øng phã cña c¸c n−íc §«ng B¾c ¸ víi sù biÕn ®æi c¬ cÊu d©n sè
TrÇn ThÞ Nhung(*) iÕn ®æi c¬ cÊu d©n sè lµ mét hiÖn
t−îng mang tÝnh phæ biÕn ®èi víi mäi quèc gia trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. §iÒu quan träng lµ ng−êi ta ph¶i lµm g× ®Ó øng phã víi nh÷ng biÕn ®æi kh«ng mong muèn
®Ó gi¶m thiÓu t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn x·
héi. T¹i c¸c n−íc §«ng B¾c ¸, sù biÕn
®æi c¬ cÊu d©n sè ®ang diÔn ra ®Æc biÖt nhanh chãng, ®e däa ®Õn sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña c¸c n−íc vµ thu hót sù quan t©m cña c¸c nhµ nghiªn cøu trong vµ ngoµi khu vùc, g©y sù chó ý cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cña mçi n−íc, sù lo l¾ng, bÊt an cña ng−êi d©n.
§Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, c¸c n−íc
§«ng B¾c ¸ ®· cè g¾ng ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m øng phã víi vÊn ®Ò biÕn ®æi c¬ cÊu d©n sè, ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña x· héi.
1. Thùc tr¹ng vÊn ®Ò biÕn ®æi c¬ cÊu d©n sè ë c¸c n−íc §«ng B¾c ¸
Tõ nh÷ng n¨m 1990 c¬ cÊu d©n sè cña c¸c n−íc §«ng B¾c ¸, tiªu biÓu lµ cña NhËt B¶n, cã sù biÕn ®æi m¹nh mÏ, tõ chç x· héi nhiÒu trÎ, Ýt giµ chuyÓn sang x· héi nhiÒu giµ, Ýt trÎ. §iÒu nµy thÓ hiÖn sù mÊt c©n b»ng trong c¬ cÊu d©n sè mét c¸ch trÇm träng.
Theo thèng kª cña Liªn Hîp Quèc,
tÝnh ®Õn n¨m 2010, sù mÊt c©n b»ng trong c¬ cÊu d©n sè t¹i c¸c n−íc §«ng B¾c ¸ thÓ hiÖn râ nhÊt t¹i NhËt B¶n sau ®ã lµ Hµn Quèc, Trung Quèc. MÆc dï tû lÖ ng−êi giµ hiÖn nay ë Hµn Quèc vµ Trung Quèc vÉn thÊp h¬n so víi hÇu hÕt c¸c n−íc ph¸t triÓn nh− ý, §øc, Mü, Ph¸p,... nh−ng theo dù tÝnh ®Õn n¨m 2050 tû lÖ nµy t¨ng lªn cùc kú nhanh, gÊp gÇn 2 lÇn ë NhËt B¶n (tõ 23,1% lªn 39,6%), gÇn 3 lÇn ë Hµn Quèc (tõ 11,1%
lªn 32,8%), h¬n 3 lÇn ë Trung Quèc (tõ 8,2% lªn 25,6%) vµ tèc ®é t¨ng nµy v−ît xa so víi c¸c n−íc kh¸c. §ång thêi, tû lÖ d©n sè trÎ gi¶m m¹nh h¬n nhiÒu so víi c¸c n−íc ph¸t triÓn [Theo 10].∗
Nguyªn nh©n dÉn tíi sù mÊt c©n b»ng trong c¬ cÊu d©n sè t¹i c¸c n−íc vµ khu vùc §«ng B¾c ¸ lµ do tû suÊt sinh gi¶m m¹nh vµ hiÖn t−îng giµ hãa d©n sè nhanh chãng.
Tû suÊt sinh gi¶m m¹nh
Suèt nöa thÕ kû qua, tæng tû suÊt sinh (Total Fertility Rate, TFR(∗∗)) cña
(∗) TS. ViÖn Nghiªn cøu §«ng B¾c ¸, ViÖn Hµn l©m KHXH ViÖt Nam.
(∗∗) Tæng tû suÊt sinh (Total Fertility Rate, TFR)
®−îc dïng ®Ó tÝnh to¸n tû lÖ sinh, chØ sè trÎ mµ mét ng−êi phô n÷ trong ®é tuæi sinh s¶n (15-49 tuæi) sinh ra.
B
B¶ng 1: Møc sinh cña mét sè n−íc/vïng §«ng
¸, 1995-2011 [Theo 8; 9]
Tû suÊt sinh N−íc/
vïng 1995 2005 2011 N¨m cã TFR <1,3 NhËt B¶n 1,42 1,25 1,4 2003
(1,29) Hµn Quèc 1,64 1,08 1,2 2001 (1,3)
§µi Loan 1,78 1,12 0,9 2003 (1,24) Hong Kong 1,19
(1996) 0,97 1,1 1990s hÇu hÕt c¸c n−íc §«ng B¾c ¸ ®Òu gi¶m, gi¶m m¹nh tõ nh÷ng n¨m 1990, gi¶m m¹nh nhÊt lµ §µi Loan, (tõ 1,78 n¨m 1995 xuèng cßn 0,9 vµo n¨m 2011), tiÕp theo lµ Hµn Quèc, NhËt B¶n (xem b¶ng 1). Nh÷ng con sè nµy cßn thÊp h¬n c¶ ë c¸c n−íc tiªn tiÕn ®i tr−íc trong qu¸
tr×nh c«ng nghiÖp hãa. N¨m 2001, trong khi con sè nµy ë Hµn Quèc lµ 1,30, NhËt B¶n: 1,33 th× ë Mü lµ 2,03, Ph¸p: 1,89, Anh: 1,64, vµ Canada lµ 1,54 [2, 32].
Tõ b¶ng trªn cã thÓ thÊy r»ng TFR cña c¸c n−íc §«ng B¾c ¸ ®· gi¶m xa so víi con sè lý t−ëng cho mét c¬ cÊu d©n sè æn ®Þnh lµ 2,1. Nh− vËy, víi xu h−íng nh− hiÖn nay, NhËt B¶n vµ Hµn Quèc khã cã thÓ ®¹t ®−îc møc sinh thay thÕ.
