Nghidn cuu khoa hoc va chuyen giao cong ngh^
cua Dai hoc Thai Nguyen va Trudng Dai hoc Can Tho trong giai doan hi^n nay
BOilVpngT&i
Truong Dai hgc Khoa hoc, Dai hgc Thai Nguy6n
Dgi hpc Thdi Nguyen vd Trudng Dgi hpc Cdn Tho ddu Id nhung eo sd gido dye dgi hpc trong didm Irong he thd'ng gido dye dgi hpe qudc gia vd ed vi thd quan trpng trong su phdt tridn kinh td - xa hdi eua moi vung noi cac CO sd nay ddng chdn. B& khdng dinh uy lin va Ihuong hieu efla minh, mdi co sd phdi the hien su ddng gdp lieh eye eho kinh td - xa hpi efla mdi vung khdng chi d viec cung cap ngudn nhan luc trinh dd eao, ma edn thd hidn d nang luc va kdt qud Nghien eflu khoa hpe(NCKH) va chuydn giao cdng nghe(CGCN) eho vungDd ed cai nhin so sanh ve tinh hinh boat ddng Khoa hpe va Cdng nghe(KH&CN) d mdi co sd gido due dai hpc ndi Iren vd xem xel nhflng Idc dpng efla ddc trung kinh td - xa hdi vung ddn mflc dp chuyen giao cdng nghd cua mdi eo sd giao dye dgi hpc nay, bai vidt ldp tmng phdn anh linh hinh hogt ddng NCKH va CGCN cua Dai hpc Thdi Nguydn va Trudng Dgi hpe Cdn Tho giai dogn hidn nay.
1. Nghien cihi l(hoa hoc va chuyen giao cong nghe cua Dai hoc Thai Nguyen
1.1. Tinh hinh nghien cuu khoa hoc cua DHTN Hogt ddng Khoa hpe vd Cdng nghe efla Dgi hpe Thdi Nguyen Irong nhflng nam qua dupe ddi mdi theo hudng gdn vdi sdn xual vd dcri sdng, phuc vu dac lyc eho edng lde ddo tao. Co ehd hogt ddng Khoa hpe- Cdng nghe dupe chuydn ddn theo hudng ddp ung nhu cdu xd hdi thdng qua hinh thuc ddu Ihdu cdc de lai, dy an khoa hpc.
Trong giai doan 2010-2015, Dai hpe Thai Nguyen (DHTN) da chfl tri dupe 23 dd tai cdp Nha nude, 94 de tai/du an Khoa hpc-Cdng nghe (KHCN) cap Bd; 327 dd tdi cdp Dai hpc; 1.733 dd lai cdp tnrdng va 2.283 dd tdi sinh vien nghien eflu khoa hpe (NCKH).
Dd thuc hidn 272 dd tai/du an ehuydn giao KHCN vdi cac dia phuong, doanh nghiep, don vi sdn xudt vdi ldng gia Iri gdn 270 ly ddng. Da Ihyc hien 06 dd tai Nghj dinh thu cua chi'nh phu va nghien eflu song phuong;
nhidu ehuong trinh ve mdi hudng, sinh kd phye vy phdt hidn kinh td, van hda xa hpi cae tinh dung du vd midn nui phia Bdc vdi tdng kinh phi gan 150 ty ddng.
Dai hpc dd ddng cai td ehue 02 hdi nghi khoa hpe qude Id, 8 hdi nghj khoa hpc qude gia. Nhidu hdi nghi khoa hpc chuyen ngdnh dupe td chuc lgi cde eo sd gido dye dgi hpc Ihdnh vien.
Da cd 03 san phdm nghien euu dupe dang kf sd hflu ta' tud, bdn quydn sang chd vd 60 cdng hinh khoa hpc dupe tdng thudng. Cd 02 gidi Ihudng Kovalevskaia, 01 gidi thudng cua Quy Elsevier
(Elsevier Foundation Awards), 01 giai nhdt vd 04 gidi nhi gidi thudng "Tdi ndng khoa hpe tre" ddnh cho can bd tre, nhidu gidi nhat/nhi gidi thudng "Tdi nang khoa hpc tre" ddnh cho sinh vien...
