Kinh nghiem XLF ly ng xau cua Indonesia va mot so ham y chinh sach cho Viet Nam
NGUYEN HONG THU*
Cupc khung hodng tdi chinh chdu A 1997 - 1998 vd su sup do eua triiu dgi Suharto da day ddt nu&c Indonesia vdo tinh trgng bdt on vd ngap trong ng nan, khien ty le ng xdu eua ede ngdn hdng thuang mgi (NHTM) cua nu&c ndy tdng lin nhanh chong.
Tru&c thue trgng do, Indonesia da diea ra mpt logt cdc gidi phdp mang tinh cap bdch va ddi hgn di tdi ea edu ngdn hdng, trong do vdn de xie ly naxdu dugc dgt len hdng ddu.
Tir khoa: Ng xdu, ngdn hdng thuang mgi, Indonesia, Viet Nam.
1. No- xau ciia Indonesia sau Khiing hoang tai chinh chau A nam 1997
Nam 1988, Chinh quyen Indonesia da day manh ty do hda he thdng tai chinh de thu hut dau tu tryc tiep nudc ngoai (FDI). Chinh sich nay ciing vdi chinh saeh duy tri ty gia hdi doai ed dinh da khuyen khich ddng vdn nude ngoai chay vao Indonesia va nd da td ra thanh cdng khi day tdc do tang trudng ciia Indonesia tir 4,8%) trong giai doan 1985 1988 len tdi 7,7% trong giai doan 1989 - 1996' Trong khi ty do hda he thdng ngin hang dugc day manh, ca che kiem soat, giam sat cua Chinh phu lai khdng theo kip sy phat trien nhanh ciia nganh ngan hang va boat dgng khdng hieu qua. Thim chi, cac ngan hang vi pham cac quy dinh tai chinh - tin dyng ca ban hiu nhu khdng bi xir phat, nhat la trong trudng hgp cho vay ddi vdi mdt nhdm cac doanh nghiep thudc sd hilu cua ehu ngin hang. Ddng thdi, yeu eau Idng leo trong viee thanh lap ngin hang da lam tang nhanh chdng sd lugng ngin hang va tinh trang sd hilu cheo va quan ly cheo trong nganh cdng nghiep tai chinh d Indonesia nen nhieu ngin hang thyc sy khdng cd dil von hoac thilu vdn nhung vin dugc phep boat dgng. Dac biet, chinh quyen sd hilu cheo va quan ly cheo trong linh vyc ngin hang la mdt trong
nhung yeu td chinh lam tang nii ro he thdng va bit I n kinh tl quic gia. Khi quyen sd hilu cae ngan hang dugc tap trung cao thi cac ngan hang ldn ed xu hudng giai ngan cac khoan vay cho cac nhdm ddng sy cua hg, vi pham gidi han cho vay theo quy dinh ciia phap luat. Trong tinh hinh nhu vay, viee giam sat ben ngoai eua Ngin hang Trung uong (NHTW) Indonesia hoan toan khdng phat huy dugc hieu qua.
Nhiing sai lam va yeu kem ndi tai eua each thiic quan ly ngin hang va kha nang giam sat Idng leo ciia cac ca quan chiic nang khdng theo kip vdi qua trinh ty do hda tai ehinh manh me.
Trong khi ddng vdn nudc ngoai dd vao phan ldn la ddng vdn ngan han, ty le ng ngan han so vdi dy trii eao (xem Bang 1), eae khoan vay ng chil yeu lai dugc diu tu dai han vao bit ddng san. Mat khac, do khdng tuan thu eae quy dinh eiia ngin hang, va danh gia nii ro sai trudc dd khien gia tri ng ciia cac doanh nghiep tang dot bien trong khiing hoang, nhat la cac doanh nghiep nha nude (DNNN). Thim chi nhieu doanh nghiep khdng the tra cac khoan ng vay bang ngoai te do ddng rupiah eua Indonesia mat gia xudng mue thap lich sii tir 2.000 rupiah/1 USD xudng 18.000 rupiah/1 U S D \ khi ty gia bi tha ndi hoan toan, va phai tuyen bd vd ng.
*Th.S. Vien Kinh te va Chinh trj The gioi
' EAAU, 2000. • Saparini H., 2009.
NhOng vin di KINH Tt Mk CHl'NH TRj THt GICTI 86 6 (242) 2016- 17
Kinh nghiem xii' ly ng xau cua Indonesia... Nguyen Hong Thu
Bdng 1: No- ngSn han nu-6c ngoai ciia mot so nu-dc chau A, Quy 11/1997
1
Nu-dc
Han Qudc Thai Lan Indonesia Malaysia Philippines
Ng- ngan han nu-6'c ngoai (ty'uSD)
70,18 45,57 34,66 16,27 8,29
Du- tru- ngoai tc (tyUSD)
34,07 31,36 20,34 26,59
9,78 1
Ty le no- ngan han so vdi du- trii- ngoai tc
2,06 1,45 1,70
0,61 0,85 Ngudn: ADB, Asian Development Outlook, 1999.