GÇn nöa thÕ kû qua ®i, NhËt B¶n, Hµn Quèc vÉn ®ang cè g¾ng khuyÕn khÝch sinh ®Î nh−ng vÉn ch−a thu ®−îc kÕt qu¶ nh− mong ®îi.
Giµ hãa d©n sè nhanh chãng Giµ hãa d©n sè lµ xu thÕ chung cña toµn cÇu trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn x·
héi, ®Æc biÖt lµ ë c¸c n−íc ph¸t triÓn.
Tuy nhiªn, ®iÒu ®¸ng nãi lµ ë c¸c n−íc
§«ng B¾c ¸, sè l−îng ng−êi giµ t¨ng nhanh h¬n nhiÒu so víi c¸c n−íc kh¸c, lµm c¬ cÊu d©n sè thay ®æi nhanh chãng.
D©n sè trªn 65 tuæi cña NhËt B¶n vµo n¨m 1950 chØ chiÕm 5% tæng d©n sè c¶ n−íc. §Õn n¨m 1970 tû lÖ nµy t¨ng lªn 7% (®¹t ®Õn ng−ìng Liªn Hîp Quèc
®Þnh nghÜa lµ mét x· héi l·o hãa). Tuy nhiªn tíi n¨m 1994, chØ sau 24 n¨m, tû lÖ nµy ®· t¨ng lªn gÊp ®«i, ®¹t møc 14%.
§Õn n¨m 2010 sè l−îng ng−êi giµ cña NhËt B¶n ®· v−ît qu¸ 23%, trong ®ã cø 9 ng−êi cã 1 ng−êi trªn 75 tuæi, vµ n−íc NhËt ®· chÝnh thøc trë thµnh “x· héi ng−êi giµ”. T¹i Hµn Quèc, tû lÖ d©n sè trªn 65 tuæi v−ît ng−ìng 7% vµo n¨m 2000 vµ tiÕp tôc t¨ng nhanh, t¨ng lªn 11,3% vµo n¨m 2010, vµ theo dù b¸o con sè nµy sÏ lµ 16,3% vµo n¨m 2020 [2, 36].
Tû lÖ sinh thÊp vµ giµ hãa d©n sè lµm d©n sè nãi chung, d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng nãi riªng sôt gi¶m, dÉn ®Õn nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®èi víi t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ t¹o ¸p lùc lªn hÖ thèng an sinh x· héi. HiÖn t−îng mÊt c©n b»ng trong c¬ cÊu d©n sè cã nguy c¬ dÉn tíi nhiÒu hÖ lôy trªn nhiÒu mÆt kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi. C¬
cÊu d©n sè “nhiÒu giµ, Ýt trΔ còng cã nghÜa lµ nh÷ng ng−êi trong ®é tuæi lao
®éng gi¶m, lµm t¨ng tû lÖ phô thuéc.
Khi giµ hãa d©n sè trë nªn trÇm träng, c¸n c©n gi÷a thÕ hÖ lao ®éng t¹o ra cña c¶i g¸nh v¸c x· héi vµ thÕ hÖ giµ sÏ bÞ ph¸ vì, g¸nh nÆng ®èi víi thÕ hÖ lao
®éng sÏ ngµy mét nÆng nÒ, t¸c ®éng tiªu cùc tíi n¨ng lùc cña nÒn kinh tÕ.
2. C¸c gi¶i ph¸p øng phã
§Ó øng phã víi nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña sù biÕn ®æi c¬ cÊu d©n sè ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi, c¸c n−íc
§«ng B¾c ¸, tïy theo ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña n−íc m×nh, ®· ®−a ra nh÷ng chÝnh
s¸ch, gi¶i ph¸p cô thÓ n©ng cao chÊt l−îng cuéc sèng cña ng−êi d©n, ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña x· héi.
a. Thùc hiÖn chÕ ®é b¶o hiÓm ch¨m sãc l©u dµi (CSLD)
Môc tiªu c¬ b¶n cña chÕ ®é "b¶o hiÓm ch¨m sãc l©u dµi" nh»m x· héi hãa vÊn ®Ò ch¨m sãc ng−êi giµ. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ chÝnh phñ cung cÊp dÞch vô ch¨m sãc cho tÊt c¶ ng−êi giµ khi cã nhu cÇu, kh«ng ph©n biÖt møc thu nhËp, hay ®iÒu kiÖn gia ®×nh cã ng−êi ch¨m sãc hay kh«ng cña hä ®Ó chia sÎ g¸nh nÆng ch¨m sãc gi÷a c¸c thµnh viªn trong x· héi, lµm nhÑ ®i g¸nh nÆng cña gia ®×nh, gi¶m ¸p lùc tµi chÝnh lªn hÖ thèng y tÕ vµ n©ng cao chÊt l−îng cuéc sèng cho ng−êi giµ.
T¹i NhËt B¶n, chÕ ®é b¶o hiÓm CSLD ®· ®−îc thùc hiÖn tõ n¨m 2000 sau qu¸ tr×nh tÝch cùc nghiªn cøu, häc hái kinh nghiÖm cña c¸c n−íc ®i tr−íc,
®Æc biÖt tõ §øc tõ 20 n¨m tr−íc ®ã.
Dù ®o¸n nhu cÇu ch¨m sãc dµi h¹n sÏ t¨ng lªn, tõ n¨m 1989, ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· quan t©m nghiªn cøu vÊn
®Ò nµy vµ më réng c¸c dÞch vô CSLD trong khu«n khæ chÕ ®é an sinh x· héi dùa vµo tiÒn thuÕ. N¨m 2000, chÕ ®é b¶o hiÓm CSLD ®−îc thùc hiÖn vµ ho¹t
®éng nh− mét hÖ thèng b¶o hiÓm x· héi, mÆc dï mét nöa ®−îc tµi trî b»ng c¸ch kÕt hîp c¸c quü tõ thuÕ. TÊt c¶ mäi ng−êi tõ 40 tuæi trë lªn ®Òu ph¶i ®ãng phÝ b¶o hiÓm vµ tõ 65 tuæi (lo¹i 1) hoÆc tõ 40 ®Õn 64 tuæi (lo¹i 2) nÕu cã bÖnh liªn quan ®Õn l·o hãa cã thÓ h−ëng c¸c lîi Ých cña quü b¶o hiÓm CSLD.