Giai dogn 2011 - 2015, DHTN da nhan Ihyc hien 23 ehuong trinh dy an thude nhiem vu cdp nha nude (tdng 10%) so vdi giai dogn lidn ke trudc dd. DHTN cflng da tidp nh§n thye hien 93 Chuong IrinlV dy dn va dd tdi KHCN edp Bp (ldng gap 4 Idn) so vdi giai doan lidn kd bude dd. Thue hien hon 4.300 dd tai edp Dgi hpc, cdp Tnrdng, du dn san xudl thfl va dd tai sinh vien.
Tu nam 2013, DHTN la dd'i tac phdi hpp thye hien chuong hinh Tay Bde. Ndm 2014, DHTN da dd xuat dd tdi cap Nhd nude trong Chuong trinh Tdy Bde thude Hnh vuc eo khi, ty ddng hda vdi tri gia hon 12 ty ddng.
Mdt s6 md hinh nghien cuu, chuydn giao dem lgi hieu qud kinh id Idn nhu: Hd thdng canh tde lua cdi tidn (SRI) dupe trien khai d 08 tinh thude khu vye Tmng du va mien nfli Bac Bp; Chuydn giao He thdng tuydn than ty ddng cho Md than Khdnh Hda thude Tdng Cdng ly Than vd Khoang sdn Viet Nam; Xdy dung Cdng thdng Un KHCN vdi tinh Thdi Nguydn vd Unh Bde Giang;
Chdm sdc sue khde sinh sdn eho phu nu ddng bdo ddn tde thidu sd Iren dia ban mdt so linh midn nfli phia Bde.
Vd cdng bd Khoa hpc: Mdt sd kdl qud NCKH dem lai hieu qud kinh td, xa hdi cao da dupe dang tai edng bd tren cde tgp chi vd bai bao khoa hpc trong va ngoai nude. Giai dogn 2011 - 2014 cd ldng sd 3.083 bdi vidt dupe ddng tdi edng bd trong dd ed 429 bai bao khoa hpc dupe dang trdn tgp eh( KHCN qudc td; 2.654 bai
•I Tt CHAU A - T H A I Bih
45
NGHIENCUU
Viet k a qua NCKH cong bo trSn cac tap chi trong nuoc. Cac k«t qua NCKH&CGCN cong bd dupe cac nh4 qudn ly, cac nha khoa hpc trong va ngoai nuoc danh gia cao.
Bang 1. S6 lirgng bai bao klion linr rnnp 1
Tap clli mtdc ugoai Tgp clii troug uiicrc T61.B
2001 - 2005 133 783 915
0 CUR Bii ThAi 20De - 2010
238 1601 1.839
2011-2014 429 2-65J 3 083
1.2. Hoat ddng chuyen giao cong nghe cua DHTN Hogt dpng ehuyen giao cdng nghe cflng nhu tridn khai cae de tai nghien euu theo don dat hdng eua ede dia phuong Irong giai dogn 2013 - 2018 thu dupe ket qua ddng ghi nhdn, DHTN da va dang trien khai thuc hien 185 ehuong trinh chuydn giao tgi cae dai phuong vdi ldng kinh phi 145.000 trieu ddng. Hang nam, DHTN taen khai tmng binh 20 - 30 dd tdi, dy an ehuyen giao vdi cae dia phuong vdi kinh phi bung binh hang nam la 70 — 80 tJ' ddng. Dae biet, dia ban tridn khai cac de tai, du an nay khdng ehi dflng lgi d eae tinh midn nui phia Bde ma hoat dpng chuydn giao edng nghe da tien hanh d ea ede tinh ddng bdng va mien Tmng Tay Nguyen. Nhu vdy, cd the ndi rdng cac san phdm khoa hpe mang Unh ung dyng efla Dgi hpe da dupe tridn khai mdt edeh hieu qua tren dja bdn cac tinh, phdn ndo giai quydl duoc nhu cau efla dia phuong vd gdp phdn phdt hien kinh td xd hdi.