Sd lupng khach hang eua ngan hang khdng cd kha nang thanh toan cac khoan vay diing han gia tang manh. Hang loat ngan hang phai doi mat vdi tinh trang thua lo nang nl, cd nguy co mat kha nang thanh khoan hoac pha san sau khung hoang 1997 1998, hiu hit khu vyc doanh nghiep Indonesia tren sd sach da lam vao tinh trang vd ng, vdi gia trj ng len tdi 120 ty U S D I Ty trgng ng chilm 90% GDP vdi ty le ng xiu trong he thdng ngin hang Indonesia da cao hon 50% trong tdng du ng. Thing ke ty le ng xiu khdng dugc cdng bd dinh ky d Indonesia. Song tai thdi dilm dd, cdng ty My Goldman Sachs da dy doan ring ty le ng xiu ciia Indonesia da dat dinh la 60%. Ngay 23/12/1998, Jakarta Post da cdng b l bao cao ciia chuyen gia tu vin trong nudc ring cac ngin hang nha nudc (NHNN) cd ng xiu udc tinh 150 nghin ty rupiah, va cac ngin hang tu nhin trong nudc nam gia 175 nghin ty rupiah ng xiu. Dya tren udc tinh cua cac chuyen gia tu vin trong nudc cua Indonesia, nhimg con s l nay tuong ling vdi ty le ng xiu la 55% - 60% va 80%^
2. Cac giai phap xu- ly ng xSu cua Indonesia
Trudc tinh hinh ng xiu tang cao, Indonesia da dua ra mdt sd giai phap mang tinh cip bach ' World Bank, 2000a.
' Takayasu K. va Yokoe Y., 1999.
nhu: i) Bao hiem tien giri toan bd keo dai trong 3 nam (ngudi giri tien d miic nao se dugc bao hiem d mile dd) de ciing cd nilm tin vao he thdng ngan hang va ngan ngudi dan tilp tue nit tien; ii) Duy tri chinh sach lai suit eao ky lye dk dn dinh lam phat va gia tri ddng rupiah; iii) Phat hanh trai phieu chinh phii d l hd trg thanh khoan quy md ldn eho he thdng ngin hang. Tuy nhien, diy ehi la cac giai phap tinh t h i trude mit. Dl lanh manh hda he thing tai chinh ngan hang, Indonesia thiy can phai tai ea ciu ngan hang vdi cac giai phap dai han.
2.1, Thdnh lap Co quan Tdi cff cau ngan hdng Indonesia (IBRA)
De giai quyet vin d l ng x i u t i n dgng tai cac NHTM, thang 1/1998 Chinh phu Indonesia da thanh lap Ca quan Tai eo ciu ngan hang Indonesia (IBRA) - day la mdt trong nhiing tru cgt mang tinh quylt dinh trong viec xii ly ng xiu cua Indonesia. Nhiem vu ehinh eiia IBRA la: Tai co ciu ng doanh nghiep va tai san ngan hang; tai ca ciu va phuc hdi eac ngan hang; giai quyet ng eua cac chu sd hilu ngan hang; bao lanh cho cac khoan vay cua NHTM; cac vin dl hen quan din luat phap/tranh chip; va giam sat cac ngin hang.
Cd quyen nang rit ldn va dugc luat phap bao ve nen IBRA, trong thim quyln cua minh, da dua ra nhieu quylt djnh manh bao, tham chi
»Sf4«|
- NhOng vin di KINH T^ VA CHiNH TRj TH^ GICTI S6 6 (242) 2016
Nguydn Hdng Thu Kinh nghiem xu ly ng x i u cua Indonesia.
chua cd tien le nhu viee IBRA cd the dua ra cac lenh tda an trong cac trudng hgp dac biet de bao ve chinh quyen va lgi ich cdng chiing^ Thyc te IBRA da tieh bien tai san cua cac chii the di vay khdng hgp tie ma khdng cin den cac giiy td can thiet tir phia tda an. Nhd vay, IBRA da hoan thanh sii menh ciia minh.
Tir diu nam 2002, IBRA da phai tiln hanh ban cac khoan ng xiu ke ea cac khoan ng xiu chua dugc tai ea ciu, do ap lye phai nhanh chdng thanh ly cae khoan ng xau de tang ngudn thu cho ngin sach dang ngay cang bi thim hut nham hd trg phuc hdi kinh te va tai ca ciu he thdng ngan hang Indonesia, hon nila IBRA liic dd chi cdn hem mdt nam de hoan thanh cac nhiem vu. Ben mua se la ngudi phai xir ly vin de tai CO cau ng. Ket qua la IBRA da ban dugc ra tren 70%) ng xau chua tii ca cau. Giai doan
1999 2003, IBRA da ban giao han 163,2 nghin ty rupiah eho Nha nudc sau khi ban cac ngin hang va tai sin xau. IBRA da tiep nhin tdng cdng 600 nghin ty rupiah gia tri tai sin cua cac ngan hang bi pha san hoac yeu kem'
2.2. Ddnh gid, phan logi vd chuyen nff xau tir ngdn hdng sang IBRA
De danh gia ehinh xac thyc trang cua cic ngan hang, IBRA da thue cac cdng ty kiem toan qudc te danh gia tai chinh theo tieu ehuan qude te dya tren ty le an toan vdn (CAR): i) CAR tren 4% la lanh manh, khdng cin tai cap vdn, dugc tiep tuc hoat ddng; ii) CAR tir -25% den 4%i dugc dua vao chuang trinh tai cap vdn de dat miic CAR 4% vdi dieu kien chu sd hilu ngan hang phai gdp it nhat 20%) va Chinh phu gdp 80%) vdn qua phat hanh trai phieu chinh phu; iii) CAR dudi -25% phai ddng cira va bj phat mai ngay lip tiic.