PhÝ b¶o hiÓm ®−îc thu qua chÝnh quyÒn thµnh phè vµ khÊu trõ tõ l−¬ng
®èi víi ®èi t−îng lo¹i 1, qua viÖc thu thªm phÝ b¶o hiÓm khi tr¶ phÝ b¶o hiÓm
y tÕ ®èi víi ®èi t−îng lo¹i 2. Møc phÝ tuú theo tõng n¬i quy ®Þnh vµ do vËy cã sù kh¸c nhau tuú thuéc vµo c¬ së vËt chÊt s½n cã, dÞch vô cung cÊp t¹i nhµ, vµ nhu cÇu dÞch vô ch¨m sãc. Møc phÝ b¶o hiÓm liªn quan ®Õn thu nhËp, vµ cã c¸c biÖn ph¸p lµm gi¶m g¸nh nÆng cho nh÷ng ng−êi cã thu nhËp thÊp. Ngoµi phÇn cïng chi tr¶ cña ng−êi sö dông, 50% chi phÝ ®−îc trang tr¶i bëi phÝ b¶o hiÓm vµ 50% do nhµ n−íc trî cÊp. Trong khu«n khæ nµy, chÝnh quyÒn thµnh phè cã thÓ quyÕt ®Þnh tû lÖ ®ãng b¶o hiÓm cho ®èi t−îng b¶o hiÓm lo¹i 1, trung b×nh hiÖn nay vµo kho¶ng 35 USD mçi th¸ng. Tû lÖ cïng chi tr¶ cho dÞch vô t¹i nhµ lµ 10% chi phÝ vµ nÕu n»m viÖn hoÆc sèng t¹i c¬ së th× ph¶i tr¶ 200 USD tiÒn ¨n (miÔn hoÆc giíi h¹n cho c¸c c¸ nh©n cã thu nhËp thÊp).
C¸c nhµ cung cÊp dÞch vô bao gåm chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, c¸c HiÖp héi phóc lîi b¸n c«ng, c¸c tæ chøc phi lîi nhuËn, bÖnh viÖn, vµ c¸c c«ng ty phi lîi nhuËn (c¸c c«ng ty thu lîi nhuËn kh«ng
®−îc phÐp cung cÊp dÞch vô t¹i c¸c c¬ së ch¨m sãc). Hä ®−îc cÊp phÐp vµ chÞu sù gi¸m s¸t cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng. PhÝ sö dông mçi dÞch vô ®−îc nhµ n−íc quy
®Þnh vµ ®−îc ®iÒu chØnh 3 n¨m mét lÇn.
Ng−êi nép ®¬n h−ëng lîi Ých b¶o hiÓm ®−îc xem xÐt qua viÖc tr¶ lêi mét b¶ng c©u hái gåm 74 c©u liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng cña cuéc sèng hµng ngµy.
Sau ®ã c¸c ®¬n ®−îc ph©n lo¹i s¬ bé b»ng m¸y tÝnh thµnh 7 cÊp ®é vµ ®−îc Héi ®ång chuyªn gia thÈm ®Þnh, hoµn thiÖn. Mçi cÊp ®é quy ®Þnh møc trÇn
®−îc h−ëng kh¸c nhau, tõ 400 USD ®Õn 2900 USD mét th¸ng. §èi víi c¸c dÞch vô t¹i nhµ, hÇu hÕt c¸c kh¸ch hµng kh«ng sö dông ®Õn giíi h¹n (®a sè sö dông 40-60%), chØ sö dông nh÷ng dÞch
vô hä cÇn vµ cø 2 n¨m cÊp ®é cña ng−êi nhËn b¶o hiÓm (hoÆc 6 th¸ng cho nh÷ng ng−êi cÇn møc ®é ch¨m sãc thÊp h¬n), hoÆc theo yªu cÇu trong tr−êng hîp suy gi¶m søc kháe râ rÖt, ®−îc ®¸nh gi¸ l¹i.
DÞch vô ®−îc cung cÊp t¹i nhµ vµ t¹i c¸c c¬ së tuú thuéc vµo nhu cÇu ch¨m sãc cña ng−êi sö dông. Ng−êi sö dông
®−îc tù do lùa chän kiÓu ch¨m sãc vµ ng−êi ch¨m sãc, cã thÓ lµ nhµ n−íc hay t− nh©n. Nh÷ng dÞch vô t¹i nhµ bao gåm: gióp ®ì t¹i nhµ, t¾m röa cho ng−êi giµ, nu«i d−ìng, phôc håi chøc n¨ng, qu¶n lý ch¨m sãc y tÕ, dÞch vô ch¨m sãc ban ngµy, dÞch vô ë ng¾n h¹n, phôc håi chøc n¨ng cho bÖnh nh©n ngo¹i tró, nhµ nhãm(∗) cho ng−êi giµ cã vÊn ®Ò vÒ thÇn kinh, CSLD cho ng−êi giµ t¹i nhµ riªng, trî gióp thiÕt bÞ ch¨m sãc. DÞch vô cho nh÷ng ng−êi sèng t¹i c¸c c¬ së bao gåm:
Nhµ nu«i d−ìng ®Æc biÖt cho ng−êi giµ, CSLD cho ng−êi giµ t¹i c¸c c¬ së ®iÒu d−ìng. C¸c c¬ së phóc lîi bao gåm c¸c nhµ d−ìng l·o, c¸c c¬ së cã nhiÒu dÞch vô y tÕ, c¬ së ch¨m sãc c¸c bÖnh m·n tÝnh.
Ngoµi ra, chi phÝ ch¨m sãc t¹i nhµ nu«i d−ìng t− nh©n vµ nhµ nhãm dµnh cho ng−êi sa sót trÝ tuÖ còng ®−îc b¶o hiÓm chi tr¶.
T¹i Hµn Quèc, sau qu¸ tr×nh nghiªn cøu, häc hái kinh nghiÖm tõ c¸c n−íc ph¸t triÓn, ®Æc biÖt tõ NhËt B¶n vµ sau ch−¬ng tr×nh 2 n¨m thö nghiÖm, th¸ng 7/2008, chÕ ®é b¶o hiÓm CSLD chÝnh thøc ®−îc thùc thi. Sù ra ®êi cña hÖ thèng b¶o hiÓm CSLD lµ mét b−íc ph¸t triÓn c¬ b¶n trong chÝnh s¸ch x·
héi cña Nhµ n−íc phóc lîi Hµn Quèc.