Nhin Chung, cdc nhiem vu CGCN trong giai dogn hidn nay dd dupe thye hien tdt vd ngay eang hieu qua, ndng cao sue khde cho ngudi ddn, thue day sdn xuat cdng — ndng nghidp phdt trien, gido duc-y td dupe cai thidn, tang ndng sudt cdy trdng, vat nudi; gdp phdn bdo vd mdi trudng, edi thien ddi sdng efla nhdn dan va phdt tridn kinh te xd hpi mdt edeh ben vflng.
Hogt ddng hop tde qude te trong NCKH: Giai doan 2011 - 2014, DHTN dd ky kdt dupe 205 van ban thda thudn hpp lde (tang hon 3 Ian so vdi giai doan lidn kd trudc dd) trong nhieu linh vue. Tiep nhan va thye hien dupe 98 chuong Irinh, dy an qude Id tdi trp vdi tdng kinh phi thu hut dupe 7,9 tridu USD de dau tu cho xdy dyng CSVC, ddo tgo dpi ngfl can bd khoa hpe. Sd lupng chuong trinh, du an qud'c td tai Iro tang la kdt qud cua sy nd lye efla dpi ngfl HTQT, tuy nhien giai dogn nay mue kinh phi tdi trp/ 1 dy an it hon nhieu so vdi giai dogn trude.
2. Nghien ciru khoa hoc va ebuyen giao cong nghe cua Tnrong Oai hgc Can Tho
2.1. Hoat ddng nghien cdu khoa hpc cua Tnrdng DHCT
Cdng Idc nghien cuu khoa hpe eua Trudng DHCT rat da dgng phong phu, cd nhidu d^ tdi ung dung dupe lot cho dieu kidn DBSCL, gdp phan ddng k^ vao viee nang cao ddi sdng ndng ddn va su phat trien efla Vung.
46
Nam 2015, hogt dOng NCKH va CGCN efla Tnrdng ngdy cdng md rpng va nang cao dgt dupe nhieu thanh tuu Ueh eye gdp phdn giai quydt nhung vdn de thue lidn trong ddi sdng xa hdi. Trudng DHCT da chfl tri vd tham gia thuc hien cd hieu qud nhieu dd tai, du an KH&CN eae cap.
Nam 2017, sd luong cdc de tai NCKH efla Tnjdng DHCT Id 282 vdi tdng kinh phi hon 48 ty ddng. Trudng da ky kdt 10 hop ddng nghien cuu, tu vdn va chuydn giao cdng nghe. Nhieu sdn phdm khoa hpe cdng nghd da ra ddi vd 03 sdn phdm dupe dang ky quydn sd huu tri tue gdm: Quy trinh ehd bidn nude dp gac-ed rdt, May can vd dfla, Thidt bi tude ehi so dua.
Hiuh 1. Coug bo klioii hoc ciia Ti irong DH Can Tbff nam 2018
^
Cdng bd khoa hpe efla Trudng Dai hpe Cdn Tho da dang va phong phu, cac cdng bd trong nude va qudc td ddu tang qua cdc nam. Dge biet sd lupng cdng bo qude td rat Idn. Nghien euu bdo edo thudng nien cdc nam lu 2015 den 2018 cd the thay sd cdng bd qudc td eua Trudng Dai hoe Cdn Tho ddu ldng: nam 2015 la 171 edng bd qude te, nam 2016 la 275 bai, ndm 2017 Id 319 bdi, nam 2018 la 395 bai.
2.2. Hoat ddng chuyen giao cdng nghd efla Tnrdng DHCT
Tfl khi thdnh lap den nay, cdng tde nghien eflu khoa hpc (NCKH) va chuyen giao cdng nghe (CGCN) luon dupe Trudng quan tam phat tridn nhdm gdp phdn nang eao chat lupng ddo tgo, phye vu cho sir phdt trien kinh te-xa hdi efla vung DBSCL va cd nude.
Cde hogt d6ng CGCN efla Trudng DHCT eung co nhieu ehuong trinh hpp tde vdi cde tinh trong vung DBSCL nghien eflu gidi quyet cae van de thuc td san xudt nhu: bdo ve thye vat, khao nghiem gidng mdi, san xudt gidng nhan tao tdm ca, cai tao ddt, eo gidi hda nong nghiep, cdng nghe sau thu hogch, ve sinh va nude sgeh ndng thdn, bao ve mdi trudng san xuat...
