.631 5.786.145.508)
Cống Kênh Cùng 3.898.146.358 7.437.606.364 (3.539.460.006) Gồm cả đúc
Cống Láng Tượng 2.879.764.318 7.437.606.364 (4.557.842.046) CốngXãHùng 2.404.625.259 6.807.577.331 (4.402.952.072)
Cống KênhLô 4.803.941.907 8.524.483.631 (3.720.541.724) Gồm đúc CốngKênhLô 4.743.601.551 8.524.483.631 3.780.882.080) Gồm
đúc Cống LángCháo 3.268.428.342 8.524.483.631 (5.256.055.289)
CốngHaiTích 3.537.574.803 8.524.483.631 4.986.908.828)
Cống Rạch Vọp 3.151.279.518 6.807.577.331 (3.656.297.813) Gồm đúc Hố móng đúc
cống (Năm Hanh, Cỏ Xước, Sáu LungMôn)
1.565.272.849
1.565.272.849
móng đúc
cống (Rạch Kênh Cống và Láng Tượng)
1.428.483.639
1.428.483.639
Hố móng đúc cống: Kênh Chẹt, Xã Hùng,
Phát
1.685.434.175
1.685.434.175
Hố móng đúc cống Láng Cháo và HaiTích
1.313.405.597
1.313.405.597
Từ trong của dự tư lm
V Cà thấy quả rệt theo =
TẠP CHÍ NGUYÊN NƯỚC 69
tỷ/m cống; Mồi mét cống đập bản dầm có giá 67,029/122=0,549tỷ/m cống. Như vậy mồi mét cốngtruyền thống tiếnđắt hơn mỗi mét cống đậpbản dầm
Như vậy, nếuápdụng công nghệ cốngtruyền thống tiến, tổng khẩu độ thoát nước cống
chi phí phần xây dựng trước thuế 143,951 tỷ đồng. Khi áp dụng công nghệ đập bản dầm cũng tổng khẩu độ thoát nước đó, chi phíxây dựng sau thuế 67,029tỷ đồng; Công nghệ đậpbản dầm đã làm cho dự với cốngtruyền thống cải tiến 76,922 tỷđồng. Tỷ làm của cống đập bản dầm cho dự án này 54,5% với cốngtruyền thống cải tiến.
độ tin Các sánh hiệu quả của hai công nghệ ở bảng trên, được trích ra từ dự toán chi tiết của đồ án thiết kế từng cống, theo côngnghệ cống đập bản dầm, đã được phê duyệt, chính xác tuyệt đối. Còn dự toán chi tiết của đồ án thiết kế từng cống theo phương án cốngtruyền thống cải tiến, thì được lập trên cơ sở nội suytừ các liệu của cống Ngã Tư, có điềukiện tương tự, cũng đã được phê duyệt theo phương án truyền thống cải tiến. Trong dự toán tư vấn thiết kế đã chú đến cùng mặt bằng đơn giá về vật liệu và nhân công. Vì vậycóthể nói các liệu sánh này đạt độ tin cậy cần thiết.
KẾT LUẬN
Cống đập bản dầm có được hiệu quả cao kỳ thuật, kinh tế xãhộivàmôi trường sinh thái,
nhờthay đổi những nguyên lýcơ bản về xây dựng cống cho phù hợp với nền đất yếu, nghĩa
thay đổi hoàn toàn kỳ thuật xây dựng cống công nghệ cống truyền thống và truyền thống cải tiến. Những thay đổi đó đã làm cho khối lượng cống bản dầm được giảm nhỏ đáng kể, xử lý nền đơn giản, kết cấu tiêu năng được
thay thếgọnnhẹ. Cũngnhờ cống nhẹ, nênđã áp dụng công nghệ công dắt và đánh đắm vào vị trí công trình, làm cho công nghệ cống bản dầm ưu việt hơn hẳn các công nghệ cốngtruyền thống vàtruyền thống cải tiến, phải thi công tại chỗ. Nhờ cống đập bản dầm đưa hiệu quả Tiết kiệm được chi phí xây giảm đáng kể chi phí giảiphóng mặt bằng, giảm nhẹ tác động đến môi trường sinh thái và
sinhxãhội vùng dự án
Khi ứng dụng cống đập bản dầm cho dự án thống thủy lợi Tiểu vùng III- Nam Cà Mau, công nghệ đập bản dầm không những giúp tiết kiệm 98,6 đồng, tức giảm được 49% chi phí xây dựng, còn giúp tăng khâu độ cống thêm 46 vớicống truyền thống.
Khi ứng dụng cống đập bản dầm cho dự án Tiểu vùng II, III, Nam Cà Mau, Công nghệ cống đập bản dầm đã làm lợi với cống truyền thống cải tiến 76,922 đồng, tức giảm được 54% chi phí xây dựng.
TÀILIỆU THAM KHẢO
/. Báo cáo kết quả nghiên cứu đập bàn dầm năm
Hồ thiết án hệ thống thủy lợi
vùng Nam năm
Hồ thiết án hệ thong thủy lợi Nam CàMâu, năm
Hồ án hệ thong thủy lợi
ôn định tôm lúa Thị Giá Rai, Bạc Liêu năm 2017.
GS.TS Nguyễn Quốc Dũng 7/2021