(∗)Nhµ nhãm (group home) lµ m« h×nh míi phæ biÕn ë NhËt B¶n. M« h×nh nµy lµ nhµ cã mét nhãm ng−êi ë, mçi ng−êi ë mét phßng ngñ, cßn l¹i lµ phßng sinh ho¹t chung nh− mét ng«i nhµ b×nh th−êng.
Ngay tõ ban ®Çu, nguån tµi chÝnh
®−îc x¸c ®Þnh dùa trªn sù ®ãng gãp cña nh÷ng ng−êi tham gia bëi v× Nhµ n−íc phóc lîi Hµn Quèc dùa trªn b¶o hiÓm x·
héi nh− B¶o hiÓm y tÕ, B¶o hiÓm h−u trÝ, B¶o hiÓm thÊt nghiÖp vµ Båi th−êng tai n¹n lao ®éng. B¶o hiÓm CSLD tiÕt kiÖm
®−îc chi phÝ qu¶n lý nhê viÖc sö dông c¬
cÊu hµnh chÝnh hiÖn t¹i cña B¶o hiÓm y tÕ, cña HiÖp héi b¶o hiÓm y tÕ quèc gia.
Tuy nhiªn, B¶o hiÓm CSLD kh«ng ph¶i lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm x· héi thuÇn tóy v× trong lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy, nguån tµi chÝnh cã ®−îc do ®ãng gãp cã vai trß lín h¬n sù trî cÊp tõ thuÕ.
B¶o hiÓm CSLD do Nhµ n−íc ®iÒu hµnh, qu¶n lý, tæ chøc, nh−ng chñ yÕu do t− nh©n cung cÊp dÞch vô. Nhµ n−íc
®iÒu chØnh sè l−îng vµ chÊt l−îng dÞch vô ch¨m sãc qua viÖc ®¸nh gi¸ vµ ®µo t¹o, cÊp chøng chØ, giÊy phÐp cho nh÷ng c¸ nh©n vµ tæ chøc cung cÊp dÞch vô ch¨m sãc ng−êi giµ.
Gièng nh− b¶o hiÓm y tÕ toµn d©n,
®©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm b¾t buéc vµ ¸p dông ®èi víi nh÷ng ng−êi tõ 20 tuæi trë lªn. HiÖp héi B¶o hiÓm y tÕ quèc gia (The National Health Insurance Corporation, NHIC) lµ c¬ quan duy nhÊt
®øng ra ®iÒu hµnh, qu¶n lý; Bé Y tÕ, phóc lîi vµ gia ®×nh chÞu tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t chÆt chÏ c¸c ®¬n vÞ tham gia b¶o hiÓm.
B¶o hiÓm CSLD cung cÊp dÞch vô CSLD cho ng−êi giµ tõ 65 tuæi trë lªn vµ nh÷ng ng−êi d−íi 65 tuæi nh−ng bÞ c¸c bÖnh nh− sa sót trÝ tuÖ, tim m¹ch, vµ bÖnh Alzheimer ph¶i sèng dùa vµo sù CSLD cña ng−êi kh¸c. Tuy nhiªn, nh÷ng ng−êi trÎ khã cã thÓ ®−îc h−ëng quyÒn lîi v× lo¹i b¶o hiÓm nµy −u tiªn dµnh cho ng−êi giµ h¬n lµ ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ch¨m sãc dµi
h¹n. V× sù chi tr¶ lîi Ých b¶o hiÓm CSLD chØ ¸p dông víi c¸c tr−êng hîp CSLD liªn quan ®Õn tuæi giµ, kh«ng ¸p dông ®èi víi toµn bé ng−êi tµn tËt nªn møc ®é ¶nh h−ëng tíi sù æn ®Þnh x· héi cßn h¹n chÕ.
TÊt c¶ mäi ng−êi tõ 20 tuæi trë lªn
®Òu ph¶i ®ãng phÝ b¶o hiÓm nµy víi møc
®ãng gãp ®−îc cè ®Þnh t¨ng dÇn (n¨m 2008 lµ 4,05%, n¨m 2009 lµ 4,78% vµ n¨m 2010 lµ 6,55% thu nhËp) vµ ®ãng cïng víi b¶o hiÓm y tÕ. PhÝ b¶o hiÓm CSLD còng ®−îc chia ®Òu gi÷a ng−êi sö dông lao ®éng vµ ng−êi lao ®éng. Møc cïng chi tr¶ cã thÓ gi¶m xuèng mét nöa
®èi víi ng−êi nghÌo, thËm chÝ cã thÓ miÔn phÝ víi ng−êi qu¸ nghÌo, nh÷ng ng−êi ®−îc nhËn Trî cÊp quèc gia.
Toµn bé tµi chÝnh chi tr¶ cho lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy ®−îc ChÝnh phñ trî cÊp 20%, ng−êi sö dông dÞch vô ph¶i tr¶
20% ®èi víi dÞch vô t¹i c¬ së ch¨m sãc, 15% khi sö dông dÞch vô t¹i nhµ. PhÇn cßn l¹i (60-65%) lÊy tõ phÝ ®ãng b¶o hiÓm. Ng−êi qu¸ nghÌo ®−îc sö dông dÞch vô miÔn phÝ.
Kh¸c víi b¶o hiÓm y tÕ, ng−êi cÇn sö dông dÞch vô ph¶i cã phiÕu gi¸m ®Þnh nh÷ng h¹n chÕ vÒ chøc n¨ng vËn ®éng cña Héi ®ång chøng thùc nhu cÇu CSLD (Long-Term Care Needs Certification Committee) ho¹t ®éng ë cÊp quËn vµ thµnh phè.