Trudng ky kdt vdi nhidu dia phuong hpp tde dua tidn bd khoa hpe ky thgt vao phuc vu sdn xudt vd ddi sdng d nhung vflng ndng thdn ngheo, hudng dan ndng dan dp dung nhflng lien bd ky Uiuai dd thye hien chfl tnrong xda ddi giam ngheo.
Thdng qua cdc ehuong trinh hpp tae nghien eflu efla trudng, nhidu chuong trinh nghidn eflu, thye nghiem va cdc lien bd khoa hpc ky thuat dupe chuydn giao eho san xual cd kdt qud dem lgi hieu qud kinh te
lo Idn vd thiet thue cho bd eon ndng ddn Irong khu vue. Nhidu san pham do trudng sdn xudt tu kdt qua nghien euu, ung dung nhung thanh lyu khoa hpe phuc vy sdn xudt trong nong nghiep.
Hoat ddng hpp lde qude td Irong Iinh vyc KH&CN cua Trudng DHCT eflng phdn dnh nhflng mat manh efla don vi. Trudng da hpp tac vd thuc hien thdnhcdng cdc chuong trinh nghien eflu qudc gia cd lien kdt vdi cdc Irudng dai hpe trong va ngoai nude dupe thye hien tren nhidu dia ban dem lgi hieu qud kinh td-xa hpi cao, nhu: Didu Ira eo ban vung DBSCL; nghien euu dat phen; nghien cuu vd sdn xudt artemia - tdm;
nghien euu ky thudt nudi ed nude ngpl...
3. Mot so,so sanh hoat dong nghien cihi iihoa hoc va chuyen giao cong nghe ciia Dai hoc Thai Nguyen va Tnrong Oai hoc Can Tho
So sdnh boat ddng nghien cuu khoa hpe va ehuyen giao cdng nghe efla hai don vi DHTN va Trudng DHCT cd thd thdy nhijng didm chung va rieng co ban nhu sau:
Thfl nhat, ve diem ehung: ca hai don vj da vd dang la nhung Tmng tam KH&CN mgnh cua vung va efla ca nudc.Vdi vi the dac trung la don vi dao tgo, NCKH, CGCN tmng tarn eua mdi vflng, ed hai don vi da ed nhflng hogt dOng NCKH vd CGCN toan dien tren cac mat: nghien eflu khoa hpe eae cap, nghien euu flng dyng, edng bd khoa hpc, chuyen giao edng nghe va hpp tae qudc id. Nhung thanh lyu quan trpng efla ea hai don vi da gdp phdn day mgnh phdt tridn kinh Id xa hdi efla vung noi ddng ehdn.
Thu hai, vd diem rieng: mdt sd so sanh nhu sau:
So sanh vd hogt ddng nghien euu khoa hpe hang nam, ed the nhdn thay do quy md gidng vien, sinh vien cde don vi la khac nhau, dan ddn sd lupng eae dd tai dupe dang ky nghien cuu vd nghiem thu hdng ndm eflng khac nhau, Dgi hpc Thai Nguyen vdi vi thd la dgi hpc vflng quy md edn bd gidng vien vd sinh vien lon hon nen ed sd lupng dd Idi eae cdp hang ndm Idn hon.
So sdnh hoat ddng cdng bd khoa hoc hdng ndm eflng ed Ihd nhan thay, DHTN cd nhflng cdng bd vdi sd lupng nhidu hon, do quy md Idn hon. Cu thd, giai doan 2011- 2014, DHTN cdng bd 3,083 bai bdo, trong dd qudc Id Id 492 bai, Irong nude Id 2.654 bai. Trong khi dd den ndm 2018, cdng bd qudc id eua DHCT Id 395 bdi. Nhu vdy, luy quy md cdng bd khdc nhau nhung ed Ihd nhan thay Trudng DHCT ed quy md can bd it hon (Sd lupng can bd gidng vien Trudng DHCT (xdp xi 2000) bang 1/2 sd lupng cdn bd DHTN (tren 4000) md cd sd luong cdng bd qudc id rdt Idn. Didu dd eflng phdn dnh Ihyc trgng vi the trong Bdng xdp hang Dai hpc qudc Id cua DHCT hidn nay.