Dya vao danh gia tinh hinh tai chinh eua cac ngan hang, Indonesia da chii ddng loai bd cac ' Fane, George., & McLeod, R. H., 2002.
*• Kinh nghiem thuc tiln xfir ly na xiu a mot s6 nuac chau A va ham y d6i vai Viet Nam. http://www.div.gov.vn
khoan ng xiu va da chuyin lugng tai sin va cac khoan ng xiu tir cac ngin hang bi ddng cira va ed vin dl - tuong duang vdi 66%) ng xau ciia toan he thing ngan hang - sang IBRA . Ddi vdi cac ngin hang ed vin dl, IBRA tudc quyln quan ly va dat cac ngan hang nay dudi su kiem soat tryc tilp cua IBRA, qude hiru hda cac ngan hang ldn nlu nhu vice ddng cira cac ngin hang nay gay anh hudng tieu eye den nen kinh te. Tit ca tai san cua cac ngin hang bi ddng eiia, cac khoan tin dung qua han (tir 9 thing trd len) cdn ng ngan hang qude gia va cac ngan hang qudc hilu hilu, va cac tai san dugc cae ngan hang dimg d l tra ng diu dugc chuyen giao cho IBRA. B% diy nhanh tiln do thu hli ng, IBRA da cdng khai ten cua cac ddi tugng ng gde, cdng bd nhiing khoin ng tren 50 ty rupiah va thyc hien cac cudc dam phan vdi ddi tugng ng de giai quyet.
2.3. Dong cHa, sdp nhgp cdc ngan hdng Ngay khi xac dinh dugc miic vdn thyc cua cac ngan hang sau khi bii dap cac khoan thiet hai v l ng xiu va dy phdng, da cd 64 ngin hang bi ddng eira. Thing 4/1998 tilp tuc dinh chi hoat ddng cua 7 ngan hang tu nhan do nhin tin dung thanh khoan tir NHTW vugt qua 5 lan miic vdn va hon 75%) tdng tai san ciia ngan hang. Cdn lai 38 ngan hang tu nhin khac dugc coi la khdng cd kha nang thanh toan cung bj ddng cira. NHTW cflng khuyen khich va sir dung cic bien phap tang vdn hoac sap nhap mdt sd NHTM de dam bao miic vdn tdi thieu an toan eho hoat ddng kinh doanh ngan hang.
Trong dd, viec hgp nhat 4 NHTM thanh Ngan hang Mandiri cd quy md ldn nhat vdi tdng tai san la hon 200 ty rupiah, chiem 50% tai san cua toan he thdng ngan hang.
Ben eanh dd, NHTW cdn md rdng miie sd hvcn ciia cac nha diu tu nudc ngoai ddi vdi eae NHTM trong nudc de tao dieu kien cho su tham gia eua nudc ngoai trong qua trinh tii ca cau
' Stijn Claessens, 1999.
NhOng vin di KINH T^ VA CHiNH TRj TH^ GICTI So 6 (242) 2016- 191
Kinh nghiem xCr ly ng xau cua Indonesia. Nguyen Hong Thu
ngin hang. Thim chi, Luat Ngin hang da dugc sira ddi de cho phep 100%) vdn sd hiiu nudc ngoai. Tdi giiia nam 2000, sd lugng cic ngan hang tu nhin trong nudc da giam mdt nira thdng
qua ddng eiia hoac dugc nha nudc tiep quan, trong khi eac ngan hang do Nha nudc kiem soat tang gin gip ddi so vdi thdi ky trudc khiing hoang (xem Bang 2).
Bdng2: So lugng NHTM ciia Indonesia trudc va sau khiing hoang 1997
Ngin hang Nha nudc Ngan hang tu nhan
Ngin hang nudc ngoai va lien doanh Tong so
So lu-g-ng ngan hang 6/1997
34 160
43 237
6/2000 43 79 39 161
— •
Ty Ic tien gii-i nam giii (%) 6/1997
37 57 6 100
6/2000 70 18 12 100 Nguon: WorldBank 2000a
2.4. Ki hogch tdi cdp von cho ede ngdn hdng Ngay 30/9/1998, NHTW da edng bo kl hoach sir dung ngudn vdn Nha nude dl tii eip vdn chung eho eac ngan hang cdn lai dl dap img cac dieu kien cy thi nhit djnh nhim cai thien ty le an toan vdn (CAR) len 4%. Chuang trinh nay tap trung vao cae ngan hang quoc gia, cac ngin hang phat trien ndng thdn va cic ngan hang tu nhan da dugc qudc hiru hda. Phin nao dd, dieu nay da thilt lap khudn khi cho viec tai CO eiu tai chinh thdng qua viec kit hgp cac bien phap cung cd cho cae ngin hang khdng thi phuc hdi va cac bien phap giai eiiu cho cac ngan hang cd thi. Ngoai ra, thdng qua tai cip von, Chinh phu da nim giir c l phin dang kl trong ngin hang tu nhin.