HiÖn nay b¶o hiÓm CSLD cung cÊp 2 lo¹i h×nh dÞch vô:
- DÞch vô t¹i nhµ: Nh÷ng dÞch vô ch¨m sãc t¹i nhµ nh»m gióp ®ì ng−êi giµ trong c¸c ho¹t ®éng th−êng ngµy nh− t¾m röa, ®−a ®i vÖ sinh, mÆc quÇn
¸o, nÊu ¨n, lau dän, ®i chî, dÞch vô t¾m b»ng dông cô chuyªn dông c¬ ®éng, y t¸
ch¨m sãc t¹i nhµ theo chØ dÉn cña b¸c sÜ
hay nha sÜ, ch¨m sãc ban ngµy vµ ban
®ªm (bao gåm c¶ chøc n¨ng vËt lý trÞ liÖu vµ ®iÒu trÞ y tÕ) trong thêi gian ng¾n, ch¨m sãc t¹m thêi t¹i c¬ së phóc lîi ®èi víi ng−êi giµ ph¶i CSLD nh−ng ng−êi ch¨m sãc t¹i gia muèn nghØ ng¬i.
Ngoµi ra cßn cã nh÷ng thiÕt bÞ y tÕ, chØnh h×nh nh− xe l¨n, nÖm chØnh h×nh phôc vô ng−êi giµ.
- DÞch vô t¹i c¸c c¬ së ch¨m sãc:
ng−êi giµ ®−îc sèng t¹i c¸c c¬ së ch¨m sãc l©u dµi, c¸c nhµ ch¨m sãc ®−îc cÊp giÊy phÐp, nhµ dµnh cho ng−êi vÒ h−u.
Ngoµi ra, b¶o hiÓm CSLD cßn cÊp tiÒn mÆt cho nh÷ng ng−êi sèng t¹i c¸c vïng xa x«i kh«ng cã dÞch vô CSLD hoÆc nh÷ng ng−êi kh«ng thÓ sèng cïng ng−êi kh¸c do m¾c c¸c bÖnh vÒ thÇn kinh. TiÒn mÆt còng ®−îc cÊp cho nh÷ng ng−êi cÇn nh÷ng dÞch vô CSLD t¹i nhµ hay t¹i c¸c c¬ së nh−ng kh«ng cã ng−êi cung cÊp dÞch vô ®ã.
Ng−êi giµ cã thÓ yªu cÇu nh÷ng dÞch vô cÇn thiÕt t¹i nh÷ng c¬ së cung cÊp dÞch vô t− nh©n hay nhµ n−íc cã ®¨ng ký víi hÖ thèng b¶o hiÓm CSLD. Ng−êi cung cÊp dÞch vô ®−îc HiÖp héi B¶o hiÓm y tÕ quèc gia chi tr¶ trùc tiÕp cho mçi dÞch vô cung cÊp. Do vËy, ng−êi cung cÊp dÞch vô chØ ®−îc nhËn 20% phÝ tõ ng−êi sö dông dÞch vô. PhÇn cßn l¹i sÏ nhËn tõ c¬ quan b¶o hiÓm CSLD.
DÞch vô CSLD chñ yÕu do c¸c tæ chøc t−
nh©n cung cÊp, cßn l¹i lµ c¸c c¬ së nhµ n−íc hoÆc c¸c tæ chøc phi lîi nhuËn ®¶m nhiÖm.
Møc h−ëng lîi Ých b¶o hiÓm dùa trªn sù ®¸nh gi¸ bÖnh tËt, kh«ng dùa vµo møc thu nhËp cña ng−êi sö dông dÞch vô. Ng−êi giµ ®−îc nhËn trî gióp c«ng céng vµ ng−êi giµ cã thu nhËp qu¸
thÊp ®−îc sö dông dÞch vô CSLD miÔn
phÝ. Nh÷ng ng−êi giµ cßn l¹i ph¶i tr¶
20% phÝ khi sö dông dÞch vô.
Sau m−êi hai n¨m thùc hiÖn t¹i NhËt B¶n, bèn n¨m t¹i Hµn Quèc, mÆc dï cßn cã nh÷ng ý kiÕn kh«ng hoµn toµn ñng hé nh−ng vÒ c¬ b¶n Ch−¬ng tr×nh b¶o hiÓm CSLD ®−îc ®¸nh gi¸ lµ mét thµnh c«ng trong viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò gai gãc cña x· héi ng−êi giµ vµ ®· cung cÊp mét m« h×nh ch¨m sãc ng−êi giµ phï hîp víi xu h−íng giµ hãa d©n sè trªn thÕ giíi hiÖn nay, ®¸ng ®−îc c¸c n−íc quan t©m nghiªn cøu, häc hái, rót kinh nghiÖm ®Ó ¸p dông vµo hoµn c¶nh cô thÓ cña n−íc m×nh.
ë Trung Quèc, mÆc dï ch−a cã chÕ
®é b¶o hiÓm CSLD nh−ng nhiÒu n¨m trë l¹i ®©y, ®Ó tiÕn tíi thùc hiÖn lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy, Trung Quèc ®· tÝch cùc c¶i c¸ch vµ hoµn thiÖn chÕ ®é b¶o hiÓm d−ìng l·o n«ng th«n vµ c¶i thiÖn phóc lîi ng−êi giµ nh»m gi¶i quyÕt khã kh¨n cho ng−êi cao tuæi. N¨m 2006, Bé Lao ®éng vµ an sinh x· héi Trung Quèc thùc hiÖn thÝ ®iÓm chÝnh s¸ch b¶o hiÓm d−ìng l·o n«ng th«n míi t¹i mét sè ®Þa ph−¬ng. Néi dung c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch nµy lµ chuyÓn chÕ ®é b¶o hiÓm d−ìng l·o n«ng th«n tõ ph−¬ng thøc “c¸ nh©n
®ãng gãp lµ chÝnh, tËp thÓ hç trî, nhµ n−íc ñng hé b»ng chÝnh s¸ch” tr−íc ®©y sang ph−¬ng thøc “ba bªn (c¸ nh©n, tËp thÓ, nhµ n−íc) cïng dù trï kinh phÝ b¶o hiÓm”. LÇn ®Çu tiªn t¹i Trung Quèc, b¶o hiÓm d−ìng l·o n«ng th«n cã sù tham gia cña ng©n s¸ch nhµ n−íc, t¹o khu«n khæ cho viÖc huy ®éng nguån kinh phÝ b¶o hiÓm d−ìng l·o n«ng th«n. §iÓm míi cña chÕ ®é nµy thÓ hiÖn trªn hai ph−¬ng diÖn chñ yÕu:
Thø nhÊt, chÕ ®é d−ìng l·o n«ng th«n ®−îc h×nh thµnh tõ 3 yÕu tè: c¸
nh©n nép phÝ, tËp thÓ hç trî, nhµ n−íc
bï chi. Tïy t×nh h×nh cô thÓ, mçi ®Þa ph−¬ng cã thÓ ®Þnh ra c¸c møc ®ãng gãp cña m×nh, ®ång thêi nhµ n−íc c¨n cø vµo tèc ®é t¨ng thu nhËp b×nh qu©n cña mçi khu vùc n«ng th«n ®Ó ®iÒu chØnh thang bËc ®ãng gãp phÝ c¸ nh©n. Møc hç trî cña ®Þa ph−¬ng do uû ban th«n quyÕt ®Þnh. §èi víi nh÷ng tr−êng hîp qu¸ khã kh¨n, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng sÏ ®ãng thay mét phÇn hoÆc toµn bé phÝ b¶o hiÓm ë møc thÊp nhÊt.
