NGHIÊN CỨU - TRAO Đổl
Hay mạnh chuyển đổi sô trong lĩnh vục kế tnán
tại các doanh nghiệp Viẹt Nam
Để tồn tại trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư bùng nổ như hiện nay, DN buộc phải chuyển minh, thay đổi từ cách tiếp cận, quy trình cũng như phương pháp và công cụ hoạt động để tạo ra sự đột phá trong kinh doanh. Tuy nhiên, vẫn còn một số DN duy trì tư duy lối mòn và khó có thể thoát ra mô hình kinh doanh hiện tại, nhất là về các quy trình quàn trị, kế toán... Điều này chắc chắn sẽ gây khó khăn cho DN, bởi muốn thành công thì cần có những bước đột phá và các ý tưởng mới.
ThS. Mai Thị Trang -Trường Đợi học Giao thông vận tải
Thực trạng chuyểnđổisố trong lĩnh vực kếtoán DN Tại Việt Nam, chuyển đổi số thường đượchiểu làquátrinh thay đổi từmô hình DN truyền thống sang DN số bằng cách áp dụng công nghệmớinhư trítuệnhân tạo (AI), nền tảng số (Flatform), dừ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (loT), điện toán đám mây (Cloud)... nhằm thay đổiphương thức lãnh đạo điều hành và quy trình làm việc của DN. Đối với lĩnh vực kế toán, chuyển đổi số giúp tạo ra phươngthứclàm việc hiệu quả và thuận tiện hơn. Ke toán viên sẽ không mấtnhiều thời gian để thu thập thông tin,xử lý dữ liệu, phân loại chứng từ trên văn bản giấy tờ,sổ sách kế toán truyền thống, hay tổng hợp dữ liệu từ các đơn vị phụ thuộcđể làm báo cáo tài chính. Thay vào đó, thôngtin được lưu trữ trên nền tảng tự động hóa vàtrí tuệ nhântạo, giúp cho việc thu thập, tính toán và báo cáo dữ liệuđơn giản và nhanh chóng hơn; chứng từ, sổ sách đượcphân loại và ghi chép chínhxác vào các phần mềmkế toán.Việc cung cấp thôngtin báo cáo tàichínhcho nhà quản lý cũng như cho các đối tượng cần thông tin bênngoài DN nhưcác nhà đầu tư, ngân hàng,cơ quanthuế cũng dễdàng hơn, thông qua các nền tảng số.
Không chỉ đem lại nhữngthuận lợi cho công tác kế toán, mà chuyển đối số còn góp phần tối đa hoá hiệu suất làm việc của các nguồn nhânlựckế toán. Khi phần lớn thời gian cũng nhưkhối lượng công việc kế toán đã đượcrút ngắn bởi công nghệ, thì con người có nhiều thời gian hơn để nâng cao năng lực, nghiệp vụ, sáng tạo trong công việc và thực hiện những công việc chuyênmôn cao hơn, đòi hỏi kỹ năng nhiều hơn.
Đồng thời, sự phát triển của mạng lưới Internet đưa phương thức làm việc online trở nênphổ biến hơn, giúp những người có các chứng chỉ hành nghềkế toán hoàntoàn cóthể ngồiở nhà và tiếp nhận, xử lý các công việc của DNcả ởtrong vàngoài nước, tạo điều kiện mở rộng cơ hội nghề nghiệp cho người laođộng trong lĩnh vực kế toán.
Hiện nay, làn sóng Covid-19 diễn ra từ cuối năm 2019 đã ảnh hưởng toàn diện, sâurộng đếntất cả các quốcgia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.Tuy nhiên, trong khó khăn thi các quốc giamới thấy rõ, Covid-19 là cú hích để DN nhận ra tính ưu việt của kinh tế số và yêucầu cấp bách của quátrình chuyển đổi số. Theo nghiên cứu của Công tytư vấnchiến lược toàn cầu Mckensey, quá trình chuyển đổi số đáng lẽ cần 5 năm để áp
dụngvào DN và người tiêu dùng, thìnay chỉ mất 8 tuần nhờ cú hích từđại dịch.
Mặc dù vậy,vừaqua, Viện Phát triển DNthuộc PhòngThương mại và Công nghiệpViệt Nam (VCCI) đã thực hiện một cuộc khảo sát với trên 400 DN quy mô vừa và nhỏ, và quy mô lớn để đánh giá được tác động của Covid-19 đến hoạt động của DN và phân tích xu hướngứngdụng chuyển đổi số để vượt qua khó khăn do đạidịchgây ra. Kết quả cho thấy, các DN nói chung vẫn chưa nhận thức đúng vai trò chuyển đổi số. Trong đó, nhómDNvừa và nhỏ và DN siêu nhỏ là phân khúc gặp nhiều khó khăn nhất trong tiếp cận chuyển đổi số. Các DN này không chỉ thiếu nguồn lực về ngân sách, mà còn thiếunguồn nhân lựccó chất lượng, hạn chếvềnăng lực quản lý tài chính kế toán. Xu hướng chuyểnđổi sốtrongnhómDN lớn diễnra nhiều hơnvà đâycũng là nhóm kỳ vọng nhiều về những thay đổi tích cực cho DN khi chuyểnđổisố.
Đối với lĩnh vực kế toán, rào cản lớn nhất là yêu cầu vềlao động có trình độ công nghệ thông tin.