Muc tieu ciia kl hoach tren la dl giiip dd cac ngin hang ed kha nang hoat ddng tdt nhung gap khd khan nghiem trpng do chiu anh hudng cua cupc khiing hoing. Hon nira, kl hoach nay dugc thiet ke de thiic diy viec chia se ginh nang gifl-a khu vyc tu nhin va Chinh phu vl chi phi giii quyet cac ngan hang nay. Cac ngan hang thilu vdn phii cd kl hoach kinh doanh dl ning cao CAR theo quy djnh va thi hien kha nang tin tai cua hg. Ke hoach nay phai dugc IBRA thdng
qua va ky hgp ddng thyc hien trudc khi nhin tai cap vdn.
Ke hoach tai cip vdn cho he thong ngan hang rat tdn kem; Chinh phu Indonesia da phat hanh 650 nghin ty rupiah (75 ty USD) trai phieu chinh phu, tuong duang vdi khoang 76% GDP cua nam 1999. Khoang 268 nghin ty rupiah (31 ty USD) danh de tai c i p v l n cac NHNN, va chuang trinh nay ddi hdi them 18 nghin ty rupiah nua vao cudi nam 2000. IBRA cung da phit hanh trai philu chinh phu tri gia 158 nghin ty rupiah (18,3 ty USD) d l tai cip vln^
2.5. Tdi ca cdu cdc khodn nff xdu cho cdc doanh nghiip
Tai CO cau ng doanh nghiep li mdt uu tien trong ehuang trinh nghi sy eua Chinh phu va la mgt yeu td ehinh trong ehuang trinh kinh tl 10 diem eua Indonesia"*. Sau khi IBRA dugc thanh lap, tru- nhung ngudi ban hang rong tren dudng phd, tat ca cac doanh nghiep cua Indonesia diu phai chiu sy giam sat va quin trj cua IBRA.
Chinh quyen Indonesia da ca ciu lai ng doanh nghiep thdng qua:
World Bank, 2000b.
' Iskander M., 1999.
20 - NhOng vin di KINH Tt VA CHINH TR.I TH^ GICTI So 6 (242) 2016
Nguydn H6ng Thu Kinh nghiem x u ly ng x i u ciia Indonesia.
- Thoa u&c Frankfurt: Diy la mdt khung khd nham giam rui ro ty gia trong hoat ddng tra ng sau khi tai co cau ng nudc ngoai; mdt ehuang trinh tii ca cau ng lien ngan hang; va mdt thda thuan duy tri dich vu ho trg tai chinh thuong mai.
- Sdng kiin .lakarta: Nd dugc dua ra de xay dyng mdt khung khd dam phan ngoai tda an giua chu ng va con ng nham tranh viee dan den phi sin, khdng phan biet chu ng trong nudc hay nudc ngoai. Ddi dac nhiem thyc hien sing kien Jakarta - JITF la mdt ca quan ddc lap ciia chinh quyen vdi cac nhin vien la cic chuyen gia ve doanh nghiep nhieu kinh nghiem trong viec xiy dyng cic ke hoach tri ng doanh nghiep qua ban thudc khu vyc tu nhan. Vao nira dau nam 2000, JITF da giai quyet dugc 87,6 nghin ty rupiah (10 ty USD), cho tdi thing 4/2001, gia trj ng dang ky vdi JITF la 18,9 ty U S D ' °
- Sica doi Lugt Phd sdn: Indonesia da sua ddi Luat P h i sin ding ke tir Phap lenh Phi sin - lan dau tien dugc thyc din khi dd Ha Lan ban hanh, eung vdi nhiing cai each tai Tda an Thuang mai Dac biet, cd hieu lyc tir 20/8/1998.
Mac du Indonesia da thyc hien cai cich luat phap, song qua trinh giai quyet pha san eho eae doanh nghiep van rat chim chap. Ty le ng dugc ca eau nhd phan quyet cua tda i n tai Indonesia mdi chi cd 4% Lo ngai ve nang lye eua he thdng luat phip trong viee thye hien eac bg luat pha san mdi, Indonesia da thyc hien cai cich he thdng luat phap. De diy nhanh qua trinh thyc hien tai co cau ng doanh nghiep, den nam 2004, Luat Pha san cua Indonesia lai dugc sira ddi va dua vao thyc hien Luat Pha sin va ngimg tra ng sd 37/2004 (Luat Pha san mdi) thay thi cho bd luat dugc siia ddi vao thing 4/1998. Bd luat mdi lam rd mdt sd ehi tiet nhu khung thdi gian thyc hien, va quyen han cua cae ben.
2.6. Chung khodn hoa cdc khodn nff xau Chinh phil Indonesia da quyet dinh hoin ddi trai phieu dai han bang ddng rupiah v i cd the
giao djch sau 6 thing ddi vdi phin v l n cd phin trong cic ngan hang. Cac trii philu tai c i p vdn cua NHTW da dugc b i n tren thj trudng thii cap, md dudng cho cae ngan hang cd the ban trai philu eua hg d l tang cac khoan eho vay tin dung. Lai suit tren cae trai phieu nay d mirc khoang 12 - 14%), la khoan lgi nhuan hgp ly cho cac nha d i u tu nudc ngoai tiem nang. Tuy nhien, cic ngan hing rit mien cudng khi phai bin trai philu nay, nen eac doanh nghiep it cd ca hdi dugc tilp can cie khoin vay. Viec ban mdt lugng ldn tai san ngin hang cua IBRA da tao ra nhflng co hdi dau tu t i t cho nhung ddi tugng mdi thim nhap vao lmh vyc ngin hang ciia Indonesia. IBRA ung hd each tiep can thj trudng theo djnh hudng ban cac ngin hang dugc tai cip vdn day du, sir dung cac djch vu cdng ban diu va vai trd cua cic nha dau tu chien luge tu nhin. Hau het cac ngan hang dudi sy giam sat cua IBRA dugc niem yet tren san chung khoan Jakarta va do do chiing dugc mua bin tuong dii de dang tren thj trudng chung khoin.