Thø hai, thùc hiÖn chÕ ®é ®·i ngé d−ìng l·o theo ph−¬ng thøc kÕt hîp phÝ d−ìng l·o c¬ b¶n víi phÝ d−ìng l·o trong sæ b¶o hiÓm c¸ nh©n, nhµ n−íc chi tiÒn d−ìng l·o c¬ b¶n tõ ng©n s¸ch. ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng cã thÓ t¨ng thªm tiÒn d−ìng l·o c¬ b¶n ®èi víi nh÷ng ng−êi
®ãng b¶o hiÓm dµi h¹n. Ng−êi tham gia b¶o hiÓm cã thÓ trao quyÒn thõa kÕ b¶o hiÓm theo quy ®Þnh cña luËt ph¸p trong tr−êng hîp tö vong.
b. KhuyÕn khÝch lao ®éng cao tuæi Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Ó øng phã víi t×nh tr¹ng thiÕu hôt lao ®éng do giµ hãa d©n sè, NhËt B¶n vµ Hµn Quèc ®· chó träng tíi viÖc ¸p dông chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh quy ®Þnh vÒ tuæi tuyÓn dông t¹o c¬ héi tuyÓn dông vµ viÖc lµm cho lao
®éng cao tuæi, ®ång thêi lËp kÕ ho¹ch tõng b−íc thùc hiÖn viÖc n©ng tuæi nghØ h−u nh»m tËn dông kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm cña ng−êi cao tuæi. §Ó thùc hiÖn
®iÒu nµy, NhËt B¶n ®· thùc thi c¸c luËt nh− “LuËt æn ®Þnh viÖc lµm cho lao ®éng cao tuæi", theo ®ã n©ng tuæi chi tr¶
l−¬ng h−u tõ chi tiªu c«ng ®èi víi ng−êi h−ëng chÕ ®é h−u trÝ; yªu cÇu chñ doanh nghiÖp t¨ng tuæi nghØ h−u lªn 64 tuæi tõ n¨m 2010 vµ lªn 65 tuæi vµo n¨m 2013.
Ngoµi viÖc kÐo dµi tuæi tuyÓn dông, NhËt B¶n, Hµn Quèc cßn ban hµnh vµ
h−íng dÉn c¸c doanh nghiÖp ¸p dông c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ viÖc t¸i tuyÓn dông ®èi víi lao ®éng cao tuæi. §ång thêi, nhµ n−íc còng chó träng viÖc ®a d¹ng hãa c¸c h×nh thøc tuyÓn dông, lo¹i h×nh c«ng viÖc. Tïy theo nhu cÇu, kh¶
n¨ng lµm viÖc, thãi quen sinh ho¹t, ng−êi cao tuæi cã thÓ lùa chän h×nh thøc c«ng viÖc nh− viÖc lµm t¹m thêi, ng¾n h¹n, lµm c«ng viÖc ngay t¹i ®Þa bµn c−
tró. ChÝnh quyÒn, c¸c tæ chøc, gia ®×nh, doanh nghiÖp, céng ®ång ®Þa ph−¬ng lu«n chó ý kÕt hîp viÖc t¹o c¬ héi viÖc lµm phï hîp víi ng−êi cao tuæi víi nhu cÇu cña x· héi nh− th«ng qua trung t©m
®µo t¹o nguån nh©n lùc ®Ó kÕt nèi th«ng tin vÒ t×nh h×nh nhu cÇu tuyÓn dông trong c¸c lÜnh vùc gi¸o dôc, nu«i d¹y trÎ,
®iÒu d−ìng, m«i tr−êng... t¹i ®Þa ph−¬ng.
c. KhuyÕn khÝch sinh ®Î
§Ó khuyÕn khÝch sinh ®Î nh»m t¨ng tû lÖ sinh, Hµn Quèc vµ NhËt B¶n ®· ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p hç trî c¸c gia ®×nh cã con nhá qua viÖc trî cÊp nu«i con, t¨ng tiÒn trî cÊp nu«i con ®èi víi con thø 2 trë lªn, c¶i thiÖn hÖ thèng nhµ trÎ, mÉu gi¸o, tuyªn truyÒn, gi¸o dôc nam giíi chia sÎ g¸nh nÆng nu«i con, ch¨m sãc gia ®×nh víi phô n÷, bè trÝ viÖc lµm cho phô n÷ sau thêi gian nghØ sinh con...