Nhiều nghiên cứucho thấy, nguồn nhân lực kế toán của ViệtNam đã sẵn sàng hội nhập,nhưngsố lượng vàchất lượng cònnhiều hạn chế 16 Thué Nhà nưđc ♦ số 20+21+22 (847-849) - 2021
NGHIÊN CỨU - TRAO Đổl
khi có tới 2/3 sinh viêntốt nghiệp ngành kếtoán chưa đáp ứng yêu cầu của các nhà tuyển dụng xét trên nhiều khía cạnh. Tiếp theo là tư duy lối mònvà quy trìnhkế toán truyền thống đã thực hiện nhiều năm nay, khiến các DNe ngại sự thayđổi. Cuốicùng,chi phí để tiếp cận với công nghệsố (mua phần mềm kế toán, chuyển đổi hoá đơn điệntử, ngân hàng điện tử,...) còn khá cao đối với các DN, nhất là trong tình hìnhkinh tế khó khăndo các tác động của đại dịch Covid- 19, chưa kể đến cơ sở hạ tầng thông tin cũng nhưkhả năng bảo mật thông tin hiện nay ở Việt Nam còn thấp. Vì những rào cản trên, nêntỷ lệ DN thực tế được khảo sát ứng dụng chuyển đổi số vào các lĩnhvựcnói chungvà vàolĩnh vực kế toánnói riêng cònchưacao Giải pháp đẩy mạnhchuyển đổi
số tronglĩnhvựckế toán DN Mặc dù chuyển đổisố đang mở ra nhiều cơhội cho DN, nhưng đi cùngvới đó là những thách thức.
Đó là những hạn chế trong nhận thức của nhàquản trịDN về sự cần thiết của chuyển đổi số; hạn chế về sốlượng và chất lượng củađội ngũ kế toán (về nănglựcchuyên môn, kỹ năng mềm, kỹ năng ứng dụng công nghệvà trình độ ngoại ngữ);
cơ sở hạtầng công nghệ chưa đủ đáp ứng, chi phí sử dụng các nền
tảng số, chia sẻdữ liệu... còn khá cao đốivới DN Việt Nam.
Muốngiải quyết những bấtcập này, cũngnhưthúcđẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực kế toán, thì cần sự phối họp của cả Nhànước,DN và đội ngũ kếtoán. Theo đó,Nhà nước cần xây dựng các chiến lược điều chỉnh và phát triển hoạt động kế toán trước mắtvà dài hạn để DN thấy được lợi ích củachuyển đổi số; tiếp tục hoàn thiện các khuôn khổpháplýtronglĩnhvực kế toán, phù hợp với sự phát triển của công nghệ, xây dựng và hoàn thiện khungpháp lý về kế toán. Tạo cơ chế chính sách hỗ trợ, khuyến khích DN đẩy mạnh ứng dụng nghiên cửu; cung cấp các phần mềm kế toán phù hợp chế độ kế toán Việt Nam với giá thành thấp hơn để các DN, hộ kinh doanh đều cókhảnăng tiếp cận và sử dụng.
Đối với các DN, cần sẵn sàng đầu tư để tiếp cận và thử nghiệm cái mới, thay đối nhận thức và phương thứchoạt động từ bộ máy lãnh đạo đến nhân viên. Chủ động ứng dụngnhững sản phàm, công cụ kếtoán là thành quả của công nghệ đem lại như phần mềm kế toán online, hoáđơnđiện tử, dịch vụ kết nối ngân hàng điện tử,...
Song songvới đó, nâng cao trình độ của nhân viênkếtoán thông qua các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệpvụ; nâng cao các kỹ năng mềm, kỳ năng ứng
dụng công nghệ và sử dụng ngoại ngữ trong côngviệc.Phối họpvới các cơ sở đào tạo kế toán để tạo mối liênkết giữa cơ sở đàotạovới DN, gắn hoạt động đào tạo với thực tiễn, đảm bảo người học sau khi tốt nghiệp có thể đáp ứng tốt yêu cầu của công việc mà không cần tốnnhiềuthời gian đàotạo lại.
về phíangười làm côngtác kế toán, trong thờiđại kinh tế số, dù công nghệ, máy móc và phầnmềm đã giúp xử lý một lượng lớn khối lượng lớn công việc kế toán, nhưng kế toán viên vẫn giữ vaitrò chủ đạo. Do đó, người làm kếtoán cần chủ độngnâng cao năng lực chuyên môn, tìm hiểuvà học tập các chuẩn mực kế toán quốc tếđể hội nhập và hoàn thiện các kỹ năng nghề nghiệp của bảnthân về công nghệ, tin học, ngoại ngừ để bắtkịp với xuthế, tránh bịđàothải và mở rộng cơ hội nghề nghiệp cho chính bản thân mình.
Như vậy, chuyểnđổi sốđanglà xuhướng cầnthiếttrongbối cảnh kinh tế đang chịu tác động bởi nhiều yếu tốnhưhiện nay nhưquá trình hội nhập, các ràng buộc thương mại,dịch bệnh Covid-19...
Chuyển đổi số trong lĩnh vực kế toán sẽ là bước đi phù hợp giúp các DNgiải quyết nhiềubài toán khóvớichi phí tối ưu, và tiến tới chuyển đổi số toàn DN để thích nghi,tồntại và phát triểntrongnền kinhtếhiệnnay ■
Số 20+21+22 (847-849) - 2021 ♦ Thué Nhã nước 17