Indonesia da phai ehi phi tdi 58% GDP cho viec xir ly ng xiu, mdt chi phi thudc vao hang ldn nhit the gidi. Song vdi cac giai phap quyet liet, ty le ng xiu trong tdng ng eua Indonesia da giim manh tir 55%) nam 1997 xudng cdn 4,5%
nam 2004'^ Xir ly ng x i u khdng nhimg gdp phin dua dit nude nay nhanh chdng thoit khdi khimg hoang tai chinh chiu A ma cdn lam lanh manh hda he thdng tai ehinh - ngan hang giiip kinh te phit trien ben vilng. Tham chi, trong khung hoang kinh te tai ehinh toan cau nam 2008, nganh tai chinh cua Indonesia cdn vflng hon c i cic tip doan ngin hang cua My.
3. Mot so ham y chinh sach cho xir ly ng xau cua Viet Nam
Tir khi trien khai De i n Xir ly ng xiu trong he thdng ngan hang, viec xir ly ng xau eua Viet Nam da dat ket qua k h i quan thdng qua nhieu giai phap. Theo bao eao cua cae td chiic tin '" EAAU, 2000.
" Haggard Stephan. 2000. • IMF, JP Morgan, World Bank, Central Banks, 2013.
NhOng vin di KINH T^ VA CHINH TRj TH^ GICTI S6 6 (242) 2016- 21
Kinh nghiem xu- ly ng xau cua inaonesia.
dung (TCTD), ty le ng xiu toan he thdng da giam tir 4,93% cudi thing 9/2012 xuong cdn 3,25% cudi 2014. Cdn theo kenh danh gii giim sat chat che va diy dii han cua NHNN, ng xiu tu- 17,21% tai thing 9/2012 giam xudng cdn 4,83% culi nam 2014 (tuong duang vdi khoang 214.900 ty ddng), he thing cac TCTD da xir ly dugc tdng sl 311 nghin ty ding ng xiu (tuang duong 67% ting s l ng xiu dugc xie djnh tai thdi dilm thing 9/2012)'I Vdi cic eon sl nay, Viet Nam da thoit day khimg hoang ng xiu ngin hang, nilm tin vao cac TCTD dang ed xu hudng tang trd lai.
Tuy nhien, trong thdi gian gin diy ng xiu dang cd diu hieu tang trd lai. Theo bao cio ciia NHNN, ng xiu cudi thing 2/2015 vao khoang 3,59%, cao hon mirc 3,25% hli culi nam 2014*'' Bio cao tai ehinh cho thiy ty le ng xiu cua hiu hit ngan hang deu tang khi manh trong Qui 1/2015. Nhilu nhin djnh cho rang ng xiu se cdn phinh to hon trong thdi gian tdi khi Quyet djnh 780 ve co ciu ng da het hieu lyc tu- ngay
1/4/2015 lam eho ng xau se dugc phin loai lai theo Thdng tu sd 02/2013/TT-NHNN. Dii vdi viec xir ly ng xau theo co che thi trudng thi it cd hy vgng la Cdng ty Quan ly tai sin cua cac td chiic tin dung Viet Nam (VAMC) se lam dugc dil da dugc tang vdn dieu le va dugc trao them quyen nang tir Nghj djnh 34/2015. Vi thyc chit sd ng ma VAMC mua phan ldn van cdn la ng xiu chua dugc xir ly. Den giila nam 2015, VAMC da mua khoang 161.000 ty ddng ng xiu, song mdi xir ly tai sin dugc khoing 8.700 ty ddng, tuong duong khoing 5% sl ng mua vao , rat nhd so vdi tdng sd ng xau da mua. Do vay, du hoan thanh mue tieu dua ty le ng xiu giam vl dudi 3% trong nam 2015 thi diy cung chi la con sd ao. Cich xir ly ng xau theo kilu
^ Na xiu giam nhanh, thirc hay khong. Thai bao kinh tg, ngay 1/6/2015.
" No xiu vg 3% chi la con s6 ao.Thai bao Kinh tg Sai gon, ngay 13/6/2015.
Can trao VAMC ca chg dac biet dg xir ly na xku. Tap chi Tai chinh dien tir, ngay 17/6/2015.
"ky thuat" nay cd thi gay ra nhilu hg luy dii vdi nln kinh te do cic ngudn luc bi "biln dang"
va khdng dugc phan bd mgt each hieu qua nhat.