§Æc biÖt, t¹i Hµn Quèc, n¬i cã tû lÖ sinh
®ang gi¶m xuèng mét c¸ch trÇm träng, gi¶m nhanh h¬n c¶ NhËt B¶n, tõ th¸ng 8/2003, ChÝnh phñ ®· thùc hiÖn chÕ ®é n©ng møc miÔn thuÕ thu nhËp cho c¸c gia ®×nh cã con d−íi 6 tuæi vµ hç trî tµi chÝnh, cho phÐp bè mÑ cã con nhá nghØ viÖc. C¸c gia ®×nh míi sinh con nhá ®−îc cÊp kho¶ng 800 USD vµ nÕu ®¨ng ký nhËn hç trî t¹i ñy ban ph−êng sÏ ®−îc cö ng−êi ®Õn gióp ®ì miÔn phÝ viÖc nhµ nh− giÆt giò, quÐt dän, ®i chî, nÊu c¬m,... Nh©n viªn nam cã con míi sinh
còng ®−îc phÐp nghØ viÖc. C¸c c«ng ty vµ c¬ quan Hµn Quèc ¸p dông chÕ ®é mét ngµy nghØ ®óng giê trong tuÇn lµm viÖc ®Ó c¸c nh©n viªn cã thêi gian ch¨m sãc gia ®×nh. Ngµy ®−îc chän lµ ngµy thø 4 trong tuÇn, thiÕt bÞ chiÕu s¸ng vµ
®iÖn c«ng së sÏ t¾t hÕt nh»m yªu cÇu nh©n viªn trë vÒ nhµ sím. Mét sè c«ng ty ®· cè g¾ng s¾p xÕp cho nh©n viªn vÒ
®óng giê lµm viÖc theo quy ®Þnh ®Ó c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty kh¸c vµ n©ng cao hiÖu qu¶ lµm viÖc cña nh©n viªn.
C¸c ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng Hµn Quèc còng b¾t ®Çu tuyªn truyÒn vÒ h×nh mÉu gia ®×nh ®«ng con. C¸c phim truyÒn h×nh vÒ t×nh yªu nam n÷ kÕt thóc víi h×nh ¶nh ®¸m c−íi vµ gia ®×nh cña nh©n vËt chÝnh qu©y quÇn víi rÊt nhiÒu con thay cho chØ 1 hoÆc 2 con tr−íc ®©y. C¸c ch−¬ng tr×nh gi¶i trÝ t×m
®Õn c¸c gia ®×nh ®«ng con, lµm phãng sù vÒ cuéc sèng vµ niÒm h¹nh phóc th−êng ngµy cña hä. Nh÷ng khã kh¨n cña c¸c gia ®×nh ®«ng con sau khi ®−îc truyÒn h×nh ®−a tin nhËn ®−îc sù hç trî tõ chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc x· héi.
d. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao søc kháe ng−êi cao tuæi
§Ó n©ng cao søc kháe cho ng−êi cao tuæi, c¸c n−íc §«ng B¾c ¸ ®· nç lùc c¶i thiÖn hÖ thèng ch¨m sãc y tÕ cho ng−êi cao tuæi qua viÖc chó träng chÊt l−îng dÞch vô, c¬ së ch¨m sãc, ®iÒu d−ìng, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, t¨ng c−êng ®éi ngò nh©n viªn ch¨m sãc søc kháe chuyªn nghiÖp phôc vô søc kháe ng−êi cao tuæi t¹i c¸c trung t©m còng nh− t¹i gia ®×nh. C¸c ®Þa ph−¬ng, thÞ trÊn, lµng x· còng tæ chøc c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc y tÕ, h−íng dÉn thùc hiÖn chÕ ®é dinh d−ìng, søc kháe, ®µo t¹o kü n¨ng ch¨m sãc, kiÓm tra søc kháe cho ng−êi d©n,
®Æc biÖt lµ ng−êi cao tuæi. §ång thêi,
chÝnh quyÒn c¸c cÊp còng t¹o ®iÒu kiÖn
®Ó ng−êi cao tuæi tiÕp xóc nhiÒu h¬n víi m«i tr−êng thiªn nhiªn nh− bè trÝ c¸c
®Þa ®iÓm tËp luyÖn søc kháe, ho¹t ®éng thùc hµnh ven bê biÓn, gÇn s«ng hå, trong c«ng viªn thµnh phè, c«ng viªn quèc gia, c¸c khu rõng, v−ên c©y xanh.
§Æc biÖt ®Ó gãp phÇn n©ng cao søc kháe cho ng−êi cao tuæi, NhËt B¶n ®· khuyÕn khÝch thùc hiÖn nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc phôc vô ng−êi cao tuæi, tõ kh©u phßng ngõa ®Õn chuÈn
®o¸n, ®iÒu trÞ bÖnh. Cô thÓ, nhµ n−íc ®·
thóc ®Èy c¸c nghiªn cøu n¾m b¾t c¸c bÖnh ®Æc thï cña ng−êi cao tuæi ®Ó phôc vô c«ng t¸c phßng ngõa, gióp ®ì cho viÖc chÈn ®o¸n sím vµ ¸p dông c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu, s¸ng chÕ øng dông l©m sµng trong ch÷a trÞ bÖnh, ®iÒu trÞ b»ng c«ng nghÖ cao. §ång thêi, NhËt B¶n cßn thóc ®Èy viÖc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn c¸c trang thiÕt bÞ y tÕ tiªn tiÕn gióp c¶i thiÖn chÊt l−îng ®iÒu trÞ, gi¶m tö vong, ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ y tÕ, ®¸p øng ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu ®a d¹ng cña ng−êi cao tuæi.
Bªn c¹nh ®ã, NhËt B¶n cßn −u tiªn nh÷ng nghiªn cøu chó träng môc tiªu ch¨m sãc dµi h¹n cho nh÷ng ng−êi bÞ m¾c c¸c chøng bÖnh nh− sa sót trÝ tuÖ, bÖnh c¬ x−¬ng... ®Ó n©ng cao søc kháe cho ng−êi cao tuæi.
e. KhuyÕn khÝch ng−êi cao tuæi tham gia c¸c ho¹t ®éng x· héi, hßa nhËp céng ®ång
§Ó thóc ®Èy viÖc hßa nhËp x· héi, n©ng cao søc kháe thÓ chÊt, tinh thÇn cho ng−êi cao tuæi, chÝnh quyÒn trung
−¬ng, ®Þa ph−¬ng ®· ®éng viªn, khuyÕn khÝch ng−êi cao tuæi tÝch cùc tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng x· héi, sinh ho¹t céng
®ång, ho¹t ®éng t×nh nguyÖn, c¸c c©u l¹c bé, giao l−u víi thÕ hÖ trÎ. Nh÷ng
n¨m gÇn ®©y, trong m«i tr−êng gi¸o dôc phæ th«ng, cô thÓ lµ t¹i c¸c c¬ së gi¸o dôc nhi ®ång, tiÓu häc vµ trung häc...