So sanh hogt ddng hpp lac qudc te cflng cho thay DHTN cd sd luong lon hon qua cac nam. Didu nay cung xudt phai tfl cdc don vi thdnh vien efla I^HTN^
dae biel Id mdt sd Irudng ed quan he hpp lac qudc le
tdt nhu Trudng Dgi hpe Ndng Lam, Trudng Dai hpc Ky Ihual Cdng nghiep hay Trudng Dai hpe Y Dupe ddu la nhflng don vj ddn dau Irong boat ddng hpp tde qude id efla vung vd manh trong cd nude.
So sdnh boat dpng ehuyen giao edng nghe cho thay DHCT cd nhung uu lien, Ihd manh trong boat dpng chuydn giao cdng nghe vd ky thudt Irong canh tde, phdng chdng dieh benh eho eay Ifla; sinh san nhan tgo mdi sd gidng ea,... Ngodi ra, nhieu md hinh canh tde nong-lam-thuy sdn phu hpp vdi ddc thu cua vung dd dupe chuyen giao thdnh cdng vao thye Udn san xudt, mang lai hidu qua eao. Trong khi do Dgi hpe Thdi Nguyen lai ed diem mgnh Irong ehuyen giao cae edng nghe lien quan den cac van de kinh le - van hda - xa hdi eua Vflng tmng du mien nfli phia Bdc, vdn dd ddl dai, moi trudng, chinh saeh dan tde, cde md hinh sinh ke vflng eao, tri thfle ban dja...
4. Ket luan
Nhu vdy, thdng qua viec nghien cuu so sanh hogt ddng NCKH va CGCN efla Dai hpc Thdi Nguyen va Tnrdng Dgi hpe Cdn Tho, ed th^ kdt luan: Mol la, Dgi hpe Thdi Nguyen vd Trudng Dgi hpc Cdn Tho da vd dang Id nhung dai hpe vflng, dgi hpe khu vyc hpng didm qude gia, ddng gdp quan Irong trong su nghiep GD& D, KH&CN efla nude nhd; Hai Id, mdi don vi dd phdt huy duoe tidm lue KH&CN cflng the mgnh dpi ngfl can bd, gidng vien, nghien eflu vien efla don vi d^ ddng gdp xung ddng vao edng eudc phdi trien kinh td xa hdi mdi vflng noi cdc don vi ddng ehan. Ba la, cho dfl quy md va sd lupng can bd, giang vien, sinh vidn khde nhau ddn ddn viee thuc hien cde nhiem vy NCKH vd CGCN vdi sd lupng khac nhau, cdc don vi da ddu thye hien tdt eae nhiem vy KH&CN efla don vj minh tren cae mat, nghien cuu cae nhiem vu KH&CN eae cap, edng bd trong nude va qudc td, hpp tae qud'c id va ehuyen giao edng nghe va cde nhiem vu KH&CN khdc./.
Tai lieu tham l(hao
Dgi hpc Thai Nguyen (2017), Bdo cao danh gid Tdng kdt hogt ddng KH&CN giai dogn 2011- 2016 va phuong hudng hoat ddng KHCN&MT giai doan 2017 — 2025.
Dai hpc Thdi Nguyen (2015), Bdo cao tinh hinh KH&CN eua Dai hpc Thai Nguyen ddn nam 2015 — Tam nhin ddn nam 2030.
Dang bd Dai hpc Thai Nguyen (2015). 09 dd an lodn khda efla Ddng bd Dgi hpc Thai Nguyen.
Tmdng Dgi hpc Cdn Tho (2014), Dd an dieu chinh, bd sung qui hoach phdt tridn tdng thd Tnrdng Dgi hpe Can Tho trpng didm ddn ndm 2022.
Trudng Dgi hpc Cdn Tho (2015), 50 nam Dgi hpc Can Tho vd bdo edo thudng nidn 2015, NXB Cdn Tho.
Trudng Dai hpc Can Tho, Bao cao thudng nien nam 2016, 2017, 2018.