Do dd, cin thilt phai diy manh nhflng giai phap ddng bd vdi sy tham gia, hd trg tich cyc cua cac ca quan, bd, nganh, dja phuong ya doanh nghiep, dac biet trong viec phue hdi, hd trg san xuit kinh doanh, xir ly hang ton kho, xir ly ng trong xiy dyng ca ban, thiic day diu tu, tieu dimg, thao ga khd khan cho thj trudng bit dgng san.... dl xir ly dirt dilm vin de ng xiu. Dya tren kinh nghiem xu- ly ng xau cua cac NHTM d Indonesia v i thyc trang hien nay cua Viet Nam, bai vilt xin dua ra mdt sd khuyen nghi de xir ly ng xiu trong thdi gian tdi dudi day:
3.1. Nhanh chong hodn thien khung kho phdp ly xu ly nff xau
Do thilu bd luat xir ly nen viee xir ly ng xau eho din nay van chua dugc khai thdng. Luat phip ein phai thay ddi, tham chi la cd the ban hanh dao luat rieng cho viec giai quyet ng quoc gia thi liic dd mdi cd the xir ly ng xau dirt diem.
Do dd, viec cip thiet hien nay la phai nhanh chdng hoan thien khung khd phip ly xit ly ng xiu, tir tao hanh lang phap ly cho viec chimg khoan hda eae khoan ng xau, v i hoan thien he thdng phip ly tao lap thj trudng cho viec mua bin ng, cho den tao mdi trudng phap ly thuan lgi, thdng thoing hon eho nha dau tu trong va ngoai nudc trong viee mua ban ng xiu... Bo luat nay cd the chi cd hieu lyc trong vdng 3 - 5 nam, nhung khi dugc luat hda, thi qui trinh xir ly ng xau mdi thyc hien triet de dugc.
3.2. Trao them quyen ndng dgc biet cho VAMC
Hang loat vudng m i c cua VAMC vira dugc Nghj djnh 34 thao ga, song dd cflng mdi chi la nhflng thio gd tam thdi. D l cd thi xir ly ng xau nhanh hon cin su tham gia tich cyc cua cic td ehu:c, don vj lien quan, tir hoan thien khudn kho phap ly, quy trinh thu tuc din thyc thi phap luat lien quan den tin dung ngan hang, nhit la lien 22= • NhOng vin di KINH T^ VA CHiNH TRj THt GICTI S6 6 (242) 2016
Nguyin Hdng Thu Kinh nghiem xir ly ng x i u ciia Indonesia...
quan den xir ly tai san bao dam, tai san the chap. Ben canh dd, cin trao cho VAMC ca che dac biet trong mdt giai doan nhit djnh de giai quyet ng xiu, sau dd se giai tin va ket thuc cic quyen dae biet nay (nhu quyln thu giu tai san bao dim cua khich hang vay ng, quyen cudng che nhu thi hanh an, quyln dl nghj khdi t l neu khich hang vay ng khdng tri, quyen diu gia phat mai tii san bao dam khdng cin sy ddng y ciia khach hang). Ddng thdi, tang eudng phdi hgp giu-a VAMC vdi Cdng ty Mua bin ng va tai sin tdn dgng cua doanh nghiep (DATC) cung nhu vdi cac td ehire mua ban ng chuyen nghiep cd ehiic nang tai eiu triic doanh nghiep khae ciing vdi viec nhanh chdng phit trien thj trudng mua ban ng vdi sy tham gia cua cac nha diu tu trong nudc va nude ngoai phu hgp thdng le va xu hudng phat trien thj trudng tai chinh qudc te.
3.3. Phdt triin thi tru&ng mua bdn ng:
Mgt trong nhflng diem nghen chinh trong viec xir ly ng xiu hien nay la viec chua thyc sy cd CO che thj trudng de mua ban, dau gia cac khoan ng. De hinh thanh thj trudng can cd sy tham gia ddng dio eua eac ben mua - ban, do vay cin ed eac giai phap phat trien c i cung va cau ve mua ban ng: i) Xay dyng he thdng/xae djnh gii mua bin ng thdng nhat, cd the xem xet viec thanh lip cic cdng ty djnh gii cd chirc nang dinh gia ddc lip cac khoan ng; ii) xiy dyng cae chinh sach khuyen khich v i tao ddng lye cho cae nha diu tu trong va ngoai nudc tham gia de tao cic ngudn vdn mdi cflng nhu hgc hdi kinh nghiem; iii) gip rut xay dung co ehe phap ly can thiet cho sy van hanh cua mdt thj trudng mua bin ng; iv) phi bang thj trudng bat ddng sin de khoi thdng ngudn vdn; v) chii trpng phat trien thj trudng thir eip vdi sy da dang ve cdng cu va phuang thiic mua bin ng phu hgp vdi thdng le qudc te nhu: thda thuan, dau thau, diu gii de tang sd lugng giao djch mua ban tren thj trudng ng. Neu cae dieu kien niy dugc dam bio, viec mua ban ng theo ea chl thj trudng se ty khac hinh thanh. Khi dd, VAMC khdng cin tang vdn cflng se hoan thanh
"sii menh" cua minh.