c¸c ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y míi còng b¾t ®Çu h−íng dÉn häc sinh t×m hiÓu s©u vÒ x· héi l·o hãa vµ sö dông c¸c t×nh nguyÖn viªn lµ ng−êi cao tuæi cïng häc sinh tham gia trùc tiÕp vµo c¸c ho¹t
®éng x· héi nh»m trao ®æi, chia sÎ kinh nghiÖm, tr¶i nghiÖm nhãm.
f. Quan t©m ®Õn ®iÒu kiÖn sèng cña ng−êi cao tuæi
§iÒu kiÖn sèng cña ng−êi cao tuæi còng ®−îc c¸c n−íc quan t©m ch¨m sãc,
®Æc biÖt lµ NhËt B¶n. Th¸ng 3/2011, ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· ®Æt ra “KÕ ho¹ch quèc gia c¬ b¶n vÒ n¬i c− tró sinh ho¹t” víi mét trong nh÷ng néi dung quan träng lµ ®¶m b¶o n¬i c− tró æn
®Þnh vµ tho¶i m¸i cho ng−êi cao tuæi.
§Ó tÊt c¶ ng−êi cao tuæi cã thÓ sinh ho¹t trong m«i tr−êng an toµn, ngoµi viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n c¶i thiÖn m«i tr−êng vÖ sinh, an ninh xung quanh n¬i ë, NhËt B¶n vµ Hµn Quèc cßn ®Æc biÖt chó träng kh¾c phôc c¸c trë ng¹i, t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng−êi cao tuæi sö dông c¸c ph−¬ng tiÖn, c«ng tr×nh giao th«ng c«ng céng nh− trang bÞ thang m¸y t¹i c¸c ga tµu, lµm bËc lªn xuèng thÊp t¹i c¸c bÕn xe c«ng céng... §ång thêi, thiÕt lËp vµ duy tr× m«i tr−êng giao th«ng ®i bé thuËn tiÖn, −u tiªn dµnh kh«ng gian cho ng−êi ®i bé (x©y vØa hÌ cã ®é dèc võa ph¶i, cã ®−êng xe l¨n, t¸ch riªng ®−êng dµnh cho ng−êi ®i bé vµ xe
®¹p...), thiÕt lËp, n©ng cÊp c¸c biÓn hiÖu giao th«ng ®−êng s¾t, c¸c barier nh»m n©ng cao ®é an toµn cho ng−êi cao tuæi tham gia giao th«ng, t¨ng thªm thêi gian mµu xanh cña ®Ìn giao th«ng, th«ng b¸o cho phÐp l−u th«ng b»ng ©m
thanh kÌm theo ®Ìn LED tÝn hiÖu, thùc hiÖn mäi c¸ch thøc tèt nhÊt nh»m b¶o
®¶m kh«ng gian an toµn, tiÖn lîi vµ tho¶i m¸i cho ng−êi cao tuæi tham gia giao th«ng.
Nh×n chung, c¬ cÊu d©n sè c¸c n−íc
§«ng B¾c ¸ cã sù chuyÓn ®æi m¹nh mÏ tõ nh÷ng n¨m 1990, tõ c¬ cÊu d©n sè trÎ nhiÒu, giµ Ýt sang trÎ Ýt, giµ nhiÒu do tû lÖ sinh gi¶m m¹nh, thËm chÝ gi¶m xuèng d−íi møc sinh thay thÕ, vµ do giµ hãa d©n sè nhanh chãng. Sù chuyÓn ®æi nµy ®· lµm gi¶m lùc l−îng lao ®éng, dÉn
®Õn nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®èi víi t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ t¹o ¸p lùc lªn hÖ thèng an sinh x· héi. C¸c n−íc §«ng B¾c ¸, tïy theo ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi cña n−íc m×nh ®· ®−a ra c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p øng phã phï hîp nh− thùc hiÖn chÕ ®é b¶o hiÓm CSLD; khuyÕn khÝch lao ®éng cao tuæi; khuyÕn khÝch sinh ®Î; quan t©m ®Õn ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña ng−êi cao tuæi nh»m ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña x· héi
Tµi liÖu tham kh¶o chÝnh
1. Damon, J. (2011). Demographic changes and social security:
Challenges and opportunities in
tomorrow's world.
http://www.issa.int/News- Events/News2/Demographic- changes-and-social-security- Challenges-and-opportunities-in- tomorrow-s-world.
2. Chung Sung Ho (2009). “BiÕn ®æi d©n sè vµ chÝnh s¸ch d©n sè”. T¹p chÝ Nghiªn cøu Khoa häc x· héi, quyÓn 15, sè 1, tr.29-45 (tiÕng Hµn).
3. International Social Security Association (2010). Demographic changes and social security:
Challenges and opportunities. World Social Security Forum, Cape Town, 29/11-4/12.
4. Kwon S. (2008). “The introduction of long-term care insurance in South Korea”. Eurohealth 29 magazine, Vol.
15, No 1.
5. TrÇn ThÞ Nhung (2008). §¶m b¶o x·
héi trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng NhËt B¶n hiÖn nay. Nxb Tõ ®iÓn b¸ch khoa, Hµ Néi.
6. TrÇn ThÞ Nhung (2011). “VÒ chÕ ®é b¶o hiÓm ch¨m sãc l©u dµi ë Hµn Quèc”. T¹p chÝ Nghiªn cøu §«ng B¾c
¸, sè 6 (124).
7. Peng I. (2009). Paid Care Workers in the Republic of Korea.
http://www.unrisd.org/unrisd/websit e/document.f/
8. Jones, Straughan & Chan (2009).
Population and Development Review, Volume 35, Issue 2, p. 221- 447.
9. UN. Population Reference Bureau 2011.
10.United Nations population Division.
World Population Ageing - Profiles of Ageing 2011.
11. §Æng Vi (2006). Nghiªn cøu vÊn ®Ò an sinh x· héi n«ng th«n thêi kú chuyÓn ®æi m« h×nh Trung Quèc.
Nxb Nh©n d©n Hå Nam (tiÕng Trung).
12. L−u §ång X−¬ng (2007). Lý thuyÕt hµi hoµ - §iÒu tra vµ nghiªn cøu vÊn
®Ò d©n sinh ë Trung Quèc. Thanh
§¶o (tiÕng Trung).