3.4. Tdng cu&ng phdi hop giiia NHNN, cdc Bp, ngdnh, dia phuffng
De diy nhanh viee xir ly ng xau dat hieu qua ddi hdi ed su phdi, ket hgp va trien khai ddng bd cac giai phap ve hoan thien thii tyc phap ly, ve diu tu v i cip giay ehiing nhan quyen su:
dyng dit; hd trg diu tu, tang tdng cau va hd trg eae doanh nghiep dip irng cic dieu kien vay vdn ngan hang. Tang eudng phdi hgp giua eac ca quan chirc nang lien nganh, trung uong - dja phuang nham giim bdt thu tue hanh chinh de phat mai tai sin dim bio nhanh, ggn... Dac biet, cac chinh quyen dja phuong can chu ddng va tich cyc phdi hgp vdi NHNN thio gd cac khd khan, vudng mac trong viee xii ly ng xau, hd trg sin xuat kinh doanh, thuc diy thj trudng bit dpng san, sira ddi, bd sung eo che, chinh sich quan ly... nham tao mdi trudng thuin lgi eho xir ly ng xau eua cac TCTD v i boat ddng cua VAMC. Tang cudng phdi hgp giila cac td chiie mua ng vdi cie hiep hdi doanh nghiep (de tim ddi tac quan tam mua lai hoac phdi hgp cip them vdn de khdi phue hoat ddng sin xuat kinh doanh), hoac thiic diy lien he vdi cac nha dau tu de ban lai ng eho nude ngoai, hoac phdi hgp vdi chinh cic TCTD de chiing khoin hda khoin ng xau eua TCTD dd tren co sd cimg tii ea eiu doanh nghiep (ngin hang tai trg vdn, ddi tac mua ng phy trach qua trinh tai ca ciu hoat ddng kinh doanh) nham giai quyet diit diem ng xau.
3.5. Tdng cu&ng kiem tra, gidm sdt thanh tra nff xdu
Xir ly tin gdc ng xau, can minh bach hda thdng tin ng xau cua timg ngin hang, TCTD.
Thye hien van de nay, NHNN phai ed bien phap kiem tra va giim sat chat ehe boat ddng eua tung td chile tin dyng, dim bao cae thdng tin ve ng xau do cic td chuc nay eung cip phu hgp vdi quy djnh cua phap luat v i thdng le qude te.
Qua dd djnh gia chinh xie ve ng xiu, v i cung cip nhflng thdng tin can thiet cho viet thilt kl eac cic phuong i n xir ly nhu bin tai san thi chip hay tiep tyc bom vdn giiip doanh nghiep
NhOng vin di KINH Tt Mk CHiNH TRj TH^ GICTI So 6 (242) 2016-
23
Kinh nghiem xir ly ng xiu ciia Indonesia. Nguyin Hdng Thu boat ddng va thu hdi ng sau dd... De hoat ddng
nay hieu qua, NHNN can sir dung cie chuyen gia tu vin ddc lap de tham gia vao tat c i cac qua trinh tren, tir tien hanh danh gii thyc trang ng xau cua toan bd he thdng ngin hang, den phan loai ngin hang theo mire vdn chu sd bun thyc sy cdn lai. Tir co sd dd ed bien phap xir ly cu the eho timg ddi tugng.
3.6. Xir ly na xau gdn v&i cff cau lgi cdc ngdn hdng
Tiep tuc giam sd lugng nhiing ngan hang yeu kem, diy manh co ciu lai cac ngin hang thdng qua hoat ddng sap nhip, hgp nhat. Day cflng la mgt trong nhiing giii phip ca bin v i hieu qua nhat de xir ly triet de sd hfln cheo. Ngi ham cua boat ddng hgp nhat, sap nhip khdng phai la thdn tinh, ma la sy td ehire, sap xep va djnh hudng lai ddng vdn, thdng nhit diu mdi de quan ly, dieu hanh hieu qua ban, giiip giam mdt sd rui ro mang tinh he thdng. Ddng thdi, phii quy trich nhiem va kien quyet xir ly nhflng cd ddng ldn lien quan den viec vi pham cic quy djnh ve gidi han sd huu cd phin hoac gidi han tin dung nham muc dieh "lii" ddng tin dung va diu tu cua NHTM cd phin sang cac nhdm lgi ich.
J. 7. Xu- Iy ng- xau gan v&i tai ca cau doanh nghiep
De khae phyc tinh trang ng xiu gdp phin nang cao hieu qui hoat ddng sin xuit, kinh doanh trong cac DNNN, cin phai: i) Tang cudng hon nila cdng tie giam sat, kilm tra, thanh tra va dinh gia hieu qui boat ddng ciia cic DNNN, su: dung vdn nha nudc tai doanh nghiep ciia cic bd, ban, nganh; ii) Ban thin cic DNNN cung cin diy manh hoat ddng giam sat thudng xuyen tai san v l n nha nude tai doanh nghiep de kjp thdi phit hien nhung bit cap, sai sdt, chdng phat sinh ng xiu, gdp phin bao toan, phit trien vdn nhi nudc tai doanh nghiep; iii) tang eudng cic chl tai bio dam tinh cdng khai, minh bach thdng tin ve hoat ddng sin xuit kinh doanh, tinh hinh tii chinh hang nam cua cic
DNNN cung nhu cic doanh nghiep da niem yet tren thj trudng chiing khoan; xir ly nghiem minh nhung sai pham trong viec bao cio, thdng tin tai chinh, quy rd trach nhiem ddi vdi nhflng ngudi diing diu doanh nghiep; ning cao nang lyc quan ly trong DNNN; day manh cd phin hda doanh nghiep.
3.8. Vdn hoa cdc khodn nff xau
Sau khi da xac djnh chinh xac gii trj tai san thi chip dl xir ly ehung nha nudc cd the vdn hda cie khoin ng xau theo cac phuang phip: i) Chuyin mdt phan ng gde thanh trii phieu trung ban nham hd trg thanh khoan v i giup doanh nghiep tdn tai, phit trien; ii) chuyen ng qua han, ng xau thanh vdn gdp, vdn cd phin. Ddng thdi, chuyen vj the cic ngin hang dang la ehu ng thanh cd ddng ldn nam da sd ed phin neu nhin thiy sau tii ciu triic doanh nghiep cd kha nang tdn tai va phat trien. Caeh nay khdng nhirng ciiu dugc doanh nghiep khdi nguy ca giii the, pha sin ma cdn bio toan dugc ngudn vdn cua cac ngin hang; iii) de cac dieu kien ca ban de tien trinh ehiing khoin hda dugc thanh cdng, trong vai trd ddng chii ng cac ngan hang cin tich cyc ning cao tinh cdng ddng hon nua, phdi hgp vdi doanh nghiep de xir ly ng xiu. Ddng thdi, cac ngan hang nen sir dung cac cdng ty con ciia minh nhu cdng ty quan ly mua ban ng, cdng ty ehiing khoan hay edng ty quin ly quy de tham gia chil ddng vao tien trinh chimg khoan hda.
Ddng thdi vdi cac giai phap neu tren, phai bio dim mdi trudng vT md I n dinh, phit trien lanh manh cie thj trudng chu:ng khoan, bit dgng sin, day manh thyc hien cic trgng tim tai CO cau, thiic day tang trudng kinh tl dl tao thuan lgi cho xir ly ng xau va tai co ciu cac to chitc tin dung.
;24;: • mOng vin di KINH Tt VA CHiNH TRj THt GICTI So 6 (242) 2016
Nguyin Hdng Thu Kinh nghiem xir ly ng x i u cua Indonesia...
Nhu vay, dii la ng xiu dugc xir ly theo co hpi diu tu hap dan. Trong khi dd, doanh che nao thi muon thanh cdng diu cin cd sy nghiep va ngan hang la nhung ddi tugng tryc tham gia v i chia se tich cyc cila doanh nghiep tilp tham gia va cd anh hudng ldn tdi qua cd ng, ngan hang ehu ng v i chinh phii. Chinh trinh djnh gia cac khoan ng xau, thda thuan phu tao dilu kien cho thj trudng tai chinh phat mua bin lai ng, va dac biet la giai doan phuc trien diing mirc, kjp thdi; xay dyng mdi hdi/thu hdi lai gii trj cua cac tai sin xiu da trudng kinh te, chinh trj I n djnh vdi nhu'ng co mua lai»
Tai lieu tham khao:
1. ADB (1999): Asian Development Outlook.
2. Dd Thj Thu Quynh (2014): Bdn thim vi cdc gidi phdp xie ly ng xdu. Tap chi Tai chinh, sl 11.
3. EAAU (2000): Indonesia Facing the Challenge, East Asia Analytical Unit, Department of Foreign Affairs and Trade, Canberra, December.
4. Fane, George., & McLeod, R. H. (2002 Fall): Banking Collapse and Restructuring in Indonesia 1997 - 2007, Cato Journal, Vol. 22, No. 2.
5. Haggard Stephan (2000): The Political Economy of the Asian Financial Crisis.
Peterson Institute, p. 148, 2000, January.
6. IMF, JP Morgan, Worid Bank, Central Banks (2013).
7. Iskander M., Meyerman G., Gray D. P., & Hagan S. (1999): Corporate Restructuring and Governance in East Asia, Finance & Development, March.
8. Kinh nghiim thue tiin xie ly ng xdu & mpt so nu&c chdu A vd hdm y doi v&i Viet Nam.
http://www.div.gov.vn.
9. Saparini FL, (2009): Policy Response to Overcome Crisis; A Lesson from Indonesian Case. International Conference on "Re-regulating Global Finance in the Light of the Global Crisis", Beijing, China, 9-12 April.
10. Setiono Bambang (2007): Debt Settlement of Indonesian Forestry Companies: Assessing The Role of Banking and Finaneicd Policies for Promoting Sustainable Forest Management in Indonesia, Forests and Governance Programme. Center for International Forestry Research (CIFOR) No. 11/2007. Bogor, Indonesia.
11. Stijn Claessens, Simeon Djankov, Daniela Klingebiel (1999): Financial Restructuring in East Asia: Halfvi'ay There? Financial Sectore Discussion Paper No.3, The World Bank, September.
12. Takayasu, K. and Yokoe, Y. (1999): Non performing Loan Issue Crucial to Asia's Economic Resurgence, in Sakura Institute of Research, Pacific Business and Industries RIM, 1999, Vol.IV,No.44.
13. World Bank (2000a): Indonesia: Accelerating Recovery in Uncertain Times, World Bank, Washington DC, No.20991-IND, October 13.
14. World Bank (2000b): World Bank Quarterly Update: Indonesia 20 March 2000, Washington DC.
NhOng vin di KINH Tt VA CHiNH TRj THt GICTI 86 6 (242) 2016 — 2 5
